Kwosana na Mathayo

13 Mũthenya ũsu Yesũ nĩwaumie nyũmba na athi ekala nthĩ ũtee wa ũkanga. 2 Na ĩkomano ĩnene yooka vala ũĩ, nake alika ĩsiwanĩ, * ekala nthĩ, na ĩkomano yonthe yaũngama ũtee wa ũkanga. 3 Na ambĩĩa kũmamanyĩsya maũndũ maingĩ aitũmĩa ngelekany’o, akyasya: “Sisyai! Mũvandi nĩwaendie kũvanda mbeũ. 4 Na aendeee kũvanda, mbeũ imwe syavalũka ũtee wa nzĩa na nyũnyi syooka syaiya. 5 Nasyo ingĩ syavalũka vandũ ve mavia na vate mũthanga mwingĩ, na syamea mĩtũkĩ nũndũ mũthanga ndwaĩ mũliku. 6 Ĩndĩ yĩla syũa yaaie, nĩsyavĩe na syavoova nũndũ iyaĩ na mĩi. 7 Ingĩ nasyo syavalũka katĩ wa mĩtĩ yĩ mĩw’a, na mĩw’a yainyita. 8 Ĩndĩ ingĩ syavalũka mũthanganĩ mũseo na syambĩĩa kũsyaa, imwe kũndũ 100, ingĩ kũndũ 60, na ingĩ kũndũ 30. 9 Ũla wĩ matũ nĩew’e.”

10 Na ĩndĩ amanyĩw’a make mooka vala waĩ na mamũkũlya: “Nĩkĩ ũneenaa namo ũtũmĩĩte ngelekany’o?” 11 Nake amasũngĩa, amea: “Inyw’ĩ nĩmũnengetwe ũtonyi wa kũelewa syĩmbithĩ ntheu sya Ũsumbĩ wa ĩtu, ĩndĩ mo mainengetwe. 12 Nũndũ mũndũ o na wĩva ũla wĩ na kĩndũ akongeleelwa, na ayĩthĩwa na mbingĩ, ĩndĩ mũndũ o na wĩva ũla ũte na kĩndũ, o na kĩla wĩ nakyo akavenwa. 13 Nĩkyo kĩtumi nĩneenaa namo nĩtũmĩĩte ngelekany’o, nũndũ o na masisya masiasya mana, na meew’a mew’aa mana, na maikwatasya kĩndũ. 14 Na wathani wa Isaia nũendeee kwĩanĩw’a ĩũlũ woo. Waĩtye atĩĩ: ‘Kwa w’o, mũkeew’a na mũikakwatya kĩndũ nongi, na mũkasisya ĩndĩ mũikona nongi. 15 Nũndũ ngoo sya andũ aa nĩ mbũmũ, nĩmew’aa na matũ moo ĩndĩ mayosaa ĩtambya, na nĩmalalĩtye nĩ kana maikone, na makalinda matũ moo nĩ kana maikew’e, na maikwatasya kĩndũ na ngoo syoo nĩ kana maalyũke nakwa ngĩmavosya.’

16 “Ĩndĩ metho menyu nĩ matanu nũndũ nĩmonaa, na matũ menyu nũndũ nĩmew’aa. 17 Nũndũ nĩ w’o nĩngũmwĩa, athani aingĩ na andũ alũngalu nĩmendie mũno kwona maũndũ ala mũkwona ĩndĩ mayaamona, na kwĩw’a maũndũ ala mũkwĩw’a ĩndĩ mayaamew’a.

18 “Yu, ĩthukĩĩsyei ĩla ngelekany’o ya ũla mũndũ wavandie mbeũ. 19 Mũndũ o na wĩva ũla wĩw’aa ĩla ndeto ya Ũsumbĩ ĩndĩ ailea kũmĩkwatya, ũla mũthũku nĩwũkaa na aivulya kĩla kĩvandĩtwe ngoonĩ yake; ĩsu nĩyo mbeũ ĩla ĩvandĩtwe ũtee wa nzĩa. 20 Nayo mbeũ ĩla ĩvandĩtwe vandũ ve mavia yĩonany’a ũla wĩw’aa ĩla ndeto na o mĩtũkĩ aimĩtĩkĩla na ũtanu. 21 Ĩndĩ nũndũ nde na mĩi nthĩnĩ wake, aendeeaa kwa ĩvinda ĩkuvĩ, na mathĩna kana monyamao maumĩla nũndũ wa ĩla ndeto, o mĩtũkĩ ailulutĩka. 22 Nayo mbeũ ĩla ĩvandĩtwe katĩ wa mĩtĩ yĩ mĩw’a yĩonany’a mũndũ ũla wĩw’aa ndeto, ĩndĩ mawĩmakĩo ma nthĩ ĩno na vinya wa ũkengani wa ũthwii ũinyita ĩla ndeto na ĩilea kũsyaa. 23 Nayo mbeũ ĩla ĩvandĩtwe mũthanganĩ mũseo yĩonany’a ala mew’aa ĩla ndeto na maimĩkwatya, namo maisyaa ũsyao, ũmwe kũndũ 100, ũla ũngĩ 60, nake ũla ũngĩ 30.”

24 Na amanenga ngelekany’o ĩngĩ, akĩmea: “Ũsumbĩ wa ĩtu no ũelekanw’e na mũndũ wavandie mbeũ nzeo mũũndanĩ wake. 25 Na andũ makomete, mũmaitha wake ooka avanda ĩthaaa katĩ wa nganũ na athi. 26 Yĩla syameie na syasyaa, ĩthaaa o nayo nĩyaumĩlile. 27 Kwoou ngombo sya mũnene wa nyũmba syooka na syamũkũlya, ‘Vwana, we ndwavandie mbeũ nzeo mũũndanĩ? Yu ĩndĩ ĩthaaa yumie va?’ 28 Na aisũngĩa: ‘Mũndũ mũna, mũmaitha, nĩwe wĩkie ũu.’ Nasyo ngombo syamwĩa, ‘Nũkwenda tũkakũe ĩthaaa yĩu na tũiyũmbany’a vamwe?’ 29 Nake asyĩa: ‘Aiee, nũndũ yĩla mũũkũa ĩthaaa no mwĩse kũyĩkũanĩsya na nganũ. 30 Ekai syonthe syĩane vamwe nginya ĩvinda ya ngetha, na ĩndĩ ĩvinda yĩu ngatavya akethi atĩĩ: Ambai kũmbany’a ĩthaaa na mũiyova syove nĩ kana mũyĩvĩvye; na ĩndĩ mũyũmbany’a nganũ mũmie ĩkũmbĩnĩ.’”

31 Nĩwamanengie ngelekany’o ĩngĩ, akĩmea: “Ũsumbĩ wa ĩtu ũilye ta mbeũ ya kalatali ĩla mũndũ woosie na avanda mũũndanĩ wake. 32 Kwa w’o, nĩyo mbeũ ĩla nini vyũ katĩ wa mbeũ syonthe, ĩndĩ yeana nĩyo yĩthĩawa yĩ nene kwĩ mboka sya mũũndanĩ na nĩtw’ĩkaa mũtĩ, ũkethĩa nyũnyi sya yayaya nĩsyakwata wĩkalo mbongenĩ syaw’o.”

33 Na amanenga ngelekany’o ĩngĩ, akĩmea: “Ũsumbĩ wa ĩtu ũilye ta ĩlawa yĩla mũndũ mũka woosie avulany’a na ithimo itatũ nene sya mũtu nginya mũtu w’onthe wakaata.”

34 Maũndũ asu onthe Yesũ aneenaa na ĩkomano atũmĩĩte ngelekany’o. Kwa w’o, ndaneenaa nayo atatũmĩĩte ngelekany’o, 35 nĩ kana eanĩsye ndeto ii syaneeniwe kwĩsĩla mwathani ũla waisye: “Ngaathamya kanyw’a wakwa na ngelekany’o; ngatavany’a maũndũ ala mavithiwe kuma mwambĩlĩlyonĩ.” *

36 Na amina kũmbũũkya ĩkomano, nĩwaendie alika nyũmba. Na amanyĩw’a make mooka vala ũĩ na mamwĩa: “Tũelesye ĩũlũ wa ĩla ngelekany’o ya ĩthaaa ya mũũndanĩ.” 37 Na amasũngĩa, amea: “Mũvandi wa ĩla mbeũ nzeo nĩ Mwana wa mũndũ; 38 naw’o mũũnda nĩ nthĩ. Nayo mbeũ nzeo nĩ ana ma Ũsumbĩ, ĩndĩ ĩthaaa nĩ ana ma ũla mũthũku, 39 nake mũmaitha ũla wavandie ĩthaaa nĩ Ndevili. Nayo ngetha nĩ mũminũkĩlyo wa ĩvinda, * namo akethi nĩ alaĩka. 40 Kwoou, o tondũ ĩthaaa yũmbanaw’a na kũvĩvw’a na mwaki, now’o kũkethĩwa mũminũkĩlyonĩ wa ĩvinda yĩĩ. * 41 Mwana wa mũndũ akatũma alaĩka make, na makoombany’a na maiveta kuma Ũsumbĩnĩ wake syĩndũ syonthe ila ietae ũlulutĩkyo vamwe na andũ ala matũlaa mĩao, 42 na makamekya ĩikonĩ ĩnene yĩ mwaki. Na vau nĩ vo makaĩĩa na kũvevetany’a maeo moo. 43 Ĩvindanĩ yĩu ala alũngalu makatisa ta syũa Ũsumbĩnĩ wa Ĩthe woo. Ũla wĩ matũ nĩew’e.

44 “Ũsumbĩ wa ĩtu ũilye ta ũthwii mũvithe mũũndanĩ, ũla woonekie nĩ mũndũ na aũvithĩĩa, na nũndũ nĩwatanie, athi athoosya kyonthe kĩla waĩ nakyo na athooa mũũnda ũsu.

45 “O na ĩngĩ, Ũsumbĩ wa ĩtu ũilye ta mũkũni wa viasala ũla ũendaa aimantha lũlũ nzeo. 46 Na yĩla woonie lũlũ ũmwe wa thooa mũnene, athi athoosya mĩtũkĩ syĩndũ syonthe ila waĩ nasyo na aũthooa.

47 “O na ĩngĩ, Ũsumbĩ wa ĩtu ũilye ta kĩtei kĩnene kya * kũtea makũyũ, kĩla kyekiw’e ũkanganĩ na kyakwatya makũyũ ma kĩla mũthemba. 48 Na kyausũa, makĩkusya nginya ũtee wa ũkanga, na mekala nthĩ, moombanĩsya ala maseo kĩkavũnĩ na ala mathũku mamekya ĩtheka. 49 Ũu nĩw’o kũkethĩwa mũminũkĩlyonĩ wa ĩvinda yĩĩ. * Alaĩka makathi na maivathany’a ala athũku na ala alũngalu 50 na makamekya ĩikonĩ ĩnene yĩ mwaki. Na vau nĩ vo makaĩĩa na kũvevetany’a maeo moo.

51 “Nĩmwakwatya maũndũ asu onthe?” Namo mamũsũngĩa, mamwĩa: “Ĩĩ.” 52 Nake amea atĩĩ: “Ethĩwa vailye ũu, kĩla mũndũ ũmanyĩasya mbee wa andũ na ũmanyĩĩtw’e ĩũlũ wa Ũsumbĩ wa ĩtu ailye ta mũnene wa nyũmba, ũla umaalasya syĩndũ sya vata ila wiĩte, sya mĩtũkĩ na sya tene.”

53 Yĩla Yesũ waminie kũnengane ngelekany’o isu, nĩwaumie vau. 54 Na avika kĩsionĩ kya kwoo, ambĩĩa kũmanyĩsya ĩsinakokenĩ nginya andũ maseng’a na makũlya: “Mũndũ ũũ aumĩtye va ũĩ ũũ na syama ii? 55 Ũũ tyo ũla mwana wa vundi wa mbwaũ? Inyia wake tyo Meli, na ana-a-inyia make tyo Yakovo, Yosevu, Simoni, na Yutasi? 56 Na eĩtu-a-inyia make onthe tũi o namo? Aumisye maũndũ aa onthe va?” 57 Na kwoou mambĩĩa kũlulutĩka nũndũ wake. Ĩndĩ Yesũ amea: “Mwathani ethĩawa anengetwe ndaĩa kĩla vandũ, ate o kĩsionĩ kya kwoo na nyũmbanĩ yake mwene.” 58 Na ndaaĩka syama mbingĩ kũu nũndũ mayaĩ na mũĩkĩĩo.