Kwĩka Motwi Maseo wĩ wa Mũika
“Anake o na eĩtu atheu . . . , nĩmataĩe syĩtwa ya Yeova.”—SAV. 148:12, 13.
1. Aklĩsto aingĩ ma mũika maendee kũtanĩa kwĩka maũndũ meva?
TWĨKALĨTE ĩvindanĩ ya mwanya vyũ. Andũ milioni mbingĩ kuma nthĩ syonthe nĩmaendee kwĩtĩkĩla ũthaithi wa w’o kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva. (Ũvu. 7:9, 10) Andũ aingĩ ma mũika nĩmeyoneete maũndũ maseo nũndũ wa kũtetheesya angĩ maelewe ũw’o ũla wovoasya andũ. (Ũvu. 22:17) Andũ amwe ma mũika me na amanyĩw’a ma Mbivilia, na methĩawa maimatetheesya maalyũle mwĩkalĩle woo. Namo angĩ nĩmemanyĩĩtye ithyomo ingĩ nĩ kana matavye andũ ma ithyomo isu ũvoo mũseo. (Sav. 110:3; Isa. 52:7) Ũtonya kwĩka ata nĩ kana ũtanĩe mũnango wĩa ũla athũkũmi angĩ ma Yeova maendee kwĩka?
2. Ngelekany’o ya Timotheo yĩonany’a ata kana Yeova nĩwĩthĩawa eyũmbanĩtye kũnenga andũ ma mũika mawĩa maito? (Sisya visa ĩthangũnĩ yĩĩ.)
2 Ũmũnthĩ no wĩke motwi matonya kwĩsa kũũnenga mwanya wa kũtanĩa kũmũthũkũma Yeova mũnango ĩvinda yũkĩte. Kwa ngelekany’o, Timotheo nĩweekie motwi maseo, na ũu nĩwatumie atw’ĩka misonalĩ e na myaka ta 20. (Meko 16:1-3) Myei mĩvũthũ ĩtina wa Timotheo kũtw’ĩka misonalĩ, Vaulo nĩwamũtũmie kĩkundinĩ kya Thesalonika kĩla kyaĩ kĩnambĩĩw’a nĩ kana akekĩe ana-a-asa vinya nĩkwĩthĩwa nĩmavĩngawa na kũthĩnw’a. Amũtũmie Timotheo kw’o nũndũ o nake avĩngiwe mũno mũvaka auma ndũanĩ ĩsu. Kwa kwĩka ũu oonanisye ndaĩ na nzika kana Timotheo nũtonya kwĩkĩa ana-a-asa ma kĩkundi kyu vinya. (Meko 17:5-15; 1 Ath. 3:1, 2, 6) We wĩona Timotheo ta weewie ata ĩla watũmiwe Thesalonika akekĩe ana-a-asa vinya?
ŨTWI WA VATA VYŨ ŨLA WE ŨTONYA KWĨKA
3. Nĩ ũtwi wĩva wa vata vyũ ũtonya kwĩka ĩla wĩ thayũ, na waĩle kũwĩka ĩndĩĩ?
3 Andũ ma mũika, yĩĩ nĩyo ĩvinda ya kwĩka motwi ma vata. Ĩndĩ ũtwi ũla wa vata vyũ waĩle kwĩka nĩ wa kũmũthũkũma Yeova. Nĩ ĩndĩĩ waĩle kwĩka ũtwi ũsu wa kũmũthũkũma Yeova? Mbivilia yaĩtye: “Lilikana Mũmbi waku mĩthenya ya wana waku.” (Mũta. 12:1) Nzĩa ĩla nzeo ya ‘kũmũlilikana’ Yeova nĩ kwĩyumya vyũ ũmũthũkũme. (Kũt. 10:12) Ũtwi ũla wa vata vyũ ũtonya kwĩka ĩla wĩ thayũ nĩ wa kũmũthũkũma Ngai na ngoo yaku yonthe. Ũtwi ũsu ũkaũtetheesya waĩlye thayũ waku.—Sav. 71:5.
4. Nĩ motwi meva ma vata matonya kũamũa ũndũ wĩmũthũkũma Yeova?
4 Ũtwi waku wa kũmũthũkũma Yeova tiw’o wĩ w’oka ũtonya kũamũa ũndũ ĩvinda yaku yũkĩte yĩkethĩwa yĩilyĩ. Kwa ngelekany’o, no kwĩthĩwa ũsũanĩaa ethĩwa ũkatwaana kana ũkatwawa, ũkatwaana naũ, na ũkathũkũma wĩa mwaũ. Asu nĩ motwi ma vata, ĩndĩ nũseo ũkamba kwĩka ũtwi wa kũmũthũkũma Yeova na ngoo yaku yonthe. (Kũt. 30:19, 20) Nĩkĩ? Nũndũ motwi asu onthe nĩmakonanĩtye. Ũtwi waku ĩũlũ wa ũla ũkatwaana nake kana wĩa ũla ũkathũkũma no ũtume ũmũthũkũma Ngai nesa kana ũkatuma ũtamũthũkũma nesa. (Sianĩsya na Luka 14:16-20.) O ta ũu, wendi waku wa kũmũthũkũma Ngai ũkakũtetheesya kũamũa mũndũ ũla wĩtwaana nake na wĩa ũla wĩthũkũma. Kwoou nũseo ũkamba kũtw’a nĩ ũndũ wĩva ũkethĩawa wĩ wa vata vyũ kwaku.—Avi. 1:10.
ŨTW’ĨTE KWĨKA ATA ĨVINDANĨ YĨĨ WĨ WA MŨIKA?
5, 6. Nengane ngelekany’o ĩkwonany’a ũndũ kwĩka motwi maseo kũtumaa mũndũ esa kwona ũseo.
5 Wamina kũnyuva kũmũthũkũma Ngai, nũseo ũkenda kũmanya kĩla ũ Ngai ũkwenda wĩke na ĩndĩ ũitw’a ũndũ wĩmũthũkũma. Mwana-a-asa wĩtawa Yuichiro kuma Japan aandĩkie ũũ: “Ĩvinda yĩmwe nĩ na myaka 14 nĩnaendie ũtavany’a na mũtumĩa wa kĩkundi. Mũtumĩa ũsu nĩwoonie ndeũtanĩa ũtavany’a. Na nũndũ wa ũu, ambĩa ũũ e mũvoo: ‘Yuichiro, syoka mũsyĩ. Na wavika, ĩkala nthĩ na ũisũanĩa mũno ũseo ũla Yeova ũkwonetye.’ Nĩneekie ũndũ wandavisye. O na nĩnaendeeie kũvoya na kũsũanĩa ĩũlũ wa ũndũ ũsu kwa mĩthenya kauta. Kavola kwa kavola woni wakwa nĩwaalyũkile. Nĩnambĩĩe kũmũthũkũma Yeova na ũtanu. O na kũsoma ĩũlũ wa amisonalĩ nĩkwambĩĩe kũndanĩthya, na nũndũ wa ũu nambĩĩa kwenda kũmũthũkũma Ngai na ngoo yonthe.”
6 Yuichiro aendee kwasya ũũ: “Nĩnatwie kana yu nĩngwambĩĩa kwĩka maũndũ ala makandetheesya mũthenya ũmwe nĩĩthĩwa ndonya kũmũthũkũma Yeova nthĩ sya mũingo. Kwa ngelekany’o, nĩnatwie kũsomea kĩthyomo kya Kĩsũngũ. Namina sukulu nĩnamanthie wĩa naĩ ndonya kũthũkũmaa masaa mavũthũ kwa kyumwa ngĩsomethya Kĩsũngũ, na kwa nzĩa ĩsu weethĩa nĩnaendeea na ũvainia. Nambĩĩe kwĩmanyĩsya kĩthyomo kya Mongolia nĩ na myaka 20. O na ĩvindanĩ yĩu nĩnakwatie mwanya wa kũthokea kĩkundi kĩna kya atavany’a me na wumo wa Mongolia. Ĩtina wa myaka ĩlĩ, mwakanĩ wa 2007, nĩnaendie nthĩ ĩsu. Ĩla naendie ku na natavany’a na mavainia amwe na noona ũndũ kwaĩ na andũ maingĩvĩte mekwenda kũmanya ũla w’o, neewie nenda mũno kwĩkala nthĩ ĩsu nĩ kana nĩmatetheesye. Nũndũ wa ũu nĩnasyokie Japan nĩ kana nĩvange nesa. Kuma Mwei wa 4, mwaka wa 2008, nĩnĩthĩĩtwe nĩ vainia nthĩ ya Mongolia. Maũndũ ti laisi kũũ. Ĩndĩ andũ nĩmethukĩĩasya ũvoo mũseo, na nĩ na mwanya wa kũmatetheesya methĩwe na mũamba mũseo na Yeova. Nyie nĩw’aa neekie ũtwi mũseo vyũ.”
7. Nĩ maũndũ meva twaĩle kwĩtw’ĩĩa ne ithyĩ ene, na Mose atũtiĩe ngelekany’o yĩva?
7 Kĩla ũmwe wa Ngũsĩ sya Yeova nĩwe waĩle kwĩtw’ĩĩa mwene ũndũ ũkwenda kũtũmĩa ĩvinda yake. (Yos. 24:15) Kwoou tũyĩsa ũkwĩa ndũkaatwaane kana ndũkaatwawe. O na tũyĩsa ũkwĩaĩa ũla ũkatwaana nake, kana wĩa ũla ũkathũkũma. Ũkanyuva kũthũkũma wĩa ũilyĩ ata? Nĩ wĩa ũkwenda mũndũ ambe kũsoma ĩvinda ĩasa? Andũ ma mũika, amwe menyu mũtwĩe isionĩ ite na ũkwati mwingĩ, namo angĩ mũtwĩe kũndũ kũte thĩna wa mbesa. Vai ũmwe ũilyĩ ũla ũngĩ, o na mũianeny’e ũtonyi. Mwĩyonee maũndũ me kĩvathũkany’o, mũyendete maũndũ mavw’anene, na mũĩkĩĩo wenyu ndwĩanene. Ĩla Mose waĩ wa mũika, aĩ kĩvathũkany’o vyũ na Aevelania ala angĩ ma mũika o tondũ inyw’ĩ amũika mũtonya kwĩthĩwa mwĩ kĩvathũkany’o vyũ. Kwa ngelekany’o, Mose aĩ mũthwii nũndũ aĩ mwana wa mwĩĩtu wa Valao, ĩndĩ Aevelania ala angĩ maĩ ngombo. (Kuma 1:13, 14; Meko 7:21, 22) Aevelania asu ma mũika matwĩe ĩvindanĩ ya mwanya vyũ o tondũ we ũtwĩe ĩvindanĩ ya mwanya. (Kuma 19:4-6) Nũndũ wa ũu kĩla ũmwe woo aaĩle kũnyuva maũndũ ala ũkeka e thayũ. Mose we eekie ũtwi mũseo.—Soma Aevelania 11:24-27.
8. Andũ ma mũika ala mekwenda kwĩka motwi ma vata matonya kũkwata ũtethyo va?
8 Yeova nũkũtetheeasya wĩke motwi maseo wĩ wa mũika. Ekaa ũu kwa kũũmanyĩsya myolooto ya Mbivilia ĩla ĩtonya kũũtetheesya o na wakwatwa nĩ maũndũ mailyĩ ata. (Sav. 32:8) O na ĩngĩ, asyai maku na atumĩa ma kĩkundi nĩmatonya kũũtetheesya wone ũndũ ũtonya kũtũmĩa myolooto ĩsu. (Nth. 1:8, 9) Ekai tũneenee myolooto ĩtatũ ya Mbivilia ĩla ĩtonya kũũtetheesya wĩke motwi maseo ĩvindanĩ yĩĩ.
MYOLOOTO ĨTATŨ YA MBIVILIA ĨLA ĨTONYA KŨŨTETHEESYA
9. (a) Nĩkĩ tũtonya kwasya kana Yeova nũtũnengete ndaĩa nũndũ wa kũtũnenga ũthasyo wa kwĩnyuvĩa kĩla tũkwenda kwĩka? (b) Twĩthĩawa na mwanya wa kwĩanĩsya maũndũ meva ĩla ‘twamantha ũsumbĩ mbee’?
9 Mantha Ũsumbĩ wa Ngai mbee na ũlũngalu wake. (Soma Mathayo 6:19-21, 24-26, 31-34.) Yeova nũkũnengete ũthasyo wa kwĩnyuvĩa kĩla ũkwenda kwĩka, na kwa nzĩa ĩsu akonany’a kana nũkũnengete ndaĩa. Ndakwĩaĩe nĩ ĩvinda yĩana ata waĩle kũtũmĩa wĩ wa mũika ũitavany’a ĩũlũ wa Ũsumbĩ. Ĩndĩ o na vailyĩ ũu, Yesũ nĩwatũnengie mwolooto mũseo ĩla waisye kana nũseo tũkamantha Ũsumbĩ mbee. Wamantha Ũsumbĩ mbee ũkeethĩwa na mwanya wa kwĩanĩsya maũndũ maingĩ mũno. Kwa ngelekany’o, ũkeethĩwa na mwanya wa kwonany’a ũndũ ũmwendete Yeova na atũi maku, na ũndũ wonaa wĩkwatyo wa thayũ ũtathela wĩ wa vata kwaku. Ĩla wĩtw’a kũsũanĩa ĩũlũ wa kũtwawa kana kũtwaana na ĩũlũ wa wĩa ũla ũkathũkũma, nũseo ũkekũlya ethĩwa motwi maku maũndũnĩ asu makatuma ũthĩnĩkĩa mũno syĩndũ sya kĩ-mwĩĩ, kana makatuma wĩthĩwa na kĩthito kya kũmantha Ũsumbĩ wa Ngai na ũlũngalu wake.
10. Nĩ kyaũ kyatumaa Yesũ ekala e mũtanu? Nĩ motwi meva ũtonya kwĩka makatuma wĩkala wĩ mũtanu?
10 Tanĩa kũthũkũma angĩ. (Soma Meko ma Atũmwa 20:20, 21, 24, 35.) Yesũ nĩ ngelekany’o nzeo ya mũndũ waatĩĩie mwolooto ũsu wa vata. Eekaa kwenda kwa Asa wake na ti kwenda kwake mwene, na nĩkyo kĩtumi wekalaa e mũtanu. Nĩwatanĩaa kwona ala auu mayĩtĩkĩla ũvoo mũseo. (Luka 10:21; Yoa. 4:34) Nĩvatonyeka ũkethĩa kũvikĩĩa yu nũkwatĩte ũtanu ũla umanaa na kũtetheesya angĩ. Weeka motwi kwosana na myolooto ĩla Yesũ wamanyĩisye, ũkeethĩawa wĩ mũtanu na ũkamũtanĩthya Yeova.—Nth. 27:11.
11. Nĩ kyaũ kyatumĩte Mbaluku aeka kwĩthĩwa na ũtanu, na Yeova amũtaie ata?
11 Kũmũthũkũma Yeova nĩkw’o kũtumaa tũkwata ũtanu mwingĩ vyũ. (Nth. 16:20) Nĩvatonyeka ĩvinda yĩmwe mũandĩki wa Yelemia weetawa Mbaluku akethĩwa oolilwe kana kũmũthũkũma Yeova kwĩ mũyo. Ĩvindanĩ yu, ndatanĩaa kũmũthũkũma Yeova. Nũndũ wa ũu, Yeova amwĩie: “Nũkwĩmanthĩa maũndũ manene? ndũkamamanthe; nũndũ, sisya, [ngaetee] mĩĩ yonthe ũthũku, . . . ĩndĩ thayũ waku, ngakũnenga wĩthĩwe mũtavo kũndũ kw’onthe kũla wĩendaa.” (Yel. 45:3, 5) We wĩona ata? Nĩ kyaũ kyaĩ kĩtonya kũtetheesya Mbaluku ethĩwe na ũtanu? Nĩ kwĩmanthĩa monene-ĩ, kana nĩ kũvonoka wanangĩko wa Yelusaleme nũndũ wa kwĩthĩwa e mũĩkĩĩku kwa Yeova?—Yak. 1:12.
12. Nĩ ũtwi wĩva wa Ramiro ũtumĩte ekala e mũtanu?
12 Mwana-a-asa ũmwe wĩtawa Ramiro nũtanĩĩte mũno kũthũkũma angĩ. Easya: “Nĩsyaĩwe ndũanĩ ĩmwe yĩ Iĩmanĩ sya Andes na mũsyĩ witũ ndwĩ ũkwati mwingĩ. Nũndũ wa ũu, waĩ ũndũ mũnene mũno kwakwa ĩla mũkũũwa weeyumisye andĩvĩe mbesa sya yunivasiti. Ĩndĩ nĩnalilikanile kana no ĩndĩ naĩ nĩnavatiswa ngatw’ĩka Ngũsĩ ya Yeova, na eka ũu, ve vainia ũmwe waĩ ananthokya ngatavany’e nake ndũanĩ ĩla wekalaa. Nĩnathamĩĩie ndũanĩ ĩsu, nemanyĩsya kwenza, na navingũa kĩnyosi nĩ kana nĩtetheesye. Andũ aingĩ nĩmeetĩkĩlile na ngoo ĩmwe ũvoo ũla twamamanyĩasya kuma Maandĩkonĩ. Ĩtina wa ĩvinda, nĩnambĩĩie kũtavany’a vamwe na kĩkundi kĩmwe kyaĩ kĩnambĩĩw’a o mĩtũkĩ na kyatũmĩaa kĩthyomo kya kũu. Kũvikĩĩa yu, nĩnĩminĩte myaka ĩkũmi nĩ nthĩnĩ wa ũthũkũmi wa ĩvinda yonthe. Vai wĩa ũngĩ waĩ ũtonya kũtuma nĩtana tondũ nĩtanĩĩte kũtetheesya andũ memanyĩsye ũvoo mũseo na kĩthyomo kyoo.”
13. Nĩkĩ nũseo mũndũ ambĩĩe kũmũthũkũma Yeova na ngoo yonthe e wa mũika?
13 Tanĩa kũmũthũkũma Yeova ĩvindanĩ yĩĩ wĩ wa mũika. (Soma Mũtavan’ya 12:1.) Ndũkone ta waĩle kwamba kũkwata wĩa mũseo nĩ kana wĩĩsa kũmũthũkũma Yeova ĩvinda yũkĩte. Ĩvindanĩ yĩĩ wĩ wa mũika nĩyo ĩvinda yĩla ĩseo vyũ ya kwambĩĩa kũmũthũkũma Yeova na ngoo yonthe. Nĩkĩ? Nũndũ andũ aingĩ ma mũika mayĩthĩawa na mathĩna ma mwĩĩ kana maũndũ maingĩ ma mũsyĩ, na methĩawa na vinya mwingĩ wa kũtethya mawĩa momũ ũseũvyonĩ wa Yeova. We ũtw’ĩte kwĩka ata kwondũ wa Yeova ĩvindanĩ ya ũika waku? No kwĩthĩwa ũtw’ĩte kwosa ũvainia. Kana ũkethĩwa ũtw’ĩte kũtavany’a kĩsionĩ kĩ na andũ meũneena kĩthyomo kĩeni. O na no kwĩthĩwa wonete ũndũ ũtonya kwĩyumya mũnango kĩkundinĩ kyaku. Ĩndĩ o na ethĩwa ũvangĩte kũmũthũkũma Yeova kwa nzĩa yĩva, no nginya wĩthĩwe na ũndũ wa kwĩka nĩ kana wĩanĩsye mavata maku. Kwoou nũseo ũkekũlya atĩĩ: ‘Nĩenda kũthũkũma wĩa wĩva, na naĩlĩte kũũsomea ĩvinda yĩana ata?’
TŨMĨA MYOLOOTO YA MBIVILIA NĨ KANA WĨKE MOTWI MASEO
14. Waĩle kwĩsũvĩa ũndũnĩ wĩva ĩla ũũmantha wĩa?
14 Myolooto ĩsu ĩtatũ ya Mbivilia twamina kũneenea no ĩũtetheesye mũno ĩla ũũmantha wĩa. Vate nzika, atai ma sukulu ĩla ũsomeaa, vamwe na anene amwe ma silikalĩ nĩmatonya kwĩthĩwa mesĩ mawĩa ala me kĩsionĩ kyenyu kana kĩsionĩ kĩla ũkwenda kũthamĩĩa nĩ kana ũmũthũkũme Yeova. Ĩndĩ ĩsũvĩe mũno ĩla ũũkũlya andũ ta asu maũtetheesye. Nĩkĩ? Nũndũ andũ matamwendete Yeova nĩmatonya kũtuma wambĩĩa kwenda nthĩ ĩno. (1 Yoa. 2:15-17) Naku wambĩĩa kwona maũndũ ala me nthĩ ĩno ta maseo mũno, nĩ laisi vyũ ngoo yaku ĩkaũkenga.—Soma Nthimo 14:15; Yel. 17:9.
15, 16. Naaũ matonya kũũtetheesya nesa vyũ maũndũnĩ makonetye wĩa?
15 Wamina kũmanya nĩ mawĩa meva ũtonya kũkwata, nũseo ũkamantha ũtao ũtonya kũũtethya. (Nth. 1:5) Naaũ matonya kũtũmĩa myolooto ya Mbivilia nĩ kana maũtetheesye nesa kũmantha wĩa? Methukĩĩsye ala mamwendete Yeova, vamwe na ala makwendete na makwĩsĩ nesa. Asu nĩmo makakũtetheesya ũmanye maũndũ ala ũtonya kwĩka, na kĩla kĩũtuma wenda kũmeka. Nĩvatonyeka kĩla meũkũtavya kĩkatuma wenda kũsũanĩa ĩngĩ ĩũlũ wa mĩvango yaku. Waĩle kwĩw’a mũyo mũno ethĩwa asyai maku nĩmamwendete Yeova. O na ĩngĩ, atumĩa ala me kĩkundinĩ kyenyu nĩ aũme aimu kĩ-veva na nĩmatonya kũũtetheesya. Na ĩndĩ kwĩ mavainia na asyaĩĩsya ma kũthyũlũlũka ala ũtonya kũneena namo. No ũkũlye mavainia na asyaĩĩsya asu ma kũthyũlũlũka kĩla kyatumie matw’a kũlika ũthũkũminĩ wa ĩvinda yonthe. O na no ũmakũlye meekie ata nĩ kana mose ũvainia, na mekaa ata nĩ kana meanĩsye mavata moo ma kĩ-mwĩĩ. Makũlye nĩ moathimo meva makwatĩte ũthũkũminĩ woo.—Nth. 15:22.
16 Ala makwĩsĩ nesa vyũ mailea kũũnenga ũtao mũseo. Kwa ngelekany’o, twasye wĩenda kũkola sukulu nĩ kana wose ũvainia nĩkwĩthĩwa aĩ wĩĩw’a ũinow’a nĩ wĩa mwingĩ ũla wĩthĩawa sukulu. Mũndũ ũkwendete ndalea kũmanya kĩla kĩũtuma wenda kũkola sukulu, na nũndũ wa ũu no aũtetheesye ũelewe kana sukulu nĩtumaa mũndũ ethĩwa na wũmĩĩsyo. Kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo nĩ kwa vata mũno ethĩwa nũkwenda kũmũthũkũma Yeova tene na tene.—Sav. 141:5; Nth. 6:6-10.
17. Nĩ motwi ma mũthemba wĩva twaĩle kwĩvathana namo vyũ?
17 Mũndũ o na wĩva ũmũthũkũmaa Yeova ndalea kũkomana na maũndũ matonya kwonzya mũĩkĩĩo wake na kwananga mũamba wake vamwe na Yeova. (1 Ako. 15:33; Ako. 2:8) Ĩndĩ ve mawĩa amwe matonya kũtuma mũĩkĩĩo waku wonza mbee wa mawĩa angĩ. We nĩwĩthĩwa wonete amwe kĩsionĩ kyenyu ‘maĩte mũĩkĩĩonĩ woo’ nũndũ wa kũnyuva wĩa mũna? (1 Tim. 1:19) Kwondũ wa ũu, nĩ ũndũ wa ũĩ vyũ ũkesũvĩa ndũkeke motwi matonya kwananga ũnyanya waku na Ngai.—Nth. 22:3.
TANĨAA KWĨTHĨWA WĨ MŨKLĨSTO WA MŨIKA
18, 19. Waĩle kwĩka ata ethĩwa ndũkwĩw’a ũyenda kwongela kĩthito kyaku kya kũmũthũkũma Yeova?
18 Ethĩwa nũtw’ĩte ngoonĩ kũmũthũkũma Yeova, tũmĩa nesa myanya ĩla wĩ nayo yu wĩ Mũklĩsto wa mũika. Ĩka motwi matonya kũũtetheesya ũtanĩe mũno kũmũthũkũma Yeova ĩvindanĩ yĩĩ ya mwanya.—Sav. 148:12, 13.
19 Nao nata ethĩwa ndũkwĩw’a ũyenda kwongela kĩthito kyaku kya kũmũthũkũma Yeova? Ndũkakw’e ngoo. Endeea kũlũlũmĩĩlya mũĩkĩĩo waku. Ĩvinda yĩmwe Vaulo amina kũelesya ũndũ weekĩĩte kĩthito akinyĩlae nzĩanĩ ĩla Ngai ũtonya kũathima, aandĩkie ũũ: “Ethĩwa amwe menyu me na woni wĩ kĩvathũkany’o, Ngai akamavuanĩsya nesa ũndũ ũsu. Kĩla kĩ vo, nĩtũatĩĩei kĩla tũminĩte kũkwata kũka kũvika yu.” (Avi. 3:15, 16, The Holy Bible in Current Kikamba Language) Ndũkaaũlwe kana Yeova nũkwendete na ũtao wake nĩ wa ũĩ. Ate o Yeova, vai mũndũ ũngĩ ũtonya kũũtetheesya nesa vyũ wĩke motwi maseo ĩvindanĩ yĩĩ wĩ wa mũika.