KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA KYA 19
WATHI 6 Matu Nĩmatavanasya Ũtheu Mũtisu wa Ngai
Atĩĩa Ngelekanyʼo ya Alaĩka
“Mũtaĩei Yeova, inywʼĩ alaĩka make.”—SAV. 103:20.
KĨLA KĨNEENEWE
Maũndũ ala tũtonya kwĩmanyĩsya twasũanĩa ngelekanyʼo ya alaĩka.
1-2. (a) Tũvathũkene ata na alaĩka? (b) Nĩ maũndũnĩ meva tũtutenyʼe na alaĩka?
YĨLA Yeova wakũetie ũwʼonĩ, walikile mũsyĩnĩ wĩ na athaithi me kĩvathũkanyʼo mendanĩte, na amwe me mũsyĩnĩ ũsu nĩ alaĩka milioni mbingĩ aĩkĩĩku. (Nda. 7:9, 10) Yĩla twasũanĩa ĩũlũ wa alaĩka, tũkothaa kũvindĩĩsya ũndũ mavathũkene naitũ. Kwa ngelekanyʼo, mo methĩĩtwe kwʼo kwa ĩvinda yĩasa vyũ kwĩ ithyĩ. (Yovu 38:4, 7) O na ĩngĩ, methĩawa na vinya mwingĩ kwĩ ithyĩ. Eka ũu, methĩawa me atheu na me alũngalu mbee witũ na vaasa, nũndũ ithyĩ twĩ andũ me na naĩ.—Luka 9:26.
2 Ĩndĩ o na kau nĩtũvathũkene na alaĩka maũndũnĩ maingĩ, ve maũndũnĩ angĩ maingĩ tũtutenyʼe. Kwa ngelekanyʼo, o tamo, no twĩthĩwe na nguma ta sya Yeova. Eka ũu, twĩ na ũthasyo wa kwĩnyuvĩa maũndũ, o tamo. Kwongela kĩu, o tamo, kĩla ũmwe witũ e ĩsyĩtwa, nguma imũvathũkanasya na ala angĩ, na ianda syĩ kĩvathũkanyʼo. Na mũthya, o ta alaĩka, twĩ na vata wa kũmũthaitha Mũmbi witũ.—1 Vet. 1:12.
3. Nĩ maũndũ meva tũtonya kwĩmanyĩsya kuma kwa alaĩka?
3 Nũndũ nĩtũtutenyʼe na alaĩka maũndũnĩ maingĩ, ngelekanyʼo yoo nzeo no ĩtwĩkĩe vinya na ĩkatũmanyĩsya maũndũ maingĩ ma vata. Ĩsomonĩ yĩĩ nĩtũkwona ũndũ tũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo yoo ya wĩnyivyo, kwenda andũ, kwĩthĩwa na wũmĩĩsyo, na kũĩkĩĩthya kana kĩkundi nĩ kĩtheu.
ALAĨKA ME WĨNYIVYO
4. (a) Alaĩka monanasya ata kana me wĩnyivyo? (b) Nĩkĩ alaĩka methĩawa menyivĩtye? (Savuli 89:7)
4 Alaĩka me wĩnyivyo. O na kũtwʼĩka me ũtũĩka mwingĩ, me vinya mwingĩ, na nĩ oĩ mũno, mo nĩmamwĩwʼaa Yeova. (Sav. 103:20) Yĩla mekwĩanĩsya ianda ila manengetwe, mayĩkathĩĩaa nũndũ wa maũndũ ala meanĩĩtye kana makatũmĩa vinya woo kwĩmanthĩa nguma. O na ĩngĩ, nĩmatanĩaa kwĩka kwenda kwa Yeova o na kũtwʼĩka andũ mayĩsaa kũmanya masyĩtwa moo.a (Mwa. 32:24, 29; 2 Asu. 19:35) Na eka ũu, mayĩtĩkĩlaa kũkumwʼa, ĩndĩ maekaa Yeova akumwʼe newe. Kwoou nĩkĩ alaĩka me wĩnyivyo wingĩvĩte ũu? Nũndũ nĩmamwendete Yeova na nĩmamũnengete ndaĩa nene mũno.—Soma Savuli 89:7.
5. Mũlaĩka ũmwe oonanisye ata kana nĩwĩnyivĩtye yĩla walũngaa mũtũmwa Yoana? (O na ĩngĩ, sisya visa.)
5 Kwasũanĩa ũndũ ũmwe weekĩkie woonanyʼa kana alaĩka me wĩnyivyo. Vakuvĩ mwaka wa 96 mbee wa Klĩsto, mũlaĩka ũmwe ũtawetetwe ĩsyĩtwa yake nĩwoonisye mũtũmwa Yoana woni wa kũsengyʼa. (Ũvu. 1:1) We Yoana eekie ata oonwʼa woni ũsu? Nĩwatatie kũthaitha mũlaĩka ũsu. Ĩndĩ ndaaĩtĩkĩla kũthaithwa, vandũ va ũu, amwĩie: “Ĩsũvĩe! Ndũkeke ũu! Nyie nĩ ngombo o taku na ana-a-asa maku . . . Mũthaithe Ngai!” (Ũvu. 19:10) Ũsu nĩ wĩnyivyo mwingĩ ta kĩ! Mũlaĩka ũsu ndendaa kũkumwʼa kana kũtaĩwa. O na ate kweteela amũtavisye Yoana athaithe Yeova Ngai. Ũndũ ũngĩ nĩ kana mũlaĩka ũsu ndaavũthya Yoana. O na kau amũthũkũmĩte Yeova kwa ĩvinda yĩasa vyũ kwĩ Yoana na aĩ na vinya mwingĩ vyũ kwĩ we, nĩweenyivisye na asya kana we aĩ o ngombo, ta Yoana. Na o na kũtwʼĩka mũlaĩka ũsu nĩwalasimĩkie kũlũnga mũtũmwa ũsu waĩ mũkũũ, we ndaamũtavya ndeto nthũku kana akamũkalĩkĩla. Vandũ va ũu, amũneenisye o nesa. Nũtonya kwĩthĩwa amanyie kana maũndũ ma kũsengyʼa ala Yoana woonie nĩmo matumie eka ũu.
Mũlaĩka ũmwe nĩwoonanisye kana nĩwĩnyivĩtye yĩla walũngaa Yoana (Sisya kalungu ka 5)
6. Tũtonya kwonanyʼa ata kana twĩ na wĩnyivyo, o ta alaĩka?
6 Tũtonya kwonanyʼa ata kana twĩ na wĩnyivyo, o ta alaĩka? No twĩanĩsye ianda ila tũnengetwe tũte kwĩkathĩĩa kana tũte kwenda twoneke ta twĩ na inengo sya mwanya. (1 Ako. 4:7) O na ĩngĩ, tũyaĩlĩte kũsũanĩa kana twĩ ma vata mũno kwĩ ala angĩ aĩ nũndũ tũmũthũkũmĩte Yeova kwa ĩvinda yĩasa kwĩ mo kana nũndũ twĩ na ianda mate nasyo. O ũndũ tweethĩwa na ianda mbingangĩ, nowʼo twaĩle kwĩyonaa tũte ma vata twaelekanwʼa na ala angĩ. (Luka 9:48) O ta alaĩka, twĩenda kũthũkũmaa ala angĩ. Tũikwenda twĩyonae twĩ ma vata kwĩ ala angĩ.
7. Tũtonya kwonanyʼa ata twĩ na wĩnyivyo yĩla tũũtaa kana tũũlũnga ala angĩ?
7 No twonanyʼe twĩ na wĩnyivyo yĩla tũũtaa kana tũũlũnga mũndũ, ethĩwe nĩ mwana-a-asa, mwĩĩtu-a-asa, kana nĩ mwana witũ. Yĩla tũkwĩka ũu, no nginya twĩthĩwe twĩ alũmu. Ĩndĩ o tondũ mũlaĩka walũngile Yoana o nesa, o naitũ no tũlũnge ala angĩ twĩ alũmu na tũimatia matakwʼĩte ngoo. Ethĩwa tũkeyonaa tũte ma vata kwĩ ala angĩ, kĩu kĩkatũtetheeasya tũmanenge ũtao wa Mbivilia twĩ na ndaĩa na ĩnee.—Ako. 4:6.
ALAĨKA NĨMENDETE ANDŨ
8. (a) O tondũ ĩandĩko ya Luka 15:10 yonanĩtye, alaĩka monanasya ata kana nĩmendete andũ? (b) Alaĩka methĩawa na kĩanda kĩva wĩanĩ wa kũtavanyʼa? (O na ĩngĩ, sisya visa .)
8 Alaĩka nĩmendeeawʼa mũno nĩ maũndũ makonanĩtye na andũ. Nĩmatanaa yĩla mwĩki wa naĩ weelila, na ũu nĩ kwasya, yĩla ũmwe eĩ mwau wamũsyokea Yeova kana yĩla ũmwe watia mĩendele yake mĩthũku na atwʼa kwĩmanyĩsya ũwʼo. (Soma Luka 15:10.) O na ĩngĩ, alaĩka nĩmatũtetheeasya yĩla tũendeee kũtavanyʼa ũvoo wa Ũsumbĩ. (Ũvu. 14:6) O na kũtwʼĩka maitavanasya ĩmwe kwa ĩmwe, nĩmatetheeasya atavanyʼa methĩwe matonya kũvikĩa mũndũ ũkwenda kũmũmanya Yeova. O na vailye ũu, tũitonya kwasya tũte na nzika kana alaĩka nĩmo matũtongoeisye twathi kwa mũndũ mũna. Na kĩtumi nũndũ Yeova no atũmĩe nzĩa ingĩ, ta veva wake mũtheu, kũtetheesya ala mekwenda kũmũmanya kana kũtongoesya athũkũmi make kũla maĩ. (Meko 16:6, 7) O vamwe na ũu, nũtũmĩaa alaĩka make kũtũtetheesya yĩla tũũtavanyʼa. Kwoou yĩla twĩ ũtavanyʼanĩ, tũyaĩle kwĩthĩwa na nzika kana nĩmeũtũtetheesya.—Sisya ĩsandũkũ “Mboya Syoo Nĩsyasũngĩiwe.”b
Mwana-a-asa na mũka mamina kũtavanyʼa na kakalĩ ka mavuku. Me nzĩanĩ menũkĩte, mwĩĩtu-a-asa ũsu nĩwoona mũndũ mũka wĩmakĩĩte. Na nĩwamanya kana alaĩka no matũtongoesye kwa ala mekwenda kũtetheewʼa kĩ-veva. Kĩu nĩkyatuma akiakisya mũndũ mũka ũsu (Sisya kalungu ka 8)
9. Tũtonya kwonanyʼa ata kana nĩtwendete andũ, o ta alaĩka?
9 Tũtonya kwonanyʼa ata kana nĩtwendete andũ, o ta alaĩka? Yĩla tweewʼa ĩtangaso ya kana mũndũ ũnaĩ mũvete kĩkundinĩ nũtũngiwe, no tũtane o tondũ alaĩka mekaa. No tũĩkĩĩthye Mũklĩsto ũsu kana nĩtũmwendete na twĩ atanu nũndũ nĩwambĩĩa kũmũthũkũma Yeova ĩngĩ. (Luka 15:4-7; 2 Ako. 2:6-8) O na ĩngĩ, no tũatĩĩe ngelekanyʼo ya alaĩka kwa kũtata kwĩka kyonthe kĩla tũtonya ũtavanyʼanĩ. (Mũta. 11:6) Na o tondũ alaĩka matũtetheeasya ũtavanyʼanĩ, o naitũ no tũmanthe nzĩa sya kũtetheesya ana-a-asa na eĩtu-a-asa ũthũkũminĩ woo. Kwa ngelekanyʼo, no twĩke mĩvango ya kũtavanasya na atavanyʼa ala eũ. O na no tũtavanasye na ala akũũ kana ala me na mathĩna ma mwĩĩ nĩ kana wĩthĩe o namo nĩmeanĩsya kĩanda kyoo.
10. Maũndũ ala makwatie Sara metũmanyĩsya kyaũ?
10 Nata ethĩwa maũndũ maitũ nĩmeũtuma twĩthĩwa tũtatonya kwĩanĩsya maũndũ maingĩ ũthũkũminĩ wa Yeova? No tũmanthe nzĩa sya kũendeea kũthũkũma na alaĩka wĩanĩ wa kũtavanyʼa. Kwasũanĩa maũndũ ala makwatie mwĩĩtu-a-asa wĩtawa Sarac wĩkalaa India. Ĩtina wa kwĩthĩwa e vainia kwa myaka ta 20, nĩwawaie mũno weethĩa o na ndesa kũtembea na ndesa kuma kĩtandanĩ. Ũndũ ũsu nĩwatumie akwʼa ngoo mũno. Ĩndĩ nũndũ ana-a-asa na eĩtu-a-asa nĩmamũtetheeisye na aĩ na mũvango mũseo wa kũsoma Mbivilia ateũtĩĩa, nĩwakwatie ũtanu ĩngĩ. Vate nzika, aĩ no nginya amanthe nzĩa nzaũ sya kũtavanyʼa. Na nũndũ ndaĩ atonya kwĩkala nthĩ aandĩke valũa, ũtavanyʼa wake watwʼĩkie wa kũkũna simũ. Kwoou nĩwakũnĩaa simũ andũ ala ũtwʼĩte kũsyokea, namo nĩmamũtavasya andũ angĩ me na wendi wa kwĩmanyĩsya. Kwaendie ata? Ĩtina wa myei kauta, Sara aĩ na amanyĩwʼa ma Mbivilia 70 na ndaĩ atonyʼa kũmamanyĩsya onthe. Nũndũ wa ũu, nĩweekie mĩvango ana-a-asa na eĩtu-a-asa kĩkundinĩ makasomaa na amanyĩwʼa amwe. Aingĩ moo yu nĩmokaa maũmbanonĩ maitũ. Alaĩka matanaa ta kĩ kũthũkũma na ana-a-asa na eĩtu-a-asa ala, o ta Sara, mekaa kyonthe kĩla matonya makwate mbau wĩa wa kũtavanyʼa!
ALAĨKA NĨMETHĨAWA NA WŨMĨĨSYO
11. Alaĩka monanĩtye ata kana nĩmethĩawa na wũmĩĩsyo mwingĩ?
11 Alaĩka nĩmatwiĩe ngelekanyʼo nzeo vyũ ya wũmĩĩsyo. Methĩĩtwe momĩĩsye ũsili ũte wa katĩ na ũvuku kwa myaka ngili mbingĩ. Nĩmoonie Satani na alaĩka aingĩ, ala mbeenĩ mathũkũmaa namo, maileana na Yeova. (Mwa. 3:1; 6:1, 2; Yuta 6) O na Mbivilia nĩwetete ĩũlũ wa mũlaĩka ũmwe wokitie na ndaimoni kwa mĩthenya mingĩ. (Nda. 10:13) Eka ũu, kuma ĩvinda ya Atamu na Awa, alaĩka nĩmonete andũ anini mũno maitwʼa kũlũmanyʼa na ũthaithi wa wʼo. O na vailye ũu, mo nĩmaendeee kũlũmanyʼa na Yeova na mamũthũkũmaa me atanu na me na kĩthito. Nĩmesĩ kana ĩvinda yake yavika, akavetanga ũsili ũte wa katĩ vyũ.
12. Nĩ kyaũ kĩtonya kũtũtetheesya tũmĩĩsye?
12 Tũtonya kwonanyʼa ata kana twĩ na wũmĩĩsyo, o ta alaĩka? O tamo, no twone ũsili ũte wa katĩ ũendeee. Ĩndĩ o tamo, nĩtũĩkĩĩe kana ĩvinda ya Ngai yavika, akavetanga ũvuku wʼonthe. Kwoou o ta alaĩka, ‘tũiekaa kwĩka ũseo.’ (Aka. 6:9) Na Ngai nũtwathĩte kũtũtetheesya tũmĩĩsye. (1 Ako. 10:13) No tũmũvoye atũnenge veva wake, ũla ũtũtetheeasya kwĩthĩwa na nguma ta wũmĩĩsyo na ũtanu. (Aka. 5:22; Ako. 1:11) Nao nata wavĩngwa? Mwĩkwatye Yeova vyũ, na ndũkatate kũkĩa. Mavinda onthe akaũlũlũmĩĩlasya na akaũnengae vinya.—Aevl. 13:6.
ALAĨKA NĨMAĨKĨĨTHASYA KANA KĨKUNDI NĨ KĨTHEU
13. Nĩ kĩanda kĩva kya mwanya alaĩka me nakyo mĩthenyanĩ ĩno ya mũminũkĩlyo? (Mathayo 13:47-49)
13 Mĩthenyanĩ ĩno ya mũminũkĩlyo, Yeova nũnengete alaĩka kĩanda kya mwanya. (Soma Mathayo 13:47-49.) Wĩa wa kũtavanyʼa nũkusasya andũ milioni mbingĩ ma kĩla mĩthemba. Amwe moo nĩmaatĩĩaa myolooto ya Yeova ya mwĩkalĩle, ĩndĩ angĩ nĩmaemawa nĩ kũmĩatĩĩa. Alaĩka nĩmanengetwe kĩanda kya ‘kũvathanyʼa ala athũku na ala alũngalu.’ Na ũu wĩonanyʼa kana nĩmanengetwe wĩa wa kũĩkĩĩthya kana kĩkundi nĩ kĩtheu. Ĩndĩ kĩu kĩyonanasya kana ala maekete kũtwʼĩka Ngũsĩ sya Yeova maitonya kũsyoka na kana vaikethĩawa mathĩna kĩkundinĩ. O na vailye ũu, no twĩthĩwe tũte na nzika kana alaĩka nĩmekĩaa kĩthito wĩanĩ woo maĩkĩĩthye kana kĩkundi nĩ kĩtheu.
14-15. Tũtonya kwonanyʼa ata twĩ na wendi wa kũĩkĩĩthya kana kĩkundi nĩ kĩtheu, o ta alaĩka? (O na ĩngĩ, sisya visa.)
14 Tũtonya kwonanyʼa ata twĩ na wendi wa kũĩkĩĩthya kana kĩkundi nĩ kĩtheu, o ta alaĩka? Nĩ kwa kwĩkĩa kĩthito tũĩkĩĩthye kana ngwatanĩo yitũ na Yeova nĩ ndũmu na twĩ na mwĩkalĩle mũseo. Nĩ kana twĩke ũu, nĩtũtataa tũsũvĩe ngoo sitũ kwa kũnyuva atindanyʼa aseo na kũleana na maũndũ ala matonya kũtwasya. (Sav. 101:3) O na ĩngĩ, no tũtetheesye athaithi ala angĩ makethĩwa na ngwatanĩo nzeo na Yeova. Kwa ngelekanyʼo, tũtonya kwĩka ata twamanya kana mwana-a-asa kana mwĩĩtu-a-asa nĩwĩkĩte naĩ ngito? Nũndũ nĩtũmwendete, no tũmũthuthye aneene na atumĩa. Ethĩwa nĩwaema kwĩka ũu, no twose ĩtambya ya kũneena na atumĩa ĩũlũ wa ũndũ ũsu ne ithyĩ. Twendaa mũthaithi o na wĩva ũla mwonzu kĩ-veva akwate ũtethyo na mĩtũkĩ!—Yak. 5:14, 15.
15 Ũndũ wa kũmakya nĩ kana amwe mekĩte naĩ ngito methĩawa maĩle kũvetwa kĩkundinĩ. Vathi ũu, ‘nĩtũekaa kũtindanyʼa’ namo.d (1 Ako. 5:9-13) Mũvango ũsu nũtumaa kĩkundi kĩendeea kwĩkala kĩ kĩtheu. Kwongela ũu, yĩla twaeka kũtindanyʼa na ala mavetetwe kĩkundinĩ, twĩthĩawa tũyonanyʼa kana nĩtũmendete. Twĩasya ũu nũndũ yĩla twalũmanyʼa na ũtwi witũ, kĩu no kĩtume maelewa ũito wa naĩ ĩla mekĩte na maimũsyokea Yeova. Meeka ũu, nĩtũtanaa vamwe na Yeova na alaĩka.—Luka 15:7.
Twaĩlĩte kwĩka ata yĩla twamanya kana mũthaithi ũngĩ nĩwĩkĩte naĩ ngito? (Sisya kalungu ka 14)e
16. Tũtonya kũatĩĩa ngelekanyʼo ya alaĩka maũndũnĩ ta meva?
16 Nĩ ndaĩa nene kwona Yeova atwĩtĩkĩlĩtye kũmanya ĩũlũ wa alaĩka na kwĩthĩwa tũtonya kũthũkũma vamwe namo. Ekai tũatĩĩe ngelekanyʼo yoo nzeo kwa kwĩthĩwa na nguma ta wĩnyivyo, kwenda andũ, wũmĩĩsyo, na kũĩkĩĩthya kana kĩkundi nĩ kĩtheu. Tweeka ũu, o naitũ tũkeethĩawa twĩ andũ ma mũsyĩ wa Yeova tene na tene.
WATHI 123 Kũatĩĩa Mĩvango ya Ũseũvyo wa Yeova
a O na kau kwĩ alaĩka milioni mbingĩ, no elĩ mawetetwe na masyĩtwa moo Mbivilianĩ, namo nĩ Mikaeli na Kavilieli.—Nda. 12:1; Luka 1:19.
b No ũkwate ũvoo mwingangĩ nthĩnĩ wa Fahirisi ungu wa kyongo “Malaika” na ungu wa kyongo kĩnini “mwongozo wa malaika (visa mbalimbali).”
c Ĩsyĩtwa nĩ ĩvĩndũe.
d O tondũ vaeleiwʼe nthĩnĩ wa Livoti ya 2 ya Nzama Ĩla Ĩtongoesye ya 2024, ethĩwa mũndũ ũvetetwe kĩkundinĩ nĩwooka maũmbanonĩ, mũtavanyʼa no atũmĩe wasya wake wa ngoo ũla ũmanyĩĩtwʼe nĩ Mbivilia kũtwʼa ethĩwa nũkũmũkethya o ngethi nguvĩ na aimũthokya.
e MAELESYO MA VISA: Mwĩĩtu-a-asa ũkũkũlya mũnyanyae akaneene na atumĩa ĩũlũ wa naĩ wĩkĩte. Ĩtina wa ĩvinda yĩana ũna kũvĩta, oona mũnyanyae ate kwĩka ũu, nĩwathi kũneena na atumĩa newe.