KĨLUNGU KYA KWĨMANYĨSYA 5
Nĩtũkũthi Nenyu
“Nĩtũkũthi nenyu, nũndũ nĩtwĩwʼĩte kana Ngai e vamwe nenyu.”—NZEK. 8:23.
WATHI 26 Ninyie Mwatethisye
KWA ŨKUVĨa
Malondu angĩ (“andũ ĩkũmi”) monaa yĩ ndaĩa nene kũmũthaitha Yeova me vamwe na etĩkĩwʼa mauta (“mũndũ Mũyuti”) (Sisya kalungu ka 1-2)
1. Yeova athanie kyaũ ĩũlũ wa ĩvinda yĩĩ tũtwĩe?
YEOVA athanie ũũ ĩũlũ wa ĩvinda yĩĩ tũtwĩe: “Andũ ĩkũmi, kuma ithyomonĩ syonthe sya i mbaĩ, makakwata, ĩĩ, makakwata mũthya wa ngũa ya mũndũ Mũyuti, makyasya, Nĩtũkũthi nenyu, nũndũ nĩtwĩwʼĩte kana Ngai e vamwe nenyu.” (Nzek. 8:23) Ala Ngai wĩtĩkĩsye mauta kwĩsĩla veva mũtheu nĩmo maelekanĩtwʼe na “mũndũ Mũyuti.” Na nomo metĩtwe “Isilaeli ma Ngai.” (Aka. 6:16) Namo ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala nthĩ tene na tene, nĩmo maelekanĩtwʼe na “andũ ĩkũmi.” Asu nĩmesĩ kana Yeova nũathimĩte kĩkundi kĩu kya etĩkĩwʼa mauta, na monaa yĩ ndaĩa nene kũmũthaitha me vamwe namo.
2. Elesya ũndũ “andũ ĩkũmi” matonya ‘kũthi’ vamwe na etĩkĩwʼa mauta.
2 O na kau tũitonya kũmanya masyĩtwa ma kĩla ũmwe wa etĩkĩwʼa mauta ala matialĩte ĩũlũ wa nthĩ ũmũnthĩ,b ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala ĩũlũ wa nthĩ tene na tene no ‘mathi’ vamwe namo. Ata? Mbivilia yaĩtye kana “andũ ĩkũmi” nĩmo ‘makakwata mũthya wa ngũa ya mũndũ Mũyuti, makyasya, Nĩtũkũthi nenyu, nũndũ nĩtwĩwʼĩte kana Ngai e vamwe nenyu.’ Mũsoa ũsu nũwetete mũndũ Mũyuti. Ĩndĩ ũsyokete ũkatũmĩa ndeto “nenyu” kwonanyʼa Mũyuti ũsu ti mũndũ ũmwe. Kĩu kĩonanyʼa Mũyuti ũsu nĩ kĩkundi kyonthe kya etĩkĩwʼa mauta. Ala mate etĩkĩsye mauta mamũthũkũmaa Yeova me vamwe na etĩkĩwʼa mauta. Ĩndĩ mayonaa etĩkĩwʼa mauta ta atongoi moo nũndũ nĩmesĩ kana Mũtongoi woo nĩ Yesũ.—Mt. 23:10.
3. Twĩsũngĩa makũlyo meva ĩsomonĩ yĩĩ?
3 Nũndũ andũ amwe ma Ngai ũmũnthĩ nĩ etĩkĩwʼa mauta, andũ amwe no mende kũmanya atĩĩ: (1) Mo etĩkĩwʼa mauta maĩle kwĩkua ata? (2) Ala maĩsaa mũkate na kũnywʼa mbinyu ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ maĩle kwoswa ata? (3) Twoona ũtalo wa ala meũya mũkate na kũnywʼa mbinyu ũyongeleka, nĩtwaĩle kũmaka? Ĩsomo yĩĩ nĩyĩũsũngĩa makũlyo asu.
ETĨKĨWʼA MAUTA MAĨLE KWĨKUA ATA?
4. Nĩ ũkanyʼo wĩva wĩ ĩandĩkonĩ ya 1 Akolintho 11:27-29 etĩkĩwʼa mauta maĩle kũsũanĩa mũno, na nĩkĩ maĩle kũũsũanĩa?
4 Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta nĩmaĩle kũsũanĩa mũno ũkanyʼo ũla wĩ ĩandĩkonĩ ya 1 Akolintho 11:27-29. (Soma.) Mũklĩsto mwĩtĩkĩwʼa mauta atonya ata kũya kana akanywʼa “ũndũ vataĩle” mũkate na mbinyu? No atalwe ta weeka ũu ethĩwa aya mũkate na anywʼa mbinyu na ũyĩthĩa ndaatĩĩaa mĩao ya Yeova mwĩkalĩlenĩ wake. (Aevl. 6:4-6; 10:26-29) Etĩkĩwʼa mauta nĩmesĩ kana no nginya mekale me aĩkĩĩku ethĩwa nĩmekwenda kũkwata “mũthĩnzĩo wa Ngai wa kũthi ĩũlũ, ũla Ngai ũnenganĩte kwa ala wametie kwĩsĩla Klĩsto Yesũ.”—Avi. 3:13-16.
5. Etĩkĩwʼa mauta maĩle kwĩkua ata?
5 Veva mũtheu wa Yeova ũtetheeasya athũkũmi make methĩwe na wĩnyivyo, ĩndĩ ti mĩtũlyo. (Aev. 4:1-3; Ako. 3:10, 12) Kwoou Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta mayĩwʼaa ta ma vata mũno kwĩ andũ ala angĩ. Nĩmethĩawa mesĩ nesa kana ti lasima Yeova amanenge veva mwingangĩ kũvĩtũka athũkũmi ala angĩ. Maisũanĩaa kana me na ũmanyi mwingĩ wa Mbivilia kũvĩtũka andũ ala angĩ. O na mayĩtĩkĩla kũtavya mũndũ o na wĩva kana nĩwaĩle kwambĩĩa kũya mũkate na kũnywʼa mbinyu atĩ nĩkwĩthĩwa meona ta mwĩtĩkĩsye mauta. Vandũ va ũu, wĩnyivyo woo nũmatetheeasya kũmanya kana no Yeova e weka ũthokasya andũ mathi ĩtunĩ.
6. Kwosana na ĩandĩko ya 1 Akolintho 4:7, 8 nĩ maũndũ meva Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta mataĩle kwĩka?
6 O na kũtwʼĩka etĩkĩwʼa mauta nĩmewʼaa ne ndaĩa nene kũthokwʼa mathi ĩtunĩ, mayĩthĩawa na yĩsilya ya kana andũ ala angĩ nĩmaĩle kũmakua kwa nzĩa ya mwanya. (Avi. 2:2, 3) O na ĩngĩ, nĩmethĩawa mesĩ kana yĩla Yeova wametĩkĩsye mauta ndaatangaasĩa andũ angĩ ũndũ ũsu. Kwoou mwĩtĩkĩwʼa mauta ndesa kũsengʼa akona andũ amwe mate kwĩtĩkĩla mĩtũkĩ kana nĩmwĩtĩkĩsye mauta. Nũmanyaa kana Mbivilia ĩtwĩĩte tũikethĩwe na mĩtũkĩ ya kũĩkĩĩa mũndũ ũkwasya kana Ngai nĩwamũnenga kĩanda kya mwanya. (Ũvu. 2:2) Nũndũ Mũklĩsto mwĩtĩkĩwʼa mauta ndethĩawa ayenda andũ mamũsũanĩe mũno, akomana na mũndũ ya mbee ndasembeaa kũmũtavya kana we nĩ mwĩtĩkĩwʼa mauta. Na ndekathĩĩaa nũndũ wa wĩkwatyo wake.—Soma 1 Akolintho 4:7, 8.
7. Etĩkĩwʼa mauta maĩle kwĩsiĩĩa maikeke ata, na nĩkĩ?
7 Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta mayĩsa kwĩwʼa ta maĩle kũtindanyʼa na etĩkĩwʼa mauta ala angĩ me oka, ta ve kyama kyoo maseũvĩtye. O na maitataa kũmantha etĩkĩwʼa mauta angĩ nĩ kana maeleanyʼe ũndũ metĩkĩiwʼe mauta kana maseũvye kĩkundi kyoo kya kwĩmanyĩsya Mbivilia. (Aka. 1:15-17) Makeka maũndũ ta asu, vayĩthĩwa ngwatanĩo kĩkundinĩ. Na methĩwa maisiĩĩa veva mũtheu, ũla ũtetheeasya andũ ma Ngai methĩwe na mũuo na ngwatanĩo.—Alo. 16:17, 18.
ETĨKĨWʼA MAUTA MAĨLE KWOSWA ATA?
Tũyaĩlĩte kũkua etĩkĩwʼa mauta kana ala matongoesye tondũ andũ ala me nguma nthĩ ĩno makuawa (Sisya kalungu ka 8)f
8. Nĩkĩ waĩle kũsisya mũno ũndũ ũũkua ala maĩsaa mũkate na makanywʼa mbinyu ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ? (O na ĩngĩ, sisya maelesyo ma kwongeleela.)
8 Twaĩle kũkua etĩkĩwʼa mauta ata? Ti ũndũ waĩle kũnenevya mũndũ o na ethĩwa nĩ mwana-a-asa wa Klĩsto mwĩtĩkĩwʼa mauta. (Mt. 23:8-12) Yĩla Mbivilia ĩkũneenea atumĩa, ĩtwĩkĩaa vinya ‘tũatĩĩe ngelekanyʼo yoo ya mũĩkĩĩo,’ ĩndĩ vai vandũ ĩtwĩĩte tũtwʼĩkĩthye mũndũ mũtongoi witũ o na ethĩwa nũũ. (Aevl. 13:7) Nĩ wʼo, ve amwe Mbivilianĩ meĩtwe “manengwe ndaĩa nene.” Ĩndĩ maĩlĩte kũnengwa ndaĩa ĩsu nũndũ “maũngamĩaa maũndũ kwa nzĩa nzeo,” na “methĩawa na kĩthito nthĩnĩ wa kũneena na kũmanyĩsya,” ĩndĩ ti kwĩthĩwa nĩmetĩkĩwʼe mauta. (1 Tim. 5:17) Tũkatwʼĩka tũkamakathaa mũno kana tũkamosaa ta ma vata mũno ũndũ vataĩle, no mewʼe mate eanĩe.c Na kũthũkya ũvoo, no tũtume mambĩĩa kwĩthĩwa na mĩtũlyo. (Alo. 12:3) Vaiĩ ũmwe witũ wenda kũtuma ana-a-asa ma Klĩsto etĩkĩwʼa mauta meka ĩvĩtyo yĩthũkĩte ũu!—Luka 17:2.
9. Tũtonya kwonanyʼa ata kana nĩtũũnenga ndaĩa Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta?
9 Tũtonya kwonanyʼa ata kana nĩtũũnenga ndaĩa ala metĩkĩwʼe mauta nĩ Yeova? Kwa ngelekanyʼo, tũyaĩle kũmakũlya mamanyie ata kana nĩmetĩkĩwʼe mauta. Ũsu nĩ ũndũ tũtaĩle kũlikĩlĩĩla na ndũtũkonetye o na vanini. (1 Ath. 4:11; 2 Ath. 3:11) Na tũyaĩle kũsũanĩa kana ethĩwa mũndũ nĩ mwĩtĩkĩwʼa mauta, asyai make, mũka kana mũũme, kana andũ angĩ ma mũsyĩ o namo maĩle kwĩthĩwa me etĩkĩwʼa mauta. Mũndũ ndatiĩawa wĩkwatyo wa kũthi ĩtunĩ nĩ andũ ma mũsyĩ wake. Anengawe wĩkwatyo ũsu nĩ Ngai. (1 Ath. 2:12) O na ĩngĩ, nĩtwaĩle kwĩsũvĩa tũikakũlye mũndũ makũlyo matonya kũmũũmĩsya. Kwa ngelekanyʼo, tũyaĩle kũkũlya mũka wa mwana-a-asa mwĩtĩkĩwʼa mauta ũndũ wĩwʼaa asũanĩa kana akekala ĩũlũ wa nthĩ tene na tene ate na mũũme. Na kĩtumi nũndũ twĩ na mũĩkĩĩo vyũ kana yĩla Yeova ũkatwʼĩkĩthya maũndũ meũ ĩtunĩ na nthĩ, akoosa ĩtambya ya “kwĩanĩsya kwenda kwa kĩla kĩndũ kĩ thayũ.”—Sav. 145:16.
10. Twĩsũvĩaa ata tweekĩa kĩthito tũikatwʼĩke andũ ma kwendeesya angĩ?
10 Tweethĩwa twĩ metho tũikone etĩkĩwʼa mauta tamo ma vata kwĩ andũ ala angĩ, tũkeethĩawa tũyĩsũvĩa. Ata? Mbivilia ĩtwĩĩte kana Aklĩsto amwe etĩkĩwʼa mauta nĩmatonya kũmũtia Yeova. (Mt. 25:10-12; 2 Vet. 2:20, 21) Kwoou twatata tũikatwʼĩke andũ ma kwendeesya angĩ, tũikesa kũlika mũisyonĩ wa kũmaatĩĩa o na ethĩwa nĩ etĩkĩwʼa mauta, nĩ andũ mesĩkĩe mũno, kana nĩ andũ mamũthũkũmĩte Yeova kwa ĩvinda yĩasa. Na ĩndĩ makesa kũemwa nĩ kwĩkala me aĩkĩĩku kana makatia kĩkundi, mayĩsa kũtuma tũeka kũmũĩkĩĩa Yeova kana kũmũthũkũma.
WʼO ŨTALO WA ALA MAĨSAA MŨKATE NA KŨNYWʼA MBINYU ŨMBANONĨ WA KŨLILIKANA KĨKWʼŨ KYA YESŨ NĨWAĨLE KŨTŨMAKYA?
11. Tũtonya kwasya ata twasisya ũtalo wa ala methĩĩtwe maiya mũkate na kũnywʼa mbinyu?
11 Myakanĩ yĩ navu ĩtina, ũtalo wa ala maĩsaa mũkate na kũnywʼa mbinyu waendaa ũolekete. Ĩndĩ myakanĩ ya mĩtũkĩ, ũtalo ũsu wongelekaa kĩla mwaka. Nĩtwaĩle kũmakwʼa nĩ ũndũ ũsu? Aiee. Ekai twĩmanyĩsye maũndũ amwe ma vata twaĩle kũlilikana.
12. Nĩkĩ tũtaĩle kũmakwʼa nĩ ũtalo wa ala maĩsaa mũkate na makanywʼa mbinyu ũmbanonĩ wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ?
12 “Yeova nĩwĩsĩ ala make.” (2 Tim. 2:19) Kĩvathũkanyʼo na Yeova, ana-a-asa ala matalaa ala meũya mũkate na kũnywʼa mbinyu mayĩthĩawa mesĩ ũla wĩtĩkĩwʼe mauta na ũla ũtetĩkĩwʼe. Kwoou amwe matalawa mekaa o kwĩsilya mo nĩ etĩkĩwʼa mauta. Kwa ngelekanyʼo, amwe maĩsaa mũkate na makanywʼa mbinyu nĩmaekie ĩtina wa ĩvinda. Namo angĩ nĩmatonya kwĩthĩwa na mathĩna ma kĩlĩko na ma ngoonĩ ala matumaa masũanĩa kana makasumbĩka vamwe na Klĩsto ĩtunĩ. Kũneena wʼo, tũyĩsĩ nĩ etĩkĩwʼa mauta meana ata matiele ĩũlũ wa nthĩ.
13. Mbivilia nĩwetete nĩ etĩkĩwʼa mauta meana ata makethĩwa ĩũlũ wa nthĩ yĩla ũla thĩna mũnene ũkambĩĩa?
13 Kũkeethĩwa na etĩkĩwʼa mauta matiele kũndũ kwĩ kĩvathũkanyʼo ĩũlũ wa nthĩ yĩla Yesũ ũkoka kũmatwaa ĩtunĩ. (Mt. 24:31) Mbivilia nĩyathanie kana mĩthenyanĩ ĩno ya mũminũkĩlyo kũkeethĩwa na ũtalo mũnini wa etĩkĩwʼa mauta ĩũlũ wa nthĩ. (Ũvu. 12:17) Ĩndĩ ndĩwetete nĩmeana makethĩwa matiele thĩna mũnene ũyambĩĩa.
Twaĩle kwĩka ata yĩla mũndũ wambĩĩa kũya mũkate na kũnywʼa mbinyu? (Sisya kalungu ka 14)
14. O tondũ ĩandĩko ya Alomi 9:11, 16 yonanĩtye, nĩ kyaũ twaĩle kwĩkala twĩsĩ ĩũlũ wa kũnyuvwa kwa etĩkĩwʼa mauta?
14 Yeova nĩwe ũtusaa nĩ ĩndĩĩ ũkũnyuva Aklĩsto amwe matwʼĩke etĩkĩwʼa mauta. (Alo. 8:28-30) Yeova ambĩĩe kũnyuva etĩkĩwʼa mauta Yesũ amina kũthayũũkwʼa. Veonekana ĩvindanĩ ya atũmwa, Aklĩsto onthe ma wʼo maĩ etĩkĩwʼa mauta. Ĩndĩ myakanĩ ĩla yaatĩĩe, andũ aingĩ ala maasya nĩ Aklĩsto mayaĩ aatĩĩi ma wʼo ma Klĩsto. O na vailye ũu, vaĩ na Aklĩsto avũthũ maĩ ma wʼo, na asu nĩmo Yeova wetĩkĩsye mauta. Aklĩsto asu nĩmo maelekanĩtwʼe na nganũ ĩla Yesũ waisye ĩkamea katĩ wa ĩthaaa. (Mt. 13:24-30) O na ĩvindanĩ yĩĩ ya mũminũkĩlyo Yeova no ũendeee kũnyuva ala makeanĩsya yĩla ĩsavu ya etĩkĩwʼa mauta 144,000.d Kwoou Ngai akatwʼa kũnyuva amwe mũthya ũkilyĩ kũvika, tũyĩthĩwa na kĩtumi o na kĩmwe kya kwĩthĩwa na nzika na ũĩ wake. (Soma Alomi 9:11, 16.)e No nginya twĩkale twĩ metho tũikatutye ala athũkũmi Yesũ wawetie. Athũkũmi asu mambĩĩie kũlalamĩka moona ũndũ vwana woo weekana na ala mookie kũthũkũma kũituka.—Mt. 20:8-15.
15. Nĩ etĩkĩwʼa mauta onthe methĩawa me amwe ma ĩla “ngombo ndĩkĩĩku na mbũĩ” ĩwetetwe ĩandĩkonĩ ya Mathayo 24:45-47? Elesya.
15 Ti onthe me na wĩkwatyo wa kũthi ĩtunĩ methĩawa me amwe ma ĩla “ngombo ndĩkĩĩku na mbũĩ.” (Soma Mathayo 24:45-47.) O tondũ kwailye ĩvindanĩ ya atũmwa, ũmũnthĩ Yeova na Yesũ matũmĩaa ana-a-asa avũthũ kũĩthya, kana kũmanyĩsya, aingĩ. O na ĩngĩ, ĩvindanĩ ya atũmwa no Aklĩsto avũthũ etĩkĩwʼa mauta matũmĩiwe kũandĩka Maandĩko ma Kĩkiliki ma Kĩklĩsto. O ta ũu, ũmũnthĩ no Aklĩsto avũthũ etĩkĩwʼa mauta me na kĩanda kya kũnenga andũ ma Ngai “lĩu ĩvinda yĩla yaĩle.”
16. Ĩsomo yĩĩ yaũmanyĩsya kyaũ?
16 Ĩsomo yĩĩ yatũmanyĩsya kyaũ? Yeova atwʼĩte kana akanenga Aklĩsto ala aingĩ thayũ wa tene na tene ĩũlũ wa nthĩ, ĩndĩ nũnyuvĩte avũthũ mesumbĩka vamwe na Yesũ. Yeova aathimaa athũkũmi make onthe, methĩwe nĩ ala maelekanĩtwʼe na “mũndũ Mũyuti” kana nĩ ala maelekanĩtwʼe na “andũ ĩkũmi.” Na ũndũ ũngĩ nĩ kana endaa onthe maatĩĩe mĩao yake na mayĩkala me aĩkĩĩku. No nginya onthe methĩwe na wĩnyivyo. Onthe maĩlĩte kũmũthũkũma ĩmwe me ngwatanĩo. Na no nginya onthe mekĩe kĩthito maikanange mũuo wa kĩkundi. Kwoou o ũndũ mũthya ũthengeee, ekai tũendeee kũmũthũkũma Yeova na kũmũatĩĩa Klĩsto twĩ “ĩĩthya yĩmwe.”—Yoa. 10:16.
a Mwaka ũũ ũmbano wa kũlilikana kĩkwʼũ kya Yesũ ũkeethĩwa Wakelĩ wa Matukũ 7, Mwei wa 4. Twaĩlĩte kwĩthĩwa na woni wĩva ĩũlũ wa ala makaya mũkate na kũnywʼa mbinyu? Twoona ũtalo wa ala meũya mũkate na kũnywʼa mbinyu ũyongeleka, nĩtwaĩle kũmaka? Ĩsomo yĩĩ yĩneeneete maũndũ ala maneeneiwe ĩsomonĩ yĩngĩ yaĩ ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya ya Mwei wa 1, 2016, na nĩyĩũtũtetheesya kũkwata ũsũngĩo wa makũlyo asu.
b Kwosana na ĩandĩko ya Savuli 87:5, 6, ĩvindanĩ yũkĩte Ngai nũtonya kũtũvuanĩsya masyĩtwa ma onthe ala makethĩwa masumbĩkĩte na Yesũ ĩtunĩ.—Alo. 8:19.
c Sisya ĩsandũkũ yĩ na kyongo, “Wendo ‘Ndwĩkaa Ũndũ Ũtaĩle’” ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya ya Mwei wa 1, 2016.
d O na kau ĩandĩko ya Meko ma Atũmwa 2:33 yonanĩtye kana mũndũ etĩkĩawʼa veva mũtheu kwĩsĩla vala ve Yesũ, Yeova nĩwe ũnyuvaa ũla ũkwĩtĩkĩwʼa veva ũsu.
e Nĩ kana ũkwate ũvoo mwingangĩ, sisya “Makũlyo Kuma kwa Asomi Maitũ” ĩkasetinĩ ya Mũsyaĩĩsya (Kĩswaili) ya 01/05/2007.
WATHI 34 Kwĩthĩwa twĩ Aĩkĩĩku
f MAELESYO MA VISA: Kwasũanĩa mwana-a-asa ũla ũtũmiwe nĩ ovisi mũnene e na mũka me ũmbanonĩ mũnene mombĩĩwe nĩ andũ meũmakũna visa. Andũ asu mai na ndaĩa o na vanini!