“Akwʼũ Makathayũũkwʼa Ata?”

1-2. Nĩkĩ Aklĩsto onthe maĩle kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa ũthayũũkyo wa ĩtunĩ?

ATHŨKŨMI aingĩ ma Yeova ũmũnthĩ me na wĩkwatyo wa kwĩkala tene na tene ĩũlũ wa nthĩ. Ĩndĩ ve Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta avũthũ matiele kũũ nthĩ me na wĩkwatyo wa kũthayũũkwʼa mathi ĩtunĩ. Aklĩsto asu nĩmendaa mũno kũmanya ũndũ maũndũ makethĩwa mailye mathi ĩtunĩ. Ĩndĩ mo Aklĩsto ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala ĩũlũ wa nthĩ nĩmaĩle kũatĩanĩa na maũndũ asu? O tondũ tũkwona, ũthayũũkyo wa ĩtunĩ ũkatuma ala me na wĩkwatyo wa kwĩkala ĩũlũ wa nthĩ makwata moathimo maingĩ. Kwoou, twĩthĩwe twĩ na wĩkwatyo wa kwĩkala tene na tene ĩtunĩ kana nĩ kũũ nthĩ, kĩla ũmwe witũ nĩwaĩle kwĩmanyĩsya ĩũlũ wa ũthayũũkyo wa ĩtunĩ.

² Ngai nĩwaveveee amanyĩwʼa amwe ma Yesũ ma ĩvinda ya atũmwa maandĩke ĩũlũ wa ũthayũũkyo wa ĩtunĩ. Kwa ngelekanyʼo, mũtũmwa Yoana aandĩkie: “Yu twĩ syana sya Ngai, ĩndĩ vainamba kwonanwʼa ũndũ tũkethĩwa tũilye. Ithyĩ nĩtwĩsĩ kana yĩla ũkaumĩlwʼa tũkeethĩwa tũilye take.” (1 Yoa. 3:⁠2) Ũu nĩ kwonanyʼa kana Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta mayĩthĩawa mesĩ ũndũ makethĩwa mailye ĩtina wa kũthayũũkwʼa na mĩĩ ya veva na kũthi ĩtunĩ. Ĩndĩ makwata ĩtuvi yoo, makamwona Yeova na metho moo. Mbivilia ndĩvuanĩtye maũndũ onthe ĩũlũ wa ũthayũũkyo ũsu wa ĩtunĩ, ĩndĩ mũtũmwa Vaulo nĩwawetie amwe. Aisye kana etĩkĩwʼa mauta makeethĩwa vamwe na Klĩsto yĩla ‘ũkamina silikalĩ syonthe na ũkũmũ wʼonthe na vinya.’ Na “mũmaitha wa mũthya ũla ũkaminwa nĩ kĩkwʼũ.” Mũthya, Yesũ na ala makasumbĩka nake makaia syĩndũ syonthe ungu wa Yeova, na o namo ene makeyia ungu wake. (1 Ako. 15:​24-​28) Yĩu yĩkethĩwa ĩvinda ya mwanya ta kĩ!b

3. Wĩkwatyo wa ũthayũũkyo wamũtetheeisye Vaulo ata, o tondũ vonanĩtwʼe ĩandĩkonĩ ya 1 Akolintho 15:​30-​32?

³ Wĩkwatyo wa ũthayũũkyo nĩwanengie Vaulo vinya wa kũmĩĩsya matatwa. (Soma 1 Akolintho 15:​30-32.) Kwa ngelekanyʼo, eeie Akolintho atĩĩ: “Kĩla mũthenya nĩthĩawa mũisyonĩ wa kũawa.” O na ĩngĩ, ameie: “Nĩnokitie na nyamũ sya kĩthekanĩ nĩ Eveso.” No kwĩthĩwa awetaa ĩvinda walekeilwʼe nyamũ e kĩwanzanĩ kyaĩ Eveso. (2 Ako. 1:8; 4:​10; 11:23) Kana akethĩwa awetaa ũndũ wavĩngiwe mũno nĩ Ayuti na andũ angĩ maĩ akalĩ ta “nyamũ sya kĩthekanĩ.” (Meko 19:​26-​34; 1 Ako. 16:⁠9) O na ethĩwe awetaa kyaũ, nĩtwĩsĩ nĩwakwatiwe nĩ maũndũ momũ. Ĩndĩ o na vailye ũu, ndaĩ na nzika kana maũndũ makaseũva vyũ.​—2 Ako. 4:​16-​18.

4. Wĩkwatyo wa ũthayũũkyo ũtethetye Aklĩsto ata ũmũnthĩ? (Sisya visa ĩthangũnĩ ya mbee vyũ.)

⁴ Ĩvinda yĩĩ tũtwĩe nĩ yũmũ mũno. Ana-a-asa amwe maitũ nĩmekĩtwe maũndũ mathũku. Angĩ mekalaa kũndũ kwĩ kaũ na mayĩthĩawa mesĩ vethi ata. Na angĩ mekalaa nthĩ wĩa witũ ũsiĩĩwe kana ũkũnĩtwe maluvuku. Ĩndĩ nĩmaendeeaa kũmũthũkũma Yeova o na kaũ nĩmesĩ kĩu no kĩtume moawa kana mekwʼa yela. Ana-a-asa na eĩtu-a-asa asu onthe matũtiĩe ngelekanyʼo nzeo nũndũ maendeee kũmũthũkũma Yeova me aĩkĩĩku. Kĩla kĩtumaa matakĩa nĩ kũmanya kana o na makwʼa, Yeova nũmathĩte kũmanenga kĩndũ kĩseo mũno.

5. Nĩ woni wĩva mũthũku ũtonya kũtuma tũeka kwĩthĩwa na mũĩkĩĩo mũlũmu kana kũkeethĩwa na ũthayũũkyo?

⁵ Vaulo nĩwakanisye ana-a-asa make mevathane vyũ na woni mũna mũthũku waĩ na andũ amwe. Andũ asu maasya ũũ: “Ethĩwa akwʼũ maikathayũũkwʼa, ‘ekai tũye na tũinywʼa, nũndũ ũnĩ tũkakwʼa.’ ” Andũ maĩ mambĩĩe kwĩthĩwa na woni ũsu tene o na Vaulo ataasyawa. Twĩasya ũu nũndũ no kwĩthĩwa aumisye ndeto isu ĩvukunĩ ya Isaia 22:​13, yĩla yĩwetete woni ũla Aisilaeli maĩ nawʼo. Kĩla Aisilaeli mendaa no kwĩtanĩthya vandũ va kũmũthengeea Ngai. No twasye maĩ na woni ũũ andũ aingĩ methĩawa nawʼo ũmũnthĩ: “Ĩtanĩthye ũndũ ũkwenda, nũndũ vaiĩ mũndũ wĩsĩ ũnĩ.” Ĩndĩ Mbivilia nĩyonanĩtye mathĩna ala makwatie Aisilaeli nũndũ wa kwĩthĩwa na woni ũsu ũthũkĩte ũu.​—2 Mav. 36:​15-​20.

6. Wĩkwatyo wa ũthayũũkyo waĩlĩte kũtũsukuma tũtile kĩtindo na andũ ma mũthemba wĩva?

⁶ Kĩu kĩonanyʼa nesa vyũ kana kũmanya Yeova akathayũũkya akwʼũ, kwaĩle kũtũsukuma tũnyuve atindanyʼa maitũ nesa. Ana-a-asa ma Kolintho maaĩle kũtila kĩtindo kyoo na ala mataĩkĩĩaa ũthayũũkyo. Twĩĩmanyĩsya kyaũ? Ethĩwa kĩtindo kitũ nĩ kya ala metanĩthasya mateũsũanĩa ũnĩ, tũyĩsa kũendeea nesa. Andũ ta asu manangaa kĩlĩko kya Mũklĩsto. O na no matume ambĩĩa kwĩthĩwa na mwĩkalĩle ũũmũlikya naĩnĩ. Kĩu nĩkyo kĩtumi Vaulo waumisye ũkanyʼo ũũ mũito: “Amũkai na mũyĩka ũla ũlũngalu na mũikaendeee kwĩka naĩ.”​—1 Ako. 15:​33, 34.

MATHAYŨŨKAWʼA NA MWĨĨ WA MŨTHEMBA MWAŨ?

7. Kwosana na 1 Akolintho 15:​35-38, andũ amwe matonya kwĩthĩwa makũlasya ata?

⁷ Soma 1 Akolintho 15:​35-38. Mũndũ ũkwenda kũtuma angĩ maya nzika ĩũlũ wa ũthayũũkyo, aĩ atonya kũmakũlya ĩkũlyo yĩĩ: “Akwʼũ makathayũũkwʼa ata?” Vaulo nĩwasũngĩie ĩkũlyo yĩu, na nũseo tũsisye ũsũngĩo wake. Na kĩtumi nũndũ andũ aingĩ ũmũnthĩ methĩawa na mawoni me kĩvathũkanyʼo ĩũlũ wa kĩla kĩkĩkaa mũndũ akwʼa. Yo Mbivilia ĩmanyĩasya ata?

8. Nĩ ngelekanyʼo yĩva ĩtũtetheeasya kũelewa mũnango ũthayũũkyo wa ĩtunĩ?

⁸ Mũndũ amina kũkwʼa, mwĩĩ wake nĩwoaa. Ĩndĩ Ngai ũla woombie ĩtu na nthĩ kuma vandũ vate kĩndũ, e na ũtonyi wa kũthayũũkya mũndũ ũsu na aimũnenga mwĩĩ ũla waĩlĩte. (Mwa. 1:1; 2:⁠7) Vaulo aineenea ũthayũũkyo wa ĩtunĩ nĩwatũmĩie ngelekanyʼo ĩtonya kũtũtetheesya kũelewa kana ti lasima Ngai athayũũkye mũndũ e na mwĩĩ o ũla waĩ nawʼo aikwʼa. Anenganie ngelekanyʼo ya “mbeũ.” Yĩla mbeũ yavandwa, ĩmeaa mũtĩ ũngĩ. Mũtĩ ũsu ndwĩthĩawa ũtutenyʼe na kavelũ kala kavandiwe. Vaulo atũmĩie ngelekanyʼo ĩsu kwonanyʼa kana Mũmbi witũ anengae syĩndũ “mwĩĩ o ũndũ we mwene ũkwenda.”

9. Ĩandĩko ya 1 Akolintho 15:​39-41 yĩwetete mĩĩ yĩva yĩ kĩvathũkanyʼo?

⁹ Soma 1 Akolintho 15:​39-41. Vaulo onanĩtye kana Ngai ndaaũmba syĩndũ syĩ na mĩĩ ĩvwʼanene. Kwa ngelekanyʼo, aisye ve mwĩĩ wa indo, wa nyũnyi, na wa makũyũ. O na nĩwawetie kana wasisya matunĩ, nĩwonaa syũa yĩ kĩvathũkanyʼo na mwei. Na kana “wanake wa ndata ĩmwe wĩ kĩvathũkanyʼo na wa ndata ĩla ĩngĩ.” O na kau tũitonya kwona wanake ũsu wʼonthe na metho aa maitũ, andũ ma saenzi maasya kana ndata nĩ sya mĩthemba yĩ kĩvathũkanyʼo. Ve imwe nene, ingĩ nini, imwe ndune, ingĩ nzaũ, na imwe sya yelo, ta syũa. Ũndũ ũngĩ Vaulo wawetie nĩ kana, “kwĩ mĩĩ ya ĩtunĩ na mĩĩ ya kũũ nthĩ.” Endaa kwasya ata? Syũmbe ila syĩ kũũ nthĩ syĩthĩawa na mĩĩ ya nyama, ĩndĩ syũmbe sya ĩtunĩ syĩthĩawa na mĩĩ ya veva, ta ĩla alaĩka methĩawa nayo.

10. Ala makwataa ũthayũũkyo wa kũthi ĩtunĩ manengawe mwĩĩ ũilye ata?

¹⁰ Ĩtina wa ũu, Vaulo nĩwasyokie ngelekanyʼonĩ yake ya mbeũ na mũtĩ, na amĩelesya ayasya: “Ũu nowʼo ũthayũũkyo ũilye. Mwĩĩ nũvandawa ũla wanangĩkaa ĩndĩ nũthayũũkawʼa ũla ũtanangĩkaa.” O tondũ twĩsĩ, mũndũ akwʼa, mwĩĩ nĩwoaa na ũitwʼĩka kĩtoo. (Mwa. 3:19) Kwoou Vaulo aneeneaa kyaũ yĩla waisye kana mwĩĩ “nũthayũũkawʼa ũla ũtanangĩkaa”? Ndaneeneaa ala makathayũũkwʼa mekale ĩũlũ wa nthĩ, ta ala mathayũũkiwʼe nĩ Eliya, Elisa, na Yesũ. Awetaa mũndũ ũkũthayũũkwʼa e na mwĩĩ ũtonya kwĩkala ĩtunĩ, kana “mwĩĩ wa veva.”​—1 Ako. 15:​42-44.

11-12. Yesũ athayũũkiwʼe ailye ata, na etĩkĩwʼa mauta mathayũũkawʼa take ata?

¹¹ Yĩla Yesũ waĩ thayũ ĩũlũ wa nthĩ, aĩ na mwĩĩ wa nyama. Ĩndĩ yĩla wathayũũkawʼa, “nĩwatwʼĩkie veva ũla ũnenganae thayũ” na asyoka ĩtunĩ. O ta ũu, Vaulo aisye kana Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta makathayũũkawʼa na mwĩĩ ũtonya kwĩkala ĩtunĩ. Aandĩkie ũũ: “O tondũ twĩ na mũvwʼano wa ũla woombiwe na kĩtoo, o ta ũu tũkeethĩwa na mũvwʼano wa ũla wa ĩtunĩ.”​—1 Ako. 15:​45-49.

¹² Nĩ ũndũ wa vata mũno tũmanye kana Yesũ ndaathayũũkwʼa na mwĩĩ wa nyama. Vaulo aiminĩĩa kĩlungu kĩu nĩwaeleisye nĩkĩ. Aisye: “Mwĩĩ na nthakame iitonya kũtiĩwa Ũsumbĩ wa Ngai.” (1 Ako. 15:50) Nũndũ wa ũu, atũmwa na Aklĩsto ala angĩ etĩkĩwʼa mauta mayaĩ mesa kũthayũũkwʼa na mwĩĩ wa nyama na nthakame, nũndũ ũsu nũtonya kwanangĩka. Ĩndĩ mo mambĩĩie kũthayũũkwʼa ĩndĩĩ? Vaulo aisye kana ũthayũũkyo ũsu waĩ mbee, na kwoou makwʼa mayesaa kũthayũũkwʼa vau kwa vau. Ĩvinda yĩla Vaulo waandĩkaa 1 Akolintho, amwe, ta mũtũmwa Yakovo, ‘nĩmakwʼĩte.’ (Meko 12:​1, 2) Na ĩtina wa ĩvinda, atũmwa ala angĩ na Aklĩsto angĩ etĩkĩwʼa mauta o namo “nĩmakwie.”​—1 Ako. 15:⁠6.

ŨSINDI ĨŨLŨ WA KĨKWʼŨ

13. Nĩ maũndũ meva mathaniwe makekĩka ĩvinda ya kwĩthĩwa vo kwa Yesũ yavika?

¹³ Vaulo nĩwawetie ĩvinda ĩna ya mwanya mũno. O nake Yesũ nĩwayĩwetie, nayo nĩ kwĩthĩwa vo kwake. Kwathaniwe kana ĩvinda yĩu yavika kũkeethĩwa makaũ, ithingitho sya nthĩ, mowau ma kũkwatanwʼa, na maũndũ angĩ mathũku ĩũlũ wa nthĩ. Wathani ũsu wambĩĩe kwĩanĩa mwaka wa 1914. Ĩndĩ ve ũndũ ũngĩ wa vata mũno wathaniwe ũkonetye ĩvinda yĩu. Yesũ aisye andũ makatavanyʼa kana Ũsumbĩ wa Ngai nũsumbĩkĩte, na aweta kana makatavanyʼa ũvoo ũsu mũseo “nthĩ yonthe wĩthĩwe ũkũsĩ kwa mbaĩ syonthe, na ĩndĩ mũthya ũivika.” (Mt. 24:​3, 7-14) Nake Vaulo nĩwawetie kana “ĩvinda ya kwĩthĩwa vo kwa Mwĩaĩi” yavika, nĩwʼo Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta “ala makwie” makathayũũkwʼa.​—1 Ath. 4:​14-16; 1 Ako. 15:⁠23.

14. Nĩ kyaũ kĩkĩkaa yĩla Aklĩsto etĩkĩwʼa mauta makwʼa ĩvindanĩ yĩĩ ya kwĩthĩwa vo kwa Klĩsto?

¹⁴ Etĩkĩwʼa mauta ala makusaa ũmũnthĩ, mathayũũkawʼa ndatĩkanĩ ĩsu na maithi ĩtunĩ. Ndeto sya Vaulo nitũĩkĩĩthasya ũu. Aisye ũũ nthĩnĩ wa 1 Akolintho 15:​51, 52: “Ti ithyonthe tũkakoma too kĩkwʼũnĩ, ĩndĩ ithyonthe tũkaalyũlwa, kwa mĩtũkĩ vyũ, kũvenyʼa na kũsalukya, ĩvinda ya soo wa mũthya.” Yu tũũneena, ndeto isu sya Vaulo niendeee kwĩanĩa! Ana-a-asa ma Klĩsto mathayũũkwʼa, makwataa ũtanu mũnene wa ‘kwĩthĩwa na Mwĩaĩi ĩvinda yonthe.’​—1 Ath. 4:⁠17.

15. Nĩ wĩa wĩva ũkatethwʼa nĩ ala maalyũlawa na mĩtũkĩ ta “kũvenyʼa na kũsalukya”?

¹⁵ Mbivilia nĩtũtavĩtye wĩa ũla ũkatethwʼa ĩtunĩ nĩ ala maalyũlawa na mĩtũkĩ ta “kũvenyʼa na kũsalukya.” Yesũ ameie ũũ: “Ũla wĩsinda na kũendeea kwĩka nginya mũminũkĩlyo maũndũ ta ala neekie, ngamũnenga ũkũmũ ĩũlũ wa mbaĩ, na akaĩthya andũ na ndata ya kyũma na kũmatilanga ilungu ta mĩio ya yũmba, o tondũ neeaĩwe nĩ Asa wakwa.” (Ũvu. 2:​26, 27) Kwoou, makakwatĩanĩa na Mũnene woo wĩanĩ wa kũĩthya mbaĩ na ndata ya kyũma.​—Ũvu. 19:​11-15.

16. Etĩkĩwʼa mauta vamwe na Aklĩsto angĩ aĩkĩĩku makasinda kĩkwʼũ ata?

¹⁶ Kwa wʼo, etĩkĩwʼa mauta makeethĩwa makwatĩte ũsindi ĩũlũ wa kĩkwʼũ. (1 Ako. 15:​54-57) O na ĩngĩ, ũthayũũkyo woo ũkamanenga mwanya wa kũtetheesya kũmina ũthũku ũla wĩ ĩũlũ wa nthĩ kaũnĩ wa Alimaketoni. Aklĩsto angĩ milioni mbingĩ, aũme na aka, ‘makauma ũla thĩnanĩ mũnene,’ na mailika nthĩ nzaũ. (Ũvu. 7:14) Asu makavonoka makeeyonea ũsindi ũngĩ ĩũlũ wa kĩkwʼũ, yĩla andũ mbilioni mbingĩ makethĩwa maithayũũkwʼa. We wĩona ta tũkatana ata twoona ũsindi ũsu ũnenevete ũu? (Meko 24:15) Na ti ũu wʼoka. Ala makaendeea kũlũmanyʼa na Yeova vyũ, mũthya makasinda kĩkwʼũ kĩla twatiĩwe nĩ Atamu. Ĩtina wa ũu, makekala tene na tene.

17. Ĩandĩko ya 1 Akolintho 15:58 yĩtwĩkĩĩte vinya twĩke ata?

¹⁷ Vaulo aandĩkĩie Akolintho ndeto nzeo mũno ĩũlũ wa ũthayũũkyo, na kĩla Mũklĩsto nĩwaĩlĩte kũtũnga mũvea nũndũ wa ndeto isu. Yu twĩ na itumi nzeo sya kwĩthĩwa na maũndũ maingĩ ma kwĩka “wĩanĩ wa Mwĩaĩi,” o tondũ Vaulo ũtwĩkĩĩte vinya twĩke. (Soma 1 Akolintho 15:58.) Twaendeea kũtethya wĩa ũsu na ngoo yonthe, no twĩthĩwe na wĩkwatyo wa kũtanĩa ĩvinda ĩseo yĩla yĩ mbee. O na tũitonya kũsũanĩa ũndũ ĩvinda yĩu yĩkethĩwa yĩseũvĩte! Tũkeeyonea nesa ki kana wĩa witũ nthĩnĩ wa Mwĩaĩi ndwaĩ wa mana.