AJUDA PA FAMÍLIA | PA PAI KU MAI
Pamodi ki leitura é inportanti pa kriansas? — Párti 1: Faze leitura ô odja vídius?
Óras ki bu fidju sta sen nada faze, kuzê ki el ta prifiri faze: odja vídius ô lé? Kal ki es ta skodjeba: un telemóvel ô un livru?
Dja ten txeu anu ki pesoas sta ta lé más poku pamodi tilivizon i otus kuza ki es ta odja i faze na internet. Un livrua di 1990 ta fla: “Ta ben txiga un ténpu ki pesoas ta para di faze leitura.”
Na kel ténpu, pesoas talvês ta pensaba ma kel-li podia ser un izajeru. Má gósi, txeu anu dipôs, alguns profesor na kes lugar undi tekinolojia ta uzadu más txeu, da kónta ma txeu jóven ka ta konsigi lé dretu sima algen di un bês.
Na kel artigu li
Pamodi ki leitura é inportanti pa kriansas?
Óras ki bu ta lé, bu ta uza bu imajinason. Pur izénplu, óras ki bu ta lé un stória, modi ki bu ta imajina vós di kes personájen? Modi ki é ses aparénsia? Modi ki é kel lugar ki es sta? Kel algen ki skrebe kel stória ta splika alguns kuza, má kes algen ki sta lé, ten ki imajina modi ki é kes kuza ki ka sta skrebedu.
Un mai ki txoma Laura, fla: “Óras ki nu ta odja un filmi ô un vídiu nu sta ta odja modi ki otu algen sta ta imajina kel stória. Kel-li é bon, má leitura ten un kuza spesial, bu ta konsigi faze bu própi imajinason di kel stória.”
Leitura ta djuda mininus dizenvolve bons kualidadi. Sima mininus ta ba ta lé, es ta dizenvolve ses kapasidadi di ntende un prubléma i rezolve-l. Tanbê, lé ta djuda mininus mante konsentradu. Kel-li ta djuda-s dizenvolve kualidadis sima paxénxa, kapasidadi di kontrola ses kabésa i poi na lugar di otus.
Poi na lugar di otus? Sin! Alguns piskizador ta fla ma óras ki mininus sta lé un stória divagar i ku atenson, kel-li ta djuda-s pensa na kuzê ki kes personájen sta xinti. I kel-li pode djuda-s poi na lugar di kes algen ki es konxe.
Leitura ta poi algen ta pensa. Kes algen ki ta lé ku atenson, ta lé na ses rítimu i es ta torna lé si meste, pa es ntende kuzê ki kes algen ki skrebe kel stória krê fla. Timenti es ta faze si, ten más xansi di lenbra di kuzê ki es lé i tra algun vantaji. — 1 Timóteo 4:15.
Un pai ki txoma Juzé, fla: “Óras ki bu ta lé, bu ta konsigi pensa na kuzê ki kes frazi krê fla, konpara-s ku kuzas ki dja bu sabe i tra alguns lison di kel-la. Má vídius ku filmis nen sénpri ka ta djuda-nu faze kes kuza li.”
Kuzê ki nu ta prende: Sikrê vídius i filmis ten algun valor, nhos fidjus pode sta ta perde alguns kuza inportanti si es ka tra ténpu pa es faze leitura.
Modi ki bu ta insentiva-s pa es faze leitura
Kumesa sédu. Un mai ki txoma Chloe, ki ten dôs fidju matxu, fla: “Nu kumesa ta lé pa nos fidjus désdi kantu es staba déntu di nha bariga, i dipôs ki es nase nu kontinua ta faze kel-li. Nu sta kontenti pamodi nu ka dizisti. Ku ténpu es pasa ta gosta txeu di leitura i kel-li bira ta faze párti di kes kuza ki es ta faze na ses dia-a-dia.”
Prinsípiu di Bíblia: ‘Désdi pikinoti bu konxe skrituras sagradu’. — 2 Timóteo 3:15.
Kria un anbienti di leitura. Ka bu dexa falta livru na bu kaza. Tamara ki ten kuatu fidju, fla: “Ranja kes livru ki bus fidju ta ba gosta di lé i pô-s na ses kuartu pértu di ses kama.”
Prinsípiu di Bíblia: ‘Iduka mininu na kaminhu ki el debe anda; mésmu óras ki el bira bédju, el ka ta disvia di el.’ — Provérbios 22:6.
Uza internet más poku. Un pai ki txoma Daniel ta konsedja pa família ten un noti ki ningen ka ta uza aparelhus eletróniku. El fla: “Sikrê un noti pa simana, nu ta tinha un noti trankilu sen odja tilivizon. Nu ta pasaba ténpu ta lé djuntu ô kada kenha el sô.”
Prinsípiu di Bíblia: ‘Konfirma kuzê ki é más inportanti’. — Filipenses 1:10.
Da izénplu. Karina, ki é mai di dôs fidju-fémia, fla: “Óras ki bu ta lé, lé di un manera animadu ki bus fidju ta xinti sima ki es sta déntu stória. Si bu gosta di lé, bus fidju pode sigi bu izénplu.”
Prinsípiu di Bíblia: ‘Kontinua ta midjora na lé pa públiku’. — 1 Timóteo 4:13.
É ka tudu mininus ki ta bira ta gosta di lé. Má óras ki bu ta nkoraja-s pa es lé, kel-la pode ser kel ajuda ki es meste. Davidi, ki é pai di dôs minina, faze más di ki kel-li. El fla: “N ta leba kes mésmu kuza ki nhas fidju-fémia ta leba. Kel-li ta djudaba mi sabe kuzê ki es gosta i ten asuntu pa nu pâpia. Nu tinha nos grupu di leitura i éra divirtidu!”
a Jane Healy skrebe na se livru Mentes em Perigo (Endangered Minds).