Beno Lolulana na Ntima ya Mvimba

“Beno landa na kukanga ntima na mambu ya bankaka mpi na kulolulana na ntima ya mvimba.”​—BAKOL. 3:13.

INKI MVUTU NGE TA PESA?

Sambu na nki beto fwete vanda ti luzolo ya kulolula?

Inki mbandu Yezu pesaka sambu na kumonisa mfunu ya kulolula?

Inki balusakumunu beto ta baka kana beto ke lolulana na luzolo yonso?

1, 2. Sambu na nki yo kele mfunu na kutadila luzolo na nge ya kulolula?

NDINGA ya kusonika ya Yehowa ke sadisaka beto na kulonguka mutindu yandi ke tadilaka masumu mpi ke salaka mambu ntangu beto me sala masumu. Ndinga na yandi ke tubaka mpi mambu mingi na yina me tala ndolula. Na disolo yina me luta, beto bendaka dikebi na mutindu nkadilu ya Davidi mpi ya Manase pusaka Yehowa na kulolula bo. Mawa mpi mpasi yina vandaka na ntima na bo pusaka bo na kufunguna masumu, na kuyambula nkadilu na bo ya mbi, mpi na kubalula ntima na masonga yonso. Mpi na nima, Yehowa ndimaka bo diaka bonso bansadi na yandi.

² Bika beto tadila ndolula na mitindu ya nkaka. Kana mpangi na nge mosi ya kinsuni vandaka na kati ya bantu yina Manase fwaka ata bo salaka ka bo mbi ve, nge zolaka kutadila Manase nki mutindu? Keti nge zolaka kukuka kulolula Manase? Yo kele ngiufula mosi ya mfunu mingi bubu yai sambu beto ke zinga na nsi-ntoto yina bantu ke zitisaka ve bansiku, ke salaka mubulu, mpi kele bwimi. Kansi, sambu na nki Mukristu fwete yedisa kikalulu ya kulolula? Mpi kana bo me finga nge to me sadila nge mambu ti kukonda lunungu, nki lenda sadisa nge na kuyala mawi na nge, kusala mambu mutindu Yehowa ke zolaka, mpi kuvanda ti luzolo ya kulolula?

SAMBU NA NKI BETO FWETE LOLULAKA?

3-5. (a) Inki kingana Yezu sadilaka sambu na kusadisa bawi na yandi na kubakisa mfunu ya kulolula? (b) Inki dilongi beto ke baka na kingana ya Yezu ya kele na Matayo 18:21-35?

³ Kuvanda ti luzolo ya kulolula bantu yina ke sala beto mbi​—yo vanda bampangi na beto Bakristu to ve—​kele mfunu kana beto ke zola kutanina bangwisana ya ngemba ti bantu ya dibuta, banduku, bantu ya nkaka mpi Yehowa. Masonuku ke tuba nde, kuvanda ti luzolo ya kulolula bankaka kukonda kutadila bambala yina bo ke sala beto mbi kele diambu ya bo ke lombaka Mukristu. Sambu na kumonisa bukatikati ya diambu yai, Yezu sadilaka mbandu ya mpika mosi yina vandaka ti mfuka.

⁴ Mpika yina vandaka ti mfuka ya mingi mpenza na mpila nde yo zolaka kulomba yandi bilumbu 60 000 000 ya kisalu sambu na kufuta yo; kansi mfumu na yandi lolulaka yandi mpi zabisaka mpika yango na kufuta diaka ve mbongo yina. Na nima, mpika yango kwendaka mpi kutanaka ti mpika ya nkaka yina vandaka ti mfuka na yandi ya bilumbu 100 mpamba ya kisalu. Yandi buyaka kulolula mpika yina ya nkaka mpi zabisaka yandi na kufuta mbongo na yandi. Mpika yai ya zole lombaka yandi na kubikilaka yandi mwa bilumbu sambu na kufuta mfuka yango, kansi mpika yina ya ntete tulaka yandi na boloko. Diambu yina pesaka Mfumu yina lolulaka mpika ya ntete makasi ngolo mpi yulaka mpika yango nde: “Keti yo lombaka ve nde nge mpi kuwila nduku na nge mpika mawa, mutindu mono wilaka nge mawa?” Yo yina, “mfumu na yandi waka makasi mingi, mpi pesaka [mpika yina buyaka kulolula mpika ya nkaka] na maboko ya bantu ya ke kengilaka boloko tii kuna yandi ta futa mfuka na yandi yonso.”​—Mat. 18:34.

⁵ Inki dilongi Yezu pesaka na kingana yai? Yandi manisaka disolo na yandi na bangogo yai: “Tata na mono yina kele na zulu ta sadila beno mpi mambu mutindu mosi kana konso muntu na kati na beno ke lolula ve mpangi na yandi na ntima ya mvimba.” (Mat. 18:35) Dilongi ya Yezu kele pwelele. Masumu yina beto me salaka na luzingu na beto ya mvimba ya kukonda kukuka ke ndimisa nde beto kele ve ti makuki ya kuzitisa bansiku ya Yehowa na mutindu ya kukuka. Ata mpidina, yandi ke lolulaka beto na luzolo yonso. Yo yina, kana beto ke zola kusala bangwisana ti Yehowa, beto fwete lolula bampangi na beto. Kansi, kaka mutindu Yezu tubaka na Disolo na yandi na Zulu ya Ngumba: “Kana beno ke lolula bantu bifu na bo, Tata na beno yina kele na zulu ta lolula beno mpi; kansi kana beno ke lolula ve bantu bifu na bo, Tata na beno yina kele na zulu mpi ta lolula ve bifu na beno.”​—Mat. 6:14, 15.

6. Sambu na nki yo ke vandaka ntangu yonso ve pete na kulolula?

⁶ Nge lenda tuba nde: ‘Kutuba mpidina ke pete, kansi kusala yo kele mpasi mingi.’ Yo kele mpidina, sambu mbala mingi beto ke waka mpasi ngolo ntangu ba nkaka me sala beto mbi. Mu mbandu, beto lenda wa makasi to bonso nde bo me yekula beto. Mbala ya nkaka beto lenda vanda na mfunu nde muntu mosi kubaka ndola sambu na mambu yina yandi mesala, to kuvutudila yandi mbela. Nkutu ba nkaka ke tubaka nde, mono ta lolula ve ata fioti muntu yina me sala mono mbi. Kana nge ke kudiwa mutindu yina, nki nge lenda sala sambu na kulolula bankaka na luzolo yonso mutindu Yehowa ke lomba nge na kusala yo?

BAKISA MAWI NA NGE

7, 8. Inki lenda sadisa nge na kulolula kana bo me pesa nge makasi to me sadila nge diambu ya mbi?

⁷ Beto lenda wa makasi ngolo kana bo me sadila beto mbi to beto ke yindula nde bo me sala beto mbi. Toko mosi ya bakala ke tuba mutindu yandi salaka mambu ntangu yandi waka makasi ya ngolo: “Kilumbu mosi . . . mono basikaka na nzo na makasi ya ngolo mpi silaka nde mono ta vutuka diaka ve. Ntangu vandaka ngolo kilumbu yango mpi mono tambulaka na banzila ya kitoko ya fioti ya kukonda makelele. Malembe-malembe, mambu ya kitoko yina mono monaka yantikaka kulembika ntima na mono mpi makasi manaka. Na nima ya mwa bangunga, mono vutukaka na nzo mpi waka mawa na mutindu mono waka makasi ngolo mpidina.” Mutindu mbandu yai ke monisa yo, kubaka mwa ntangu sambu na kulembika makasi mpi kutadila mambu na pima yonso lenda sadisa nge na kusala ve diambu yina lenda pesa nge mpasi na nima.​—Nk. 4:5; Bing. 14:29; Yak. 1:19, 20.

⁸ Kansi, nki beto lenda tuba kana makasi ke mana ve nswalu? Sosa na kubakisa kikuma yina nge ke wa makasi. Keti nge ke wa mpidina sambu bo me sadila nge mambu kukonda lunungu to luzitu? To sambu nge ke mona nde muntu yango me sala nge mbi na luzolo yonso, kaka sambu na kusosa kulwadisa nge? Keti diambu yina yandi me sala kele ya mbi mpenza? Kana nge me zaba mpi me bakisa bikuma yina nge ke wa makasi, yo ta sadisa nge na kuzaba minsiku ya mbote ya Masonuku sambu na kumanisa diambu yina. (Tanga Bingana 15:28; 17:27.) Kusala mutindu yina lenda sadisa nge na kutadila mambu na mutindu ya mbote mpi kulolula na luzolo yonso. Kana nge me kuma kusala mpidina, ata yo lenda vanda mpasi, nge ta bika nde Ndinga ya Nzambi kufimpa “mabanza mpi bangindu ya ntima” na nge mpi kutwadisa nge na kulanda mbandu ya Yehowa yina ke lolulaka na luzolo yonso.​—Baeb. 4:12.

KETI NGE FWETE KUDIMONA NDE BO ME SALA NGE MBI?

9, 10. (a) Inki nge lenda sala kana nge ke yindula nde bo me sala nge mbi? (b) Inki mutindu mabanza ya mbote mpi kikalulu ya kulolula lenda sadisa nge na kutadila mambu na mutindu ya mbote?

⁹ Kele ti mambu mingi yina lenda pusa muntu na kuwa makasi. Mu mbandu, ntangu nge ke tambusa kamio, shofere ya nkaka lenda tuta kamio na nge. Nge ta sala nki? Ntembe kele ve nde, nge me waka masolo ya bashofere ya nkaka yina ke waka makasi mpi ke sosaka kunwanisa bashofere ya nkaka. Kansi sambu beto kele Bakristu, ntembe kele ve nde nge ta zola ve kusala mpidina.

¹⁰ Yo ta vanda mbote na kubaka ntangu ya kutadila diambu yina mbote-mbote. Ziku, nge mpi salaka mbi sambu nge tulaka ve dikebi ntangu nge vandaka kutambwisa kamio. To kamio ya shofere yina ya nkaka vandaka ve mbote. Dilongi yina beto lenda baka na disolo yai kele nde, kana beto ke bakisa ba nkaka, ke kuditula na kisika na bo, mpi kele ti luzolo ya kulolula bo, beto ta lemba nitu ve, ta lembika makasi na beto mpi mawi ya nkaka ya mbi. Longi 7:9 ke tuba nde: “Kuwa makasi nswalu-nswalu ve sambu bazoba bantu ke waka makasi nswalu.” Kudimona ve nde diambu yina ke tadila kaka nge. Mbala mingi, beto lenda yindula nde bo me sadila beto diambu ya mbi kaka sambu na kulwadisa beto; kansi sambu muntu yango kele muntu ya kukonda kukuka, ziku yandi me sala yo kukonda kuzaba. To mbala ya nkaka beto ke zaba mbote-mbote ve mambu yina salamaka. Yo yina, kana nge ke yindula nde bo me sadila nge to me tubila nge diambu ya mbi, kuvila ve nde ziku nge ke zaba ve mambu yonso yina pusaka muntu yango na kusala to na kutuba mpidina. Sala bikesa na kulolula yandi na luzolo yonso. Kana nge ke sala mpidina, nge ta vanda na kiese mingi.​—Tanga 1 Piere 4:8.

‘BIKA NGEMBA NA BENO KUVUTUKA NA BENO’

11. Sambu beto kele bansamuni ya Kimfumu, nki beto fwete sala yo vanda bantu me yamba beto mbote to ve?

¹¹ Inki mutindu nge lenda yala mawi na nge kana muntu mosi me tubila nge to mesadila nge mambu ti kukonda luzitu ntangu nge ke samuna? Ntangu Yezu tindaka balongoki 70 na kusamuna, yandi zabisaka bo na kuzodila ngemba na konso nzo yina bo ta kota. Yezu tubaka nde: “Kana nduku ya ngemba kele pana, ngemba na beno ta vanda na zulu na yandi. Kansi kana yandi kele ve, yo ta vutuka na beno.” (Luka 10:1, 5, 6) Beto ke vandaka na kiese ntangu bantu ke ndimaka nsangu yina beto ke samunaka sambu bo ta bakila yo mambote. Kansi, bantangu ya nkaka bantu yango ke yambaka beto mbote ve. Inki beto fwete sala? Yezu tubaka nde, ngemba yina beto zodilaka bantu ya nzo yina fwete vutuka na beto. Yo yina, ata bo me yamba beto mbote to ve, beto fwete vanda ti makuki ya kukatuka na nzo yina ti ngemba na ntima na beto. Kana beto ke wa makasi ntangu bo me sadila beto mambu ya mbi, beto ta vanda ve ti makuki ya kutanina ngemba na beto.

12. Na kutadila bangogo ya Polo yina kele na Baefezo 4:31, 32, nki beto fwete sala?

¹² Sala bikesa sambu na kutanina ngemba na nge na mambu yonso, kansi na kisalu ya kusamuna kaka ve. Kuvanda ti luzolo ya kulolula bankaka ke tendula ve nde nge fwete ndima mambu ya mbi yina bo ke sala to kufiotuna malanda na yo. Kansi, yo ke tendula nde nge fwete bumba ve makasi na ntima sambu na mambu ya mbi yina bo me sala nge mpi kutanina ngemba na nge. Sambu bantu ya nkaka ke landaka kuyindula mambu ya mbi yina bo salaka bo, bo ke bikaka nde nkadilu ya bankaka kumanisa kiese na bo. Kubika ve nde bangindu ya mutindu yina kuyala nge. Kuvila ve nde, nge lenda vanda ve na kiese kana nge ke bumba makasi na ntima. Yo yina, vanda ti luzolo ya kulolula!​—Tanga Baefezo 4:31, 32.

SALA MAMBU NA MUTINDU YINA KE SEPEDISAKA YEHOWA

13. (a) Inki mutindu Mukristu ke tulaka “makala ya tiya na zulu ya ntu” ya mbeni na yandi? (b) Inki lenda salama kana beto me sadila muntu yina me sala beto mbi mambu na mawete yonso?

¹³ Bantangu ya nkaka, muntu yina kele ve Mukristu lenda sadila nge mambu ya mbi; kansi nge lenda sadisa yandi na kubakisa minsiku ya Biblia. Ntumwa Polo sonikaka nde: “‘Kana mbeni na nge kele na nzala, pesa yandi madia; kana yandi kele na nzala ya masa, pesa yandi masa; sambu kana nge ke sala mutindu yina, nge ta tula makala ya tiya na zulu ya ntu na yandi.’ Kubika ve nde mambu ya mbi kununga nge, kansi landa na kununga mambu ya mbi na kusalaka mambu ya mbote.” (Bar. 12:20, 21) Kana nge ke monisa nkadilu ya mbote ntangu bantu me wila nge makasi, nge lenda lembika makasi na bo mpi ata nkutu kupusa bo na kusala mambu ya mbote. Kana nge ke bakisa muntu yina me sala nge mbi, ke kuditula na kisika na yandi, mpi ata nkutu kuwila yandi mawa, nge lenda sadisa yandi na kulonguka ba kieleka ya Biblia. Ata yandi me ndima to me buya kulonguka, kusadila yandi mambu na mawete yonso lenda pusa yandi na kubakisa bikalulu na nge ya mbote.​—1 Pie. 2:12; 3:16.

14. Ata bo me sala beto mambu ya mbi, sambu na nki beto fwete bumbila ve muntu yango makasi na ntima?

¹⁴ Kele ti bantu ya nkaka yina beto fwete ta ve kinduku ti bo. Mu mbandu, beto fwete sala ve kinduku ti bantu yina bo basisaka na dibundu sambu bo salaka masumu kansi bo balulaka ve ntima. Kana muntu ya mutindu yina salaka nge mbi, yo lenda vanda mpasi mpenza na kulolula yandi, ata kana yandi me balula ntima, sambu bamputa yina muntu ke lwalaka na ntima ke manaka ve nswalu. Kana diambu ya mutindu yina me salama, nge fwete landa kulomba Yehowa na kusadisa nge na kulolula nsumuki yina me balula ntima. Yo kele mfunu sambu nge lenda zaba ve mutindu muntu yango ke kudiwa to ke yindula. Kansi Yehowa me zaba. Yandi ke fimpaka mabanza yina ke vandaka na ntima ya muntu mpi ke monisilaka bantu ya mbi ntima-nda. (Nk. 7:10; Bing. 17:3) Yo yina, Biblia ke tuba nde: “Beno vutula mbi na mbi ata na muntu mosi ve. Beno meka na kusala mambu yina kele ya mbote na meso ya bantu yonso. Kana mpila kele, beno sala yonso yina beno lenda sala sambu na kuzinga na ngemba ti bantu yonso. Bampangi ya mono ke zolaka mingi, beno vutula mbi na mbi ve, kansi beno bika nde Nzambi kumonisa makasi na yandi; sambu bo me sonikaka nde: ‘Yehowa ke tuba nde, Mono muntu ke vutulaka mbela; mono muntu ta pesa ndola.’” (Bar. 12:17-19) Keti nge kele ti nswa ya kusambisa muntu ya nkaka? Ve. (Mat. 7:1, 2) Kansi, nge lenda tula ntima nde Yehowa ta zenga mambu na mutindu ya mbote.

15. Inki ta sadisa beto na kuwa ve makasi mingi ntangu muntu mosi me sala beto mbi?

¹⁵ Kana nge ke mona nde muntu mosi sadilaka nge mambu kukonda lunungu mpi nge ke kuka ve kulolula yandi ata yandi me balula ntima, yo ta vanda mbote na kuzaba nde muntu yango mpi ke wa mpasi na ntima. Yandi mpi kele muntu ya kukonda kukuka bonso nge. (Bar. 3:23) Yehowa ke wilaka bantu yonso mawa sambu bo kele bantu ya kukonda kukuka. Yo yina, beto fwete samba sambu na muntu yina me sala beto mbi. Sambu yo lenda vanda mpasi na kulanda kuwa makasi sambu na muntu yina nge kesamba sambu na yandi. Yezu monisaka pwelele nde beto fwete bumbila ve ba nkaka makasi na ntima, ata nkutu bo salaka beto mbi. Yandi tubaka nde: “Beno landa na kuzola bambeni na beno mpi na kusamba sambu na bantu yina ke monisa beno mpasi.”​—Mat. 5:44

16, 17. Inki nge fwete sala ntangu bankuluntu me mona nde nsumuki mosi me balula ntima, mpi sambu na nki?

¹⁶ Na kuwakana ti luzolo ya Yehowa, yandi me pesaka bankuluntu mukumba ya kubaka lukanu kana mpangi mosi yina mesala disumu ya nene me balula ntima to ve. Bampangi yai ke zabaka ve mambu yonso bonso Nzambi, kansi bo ke salaka bikesa sambu balukanu na bo kuvanda na kuwakana ti bantuma yina kele na Ndinga ya Nzambi mpi na lusadisu ya mpeve santu. Yo yina, sambu bo ke sambaka Yehowa na kusadisa bo na kubaka lukanu, beto lenda tula ntima nde balukanu na bo ke vandaka na kuwakana ti mabanza ya Yehowa.​—Mat. 18:18.

¹⁷ Na mambu ya mutindu yina, beto fwete vanda ya kwikama. Ntangu bankuluntu me baka lukanu nde mpangi mosi me balula ntima, keti nge ta lolula yandi mpi ta monisila yandi zola? (2 Bak. 2:5-8) Yo lenda vanda mpasi, mingi-mingi kana disumu na yandi pesaka nge to muntu mosi ya dibuta na nge mpasi. Kansi, kana nge ke tula ntima na Yehowa mpi na mutindu na yandi ya kuyidika mambu na nzila ya dibundu, nge ta sala mambu na mayele yonso. Nge ta monisa nde nge kele ti luzolo ya kulolula ba nkaka.​—Bing. 3:5, 6.

18. Inki mambote nge lenda baka kana nge kele ti luzolo ya kulolula?

¹⁸ Minganga yina ke sansaka maladi ya ntu me bakisaka mambote ya kuvanda ti luzolo ya kulolula. Yo ke sadisaka muntu na kudiwa mbote sambu yandi ke vandaka diaka ve na makasi to mawa na ntima. Diaka, yo ke sadisaka beto na kuvanda ti mavimpi ya mbote mpi yo ke tomisaka bangwisana na beto ti ba nkaka. Kansi kana muntu ke buya kulolula, yo lenda pesa yandi maladi mpi kupusa yandi na kuniokwama na mabanza, mpi kusala nde yo vanda mpasi sambu na kusolula mbote-mbote ti ba nkaka. Kansi, diambu ya mfunu kele nde kana beto kele ti luzolo ya kulolula ba nkaka, beto ta vanda na bangwisana ya mbote ti Yehowa, Tata na beto ya zulu.​—Tanga Bakolosai 3:12-14.

[Kifwanisu ya kele na lutiti 29]

Inki dilongi beto me baka na kingana yai Yezu pesaka?

[Kifwanisu ya kele na lutiti 32]

Kuvanda ti luzolo ya kulolula kele diambu yina Mukristu fwete lungisa