KĨAMBĨRĨRIA

1 Kĩambĩrĩria-inĩ Ngai nĩ oombire igũrũ na thĩ.+

2 Na rĩrĩ, thĩ ndĩarĩ ũrĩa yatariĩ na ndĩarĩ kĩndũ, na kwarĩ na nduma maĩ-inĩ mariku,*+ naguo hinya wa Ngai wa gwĩka maũndũ*+ wathiangaga kũu igũrũ rĩa maĩ.+

3 Ngai agĩcoka akiuga ũũ: “Nĩ kũgĩe ũtheri.” Nakuo gũkĩgĩa ũtheri.+ 4 Nake Ngai akĩona atĩ ũtheri warĩ mwega, na Ngai akĩambĩrĩria kũgayũkania ũtheri na nduma. 5 Ngai agĩta ũtheri Mũthenya, nayo nduma akĩmĩĩta Ũtukũ.+ Gũgĩkinya hwaĩ-inĩ na gũgĩkinya rũcinĩ, mũthenya wa mbere.

6 Ngai agĩcoka akiuga ũũ: “Nĩ kũgĩe mũtambũrũko wa rĩera+ gatagatĩ-inĩ ka maĩ, na maĩ magayũkane na maĩ marĩa mangĩ.”+ 7 Ngai agĩgĩthondeka mũtambũrũko, namo maĩ ma na thĩ wa mũtambũrũko ũcio akĩmagayũkania na maĩ ma na igũrũ wa mũtambũrũko ũcio.+ Na gũgĩtuĩka guo. 8 Ngai agĩta mũtambũrũko ũcio Igũrũ. Gũgĩkinya hwaĩ-inĩ na gũgĩkinya rũcinĩ, mũthenya wa kerĩ.

9 Ngai agĩcoka akiuga ũũ: “Maĩ marĩa marĩ rungu rwa igũrũ nĩ macokanĩrĩre handũ hamwe, na kũgĩe kũndũ kũũmũ.”+ Na gũgĩtuĩka guo. 10 Ngai agĩta kũndũ kũu kũũmũ Thĩ,+ namo maĩ macio maacokanĩrĩire akĩmeta Iria.+ Na Ngai akĩona ũndũ ũcio ũrĩ mwega.+ 11 Ngai agĩcoka akiuga ũũ: “Thĩ nĩ ĩmere nyeki, mĩmera ĩraruta mbegũ, na mĩtĩ ya matunda kũringana na mĩthemba yayo, ĩkaruta matunda o hamwe na mbegũ thĩinĩ wa thĩ.” Na gũgĩtuĩka guo. 12 Nayo thĩ ĩkĩambĩrĩria kũmera nyeki, mĩmera ĩraruta mbegũ,+ na mĩtĩ ĩraciara matunda hamwe na mbegũ, kũringana na mĩthemba yayo. Nake Ngai akĩona ũndũ ũcio ũrĩ mwega. 13 Gũgĩkinya hwaĩ-inĩ na gũgĩkinya rũcinĩ, mũthenya wa gatatũ.

14 Ngai agĩcoka akiuga ũũ: “Nĩ kũgĩe imũrĩ*+ mũtambũrũko-inĩ wa igũrũ cia kũgayũkania mũthenya na ũtukũ,+ na ituĩke imenyithia cia imera na mĩthenya na mĩaka.+ 15 Igũtuĩka imũrĩ mũtambũrũko-inĩ wa igũrũ imũrĩkage thĩ.” Na gũgĩtuĩka guo. 16 Ngai agĩgĩthondeka imũrĩ igĩrĩ nene, kĩmũrĩ kĩnenanene gĩa kũmũrĩkaga mũthenya+ na kĩmũrĩ kĩninanini gĩa kũmũrĩkaga ũtukũ, na ningĩ agĩthondeka njata.+ 17 Nĩ ũndũ ũcio Ngai agĩciiga mũtambũrũko-inĩ wa igũrũ ciaragĩre thĩ 18 na imũrĩkage mũthenya na ũtukũ na igayanagie ũtheri na nduma.+ Na Ngai akĩona ũndũ ũcio ũrĩ mwega. 19 Gũgĩkinya hwaĩ-inĩ na gũgĩkinya rũcinĩ, mũthenya wa kana.

20 Ngai agĩcoka akiuga ũũ: “Maĩ-inĩ nĩ kũiyũre ciũmbe* irĩ muoyo, nacio ciũmbe irombũka nĩ ciũmbũke igũrũ rĩa thĩ igereire mũtambũrũko-inĩ wa igũrũ.”+ 21 Ngai akĩũmba ciũmbe nene cia iria-inĩ na ciũmbe* irĩ muoyo iria ciothe ciongoyaga na igathiĩra maĩ-inĩ kũringana na mĩthemba yacio na kĩũmbe gĩothe kĩũmbũkaga kũringana na mũthemba wakĩo. Na Ngai akĩona ũndũ ũcio ũrĩ mwega. 22 Nĩ ũndũ ũcio Ngai agĩcirathima, akiuga: “Ciaranai na mũingĩhe na mũiyũre maĩ-inĩ ma iria,+ nacio ciũmbe iria ciũmbũkaga nĩ cingĩhe thĩinĩ wa thĩ.” 23 Gũgĩkinya hwaĩ-inĩ na gũgĩkinya rũcinĩ, mũthenya wa gatano.

24 Ngai agĩcoka akiuga ũũ: “Thĩ nĩ ĩrute nyamũ* irĩ muoyo kũringana na mĩthemba yacio, nyamũ cia mũciĩ na nyamũ iria itambaga thĩ* na nyamũ cia gĩthaka kũringana na mĩthemba yacio.”+ Na gũgĩtuĩka guo. 25 Ngai agĩkĩũmba nyamũ cia gĩthaka kũringana na mĩthemba yacio na nyamũ cia mũciĩ kũringana na mĩthemba yacio na nyamũ iria itambaga thĩ kũringana na mĩthemba yacio. Na Ngai akĩona ũndũ ũcio ũrĩ mwega.

26 Ngai agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Nĩ tũũmbe+ mũndũ na mũhianĩre witũ,+ kũringana na ũrĩa tũtariĩ,+ nao maathage thamaki cia iria-inĩ na ciũmbe iria ciũmbũkaga na nyamũ cia mũciĩ na thĩ yothe o na nyamũ iria itambaga thĩ.”+ 27 Ngai agĩkĩũmba mũndũ na mũhianĩre wake, akĩmũũmba na mũhianĩre wa Ngai; aamombire marĩ mũndũrũme na mũtumia.+ 28 Ningĩ Ngai akĩmarathima, na Ngai akĩmeera ũũ: “Ciaranai na mũingĩhe, mũiyũrie thĩ+ na mũmĩtoorie,+ mwathage+ thamaki cia iria-inĩ na ciũmbe iria ciũmbũkaga na kĩũmbe o gĩothe kĩrĩ muoyo gĩthiagĩra thĩ.”

29 Ngai agĩcoka akiuga ũũ: “Nĩ ndamũhe mĩmera yothe ĩrĩa ĩrĩ thĩinĩ wa thĩ, ĩrĩa yothe ĩrutaga mbegũ na mũtĩ o wothe ũrĩ na matunda marutaga mbegũ. Nĩ ituĩke irio cianyu.+ 30 Nacio nyamũ ciothe cia gĩthaka na nyamũ iria ciũmbũkaga na nyamũ iria ithiagĩra thĩ, nĩ ndacihe mĩmera yothe mĩruru ĩkorũo ĩrĩ irio ciacio.”+ Na gũgĩtuĩka guo.

31 Thutha ũcio Ngai akĩona indo iria ciothe oombĩte, na rĩrĩ! ciarĩ njega mũno.+ Gũgĩkinya hwaĩ-inĩ na gũgĩkinya rũcinĩ, mũthenya wa gatandatũ.

2 Kwoguo igũrũ na thĩ na indo ciothe iria irĩ thĩinĩ wacio* ikĩrĩka.+ 2 Na gũkinyĩria mũthenya wa mũgwanja, Ngai nĩ aarĩkĩtie wĩra ũrĩa aakoretwo akĩruta, na akĩambĩrĩria kũhurũka mũthenya wa mũgwanja kuuma wĩra-inĩ wake wothe ũrĩa aakoretwo akĩruta.+ 3 Ngai agĩkĩrathima mũthenya ũcio wa mũgwanja na akĩũtua mũtheru, nĩ gũkorũo mũthenya ũcio Ngai nĩ akoretwo ahurũkĩte kuuma wĩra-inĩ wothe wa ũũmbi, kĩrĩa gĩothe aabangĩte kũũmba.

4 Ũyũ nĩ ũhoro wĩgiĩ igũrũ na thĩ ihinda-inĩ rĩrĩa ciombirũo, mũthenya ũrĩa Jehova* Ngai oombire thĩ na igũrũ.+

5 Gũtirĩ kĩhinga o na kĩmwe gĩa gĩthaka kĩarĩ kuo thĩinĩ wa thĩ na gũtirĩ mũmera o na ũmwe wa gĩthaka waambĩrĩirie kũmera, nĩ gũkorũo Jehova Ngai ndaatũmĩte kuure mbura thĩinĩ wa thĩ na gũtiarĩ mũndũ wa kũrĩma kũu. 6 Ĩndĩ kĩbii nĩ kĩoimaga na thĩ, gĩkaihũgia thĩ yothe.

7 Nake Jehova Ngai akĩũmba mũndũ kuuma rũkũngũ-inĩ+ rwa thĩ na akĩhuhĩrĩria mĩhũmũ ya muoyo maniũrũ-inĩ make,+ nake mũndũ ũcio agĩtuĩka mũndũ ũrĩ muoyo.*+ 8 Ningĩ Jehova Ngai agĩthondeka mũgũnda thĩinĩ wa Edeni,+ mwena wa irathĩro; na kũu nĩkuo aaigire mũndũ ũcio oombĩte.+ 9 Kwoguo Jehova Ngai agĩtũma gũkũre mũtĩ o wothe mũthaka wa kwĩrorerũo na mwega wa kuuma irio hamwe na mũtĩ wa muoyo+ gatagatĩ ka mũgũnda ũcio na mũtĩ wa kũmenyithania wega na ũũru.+

10 Na rĩrĩ, nĩ kwarĩ na rũũĩ rwathereraga ruumĩte Edeni rwa kũhe mũgũnda ũcio maĩ, na kuuma kũu rwagayũkanire rũgĩtuĩka njũũĩ inya.* 11 Rwa mbere rwĩtagwo Pishoni; nĩruo rũthiũrũrũkĩirie bũrũri wothe wa Havila, kũrĩa gũkoragwo na thahabu. 12 Nayo thahabu ya bũrũri ũcio nĩ njega. Ningĩ nĩ kũrĩ ngamu ya bendora na ihiga rĩa onigithi. 13 Rũũĩ rwa kerĩ rwĩtagwo Gihoni; nĩruo rũthiũrũrũkĩirie bũrũri wothe wa Kushi. 14 Rũũĩ rwa gatatũ rwĩtagwo Hidekeli;*+ nĩruo rũgereire mwena wa irathĩro wa Ashuri.+ Naruo rũũĩ rwa kana nĩ Farati.+

15 Nake Jehova Ngai akĩoya mũndũ ũcio na akĩmũiga mũgũnda-inĩ wa Edeni nĩguo aũrĩmage na aũrũmbũyagie.+ 16 Ningĩ Jehova Ngai akĩhe mũndũ ũcio watho ũyũ: “Matunda ma mũtĩ o wothe wa mũgũnda ũyũ no ũrĩage ũkaigania.+ 17 No mũtĩ wa kũmenyithania wega na ũũru, ndũkanarĩe matunda maguo, nĩ gũkorũo mũthenya ũrĩa ũkaamarĩa, hatarĩ nganja no gũkua ũgaakua.”+

18 Jehova Ngai agĩcoka akiuga ũũ: “Ti wega mũndũ ũyũ athiĩ na mbere gũikara arĩ wiki. Nĩ ngũmũũmbĩra mũteithia, ũrĩa maganĩrĩirũo nake.”+ 19 Na rĩrĩ, Jehova Ngai nĩ aakoretwo akĩũmba nyamũ ciothe cia gĩthaka kuuma harĩ thĩ na ciũmbe ciothe iria ciũmbũkaga rĩera-inĩ, nake akĩambĩrĩria gũcirehe kũrĩ mũndũ ũcio nĩguo one ũrĩa angĩetire o kĩũmbe; na rĩĩtwa rĩrĩa mũndũ ũcio angĩaheire kĩũmbe* o gĩothe kĩrĩ muoyo, nĩrĩo rĩatuĩkaga rĩĩtwa rĩakĩo.+ 20 Kwoguo mũndũ ũcio akĩhe nyamũ ciothe cia mũciĩ marĩĩtwa o hamwe na ciũmbe iria ciũmbũkaga rĩera-inĩ na nyamũ ciothe cia gĩthaka, ĩndĩ mũndũ ũcio ndaarĩ na mũteithia maganĩrĩirũo nake. 21 Nake Jehova Ngai agĩtũma mũndũ ũcio akome toro mũnene, na rĩrĩa aakomete, akĩruta rũbaru rũmwe rwa mũndũ ũcio na agĩcokia nyama hau rwarĩ. 22 Na Jehova Ngai agĩthondeka rũbaru rũu aarutĩte harĩ mũndũrũme ũcio na rũgĩtuĩka mũtumia, na akĩmũtwara kũrĩ mũndũrũme ũcio.+

23 Nake mũndũrũme ũcio akiuga atĩrĩ:

24 Nĩ ũndũ ũcio mũndũrũme nĩ agaatiga ithe na nyina manyitane* na mũtumia wake, nao matuĩke mwĩrĩ ũmwe.+ 25 Nao eerĩ, mũndũrũme ũcio na mũtumia wake, magĩthiĩ na mbere gũkorũo marĩ njaga;+ no matiaiguaga thoni.

3 Na rĩrĩ, nyoka+ nĩyo yehũgaga* mũno gũkĩra nyamũ ciothe cia gĩthaka iria Jehova Ngai oombĩte. Nĩ ũndũ ũcio ĩkĩra mũtumia ũcio atĩrĩ: “Atĩ Ngai ooigire mũtikanarĩe matunda ma mũtĩ o wothe wa mũgũnda ũyũ?”+ 2 Nake mũtumia ũcio akĩra nyoka atĩrĩ: “No tũrĩe matunda ma mĩtĩ ya mũgũnda ũyũ.+ 3 No Ngai oigĩte ũũ ũhoro-inĩ wĩgiĩ matunda ma mũtĩ ũrĩa wĩ gatagatĩ ka mũgũnda ũyũ:+ ‘Mũtikanarĩe matunda maguo, na mũtikanaũhutie; nĩ gũkorũo mũngĩka ũguo no gũkua mũngĩkua.’” 4 Nayo nyoka ĩkĩra mũtumia ũcio ũũ: “Aca mũtingĩkua.+ 5 Nĩ gũkorũo Ngai nĩ oĩ atĩ mũthenya ũrĩa mũkaarĩa matunda ma mũtĩ ũcio, maitho manyu nĩ makaahingũka na mũtuĩke o ta Ngai, mũmenyage wega na ũũru.”+

6 Nake mũtumia ũcio akĩona atĩ mũtĩ ũcio warĩ mwega wa kuuma irio na atĩ warĩ wa kwĩrirĩrio nĩ maitho, ĩni, mũtĩ ũcio warĩ mũthaka wa kwĩrorerũo. Kwoguo agĩtua itunda rĩaguo na akĩrĩa.+ Thutha ũcio, rĩrĩa maarĩ hamwe na mũthuriwe, akĩmũhe nake akĩrĩa.+ 7 Namo maitho mao eerĩ makĩhingũka, nao makĩmenya atĩ maarĩ njaga. Kwoguo magĩtuma mathangũ ma mũkũyũ magĩthondeka tũkuo twa kwĩhumbĩra njohero.+

8 Thutha ũcio makĩigua mũgambo wa Jehova Ngai agĩthianga kũu mũgũnda-inĩ ũcio mahinda ma mũthenya marĩa rũhuho rũhurutanaga, nake mũndũrũme ũcio na mũtumia wake makĩĩhitha ũthiũ wa Jehova Ngai gatagatĩ-inĩ ka mĩtĩ ya mũgũnda ũcio. 9 Nake Jehova Ngai agĩta mũndũrũme ũcio maita maigana ũna akĩmũũragia ũũ: “Wĩ kũ?” 10 Mũthia-inĩ akĩmũcokeria atĩrĩ: “Njiguire mũgambo waku mũgũnda-inĩ, no ndetigĩra tondũ nyuma njaga, kwoguo ndehitha.” 11 Nake akĩmũũria ũũ: “Nũũ ũkwĩrire atĩ ũrĩ njaga?+ Kaĩ ũrĩire matunda ma mũtĩ ũrĩa ndagwathire ndũkanarĩe?”+ 12 Nake mũndũrũme ũcio akiuga atĩrĩ: “Mũtumia ũrĩa waheire tũikarage nake, aheire itunda kuuma mũtĩ-inĩ ũcio, kwoguo ndarĩa.” 13 Jehova Ngai agĩcoka akĩũria mũtumia ũcio atĩrĩ: “Nĩ atĩa ũguo wĩkire?” Nake mũtumia ũcio akĩmũcokeria: “Nĩ nyoka ĩheenirie, kwoguo ndarĩa.”+

14 Nake Jehova Ngai akĩra nyoka+ ĩyo ũũ: “Tondũ nĩ wĩkĩte ũguo, ũronyitwo nĩ kĩrumi gatagatĩ-inĩ ka nyamũ ciothe cia mũciĩ na gatagatĩ-inĩ ka nyamũ ciothe cia gĩthaka. Ũrĩthiaga na nda, na ũrĩrĩaga rũkũngũ matukũ mothe ma muoyo waku. 15 Na nĩ ngũtũma kũgĩe ũthũ+ gatagatĩ-inĩ gaku+ na mũtumia+ na gatagatĩ-inĩ ka mbeũ yaku*+ na mbeũ yake.*+ Nĩ ĩgaakũhehenja* mũtwe,+ nawe nĩ ũkaamĩguraria* ndiira ya kũgũrũ.”+

16 Na akĩra mũtumia ũcio ũũ: “Nĩ ngũkũingĩhĩria ruo rwa hĩndĩ ĩrĩa ũrĩ na nda; ũrĩciaraga ciana na ruo, namo merirĩria maku marĩkoragwo harĩ mũthuri waku, nake nĩ arĩgwathaga.”

17 Na akĩra Adamu* atĩrĩ: “Tondũ nĩ ũthikĩrĩirie mũgambo wa mũtumia waku na warĩa maciaro ma mũtĩ ũrĩa ndagwathire+ ngĩkwĩra, ‘Ndũkanarĩe matunda maguo,’ tĩri ũronyitwo nĩ kĩrumi nĩ ũndũ waku.+ Ũrĩrĩaga maciaro maguo na ruo matukũ mothe ma muoyo waku.+ 18 Tĩri ũrĩmeraga mĩigua na ria nĩ ũndũ waku, na ũrĩrĩaga mĩmera ya gĩthaka. 19 Ũrĩrĩaga mũgate wa* thithino ya ũthiũ waku o nginya rĩrĩa ũgaacoka tĩri-inĩ, tondũ nĩkuo warutirũo.+ Nĩ gũkorũo wee ũrĩ rũkũngũ na ũgaacoka o rũkũngũ-inĩ.”+

20 Thutha ũcio Adamu akĩhe mũtumia wake rĩĩtwa Hawa,* tondũ nĩ angĩgaatuĩka nyina wa mũndũ wothe ũtũũraga.+ 21 Nake Jehova Ngai agĩthondekera Adamu na mũtumia wake nguo ndaihu cia njũũa, nĩguo mehumbe.+ 22 Jehova Ngai agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Rĩu mũndũ nĩ atuĩkĩte o ta ũmwe witũ harĩ kũmenya wega na ũũru.+ Kwoguo nĩgetha ndagatambũrũkie guoko gwake atue itunda kuuma mũtĩ-inĩ wa muoyo+ o naguo, na arĩe atũũre tene na tene-rĩ,*—” 23 Thutha wa kuuga ũguo, Jehova Ngai akĩmũingata mũgũnda wa Edeni+ nĩguo akarĩmage tĩri-inĩ kũrĩa aarutĩtwo.+ 24 Kwoguo akĩrutũrũra mũndũ ũcio nja, na akĩiga akerubi+ mwena wa irathĩro wa mũgũnda wa Edeni o hamwe na rũhiũ rwa njora rwarĩrĩmbũkaga rũgĩthiũrũrũkaga rũtegũtigithĩria nĩ ũndũ wa kũrangĩra njĩra ya gũthiĩ mũtĩ-inĩ wa muoyo.

4 Na rĩrĩ, Adamu agĩkoma na mũtumia wake Hawa, nake akĩgĩa nda.+ Rĩrĩa aaciarire Kaini,+ akiuga atĩrĩ: “Nĩ ndagĩa* mwana wa kahĩĩ kũgerera ũteithio wa Jehova.” 2 Thutha ũcio ningĩ agĩciara Habili+ mũrũ wa nyina.

Habili agĩtuĩka mũrĩithi wa rũũru, nake Kaini agĩtuĩka mũrĩmi. 3 Thutha wa ihinda, Kaini akĩrehe maciaro mamwe ma mũgũnda marĩ igongona harĩ Jehova. 4 No Habili akĩrehe marigithathi mamwe ma rũũru rwake,+ o hamwe na maguta mamo. O na gũtuĩka Jehova nĩ eetĩkĩrire Habili na igongona rĩake,+ 5 ndeetĩkĩrire Kaini na igongona rĩake. Kwoguo Kaini agĩcinwo nĩ marakara na akĩigua ũũru.* 6 Nake Jehova akĩũria Kaini ũũ: “Nĩ kĩĩ warakara na waigua ũũru ũguo? 7 Ũngĩcokerera gwĩka wega-rĩ, na githĩ ndũgwĩtĩkĩrĩka rĩngĩ?* No ũngĩaga gũcokerera gwĩka wega-rĩ, mehia magwetereire mũrango-inĩ, na marerirĩria gũgwatha; no rĩrĩ, hihi wee nĩ ũkũmatooria?”

8 Thutha ũcio Kaini akĩra Habili mũrũ wa nyina atĩrĩ: “Nĩ tũthiĩ werũ-inĩ.” Na rĩrĩa maarĩ kũu werũ-inĩ, Kaini agĩtharĩkĩra Habili mũrũ wa nyina na akĩmũũraga.+ 9 Thutha-inĩ Jehova akĩũria Kaini ũũ: “Habili mũrũ wa nyũkwa arĩ kũ?” nake akĩmũcokeria atĩrĩ: “Ndiũĩ. Kaĩ arĩ niĩ mũrori wa mũrũ wa maitũ?” 10 Nake akĩmwĩra ũũ: “Nĩ atĩa weka? Ta thikĩrĩria! Thakame ya mũrũ wa nyũkwa nĩ ĩrandĩrĩra kuuma tĩri-inĩ.+ 11 Na rĩrĩ, ũronyitwo nĩ kĩrumi na ũingatwo kuuma tĩri-inĩ ũcio wathamirie kanua kwamũkĩra thakame ya mũrũ wa nyũkwa kuuma guoko-inĩ gwaku.+ 12 Rĩrĩa warĩma, tĩri ndũrĩkũheaga maciaro maguo.* Ũgũtuĩka mũndũ wa kũũrũraga na mũndũ ũtarĩ kwao thĩinĩ wa thĩ.” 13 Rĩrĩa Kaini aaiguire ũguo, akĩra Jehova ũũ: “Ihera rĩu rĩa mahĩtia makwa nĩ inene mũno harĩ niĩ. 14 Ũmũthĩ ũyũ nĩ wanyingata kuuma gĩcigo-inĩ gĩkĩ,* na nĩ ngũhithwo kuuma harĩ ũthiũ waku; na nduĩke mũndũ wa kũũrũraga na mũndũ ũtarĩ kwao thĩinĩ wa thĩ, na hatarĩ nganja mũndũ ũrĩa ũkũnyona no kũnjũraga ekũnjũraga.” 15 Kwoguo Jehova akĩmwĩra ũũ: “Nĩ ũndũ wa gĩtũmi kĩu, mũndũ o wothe ũkooraga Kaini nĩ akaarĩhio maita mũgwanja.”

Nĩ ũndũ ũcio Jehova agĩthondeka kĩmenyithia gĩa Kaini nĩgetha gũtikagĩe mũndũ ũkũmũũraga amuona. 16 Kaini akĩehera mbere ya Jehova na akĩambĩrĩria gũtũũra bũrũri wa ũgeni,* mwena wa irathĩro wa Edeni.+

17 Thutha ũcio Kaini agĩkoma na mũtumia wake,+ nake akĩgĩa nda na agĩciara Enoko. Agĩcoka akĩambĩrĩria gwaka itũũra na akĩrĩĩta Enoko o ta ũrĩa mũrũwe eetagwo. 18 Thutha-inĩ Enoko agĩciarĩrũo Iradi. Nake Iradi agĩtuĩka ithe wa Mehujaeli, nake Mehujaeli agĩtuĩka ithe wa Methushaeli, nake Methushaeli agĩtuĩka ithe wa Lameki.

19 Lameki akĩhikia atumia erĩ. Wa mbere eetagwo Ada, nake wa kerĩ eetagwo Zila. 20 Ada agĩciara Jabali. Nĩwe warĩ wa mbere harĩ andũ arĩa maikaraga hema-inĩ na makarĩithia mahiũ. 21 Mũrũ wa nyina eetagwo Jubali. Nĩwe warĩ wa mbere harĩ andũ arĩa mahũũraga kĩnanda kĩa mũgeeto na makahuuha mũtũrirũ. 22 Ningĩ, Zila agĩciara Tubali-kaini, ũrĩa waturaga mĩthemba yothe ya indo cia gĩcango na kĩgera. Na mwarĩ wa nyina na Tubali-kaini eetagwo Naama. 23 Lameki agĩtungĩra atumia ake Ada na Zila ciugo ici:

25 Adamu agĩkoma na mũtumia wake rĩngĩ, na akĩgĩa kahĩĩ. Nake Hawa agĩgeta Sethi*+ tondũ, o ta ũrĩa ooigire, “Ngai nĩ athuurĩire mbeũ ĩngĩ* handũ-inĩ ha Habili, tondũ Kaini nĩ aamũũragire.”+ 26 Sethi o nake nĩ aaciarĩirũo kahĩĩ, na agĩgeta Enoshi.+ Hĩndĩ ĩyo andũ makĩambĩrĩria gũkaĩra rĩĩtwa rĩa Jehova.

5 Ũyũ nĩ ũhoro wĩgiĩ Adamu. Mũthenya ũrĩa Ngai oombire Adamu, aamũũmbire na mũhianĩre wa Ngai.+ 2 Aamombire marĩ mũndũrũme na mũtumia.+ Mũthenya ũrĩa moombirũo,+ nĩ aamarathimire na akĩmeta Mũndũ.*

3 Adamu agĩtũũra mĩaka 130 agĩcoka akĩgĩa kahĩĩ kangĩ gatariĩ take, karĩ na mũhianĩre wake, na agĩgeta Sethi.+ 4 Thutha wa kũgĩa Sethi, Adamu agĩtũũra mĩaka 800. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu. 5 Kwoguo matukũ mothe ma ũtũũro wa Adamu maarĩ mĩaka 930, agĩcoka agĩkua.+

6 Sethi agĩtũũra mĩaka 105 agĩcoka akĩgĩa Enoshi.+ 7 Thutha wa kũgĩa Enoshi, Sethi agĩtũũra mĩaka 807. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu. 8 Kwoguo matukũ mothe ma ũtũũro wa Sethi maarĩ mĩaka 912, agĩcoka agĩkua.

9 Enoshi agĩtũũra mĩaka 90 agĩcoka akĩgĩa Kenani. 10 Thutha wa kũgĩa Kenani, Enoshi agĩtũũra mĩaka 815. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu. 11 Kwoguo matukũ mothe ma Enoshi maarĩ mĩaka 905, agĩcoka agĩkua.

12 Kenani agĩtũũra mĩaka 70 agĩcoka akĩgĩa Mahalaleli.+ 13 Thutha wa kũgĩa Mahalaleli, Kenani agĩtũũra mĩaka 840. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu. 14 Kwoguo matukũ mothe ma Kenani maarĩ mĩaka 910, agĩcoka agĩkua.

15 Mahalaleli agĩtũũra mĩaka 65 agĩcoka akĩgĩa Jaredi.+ 16 Thutha wa kũgĩa Jaredi, Mahalaleli agĩtũũra mĩaka 830. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu. 17 Kwoguo matukũ mothe ma Mahalaleli maarĩ mĩaka 895, agĩcoka agĩkua.

18 Jaredi agĩtũũra mĩaka 162 agĩcoka akĩgĩa Enoko.+ 19 Thutha wa kũgĩa Enoko, Jaredi agĩtũũra mĩaka 800. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu. 20 Kwoguo matukũ mothe ma Jaredi maarĩ mĩaka 962, agĩcoka agĩkua.

21 Enoko agĩtũũra mĩaka 65 agĩcoka akĩgĩa Methusela.+ 22 Thutha wa kũgĩa Methusela, Enoko agĩthiĩ na mbere gũtwarana na Ngai ũrĩa wa ma kwa ihinda rĩa mĩaka 300. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu. 23 Kwoguo matukũ mothe ma Enoko maarĩ mĩaka 365. 24 Enoko agĩthiĩ o na mbere gũtwarana na Ngai ũrĩa wa ma.+ Agĩcoka akĩagwo, nĩ gũkorũo Ngai nĩ aamuoire.+

25 Methusela agĩtũũra mĩaka 187 agĩcoka akĩgĩa Lameki.+ 26 Thutha wa kũgĩa Lameki, Methusela agĩtũũra mĩaka 782. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu. 27 Kwoguo matukũ mothe ma Methusela maarĩ mĩaka 969, agĩcoka agĩkua.

28 Lameki agĩtũũra mĩaka 182 agĩcoka akĩgĩa mwana wa kahĩĩ. 29 Nake akĩmwĩta Nuhu,*+ akiuga atĩrĩ: “Ũyũ nĩ egũtũhurũkia kuuma wĩra-inĩ witũ mũritũ na kuuma kũrĩ ruo rwa mĩnoga ya moko maitũ nĩ ũndũ wa tĩri ũrĩa Jehova arumĩte.”+ 30 Thutha wa kũgĩa Nuhu, Lameki agĩtũũra mĩaka 595. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu. 31 Kwoguo matukũ mothe ma Lameki maarĩ mĩaka 777, agĩcoka agĩkua.

32 Thutha wa Nuhu gũkinyia mĩaka 500, akĩgĩa Shemu,+ Hamu,+ na Jafethu.+

6 Na rĩrĩ, hĩndĩ ĩrĩa andũ maambĩrĩirie kũingĩha gũkũ thĩ na makĩgĩa ciana cia airĩtu-rĩ, 2 ariũ a Ngai ũrĩa wa ma*+ makĩambĩrĩria kuona atĩ airĩtu a andũ maarĩ athaka. Nĩ ũndũ ũcio makĩambĩrĩria kwĩyoera arĩa othe meethuuragĩra makamatua atumia ao. 3 Nake Jehova akiuga atĩrĩ: “Roho wakwa ndũgũtũũra ũkirĩrĩirie mũndũ,+ tondũ mũndũ no mwĩrĩ wa nyama* tu. Nĩ ũndũ ũcio, matukũ make megũkorũo marĩ mĩaka 120.”+

4 Matukũ-inĩ macio o na thutha ũcio, nĩ kwarĩ na Anefili* gũkũ thĩ. Mahinda-inĩ macio ariũ a Ngai ũrĩa wa ma nĩ maathiire na mbere gũkoma na airĩtu a andũ, nao makĩmaciarĩra ariũ. Nĩo maarĩ njamba iria ciarĩ hinya cia mahinda ma tene, arũme maarĩ igweta.

5 Nĩ ũndũ ũcio, Jehova akĩona atĩ waganu wa mũndũ warĩ mũingĩ mũno gũkũ thĩ na atĩ mwerekera wothe wa methugunda ma ngoro yake warĩ mũũru hingo ciothe.+ 6 Jehova akĩĩrira* nĩ ũndũ wa kũũmba andũ gũkũ thĩ, na akĩigua ũũru ngoro.*+ 7 Kwoguo Jehova akiuga atĩrĩ: “Nĩ ngũniina andũ aya ndombire mathire thĩinĩ wa thĩ, niine mũndũ o hamwe na nyamũ cia mũciĩ, nyamũ iria itambaga thĩ, na ciũmbe iria ciũmbũkaga rĩera-inĩ, nĩ gũkorũo nĩ ndĩrerira nĩ ũndũ wa gũciũmba.” 8 No Nuhu agĩtĩkĩrĩka maitho-inĩ ma Jehova.

9 Ũyũ nĩ ũhoro wĩgiĩ Nuhu.

Nuhu aarĩ mũndũ mũthingu.+ Aarĩ mũndũ ũtarĩ ũcuke gatagatĩ-inĩ ka andũ arĩa aatũũranagia nao.* Nuhu nĩ aatwaranaga na Ngai ũrĩa wa ma.+ 10 Nuhu nĩ aagĩire na ariũ atatũ, Shemu, Hamu, na Jafethu.+ 11 No thĩ nĩ yathũkĩtio mũno maitho-inĩ ma Ngai ũrĩa wa ma, na thĩ yaiyũrĩte ũhinya. 12 Ngai akĩrora thĩ akĩona ũrĩa yathũkĩtio;+ kĩũmbe gĩothe kĩa mwĩrĩ wa nyama* nĩ gĩathũkĩtie mĩthiĩre yakĩo gũkũ thĩ.+

13 Thutha ũcio Ngai akĩra Nuhu ũũ: “Nĩ nduĩte itua rĩa kũniina ciũmbe ciothe cia mwĩrĩ wa nyama, tondũ thĩ ĩiyũire ũhinya nĩ ũndũ wacio, kwoguo nĩ ngũciniina o hamwe na thĩ.+ 14 Wĩyakĩre thabina* na mbaũ cia mũthithinda.+ Na ũthondeke tũnyũmba kũu thĩinĩ wa thabina na ũmĩhumbĩre na rami+ mwena wa thĩinĩ na wa na nja. 15 Ũũ nĩguo ũkũmĩthondeka: Thabina ĩyo yagĩrĩire gũkorũo na ũraihu wa mĩkono* 300, wariĩ wa mĩkono 50, na ũraihu wa na igũrũ mĩkono 30. 16 Na ũthondeke ndirica ya ũtheri* wa thabina, ĩkorũo ĩrĩ ya mũkono ũmwe kuuma mwena wa igũrũ. Wagĩrĩirũo gũthondeka mũromo wa thabina mwena-inĩ wayo+ na ũmĩake ĩrĩ na ngoroba ya thĩ, ngoroba ya kerĩ, na ngoroba ya gatatũ.

17 “Na niĩ nĩ ngũrehe mũiyũro wa maĩ+ thĩinĩ wa thĩ nĩguo ũniine ciũmbe ciothe cia mwĩrĩ wa nyama iria irĩ mũhuro wa riũa iria irĩ mĩhũmũ ya muoyo.* Kĩndũ gĩothe kĩrĩ thĩinĩ wa thĩ nĩ gĩkũniinwo.+ 18 Na nĩ ndathondeka kĩrĩkanĩro hamwe nawe, no mũhaka ũtonye thabina, wee, ariũ aku, mũtumia waku, o hamwe na atumia a ariũ aku.+ 19 Na ũingĩrie thabina-inĩ nyamũ igĩrĩ kuuma harĩ o mũthemba wa ciũmbe ciothe iria irĩ muoyo+ nĩguo ihonokio itũũre muoyo hamwe na inyuĩ, nyamũ ya njamba na ya mũgoma;+ 20 kuuma harĩ ciũmbe iria ciũmbũkaga kũringana na mĩthemba yacio, nyamũ cia mũciĩ kũringana na mĩthemba yacio, na nyamũ ciothe iria itambaga thĩ kũringana na mĩthemba yacio, nyamũ igĩrĩ kuuma harĩ o mũthemba wa ciũmbe icio nĩcio ikaaingĩra nĩguo ihonokio itũũre muoyo.+ 21 Nawe ũcokanĩrĩrie irio cia mĩthemba yothe cia kũrĩa+ ũtonye nacio, nĩguo ikorũo irĩ irio ciaku hamwe na nyamũ icio.”

22 Nake Nuhu agĩka kũringana na ũrĩa wothe Ngai aamwathĩte. Ũguo noguo eekire.+

7 Thutha ũcio Jehova akĩra Nuhu ũũ: “Ingĩra thĩinĩ wa thabina, wee o hamwe na andũ othe a nyũmba yaku, tondũ rũciaro-inĩ rũrũ wee nĩwe nyonete ũrĩ mũthingu mbere ya maitho makwa.+ 2 No mũhaka ũingĩre na nyamũ mũgwanja mũgwanja harĩ o mũthemba wa nyamũ iria itarĩ thahu,*+ ya njamba na mũgoma wayo; na harĩ o mũthemba wa nyamũ iria irĩ thahu woe igĩrĩ tu, ya njamba na mũgoma wayo; 3 ningĩ harĩ ciũmbe iria ciũmbũkaga rĩera-inĩ, woe mũgwanja mũgwanja,* njamba na mwera, nĩgetha ũhonokie rũciaro rwacio rũtũũre muoyo thĩinĩ wa thĩ yothe.+ 4 Tondũ thutha wa thikũ mũgwanja, nĩ nguuria mbura+ thĩinĩ wa thĩ ihinda rĩa thikũ 40 ũtukũ na mũthenya,+ na niine kĩrĩa gĩothe kĩrĩ muoyo nyũmbĩte thĩinĩ wa thĩ.”+ 5 Nuhu agĩgĩka ũrĩa wothe Jehova aamwathĩte.

6 Nuhu aarĩ na mĩaka 600 rĩrĩa mũiyũro wa maĩ wokire igũrũ rĩa thĩ.+ 7 Kwoguo Nuhu, hamwe na ariũ ake, mũtumia wake, na atumia a ariũ ake, makĩingĩra thĩinĩ wa thabina mũiyũro ũcio wa maĩ ũtanambĩrĩria.+ 8 Kuuma harĩ nyamũ iria itarĩ thahu na harĩ nyamũ iria irĩ thahu na harĩ ciũmbe iria ciũmbũkaga na harĩ kĩndũ gĩothe gĩthiagĩra thĩ,+ 9 ikĩingĩra thĩinĩ wa thabina kũrĩ Nuhu irĩ igĩrĩ igĩrĩ, ya njamba na ya mũgoma, o ta ũrĩa Ngai aathĩte Nuhu. 10 Na thutha wa thikũ mũgwanja mũiyũro wa maĩ ũgĩũka igũrũ rĩa thĩ.

11 Na rĩrĩ, mwaka wa 600 wa ũtũũro wa Nuhu, mweri-inĩ wa kerĩ, mũthenya wa 17 wa mweri ũcio, mũthenya ũcio matherũkĩro mothe ma maĩ maingĩ marĩa mariku magĩtuthũka nacio ihingo cia mũiyũro wa maĩ ma igũrũ ikĩhingũka.+ 12 Na mbura ĩkiura thĩinĩ wa thĩ thikũ 40 ũtukũ na mũthenya. 13 Mũthenya o ro ũcio, Nuhu akĩingĩra thĩinĩ wa thabina hamwe na ariũ ake, nĩo Shemu, Hamu, na Jafethu,+ na mũtumia wake na atumia atatũ a ariũ ake.+ 14 Nao makĩingĩra hamwe na mĩthemba yothe ya nyamũ cia gĩthaka, mĩthemba yothe ya nyamũ cia mũciĩ na mĩthemba yothe ya nyamũ iria itambaga thĩ, na mĩthemba yothe ya ciũmbe iria ciũmbũkaga, mĩthemba yothe ya nyoni, na mĩthemba yothe ya ciũmbe iria irĩ mathagu. 15 Igĩthiĩ o na mbere kũingĩra kũrĩ Nuhu thĩinĩ wa thabina, igĩrĩ igĩrĩ, kuuma harĩ mĩthemba yothe ya ciũmbe cia mwĩrĩ wa nyama iria irĩ mĩhũmũ ya muoyo. 16 Kwoguo ikĩingĩra, ya njamba na ya mũgoma kuuma harĩ mĩthemba yothe ya ciũmbe cia mwĩrĩ wa nyama, o ta ũrĩa Ngai aamwathĩte. Thutha ũcio Jehova akĩhinga mũrango.

17 Mũiyũro ũgĩthiĩ na mbere matukũ 40 thĩinĩ wa thĩ, na maĩ magĩthiĩ o mongererekete na makĩambĩrĩria gũkuua thabina, nayo ĩkĩambatĩra ĩkĩreera igũrũ rĩa thĩ. 18 Maĩ makĩingĩha mũno na magĩthiĩ na mbere kuongerereka mũno thĩinĩ wa thĩ, no thabina ĩyo yareerete maĩ igũrũ. 19 Maĩ macio makĩingĩha thĩ mũno nginya irĩma ciothe iria ndaya thĩinĩ wa thĩ yothe ikĩhumbĩrũo.+ 20 Maĩ macio maambatire nginya mĩkono* 15 igũrũ rĩa irĩma.

21 Nĩ ũndũ ũcio ciũmbe ciothe irĩ muoyo* iria ciathiagĩra thĩ igĩkua+—ciũmbe iria ciũmbũkaga, nyamũ cia mũciĩ, nyamũ cia gĩthaka, ciũmbe iria ithiaga irĩ gĩkundi, o hamwe na andũ othe.+ 22 Kĩndũ gĩothe thĩinĩ wa thĩ nyũmũ kĩrĩa kĩarĩ na mĩhũmũ ya muoyo* maniũrũ-inĩ gĩgĩkua.+ 23 Kwoguo Akĩniina kĩndũ gĩothe kĩrĩa kĩarĩ muoyo thĩinĩ wa thĩ, andũ, nyamũ, nyamũ iria itambaga thĩ, na nyamũ iria ciũmbũkaga rĩera-inĩ. Ciothe ikĩniinwo thĩinĩ wa thĩ;+ Nuhu na arĩa maarĩ nake thĩinĩ wa thabina no o maahonokire.+ 24 Namo maĩ macio magĩikara maingĩhĩte igũrũ rĩa thĩ matukũ 150.+

8 No rĩrĩ, Ngai nĩ aaririkanire Nuhu na nyamũ ciothe cia gĩthaka o na nyamũ ciothe cia mũciĩ iria ciarĩ hamwe nake thĩinĩ wa thabina,+ na Ngai agĩtũma rũhuho rũhurutane gũkũ thĩ, namo maĩ makĩambĩrĩria kũhũahũa. 2 Matherũkĩro ma maĩ marĩa mariku na ihingo cia mũiyũro wa igũrũ ikĩhingwo, nayo mbura ĩgĩtiga kuura.*+ 3 Namo maĩ makĩambĩrĩria kũhũa gũkũ thĩ o kahora. Na thutha wa matukũ 150, maĩ macio nĩ maanyihĩte. 4 Na mweri-inĩ wa mũgwanja, mũthenya wa 17 wa mweri ũcio, thabina ĩkĩrũgama irĩma-inĩ cia Ararati. 5 Namo maĩ magĩthiĩ o na mbere kũnyiha nginya mweri-inĩ wa ikũmi. Mweri-inĩ wa ikũmi, mũthenya wa mbere wa mweri ũcio, tũcũmbĩrĩ twa irĩma tũkĩambĩrĩria kuoneka.+

6 Kwoguo thutha wa matukũ 40, Nuhu akĩhingũra ndirica+ ĩrĩa aathondekete thabina-inĩ 7 na agĩtũma ihuru nja; narĩo rĩombũkaga rĩgathiĩ nja rĩgĩcokaga, o nginya rĩrĩa maĩ maaniarire biũ thĩinĩ wa thĩ.

8 Thutha ũcio agĩtũma ndutura nja nĩguo one kana maĩ nĩ maahũĩte kũu thĩ. 9 No ndutura ĩyo ndĩonire handũ ha kũũmba,* kwoguo ĩgĩcoka kũrĩ we thĩinĩ wa thabina tondũ maĩ no maahumbĩrĩte thĩ yothe.+ Nĩ ũndũ ũcio agĩtambũrũkia guoko gwake akĩmĩcokia thĩinĩ wa thabina. 10 Agĩeterera thikũ ingĩ mũgwanja, na o rĩngĩ agĩtũma ndutura nja kuuma thabina-inĩ. 11 Na rĩrĩa ndutura ĩyo yacokire kũrĩ we hwaĩ-inĩ, akĩona atĩ mũkanye-inĩ wayo haarĩ na ithangũ rĩa mũtamaiyũ rĩoonekaga no hĩndĩ rĩatuo! Kwoguo Nuhu akĩmenya atĩ maĩ nĩ maahũĩte kũu thĩ.+ 12 Ningĩ agĩeterera thikũ ingĩ mũgwanja. Agĩcoka agĩtũma ndutura nja, no ndĩacokire kũrĩ we rĩngĩ.

13 Na mwaka wa 601,+ mweri-inĩ wa mbere, mũthenya wa mbere wa mweri ũcio, maĩ nĩ maathirĩte thĩinĩ wa thĩ; nake Nuhu akĩeheria kĩndũ kĩrĩa kĩahumbĩire thabina na akĩona atĩ kũu thĩ no gwathiaga na mbere kũniara. 14 Na mweri-inĩ wa kerĩ, mũthenya wa 27 wa mweri ũcio, thĩ nĩ yaniarĩte biũ.

15 Nake Ngai akĩra Nuhu atĩrĩ: 16 “Uma thĩinĩ wa thabina, wee, mũtumia waku, ariũ aku, na atumia a ariũ aku.+ 17 Na uume hamwe na ciũmbe ciothe irĩ muoyo cia mĩthemba yothe ya ciũmbe cia mwĩrĩ wa nyama,+ mĩthemba ya ciũmbe iria ciũmbũkaga na mĩthemba yothe ya nyamũ, na mĩthemba yothe ya nyamũ iria itambaga thĩ, nĩgetha ciongerereke* thĩinĩ wa thĩ na iciarane cingĩhe thĩinĩ wa thĩ.”+

18 Nĩ ũndũ ũcio Nuhu akiuma nja, hamwe na ariũ ake,+ mũtumia wake, na atumia a ariũ ake. 19 Ciũmbe iria irĩ muoyo ciothe, nyamũ iria itambaga na ciũmbe ciothe iria ciũmbũkaga, na kĩndũ o gĩothe gĩthiagĩra gũkũ thĩ, ikiuma thabina kũringana na mũthemba wacio.+ 20 Nuhu agĩcoka agĩakĩra Jehova kĩgongona+ na akĩoya imwe cia nyamũ iria ciothe itarĩ thahu na imwe cia ciũmbe ciothe iria ciũmbũkaga iria itarĩ thahu+ na agĩciruta magongona ma njino kĩgongona-inĩ kĩu.+ 21 Nake Jehova akĩambĩrĩria kũigua mũtararĩko mwega.* Nĩ ũndũ ũcio Jehova akiuga ũũ na ngoro: “Ndirĩ hĩndĩ ĩngĩ ngaaruma thĩ*+ nĩ ũndũ wa mũndũ, nĩ gũkorũo mwerekera wa ngoro ya mũndũ nĩ mũũru kuuma ũnyinyi-inĩ wake gũthiĩ na mbere;+ na gũtirĩ hĩndĩ ĩngĩ ngaaniina ciũmbe ciothe iria irĩ muoyo ta ũrĩa njĩkĩte.+ 22 Kuuma rĩu na gũthiĩ na mbere, thĩ ndĩrĩ hĩndĩ ĩgaatiga gũkorũo na mahinda ma kũhanda mbegũ na ma magetha, heho na ũrugarĩ, hĩndĩ ya ũrugarĩ na hĩndĩ ya heho, o hamwe na mũthenya na ũtukũ.”+

9 Ngai agĩkĩrathima Nuhu na ariũ ake akĩmeera ũũ: “Ciaranai na mũingĩhe mũiyũrie thĩ.+ 2 Ciũmbe ciothe irĩ muoyo thĩinĩ wa thĩ nĩ igũthiĩ na mbere kũmwĩtigĩra na kũigua guoya nĩ ũndũ wanyu, o na ciũmbe iria ciũmbũkaga rĩera-inĩ na iria ithiagĩra thĩ, o hamwe na thamaki ciothe cia iria-inĩ. Ciothe rĩu irĩ moko-inĩ manyu.*+ 3 Na nyamũ ciothe iria ithiaga na irĩ muoyo no ituĩke irio cianyu.+ O ta ũrĩa ndamũheire mĩmera ĩrĩa mĩruru, nĩ ndamũhe icio ciothe.+ 4 No mũtikanarĩanĩrie+ nyama na muoyo* wayo—ũguo nĩ kuuga thakame yayo.+ 5 Ningĩ, nĩ ngaarĩhĩria thakame yanyu, ũguo nĩ kuuga muoyo wanyu. Nĩ ngooria kĩũmbe o gĩothe kĩrĩ muoyo; na kuuma kũrĩ mũndũ o wothe nĩ ngooria muoyo wa mũrũ wa nyina.+ 6 Mũndũ o wothe ũgaaita thakame ya mũndũ, thakame yake ĩgaaitwo nĩ mũndũ ũngĩ,+ tondũ Ngai oombire mũndũ na mũhianĩre Wake.+ 7 No inyuĩ-rĩ, ciaranai na mũingĩhe, muongerereke mũno mũiyũrie thĩ.”+

8 Ngai agĩcoka akĩra Nuhu hamwe na ariũ ake ũũ: 9 “Rĩu nĩ ndathondeka kĩrĩkanĩro gĩakwa hamwe na inyuĩ+ o hamwe na rũciaro rwanyu rũrĩa rũgooka thutha wanyu, 10 na hamwe na kĩũmbe* o gĩothe kĩrĩ muoyo kĩrĩa kĩrĩ hamwe na inyuĩ, nyoni, nyamũ, na ciũmbe ciothe cia thĩ iria irĩ muoyo iria irĩ hamwe na inyuĩ, kĩrĩa gĩothe kĩoimire thĩinĩ wa thabina—kĩũmbe o gĩothe gĩa thĩ kĩrĩa kĩrĩ muoyo.+ 11 Nĩ ndathondeka kĩrĩkanĩro gĩkĩ hamwe na inyuĩ: Gũtirĩ hĩndĩ ĩngĩ ciũmbe ciothe cia mwĩrĩ wa nyama* ikaaniinwo na maĩ ma mũiyũro, na gũtirĩ hĩndĩ ĩngĩ mũiyũro ũkaananga thĩ.”+

12 Ngai agĩcoka akiuga ũũ: “Rũrũ nĩruo rũũri rwa kĩrĩkanĩro kĩrĩa ndĩrathondeka gatagatĩ-inĩ gakwa na inyuĩ o hamwe na kĩũmbe* o gĩothe kĩrĩ muoyo kĩrĩa kĩrĩ hamwe na inyuĩ, rwa nginya njiarũa ciothe iria igooka thutha-inĩ. 13 Nĩ ndaiga mũkũnga-mbura wakwa matu-inĩ, na nĩguo ũgũtuĩka rũũri rwa kĩrĩkanĩro kĩu ndĩkanĩire na thĩ. 14 Rĩrĩa rĩothe ndĩrĩrehaga matu igũrũ rĩa thĩ, hĩndĩ ĩyo mũkũnga-mbura ũcio nĩ ũrĩonekaga matu-inĩ macio. 15 Na nĩ ndĩrĩririkanaga kĩrĩkanĩro gĩakwa kĩrĩa ndathondekire hamwe na inyuĩ na hamwe na ciũmbe ciothe irĩ muoyo cia mĩthemba yothe; na gũtirĩ hĩndĩ ĩngĩ maĩ magaatuĩka mũiyũro nĩguo maniine ciũmbe ciothe cia mwĩrĩ wa nyama.+ 16 Naguo mũkũnga-mbura ũcio nĩ ũriumagĩra matu-inĩ, na nĩ ndĩrĩwonaga ngaririkana kĩrĩkanĩro gĩa gũtũũra tene na tene gatagatĩ-inĩ ka Ngai na ciũmbe ciothe irĩ muoyo cia mĩthemba yothe iria irĩ thĩ.”

17 Na Ngai akĩra Nuhu o rĩngĩ atĩrĩ: “Rũu nĩruo rũũri rwa kĩrĩkanĩro kĩrĩa ndathondeka gatagatĩ-inĩ gakwa na ciũmbe ciothe cia mwĩrĩ wa nyama thĩinĩ wa thĩ.”+

18 Ariũ a Nuhu arĩa mooimire thabina maarĩ Shemu, Hamu, na Jafethu.+ Thutha ũcio Hamu agĩtuĩka ithe wa Kanaani.+ 19 Acio atatũ nĩo maarĩ ariũ a Nuhu, na andũ arĩa othe marĩ thĩinĩ wa thĩ mooimire harĩ o, na magĩtherema kũndũ guothe.+

20 Na rĩrĩ, Nuhu akĩambĩrĩria kũrĩma, na akĩhanda mũgũnda wa mĩthabibũ. 21 Rĩrĩa aanyuire ndibei, akĩrĩĩo nĩyo, na akĩĩguũria nguo arĩ hema-inĩ yake. 22 Hamu, ithe wa Kanaani, akĩona njaga ya ithe, na akĩra ariũ a nyina eerĩ arĩa maarĩ nja. 23 Nĩ ũndũ ũcio Shemu na Jafethu makĩoya nguo makĩmĩigĩrĩra ciande-inĩ ciao eerĩ na magĩtonya na kĩĩhutatĩ. Magĩkĩhumbĩra njaga ya ithe mothiũ mao marorete na kũngĩ, na mationire njaga ya ithe.

24 Rĩrĩa Nuhu ookĩrire thutha wa kũrĩĩũkwo nĩ ndibei na akĩmenya ũrĩa mũrũ wake ũrĩa mũnyinyi eekĩte, 25 Akiuga atĩrĩ:

“Kanaani aronyitwo nĩ kĩrumi.+

Arotuĩka ngombo ĩrĩa ya thĩ mũno ya ariũ a nyina.”+

26 Agĩcoka akĩongerera ũũ:

Na Kanaani arotuĩka ngombo yake o nake.”

28 Nuhu aatũũrire mĩaka ĩngĩ 350 thutha wa Mũiyũro.+ 29 Kwoguo matukũ mothe ma Nuhu maarĩ mĩaka 950, agĩcoka agĩkua.

10 Ũyũ nĩ ũhoro wĩgiĩ ariũ a Nuhu, nĩo Shemu,+ Hamu, na Jafethu.

Nĩ maaciarĩirũo ariũ thutha wa Mũiyũro.+ 2 Ariũ a Jafethu maarĩ Gomeri,+ Magogu,+ Madai, Javani, Tubali,+ Mesheki,+ na Tirasi.+

3 Ariũ a Gomeri maarĩ Ashikenazu,+ Rifathu, na Togarima.+

4 Ariũ a Javani maarĩ Elishahu,+ Tarishishi,+ Kitimu,+ na Dodanimu.

5 Kuuma harĩ o, gũkĩgĩa na aikari a icigĩrĩra na magĩtherema kũu maaikaraga, kũringana na thiomi ciao na famĩlĩ ciao na ndũrĩrĩ ciao.

6 Ariũ a Hamu maarĩ Kushi, Miziraimu,+ Puti,+ na Kanaani.+

7 Ariũ a Kushi maarĩ Seba,+ Havila, Sabita, Raama,+ na Sabiteka.

Ariũ a Raama maarĩ Sheba na Dedani.

8 Kushi agĩtuĩka ithe wa Nimurodi. Nĩwe warĩ mũndũ wa mbere gũtuĩka njamba ĩrĩ hinya thĩinĩ wa thĩ. 9 Aatuĩkire mũguĩmi njorua, mũkararia wa Jehova. Nĩkĩo kwĩragwo ũũ: “O ta Nimurodi, mũguĩmi njorua, mũkararia wa Jehova.” 10 Ũthamaki wake waambĩrĩirie* Babeli,+ Ereku,+ Akadi, na Kaline, thĩinĩ wa bũrũri wa Shinaru.+ 11 Kuuma bũrũri-inĩ ũcio agĩthiĩ Ashuri+ na agĩaka Nineve,+ Rehobothu-Iru, Kala, 12 na Reseni, gatagatĩ ka Nineve na Kala: Rĩu nĩrĩo itũũra rĩrĩa inene.*

13 Miziraimu agĩtuĩka ithe wa Ludimu,+ Anamimu, Lehabimu, Nafituhimu,+ 14 Pathirusimu,+ Kasuluhimu (ũrĩa Afilisti+ mooimanire nake), na Kafitorimu.+

15 Kanaani agĩtuĩka ithe wa Sidoni,+ irigithathi rĩake, na Hethi,+ 16 o hamwe na Ajebusi,+ Aamori,+ Agirigashi, 17 Ahivi,+ Aariki, Asini, 18 Aarivadi,+ Azemari, na Ahamathu.+ Thutha ũcio famĩlĩ cia Akanaani nĩ ciahurunjũkire. 19 Nĩ ũndũ ũcio mũhaka wa Akanaani woimĩte Sidoni nginya Gerari,+ hakuhĩ na Gaza,+ o nginya Sodomu, Gomora,+ Adima, na Zeboimu,+ hakuhĩ na Lasha. 20 Acio nĩo maarĩ ariũ a Hamu kũringana na famĩlĩ ciao na thiomi ciao, kũringana na mabũrũri mao na ndũrĩrĩ ciao.

21 Shemu o nake nĩ aaciarĩirũo ciana, o we ithe wa tene wa ariũ othe a Eberi+ na mũrũ wa nyina na Jafethu ũrĩa warĩ mũkũrũ.* 22 Ariũ a Shemu maarĩ Elamu,+ Ashuru,+ Aripakishadi,+ Ludu, na Aramu.+

23 Ariũ a Aramu maarĩ Uzu, Hulu, Getheru, na Masha.

24 Aripakishadi agĩtuĩka ithe wa Shela,+ nake Shela agĩtuĩka ithe wa Eberi.

25 Eberi nĩ aaciarĩirũo ariũ erĩ. Ũmwe eetagwo Pelegi,*+ tondũ mahinda-inĩ make thĩ nĩ yagayũkanire.* Nake mũrũ wa nyina eetagwo Jokitani.+

26 Jokitani agĩtuĩka ithe wa Alimodadi, Shelefu, Hazarimavethu, Jera,+ 27 Hadoramu, Uzali, Dikila, 28 Obali, Abimaeli, Sheba, 29 Ofiri,+ Havila, na Jobabu; acio othe maarĩ ariũ a Jokitani.

30 Kũrĩa maatũũraga kwoimĩte Mesha gũgathiĩ o nginya Sefari, gĩcigo kĩrĩa kĩrĩ irĩma kĩa Irathĩro.

31 Acio nĩo maarĩ ariũ a Shemu kũringana na famĩlĩ ciao na thiomi ciao, kũringana na mabũrũri mao na ndũrĩrĩ ciao.+

32 Icio nĩcio famĩlĩ cia ariũ a Nuhu kũringana na ũrĩa o famĩlĩ yatariĩ na kũringana na ndũrĩrĩ ciao. Kuuma harĩ cio ndũrĩrĩ nĩ ciatheremire kũndũ guothe thĩinĩ wa thĩ thutha wa Mũiyũro.+

11 Na rĩrĩ, thĩ yothe ĩgĩthiĩ na mbere gũkorũo na rũthiomi rũmwe na mwarĩrie o ũmwe.* 2 Na rĩrĩa maathiaga na mwena wa irathĩro, magĩkora mũkuru mwaraganu bũrũri-inĩ wa Shinaru,+ na makĩambĩrĩria gũikara kuo. 3 Makĩĩrana atĩrĩ: “Ũkai! Nĩ tũthondeke maturubarĩ na tũmacine na mwaki.” Kwoguo makĩhũthĩra maturubarĩ handũ ha mahiga, na rami ĩrĩ ta thimiti. 4 Nao makiuga atĩrĩ: “Ũkai! Rekei twake itũũra nĩ ũndũ witũ na nyũmba ndaya na igũrũ o nginya matu-inĩ, na twĩthondekere rĩĩtwa, nĩguo tũtikahurunjũke thĩ yothe.”+

5 Nake Jehova agĩikũrũka kuona itũũra rĩu na nyũmba ĩyo ndaya na igũrũ andũ acio maakĩte. 6 Jehova akiuga ũũ: “Atĩrĩrĩ, andũ aya nĩ amwe na marĩ na rũthiomi o rũmwe,+ na ũũ nĩguo mambĩrĩria gwĩka. Rĩu hatirĩ ũndũ o na ũmwe mangĩĩciria gwĩka ũngĩmarema. 7 Atĩrĩrĩ, nĩ tũikũrũke+ kuo tũhĩngĩcanie rũthiomi rwao nĩguo o mũndũ ndagataũkĩrũo nĩ rũthiomi rwa mũndũ ũrĩa ũngĩ.” 8 Kwoguo kuuma kũu Jehova akĩmahurunja thĩinĩ wa thĩ yothe,+ na o kahora magĩtiganĩria gwaka itũũra rĩu. 9 Nĩkĩo rĩetirũo Babeli,*+ nĩ gũkorũo kũu nĩkuo Jehova aahĩngĩcanirie rũthiomi rwa thĩ yothe, na kuuma kũu, Jehova akĩmahurunja thĩinĩ wa thĩ yothe.

10 Ũyũ nĩ ũhoro wĩgiĩ Shemu.+

Shemu aarĩ na mĩaka 100 rĩrĩa aagĩire Aripakishadi+ mĩaka ĩĩrĩ thutha wa Mũiyũro. 11 Thutha wa kũgĩa Aripakishadi, Shemu agĩtũũra mĩaka ĩngĩ 500. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu.+

12 Aripakishadi agĩtũũra mĩaka 35 agĩcoka akĩgĩa Shela.+ 13 Thutha wa kũgĩa Shela, Aripakishadi agĩtũũra mĩaka ĩngĩ 403. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu.

14 Shela agĩtũũra mĩaka 30 agĩcoka akĩgĩa Eberi.+ 15 Thutha wa kũgĩa Eberi, Shela agĩtũũra mĩaka ĩngĩ 403. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu.

16 Eberi agĩtũũra mĩaka 34 agĩcoka akĩgĩa Pelegi.+ 17 Thutha wa kũgĩa Pelegi, Eberi agĩtũũra mĩaka ĩngĩ 430. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu.

18 Pelegi agĩtũũra mĩaka 30 agĩcoka akĩgĩa Reu.+ 19 Thutha wa kũgĩa Reu, Pelegi agĩtũũra mĩaka ĩngĩ 209. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu.

20 Reu agĩtũũra mĩaka 32 agĩcoka akĩgĩa Serugu. 21 Thutha wa kũgĩa Serugu, Reu agĩtũũra mĩaka ĩngĩ 207. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu.

22 Serugu agĩtũũra mĩaka 30 agĩcoka akĩgĩa Nahori. 23 Thutha wa kũgĩa Nahori, Serugu agĩtũũra mĩaka ĩngĩ 200. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu.

24 Nahori agĩtũũra mĩaka 29 agĩcoka akĩgĩa Tera.+ 25 Thutha wa kũgĩa Tera, Nahori agĩtũũra mĩaka ĩngĩ 119. Na akĩgĩa ciana ingĩ cia anake na airĩtu.

26 Tera agĩtũũra mĩaka 70, thutha ũcio akĩgĩa Aburamu,+ Nahori,+ na Harani.

27 Ũyũ nĩ ũhoro wĩgiĩ Tera.

Tera aatuĩkire ithe wa Aburamu, Nahori, na Harani; nake Harani agĩtuĩka ithe wa Loti.+ 28 Ithe wao Tera arĩ o muoyo-rĩ, Harani nĩ aakuĩrĩire bũrũri-inĩ wa Uru+ kwa Akalidei,+ o kuo kũrĩa aaciarĩirũo. 29 Aburamu na Nahori nĩ maagĩire atumia. Mũtumia wa Aburamu eetagwo Sarai,+ nake mũtumia wa Nahori eetagwo Milika,+ mwarĩ wa Harani, ithe wa Milika na Isika. 30 Na rĩrĩ, Sarai aarĩ thata;+ ndaarĩ na mwana.

31 Nake Tera akĩoya mũrũwe Aburamu na Loti mũcũkũrũ wake,*+ o we mũrũ wa Harani, na Sarai mũtumia wa mũrũwe Aburamu, na makiuma nake Uru kwa Akalidei nĩguo mathiĩ bũrũri wa Kanaani.+ Thutha wa ihinda magĩkinya itũũra rĩa Harani+ na makĩambĩrĩria gũikara kuo. 32 Matukũ ma Tera maarĩ mĩaka 205. Thutha ũcio Tera agĩkua arĩ itũũra-inĩ rĩa Harani.

12 Nake Jehova akĩra Aburamu atĩrĩ: “Thaama uume bũrũri wanyu, ũtige andũ anyu na nyũmba ya thoguo ũthiĩ bũrũri ũrĩa ngũkuonia.+ 2 Nĩ ngaagũtua rũrĩrĩ rũnene, na nĩ ngaakũrathima, na ndũme rĩĩtwa rĩaku rĩgĩe igweta, na nĩ ũgaatuĩka kĩrathimo.+ 3 Nĩ ndĩrĩrathimaga arĩa marĩkũrathimaga, na ngatũma ũrĩa wakwendera maũndũ moru anyitwo nĩ kĩrumi,+ na hatarĩ nganja famĩlĩ ciothe cia thĩ nĩ ikaarathimwo* kũgerera harĩ wee.”+

4 Nĩ ũndũ ũcio Aburamu agĩthiĩ o ta ũrĩa Jehova aamwĩrĩte, na Loti agĩthiĩ hamwe nake. Aburamu aarĩ na mĩaka 75 rĩrĩa ooimire Harani.+ 5 Aburamu akĩoya Sarai+ mũtumia wake na Loti mũriũ wa mũrũ wa nyina+ na indo iria ciothe maagĩĩte nacio+ na andũ* arĩa maagĩĩte nao kũu Harani, na makiumagara marorete bũrũri wa Kanaani.+ Na rĩrĩa maakinyire bũrũri wa Kanaani, 6 Aburamu agĩthiĩ atuĩkanĩirie bũrũri ũcio o nginya gĩcigo-inĩ gĩa Shekemu,+ hakuhĩ na mĩtĩ mĩnene ya More.+ Hĩndĩ ĩyo Akanaani maarĩ bũrũri-inĩ ũcio. 7 Nake Jehova akiumĩrĩra Aburamu akĩmwĩra atĩrĩ: “Mbeũ yaku*+ nĩ ngaamĩhe bũrũri ũyũ.”+ Nĩ ũndũ ũcio agĩakĩra Jehova kĩgongona, o we ũcio wamuumĩrĩire. 8 Thutha-inĩ akiuma hau agĩthiĩ gĩcigo-inĩ kĩrĩa kĩrĩ irĩma mwena wa irathĩro wa Betheli+ na akĩamba hema yake, Betheli ĩgĩkorũo ĩrĩ mwena wa ithũĩro nayo Ai+ mwena wa irathĩro. Na agĩakĩra Jehova kĩgongona+ kũu na akĩambĩrĩria gũkaĩra rĩĩtwa rĩa Jehova.+ 9 Thutha ũcio, Aburamu akĩambĩrĩria rũgendo erekeire Negebu,+ agathaamia kambĩ yake kuuma handũ hamwe nginya harĩa hangĩ.

10 Na rĩrĩ, nĩ kwagĩire ngʼaragu bũrũri-inĩ ũcio, na Aburamu agĩikũrũka erekeire Misiri nĩguo aikare kuo kwa ihinda,*+ tondũ ngʼaragu yarĩ nene mũno bũrũri-inĩ ũcio.+ 11 Na rĩrĩa aarĩ hakuhĩ kũingĩra Misiri-rĩ, akĩra Sarai mũtumia wake ũũ: “Ta thikĩrĩria, nĩ njũĩ atĩ wee ũrĩ mũtumia mũthaka.+ 12 Kwoguo Amisiri megũkuona moige atĩrĩ, ‘Ũyũ nĩ mũtumia wake.’ Macoke manjũrage no wee mareke ũtũũre muoyo. 13 Ndagũthaitha uuge atĩ wĩ mwarĩ wa baba, nĩgetha maũndũ makwa mathiĩ wega nĩ tondũ waku, na muoyo wakwa nĩ ũkũhonoka.”+

14 Na rĩrĩa Aburamu aaingĩrire Misiri, o hĩndĩ ĩyo Amisiri makĩona atĩ mũtumia ũcio aarĩ mũthaka mũno. 15 Na anene a Firauni o nao makĩmuona, na makĩambĩrĩria kũmũgaathĩrĩria harĩ Firauni, ũndũ ũrĩa watũmire mũtumia ũcio atwarũo nyũmba-inĩ ya Firauni. 16 Agĩka Aburamu maũndũ mega nĩ ũndũ wa Sarai, nake akĩgĩa ngʼondu, ngʼombe, ndigiri cia njamba na cia mĩgoma, ndungata cia arũme na cia atumia, o hamwe na ngamĩra.+ 17 Nake Jehova akĩrehera Firauni na nyũmba yake mahũũra manene mũno nĩ tondũ wa Sarai, mũtumia wa Aburamu.+ 18 Nĩ ũndũ ũcio Firauni akĩra Aburamu ũũ: “Nĩ atĩa ũũ ũnjĩkĩte? Ũragire kũnjĩra nĩ mũtumia waku nĩkĩ? 19 Nĩ kĩĩ kĩratũmire uuge ũũ, ‘Nĩ mwarĩ wa baba,’+ nginya ndĩrarĩ hakuhĩ kũmuoya atuĩke mũtumia wakwa? Mũtumia waku nĩwe ũyũ. Muoe mũthiĩ!” 20 Nĩ ũndũ ũcio Firauni agĩatha arũme ake ũhoro-inĩ wĩgiĩ Aburamu, nao makĩmumagaria hamwe na mũtumia wake na kĩrĩa gĩothe aarĩ nakĩo.+

13 Nake Aburamu agĩkiuma Misiri akĩambata Negebu,+ we na mũtumia wake na kĩrĩa gĩothe maarĩ nakĩo, o hamwe na Loti. 2 Aburamu aarĩ na ũtonga mũingĩ mũno wa mahiũ, betha, na thahabu.+ 3 Aathiaga agĩthaamaga kuuma handũ hamwe nginya harĩa hangĩ kuuma Negebu nginya Betheli, o nginya rĩrĩa aakinyire handũ harĩa hema yake yarĩ gatagatĩ ka Betheli na Ai,+ 4 kũrĩa aakĩte kĩgongona mbere ĩyo. Hau nĩho Aburamu aakaĩire rĩĩtwa rĩa Jehova.

5 Na rĩrĩ, Loti ũcio maathiaga na Aburamu, o nake nĩ aarĩ na ngʼondu, ngʼombe, na hema ciake. 6 Kwoguo matingĩahotire gũikara kũndũ kũu marĩ hamwe othe; indo ciao nĩ ciaingĩhĩte mũno ũũ atĩ matingĩathiire na mbere gũikara hamwe. 7 Nĩ ũndũ ũcio, gũkiumĩra ngucanio gatagatĩ-inĩ ka arĩithi a mahiũ ma Aburamu na arĩithi a mahiũ ma Loti. (Hĩndĩ ĩyo Akanaani na Aperizi maaikaraga bũrũri-inĩ ũcio.)+ 8 Kwoguo Aburamu akĩra Loti+ atĩrĩ: “Ndagũthaitha, nĩ hatige kũgĩa ngucanio gatagatĩ-inĩ gakwa nawe na gatagatĩ-inĩ ka arĩithi akwa na arĩithi aku, nĩ gũkorũo ithuĩ tũrĩ ariũ a ithe ũmwe. 9 Na githĩ to ũthuure harĩa hothe ũngĩenda bũrũri-inĩ ũyũ wothe? Ndagũthaitha, reke tweheranĩre. Ũngĩthiĩ mwena wa ũmotho, niĩ ngũthiĩ wa ũrĩo; no wathiĩ mwena wa ũrĩo, niĩ ngũthiĩ wa ũmotho.” 10 Nĩ ũndũ ũcio Loti agĩtiira maitho make na akĩona atĩ gĩcigo gĩothe kĩa Jorodani+ kĩarĩ na maĩ maingĩ (mbere ya Jehova kũniina Sodomu na Gomora), o ta mũgũnda wa Jehova,+ o ta bũrũri wa Misiri, o nginya Zoaru.+ 11 Loti agĩgĩĩthuurĩra gĩcigo gĩothe kĩa Jorodani, na Loti agĩthaamĩria kambĩ yake mwena wa irathĩro. Kwoguo makĩeheranĩra. 12 Aburamu agĩgĩikara bũrũri wa Kanaani, no Loti agĩikara matũũra-inĩ ma gĩcigo kĩu.+ Mũthia-inĩ akĩamba hema yake hakuhĩ na Sodomu. 13 Andũ a Sodomu maarĩ aganu mũno, magakĩria njano harĩ kwĩhĩria Jehova.+

14 Jehova akĩra Aburamu atĩrĩ thutha wa Loti kweheranĩra nake: “Ta* tiira maitho maku, na ũrĩ o hau ũrĩ ũrore mwena wa rũgongo na wa mũhuro, mwena wa irathĩro, na wa ithũĩro, 15 tondũ bũrũri ũyũ wothe ũrona nĩ ngũkũhe, wee o hamwe na mbeũ yaku* naguo ũtuĩke igai rĩa gũtũũra.+ 16 Na nĩ ngaatũma mbeũ yaku* ĩingĩhe o ta rũkũngũ rwa thĩ, nĩguo angĩkorũo nĩ harĩ mũndũ ũngĩhota gũtara rũkũngũ rwa thĩ, o na mbeũ yaku* no ĩtarĩke.+ 17 Ũkĩra, ũtuĩkanie ũraihu na wariĩ wa bũrũri ũyũ, tondũ nĩ ngũkũhe guo.” 18 Nĩ ũndũ ũcio Aburamu agĩthiĩ na mbere gũikara hema-inĩ. Thutha ũcio agĩthiĩ gũikaraga gatagatĩ-inĩ ka mĩtĩ mĩnene ya Mamure,+ ĩrĩa ĩrĩ Hebironi,+ na agĩakĩra Jehova kĩgongona kũu.+

14 Na rĩrĩ, matukũ-inĩ ma Amurafeli mũthamaki wa Shinaru,+ Arioku mũthamaki wa Elasaru, Kedolaoma+ mũthamaki wa Elamu,+ na Tidali mũthamaki wa Goimu, 2 nĩ maarũire mbaara na Bera mũthamaki wa Sodomu,+ Birisha mũthamaki wa Gomora,+ Shinabu mũthamaki wa Adima, Shemeberi mũthamaki wa Zeboimu,+ na mũthamaki wa Bela, na nokuo Zoaru. 3 Magĩcokanĩrĩra marĩ othe hamwe Mũkuru-inĩ wa* Sidimu,+ na nokuo Iria rĩa Cumbĩ.+

4 Nĩ maatungatĩte Kedolaoma kwa ihinda rĩa mĩaka 12, no makĩregana nake mwaka-inĩ wa 13. 5 Nĩ ũndũ ũcio mwaka-inĩ wa 14, Kedolaoma na athamaki arĩa maarĩ nake magĩũka na makĩhoota Arefai marĩ Ashiterothu-karanaimu, Azuzi marĩ Hamu, Aemi+ marĩ Shave-kiriathaimu, 6 na Ahori+ kĩrĩma-inĩ kĩao gĩa Seiru+ gũikũrũka nginya Eli-parani, ĩrĩa ĩrĩ werũ-inĩ. 7 Magĩcoka makĩhũndũka magĩũka Eni-mishipatu, na nokuo Kadeshi,+ na magĩtooria gĩcigo gĩothe kĩa Aamaleki+ na Aamori+ arĩa maaikaraga Hazazoni-tamaru.+

8 Hĩndĩ ĩyo, mũthamaki wa Sodomu agĩthiĩ, o hamwe na mũthamaki wa Gomora, mũthamaki wa Adima, mũthamaki wa Zeboimu, na mũthamaki wa Bela, na nokuo Zoaru, na makĩĩbanga marĩ mbũtũ nĩguo marũe nao Mũkuru-inĩ wa* Sidimu, 9 marũe na Kedolaoma mũthamaki wa Elamu, Tidali mũthamaki wa Goimu, Amurafeli mũthamaki wa Shinaru, na Arioku mũthamaki wa Elasaru+—athamaki ana marũe na athamaki acio atano. 10 Na rĩrĩ, Mũkuru wa* Sidimu waiyũire marima ma rami, na athamaki a Sodomu na Gomora maageririe kũũra makĩgwa marima-inĩ macio, na arĩa maatigarire makĩũrĩra gĩcigo-inĩ kĩrĩa kĩrĩ irĩma. 11 Nao arĩa maahootanire makĩoya indo ciothe cia Sodomu na Gomora na irio ciao ciothe na magĩĩthiĩra.+ 12 Makĩoya nginya Loti mũriũ wa mũrũ wa nyina na Aburamu, ũrĩa waikaraga Sodomu,+ o hamwe na indo ciake, na magĩĩthiĩra.

13 Thutha ũcio mũndũ ũmwe wetharĩte agĩũka na akĩra Aburamu Mũhibirania ũrĩa gwathiĩte. Hĩndĩ ĩyo Aburamu aaikaraga* gatagatĩ-inĩ ka mĩtĩ mĩnene ya Mamure Mũamori,+ mũrũ wa nyina na Eshikoli na Aneri.+ Arũme acio nĩ maanyitanagĩra na Aburamu. 14 Aburamu agĩkĩigua atĩ mũndũ wao*+ nĩ aatahĩtwo. Kwoguo agĩthagathaga arũme ake arĩa maamenyeretio, ndungata 318 iria ciaciarĩtwo nyũmba-inĩ yake, nao magĩthiĩ makĩmarũmĩrĩra o nginya Dani.+ 15 Na ũtukũ-rĩ, akĩgayania mbũtũ yake, na marĩ na ndungata icio ciake makĩmatharĩkĩra na makĩmahoota. Na akĩmarũmĩrĩra o nginya Hoba, ĩrĩa ĩrĩ rũgongo rwa Dameski. 16 Akĩhonokia indo ciothe, na akĩhonokia Loti ũcio wao, indo ciake, atumia, na andũ acio angĩ.

17 Rĩrĩa Aburamu aacokire thutha wa gũtooria Kedolaoma na athamaki arĩa maarĩ nake, mũthamaki wa Sodomu nĩ aathiire gũtũngana na Aburamu Mũkuru-inĩ wa* Shave, na noguo Mũkuru wa Mũthamaki.+ 18 Nake Melikisedeki+ mũthamaki wa Salemu+ akĩrehe mũgate na ndibei; aarĩ mũthĩnjĩri-Ngai wa Ngai Ũrĩa ũrĩ Igũrũ Mũno.+

19 Na akĩmũrathima, akiuga atĩrĩ:

Nake Aburamu akĩmũhe gĩcunjĩ gĩa ikũmi kĩa indo ciothe.+

21 Thutha ũcio mũthamaki wa Sodomu akĩra Aburamu ũũ: “Nengera andũ,* no woe indo ituĩke ciaku.” 22 No Aburamu akĩra mũthamaki wa Sodomu atĩrĩ: “Ndoya guoko gwakwa ndehĩta kũrĩ Jehova Ngai Ũrĩa ũrĩ Igũrũ Mũno, Mũũmbi wa igũrũ na thĩ, 23 atĩ ndikuoya kĩndũ o gĩothe gĩaku, nginya uthi kana rũrigi rwa kĩratũ, nĩguo ndũkanoige atĩrĩ, ‘Nĩ niĩ ndongetie Aburamu.’ 24 Hatirĩ kĩndũ nguoya o tiga kĩrĩa arũme aya marĩte. Ha ũhoro wa igai rĩa arũme arĩa tũrathiĩte nao, nĩo Aneri, Eshikoli, na Mamure+—reke moe igai rĩao.”

15 Thutha wa maũndũ macio kiugo kĩa Jehova gĩgĩkinyĩra Aburamu kũgerera kĩoneki akĩmwĩra ũũ: “Aburamu, ndũgetigĩre.+ Niĩ nĩ niĩ ngo yaku.+ Na kĩheo gĩaku gĩgũkorũo kĩrĩ kĩnene mũno.”+ 2 Nake Aburamu akĩmũcokeria atĩrĩ: “Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene, nĩ kĩĩ ũkũhe kuona atĩ ndirĩ ndagĩa na mwana na ũrĩa ũkaagaya nyũmba yakwa nĩ Eliezeri,+ mũndũ wa kuuma Dameski?” 3 Aburamu agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Ndũrĩ ũrahe mbeũ,*+ na mũndũ* wa nyũmba yakwa nĩwe ũkaangaya.” 4 No rĩrĩ, Jehova akĩmũhe ndũmĩrĩri ĩno, “Mũndũ ũcio tiwe ũgaakũgaya, no mũrũ waku wee mwene* nĩwe ũgaakũgaya.”+

5 Agĩcoka akiumia Aburamu nja akĩmwĩra atĩrĩ: “Ta* rora igũrũ na ũtare njata, angĩkorũo no ũhote gũcitara.” Ningĩ akĩmwĩra ũũ: “Ũguo nĩguo mbeũ yaku* ĩkaaingĩha.”+ 6 Na Aburamu akĩgĩa na wĩtĩkio harĩ Jehova,+ na Agĩtara ũndũ ũcio atĩ nĩ ũthingu harĩ we.+ 7 Agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Nĩ niĩ Jehova, ũrĩa wakũrutire Uru kwa Akalidei nĩguo ngũhe bũrũri ũyũ ũtuĩke igai rĩaku.”+ 8 Aigua ũguo akĩũria ũũ: “Jehova Mwathani Ũrĩa Mũnene, ngũmenya atĩa atĩ nĩ ngũũgaya?” 9 Akĩmũcokeria atĩrĩ: “Oya mori ya mĩaka ĩtatũ, harika ya mĩaka ĩtatũ, ndũrũme ya mĩaka ĩtatũ, ndutura, na njui ya ndirahũgĩ.” 10 Kwoguo akĩoya nyamũ icio ciothe, agĩcitinania maita merĩ na o gĩcunjĩ agĩkĩiga mwena ũmwe na kĩu kĩngĩ mwena ũcio ũngĩ,* no ndaatinanirie nyoni icio. 11 Nacio nyoni iria irĩaga nyama ikĩambĩrĩria gũikũrũka harĩ ciimba icio, no Aburamu agĩikara agĩcingataga.

12 Na riũa rĩrĩ hakuhĩ gũthũa, Aburamu akĩnyitwo nĩ toro mũnene mũno na agĩikũrũkĩrũo nĩ nduma nene mũno na ya kũmakania. 13 Nake Ngai akĩra Aburamu atĩrĩ: “Menya na ma atĩ andũ a mbeũ yaku* nĩ magaakorũo marĩ ageni bũrũri-inĩ ũtarĩ wao na andũ a kũu nĩ makaamatua ngombo na mamahinyĩrĩrie mĩaka 400.+ 14 No nĩ ngaaciirithia rũrĩrĩ rũu magaakorũo magĩtungatĩra,+ na thutha ũcio nĩ makooima kuo marĩ na indo nyingĩ.+ 15 No wee-rĩ, ũgaathiĩ kũrĩ maithe manyu ma tene na thayũ; ũgaathikwo ũrĩ na ũkũrũ mwega.+ 16 No rũciaro rwao rwa kana nĩruo rũgaacoka gũkũ,+ tondũ mehia ma Aamori matirĩ maraiyũra gĩthimi kĩamo biũ.”+

17 Na rĩrĩa riũa rĩathũire na gũkĩgĩa nduma nene, gũkiumĩra riiko rĩratoga, nakĩo kĩmũrĩ kĩarĩ na mwaki gĩkĩhĩtũkĩra gatagatĩ ga icunjĩ icio. 18 Mũthenya ũcio Jehova agĩthondeka kĩrĩkanĩro hamwe na Aburamu,+ akĩmwĩra ũũ: “Mbeũ yaku* nĩ ngaamĩhe bũrũri ũyũ,+ kuuma rũũĩ-inĩ rwa Misiri nginya rũũĩ-inĩ rũrĩa rũnene, nĩruo rũũĩ rwa Farati:+ 19 bũrũri wa Akeni,+ Akenizi, Akadimoni, 20 Ahiti,+ Aperizi,+ Arefai,+ 21 Aamori, Akanaani, Agirigashi, na Ajebusi.”+

16 Na rĩrĩ, Sarai mũtumia wa Aburamu ndaakoretwo amũciarĩire ciana,+ no nĩ aarĩ na Mũmisiri warĩ ndungata yake wetagwo Hagari.+ 2 Kwoguo Sarai akĩra Aburamu ũũ: “Atĩrĩrĩ, Jehova nĩ angirĩrĩirie kũgĩa ciana. Ndagũthaitha ũkome na ndungata yakwa. Na hihi ndahota kũgĩa na ciana kũgerera harĩ yo.”+ Nake Aburamu agĩthikĩrĩria ciugo cia Sarai. 3 Thutha wa Aburamu gũkorũo aikarĩte bũrũri wa Kanaani mĩaka ikũmi, Sarai mũtumia wa Aburamu akĩoya Hagari Mũmisiri ũcio warĩ ndungata yake akĩmũneana kũrĩ Aburamu mũthuriwe arĩ ta mũtumia wake. 4 Kwoguo agĩkoma na Hagari, nake akĩgĩa nda. Rĩrĩa aamenyire atĩ aarĩ na nda, akĩambĩrĩria kũnyarara Sarai mwathi wake.

5 Nĩ ũndũ ũcio Sarai akĩra Aburamu atĩrĩ: “Ũũru ũyũ njĩkĩtwo wee nĩwe ũũrehete. Niĩ nĩ niĩ ndaneanire ndungata yakwa moko-inĩ maku,* no rĩrĩa aramenyire atĩ arĩ na nda, arambĩrĩria kũũnyarara. Jehova arotua ciira gatagatĩ gakwa nawe.” 6 Kwoguo Aburamu akĩra Sarai ũũ: “Atĩrĩrĩ, ndungata yaku ĩĩ rungu rwaku. Mĩke ũrĩa ũkuona kwagĩrĩire.” Sarai agĩgĩconorithia Hagari, nake Hagari akĩmũũrĩra.

7 Thutha ũcio mũraika wa Jehova akĩmũkora itherũkĩro-inĩ rĩa maĩ werũ-inĩ, itherũkĩro-inĩ rĩrĩa rĩrĩ njĩra-inĩ ya gũthiĩ Shuri.+ 8 Na akĩmũũria: “Hagari ndungata ya Sarai, uuma kũ na wathiĩ kũ?” Nake akiuga: “Nĩ kũũrĩra ndĩrorĩra Sarai mwathi wakwa.” 9 Mũraika wa Jehova akĩmwĩra ũũ: “Coka kũrĩ mwathi waku na wĩnyihie rungu rwa guoko gwake.” 10 Mũraika wa Jehova agĩcoka akiuga: “Nĩ ngũingĩhia mbeũ yaku,* ĩgaakorũo ĩrĩ nyingĩ mũno ũndũ ĩtangĩtarĩka.”+ 11 Mũraika wa Jehova akĩongerera ũũ: “Nĩ gũkorũo ũrĩ na nda, na nĩ ũkũgĩa mwana wa kahĩĩ, na wagĩrĩirũo kũmwĩta Ishumaeli,* tondũ Jehova nĩ aiguĩte ũhoro wa mĩnyamaro yaku. 12 Agaakorũo atariĩ ta ndigiri ya gĩthaka.* Guoko gwake gũgookagĩrĩra mũndũ o wothe, nakuo guoko kwa mũndũ o wothe nĩ gũkaamũkagĩrĩra, na agaaikaraga angʼethanĩire na ariũ othe a ithe.”*

13 Hagari agĩcoka agĩkaĩra rĩĩtwa rĩa Jehova, o ũcio waragia nake akiuga ũũ: “Wee ũrĩ Ngai wonaga maũndũ,”+ tondũ ooigire: “Hihi nĩ ma atĩ nĩ kuona ndona ũcio ũnyonaga?” 14 Nĩkĩo gĩthima kĩu gĩetirũo Biri-lahai-roi.* (Kĩrĩ gatagatĩ ga Kadeshi na Beredi.) 15 Kwoguo Hagari agĩciarĩra Aburamu mwana wa kahĩĩ, nake Aburamu agĩta mũrũwe ũcio Hagari aamũciarĩire Ishumaeli.+ 16 Aburamu aarĩ na mĩaka 86 rĩrĩa Hagari aamũciarĩire Ishumaeli.

17 Rĩrĩa Aburamu aarĩ na mĩaka 99, Jehova akiumĩrĩra Aburamu akĩmwĩra ũũ: “Nĩ niĩ Ngai Mwene-Hinya-Wothe. Geragĩra njĩra-inĩ ciakwa na ũkoragwo ũtarĩ na ũcuke. 2 Nĩ ngũhingia kĩrĩkanĩro gatagatĩ gakwa nawe,+ na nĩ ngũtũma ũingĩhe mũno, mũno makĩria.”+

3 Aburamu aigua ũguo agĩturumithia ũthiũ wake thĩ, nake Ngai agĩthiĩ na mbere kũmwarĩria akĩmwĩra ũũ: 4 “Atĩrĩrĩ, ha ũhoro wakwa-rĩ, nĩ thondekete kĩrĩkanĩro gĩakwa hamwe nawe,+ na nĩ ũgũtuĩka ithe wa ndũrĩrĩ nyingĩ.+ 5 Ndũgũcoka gwĩtwo Aburamu;* ũrĩtagwo Iburahimu,* tondũ nĩ ngũgũtua ithe wa ndũrĩrĩ nyingĩ. 6 Nĩ ngũtũma ũciarane mũno, mũno makĩria, na nĩ ngaatũma ũtuĩke ndũrĩrĩ nyingĩ, na athamaki nĩ makooima harĩ wee.+

7 “Na nĩ ngũtũũria kĩrĩkanĩro gĩakwa gatagatĩ-inĩ gakwa nawe+ o hamwe na mbeũ yaku* ĩrĩa ĩgũka thutha waku njiarũa-inĩ ciayo ciothe, gĩtuĩke kĩrĩkanĩro gĩa tene na tene, gĩa gũkorũo ndĩ Ngai waku na wa mbeũ yaku* ĩrĩa ĩgũka thutha waku. 8 Na nĩ ngũkũhe wee hamwe na mbeũ yaku* ĩrĩa ĩgũka thutha waku bũrũri ũrĩa wee watũire ũrĩ mũgeni+—bũrũri wothe wa Kanaani—ũtuĩke igai rĩa gũtũũra, na nĩ ngaatuĩka Ngai wao.”+

9 Ningĩ Ngai akĩra Iburahimu atĩrĩ: “Ha ũhoro waku-rĩ, wagĩrĩirũo gũtũũria kĩrĩkanĩro gĩakwa, wee hamwe na mbeũ yaku* ĩrĩa ĩgũka thutha waku njiarũa-inĩ ciayo ciothe. 10 Gĩkĩ nĩkĩo kĩrĩkanĩro gĩakwa gatagatĩ gakwa nawe, kĩrĩa mũgũtũũria mũrĩ hamwe na mbeũ yaku* ĩrĩa ĩgũka thutha waku: No mũhaka mũndũrũme o wothe gatagatĩ-inĩ kanyu aruithio.+ 11 Mwagĩrĩirũo kũruithagia nyama ya gĩkonde kĩanyu kĩa igũrũ, na ũndũ ũcio ũrĩkoragwo ũrĩ rũũri rwa kĩrĩkanĩro gatagatĩ gakwa na inyuĩ.+ 12 Njiarũa-inĩ cianyu ciothe, kahĩĩ gothe karĩ gatagatĩ-inĩ kanyu ga thikũ inyanya no mũhaka karuithio,+ mũndũrũme o wothe ũciarĩtwo nyũmba-inĩ yaku na ũrĩa wothe ũtoimĩte harĩ mbeũ yaku* na ũrĩa wagũrirũo na mbeca kuuma kũrĩ mũndũ wa kũngĩ. 13 Mũndũrũme o wothe ũciarĩtwo nyũmba-inĩ yaku na mũndũrũme o wothe ũgũrĩtwo na mbeca ciaku no mũhaka akaruithio,+ na kĩrĩkanĩro kĩu gĩakwa kĩrĩ mwĩrĩ-inĩ wanyu kĩagĩrĩire gũkorũo kĩrĩ kĩrĩkanĩro gĩa gũtũũra. 14 Angĩkorũo mũndũrũme o wothe ũtarĩ mũruu ndekũruithia nyama ya gĩkonde gĩake kĩa igũrũ, mũndũ* ũcio agĩrĩire kweherio* gatagatĩ-inĩ ka andũ ao. Nĩ athũkĩtie kĩrĩkanĩro gĩakwa.”

15 Ngai agĩcoka akĩra Iburahimu atĩrĩ: “Ha ũhoro wa Sarai*+ mũtumia waku-rĩ, ndwagĩrĩirũo kũmwĩta Sarai, tondũ arĩtagwo Sara.* 16 Nĩ ngũrathima Sara na nĩ ngũkũhe mwana wa kahĩĩ kũgerera harĩ we;+ nĩ ngũrathima Sara na nĩ agaatuĩka ndũrĩrĩ nyingĩ; athamaki a ikundi cia andũ nĩ makooima harĩ we.” 17 Iburahimu aigua ũguo akĩĩgũithia agĩturumithia ũthiũ wake thĩ akĩambĩrĩria gũtheka akĩĩraga ũũ ngoro-inĩ yake:+ “Hihi mũthuri wa mĩaka 100 nĩ ekũgĩa mwana, na hihi Sara, mũtumia wa mĩaka 90, nĩ egũciara?”+

18 Kwoguo Iburahimu akĩra Ngai ũrĩa wa ma atĩrĩ: “Na arĩ korũo Ishumaeli aatũũra etĩkĩrĩkĩte nĩwe!”+ 19 Nĩ ũndũ ũcio Ngai akiuga ũũ: “Hatarĩ nganja Sara mũtumia waku nĩ egũgũciarĩra mwana wa kahĩĩ, na wagĩrĩirũo kũmwĩta Isaaka.*+ Na nĩ ngũthondeka kĩrĩkanĩro hamwe na Isaaka gĩtuĩke kĩrĩkanĩro gĩa tene na tene harĩ mbeũ yake* ĩrĩa ĩgooka thutha wake.+ 20 No ha ũhoro wa Ishumaeli, nĩ ndakũigua. Atĩrĩrĩ, nĩ ngũmũrathima na ndũme aciarane na nĩ ngũmũingĩhia mũno, mũno makĩria. Nĩ agaatuĩka ithe wa atongoria 12, na nĩ ngaatũma atuĩke rũrĩrĩ rũnene.+ 21 O na kũrĩ ũguo, ngũthondeka kĩrĩkanĩro gĩakwa na Isaaka,+ ũrĩa Sara agaagũciarĩra ihinda-inĩ ta rĩrĩ mwaka ũyũ ũroka.”+

22 Rĩrĩa Ngai aarĩkirie kwaria na Iburahimu, akĩambata akĩmũtiga. 23 Nake Iburahimu akĩoya Ishumaeli mũrũwe na arũme othe arĩa maaciarĩtwo nyũmba-inĩ yake na mũndũ o wothe aagũrĩte na mbeca, mũndũrũme o wothe wa nyũmba ya Iburahimu, na akĩmaruithia nyama ya gĩkonde kĩa igũrũ mũthenya o ro ũcio, o ta ũrĩa Ngai aamwĩrĩte.+ 24 Na rĩrĩ, Iburahimu aarĩ na mĩaka 99 rĩrĩa nyama ya gĩkonde gĩake kĩa igũrũ yaruithirio.+ 25 Nake mũrũwe Ishumaeli aarĩ na mĩaka 13 rĩrĩa nyama ya gĩkonde gĩake kĩa igũrũ yaruithirio.+ 26 Mũthenya o ũcio, Iburahimu akĩrua o hamwe na mũrũwe Ishumaeli. 27 Arũme othe a nyũmba yake, mũndũrũme o wothe waciarĩtwo nyũmba-inĩ yake na ũrĩa wagũrĩtwo na mbeca kuuma kũrĩ mũndũ wa kũngĩ, o nao makĩrua hamwe nake.

18 Thutha ũcio, Jehova+ akiumĩrĩra Iburahimu gatagatĩ-inĩ ka mĩtĩ mĩnene ya Mamure+ aikarĩte thĩ mũromo-inĩ wa hema ihinda rĩa mũthenya rĩrĩa gũkoragwo kũhiũhĩte biũ. 2 Agĩtiira maitho akĩona arũme atatũ marĩ haraya nake marũgamĩte.+ Rĩrĩa aamonire, akiuma mũromo-inĩ wa hema atengʼerete nĩguo amatũnge, na akĩinamĩrĩra nginya thĩ. 3 Agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Jehova, angĩkorũo nĩ njĩtĩkĩrĩkĩte mbere ya maitho maku, ndagũthaitha ndũkahĩtũke ndungata yaku. 4 Reke tũũĩ tũnini tũrehwo na mũthambio magũrũ;+ mũcoke mũikare rungu rwa mũtĩ. 5 Kuona atĩ nĩ muoka gũkũ kũrĩ ndungata yanyu, rekei ndehe mũgate nĩgetha mũrĩe mũcokwo nĩ hinya.* Na thutha ũcio no mũcoke mũthiĩ.” Maigua ũguo makiuga ũũ: “Ũcio nĩ ũndũ mwega. No wĩke ũguo woiga.”

6 Kwoguo Iburahimu akĩhiũha athiĩte hema-inĩ kũrĩ Sara akĩmwĩra atĩrĩ: “Oya ithimi* ithatũ cia mũtu mũhinyu, ũkime mũtu ũcio, na ũruge mĩgate na ihenya.” 7 Iburahimu agĩcoka agĩtengʼera rũũru-inĩ na agĩthuura gategwa kega na kororo. Agĩkaneana kũrĩ ndungata yake, nayo ĩgĩthiĩ na ihenya gũkahaarĩria. 8 Thutha ũcio agĩtwara thiagĩ na iria na gategwa kau aahaarĩirie na akĩiga irio icio mbere yao. Agĩcoka akĩrũgama hau maarĩ rungu rwa mũtĩ o makĩrĩaga.+

9 Nao makĩmũũria ũũ: “Sara mũtumia waku arĩ kũ?”+ Akĩmacokeria atĩrĩ: “Arĩ haha hema-inĩ.” 10 Nĩ ũndũ ũcio ũmwe wao akiuga ũũ: “Hatarĩ nganja nĩ ngaacoka kũrĩ wee mwaka ũyũ ũroka ihinda-inĩ o ta rĩrĩ, na atĩrĩrĩ, Sara mũtumia waku nĩ agaakorũo agĩĩte mwana wa kahĩĩ.”+ Na rĩrĩ, Sara nĩ aathikagĩrĩria arĩ mũromo-inĩ wa hema, ĩrĩa yarĩ thutha wa mũndũ ũcio. 11 Iburahimu na Sara maarĩ akũrũ, nĩ maaikangĩtie mĩaka.+ Sara nĩ aahĩtũkĩtie mĩaka ya kũgĩa mwana.*+ 12 Kwoguo Sara akĩambĩrĩria gũtheka arĩ o wiki akiuga atĩrĩ: “Thutha wa gũkũra ũũ ngũrĩte na mwathi wakwa no mũkũrũ-rĩ, hihi no ngũkenera ũndũ ũcio?”+ 13 Nake Jehova akĩũria Iburahimu atĩrĩ: “Nĩ kĩĩ gĩatũma Sara atheke na orie ũũ, ‘Hihi niĩ no ngũciara o na ndĩ mũkũrũ ũguo?’ 14 Kaĩ kũrĩ ũndũ ũngĩrema Jehova?+ Nĩ ngaacoka kũrĩ wee mwaka ũyũ ũroka ihinda-inĩ o ta rĩrĩ, na Sara nĩ agaakorũo agĩĩte mwana wa kahĩĩ.” 15 No Sara agĩkaana akiuga atĩrĩ, “Ndinatheka!” nĩ gũkorũo nĩ eetigagĩra. No nake akĩmwĩra: “Aca! Nĩ watheka.”

16 Rĩrĩa arũme acio mookĩrire nĩgetha mathiĩ na makĩrora mwena wa kĩanda kwerekera Sodomu,+ Iburahimu nĩ aatwaranire nao nĩguo amoimagarie. 17 Nake Jehova akiuga atĩrĩ: “Ĩ hihi nĩ kũhitha hithĩte Iburahimu ũndũ ũrĩa ndĩrenda gwĩka?+ 18 Iburahimu nĩ egũtuĩka rũrĩrĩ rũnene na rwĩ na hinya, na ndũrĩrĩ ciothe cia thĩ nĩ ikaarathimwo* kũgerera harĩ we.+ 19 Nĩ gũkorũo nĩ menyanĩte nake nĩgetha athage ariũ ake na andũ a nyũmba yake arĩa magooka thutha wake nĩguo marũmagĩrĩre njĩra ya Jehova harĩ gwĩkaga maũndũ marĩa magĩrĩire na ma kĩhooto,+ nĩguo Jehova akaahingia ũndũ ũrĩa eeranĩire ũhoro-inĩ wĩgiĩ Iburahimu.”

20 Jehova agĩcoka akiuga ũũ: “Kĩrĩro kĩgiĩ Sodomu na Gomora nĩ kĩnene mũno,+ namo mehia mao nĩ maritũ mũno.+ 21 Nĩ ngũikũrũka nĩgetha nyone kana ũrĩa mareka nĩ ũraringana na kĩrĩro kĩu kĩnginyĩire. Na angĩkorũo tiguo menye.”+

22 Nao arũme acio makiuma hau magĩthiĩ merekeire Sodomu, no Jehova+ agĩtigwo na Iburahimu. 23 Nake Iburahimu agĩkuhĩrĩria akĩmũũria atĩrĩ: “Hihi na ma ũkũniinanĩria andũ arĩa athingu hamwe na arĩa aganu?+ 24 Ta nĩ tũtue atĩ kũrĩ na andũ 50 athingu itũũra-inĩ rĩu. Hihi nĩ ũkũmaniina wage kũrekera itũũra rĩu nĩ ũndũ wa acio 50 athingu marĩ kũu? 25 Gũtingĩhoteka wĩke ũndũ ta ũcio wa kũũraga mũndũ mũthingu hamwe na ũrĩa mwaganu, ũndũ ũrĩa ũngĩtũma moimĩrĩro ma mũndũ mũthingu na ma ũrĩa mwaganu makorũo marĩ mamwe!+ Gũtingĩhoteka wĩke ũguo.+ Hihi Mũtuanĩri Ciira wa thĩ yothe no age gwĩka ũndũ ũrĩa wagĩrĩire?”+ 26 Nake Jehova akiuga atĩrĩ: “Angĩkorũo nĩ ngũkora andũ 50 athingu kũu itũũra-inĩ rĩa Sodomu, nĩ ngũrekera kũndũ kũu guothe nĩ ũndũ wao.” 27 No Iburahimu akĩaria rĩngĩ akiuga ũũ: “Atĩrĩrĩ, nĩ nyũmĩrĩirie kwaria na Jehova, o na gũtuĩka niĩ ndĩ o rũkũngũ na mũhu. 28 Ta nĩ tũtue andũ acio 50 athingu nĩ manyihĩire atano. Hihi nĩ ũkũniina itũũra rĩu rĩothe nĩ ũndũ wa acio atano?” Nake akiuga atĩrĩ: “Ndikũrĩniina angĩkorũo nĩ ngũkora andũ 45.”+

29 No Iburahimu akĩmwarĩria o rĩngĩ akĩmwĩra atĩrĩ: “Ta nĩ tũtue atĩ gũgũkorũo na andũ 40.” Akĩmũcokeria ũũ: “Ndigwĩka ũguo, nĩ ũndũ wa acio 40.” 30 No nake agĩthiĩ na mbere akiuga ũũ: “Jehova, ndagũthaitha ndũgacinwo nĩ marakara,+ reke thiĩ o na mbere kwaria: Ta nĩ tũtue atĩ gũgũkorũo na andũ 30 tu.” Nake akĩmũcokeria atĩrĩ: “Ndigwĩka ũguo, nĩ ũndũ wa acio 30 megũkorũo kuo.” 31 No nake akiuga ũũ: “Atĩrĩrĩ, nĩ nyũmĩrĩirie kwaria na Jehova: Ta nĩ tũtue atĩ gũgũkorũo na andũ 20 tu.” Nake akĩmũcokeria atĩrĩ: “Ndikũrĩniina, nĩ ũndũ wa acio 20.” 32 Marigĩrĩrio-inĩ akiuga atĩrĩ: “Jehova, ndagũthaitha ndũgacinwo nĩ marakara, reke njarie riita rĩngĩ rĩmwe tu: Ta nĩ tũtue atĩ gũgũkorũo na andũ ikũmi tu.” Nake akĩmũcokeria atĩrĩ: “Ndikũrĩniina, nĩ ũndũ wa acio ikũmi.” 33 Rĩrĩa Jehova aarĩkirie kwaria na Iburahimu no gũthiĩ aathiire,+ nake Iburahimu agĩcoka gwake.

19 Na rĩrĩ, araika acio erĩ magĩkinya Sodomu hwaĩ-inĩ, nake Loti aaikarĩte kĩhingo-inĩ gĩa Sodomu. Rĩrĩa Loti aamonire, agĩũkĩra kũmatũnga na akĩinamĩrĩra agĩturumithia ũthiũ wake thĩ.+ 2 Na akiuga atĩrĩ: “Ndamũthaitha aathani akwa, ambai mũingĩre mũciĩ kwa ndungata yanyu mũraarĩrĩre kuo na mũthambio magũrũ. Mũgaacoka mũũkĩre tene mũthiĩ na mbere na rũgendo rwanyu.” Nao makĩmwĩra ũũ: “Aca, tũkũraara kĩhaaro-inĩ kĩa mũingĩ.” 3 No akĩmaringĩrĩria mũno nginya magĩthiĩ nake gwake mũciĩ. Nake akĩhaarĩrĩria iruga nĩ ũndũ wao, na akĩmarugĩra mĩgate ĩtarĩ mĩkĩre ndawa ya kũimbia, nao makĩrĩa.

4 Matanathiĩ toro, arũme a itũũra rĩu—arũme othe a Sodomu kuuma kahĩĩ nginya mũthuri mũkũrũ—magĩthiũrũrũkĩria nyũmba ĩyo marĩ kĩrĩndĩ. 5 Nao magĩikara magĩtaga Loti makĩmwĩraga ũũ: “Marĩ kũ arũme arĩa mokire gũkũ gwaku ũtukũ ũyũ? Marute nja kũrĩ ithuĩ tũkome nao.”+

6 Loti akiuma nja kũrĩ andũ acio o hau mũrango-inĩ, na akĩhinga mũrango. 7 Akiuga ũũ: “Ndamũthaitha, ariũ a ithe witũ, mũtigeke ũndũ mũũru. 8 Haha ndĩ na airĩtu erĩ matarĩ makoma na mũndũrũme. Rekei ndĩmarute nja kũrĩ inyuĩ mũmeke ũrĩa wothe mũkuona arĩ wega. Ĩndĩ mũtigeke arũme aya ũndũ o na ũrĩkũ, tondũ mokĩte kwĩgitia* nyũmba-inĩ yakwa.”+ 9 Nao makiuga ũũ: “Ehera!” Na magĩthiĩ na mbere kuuga: “Mũndũ ũyũ wa kũngĩ ookire arĩ wiki gũikaraga gũkũ, na rĩu arageria gũtũciirithia! Rĩu tũgũgwĩka ũndũ mũũru gũkĩra arũme acio.” Na magĩthiũrũrũkĩria* Loti na magĩkuhĩrĩria nĩguo matue mũrango. 10 Nao arũme acio maarĩ thĩinĩ magĩtambũrũkia moko mao na makĩingĩria Loti nyũmba thĩinĩ kũu maarĩ, na makĩhinga mũrango. 11 No magĩtumumaria arũme acio maarĩ mũromo-inĩ wa nyũmba, kuuma ũrĩa mũnini nginya ũrĩa mũnene, ũũ atĩ makĩĩnogia o ene makĩgeria gũcaria harĩa mũrango warĩ.

12 Arũme acio magĩcoka makĩra Loti: “Hihi nĩ harĩ mũndũ ũngĩ wĩ nake gũkũ? Athuri a airĩtu aku, ariũ aku, airĩtu aku, na andũ othe anyu arĩa marĩ itũũra-inĩ, marute gũkũ! 13 Nĩ gũkorũo nĩ tũkũniina kũndũ gũkũ, tondũ kĩrĩro kĩgiĩ aikari a kuo nĩ kĩnenehete mũno harĩ Jehova,+ na nĩ ũndũ ũcio Jehova atũtũmĩte twanange itũũra rĩrĩ.” 14 Kwoguo Loti agĩthiĩ na akĩambĩrĩria kwaria na anake athoni ake arĩa maarĩ mahikie airĩtu ake, agĩikara akĩmeeraga ũũ: “Ũkĩrai! Umai kũndũ gũkũ, tondũ Jehova nĩ ekwananga itũũra rĩrĩ!” No anake acio athoni ake moonaga ta arĩ itherũ aarĩ narĩo.+

15 Rĩrĩa gwathiaga gũkĩa, araika acio makĩambĩrĩria gũthethũkĩra Loti, makĩmwĩra ũũ: “Ũkĩra! Oya mũtumia waku na airĩtu aku eerĩ arĩa mũrĩ nao, nĩgetha ndũkaniinanĩrio na itũũra rĩrĩ nĩ ũndũ wa mehia ma rĩo!”+ 16 Na rĩrĩa aathiire na mbere kũhindahinda, arũme acio makĩnyita guoko gwake na kwa mũtumia wake na moko ma airĩtu ake eerĩ, nĩ ũndũ wa Jehova kũmũcaĩra,+ na makĩmũruta makĩmũkinyia nja ya itũũra rĩu.+ 17 Rĩrĩa maamakinyirie nja ya itũũra, o hĩndĩ ĩyo ũmwe wao akiuga: “Wĩthare nĩ ũndũ wa muoyo* waku! Ndũkehũgũre+ o na ndũkarũgame handũ o na ha thĩinĩ wa gĩcigo gĩkĩ!+ Ũrĩra gĩcigo-inĩ kĩrĩa kĩrĩ irĩma nĩgetha ndũkaniinwo!”

18 Nake Loti akĩmeera ũũ: “Ndagũthaitha Jehova, reke ndige gũthiĩ kũu! 19 Na rĩu-rĩ, ndungata yaku nĩ ĩtĩkĩrĩkĩte maitho-inĩ maku na nĩ ũranyonia ũtugi waku* mũingĩ na njĩra ya kũhonokia muoyo* wakwa,+ no ndikũhota kũũrĩra gĩcigo-inĩ kĩrĩa kĩrĩ irĩma nĩ ũndũ wa gwĩtigĩra ndigakorũo nĩ ũgwati na ngue.+ 20 Na rĩrĩ, taũni ĩno ĩrĩ haha hakuhĩ na no njũrĩre kuo; ningĩ no gacigo kanini. Hihi no njũrĩre kuo? Kau no gacigo kanini. Na nĩ ngũhonoka.” 21 Nake akĩmwĩra ũũ: “Nĩ wega, nĩ ngwĩka o ta ũguo woiga+ njage kũniina taũni ĩyo wagweta.+ 22 Wĩhĩke! Ũrĩra kũu, tondũ ndirĩ ũndũ ingĩka ũtakinyĩte kuo!”+ Nĩkĩo eetire taũni ĩyo Zoaru.*+

23 Riũa nĩ rĩarathĩte rĩrĩa Loti aakinyire Zoaru. 24 Jehova agĩcoka agĩtũma kuure mwaki na ũbiriti igũrũ rĩa Sodomu na Gomora—ikiuma kũrĩ Jehova, kuuma igũrũ.+ 25 Nĩ ũndũ ũcio akĩananga matũũra macio, akĩananga gĩcigo kĩu gĩothe, o hamwe na aikari othe a matũũra macio na mĩmera ya thĩ.+ 26 No mũtumia wa Loti, arĩ thutha wake akĩĩhũgũra, na agĩtuĩka gĩtugĩ gĩa cumbĩ.+

27 Na rĩrĩ, Iburahimu agĩũkĩra rũcinĩ tene na agĩthiĩ harĩa aarũgamĩte arĩ mbere ya Jehova.+ 28 Rĩrĩa aarorire mwena wa kĩanda kwerekera Sodomu na Gomora na gĩcigo kĩu gĩothe, akĩona ũndũ wa kũmakania. Kwarĩ na ndogo nene yaambataga kuuma bũrũri ũcio ta ndogo nene ya riiko!+ 29 Kwoguo rĩrĩa Ngai aanangire matũũra macio ma gĩcigo kĩu, Ngai nĩ aaririkanire Iburahimu na njĩra ya kũruta Loti matũũra-inĩ macio aanangire, matũũra marĩa Loti aakoretwo agĩikara.+

30 Thutha ũcio Loti akĩambata kuuma Zoaru hamwe na airĩtu ake eerĩ na akĩambĩrĩria gũikara gĩcigo-inĩ kĩrĩa kĩrĩ irĩma,+ nĩ gũkorũo nĩ eetigĩrire gũikara Zoaru.+ Agĩkĩambĩrĩria gũikaraga ngurunga-inĩ hamwe na airĩtu ake eerĩ. 31 Na mũirĩtu ũrĩa mũkũrũ akĩra ũrĩa mũnini atĩrĩ: “Baba nĩ mũkũrũ, na gũkũ gũtirĩ na mũndũrũme o na ũmwe wa gũkoma na ithuĩ kũringana na ũndũire wa thĩ yothe. 32 Ũka, reke tũhe baba ndibei anyue, tũcoke tũkome nake nĩguo tũtũũrie rũciaro kuuma harĩ baba.”

33 Kwoguo ũtukũ ũcio magĩikara makĩheaga ithe wao ndibei anyue; nake mũirĩtu ũrĩa mũkũrũ akĩingĩra na agĩkoma na ithe, no ithe ndaamenyire rĩrĩa mũirĩtu ũcio aakomire na rĩrĩa ookĩrire. 34 Naguo mũthenya ũyũ ũngĩ-rĩ, mũirĩtu ũrĩa mũkũrũ akĩra ũrĩa mũnini atĩrĩ: “Hwaĩ nĩ ndĩrakomire na baba. Reke o na ũtukũ wa ũmũthĩ tũmũhe ndibei anyue. Nĩgetha nawe ũthiĩ ũkome nake, nĩguo tũtũũrie rũciaro kuuma harĩ baba.” 35 Kwoguo ũtukũ ũcio o naguo, makĩhe ithe wao ndibei nyingĩ anyue; nake mũirĩtu ũrĩa mũnini akĩingĩra na agĩkoma na ithe, no ithe ndaamenyire rĩrĩa mũirĩtu ũcio aakomire na rĩrĩa ookĩrire. 36 Airĩtu acio eerĩ a Loti magĩkĩgĩa nda kũgerera ithe wao. 37 Ũrĩa mũkũrũ akĩgĩa kahĩĩ na agĩgeta Moabi.+ Nĩwe ithe wa Amoabi arĩa marĩ kuo nginya ũmũthĩ.+ 38 Ũrĩa mũnini o nake akĩgĩa kahĩĩ, na agĩgeta Beni-ami. Nĩwe ithe wa Aamoni+ arĩa marĩ kuo nginya ũmũthĩ.

20 Na rĩrĩ, Iburahimu agĩthaamia kambĩ yake kuuma hau+ agĩthiĩ bũrũri-inĩ wa Negebu na akĩambĩrĩria gũikara gatagatĩ ga Kadeshi+ na Shuri.+ Na rĩrĩa aaikaraga* Gerari,+ 2 Iburahimu akiuga ũũ o rĩngĩ ũhoro-inĩ wĩgiĩ Sara: “Nĩ mwarĩ wa baba.”+ Nĩ ũndũ ũcio Abimeleku mũthamaki wa Gerari agĩtũmanĩra Sara na akĩmuoya.+ 3 Thutha-inĩ, Ngai agĩũka ũtukũ kũrĩ Abimeleku kĩroto-inĩ na akĩmwĩra atĩrĩ: “Ũtariĩ o ta ũkuĩte nĩ ũndũ wa mũtumia ũcio woete,+ nĩ gũkorũo nĩ mũhiku na kwoguo nĩ mũtumia wa mũthuri ũngĩ.”+ 4 O na kũrĩ ũguo, Abimeleku ndaakoretwo amũkuhĩrĩria.* Kwoguo akĩũria atĩrĩ: “Jehova, hihi ũkũũraga rũrĩrĩ rũtarĩ na mahĩtia?* 5 Na githĩ Iburahimu ndaranjĩrire ũũ, ‘Nĩ mwarĩ wa baba,’ nake Sara githĩ ndaranjĩrire ũũ, ‘Nĩ mũrũ wa baba’? Ndĩrekire ũndũ ũyũ na ngoro theru na moko matarĩ ũcuke.” 6 Nake Ngai ũrĩa wa ma akĩmwĩra atĩrĩ kĩroto-inĩ: “Nĩ njũĩ ũrekire ũndũ ũcio na ngoro theru, na kwoguo ndĩrakũgirĩrĩria ndũkanjĩhĩrie. Nĩkĩo itanareka ũmũhutie. 7 Rĩu cokia mũtumia ũcio wene, nĩ gũkorũo mũthuriwe nĩ mũnabii,+ na nĩ egũgũthaithanĩrĩra+ nawe nĩ ũgũthiĩ na mbere gũtũũra. No angĩkorũo ndũkũmũcokia, menya na ma atĩ nĩ ũgũkua, wee o hamwe na andũ aku othe.”

8 Abimeleku agĩũkĩra rũcinĩ tene na agĩta ndungata ciake ciothe na agĩciĩra maũndũ macio mothe, nacio igĩĩtigĩra mũno. 9 Nake Abimeleku agĩta Iburahimu akĩmwĩra ũũ: “Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũyũ ũtwĩkĩte? Nĩ atĩa ngwĩhĩirie tondũ ũtũmĩte niĩ hamwe na ũthamaki wakwa twĩke rĩhia inene ũguo? Ũndũ ũyũ ũnjĩkĩte ti mwega.” 10 Ningĩ Abimeleku akĩũria Iburahimu atĩrĩ: “Ũrarĩ na muoroto ũrĩkũ ũgĩka ũndũ ũyũ?”+ 11 Iburahimu akiuga atĩrĩ: “Nĩ tondũ ndeĩrire ũũ, ‘Kũndũ gũkũ andũ matiĩtigĩrĩte Ngai, na nĩ mekũnjũraga nĩ ũndũ wa mũtumia wakwa.’+ 12 Ningĩ-rĩ, nĩ ma nĩ mwarĩ wa baba no ti mwarĩ wa maitũ, na agĩgĩtuĩka mũtumia wakwa.+ 13 Kwoguo rĩrĩa Ngai aatũmire nyume nyũmba-inĩ ya baba,+ ngĩra Sara atĩrĩ: ‘Nyonagia wendo mwĩhokeku na njĩra ĩno: Kũrĩa guothe tũrĩthiaga, ugaga ũũ, “Iburahimu nĩ mũrũ wa baba.”’”+

14 Abimeleku agĩcoka akĩoya ngʼondu na ngʼombe na ndungata cia arũme na cia atumia agĩciheana kũrĩ Iburahimu, na akĩmũcokeria Sara mũtumia wake. 15 Ningĩ Abimeleku akiuga atĩrĩ: “No ũthuure harĩa hothe ũngĩenda bũrũri-inĩ ũyũ wakwa. Ikara harĩa hothe ũkwenda.” 16 Na akĩra Sara atĩrĩ: “Nĩ ndahe mũrũ wa thoguo+ icunjĩ 1,000 cia betha. Nĩ kĩmenyithia gĩa kuonania atĩ ndũrĩ na mahĩtia,* kũrĩ andũ arĩa othe marĩ hamwe nawe na kũrĩ mũndũ o wothe, na nĩ wehereirio kĩnyũrũri.” 17 Nake Iburahimu akĩambĩrĩria gũthaitha Ngai ũrĩa wa ma, na Ngai akĩhonia Abimeleku na mũtumia wake na ngombo ciake cia airĩtu, nao makĩambĩrĩria kũgĩa ciana; 18 nĩ gũkorũo Jehova nĩ aatũmĩte atumia othe a nyũmba ya Abimeleku matuĩke thata* nĩ ũndũ wa Sara, mũtumia wa Iburahimu.+

21 Nake Jehova akĩririkana Sara o ta ũrĩa ooigĩte, na Jehova agĩkĩhingĩria Sara ũndũ ũrĩa eeranĩire.+ 2 Kwoguo Sara akĩgĩa nda+ na agĩciarĩra Iburahimu mwana wa kahĩĩ ũkũrũ-inĩ wake, ihinda-inĩ o rĩrĩa Ngai eerĩte Iburahimu.+ 3 Iburahimu agĩta mwana ũcio wa kahĩĩ aaciarĩirũo nĩ Sara, Isaaka.+ 4 Na Iburahimu akĩruithia mũrũwe Isaaka rĩrĩa aakinyirie thikũ inyanya, o ta ũrĩa Ngai aamwathĩte.+ 5 Iburahimu aarĩ na mĩaka 100 rĩrĩa aaciarĩirũo mũrũwe Isaaka. 6 Nake Sara akiuga atĩrĩ: “Ngai nĩ andeheire mĩtheko; na mũndũ o wothe ũrĩiguaga ũhoro ũcio nĩ arĩthekaga hamwe na niĩ.”* 7 Agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Nũũ ũngĩerire Iburahimu ũũ, ‘Sara nĩ akoongithia ciana’? No rĩu, nĩ ndĩmũciarĩire mwana wa kahĩĩ ũkũrũ-inĩ wake.”

8 Nake mwana ũcio agĩkũra na agĩtigithio kuonga, na Iburahimu akĩhaarĩria iruga inene mũno mũthenya ũcio Isaaka aatigithirio kuonga. 9 No Sara agĩikara akĩonaga atĩ mũrũ wa Hagari+ Mũmisiri, ũrĩa aaciarĩire Iburahimu, nĩ aanyũrũragia Isaaka.+ 10 Nĩ ũndũ ũcio Sara akĩra Iburahimu atĩrĩ: “Ingata ngombo ĩno ya mũirĩtu o hamwe na mũrũwe, tondũ mũrũ wa ngombo ĩno ya mũirĩtu ndegũkorũo arĩ mũgai hamwe na Isaaka mũrũ wakwa!”+ 11 No ũndũ ũcio ooigire wĩgiĩ mũrũ ũcio wa Iburahimu nĩ warakaririe Iburahimu mũno.+ 12 Nake Ngai akĩra Iburahimu ũũ: “Tiga kũrakario nĩ ũndũ ũcio Sara arakwĩra wĩgiĩ kamwana kau na wĩgiĩ ngombo ĩyo yaku ya mũirĩtu. Mũthikĩrĩrie,* nĩ gũkorũo ũrĩa ũgeetwo mbeũ yaku* akooima harĩ Isaaka.+ 13 Na ũhoro-inĩ wĩgiĩ mũrũ wa ngombo ĩyo ya mũirĩtu,+ o nake nĩ ngaatũma atuĩke rũrĩrĩ,+ tondũ nĩ mbeũ yaku.”*

14 Nĩ ũndũ ũcio Iburahimu agĩũkĩra rũcinĩ tene, akĩoya mũgate na cuba ya maĩ ya rũũa na akĩnengera Hagari. Agĩciigĩrĩra kĩande-inĩ kĩa Hagari na akĩmwĩra athiĩ o hamwe na kamwana gake.+ Kwoguo akiumagara agĩthiĩ na agĩcangacanga werũ-inĩ wa Biri-shiba.+ 15 Marigĩrĩrio-inĩ maĩ marĩa maarĩ cuba-inĩ ĩyo ya rũũa magĩthira, nake agĩthinĩkania kamwana kau rungu rwa kĩhinga kĩmwe. 16 Agĩcoka agĩthiĩ agĩikara thĩ arĩ o wiki, agĩikara haraya o ta harĩa mũguĩ ũngĩkinya ũikĩtio, nĩ gũkorũo ooigire ũũ: “Ndikwenda kuona kamwana gaka gagĩkua.” Kwoguo agĩikara thĩ haraya na akĩambĩrĩria kũrĩra anĩrĩire.

17 Nĩ ũndũ ũcio Ngai akĩigua mũgambo wa kamwana kau,+ nake mũraika wa Ngai arĩ o igũrũ agĩta Hagari akĩmwĩra atĩrĩ:+ “Nĩ kĩĩ kĩragũthĩnia Hagari? Ndũgetigĩre, nĩ gũkorũo Ngai nĩ aiguĩte mũgambo wa kamwana kau kuuma harĩa karĩ. 18 Ũkĩra, woe kamwana kau ũkanyite na guoko gwaku, nĩ gũkorũo nĩ ngaatũma gatuĩke rũrĩrĩ rũnene.”+ 19 Ningĩ Ngai akĩmũhingũra maitho nake akĩona gĩthima kĩa maĩ, agĩthiĩ na akĩihũria maĩ cuba-inĩ ĩyo ya rũũa na akĩhe kamwana kau kanyue. 20 Na Ngai aakoragwo hamwe na kamwana kau+ o ũrĩa gaathiaga gagĩkũraga. Gagĩtũũra werũ-inĩ na gagĩtuĩka mũguĩmi wa ũta na mĩguĩ. 21 Agĩthiĩ gũikaraga werũ-inĩ wa Parani,+ nake nyina akĩmwethera mũtumia kuuma bũrũri wa Misiri.

22 Ihinda-inĩ rĩu Abimeleku marĩ hamwe na Fikolu mũnene wa mbũtũ yake makĩra Iburahimu atĩrĩ: “Ngai arĩ hamwe nawe maũndũ-inĩ marĩa mothe ũreka.+ 23 Nĩ ũndũ ũcio wĩhĩte haha ũrĩ mbere ya Ngai atĩ ndũkaangarũrũka, niĩ na rũciaro rwakwa o hamwe na njiarũa ciakwa, na atĩ niĩ o hamwe na bũrũri ũyũ wee ũtũire nĩ ũrĩtuonagia wendo mwĩhokeku o ta ũrĩa niĩ nguonetie.”+ 24 Kwoguo Iburahimu akiuga ũũ: “Nĩ ndehĩta ũguo.”

25 O na kũrĩ ũguo, Iburahimu nĩ aatetire kũrĩ Abimeleku ũhoro wĩgiĩ gĩthima kĩa maĩ kĩrĩa ndungata cia Abimeleku ciatunyanĩte kĩa hinya.+ 26 Nake Abimeleku akĩmũcokeria atĩrĩ: “Niĩ ndiũĩ nũũ wĩkĩte ũguo; wee ndwanjĩrire ũhoro ũcio, na ndirĩ ndaigua ũhoro ũcio, ndaũigua ũmũthĩ.” 27 Nĩ ũndũ ũcio Iburahimu akĩoya ngʼondu na ngʼombe agĩciheana kũrĩ Abimeleku, na eerĩ magĩthondeka kĩrĩkanĩro. 28 Na rĩrĩa Iburahimu aamũrire mĩatĩ mũgwanja kuuma rũũru-inĩ na akĩmĩiga ĩrĩ mwanya, 29 Abimeleku akĩũria Iburahimu atĩrĩ: “Nĩ kĩĩ gĩatũma ũige mĩatĩ ĩno mũgwanja ĩrĩ mwanya?” 30 Nake akiuga ũũ: “Ĩtĩkĩra kuoya mĩatĩ ĩno mũgwanja kuuma guoko-inĩ gwakwa ĩtuĩke ũira atĩ nĩ niĩ ndenjire gĩthima gĩkĩ.” 31 Nĩkĩo eetire handũ hau Biri-shiba,*+ tondũ nĩho eerĩ maagĩire na mwĩhĩtwa. 32 Kwoguo magĩthondeka kĩrĩkanĩro+ hau Biri-shiba, na thutha ũcio Abimeleku na Fikolu mũnene wa mbũtũ yake magĩũkĩra, magĩcoka bũrũri-inĩ wa Afilisti.+ 33 Thutha ũcio nake akĩhanda mũtĩ wa mũkarakaba hau Biri-shiba, na arĩ hau agĩkaĩra rĩĩtwa rĩa Jehova,+ Ngai ũrĩa ũtũũraga tene na tene.+ 34 Na Iburahimu agĩikara* bũrũri-inĩ wa Afilisti ihinda iraihu mũno.*+

22 Na rĩrĩ, thutha wa maũndũ macio Ngai ũrĩa wa ma akĩgeria Iburahimu,+ akĩmwĩra ũũ: “Iburahimu!” nake agĩcokia: “Ĩ niĩ ũyũ haha!” 2 Nake akĩmwĩra ũũ: “Oya Isaaka,+ mũrũ ũcio waku wa mũmwe wendete mũno,+ na mũthiĩ bũrũri-inĩ wa Moria+ ũmũrute arĩ igongona rĩa njino kĩrĩma-inĩ kĩrĩa ngũkuonia.”

3 Nĩ ũndũ ũcio Iburahimu agĩũkĩra rũcinĩ tene, akĩigĩrĩra ndigiri yake matandĩko na agĩthiĩ hamwe na ndungata ciake igĩrĩ o hamwe na mũrũwe Isaaka. Agĩatũra ngũ cia igongona rĩa njino, agĩcoka agĩũkĩra agĩthiĩ kũrĩa Ngai ũrĩa wa ma aamwĩrĩte. 4 Mũthenya wa gatatũ Iburahimu agĩtiira maitho akĩona handũ hau arĩ haraya. 5 Iburahimu akĩra ndungata ciake ũũ: “Inyuĩ ikarai haha na ndigiri, no niĩ na kamwana gaka twambate haarĩa tũgathathaiye na nĩ tũgũcoka kũrĩ inyuĩ.”

6 Nĩ ũndũ ũcio Iburahimu akĩoya ngũ icio cia igongona rĩa njino na agĩciigĩrĩra mũrũwe Isaaka. Agĩcoka akĩoya mwaki na kahiũ* moko-inĩ make, nao eerĩ magĩthiĩ matwaranĩte. 7 Isaaka akĩra ithe Iburahimu atĩrĩ: “Baba!” Akĩmũcokeria: “Uga mũrũ wakwa!” Nake akĩmũũria: “Nĩ ndĩrona mwaki na ngũ, no rĩrĩ, ĩrĩ kũ ngʼondu ya igongona rĩa njino?” 8 Iburahimu akĩmwĩra ũũ: “Mũrũ wakwa, Ngai we mwene nĩ ekũheana ngʼondu ya igongona rĩa njino.”+ Na eerĩ magĩthiĩ o matwaranĩte.

9 Mũthia-inĩ magĩkinya handũ harĩa Ngai ũrĩa wa ma aamuonirie, nake Iburahimu agĩaka kĩgongona ho na akĩbanga ngũ igũrũ rĩakĩo. Akĩoha mũrũwe Isaaka moko na magũrũ na akĩmũigĩrĩra kĩgongona-inĩ igũrũ rĩa ngũ icio.+ 10 Iburahimu agĩtambũrũkia guoko gwake na akĩoya kahiũ* nĩguo orage mũrũwe.+ 11 No mũraika wa Jehova akĩmwĩta kuuma igũrũ akiuga: “Iburahimu, Iburahimu!” nake agĩcokia ũũ: “Ĩ niĩ ũyũ haha!” 12 Nake akĩmwĩra: “Ndũkagere mũrũguo ngero, na ndũkamwĩke ũndũ o na ũmwe, nĩ gũkorũo rĩu nĩ menyete atĩ ũrĩ mwĩtigĩri Ngai tondũ ndũnangiria mũrũguo, o ũcio waku wa mũmwe.”+ 13 Hĩndĩ ĩyo Iburahimu agĩtiira maitho na akĩona ndũrũme o hau hakuhĩ nake ĩhatĩte na hĩa ciayo kĩhinga-inĩ. Nĩ ũndũ ũcio Iburahimu agĩthiĩ akĩoya ndũrũme ĩyo na akĩmĩruta igongona rĩa njino ithenya rĩa mũrũwe. 14 Na Iburahimu agĩta handũ hau Jehova-jire.* Nĩkĩo nginya ũmũthĩ kwĩragwo ũũ: “Kĩrĩma-inĩ kĩa Jehova nĩ ekũheana.”+

15 Ningĩ mũraika wa Jehova agĩta Iburahimu riita rĩa kerĩ kuuma igũrũ, 16 akiuga atĩrĩ: “‘Nĩ ndehĩta na niĩ mwene,’ ũguo nĩguo Jehova+ ekuuga, ‘atĩ tondũ nĩ weka ũndũ ũyũ na ndũnangiria mũrũguo, o ũcio wa mũmwe-rĩ,+ 17 hatarĩ nganja nĩ ngaakũrathima na hatarĩ nganja nĩ ngaaingĩhia mbeũ yaku* o ta njata cia igũrũ na o ta mũthanga ũrĩa ũkoragwo hũgũrũrũ-inĩ cia iria,+ nayo mbeũ yaku* nĩ ĩkeegwatĩra kĩhingo gĩa* thũ ciayo.+ 18 Na kũgerera harĩ mbeũ yaku*+ ndũrĩrĩ ciothe cia thĩ nĩ ikeegwatĩra kĩrathimo tondũ wee nĩ ũthikĩrĩirie mũgambo wakwa.’”+

19 Thutha ũcio Iburahimu agĩcoka kũrĩ ndungata ciake, na magĩũkĩra magĩcoka Biri-shiba+ marĩ hamwe; nake Iburahimu agĩthiĩ na mbere gũikara Biri-shiba.

20 Thutha-inĩ Iburahimu agĩkinyĩrio ndũmĩrĩri ĩno: “Rĩu Milika o nake nĩ aciarĩire Nahori mũrũ wa nyũkwa ciana cia tũhĩĩ:+ 21 Uzu wa irigithathi, Buzu mũrũ wa nyina, Kemueli ithe wa Aramu, 22 Kesedi, Hazo, Pilidashu, Jidilafu, na Bethueli.”+ 23 Bethueli agĩtuĩka ithe wa Rebeka.+ Milika aaciarĩire Nahori mũrũ wa nyina na Iburahimu ciana icio inyanya. 24 Thuriya yake yetagwo Reuma, o nayo ĩkĩmũciarĩra ariũ aya: Teba, Gahamu, Tahashu, na Maaka.

23 Na rĩrĩ, Sara aatũũrire mĩaka 127; ĩyo nĩyo yarĩ mĩaka ya ũtũũro wa Sara.+ 2 Sara agĩgĩkuĩra Kiriathu-ariba,+ na nokuo Hebironi,+ bũrũri-inĩ wa Kanaani,+ na Iburahimu akĩambĩrĩria gũcakaya na kũrĩra nĩ ũndũ wa Sara. 3 Iburahimu agĩcoka agĩũkĩra akiuma harĩ mũtumia ũcio wake wakuĩte na akĩra ariũ a Hethi+ atĩrĩ: 4 “Niĩ ndĩ mũndũ wa kũngĩ na njikaraga gatagatĩ-inĩ kanyu.+ Hei mũgũnda gũkũ kwanyu ũtuĩke handũ ha gũthikana, nĩguo njeherie mũtumia wakwa ndĩmũthike.” 5 Nĩ ũndũ ũcio ariũ a Hethi magĩcokeria Iburahimu ũũ: 6 “Tũthikĩrĩrie, mwathi wakwa. Atĩrĩrĩ, wee wĩ mũtongoria mũthuure nĩ Ngai* gatagatĩ-inĩ gaitũ.+ No ũthike mũtumia waku mbĩrĩra-inĩ itũ ĩrĩa njega makĩria. Gũtirĩ mũndũ o na ũmwe witũ ũgũkũgirĩrĩria mbĩrĩra yake atĩ nĩguo ndũgathike mũtumia waku.”

7 Kwoguo Iburahimu agĩũkĩra na akĩinamĩrĩra mbere ya andũ a bũrũri ũcio, mbere ya ariũ a Hethi,+ 8 akĩmeera atĩrĩ: “Angĩkorũo nĩ mwanjĩtĩkĩria njeherie mũtumia wakwa nĩguo ndĩmũthike-rĩ, gĩĩthikĩrĩriei na mũthaithe Efironi mũrũ wa Zoharu 9 nĩguo anyenderie ngurunga yake ya Makipela; ngurunga ĩyo ĩrĩ mũthia-inĩ wa mũgũnda wake. Nĩ anyenderie mũkĩonaga na thogora mũiganu wa betha+ nĩgetha ngĩe na handũ ha gũthikanaga.”+

10 Na rĩrĩ, Efironi aaikarĩte gatagatĩ-inĩ ka ariũ acio a Hethi. Nĩ ũndũ ũcio Efironi Mũhiti agĩcokeria Iburahimu ariũ a Hethi makĩiguaga, na mbere ya andũ othe arĩa maatonyaga kĩhingo gĩa itũũra rĩake,+ akiuga atĩrĩ: 11 “Aca, mwathi wakwa! Thikĩrĩria. Nĩ ndakũhe mũgũnda ũcio o hamwe na ngurunga ĩrĩa ĩrĩ thĩinĩ waguo. Ndakũhe ariũ a andũ akwa makĩonaga. Thika mũtumia waku.” 12 Iburahimu aigua ũguo akĩinamĩrĩra mbere ya andũ a bũrũri ũcio 13 na akĩarĩria Efironi andũ acio makĩiguaga, akĩmwĩra ũũ: “Ĩtĩkĩra gũthikĩrĩria! Nĩ ngũkũnengera mũigana wa betha wa thogora wa mũgũnda ũcio. Ciamũkĩre kuuma kũrĩ niĩ, nĩguo thike mũtumia wakwa kuo.”

14 Nake Efironi akĩra Iburahimu atĩrĩ: 15 “Mwathi wakwa, thikĩrĩria. Thogora wa mũgũnda ũcio nĩ cekeri* 400 cia betha, no rĩrĩ, kĩu nĩ kĩĩ gatagatĩ-inĩ gakwa nawe? Kwoguo thika mũtumia waku.” 16 Iburahimu agĩtĩkania na Efironi, na Iburahimu agĩthimĩra Efironi mũigana wa betha ũrĩa aagwetete ariũ a Hethi makĩiguaga, cekeri* 400 cia betha kũringana na gĩthimi kĩrĩa gĩetĩkĩrĩkĩte nĩ ahũũri biacara.+ 17 Nĩ ũndũ ũcio mũgũnda wa Efironi kũu Makipela, ũrĩa warĩ o hau mbere ya Mamure—mũgũnda ũcio o hamwe na ngurunga na mĩtĩ yothe ĩrĩa yarĩ thĩinĩ wa mũgũnda ũcio—gũgĩtĩkanĩrio atĩ nĩ 18 mũgũnda mũgũre nĩ Iburahimu ariũ a Hethi makĩonaga, mbere ya andũ othe arĩa maatonyaga kĩhingo gĩa itũũra rĩake. 19 Thutha ũcio Iburahimu agĩthika Sara mũtumia wake ngurunga-inĩ ya mũgũnda wa kũu Makipela ũrĩa warĩ o hau mbere ya Mamure, na nokuo Hebironi, bũrũri-inĩ wa Kanaani. 20 Kwoguo mũgũnda ũcio o hamwe na ngurunga ĩrĩa yarĩ thĩinĩ waguo cianeanirũo nĩ ariũ a Hethi kũrĩ Iburahimu ituĩke handũ ha gũthikanaga.+

24 Na rĩrĩ, Iburahimu rĩu nĩ aakũrĩte, na agaikangia mĩaka, nake Jehova nĩ aarathimĩte Iburahimu maũndũ-inĩ mothe.+ 2 Iburahimu akiuga atĩrĩ kũrĩ ndungata yake ĩrĩa yarĩ ngũrũ harĩ andũ a nyũmba yake, na noyo yaramataga kĩrĩa gĩothe aarĩ nakĩo:+ “Ndagũthaitha ũige guoko gwaku rungu rwa kĩero gĩakwa, 3 na nĩ ngũtũma wĩhĩte mbere ya Jehova, Ngai wa igũrũ na nowe Ngai wa thĩ, atĩ ndũgũcarĩria mũrũ wakwa mũtumia kuuma kũrĩ airĩtu a Akanaani aya ndũranagia nao.+ 4 No ithenya rĩa ũguo, no mũhaka ũthiĩ bũrũri wa gwitũ, kũrĩ andũ aitũ+ ũcarĩrie mũrũ wakwa Isaaka mũtumia kuo.”

5 No rĩrĩ, ndungata ĩyo ĩkĩmũũria ũũ: “Ĩ mũirĩtu ũcio angĩkorũo atekwenda tũũke nake bũrũri-inĩ ũyũ? Hihi no mũhaka njokie mũrũ waku bũrũri ũcio woimire?”+ 6 Iburahimu akĩmwĩra: “Tigĩrĩra atĩ ndũnatwara mũrũ wakwa kũu.+ 7 Jehova Ngai wa igũrũ, o we ũrĩa wandutire nyũmba-inĩ ya baba na kuuma bũrũri-inĩ wa andũ aitũ+ akĩnjarĩria na akĩĩhĩta harĩ niĩ ũũ:+ ‘Mbeũ yaku*+ nĩ ngaamĩhe bũrũri ũyũ,’+ nĩ egũtũma mũraika wake athiĩ mbere yaku,+ nawe hatarĩ nganja nĩ ũkuonera mũrũ wakwa mũtumia kuuma kũu.+ 8 Ĩndĩ mũirĩtu ũcio angĩkorũo atekwenda mũũke nake-rĩ, ndũgũkorũo ũrĩ rungu rwa mwĩhĩtwa ũyũ. No ndũkanatware mũrũ wakwa kũu.” 9 Nĩ ũndũ ũcio ndungata ĩyo ĩkĩiga guoko kwayo rungu rwa kĩero kĩa Iburahimu mwathi wayo, na ĩkĩĩhĩta ũhoro-inĩ ũcio.+

10 Ndungata ĩyo ĩgĩkĩoya ngamĩra ikũmi cia mwathi wayo na ĩgĩthiĩ, ĩgĩkuua mĩthemba yothe ya indo njega kuuma kũrĩ mwathi wayo. Na ĩgĩthiĩ yerekeire Mesopotamia, itũũra-inĩ rĩa Nahori. 11 Na ĩgĩtũma ngamĩra iturie maru gĩthima-inĩ kĩa maĩ kĩrĩa kĩarĩ nja ya itũũra rĩu. Kwarĩ ta hwaĩ-inĩ ũguo, ihinda rĩrĩa atumia a itũũra maathiaga gũtaha maĩ. 12 Na ĩkiuga: “Jehova Ngai wa Iburahimu mwathi wakwa, ndagũthaitha ũreke ngaacĩre mũthenya ũyũ, na wonie Iburahimu mwathi wakwa wendo waku mwĩhokeku. 13 Rĩu ndĩ haha ndũgamĩte itherũkĩro-inĩ rĩa maĩ, nao airĩtu a andũ a itũũra rĩrĩ nĩ maroka gũtaha maĩ. 14 Nĩ gũtuĩke atĩ mũirĩtu ũrĩa ngwĩra atĩrĩ, ‘Ndagũthaitha ũũhe ndigithũ yaku ya maĩ nĩgetha nyue maĩ,’ nake anjokerie ũũ, ‘Oya ũnyue, na ningĩ nĩ ngũhe ngamĩra ciaku maĩ o nacio,’ reke ũcio akorũo nĩwe ũgũthuurĩra Isaaka ndungata yaku; na njĩra ĩyo reke menye atĩ nĩ wonia mwathi wakwa wendo waku mwĩhokeku.”

15 O na ndungata ĩyo ĩtarĩkĩtie kwaria, Rebeka, mwarĩ wa Bethueli+ mũrũ wa Milika+ mũtumia wa Nahori+ ũrĩa warĩ mũrũ wa nyina na Iburahimu, agĩũka akuuĩte ndigithũ ya maĩ kĩande-inĩ gĩake. 16 Na rĩrĩ, mũirĩtu ũcio aarĩ mũthaka mũno, na aarĩ gathirange; gũtirĩ mũndũrũme o na ũmwe wakomete nake. Agĩikũrũka itherũkĩro-inĩ rĩu, akĩiyũria ndigithũ yake ya maĩ, agĩcoka akĩambata. 17 O hĩndĩ ĩyo ndungata ĩyo ĩgĩtengʼera kũmũtũnga na ĩkĩmwĩra: “Ndagũthaitha ũreke ngunde tũũĩ kuuma ndigithũ-inĩ yaku ya maĩ.” 18 Nake akiuga ũũ: “Nyua mwathi wakwa.” Na o na ihenya akĩruta ndigithũ ĩyo kĩande-inĩ akĩmĩnyita na guoko na akĩmĩhe maĩ. 19 Rĩrĩa aarĩkirie kũmĩhe maĩ, akiuga: “O nacio ngamĩra ciaku nĩ ngũcitahĩra maĩ nginya rĩrĩa irĩnyotoka.” 20 Kwoguo o na ihenya akĩonoria maĩ macio maarĩ ndigithũ-inĩ yake mũharatĩ-inĩ na agĩtengʼera rĩngĩ na rĩngĩ gĩthima-inĩ gũtaha maĩ, na agĩthiĩ na mbere gũtahĩra ngamĩra icio ciayo ciothe maĩ. 21 Hĩndĩ ĩyo yothe mũndũ ũcio aakirĩte o amũrorete agegete, arigĩtwo kana Jehova nĩ aatũmĩte rũgendo rũu rwake rũgaacĩre kana ca.

22 Rĩrĩa ngamĩra ciarĩkirie kũnyua maĩ, mũndũ ũcio akĩmũrutĩra gĩcũhĩ kĩa iniũrũ gĩa thahabu kĩa ũritũ wa nuthu cekeri* na bangiri igĩrĩ cia thahabu cia ũritũ wa cekeri* ikũmi, 23 na akĩmwĩra ũũ: “Ta njĩĩra atĩrĩ, wee wĩ mwarĩ wa ũ? Hihi nyũmba-inĩ ya thoguo nĩ kũrĩ na handũ tũngĩraara?” 24 Nake akĩmwĩra: “Niĩ ndĩ mwarĩ wa Bethueli,+ mũriũ ũrĩa Milika aaciarĩire Nahori.”+ 25 Na akĩongerera ũũ: “Nĩ tũrĩ na nyeki na irio nyingĩ cia ngamĩra o hamwe na handũ ha kũraarũo.” 26 Nake mũndũ ũcio akĩinamĩrĩra na agĩturumithia mũtwe thĩ mbere ya Jehova 27 na akiuga atĩrĩ: “Jehova arogoocwo, o we Ngai wa Iburahimu mwathi wakwa, nĩ gũkorũo ndatiganĩirie wendo* na wĩhokeku wake kwerekera mwathi wakwa. Jehova nĩ andongoretie kũrĩ nyũmba ya ariũ a ithe na mwathi wakwa.”

28 Nake mũirĩtu ũcio agĩtengʼera kwĩra andũ a nyũmba ya nyina maũndũ macio. 29 Na rĩrĩ, Rebeka nĩ aarĩ na mũrũ wa nyina wetagwo Labani.+ Kwoguo Labani agĩtengʼera kũrĩ mũndũ ũcio warĩ nja hau itherũkĩro-inĩ. 30 Rĩrĩa oonire gĩcũhĩ kĩu kĩa iniũrũ gĩa thahabu na bangiri moko-inĩ ma mwarĩ wa nyina na akĩigua ciugo cia mwarĩ wa nyina Rebeka, ũrĩa woigaga atĩrĩ, “Ũũ nĩguo mũndũ ũcio anjĩra,” agĩthiĩ gũtũnga mũndũ ũcio, ũrĩa warũgamĩte hakuhĩ na ngamĩra o hau itherũkĩro-inĩ. 31 Na o rĩo akiuga ũũ: “Ũka, wee mũrathime nĩ Jehova. Ũraikara ũrũngiĩ gũkũ nja nĩkĩ? Nĩ ndahaarĩria nyũmba o hamwe na handũ ha ngamĩra.” 32 Mũndũ ũcio aigua ũguo agĩthiĩ akĩingĩra nyũmba, nake* akĩohora ngamĩra icio na agĩcihe nyeki na irio na akĩmũhe maĩ ma gũthambia magũrũ make na magũrũ ma arũme arĩa maarĩ nake. 33 Ĩndĩ rĩrĩa irio ciaigirũo mbere yake-rĩ, akiuga atĩrĩ: “Ndikũrĩa nginya ndĩmwĩre ũrĩa ndĩrenda kuuga.” Kwoguo Labani akiuga: “Aria!”

34 Agĩkiuga ũũ: “Niĩ ndĩ ndungata ya Iburahimu.+ 35 Na Jehova nĩ arathimĩte mwathi wakwa mũno, na nĩ atũmĩte atonge mũno akamũhe ngʼondu na ngʼombe, betha na thahabu, ndungata cia arũme na cia atumia, o hamwe na ngamĩra na ndigiri.+ 36 Makĩria ma ũguo-rĩ, Sara mũtumia wa mwathi wakwa nĩ aamũciarĩire mũriũ ũkũrũ-inĩ wake,+ na mwathi wakwa nĩ akaamũhe kĩrĩa gĩothe arĩ nakĩo.+ 37 Kwoguo mwathi wakwa nĩ aatũmire ndĩhĩte, akiuga ũũ: ‘Ndũgacarĩrie mũrũ wakwa mũtumia kuuma kũrĩ airĩtu a Akanaani aya ndũranagia nao.+ 38 Ndũgeke ũguo, ĩndĩ ũthiĩ kũrĩ nyũmba ya baba na kũrĩ famĩlĩ itũ,+ nawe ũcarĩrie mũrũ wakwa Isaaka mũtumia kuo.’+ 39 No ngĩũria mwathi wakwa atĩrĩ: ‘Ĩ mũirĩtu ũcio angĩkorũo atekwenda tũũke nake?’+ 40 Nake akĩnjĩra ũũ: ‘Jehova, o we ũrĩa ngoretwo ngĩthiĩ ndĩ mbere yake,+ nĩ egũgũtũmĩra mũraika wake+ na hatarĩ nganja agaacĩrithie rũgendo rwaku, na no mũhaka ũkoonera mũrũ wakwa mũtumia kuuma kũrĩ famĩlĩ itũ na kũrĩ nyũmba ya baba.+ 41 Nĩ ũkwehererio mwĩhĩtwa waku harĩ niĩ angĩkorũo ũgũthiĩ kũrĩ famĩlĩ itũ na marege gũkũnengera mũirĩtu ũcio. Na njĩra ĩyo ndũgũkorũo ũrĩ rungu rwa mwĩhĩtwa waku.’+

42 “Ũmũthĩ rĩrĩa nginyire itherũkĩro-inĩ, njugire ũũ: ‘Jehova Ngai wa Iburahimu mwathi wakwa, angĩkorũo nĩ ũkũgaacĩrithia rũgendo rwakwa, 43 nĩ niĩ ũyũ haha ndũgamĩte itherũkĩro-inĩ. Nĩ gũtuĩke atĩ rĩrĩa harĩũka mũirĩtu+ gũtaha maĩ, ngũmwĩra atĩrĩ, “Ndagũthaitha ũreke ngunde tũũĩ kuuma ndigithũ-inĩ yaku,” 44 nake anjĩre atĩrĩ, “Nyua maĩ, o na ningĩ nĩ ngũtahĩra ngamĩra ciaku maĩ.” Reke mũirĩtu ũcio akorũo nĩwe Jehova athuurĩire mũrũ wa mwathi wakwa.’+

45 “O na itarĩkĩtie kwaria ngoro-inĩ, ndona Rebeka agĩũka akuuĩte ndigithũ yake kĩande-inĩ, nake aikũrũka itherũkĩro-inĩ na ambĩrĩria gũtaha maĩ. Ndamwĩra ũũ: ‘He maĩ ma kũnyua ndagũthaitha.’+ 46 Kwoguo o na ihenya aruta ndigithũ yake kĩande na oiga ũũ: ‘Nyua maĩ,+ na o nacio ngamĩra ciaku nĩ ngũcihe maĩ.’ Nĩ ũndũ ũcio ndakĩnyua maĩ, na o nacio ngamĩra acihee maĩ. 47 Thutha ũcio ndamũũria, ‘Wee wĩ mwarĩ wa ũ?’ nake anjokeria atĩrĩ, ‘Ndĩ mwarĩ wa Bethueli, mũriũ ũrĩa Milika aaciarĩire Nahori.’ Nĩ ũndũ ũcio ndakĩmwĩkĩra gĩcũhĩ iniũrũ na bangiri moko.+ 48 Na ndainamĩrĩra ndaturumithia mũtwe thĩ mbere ya Jehova na ndagooca Jehova Ngai wa Iburahimu mwathi wakwa,+ o we ũcio ũndongoretie njĩra-inĩ ĩrĩa yagĩrĩire nĩguo njoe mũirĩtu wa mũrũ wa nyina na mwathi wakwa ndĩmũtware kũrĩ mũrũ wa mwathi wakwa. 49 Rĩu-rĩ, njĩrai kana nĩ mũkwenda kuonia mwathi wakwa wendo* na wĩhokeku; no angĩkorũo mũtikwenda, mũnjĩre, nĩgetha thiĩ mwena wa ũrĩo kana wa ũmotho.”+

50 Nao Labani na Bethueli magĩcokia ũũ: “Ũndũ ũyũ uumĩte kũrĩ Jehova. Tũtingĩhota gũkwĩra ĩĩ kana ca.* 51 Rebeka arĩ haha mbere yaku. Muoe ũthiĩ, na ũreke atuĩke mũtumia wa mũrũ wa mwathi waku, o ta ũrĩa Jehova oigĩte.” 52 Rĩrĩa ndungata ĩyo ya Iburahimu yaiguire ciugo icio ciao, o rĩmwe ĩkĩinamĩrĩra thĩ mbere ya Jehova. 53 Na ndungata ĩyo ĩkĩambĩrĩria kũruta indo cia betha na cia thahabu na nguo na ĩgĩcihe Rebeka, na ĩkĩhe mũrũ wa nyina o hamwe na nyina indo cia goro. 54 Thutha ũcio ndungata ĩyo na andũ arĩa maarĩ nayo makĩrĩa na makĩnyua, na makĩraara kũu.

Rĩrĩa yokĩrire rũcinĩ, ĩkiuga ũũ: “Njĩtĩkĩriai thiĩ kũrĩ mwathi wakwa.” 55 Nĩ ũndũ ũcio mũrũ wa nyina hamwe na nyina makĩmĩra atĩrĩ: “Reke mũirĩtu ũyũ aikare na ithuĩ na arĩ thikũ ikũmi. Acoke athiĩ.” 56 No ĩkĩmeera ũũ: “Mũtikanjige, tondũ Jehova nĩ agaacĩrithĩtie rũgendo rwakwa. Njĩtĩkĩriai nyumagare, nĩgetha thiĩ kũrĩ mwathi wakwa.” 57 Kwoguo makiuga ũũ: “Reke twĩte mũirĩtu ũcio tũmũũrie.” 58 Magĩta Rebeka na makĩmũũria: “Nĩ ũkwenda gũthiĩ na mũndũrũme ũyũ?” Nake akiuga: “Ĩĩ nĩ ngwenda gũthiĩ.”

59 Magĩgĩtĩkĩria mũirĩtu wao Rebeka+ athiĩ o hamwe na mũreri*+ wake na ndungata ya Iburahimu na andũ ake. 60 Na makĩrathima Rebeka makĩmwĩra: “Mũirĩtu witũ, ũrotuĩka makiri maita ngiri ikũmi,* nayo mbeũ yaku* ĩroegwatĩra kĩhingo kĩa* arĩa mamĩthũire.”+ 61 Rebeka marĩ na ndungata ciake cia airĩtu magĩgĩũkĩra na makĩhaica ngamĩra, na makĩrũmĩrĩra mũndũ ũcio. Kwoguo ndungata ĩyo ĩkĩoya Rebeka na ĩgĩĩthiĩra.

62 Na rĩrĩ, Isaaka agĩkorũo oimĩte mwena wa Biri-lahai-roi,+ tondũ aatũũraga bũrũri wa Negebu.+ 63 Na Isaaka aarĩ nja agĩthianga kũu werũ-inĩ ithaa rĩa hwaĩ-inĩ nĩguo ecũranie.+ Rĩrĩa aatiirire maitho, akĩona ngamĩra igĩũka! 64 Na rĩrĩa Rebeka aatiirire maitho, akĩona Isaaka, na o na ihenya akĩharũrũka akiuma igũrũ rĩa ngamĩra. 65 Agĩcoka akĩũria ndungata ĩyo ũũ: “Nĩ mũndũrũme ũrĩkũ ũũrĩa ũroka agereire werũ-inĩ gũtũtũnga?” Nayo ndungata ĩyo ĩkiuga: “Nĩ mwathi wakwa.” Nake akĩoya taama wake nĩguo ehumbĩre. 66 Nayo ndungata ĩyo ĩkĩra Isaaka maũndũ mothe marĩa yekĩte. 67 Thutha ũcio Isaaka agĩtwara Rebeka hema-inĩ ya nyina Sara.+ Agĩkĩhikia Rebeka agĩtuĩka mũtumia wake; na akĩmwenda mũno,+ na Isaaka agĩkĩhoorerio thutha wa gũkuĩrũo nĩ nyina.+

25 Na rĩrĩ, Iburahimu akĩhikia mũtumia ũngĩ, na eetagwo Ketura. 2 Thutha wa ihinda Ketura akĩmũciarĩra Zimurani, Jokishani, Medani, Midiani,+ Ishibaku, na Shua.+

3 Jokishani agĩtuĩka ithe wa Sheba na Dedani.

Ariũ a Dedani maarĩ, Aashuru, Aletushi, na Aleumi.

4 Ariũ a Midiani maarĩ, Efa, Eferi, Hanoku, Abida, na Elidaa.

Acio othe maarĩ ariũ a Ketura.

5 Thutha-inĩ Iburahimu akĩhe Isaaka+ kĩrĩa gĩothe aarĩ nakĩo, 6 no Iburahimu akĩhe ariũ ake iheo arĩa aaciarĩirũo nĩ thuriya ciake. Na arĩ o muoyo, akĩmeera mathiĩ na mwena wa irathĩro meherere Isaaka mũrũwe,+ magĩgĩthiĩ bũrũri wa Irathĩro. 7 Mĩaka yothe ya ũtũũro wa Iburahimu yarĩ mĩaka 175. 8 Iburahimu agĩkĩhuhia rĩa mũico na agĩkua arĩ na ũkũrũ mwega, arĩ mũkũrũ na akaiganĩra, na agĩturanĩrũo hamwe na andũ ao.* 9 Nao ariũ ake, Isaaka na Ishumaeli makĩmũthika ngurunga-inĩ ya Makipela mũgũnda-inĩ wa Efironi mũrũ wa Zoharu Mũhiti, mũgũnda ũrĩa ũrĩ hakuhĩ na Mamure,+ 10 mũgũnda ũrĩa Iburahimu aagũrĩte kuuma kũrĩ ariũ a Hethi. Kũu nĩkuo Iburahimu aathikirũo, hamwe na Sara mũtumia wake.+ 11 Thutha wa gĩkuũ kĩa Iburahimu, Ngai agĩthiĩ na mbere kũrathima mũrũwe Isaaka,+ nake Isaaka aaikaraga hakuhĩ na Biri-lahai-roi.+

12 Ũyũ nĩ ũhoro wĩgiĩ Ishumaeli+ mũrũ wa Iburahimu, ũrĩa Hagari+ Mũmisiri ndungata ya Sara aaciarĩire Iburahimu.

13 Na rĩrĩ, maya nĩmo marĩĩtwa ma ariũ a Ishumaeli, marĩĩtwa mao kũringana na kĩhumo kĩa famĩlĩ ciao: irigithathi rĩa Ishumaeli nĩ Nebaiothu,+ akarũmĩrĩrũo nĩ Kedari,+ Adubeeli, Mibisamu,+ 14 Mishima, Duma, Masa, 15 Hadadi, Tema, Jeturu, Nafishi, na Kedema. 16 Acio nĩo ariũ a Ishumaeli, namo macio nĩmo marĩĩtwa mao kũringana na matũũra mao na kũringana na kambĩ* ciao, atongoria 12 kũringana na mĩhĩrĩga yao.+ 17 Ishumaeli aatũũrire mĩaka 137. Agĩkĩhuhia rĩa mũico na agĩkua na agĩturanĩrũo hamwe na andũ ao.* 18 Nao makĩambĩrĩria gũikara kuuma Havila+ hakuhĩ na Shuri+ ĩrĩa ĩrĩ hakuhĩ na Misiri, o nginya Ashuri. Magĩtũũra hakuhĩ na ariũ othe a ithe wao.*+

19 Naguo ũyũ nĩ ũhoro wĩgiĩ Isaaka mũrũ wa Iburahimu.+

Iburahimu agĩtuĩka ithe wa Isaaka. 20 Isaaka aarĩ na mĩaka 40 rĩrĩa aahikirie Rebeka mwarĩ wa Bethueli+ Mũaramu wa Padani-aramu, mwarĩ wa nyina na Labani Mũaramu. 21 Isaaka agĩikara agĩthaithaga Jehova tondũ wa mũtumia wake, nĩ gũkorũo aarĩ thata; nĩ ũndũ ũcio Jehova akĩigua ihoya rĩake, na Rebeka mũtumia wake akĩgĩa nda. 22 Nao ariũ ake arĩa maarĩ thĩinĩ wake makĩambĩrĩria kũgiana,+ nginya akĩũria atĩrĩ: “Angĩkorũo ũũ nĩguo kũrekĩka-rĩ, hakĩrĩ bata ũrĩkũ thiĩ na mbere gũtũũra muoyo?” Nĩ ũndũ ũcio agĩtuĩria ũhoro harĩ Jehova. 23 Nake Jehova akĩmwĩra ũũ: “Thĩinĩ wa nda yaku+ kũrĩ na ndũrĩrĩ igĩrĩ, na ikundi igĩrĩ cia andũ nĩ ikaamũranio kuuma thĩinĩ waku;+ na rũrĩrĩ rũmwe nĩ rũgaakorũo na hinya gũkĩra rũu rũngĩ,+ na ũrĩa mũkũrũ nĩ agaatungatĩra ũrĩa mũnini.”+

24 Rĩrĩa ihinda rĩake rĩa gũciara rĩakinyire, twana tũrĩa twarĩ thĩinĩ wa nda yake twarĩ twa mahatha. 25 Kaana ka mbere gakiuma karĩ gatune mwĩrĩ wothe na kaahaanaga ta nguo ya maguoya,+ nĩ ũndũ ũcio magĩgeta Esau.*+ 26 Thutha ũcio mũrũ wa nyina akiuma, na guoko gwake kwanyitĩte ndiira ya Esau,+ nĩ ũndũ ũcio Isaaka akĩmwĩta Jakubu.*+ Isaaka aarĩ na mĩaka 60 rĩrĩa Rebeka aamaciarire.

27 Na rĩrĩa tũmwana tũu twanenehire, Esau agĩtuĩka mũguĩmi njorua,+ mũndũ wa gĩthaka-inĩ, no Jakubu aarĩ mũndũ ũtaarĩ ũcuke, na aaikaraga hema-inĩ.+ 28 Isaaka eendete Esau tondũ nĩ amũrehagĩra nyama, nake Rebeka eendete Jakubu.+ 29 Hĩndĩ ĩmwe Jakubu aarugaga gĩtoero nake Esau agĩũka arĩ mũnogu kuuma gĩthaka-inĩ. 30 Kwoguo akĩra Jakubu ũũ: “Ndagũthaitha ũũhe ikai rĩmwe rĩa gĩtoero kĩu gĩaku gĩtune na ihenya tondũ ndĩ mũnogu mũno!”* Nĩkĩo gĩatũmire etagwo Edomu.*+ 31 Jakubu aigua ũguo akĩmwĩra atĩrĩ: “Amba ũnyenderie ũrigithathi waku!”+ 32 Nake Esau akiuga ũũ: “Rĩu niĩ ndĩ hakuhĩ gũkua! Ũrigithathi wakwa ũkũngʼuna na kĩ?” 33 Nake Jakubu akiuga atĩrĩ: “Amba wĩhĩte harĩ niĩ!” Kwoguo akĩĩhĩta harĩ we na akĩendia ũrigithathi wake kũrĩ Jakubu.+ 34 Nake Jakubu akĩhe Esau mũgate na gĩtoero kĩa ndengũ, akĩrĩa na akĩnyua, agĩcoka agĩũkĩra na agĩĩthiĩra. Nĩ ũndũ ũcio, Esau nĩ aanyararire ũrigithathi wake.

26 Na rĩrĩ, nĩ kwagĩire na ngʼaragu bũrũri-inĩ, tiga ĩrĩa ya mbere yarĩ kuo matukũ-inĩ ma Iburahimu,+ nake Isaaka agĩthiĩ kũrĩ Abimeleku mũthamaki wa Afilisti, thĩinĩ wa Gerari. 2 Nake Jehova akĩmuumĩrĩra akĩmwĩra atĩrĩ: “Ndũgaikũrũke Misiri. Ikara bũrũri-inĩ ũrĩa ngũkuonia. 3 Ikara bũrũri-inĩ ũyũ+ ũrĩ mũgeni, na nĩ ngũthiĩ na mbere gũkorũo hamwe nawe na ngũrathime nĩ gũkorũo wee o hamwe na mbeũ yaku* nĩ ngaamũhe mabũrũri maya mothe,+ na nĩ ngũhingia mwĩhĩtwa ũyũ ũrĩa ndehĩtire harĩ thoguo Iburahimu:+ 4 ‘Nĩ ngũingĩhia mbeũ yaku* o ta njata cia igũrũ;+ na nĩ ngũhe mbeũ yaku* mabũrũri maya mothe;+ na kũgerera harĩ mbeũ yaku,* ndũrĩrĩ ciothe cia thĩ nĩ ikeegwatĩra kĩrathimo,’+ 5 nĩ gũkorũo Iburahimu nĩ aathikĩrĩirie mũgambo wakwa na agĩthiĩ na mbere kũhingia maũndũ marĩa nyendaga mekwo, maathani makwa, matuĩro makwa, na mawatho makwa.”+ 6 Nĩ ũndũ ũcio Isaaka agĩthiĩ na mbere gũikara Gerari.+

7 Na rĩrĩa arũme a kũndũ kũu mooragia ũhoro wa mũtumia wake-rĩ, ooigaga ũũ: “Nĩ mwarĩ wa baba.”+ Nĩ eetigagĩra kuuga atĩrĩ, “Nĩ mũtumia wakwa,” tondũ ooigire, “Arũme a kũndũ gũkũ mahota kũnjũraga nĩ ũndũ wa Rebeka,” nĩ gũkorũo aarĩ mũthaka.+ 8 Thutha wa ihinda, Abimeleku mũthamaki wa Afilisti arorete nja ndirica-inĩ, akĩona Isaaka akĩonia Rebeka mũtumia wake wendo.*+ 9 O hĩndĩ ĩyo Abimeleku agĩta Isaaka na akĩmwĩra: “Na ma nĩ mũtumia waku! Nĩ kĩĩ gĩatũmire uuge ũũ, ‘Nĩ mwarĩ wa baba’?” Nake Isaaka akĩmwĩra: “Ndoigire ũguo tondũ nĩ ndetigagĩra gũkua nĩ ũndũ wake.”+ 10 No Abimeleku agĩthiĩ na mbere kuuga atĩrĩ: “Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũyũ ũtwĩkĩte?+ Ĩ kũngĩragĩire na mũndũ ũgũkoma na mũtumia waku, nawe ũtũme twĩhie!”+ 11 Abimeleku agĩgĩatha andũ othe, akiuga: “Mũndũ o wothe ũkũhutia mũndũrũme ũyũ na mũtumia wake no kũũragwo ekũũragwo!”

12 Nake Isaaka akĩambĩrĩria kũhanda mbegũ bũrũri-inĩ ũcio, na mwaka-inĩ ũcio aagethire maita 100 ma kĩrĩa aahandire, nĩ gũkorũo Jehova nĩ aamũrathimaga.+ 13 Mũndũ ũcio agĩtuĩka mũtongu, na agĩthiĩ na mbere kũgaacĩra nginya agĩtonga makĩria. 14 Akĩgĩa ndũũru cia ngʼondu na ndũũru cia ngʼombe na ndungata nyingĩ,+ nao Afilisti makĩambĩrĩria kũmũiguĩra ũiru.

15 Nĩ ũndũ ũcio Afilisti makĩoya tĩri magĩthika ithima ciothe iria ndungata cia ithe cieenjete matukũ-inĩ ma Iburahimu.+ 16 Nake Abimeleku akĩra Isaaka atĩrĩ: “Uma gũkũ gwitũ, nĩ gũkorũo nĩ ũgĩĩte na hinya mũno gũtũkĩra.” 17 Nĩ ũndũ ũcio Isaaka akiuma kũu na akĩamba hema mũkuru-inĩ wa Gerari+ na akĩambĩrĩria gũikara kuo. 18 Na Isaaka agĩthikũria ithima iria cieenjetwo matukũ-inĩ ma ithe Iburahimu iria Afilisti maathikĩte thutha wa Iburahimu gũkua,+ na agĩciĩta marĩĩtwa marĩa ithe aaciheete.+

19 Na rĩrĩa ndungata cia Isaaka cieenjaga mũkuru-inĩ ũcio, igĩkora gĩthima kĩa maĩ mega. 20 Nao arĩithi a Gerari makĩambĩrĩria gũkararania na arĩithi a Isaaka, makiuga: “Maĩ maya nĩ maitũ!” Kwoguo agĩta gĩthima kĩu Eseku,* nĩ ũndũ nĩ maakararanirie nake. 21 Makĩambĩrĩria kwenja gĩthima kĩngĩ, na magĩkararania nĩ ũndũ wakĩo o nakĩo. Kwoguo agĩgĩta Sitina.* 22 Thutha-inĩ agĩthaama kuuma hau na akĩenja gĩthima kĩngĩ, no matiakararanirie nĩ ũndũ wakĩo. Kwoguo agĩgĩta Rehobothu* na akiuga ũũ: “Nĩ tondũ rĩu Jehova nĩ atũheete kũndũ kwariĩ na nĩ atũmĩte tũciarane bũrũri-inĩ ũyũ.”+

23 Agĩcoka akĩambata kuuma hau agĩthiĩ Biri-shiba.+ 24 Ũtukũ ũcio Jehova akĩmuumĩrĩra akĩmwĩra atĩrĩ: “Niĩ nĩ niĩ Ngai wa thoguo Iburahimu.+ Ndũgetigĩre,+ nĩ gũkorũo ndĩ hamwe nawe, na nĩ ngũkũrathima na nyingĩhie mbeũ yaku* nĩ ũndũ wa Iburahimu ndungata yakwa.”+ 25 Kwoguo agĩaka kĩgongona hau na agĩkaĩra rĩĩtwa rĩa Jehova.+ Na Isaaka akĩamba hema yake hau,+ na ndungata ciake ikĩenja gĩthima ho.

26 Thutha-inĩ Abimeleku agĩũka kũrĩ we oimĩte Gerari marĩ na Ahuzathu mũtaarani wake wa hakuhĩ na Fikolu mũnene wa mbũtũ yake.+ 27 Nĩ ũndũ ũcio Isaaka akĩmoria ũũ: “Nĩ kĩĩ gĩatũma mũũke kũrĩ niĩ, kuona atĩ nĩ mwamenire na mũkĩnyingata nyume kwanyu?” 28 Nao makiuga atĩrĩ: “Nĩ tuonete wega atĩ Jehova nĩ akoretwo hamwe nawe.+ Nĩ ũndũ ũcio tũroiga atĩrĩ, ‘Reke tũgĩe na mwĩhĩtwa wa thayũ gatagatĩ-inĩ gaitũ nawe, na ũreke tũgĩe na kĩrĩkanĩro nawe+ 29 atĩ ndũgũtwĩka ũndũ mũũru o ta ũrĩa tũtagwĩkĩte ũndũ mũũru, kuona atĩ tũgwĩkĩte o wega nĩ ũndũ twakwĩrire ũthiĩ na thayũ. Rĩu wee nĩwe mũrathime wa Jehova.’” 30 Nake akĩhaarĩria iruga nĩ ũndũ wao, nao makĩrĩa na makĩnyua. 31 Naguo rũcinĩ magĩũkĩra tene na makĩgĩa na mwĩhĩtwa.+ Thutha ũcio Isaaka akĩreka mathiĩ, nao makiuma harĩ we magĩthiĩ na thayũ.

32 Mũthenya o ro ũcio ndungata cia Isaaka igĩũka na ikĩmũmenyithia ũhoro wĩgiĩ gĩthima kĩrĩa cieenjete,+ ikĩmwĩra ũũ: “Nĩ tuona maĩ!” 33 Kwoguo agĩta gĩthima kĩu Shiba. Nĩkĩo itũũra rĩu rĩtagwo Biri-shiba+ nginya ũmũthĩ.

34 Rĩrĩa Esau aarĩ na mĩaka 40, akĩhikia Judithi mwarĩ wa Beeri Mũhiti na ningĩ akĩhikia Basemathu mwarĩ wa Eloni Mũhiti.+ 35 Nao magĩtuĩka kĩhumo gĩa kĩeha kĩnene* harĩ Isaaka na Rebeka.+

27 Na rĩrĩa Isaaka aakũrire na maitho make makĩaga hinya wa kuona, agĩta Esau+ mũrũwe ũrĩa mũkũrũ akĩmwĩra atĩrĩ: “Mũrũ wakwa!” Nake agĩcokia ũũ: “Ĩ niĩ ũyũ haha!” 2 Agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Rĩu niĩ ndĩ mũkũrũ. Na ndiũĩ rĩrĩa ngũkua. 3 Kwoguo ihinda-inĩ rĩrĩ, ndagũthaitha woe indo ciaku cia kũguĩma, thiaka waku na ũta waku, ũthiĩ werũ-inĩ ũũhĩtĩre nyamũ ya gĩthaka.+ 4 Na ũthondeke irio irĩ na cama iria nyendete, ũndehere. Na niĩ ndĩcirĩe nĩguo ngũrathime itanakua.”

5 Na rĩrĩ, Rebeka nĩ aathikagĩrĩria hĩndĩ ĩyo Isaaka aaragia na Esau mũrũwe. Nake Esau agĩgĩthiĩ werũ-inĩ kũhĩta nyamũ ya gĩthaka nĩgetha amĩrehe.+ 6 Nake Rebeka akĩra Jakubu mũrũwe ũũ:+ “Ndaigua thoguo akĩaria na Esau mũrũ wa nyũkwa akĩmwĩra atĩrĩ, 7 ‘Ndehera nyamũ ya gĩthaka na ũthondekere irio irĩ na cama. Na niĩ ndĩe nĩguo ngũrathime ndĩ mbere ya Jehova itanakua.’+ 8 Rĩu mũrũ wakwa, thikĩrĩria na kinyi na wĩke ũrĩa ngũkwĩra.+ 9 Ndagũthaitha ũthiĩ rũũru-inĩ woe tũbũri twĩrĩ nĩgetha ndĩtũthondeke tũtuĩke irio irĩ na cama nĩ ũndũ wa thoguo, o ta ũrĩa endete. 10 Ũcoke ũtwarĩre thoguo arĩe, nĩguo akũrathime atanakua.”

11 Jakubu akĩra nyina Rebeka ũũ: “No Esau mũrũ wa maitũ akoragwo aiyũire njuĩrĩ,+ na niĩ ngothi yakwa nĩ nyoroku. 12 Ĩ baba angĩĩhambata?+ Hatarĩ nganja ingĩoneka ta arĩ kũmũthaakĩra ndĩramũthaakĩra, na niĩ ndĩrehere kĩrumi handũ ha kĩrathimo.” 13 Nake nyina akĩmwĩra: “Mũrũ wakwa, kĩrumi kĩu ũngĩrumwo kĩronjokerera. Wee ĩka o ta ũrĩa ndakwĩra na ũthiĩ ũndehere tũbũri tũu.”+ 14 Agĩgĩthiĩ agĩtuoya na agĩtwarĩra nyina, nake nyina agĩthondeka irio irĩ na cama, o ta ũrĩa ithe eendete. 15 Thutha ũcio Rebeka akĩoya nguo iria njega mũno cia Esau mũrũwe ũrĩa mũkũrũ, iria aarĩ nacio nyũmba, na agĩcihumba Jakubu mũrũwe ũcio mũnini.+ 16 Ningĩ akĩmwĩkĩra maguoya ma tũbũri tũu moko-inĩ make na kũrĩa ataarĩ njuĩrĩ ngingo-inĩ yake.+ 17 Agĩcoka akĩnengera Jakubu mũrũwe irio icio ciarĩ na cama o hamwe na mũgate.+

18 Kwoguo akĩingĩra kũrĩ ithe na akiuga: “Baba!” nake akiuga: “Ĩ niĩ ũyũ haha! Nĩ wee ũ mũrũ wakwa?” 19 Jakubu akĩra ithe atĩrĩ: “Nĩ niĩ Esau irigithathi rĩaku.+ Nĩ ndeka o ta ũrĩa ũnjĩrire. Ndagũthaitha ũikare thĩ, ũrĩe nyama cia nyamũ ĩrĩa ndahĩta, nĩgetha ũndathime.”+ 20 Isaaka akĩũria mũrũwe ũũ: “Kaĩ wamĩona na ihenya atĩa, mũrũ wakwa?” Nake agĩcokia: “Nĩ tondũ Jehova Ngai waku nĩ amĩndeheire.” 21 Isaaka agĩcoka akĩra Jakubu atĩrĩ: “Ta kuhĩrĩria haha mũrũ wakwa-ĩ, nĩguo ngũhambate, menye kana kũna nĩ mũrũ wakwa Esau kana tiwe.”+ 22 Jakubu agĩgĩkuhĩrĩria ithe Isaaka, nake akĩmũhambata, na agĩcoka akiuga: “Mũgambo nĩ mũgambo wa Jakubu, no moko, nĩ moko ma Esau.”+ 23 Ndaigana kũmũmenya tondũ moko make maarĩ na njuĩrĩ o ta moko ma Esau mũrũ wa nyina. Nĩ ũndũ ũcio akĩmũrathima.+

24 Thutha ũcio akĩmũũria: “Ti itherũ nĩwe Esau mũrũ wakwa?” nake akĩmũcokeria: “Ĩ nĩ niĩ.” 25 Ningĩ akĩmwĩra: “Mũrũ wakwa, ndehera nyama cia nyamũ ĩrĩa wahĩta ndĩe, njoke ngũrathime.” Agĩkĩmũtwarĩra na akĩrĩa, na akĩmũhe ndibei akĩnyua. 26 Nake ithe Isaaka akĩmwĩra ũũ: “Mũrũ wakwa, ndagũthaitha ũkuhĩrĩrie haha, ũũmumunye.”+ 27 Kwoguo agĩkuhĩrĩria na akĩmũmumunya, nake nĩ aaiguire mũnungo wa nguo ciake.+ Agĩkĩmũrathima na akiuga:

“Atĩrĩrĩ, mũnungo wa mũrũ wakwa nĩ ta mũnungo wa mũgũnda ũrĩa Jehova arathimĩte. 28 Ngai ũrĩa wa ma arokũhe ime rĩa igũrũ+ na tĩri ũrĩa mũnoru wa gũkũ thĩ+ o hamwe na irio* nyingĩ na ndibei njerũ.*+ 29 Ikundi cia andũ nĩ igũtungatagĩre, nacio ndũrĩrĩ ikũinamagĩrĩre. Ũrĩkoragwo ũrĩ mwathi wa ariũ a thoguo, nao ariũ a nyũkwa magakũinamĩrĩra.+ Kũnyitwo nĩ kĩrumi nĩ mũndũ o wothe ũrĩa ũgaakũruma, na kũrathimwo nĩ mũndũ o wothe ũrĩa ũgaakũrathima.”+

30 Na rĩrĩ, o hĩndĩ ĩyo Isaaka aakoretwo arĩkia kũrathima Jakubu, na Jakubu akehera harĩ ithe Isaaka, Esau mũrũ wa nyina agĩũka kuuma kũguĩma.+ 31 O nake akĩhaarĩria irio irĩ na cama na agĩtwarĩra ithe, na akĩra ithe ũũ: “Baba, ũkĩra ũrĩe nyama ciakwa cia kũguĩmwo, nĩgetha ũndathime.” 32 Nake ithe Isaaka akĩmũũria: “Nĩ wee ũ?” akĩmũcokeria: “Nĩ niĩ Esau, mũrũguo wa irigithathi.”+ 33 Nake Isaaka akĩambĩrĩria kũinaina na hinya, na akiuga: “Nũũ ũcio ũgĩthiire ahĩta nyamũ na andehera? Nĩ ndĩmĩrĩire ũtanakinya, na ndamũrathima—na hatarĩ nganja nĩ ekũrathimwo!”

34 Esau aigua ciugo cia ithe, akĩambĩrĩria kũrĩra anĩrĩire na mũgambo mũnene mũno arĩ na marũrũ na akĩra ithe ũũ: “Ndathima, o na niĩ baba!”+ 35 No we akiuga: “Mũrũ wa nyũkwa okire na wara nĩguo agĩe kĩrathimo gĩaku.” 36 Aigua ũguo akiuga: “Na githĩ ti kĩo etagwo Jakubu,* nĩgetha oe ithenya rĩakwa maita maya merĩ?+ Nĩ arĩkĩtie kuoya ũrigithathi wakwa,+ na rĩu nĩ oya kĩrathimo gĩakwa!”+ Agĩcoka akĩũria: “Ndũrĩ na kĩrathimo ũnjigĩire?” 37 No Isaaka agĩcokeria Esau ũũ: “Nĩ ndamũtua mwathi igũrũ rĩaku,+ na nĩ ndamũhe ariũ othe a nyina matuĩke ndungata ciake, na ndamũhe irio na ndibei njerũ* nĩguo imũteithagie.+ Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũtigarĩte ingĩgwĩkĩra, mũrũ wakwa?”

38 Esau akĩra ithe ũũ: “Baba, kaĩ uuma na kĩrathimo o kĩmwe tu? Ndathima, o na niĩ baba!” Esau agĩkĩrĩra anĩrĩire agĩitaga maithori.+ 39 Nĩ ũndũ ũcio ithe Isaaka akĩmũcokeria ũũ:

“Atĩrĩrĩ, gĩikaro gĩaku kĩrĩkoragwo kũraya na tĩri mũnoru wa gũkũ thĩ, na kũraya na ime rĩa igũrũ.+ 40 Na ũgũtũũra ũhũthagĩra rũhiũ rwaku rwa njora,+ na nĩ ũrĩtungatagĩra mũrũ wa nyũkwa.+ No rĩrĩa ũkaaga gũkirĩrĩria, nĩ ũkoina icoki rĩake rĩehere ngingo-inĩ yaku.”+

41 No rĩrĩ, Esau akĩiga muku kwerekera Jakubu nĩ ũndũ wa kĩrathimo kĩrĩa ithe aamũheire,+ na Esau agĩikara akĩĩraga ũũ ngoro-inĩ: “Matukũ ma gũcakaĩra baba nĩ makuhĩrĩirie.+ Thutha ũcio no kũũraga ngooraga Jakubu mũrũ wa maitũ.” 42 Rĩrĩa ciugo cia Esau mũrũwe ũrĩa mũkũrũ ciamenyithirio Rebeka, agĩtũmanĩra Jakubu mũrũwe ũrĩa mũnini akĩmwĩra ũũ: “Atĩrĩrĩ, Esau mũrũ wa nyũkwa nĩ arabanga gũkũũraga nĩguo erĩhĩrie.* 43 Rĩu mũrũ wakwa, ĩka ũrĩa ngũkwĩra. Ũkĩra ũũrĩre Harani kwa Labani mũrũ wa maitũ.+ 44 Ũikare nake kwa ihinda nginya marakara ma mũrũ wa nyũkwa mahoorere, 45 o nginya marakara marĩa mũrũ wa nyũkwa arĩ namo gũkwerekera mathire na ariganĩrũo nĩ ũrĩa ũmwĩkĩte. Na nĩ ngaacoka ngũtũmanĩre. Kaĩ ingĩkĩũrũo nĩ inyuerĩ mũthenya ũmwe nĩkĩ?”

46 Thutha ũcio Rebeka agĩikara akĩraga Isaaka ũũ: “Nĩ menete ũtũũro wakwa mũno nĩ ũndũ wa airĩtu a Hethi.+ Jakubu angĩkahikia mũtumia kuuma harĩ airĩtu a Hethi, o ta airĩtu aya marĩ gũkũ bũrũri-inĩ-rĩ, ũtũũro wakwa ũkĩrĩ na wega ũrĩkũ?”+

28 Nĩ ũndũ ũcio Isaaka agĩta Jakubu akĩmũrathima na akĩmũhe watho, akĩmwĩra atĩrĩ: “Ndũkahikanie kuuma kũrĩ airĩtu a Kanaani.+ 2 Thiĩ Padani-aramu nyũmba ya Bethueli, ithe wa maitũguo, na ũrute mũtumia kuuma kũrĩ airĩtu a Labani,+ mũrũ wa nyina na maitũguo. 3 Ngai Mwene-Hinya-Wothe nĩ egũkũrathima na atũme ũciarane na ũingĩhe, na hatarĩ nganja nĩ ũgaatuĩka kĩũngano kĩa ikundi cia andũ.+ 4 Na nĩ agaakũhe kĩrathimo kĩa Iburahimu,+ wee o hamwe na mbeũ yaku,* nĩguo wĩgwatĩre bũrũri ũrĩa wee ũtũũrĩte ũrĩ mũgeni, ũrĩa Ngai aaheire Iburahimu.”+

5 Kwoguo Isaaka akĩreka Jakubu athiĩ, akĩerekera Padani-aramu, agĩthiĩ kwa Labani mũrũ wa Bethueli ũrĩa Mũaramu,+ mũrũ wa nyina na Rebeka,+ nyina wa Jakubu na Esau.

6 Esau akĩona atĩ Isaaka nĩ aarathimĩte Jakubu na akamwĩra athiĩ Padani-aramu akarute mũtumia kuo na atĩ hĩndĩ ĩrĩa aamũrathimire, nĩ aamwathire akĩmwĩra ũũ, “Ndũkahikanie kuuma kũrĩ airĩtu a Kanaani,”+ 7 na atĩ Jakubu nĩ aathĩkĩire ithe na nyina agathiĩ Padani-aramu.+ 8 Esau agĩcoka akĩmenya atĩ ithe Isaaka ndaakenagio nĩ airĩtu a Kanaani,+ 9 nĩ ũndũ ũcio Esau agĩthiĩ kwa Ishumaeli na akĩhikia Mahalathu mwarĩ wa Ishumaeli mũrũ wa Iburahimu, mwarĩ wa nyina na Nebaiothu, akĩmuongerera harĩ atumia arĩa aarĩ nao.+

10 Jakubu akiuma Biri-shiba na agĩthiĩ erekeire Harani.+ 11 Thutha wa ihinda agĩkinya handũ na akĩĩhaarĩria kũraara ho tondũ riũa nĩ rĩathũĩte. Nĩ ũndũ ũcio akĩoya ihiga rĩmwe rĩa marĩa maarĩ hau na akĩrĩiga wega etiire mũtwe narĩo akome.+ 12 Thutha ũcio akĩrota, na rĩrĩ! haarĩ na ngathĩ yaturumĩte thĩ, na mũthia wayo ũgakinya o matu-inĩ; na haarĩ na araika a Ngai maambataga magĩikũrũkaga ngathĩ-inĩ ĩyo.+ 13 Na rĩrĩ, Jehova aarĩ igũrũ rĩayo, na akiuga atĩrĩ:

“Niĩ nĩ niĩ Jehova Ngai wa thoguo Iburahimu na Ngai wa Isaaka.+ Bũrũri ũcio ũkomete-rĩ, nĩ ngaakũhe na ndĩũhe mbeũ yaku.*+ 14 Na mbeũ yaku* ĩkaaingĩha o ta rũkũngũ rwa thĩ,+ na nĩ ũgaatherema kũndũ kũraihu mwena wa ithũĩro na mwena wa irathĩro o na mwena wa rũgongo na mwena wa mũhuro, na kũgerera harĩ wee na harĩ mbeũ yaku* famĩlĩ ciothe iria irĩ thĩinĩ wa thĩ nĩ ikaarathimwo.*+ 15 Ndĩ hamwe nawe, na nĩ ngũkũgitĩra kũrĩa guothe ũgũthiĩ, na nĩ ngaagũcokia bũrũri-inĩ ũyũ.+ Ndigaagũtiganĩria nginya rĩrĩa ngaahingia ũndũ ũcio ndakwĩrĩra.”+

16 Jakubu agĩcoka agĩũkĩra kuuma toro na akiuga ũũ: “Hatarĩ nganja Jehova arĩ handũ haha, na ndikũmenyaga ũguo.” 17 Akĩiyũrũo nĩ guoya na akiuga ũũ: “Handũ haha nĩ ha kũgegania! Haha no hakorirũo harĩ nyũmba ya Ngai,+ na gĩkĩ nĩkĩo kĩhingo kĩa igũrũ.”+ 18 Jakubu agĩgĩũkĩra rũcinĩ tene na akĩoya ihiga rĩrĩa eetiirĩte mũtwe narĩo akĩrĩhanda ta gĩtugĩ na agĩitĩrĩria maguta igũrũ rĩarĩo.+ 19 Nĩ ũndũ ũcio agĩta handũ hau Betheli,* no mbere ĩyo itũũra rĩu rĩetagwo Luzu.+

20 Jakubu agĩcoka akĩĩhĩta akiuga atĩrĩ: “Angĩkorũo Ngai nĩ egũthiĩ na mbere gũkorũo hamwe na niĩ na angitĩre rũgendo-inĩ rwakwa, na ahe irio cia kũrĩa na nguo cia kwĩhumba 21 na njoke nyũmba-inĩ ya baba ndĩ na thayũ-rĩ, Jehova nĩ egũkorũo onanĩtie atĩ hatarĩ nganja we nĩ Ngai wakwa. 22 Narĩo ihiga rĩrĩ ndahanda ta gĩtugĩ rĩgũtuĩka nyũmba ya Ngai,+ na wee Ngai wakwa gũtirĩ hĩndĩ ngaaga gũkũhe gĩcunjĩ gĩa ikũmi kĩa indo ciothe iria ũrĩheaga.”

29 Thutha ũcio Jakubu agĩthiĩ na mbere na rũgendo rwake erekeire bũrũri wa andũ a mwena wa Irathĩro. 2 Na rĩrĩ, akĩona gĩthima werũ-inĩ na ndũũru ithatũ cia ngʼondu ikomete hakuhĩ nakĩo, tondũ maaheaga ndũũru maĩ kuuma gĩthima-inĩ kĩu. Haarĩ na ihiga inene rĩarĩ mũromo-inĩ wa gĩthima kĩu. 3 Ndũũru ciothe ciacokanĩrĩra ho, maagaragaragia ihiga rĩu rĩehere mũromo-inĩ wa gĩthima kĩu, nao makahe ndũũru icio maĩ, na thutha ũcio magacokia ihiga rĩu harĩa rĩaikaraga mũromo-inĩ wa gĩthima kĩu.

4 Jakubu agĩkĩmoria: “Ariũ a ithe witũ, muumĩte kũ?” nao makĩmwĩra atĩrĩ: “Tũrĩ a kuuma Harani.”+ 5 Akĩmoria ũũ: “Nĩ mũĩ Labani+ mũcũkũrũ wa* Nahori?”+ nao makĩmwĩra atĩrĩ: “Ĩĩ nĩ tũmũĩ.” 6 Aigua ũguo akĩmoria: “Hihi no mwega?” Makĩmũcokeria ũũ: “Ĩĩ no mwega. O na ĩ ũyũ mwarĩ Rakeli+ okĩte arĩ na ngʼondu!” 7 Agĩcoka akiuga: “Mũthenya ũrĩ o gatagatĩ. Rĩrĩ ti ihinda rĩa gũcokanĩrĩria ndũũru. Hei ngʼondu maĩ, mũcoke mũthiĩ mũgacirĩithie.” 8 Nao makiuga: “Tũtiĩtĩkĩrĩtio gwĩka ũguo nginya ndũũru ciothe ikorũo icokanĩrĩirio nao makagaragaria ihiga rĩkehera mũromo-inĩ wa gĩthima. Thutha ũcio tũkahe ngʼondu maĩ.”

9 Na o akĩaragia nao, Rakeli agĩũka na ngʼondu cia ithe, nĩ gũkorũo aarĩ mũrĩithi. 10 Rĩrĩa Jakubu oonire Rakeli, mwarĩ wa Labani mũrũ wa nyina na nyina, na ngʼondu cia Labani, o rĩo Jakubu agĩthiĩ na akĩgaragaria ihiga rĩkĩehera mũromo-inĩ wa gĩthima kĩu na akĩhe ngʼondu cia Labani mũrũ wa nyina na nyina maĩ. 11 Jakubu agĩcoka akĩmumunya Rakeli na akĩrĩra anĩrĩire agĩitaga maithori. 12 Na Jakubu akĩambĩrĩria kwĩra Rakeli atĩ nĩ metainwo na ithe,* na atĩ nĩ mũrũ wa Rebeka. Nake Rakeli agĩthiĩ ihenya akĩra ithe.

13 Na rĩrĩa Labani+ aaiguire ũhoro wĩgiĩ Jakubu mũrũ wa mwarĩ wa nyina, agĩtengʼera kũmũtũnga. Akĩmũhĩmbĩria na akĩmũmumunya akĩmũtwara gwake nyũmba. Nake akĩambĩrĩria kwĩra Labani maũndũ macio mothe. 14 Labani akĩmwĩra ũũ: “Wee kũna wĩ ihĩndĩ rĩakwa na nyama ciakwa.”* Kwoguo agĩikara nake mweri mũgima.

15 Labani agĩkĩũria Jakubu: “Ũkũndungatĩra o ũguo tũhũ, atĩ tondũ nĩ twĩtainwo?*+ Njĩĩra atĩrĩ, ũkwenda mũcara ũigana atĩa?”+ 16 Na rĩrĩ, Labani aarĩ na airĩtu erĩ. Ũrĩa mũkũrũ eetagwo Lea, nake ũrĩa mũnini eetagwo Rakeli.+ 17 No maitho ma Lea matiarĩ makengu, no we Rakeli aatuĩkĩte mũirĩtu kĩĩrorerũa na mũthaka mũno. 18 Jakubu nĩ eendete Rakeli, nĩ ũndũ ũcio akiuga: “Nĩ ndĩhaarĩirie gũgũtungatĩra mĩaka mũgwanja nĩ ũndũ wa Rakeli mwarĩguo ũrĩa mũnini.”+ 19 Nake Labani akĩmwĩra: “Nĩ kaba ndĩmũneane kũrĩ wee handũ ha kũmũneana kũrĩ mũndũrũme ũngĩ. Thiĩ na mbere gũikara na niĩ.” 20 Na Jakubu agĩtungata mĩaka mũgwanja nĩ ũndũ wa Rakeli,+ no maitho-inĩ make yarĩ o ta matukũ manini tondũ wa wendo ũrĩa aarĩ naguo kũmwerekera.

21 Jakubu agĩcoka akĩra Labani atĩrĩ: “Nengera mũtumia wakwa tondũ matukũ ma ũtungata wakwa nĩ mathiru, na ũreke ngome nake.” 22 Labani aigua ũguo agĩcokanĩrĩria arũme othe a kũndũ kũu na akĩhaarĩria iruga. 23 No gwakinya hwaĩ-inĩ, akĩoya Lea mũirĩtu wake akĩmũtwara kũrĩ Jakubu nĩguo akome nake. 24 Ningĩ Labani akĩneana Zilipa ndungata yake ya mũtumia kũrĩ Lea mũirĩtu wake, arĩ ndungata.+ 25 Rũcinĩ Jakubu akĩona atĩ nĩ Lea! Nĩ ũndũ ũcio akĩũria Labani atĩrĩ: “Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũyũ ũnjĩkĩte? Na githĩ ndiragũtungatĩire nĩ ũndũ wa Rakeli? Nĩ kĩĩ gĩatũma ũngungie wara?”+ 26 Nake Labani akĩmwĩra ũũ: “Ti ũndũire witũ gũkũ kũneana mũirĩtu ũrĩa mũnini mbere ya ũrĩa wa irigithathi. 27 Kũngũĩra kiumia kĩa mũirĩtu ũyũ. Thutha ũcio nĩ ũkũneo mũirĩtu ũyũ ũngĩ o nake nawe ũndungatĩre mĩaka ĩngĩ mũgwanja.”+ 28 Jakubu agĩgĩka guo na agĩkũngũĩra kiumia kĩa mũirĩtu ũcio, na thutha ũcio Labani akĩmũnengera Rakeli mũirĩtu wake atuĩke mũtumia wake. 29 Ningĩ, Labani akĩneana Biliha+ ndungata yake ya mũtumia kũrĩ Rakeli mũirĩtu wake atuĩke ndungata yake.+

30 Jakubu agĩgĩkoma na Rakeli o nake, na nĩ eendete Rakeli gũkĩra Lea, na agĩtungatĩra Labani mĩaka ĩngĩ mũgwanja.+ 31 Rĩrĩa Jehova oonire atĩ Lea ndeendetwo,* akĩmũhotithia kũgĩa nda,*+ no Rakeli aarĩ thata.+ 32 Nĩ ũndũ ũcio Lea akĩgĩa nda na agĩciara kahĩĩ, agĩgeta Rubeni,*+ nĩ gũkorũo ooigire ũũ: “Nĩ tondũ Jehova nĩ onete mĩnyamaro yakwa,+ na rĩu mũthuri wakwa nĩ ekwambĩrĩria kũnyenda.” 33 Nake akĩgĩa nda rĩngĩ na agĩciara kahĩĩ agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Nĩ tondũ Jehova nĩ athikĩrĩirie, nĩ gũkorũo ndirendetwo, kwoguo ahee gaka o nako.” Na agĩgeta Simeoni.*+ 34 Na akĩgĩa nda o rĩngĩ agĩciara kahĩĩ agĩcoka akiuga: “Rĩu riita rĩrĩ mũthuri wakwa nĩ ekwĩgwatania na niĩ, tondũ nĩ ndĩmũciarĩire ciana ithatũ cia tũhĩĩ.” Nĩ ũndũ ũcio agĩgeta Lawii.*+ 35 Na akĩgĩa nda riita o rĩngĩ, agĩciara kahĩĩ agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Rĩu riita rĩrĩ ngũgooca Jehova.” Nĩ ũndũ ũcio agĩgeta Juda.*+ Thutha ũcio agĩtiga gũciara.

30 Rĩrĩa Rakeli oonire atĩ ndaraciarĩra Jakubu ciana-rĩ, akĩiguĩra mwarĩ wa nyina ũiru na akĩambĩrĩria kwĩra Jakubu atĩrĩ: “He ciana, kwaga ũguo nĩ ngũkua.” 2 Nake Jakubu agĩcinwo nĩ marakara nĩ ũndũ wa Rakeli na akĩmũũria ũũ: “Kaĩ njoete ithenya rĩa Ngai, o we ũcio ũkũgirĩrĩirie kũgĩa ciana?”* 3 Nĩ ũndũ ũcio Rakeli akĩmwĩra atĩrĩ: “Biliha+ ngombo yakwa ya mũirĩtu arĩ haha. Koma nake nĩguo anjiarĩre* ciana nĩgetha kũgerera harĩ we, o na niĩ ngĩe na ciana.” 4 Kwoguo akĩmũnengera Biliha ndungata yake arĩ ta mũtumia wake, na Jakubu agĩkoma nake.+ 5 Biliha akĩgĩa nda na thutha wa ihinda agĩciarĩra Jakubu kahĩĩ. 6 Nake Rakeli akiuga atĩrĩ: “Ngai nĩ atuĩkĩte mũtuanĩri ciira wakwa na ningĩ nĩ aiguĩte mũgambo wakwa, nginya akahe kahĩĩ.” Nĩkĩo aagetire Dani.*+ 7 Na Biliha, ndungata ya Rakeli akĩgĩa nda rĩngĩ na thutha wa ihinda agĩciarĩra Jakubu kahĩĩ ga kerĩ. 8 Nake Rakeli akiuga ũũ: “Nĩ ngianĩte mũno na mwarĩ wa maitũ. No ningĩ nĩ niĩ hootanĩte!” Nĩ ũndũ ũcio agĩgeta Nafitali.*+

9 Rĩrĩa Lea oonire atĩ nĩ atigĩte kũgĩa ciana, akĩoya Zilipa ndungata yake na akĩmũneana kũrĩ Jakubu arĩ ta mũtumia wake.+ 10 Na Zilipa ndungata ya Lea agĩciarĩra Jakubu kahĩĩ. 11 Nake Lea akiuga atĩrĩ: “Kaĩ ndĩ gũkorũo nĩ ũndũ mwega-ĩ!” Nĩ ũndũ ũcio agĩgeta Gadi.*+ 12 Thutha ũcio Zilipa ndungata ya Lea agĩciarĩra Jakubu kahĩĩ ga kerĩ. 13 Nake Lea akiuga atĩrĩ: “Kaĩ ndĩ mũkenu-ĩ! Nĩ gũkorũo hatarĩ nganja airĩtu nĩ mekuuga ndĩ mũkenu.”+ Nĩ ũndũ ũcio agĩgeta Asheri.*+

14 Na rĩrĩ, matukũ-inĩ ma kũgetha ngano Rubeni+ agĩthianga nĩ oonire mandarĩki* mũgũnda-inĩ. Kwoguo agĩtwarĩra nyina Lea. Nake Rakeli akĩra Lea atĩrĩ: “Ndagũthaitha ũũhe mandarĩki mamwe ma mũrũguo.” 15 Nake Lea akĩmwĩra ũũ: “Kaĩ arĩ ũndũ mũnini ũguo wooire mũthuri wakwa?+ Rĩu ũrenda kuoya mandarĩki ma mũrũ wakwa o namo?” Rakeli akĩmwĩra atĩrĩ: “Nĩ wega. Nĩ egũkoma nawe ũtukũ wa ũmũthĩ nawe ũũhe mandarĩki ma mũrũguo.”

16 Na rĩrĩa Jakubu ooimagĩra werũ-inĩ hwaĩ-inĩ, Lea agĩthiĩ kũmũtũnga na akĩmwĩra atĩrĩ: “Nĩ niĩ ũgũkoma na niĩ, tondũ nĩ neanĩte mandarĩki ma mũrũ wakwa marĩ marĩhi nĩ ũndũ waku.” Kwoguo agĩkoma nake ũtukũ ũcio. 17 Nake Ngai akĩigua na agĩcokia ihoya rĩa Lea, na akĩgĩa nda na thutha wa ihinda agĩciarĩra Jakubu kahĩĩ ga gatano. 18 Nake Lea akiuga atĩrĩ: “Ngai nĩ aheete mũcara wakwa* tondũ nĩ ndaneanire ndungata yakwa kũrĩ mũthuri wakwa.” Nĩ ũndũ ũcio agĩgeta Isakaru.*+ 19 Na Lea akĩgĩa nda rĩngĩ na thutha wa ihinda agĩciarĩra Jakubu kahĩĩ ga gatandatũ.+ 20 Lea agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Ngai nĩ andanahĩire, ĩni, andanahĩire wega biũ. Rĩu mũthuri wakwa nĩ ekũngirĩrĩria,+ nĩ gũkorũo nĩ ndĩmũciarĩire tũhĩĩ tũtandatũ.”+ Nĩ ũndũ ũcio agĩgeta Zebuluni.*+ 21 Thutha ũcio agĩciara kairĩtu na agĩgeta Daina.+

22 Ngai agĩkĩririkana Rakeli, Ngai akĩigua na agĩcokia ihoya rĩake, akĩmũhotithia kũgĩa nda.*+ 23 Akĩgĩa nda na agĩciara kahĩĩ. Agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Ngai nĩ anjehereirie kĩnyũrũri!”+ 24 Nĩ ũndũ ũcio agĩgeta Jusufu*+ na akiuga ũũ: “Jehova nĩ anyongereire kahĩĩ kangĩ.”

25 Thutha wa Rakeli gũciara Jusufu, o hĩndĩ ĩyo Jakubu akĩra Labani ũũ: “Njĩtĩkĩria thiĩ nĩgetha nyinũke gwitũ bũrũri-inĩ witũ.+ 26 Nengera atumia akwa o hamwe na ciana ciakwa, arĩa ngũtungatĩire nĩ ũndũ wao, nĩgetha thiĩ tondũ wee nĩ ũĩ wega ũrĩa ngũtungatĩire.”+ 27 Nake Labani akĩmwĩra atĩrĩ: “Angĩkorũo nĩ njĩtĩkĩrĩkĩte maitho-inĩ maku,—nĩ menyete kũgerera imenyithia cia ũragũri* atĩ Jehova nĩ arandathima nĩ tondũ waku.” 28 Agĩcoka akiuga atĩrĩ: “Njĩĩra mũcara ũrĩa ũkwenda, na nĩ ngũkũnengera.”+ 29 Nake Jakubu akĩmwĩra ũũ: “Wee nĩ ũĩ ũrĩa ngũtungatĩire na ũrĩa rũũru rwaku rũkoretwo rũgĩtherema ndĩ naruo;+ 30 warĩ na rũũru rũnini itanoka, no rĩu rũũru rwaku nĩ rũingĩhĩte na rũgaciarana, na Jehova nĩ akũrathimĩte kuuma rĩrĩa ndokire. Kwoguo-rĩ, niĩ nĩ rĩ ngeekĩra nyũmba yakwa ũndũ?”+

31 Nake Labani akĩmũũria atĩrĩ: “Ũkwenda ngũhe kĩ?” Jakubu akiuga atĩrĩ: “Gũtirĩ kĩndũ ũũkũhe! Angĩkorũo nĩ ũkũnjĩkĩra ũndũ ũyũ ũmwe, nĩ ngũthiĩ na mbere kũrĩithia rũũru rwaku o na kũrũgitĩra.+ 32 Njĩtĩkĩria thiĩ rũũru-inĩ rwaku ruothe ũmũthĩ. Nawe wamũre ngʼondu ĩrĩa yothe ĩrĩ na marooro na ĩrĩ na marangi maingĩ na ngʼondu yothe ĩrĩ na rangi mũirĩrĩru wa gĩĩtĩri gatagatĩ-inĩ ga tũtũrũme, o hamwe na ĩrĩa yothe ĩrĩ na marangi maingĩ na marooro gatagatĩ-inĩ ka mĩgoma. Kuuma rĩu, icio irĩtuĩkaga mũcara wakwa.+ 33 Naguo ũthingu* wakwa nĩguo ũkanjarĩrĩria mũthenya ũrĩa wee ũgooka kuona mũcara wakwa; ĩrĩa yothe ĩtagaakorũo na marooro na ĩtarĩ na marangi maingĩ gatagatĩ-inĩ ka mĩgoma na ĩtarĩ na rangi mũirĩrĩru wa gĩĩtĩri gatagatĩ-inĩ ga tũtũrũme ĩgaakorũo ĩrĩ ya kũiya ingĩgaakorũo nayo.”

34 Nĩ ũndũ ũcio Labani akiuga atĩrĩ: “Ũcio nĩ ũndũ mwega! Reke gũtuĩke o ũguo woiga.”+ 35 Mũthenya o ro ũcio, akĩamũra thenge iria ciarĩ na mĩcoora na marangi maingĩ na mĩgoma yothe ĩrĩa yarĩ na marooro na marangi maingĩ, ĩrĩa yothe yarĩ na handũ harĩ na rangi mwerũ na ĩrĩa yothe yarĩ na rangi mũirĩrĩru wa gĩĩtĩri gatagatĩ-inĩ ga tũtũrũme, na agĩcineana kũrĩ ariũ ake macirĩithagie. 36 Thutha ũcio agĩikara kũndũ kũraihu, ũraihu wa rũgendo rwa mĩthenya ĩtatũ gatagatĩ-inĩ gake na Jakubu, nake Jakubu aarĩithagia ndũũru cia Labani iria ciatigirũo.

37 Nake Jakubu akĩoya thanju aakoretwo o hĩndĩ atua cia mũtĩ wa mũribina, wa mũrothi, na wa mũraraciĩ, agĩciũnũra ũndũ ciatigirũo na tũmarooro twa rangi mwerũ na njĩra ya gũtũma werũ wa thĩinĩ wa thanju icio woneke. 38 Agĩcoka akĩiga thanju icio oonũrĩte mbere ya rũũru rũu, mĩharatĩ-inĩ ya maĩ, harĩa ndũũru ciokaga kũnyuĩra maĩ, nĩgetha ikagĩa ũrugarĩ* irĩ hau mbere ya thanju icio rĩrĩa cioka kũnyua maĩ.

39 Nĩ ũndũ ũcio ndũũru cianyitagwo nĩ ũrugarĩ* irĩ hau mbere ya thanju icio, na ndũũru icio igaciara tũũri tũrĩ na mĩcoora, marooro, na marangi maingĩ. 40 Nake Jakubu akamũra tũtũrũme na akabanga ndũũru icio ũndũ ikũrora iria irĩ na mĩcoora na iria ciothe cia rangi mũirĩrĩru wa gĩĩtĩri gatagatĩ-inĩ ka ndũũru cia Labani. Agacoka akamũra ndũũru ciake na akaga gũcitukania na ndũũru cia Labani. 41 Na hĩndĩ ĩrĩa yothe nyamũ iria ciarĩ na hinya ciagĩaga na ũrugarĩ,* Jakubu aaigaga thanju icio mĩharatĩ-inĩ ĩyo mbere ya maitho ma ndũũru icio, nĩgetha inyitwo nĩ ũrugarĩ* irĩ hau harĩ thanju icio. 42 No rĩrĩa haarĩ na nyamũ iria itaarĩ na hinya, ndaaigaga thanju icio hau. Kwoguo iria itaarĩ na hinya hingo ciothe ciatuĩkaga cia Labani, no iria ciarĩ na hinya ciatuĩkaga cia Jakubu.+

43 Na mũndũ ũcio akĩgaacĩra mũno, akĩgĩa ndũũru nyingĩ biũ na ndungata cia arũme na cia atumia o hamwe na ngamĩra na ndigiri.+

31 Na rĩrĩ, thutha wa ihinda Jakubu akĩigua ũrĩa ariũ a Labani maaragia makoiga ũũ: “Jakubu nĩ oete indo ciothe cia baba, na agĩĩte ũtonga ũyũ wothe kuuma harĩ indo iria ciarĩ cia baba.”+ 2 Na Jakubu arora Labani ũthiũ, akona atĩ mwerekera wake harĩ we ti ũrĩa wakoragwo hau kabere.+ 3 Marigĩrĩrio-inĩ Jehova akĩra Jakubu: “Coka bũrũri wa maithe manyu na kũrĩ andũ anyu,+ na nĩ ngũthiĩ na mbere gũkorũo hamwe nawe.” 4 Nake Jakubu agĩtũmanĩra Rakeli na Lea mathiĩ werũ-inĩ rũũru-inĩ rwake, 5 na akĩmeera ũũ:

“Nĩ nyonete atĩ baba wanyu nĩ acenjetie mwerekera wake harĩ niĩ,+ no Ngai wa baba nĩ akoretwo hamwe na niĩ.+ 6 Inyuĩ ene nĩ mũĩ wega atĩ ndungatĩire baba wanyu na hinya wakwa wothe.+ 7 Nake baba wanyu anageria kũheenia na agacenjia mũcara wakwa maita ikũmi; ĩndĩ Ngai ndarĩ amwĩtĩkĩria kũnjĩka ũndũ mũũru. 8 Hĩndĩ ĩrĩa oiga atĩrĩ, ‘Iria irĩ na marooro nĩcio igũtuĩka mũcara waku,’ rũũru ruothe rwaciaraga tũũri tũrĩ na marooro; no angĩacokire oige, ‘Iria irĩ na mĩcoora nĩcio igũtuĩka mũcara waku,’ rũũru ruothe rwaciaraga tũũri tũrĩ na mĩcoora.+ 9 Ngai agĩgĩthiĩ na mbere kuoya mahiũ ma baba wanyu kuuma harĩ we na akamaheana kũrĩ niĩ. 10 Hĩndĩ ĩmwe rũũru rwagĩire ũrugarĩ,* ngĩtiira maitho makwa na ndĩ kĩroto-inĩ ngĩona atĩ thenge iria ciahaicaga rũũru rũu ciarĩ cia mĩcoora, cia marooro, na cia makanyakanya.+ 11 Na mũraika wa Ngai ũrĩa wa ma akĩnjĩra ndĩ kĩroto-inĩ kĩu atĩrĩ, ‘Jakubu!’ na niĩ ngiuga, ‘Ĩ niĩ ũyũ haha.’ 12 Na agĩthiĩ na mbere kũnjĩra, ‘Ta tiira maitho maku, wone atĩ thenge ciothe iria irahaica rũũru nĩ cia mĩcoora, cia marooro, na cia makanyakanya, nĩ gũkorũo nĩ nyonete ũrĩa wothe Labani aragwĩka.+ 13 Nĩ niĩ Ngai ũrĩa wa ma wa Betheli,+ harĩa waitĩrĩirie gĩtugĩ maguta na ũgĩkĩamũra na noho wehĩtire mwĩhĩtwa harĩ niĩ.+ Rĩu ũkĩra, uume bũrũri ũyũ, ũcoke bũrũri ũrĩa waciarĩirũo.’”+

14 Nao Rakeli na Lea makĩmũcokeria ũũ: “Hihi nĩ harĩ igai ritũ o rĩothe rĩtigarĩte rĩa kũgaya nyũmba-inĩ ya baba? 15 Na githĩ ndonaga tũtariĩ ta ageni, nĩ gũkorũo nĩ aatwendirie na akoretwo akĩhũthĩra mbeca iria irutĩtwo nĩ ũndũ witũ?+ 16 Ũtonga wothe ũrĩa Ngai ehereirie baba nĩ witũ na ciana citũ.+ Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, ĩka ũrĩa wothe Ngai akwĩrĩte wĩke.”+

17 Jakubu agĩgĩũkĩra na akĩoya ciana ciake na atumia ake akĩmaigĩrĩra ngamĩra igũrũ,+ 18 na akĩambĩrĩria rũgendo na rũũru rwake ruothe na indo ciothe iria aagĩĩte nacio,+ mahiũ marĩa aarĩ namo marĩa aagĩĩte arĩ kũu Padani-aramu, nĩguo athiĩ kũrĩ ithe Isaaka bũrũri-inĩ wa Kanaani.+

19 Na rĩrĩ, Labani aathiĩte kwenja ngʼondu ciake, nake Rakeli akĩiya mĩhianano ya terafimu*+ ĩrĩa yarĩ ya ithe.+ 20 Makĩria ma ũguo, Jakubu agĩkungia Labani Mũaramu wara, tondũ ndaamwĩrĩte atĩ nĩ kũũra aroora. 21 Akĩũra na akĩringa Rũũĩ,*+ we o hamwe na kĩrĩa gĩothe aarĩ nakĩo. Agĩcoka akĩerekera gĩcigo-inĩ kĩrĩa kĩrĩ irĩma kĩa Gileadi.+ 22 Mũthenya wa gatatũ Labani akĩmenyithio atĩ Jakubu nĩ orĩte. 23 Nĩ ũndũ ũcio akĩoya ariũ a ithe* na makĩmũrũmĩrĩra rũgendo rwa thikũ mũgwanja na makĩmũkinyĩra gĩcigo-inĩ kĩrĩa kĩrĩ irĩma kĩa Gileadi. 24 Nake Ngai akiumĩrĩra Labani Mũaramu+ ũtukũ kĩroto-inĩ+ akĩmwĩra: “Menyerera ũrĩa ũkwĩra Jakubu, ũrĩ ũndũ mwega kana mũũru.”*+

25 Labani agĩgĩkinya harĩ Jakubu, nĩ gũkorũo Jakubu aambĩte hema yake kĩrĩma-inĩ nake Labani marĩ na ariũ a ithe maambĩte hema gĩcigo-inĩ kĩrĩa kĩrĩ irĩma kĩa Gileadi. 26 Labani agĩcoka akĩũria Jakubu ũũ: “Nĩ atĩa ũũ wĩkĩte? Nĩ kĩĩ gĩtũmĩte ũngungie wara ũgakuua airĩtu akwa ta arĩ andũ matahĩtwo kũgerera rũhiũ rwa njora? 27 Nĩ kĩĩ kĩratũmire ũũre na hitho ũrangungia wara na ndũnjĩre? Ũngĩranjĩrire-rĩ, nĩ ingĩrakũrekereirie na gĩkũngũĩro na nyĩmbo, na manyanga o hamwe na kĩnanda kĩa mũgeeto. 28 Ĩndĩ ndũnahe mweke wa kũmumunya tũcũkũrũ twakwa* o hamwe na airĩtu akwa. Ũreekire ũndũ wa ũrimũ. 29 Ndĩ na ũhoti wa gũgwĩka ũũru, no Ngai wa thoguo aranjarĩirie hwaĩ, aranjĩra, ‘Menyerera ũrĩa ũkwĩra Jakubu, ũrĩ ũndũ mwega kana mũũru.’+ 30 Rĩu nĩ uumagarĩte tondũ nĩ ũkoretwo ũkĩĩrirĩria gũcoka kũrĩ nyũmba ya thoguo, no ũrakĩiyire ngai ciakwa nĩkĩ?”+

31 Jakubu agĩcokeria Labani ũũ: “Nĩ ũndũ nĩ ndĩretigĩrire, tondũ ndĩreĩrire atĩrĩ, ‘Wahota kuoya airĩtu aku ũndunye kĩa hinya.’ 32 Mũndũ o wothe ũgũkora na ngai ciaku ndegũtũũra muoyo. Thuthuria indo iria ndĩ nacio mbere ya ariũ a ithe witũ, na woe kĩrĩa gĩgũkoniĩ.” No Jakubu ndaamenyaga atĩ Rakeli nĩwe waiyĩte ngai icio. 33 Labani agĩkĩingĩra hema-inĩ ya Jakubu na hema ya Lea na hema ya ngombo iria igĩrĩ cia airĩtu,+ no ndoonire ngai icio. Agĩcoka akiuma hema-inĩ ya Lea na akĩingĩra hema-inĩ ya Rakeli. 34 Rakeli aakoretwo oya mĩhianano ĩyo ya terafimu na akamĩikia gĩkabu-inĩ kĩa matandĩko ma ngamĩra ma atumia, na nĩyo aaikarĩire. Nĩ ũndũ ũcio Labani agĩcaria kũu hema-inĩ guothe no ndaamĩonire. 35 Agĩcoka akĩra ithe ũũ: “Ndũkarakare, mwathi wakwa, tondũ ndingĩhota gũkũrũgamĩra, nĩ gũkorũo ũndũ ũrĩa ũkoraga atumia nĩ ũngorete.”+ Kwoguo agĩcaria biũ no ndaigana kuona mĩhianano ĩyo ya terafimu.+

36 Hĩndĩ ĩyo Jakubu akĩrakara mũno na akĩambĩrĩria kũmenereria Labani. Jakubu agĩkĩũria Labani atĩrĩ: “Ihĩtia rĩakwa nĩ rĩrĩkũ, na nĩ rĩhia rĩrĩkũ rĩratũma ũnũmĩrĩre ũrakarĩte? 37 Rĩu tondũ nĩ wacaria indo-inĩ ciakwa ciothe-rĩ, nĩ kĩĩ wona kĩa nyũmba yaku? Kĩige haha mbere ya ariũ a baba na ariũ a thoguo, na ũreke o matue ciira gatagatĩ-inĩ gaitũ ithuerĩ. 38 Ihinda-inĩ rĩu rĩa mĩaka 20 ĩrĩa ngoretwo nawe, ngʼondu ciaku na mbũri ciaku itirĩ ciahuna,+ na ndirĩ ndarĩa ndũrũme cia rũũru rwaku. 39 Ndirĩ ndakũrehera nyamũ o na ĩmwe ĩtamburĩtwo nĩ nyamũ cia gĩthaka.+ Nĩ niĩ ndarĩhaga hathara ĩyo. Nyamũ ĩngĩakorirũo ĩiyĩtwo mũthenya kana ĩiyĩtwo ũtukũ, wanjĩraga no mũhaka ndĩhe. 40 Ndacinagwo nĩ ũrugarĩ mũthenya, naguo ũtukũ ngahũũrũo nĩ heho, namo maitho makwa makoorũo nĩ toro.+ 41 Mĩaka 20 ngoretwo ndĩ nyũmba-inĩ yaku. Ngũtungatĩire mĩaka 14 nĩ ũndũ wa airĩtu aku eerĩ na mĩaka 6 nĩ ũndũ wa rũũru rwaku, na ũgĩikara ũgĩcenjagia mũcara wakwa maita ikũmi.+ 42 Korũo Ngai wa baba,+ o we Ngai wa Iburahimu na Ũrĩa Isaaka etigĩrĩte+ ndakoretwo arĩ mwena wakwa-rĩ, wee rĩu ũngĩanjĩra thiĩ moko matheri. Ngai nĩ onete mĩnyamaro yakwa na mĩnoga ya moko makwa, nĩkĩo arakũheire mũkaana hwaĩ.”+

43 Nake Labani agĩcokeria Jakubu ũũ: “Airĩtu aya nĩ airĩtu akwa nacio ciana ici nĩ ciana ciakwa naruo rũũru rũrũ nĩ rũũru rwakwa, na kĩndũ gĩothe ũrona haha nĩ gĩakwa na kĩa airĩtu akwa. Nĩ ũndũ ũrĩkũ mũũru ingĩka ũmũthĩ harĩ o kana harĩ ciana ciao iria magĩĩte nacio? 44 Rĩu-rĩ, ũka tũgĩe kĩrĩkanĩro, niĩ nawe, nakĩo gĩtuĩke mũira gatagatĩ-inĩ gaitũ.” 45 Nĩ ũndũ ũcio Jakubu akĩoya ihiga na akĩrĩhanda ta gĩtugĩ.+ 46 Jakubu agĩcoka akĩra ariũ a ithe ũũ: “Oyai mahiga!” Nao makĩoya mahiga na magĩthondeka hĩba. Thutha ũcio makĩrĩa marĩ hau hĩba-inĩ ya mahiga. 47 Nake Labani akĩambĩrĩria kũmĩĩta Jegari-sahadutha,* no Jakubu akĩmĩĩta Galeedi.*

48 Labani akiuga ũũ: “Hĩba ĩno ya mahiga nĩ mũira gatagatĩ-inĩ gaitũ nawe ũmũthĩ.” Nĩkĩo aamĩĩtire Galeedi,+ 49 na akĩmĩĩta Nyũmba Ndaya na Igũrũ ya Mũrangĩri,* tondũ ooigire: “Jehova arotũrora niĩ nawe rĩrĩa tũtarĩ hamwe. 50 Ũngĩkahinyĩrĩria airĩtu akwa kana wambĩrĩrie kuoya atumia angĩ wongerere harĩ airĩtu akwa, o na gũtuĩka hatirĩ mũndũ ũgũkorũo hamwe na ithuĩ, ririkana atĩ Ngai egũkorũo arĩ mũira gatagatĩ-inĩ gakwa nawe.” 51 Labani agĩthiĩ na mbere kwĩra Jakubu ũũ: “Hĩba ya mahiga nĩyo ĩno, na gĩtugĩ kĩrĩa ndarũgamia gatagatĩ gakwa nawe nĩkĩo gĩkĩ. 52 Hĩba ĩno ya mahiga nĩ mũira, nakĩo gĩtugĩ gĩkĩ nĩ kĩndũ gĩa kũruta ũira,+ atĩ ndirĩ hĩndĩ ngaakĩra hĩba ĩno ya mahiga gũka gũgwĩka ũũru nawe ndũrĩ hĩndĩ ũgaakĩra hĩba ĩno ya mahiga na gĩtugĩ gĩkĩ gũka kũnjĩka ũũru. 53 Reke Ngai wa Iburahimu+ na Ngai wa Nahori, o we Ngai wa ithe wao, atuĩke mũtuanĩri ciira gatagatĩ-inĩ gaitũ.” Nake Jakubu akĩĩhĩta na Ũrĩa wetigĩrĩtwo nĩ ithe Isaaka.+

54 Thutha-inĩ Jakubu akĩruta igongona kĩrĩma-inĩ na agĩta ariũ a ithe marĩe mũgate. Magĩkĩrĩa na makĩraara hau kĩrĩma-inĩ. 55 No rĩrĩ, Labani agĩũkĩra rũcinĩ tene na akĩmumunya tũcũkũrũ twake*+ na airĩtu ake na akĩmarathima.+ Thutha ũcio Labani akiumagara agĩcoka mũciĩ.+

32 Nake Jakubu agĩthiĩ na mbere na rũgendo rwake, nao araika a Ngai magĩtũngana nake. 2 Na rĩrĩa Jakubu aamonire, o hĩndĩ ĩyo akiuga: “Ĩno nĩ kambĩ ya Ngai!” Kwoguo agĩta handũ hau Mahanaimu.*

3 Jakubu agĩcoka agĩtũma atũmwo mathiĩ mbere yake kũrĩ mũrũ wa nyina Esau bũrũri-inĩ wa Seiru,+ gĩcigo kĩa* Edomu,+ 4 na akĩmaatha akĩmeera atĩrĩ: “Ũũ nĩguo mũkwĩra mwathi wakwa Esau, ‘Ndungata yaku Jakubu yoiga ũũ: “Ndũũrĩte* hamwe na Labani ihinda inene o nginya rĩu.+ 5 Na nĩ ngĩĩte ndegwa, ndigiri, ngʼondu, na ndungata cia arũme na cia atumia,+ na ndatũma ndũmĩrĩri ĩno nĩguo menyithie mwathi wakwa ũndũ ũcio, nĩgetha njĩtĩkĩrĩke maitho-inĩ maku.”’”

6 Thutha ũcio atũmwo acio magĩcoka kũrĩ Jakubu, makĩmwĩra: “Nĩ tũronanire na Esau mũrũ wa nyũkwa, na rĩu nĩ gũka okĩte gũgũtũnga, na arĩ na arũme 400.”+ 7 Nake Jakubu akĩmaka mũno na agĩtangĩka.+ Nĩ ũndũ ũcio akĩgayania andũ arĩa maarĩ nake, o hamwe na ndũũru, ngʼombe, na ngamĩra, magĩtuĩka kambĩ igĩrĩ. 8 Akiuga atĩrĩ: “Esau angĩtharĩkĩra kambĩ ĩmwe, kambĩ ĩyo ĩngĩ nĩ ĩkũhota gwĩthara.”

9 Thutha ũcio Jakubu akiuga ũũ: “Atĩrĩrĩ wee Ngai wa baba Iburahimu na no wee Ngai wa baba Isaaka, wee Jehova, o wee ũnjĩrĩte ũũ, ‘Coka bũrũri-inĩ wanyu na kũrĩ andũ anyu, na niĩ nĩ ngũgwĩka maũndũ mega,’+ 10 ndirĩ mwagĩrĩru wa kuonio wendo* na wĩhokeku wothe ũrĩa wonetie ndungata yaku,+ nĩ gũkorũo ndaringire rũũĩ rũrũ rwa Jorodani ndĩ na rũthanju rwakwa tu no rĩu nduĩkĩte kambĩ igĩrĩ.+ 11 Ndakũhoya ũũhonokie,+ kuuma guoko-inĩ kwa mũrũ wa maitũ Esau, nĩ gũkorũo nĩ ndĩramwĩtigĩra tondũ ahota gũka atharĩkĩre,+ niĩ hamwe na atumia aya na ciana ciao. 12 Na nĩ uugĩte atĩrĩ: ‘Hatarĩ nganja nĩ ngũgwĩka maũndũ mega, na nĩ ngũtũma mbeũ yaku* ĩkorũo ĩhaana ta mũthanga wa iria, ũrĩa ũkoragwo ũrĩ mũingĩ ũndũ ũtangĩtarĩka.’”+

13 Nake akĩraara hau ũtukũ ũcio. Agĩcoka akĩoya indo imwe ciake ituĩke kĩheo kĩa Esau mũrũ wa nyina:+ 14 Mbũri 200 cia mĩgoma, thenge 20, mĩatĩ 200, ndũrũme 20, 15 ngamĩra 30 irongithia njaũ ciacio, ngʼombe 40, ndegwa 10, ndigiri 20 cia mĩgoma na ndigiri 10 cia njamba.+

16 Agĩcineana kũrĩ ndungata ciake, rũũru rũmwe thutha wa rũrĩa rũngĩ, na akĩra ndungata ciake atĩrĩ: “Ringai mbere yakwa, na mũtigithũkanie rũũru rũmwe kuuma harĩ rũrĩa rũngĩ.” 17 Agĩcoka agĩatha ndungata ĩrĩa yarĩ mbere ũũ: “Esau mũrũ wa maitũ angĩgũtũnga na akũũrie atĩrĩ, ‘Wee wĩ wa ũ, na wathiĩ kũ, na nyamũ ici irĩ mbere yaku nĩ cia ũ?’ 18 mwĩre atĩrĩ, ‘Nĩ cia Jakubu ndungata yaku. Nĩ kĩheo gĩtũmĩirũo mwathi wakwa Esau,+ na rĩrĩ! o nake arĩ thutha witũ.’” 19 Na agĩatha o na ĩrĩa yarĩ ya kerĩ, na ya gatatũ, na arĩa othe maarũmagĩrĩra ndũũru akĩmeera: “Ũguo nĩguo mũbatiĩ kwĩra Esau mwatũngana nake. 20 Na ningĩ mũmwĩre atĩrĩ, ‘Jakubu ndungata yaku arĩ o haha thutha witũ.’” Nĩ gũkorũo eeĩrire atĩrĩ: ‘Ingĩmũhooreria na njĩra ya gũtũma kĩheo mbere yakwa,+ thutha-inĩ rĩrĩa ndĩrĩmuona, ahota kũnyamũkĩra wega.’ 21 Kwoguo kĩheo gĩkĩringa mbere yake, no we akĩraara kambĩ-inĩ ũtukũ ũcio.

22 Thutha-inĩ ũtukũ ũcio, agĩũkĩra akĩoya atumia ake erĩ+ na ndungata ciake igĩrĩ cia atumia+ na tũmwana twake 11 na akĩringĩra iringĩro-inĩ rĩa Jaboku.+ 23 Akĩmatwara akĩmakinyia mũrĩmo ũrĩa ũngĩ wa karũũĩ,* na agĩtwara indo ciothe iria aarĩ nacio.

24 Mũthia-inĩ, Jakubu agĩtigwo arĩ wiki. Hagĩũka mũndũrũme na akĩambĩrĩria kũgiana nake nginya gũgĩkĩa.+ 25 Rĩrĩa oonire atĩ ndanamũtooria, akĩmũhutia harĩa njohero ĩnyitanĩire na kĩero; narĩo irũngo rĩa njohero ya Jakubu rĩkĩrekania hĩndĩ ĩyo maagianaga na mũndũ ũcio.+ 26 Agĩcoka akiuga: “Reke thiĩ, tondũ nĩ gũkĩa kũrakĩa.” Nake akĩmwĩra: “Ndikũreka ũthiĩ o nginya rĩrĩa ũrĩndathima.”+ 27 Nĩ ũndũ ũcio akĩmũũria atĩrĩ: “Wĩtagwo atĩa?” nake akĩmwĩra: “Jakubu.” 28 Agĩkĩmwĩra ũũ: “Ndũgũcoka gwĩtwo Jakubu, no ũrĩtagwo Isiraeli,*+ nĩ gũkorũo nĩ ũgianĩte na Ngai+ na andũ na nĩ ũtooretie.” 29 Nake Jakubu akĩmwĩra: “Ndagũthaitha, njĩĩra ũrĩa wĩtagwo.” No we akĩmũũria atĩrĩ: “Nĩ kĩĩ kĩratũma ũnjũrie ũrĩa njĩtagwo?”+ Agĩkĩmũrathimĩra hau. 30 Kwoguo Jakubu agĩta handũ hau Penieli,*+ nĩ gũkorũo oigire ũũ, “Ndĩ kuona Ngai ũthiũ kwa ũthiũ, na muoyo* wakwa wahonokio.”+

31 Riũa rĩarathire o rĩrĩ aahĩtũka Penueli,* no nĩ aathuaga tondũ wa njohero yake.+ 32 Nĩkĩo nginya ũmũthĩ ariũ a Isiraeli matarĩaga mũkiha wa ihĩndĩ rĩa kĩero, ũrĩa ũkoragwo irũngo-inĩ rĩa njohero, tondũ nĩ aahutirie Jakubu irũngo rĩa njohero, mũkiha-inĩ wa ihĩndĩ rĩa kĩero.

33 Na rĩrĩ, Jakubu agĩtiira maitho make na akĩona Esau agĩũka arĩ na arũme 400.+ Nĩ ũndũ ũcio akĩgayania ciana ciake kũrĩ Lea, Rakeli, na ndungata cierĩ cia atumia.+ 2 Akĩiga ndungata icio cia atumia na ciana ciao mbere,+ nake Lea na ciana ciake akĩmaiga thutha wao,+ nao Rakeli+ na Jusufu akĩmaiga thutha wao. 3 Nake we mwene agĩthiĩ arĩ mbere yao na akĩinamĩrĩra nginya thĩ maita mũgwanja o agĩkuhagĩrĩria mũrũ wa nyina.

4 No Esau akĩhanyũka kũmũtũnga, akĩmũhĩmbĩria na akĩmũmumunya, na makĩambĩrĩria kũrĩra. 5 Na rĩrĩa aatiirire maitho make akĩona atumia acio na ciana, akĩũria ũũ: “Aya nĩa ũrĩ nao?” Nake akĩmwĩra atĩrĩ: “Nĩ ciana iria Ngai atanahĩire ndungata yaku nacio.”+ 6 Nĩ ũndũ ũcio ndungata icio cia atumia igĩthiĩ hau mbere na ciana ciacio na ikĩinamĩrĩra, 7 nake Lea na ciana ciake magĩthiĩ hau mbere, na makĩinamĩrĩra. Thutha ũcio Jusufu na Rakeli magĩthiĩ hau mbere na makĩinamĩrĩra.+

8 Esau akĩũria atĩrĩ: “Kambĩ icio ciothe cia agendi ndatũngana nacio nĩ cia kĩĩ?”+ Nake akĩmũcokeria atĩrĩ: “Nĩgetha njĩtĩkĩrĩke maitho-inĩ ma mwathi wakwa.”+ 9 Nake Esau akĩmwĩra ũũ: “Ndĩ na indo nyingĩ mũno, mũrũ wa maitũ.+ Ikara na kĩrĩa gĩ gĩaku.” 10 No Jakubu akiuga atĩrĩ: “Aca, ndagũthaitha. Angĩkorũo nĩ njĩtĩkĩrĩkĩte maitho-inĩ maku, no nginya wamũkĩre kĩheo kuuma guoko-inĩ gwakwa, tondũ ndĩkĩrehete nĩguo nyone ũthiũ waku. Na rĩu nĩ ndona ũthiũ waku o ta arĩ ũthiũ wa Ngai ndona, nĩ gũkorũo wanyamũkĩra na gĩkeno.+ 11 Ndagũthaitha, ĩtĩkĩra kĩheo kĩu ũreheirũo gĩa kuonania kĩrathimo gĩakwa,+ nĩ gũkorũo Ngai nĩ anjĩkĩte wega na ngagĩa na kĩrĩa gĩothe ndĩrabatara.”+ Agĩthiĩ na mbere kũmũringĩrĩria, nginya akĩoya kĩheo kĩu.

12 Thutha ũcio Esau akiuga atĩrĩ: “Rĩu nĩ tumagare tũthiĩ, na ũreke thiĩ ndĩ mbere yaku.” 13 No Jakubu akĩmwĩra ũũ: “Mwathi wakwa nĩ oĩ wega atĩ ciana ici nĩ nini+ na atĩ nĩ ndĩrabatara kũmenyerera ngʼondu na ngʼombe iria irongithia. Cingĩtwarũo na ihenya mũno mũthenya ũmwe, rũũru ruothe no gũkua. 14 Ndagũthaitha, reke mwathi wakwa athiage mbere ya ndungata yake, no nĩ ngũthiĩ na mbere na rũgendo o kahora kũringana na mũthiĩre wa mahiũ makwa na ciana ici, o nginya rĩrĩa ngaakinya Seiru kũrĩ mwathi wakwa.”+ 15 Nake Esau akiuga atĩrĩ: “Ndagũthaitha ũkĩreke ngũtigĩre andũ amwe akwa.” Nake akiuga ũũ: “Ũgũgĩka ũguo nĩkĩ? Reke tu njĩtĩkĩrĩke maitho-inĩ ma mwathi wakwa.” 16 Kwoguo mũthenya o ro ũcio Esau agĩthiĩ, agĩcoka Seiru.

17 Nake Jakubu agĩthiĩ Sukothu,+ na agĩaka nyũmba yake na agĩakĩra rũũru rwake handũ ha kwĩgitia. Nĩkĩo eetire kũndũ kũu Sukothu.*

18 Thutha wa Jakubu kwambĩrĩria rũgendo oimĩte Padani-aramu,+ agĩkinya o wega itũũra-inĩ rĩa Shekemu+ thĩinĩ wa bũrũri wa Kanaani,+ na akĩamba hema yake hakuhĩ na itũũra rĩu. 19 Agĩcoka akĩgĩa na gĩcunjĩ kĩa mũgũnda o hau aambĩte hema yake kuuma kũrĩ ariũ a Hamoru, ithe wa Shekemu, akĩũgũra na icunjĩ 100 cia mbeca.+ 20 Agĩaka kĩgongona hau na agĩgĩta Ngai, o we Ngai wa Isiraeli.+

34 Na rĩrĩ, Daina mwarĩ ũrĩa Lea+ aaciarĩire Jakubu nĩ aathiaga kũhũthĩra mahinda hamwe na* airĩtu a bũrũri.+ 2 Rĩrĩa Shekemu mũrũ wa Hamoru Mũhivi,+ mũtongoria thĩinĩ wa bũrũri ũcio aamuonire, akĩmuoya na agĩkoma nake, akĩmũnyita kĩa hinya. 3 Akĩgucĩrĩrio mũno nĩ Daina mwarĩ wa Jakubu, na akĩenda mũirĩtu ũcio mũno na aamwaragĩria ciugo cia kũmũgucĩrĩria.* 4 Mũthia-inĩ Shekemu akĩra ithe Hamoru+ ũũ: “Banga ũrĩa mũirĩtu ũyũ egũtuĩka mũtumia wakwa.”

5 Rĩrĩa Jakubu aaiguire atĩ Shekemu nĩ aathũkĩtie mwarĩ wake Daina, hĩndĩ ĩyo ariũ ake maarĩ na rũũru rwake werũ-inĩ. Kwoguo Jakubu agĩkira na ũhoro ũcio nginya rĩrĩa maacokire. 6 Thutha ũcio Hamoru ithe wa Shekemu agĩthiĩ kwaria na Jakubu. 7 No ariũ a Jakubu makĩigua ũhoro ũcio na magĩcoka o hĩndĩ ĩyo kuuma werũ-inĩ. Nĩ maaiguire ũũru na makĩrakara mũno tondũ nĩ aaconorithĩtie Isiraeli nĩ ũndũ wa gũkoma na mwarĩ wa Jakubu,+ ũndũ ũtagĩrĩire gwĩkwo.+

8 Hamoru akĩaria nao, akĩmeera: “Shekemu mũrũ wakwa nĩ arerirĩria* mũirĩtu wanyu. Ndamũthaitha mũreke atuĩke mũtumia wake, 9 na mũthondeke ũiguano wa kũhikanagia na ithuĩ. Mũgatũheaga airĩtu anyu, na inyuĩ mũkoyaga airĩtu aitũ.+ 10 No mũikaranie na ithuĩ, na bũrũri-inĩ ũyũ gũtirĩ handũ mũrĩgiragĩrĩrio. Ikarai gũkũ na mũhũũrage biacara kuo na mũtũũre kuo.” 11 Shekemu agĩcoka akĩra ithe wa Daina na ariũ a nyina na Daina ũũ: “Rekei njĩtĩkĩrĩke maitho-inĩ manyu, na nĩ ngũmũnengera kĩrĩa gĩothe mũkũnjĩtia. 12 No mũnjĩtie rũracio rũnene o hamwe na kĩheo.+ Nĩ ndĩhaarĩirie kũruta kĩrĩa gĩothe mũngĩnjĩra. Inyuĩ nengerai mũirĩtu ũcio atuĩke mũtumia wakwa.”

13 Nao ariũ a Jakubu magĩcokeria Shekemu na ithe Hamoru na wara tondũ nĩ aathũkĩtie Daina mwarĩ wa nyina. 14 Makĩmeera ũũ: “Tũtingĩka ũndũ ta ũcio, kũneana mwarĩ wa maitũ kũrĩ mũndũrũme ũtarĩ mũruu,*+ nĩ gũkorũo kĩu nĩ gĩconoko harĩ ithuĩ. 15 Tũngĩtĩkĩra tu angĩkorũo nĩ mũkũhingia ũndũ ũyũ: atĩ mũtuĩke ta ithuĩ mũruithie arũme anyu othe.+ 16 Na hĩndĩ ĩyo nĩ tũkũmũnengera airĩtu aitũ, na ithuĩ tuoe airĩtu anyu matuĩke aitũ, na tũtũũranie na inyuĩ tũtuĩke andũ amwe. 17 No mwarega gũtũthikĩrĩria mwage kũrua, no kuoya tũkuoya mũirĩtu witũ na twĩthiĩre.”

18 Ciugo icio ciao nĩ ciakenirie Hamoru+ na Shekemu, mũrũ wa Hamoru.+ 19 Mwanake ũcio ndaateire ihinda harĩ gwĩka ũndũ ũcio eerirũo eke,+ tondũ nĩ aakenagio nĩ mwarĩ wa Jakubu, na aarĩ mũndũ ũrĩa waheetwo gĩtĩo mũno harĩ nyũmba yothe ya ithe.

20 Kwoguo Hamoru na Shekemu mũrũwe magĩthiĩ kĩhingo-inĩ gĩa itũũra na makĩaria na arũme a itũũra rĩao,+ makĩmeera: 21 “Andũ aya marenda thayũ hamwe na ithuĩ. Rekei matũũre bũrũri-inĩ na mahũũrage biacara kuo, nĩ gũkorũo bũrũri ũyũ nĩ mũnene ũndũ mangĩiganĩra kuo. No tuoe airĩtu ao matuĩke atumia aitũ, nao airĩtu aitũ tũmaneane kũrĩ o.+ 22 Ũndũ ũmwe tu ũrĩa ũgũtũma metĩkĩre gũtũũrania na ithuĩ nĩguo tũtuĩke andũ amwe nĩ ũyũ: atĩ mũndũrũme wothe gatagatĩ-inĩ gaitũ arue o ta ũrĩa o nao maruaga.+ 23 Tũngĩka ũguo-rĩ, na githĩ indo ciao, ũtonga wao, o hamwe na mahiũ mao mothe matigũtuĩka maitũ? Nĩ ũndũ ũcio nĩ twĩtĩkĩrei gwĩka ũguo marenda nĩgetha matũũranie na ithuĩ.” 24 Arĩa othe maageragĩra kĩhingo-inĩ gĩa itũũra rĩake magĩthikĩrĩria Hamoru na Shekemu mũrũwe, na arũme othe makĩruithio, arĩa othe mooimaga magereire kĩhingo gĩa itũũra.

25 No rĩrĩ, mũthenya wa gatatũ marĩ o na ruo, ariũ erĩ a Jakubu, nĩo Simeoni na Lawii ariũ a nyina na Daina,+ makĩoya o mũndũ rũhiũ rwake rwa njora na magĩthiĩ itũũra-inĩ rĩu materĩgĩrĩirũo na makĩũraga arũme othe.+ 26 Makĩũraga Hamoru na Shekemu mũrũwe na rũhiũ rwa njora na makĩoya Daina kuuma nyũmba-inĩ ya Shekemu na magĩthiĩ. 27 Ariũ acio angĩ a Jakubu magĩũka kũu kwarĩ na arũme acio mooragĩtwo na magĩtaha itũũra rĩu nĩ ũndũ nĩ maathũkĩtie mwarĩ wa ithe wao.+ 28 Magĩkuua ndũũru ciao, mahiũ mao, ndigiri ciao, na kĩrĩa gĩothe kĩarĩ itũũra-inĩ rĩu na kĩrĩa kĩarĩ werũ-inĩ. 29 Ningĩ magĩkuua indo ciao ciothe, magĩtaha twana twao tuothe na atumia ao, na magĩtaha kĩrĩa gĩothe kĩarĩ nyũmba-inĩ ciao.

30 Nĩ ũndũ ũcio Jakubu akĩra Simeoni na Lawii+ ũũ: “Nĩ mũndeheire thĩna mũnene* na njĩra ya gũtũma nunge harĩ andũ a bũrũri ũyũ, harĩ Akanaani na Aperizi. Niĩ ndĩ o mũnini ngĩtarũo, na hatarĩ nganja andũ acio nĩ megwĩcokanĩrĩria maatharĩkĩre na maaniine, niĩ o hamwe na nyũmba yakwa.” 31 No makĩmũũria: “Kaĩ kũrĩ mũndũ wagĩrĩirũo gũtua mwarĩ wa maitũ mũmaraya?”

35 Thutha ũcio Ngai akĩra Jakubu ũũ: “Ũkĩra wambate ũthiĩ Betheli+ na ũikare kuo, na wakĩre Ngai ũrĩa wa ma kĩgongona kũu, o we ũrĩa wakuumĩrĩire rĩrĩa woragĩra Esau mũrũ wa nyũkwa.”+

2 Nake Jakubu akĩra andũ a nyũmba yake na arĩa othe maarĩ nake atĩrĩ: “Eheriai ngai ngʼeni iria irĩ gatagatĩ-inĩ kanyu,+ na inyuĩ ene mwĩtherie na mũcenjie nguo cianyu, 3 na mũreke tũũkĩre twambate tũthiĩ Betheli. Na nĩ ngaakĩra Ngai ũrĩa wa ma kĩgongona kũu, ũrĩa wanjĩtĩkire mũthenya wa mĩnyamaro yakwa na ũrĩa ũkoretwo hamwe na niĩ kũrĩa guothe* ndanathiĩ.”+ 4 Nĩ ũndũ ũcio makĩnengera Jakubu ngai ngʼeni iria ciothe maarĩ nacio na icũhĩ iria ciarĩ matũ-inĩ mao, nake Jakubu agĩcithika* gĩtina-inĩ kĩa mũtĩ mũnene ũrĩa warĩ hakuhĩ na Shekemu.

5 Na marĩ rũgendo-inĩ, matũũra marĩa maamarigicĩirie makĩnyitwo nĩ guoya kuuma kũrĩ Ngai, na nĩ ũndũ ũcio andũ a kuo matiaingatithirie ariũ a Jakubu. 6 Jakubu agĩgĩkinya Luzu,+ na nokuo Betheli, bũrũri-inĩ wa Kanaani, we o hamwe na andũ arĩa othe maarĩ nake. 7 Agĩaka kĩgongona kũu na agĩta handũ hau Eli-betheli,* tondũ nĩho Ngai ũrĩa wa ma eeguũririe harĩ we hĩndĩ ĩrĩa ooragĩra mũrũ wa nyina.+ 8 Thutha-inĩ, Debora+ ũrĩa warĩ mũreri wa Rebeka agĩkua na agĩthikwo mũhuro wa Betheli gĩtina-inĩ kĩa mũtĩ wa mũgandi. Nĩ ũndũ ũcio akĩwĩta Aloni-bakuthu.*

9 Ngai akiumĩrĩra Jakubu rĩngĩ hĩndĩ ĩyo ooimaga Padani-aramu na akĩmũrathima. 10 Ngai akĩmwĩra atĩrĩ: “Rĩĩtwa rĩaku nĩ Jakubu.+ Ndũgũcoka gwĩtwo Jakubu rĩngĩ, rĩu ũrĩtagwo Isiraeli.” Na akĩambĩrĩria kũmwĩta Isiraeli.+ 11 Ngai agĩcoka akĩmwĩra ũũ: “Nĩ niĩ Ngai Mwene-Hinya-Wothe.+ Ciarana ũingĩhe. Ndũrĩrĩ o hamwe na kĩũngano kĩa ndũrĩrĩ nyingĩ nĩ ikooima harĩ wee,+ na athamaki nĩ makooima harĩ wee.*+ 12 Naguo bũrũri ũyũ ndaheire Iburahimu na Isaaka, nĩ ngũkũhe, na mbeũ yaku* ĩrĩa ĩgooka thutha waku nĩ ngaamĩhe bũrũri ũyũ.”+ 13 Ngai agĩcoka akĩambata akĩmweherera hau aaragia nake.

14 Nake Jakubu akĩhanda gĩtugĩ hau aaragia nake, gĩtugĩ kĩa ihiga, na agĩitĩrĩria igongona rĩa ndibei igũrũ rĩakĩo na agĩitĩrĩria maguta igũrũ rĩakĩo.+ 15 Na Jakubu agĩthiĩ o na mbere gwĩta handũ hau Ngai aaririe nake Betheli.+

16 Magĩcoka makiuma Betheli. Na marĩ o haraihu na Efiratha, Rakeli akĩambĩrĩria kũgĩa mwana, naruo ruo rwake rwa gũciara rwarĩ rũnene mũno. 17 Na hĩndĩ ĩyo aagiĩkaga akĩgĩa mwana ũcio, mũtumia ũrĩa wamũteithagĩrĩria kũgĩa mwana akĩmwĩra atĩrĩ: “Ndũkamake, nĩ gũkorũo nĩ ũkũgĩa kahĩĩ gaka o nako.”+ 18 Na o hĩndĩ ĩyo muoyo wake wathiraga* (nĩ gũkorũo nĩ gũkua aakuaga), agĩta kahĩĩ kau Beni-oni, no ithe agĩgeta Benjamini.*+ 19 Kwoguo Rakeli agĩkua na agĩthikwo njĩra-inĩ ya gũthiĩ Efiratha, na nokuo Bethilehemu.+ 20 Jakubu akĩhanda gĩtugĩ mbĩrĩra-inĩ yake; na nĩkĩo gĩtugĩ kĩa mbĩrĩra ya Rakeli nginya ũmũthĩ.

21 Thutha ũcio Isiraeli agĩthiĩ na mbere na rũgendo na akĩamba hema yake mwena ũcio ũngĩ wa nyũmba ndaya na igũrũ ya Ederi. 22 Hĩndĩ ĩmwe rĩrĩa Isiraeli aaikaraga bũrũri-inĩ ũcio, Rubeni nĩ aathiire na agĩkoma na Biliha thuriya ya ithe, na Isiraeli akĩigua ũhoro ũcio.+

Jakubu aarĩ na ariũ 12. 23 Ariũ arĩa aaciarĩirũo nĩ Lea maarĩ, Rubeni irigithathi rĩa Jakubu,+ akarũmĩrĩrũo nĩ Simeoni, Lawii, Juda, Isakaru na Zebuluni. 24 Ariũ arĩa aaciarĩirũo nĩ Rakeli maarĩ Jusufu na Benjamini. 25 Ariũ arĩa aaciarĩirũo nĩ Biliha ndungata ya Rakeli, maarĩ Dani na Nafitali. 26 Nao ariũ arĩa aaciarĩirũo nĩ Zilipa ndungata ya Lea, maarĩ Gadi na Asheri. Acio nĩo ariũ a Jakubu, arĩa aaciarĩirũo arĩ Padani-aramu.

27 Jakubu agĩgĩkinya kũrĩa ithe Isaaka aarĩ kũu Mamure,+ o kuo Kiriathu-ariba, na nokuo Hebironi, kũrĩa Iburahimu na Isaaka maatũũrĩte marĩ ageni.+ 28 Isaaka aatũũrire mĩaka 180.+ 29 Isaaka agĩkĩhuhia rĩa mũico na agĩkua agĩturanĩrũo hamwe na andũ ao,* thutha wa gũtũũra muoyo ihinda iraya na akaiganĩra; nao ariũ ake Esau na Jakubu makĩmũthika.+

36 Ũyũ nĩ ũhoro wĩgiĩ Esau, na nowe Edomu.+

2 Esau aahikirie atumia ake kuuma kũrĩ airĩtu a Kanaani: Ada+ mwarĩ wa Eloni Mũhiti;+ na Oholibama+ mwarĩ wa Ana, mũcũkũrũ wa* Zibeoni Mũhivi; 3 na Basemathu,+ mwarĩ wa Ishumaeli, mwarĩ wa nyina na Nebaiothu.+

Acio nĩo ariũ a Esau, arĩa aaciarĩirũo bũrũri-inĩ wa Kanaani. 6 Thutha ũcio Esau akĩoya atumia ake, ariũ ake, airĩtu ake, andũ othe a nyũmba yake, rũũru rwake na nyamũ iria ingĩ ciake ciothe, na ũtonga ũrĩa wothe aagĩĩte+ naguo bũrũri-inĩ wa Kanaani na agĩthiĩ bũrũri ũngĩ warĩ kũraihu akĩeherera Jakubu mũrũ wa nyina.+ 7 Nĩ gũkorũo indo ciao nĩ ciaingĩhĩte mũno ũndũ matangĩahotire gũikara hamwe, na bũrũri ũrĩa maatũũraga* ndũngĩamaiganire tondũ wa ndũũru ciao. 8 Kwoguo Esau akĩambĩrĩria gũikaraga gĩcigo-inĩ kĩrĩa kĩrĩ irĩma gĩa Seiru.+ Esau nowe Edomu.+

9 Na ũyũ nĩ ũhoro wĩgiĩ Esau ithe wa Aedomu a gĩcigo kĩrĩa kĩrĩ irĩma gĩa Seiru.+

10 Maya nĩmo marĩĩtwa ma ariũ a Esau: Elifazu, mũrũ wa Ada mũtumia wa Esau; Reueli, mũrũ wa Basemathu mũtumia wa Esau.+

11 Ariũ a Elifazu maarĩ Temani,+ Omari, Zefo, Gatamu, na Kenazu.+ 12 Timina agĩtuĩka thuriya ya Elifazu, mũrũ wa Esau. Thutha wa ihinda, agĩciarĩra Elifazu Amaleki.+ Acio nĩo maarĩ ariũ a Ada, mũtumia wa Esau.

13 Aya nĩo ariũ a Reueli: Nahathu, Zera, Shamahu, na Miza. Acio nĩo maarĩ ariũ a Basemathu,+ mũtumia wa Esau.

14 Aya nĩo maarĩ ariũ a Oholibama mwarĩ wa Ana, mũcũkũrũ wa* Zibeoni, mũtumia wa Esau, arĩa aaciarĩire Esau: Jeushu, Jalamu, na Kora.

15 Aya nĩo anene* a ariũ a Esau:+ Ariũ a Elifazu, irigithathi rĩa Esau: Mũnene Temani, Mũnene Omari, Mũnene Zefo, Mũnene Kenazu,+ 16 Mũnene Kora, Mũnene Gatamu, na Mũnene Amaleki. Acio nĩo anene a Elifazu+ bũrũri-inĩ wa Edomu. Acio nĩo ariũ arĩa aagĩire kũgerera harĩ Ada.

17 Aya nĩo ariũ a Reueli, mũrũ wa Esau: Mũnene Nahathu, Mũnene Zera, Mũnene Shamahu, na Mũnene Miza. Acio nĩo anene a Reueli bũrũri-inĩ wa Edomu.+ Acio nĩo ariũ arĩa aagĩire kũgerera harĩ Basemathu, mũtumia wa Esau.

18 Na mũthia aya nĩo ariũ a Oholibama, mũtumia wa Esau: Mũnene Jeushu, Mũnene Jalamu, na Mũnene Kora. Acio nĩo anene a Oholibama mwarĩ wa Ana, mũtumia wa Esau.

19 Acio nĩ ariũ a Esau, na nowe Edomu,+ na acio nĩo anene ao.

20 Aya nĩo ariũ a Seiru Mũhori, aikari a bũrũri ũcio:+ Lotani, Shobali, Zibeoni, Ana,+ 21 Dishoni, Ezeri, na Dishani.+ Acio nĩo anene a Ahori, ariũ a Seiru, bũrũri-inĩ wa Edomu.

22 Ariũ a Lotani maarĩ Hori na Hemamu, na mwarĩ wa nyina na Lotani aarĩ Timina.+

23 Aya nĩo ariũ a Shobali: Alivani, Manahathi, Ebali, Shefo, na Onamu.

24 Aya nĩo ariũ a Zibeoni:+ Aia na Ana. Ũcio nĩ Ana ũrĩa woonire matherũkĩro ma maĩ mahiũ werũ-inĩ akĩrĩithia ndigiri cia baba wao Zibeoni.

25 Ici nĩcio ciana cia Ana: Dishoni na Oholibama mwarĩ wa Ana.

26 Aya nĩo ariũ a Dishoni: Hemudani, Eshibani, Ithirani, na Kerani.+

27 Aya nĩo ariũ a Ezeri: Bilihani, Zaavani, na Akani.

28 Aya nĩo ariũ a Dishani: Uzu na Arani.+

29 Aya nĩo anene a Ahori: Mũnene Lotani, Mũnene Shobali, Mũnene Zibeoni, Mũnene Ana, 30 Mũnene Dishoni, Mũnene Ezeri, na Mũnene Dishani.+ Acio nĩo anene a Ahori bũrũri-inĩ wa Seiru.

31 Na rĩrĩ, aya nĩo athamaki arĩa maathamakire bũrũri-inĩ wa Edomu+ mbere ya Aisiraeli* kũgĩa mũthamaki o na ũmwe.+ 32 Bela mũrũ wa Beori agĩthamaka Edomu, na itũũra rĩake rĩetagwo Dinihaba. 33 Rĩrĩa Bela aakuire, Jobabu mũrũ wa Zera kuuma Bozira akĩambĩrĩria gũthamaka ithenya rĩake. 34 Rĩrĩa Jobabu aakuire, Hushamu kuuma bũrũri-inĩ wa Atemani akĩambĩrĩria gũthamaka ithenya rĩake. 35 Rĩrĩa Hushamu aakuire, Hadadi mũrũ wa Bedadi, ũrĩa wahootire Amidiani+ gĩcigo-inĩ kĩa* Moabi, akĩambĩrĩria gũthamaka ithenya rĩake, na itũũra rĩake rĩetagwo Avithu. 36 Rĩrĩa Hadadi aakuire, Samula kuuma Masereka akĩambĩrĩria gũthamaka ithenya rĩake. 37 Rĩrĩa Samula aakuire, Shaulu kuuma Rehobothu hakuhĩ na Rũũĩ akĩambĩrĩria gũthamaka ithenya rĩake. 38 Rĩrĩa Shaulu aakuire, Baali-hanani mũrũ wa Akibori akĩambĩrĩria gũthamaka ithenya rĩake. 39 Rĩrĩa Baali-hanani mũrũ wa Akibori aakuire, Hadari akĩambĩrĩria gũthamaka ithenya rĩake. Itũũra rĩake rĩetagwo Pau, na mũtumia wake eetagwo Mehetabeli mwarĩ wa Matiredi mwarĩ wa Mezahabu.

40 Kwoguo maya nĩmo marĩĩtwa ma anene a Esau kũringana na famĩlĩ ciao, kũringana na kũrĩa maarĩ, na marĩĩtwa mao: Mũnene Timina, Mũnene Aliva, Mũnene Jethethu,+ 41 Mũnene Oholibama, Mũnene Ela, Mũnene Pinoni, 42 Mũnene Kenazu, Mũnene Temani, Mũnene Mibizaru, 43 Mũnene Magidieli, na Mũnene Iramu. Acio nĩo anene a Edomu kũringana na kũrĩa maaikaraga bũrũri-inĩ wao.+ Ũcio nĩ Esau ithe wa Aedomu.+

37 Jakubu agĩgĩthiĩ na mbere gũtũũra bũrũri-inĩ wa Kanaani, kũrĩa ithe aatũũrĩte arĩ mũgeni.+

2 Ũyũ nĩ ũhoro wĩgiĩ Jakubu.

Rĩrĩa Jusufu+ aarĩ o mwanake mũnini arĩ na mĩaka 17, nĩ maarĩithagia rũũru+ marĩ hamwe na ariũ a Biliha+ na ariũ a Zilipa,+ atumia a ithe. Na Jusufu akĩrehera ithe ũhoro mũũru wĩgiĩ ariũ acio a ithe. 3 Na rĩrĩ, Isiraeli nĩ eendete Jusufu gũkĩra ariũ acio angĩ othe ake+ tondũ aarĩ mũrũwe wa ũkũrũ-inĩ wake, na nĩ aamũtumithĩirie kanjũ* ya mwanya. 4 Rĩrĩa ariũ a ithe moonire atĩ ithe nĩ aamwendete gũkĩra ariũ acio angĩ othe a ithe, makĩambĩrĩria kũmũthũũra, na matiamwaragĩria na njĩra ya thayũ.

5 Thutha ũcio Jusufu akĩrota na akĩra ariũ a ithe ũhoro wa kĩroto kĩu,+ magĩkĩona gĩtũmi kĩngĩ gĩa kũmũthũũra. 6 Akĩmeera ũũ: “Ndamũthaitha mũthikĩrĩrie kĩroto gĩkĩ ndĩrarotire. 7 Tũrohaga itĩa gatagatĩ ka mũgũnda rĩrĩa gĩtĩa gĩakwa kĩrarũgamire na kĩrehanda nacio itĩa cianyu irathiũrũrũkĩria gĩtĩa gĩakwa na irakĩinamĩrĩra.”+ 8 Ariũ a ithe makĩmwĩra atĩrĩ: “Kaĩ hihi ũrenda gwĩtua mũthamaki igũrũ ritũ na ũtwathage?”+ Nĩ ũndũ ũcio makĩona gĩtũmi kĩngĩ gĩa kũmũthũũra, nĩ ũndũ wa iroto ciake na ũguo ooigire.

9 Thutha ũcio akĩgĩa na kĩroto kĩngĩ, na akĩra ariũ a ithe ũhoro wakĩo: “Nĩ ndotete kĩroto kĩngĩ. Riita rĩrĩ ndĩrarotire riũa na mweri na njata 11 ikĩnyinamĩrĩra.”+ 10 Agĩcoka akĩra ithe o hamwe na ariũ a ithe ũhoro wakĩo, nake ithe akĩmũkũũma na akĩmũũria: “Kĩroto kĩu gĩaku kiugĩte atĩa? Kaĩ hihi niĩ o hamwe na maitũguo na ariũ a thoguo tũrĩũka gũkũinamĩrĩra nginya thĩ?” 11 Nao ariũ a ithe makĩmũiguĩra ũiru,+ no ithe akĩiga ũhoro ũcio meciria-inĩ.

12 Na rĩrĩ, ariũ a ithe magĩthiĩ kũrĩithia rũũru rwa ithe hakuhĩ na Shekemu.+ 13 Thutha ũcio Isiraeli akĩra Jusufu ũũ: “Na githĩ ariũ a thoguo matirarĩithia ndũũru hakuhĩ na Shekemu? Ũka ngũtũme kũrĩ o.” Nake akĩmwĩra: “Nĩ ndĩhaarĩirie gũthiĩ!” 14 Kwoguo akĩmwĩra: “Ta thiĩ ũrore kana ariũ a thoguo no ega. Ũrore ũrĩa rũũru rũtariĩ ũcoke ũndehere ũhoro.” Agĩkĩmũtũma kuuma kũu mũkuru-inĩ wa* Hebironi,+ agĩthiĩ erekeire Shekemu. 15 Thutha ũcio akĩonwo nĩ mũndũ agĩcangacanga werũ-inĩ. Nake mũndũ ũcio akĩmũũria: “Nĩ kĩĩ ũracaria?” 16 Akĩmũcokeria ũũ: “Ndĩracaria ariũ a baba. Hihi no ũnjĩre kũrĩa mararĩithia ndũũru?” 17 Mũndũ ũcio agĩthiĩ na mbere kũmwĩra: “Nĩ meherire gũkũ, tondũ njiguire makiuga ũũ, ‘Nĩ tũthiĩi Dothani.’” Kwoguo Jusufu akiuma ariũ a ithe thutha na akĩmakora Dothani.

18 Na rĩrĩ, makĩmuona arĩ haraya, na atanakinya harĩa maarĩ, makĩambĩrĩria kũbanga njama ya kũmũũraga. 19 Nĩ ũndũ ũcio makĩĩrana ũũ: “Ĩ ũyũ mũroti+ agĩũka. 20 Ũkai, rekei tũmũũrage na tũmũikie irima-inĩ rĩmwe rĩa maĩ, na tuuge atharĩkĩirũo nĩ nyamũ njũru ya gĩthaka. Tũcoke tuone ũrĩa gũgũthiĩ harĩ iroto icio ciake.” 21 Rĩrĩa Rubeni+ aaiguire ũguo, akĩgeria kũmũhonokia kuuma harĩ o. Kwoguo akiuga ũũ: “Rekei twage kũmũruta muoyo.”+ 22 Rubeni akĩmeera: “Mũtigaite thakame.+ Mũikiei irima-inĩ rĩrĩ rĩa maĩ rĩrĩ werũ-inĩ, no mũtikamwĩke ũũru.”+ Muoroto wake warĩ kũmũhonokia kuuma harĩ o nĩgetha amũcokie kũrĩ ithe.

23 Kwoguo rĩrĩa Jusufu aakinyire harĩ ariũ a ithe, o rĩo makĩruta Jusufu kanjũ yake, kanjũ ya mwanya ĩrĩa eekĩrĩte,+ 24 na makĩmuoya makĩmũikia irima-inĩ rĩa maĩ. Hĩndĩ ĩyo irima rĩu rĩarĩ ũtheri; rĩtiarĩ na maĩ.

25 Magĩcoka magĩikara thĩ kũrĩa. Rĩrĩa maatiirire maitho, makĩona gĩkundi kĩa Aishumaeli+ gĩũkĩte kuuma Gileadi. Ngamĩra ciao ciakuuĩte ngamu ya labudanumi, balisamu, na magoko marĩ na ngamu,+ na maarĩ njĩra-inĩ maikũrũkĩte marorete Misiri. 26 Hĩndĩ ĩyo Juda akĩra ariũ a ithe ũũ: “Tũngĩgunĩka atĩa tũngĩũraga mũrũ wa baba na tũhumbĩre thakame yake?+ 27 Ũkai tũmwendie+ kũrĩ Aishumaeli, na mũtikareke moko maitũ makorũo igũrũ rĩake. Ningĩ-rĩ, nĩ mũrũ wa baba witũ, tũrĩ a mwĩrĩ ũmwe.” Kwoguo magĩthikĩrĩria mũrũ wa ithe wao. 28 Na rĩrĩa ahũũri biacara acio a Midiani+ maahĩtũkaga, makĩruta Jusufu irima-inĩ rĩu rĩa maĩ na makĩmwendia icunjĩ 20 cia betha+ kũrĩ Aishumaeli. Andũ acio magĩtwara Jusufu Misiri.

29 Thutha ũcio rĩrĩa Rubeni aacokire irima-inĩ rĩu rĩa maĩ na agĩkora Jusufu atarĩ ho, agĩtembũra nguo ciake. 30 Rĩrĩa aacokire kũrĩ ariũ a ithe, akĩanĩrĩra akiuga: “Kamwana nĩ gathiire! Na rĩu niĩ—ngwĩka atĩa?”

31 Magĩkĩoya kanjũ ya Jusufu, magĩthĩnja thenge na makĩrikia kanjũ ĩyo thakame-inĩ. 32 Thutha ũcio makĩneana kanjũ ĩyo ya mwanya kũrĩ ithe wao na makiuga: “Tuonire kanjũ ĩno. Ta mĩthuthurie wone kana nĩ ya mũrũguo kana tiyo.”+ 33 Nake akĩmĩthuthuria na akĩanĩrĩra akiuga ũũ: “Nĩ kanjũ ya mũrũ wakwa! No mũhaka akorũo atharĩkĩirũo nĩ nyamũ njũru ya gĩthaka! Hatarĩ nganja Jusufu nĩ mũtambure icunjĩ!” 34 Nĩ ũndũ ũcio Jakubu agĩtembũra nguo ciake na akĩĩhumba nguo ya ikũnia njohero na agĩcakaĩra mũrũwe matukũ maingĩ. 35 Na ariũ ake othe na aarĩ ake othe nĩ maageragia kũmũhooreria, ĩndĩ nĩ aaregaga kũhoorerio, akoiga: “Ngũikũrũka Mbĩrĩra-inĩ*+ ngĩcakayagĩra mũrũ wakwa!” Nake ithe agĩgĩthiĩ na mbere kũmũcakaĩra.

36 Na rĩrĩ, Amidiani makĩmwendia Misiri kũrĩ Potifa, mũnene wa kwa Firauni+ o we mũnene wa arangĩri.+

38 Ihinda-inĩ rĩu Juda agĩtiga ariũ a ithe na akĩamba hema yake hakuhĩ na mũndũ ũmwe Mũadulamu wetagwo Hira. 2 Juda arĩ kũu akĩona mũirĩtu wa Mũkanaani+ ũmwe wetagwo Shua. Nĩ ũndũ ũcio akĩmũhikia na agĩkoma nake, 3 na akĩgĩa nda. Thutha-inĩ agĩciara kahĩĩ, na Juda agĩgeta Eri.+ 4 Akĩgĩa nda rĩngĩ na agĩciara kahĩĩ agĩgeta Onani. 5 Ningĩ akĩgĩa nda o rĩngĩ na agĩciara kahĩĩ agĩgeta Shela. Juda aarĩ Akizibu+ rĩrĩa mũtumia ũcio aaciarire kahĩĩ kau.

6 Thutha wa ihinda Juda agĩethera Eri irigithathi rĩake mũtumia, na eetagwo Tamaru.+ 7 No Eri, irigithathi rĩa Juda, ndaakenagia Jehova; kwoguo Jehova akĩmũũraga. 8 Nĩ ũndũ ũcio Juda akĩra Onani atĩrĩ: “Koma na mũtumia wa mũrũ wa nyũkwa na ũmũhikie o ta ũrĩa mũndũ agĩrĩirũo nĩ gwĩka mũtumia wa mũrũ wa nyina, nĩguo mũrũ wa nyũkwa akorũo na rũciaro.”+ 9 Ĩndĩ Onani nĩ aamenyaga atĩ rũciaro rũu rũtingĩakorirũo rwĩ rwake.+ Kwoguo aakoma na mũtumia wa mũrũ wa nyina, aaitaga hinya wake wa ũciari thĩ nĩguo ndakahe mũrũ wa nyina rũciaro.+ 10 Ũndũ ũcio eekire warĩ mũũru maitho-inĩ ma Jehova, nĩ ũndũ ũcio akĩmũũraga o nake.+ 11 Nake Juda akĩra Tamaru mũtumia wa mũrũwe ũũ: “Ikara nyũmba-inĩ ya thoguo ũrĩ mũtumia wa ndigwa nginya mũrũ wakwa Shela atuĩke mũndũ mũgima,” nĩ gũkorũo eĩrire atĩrĩ: ‘O nake ahota gũkua o ta ariũ a nyina.’+ Kwoguo Tamaru agĩthiĩ na agĩikara nyũmba-inĩ ya ithe.

12 Thutha wa ihinda, mũtumia wa Juda, mwarĩ wa Shua,+ agĩkua. Juda agĩikara ihinda rĩa gũcakaya, magĩcoka magĩthiĩ Timina+ marĩ na mũratawe Hira Mũadulamu+ kũrĩ andũ arĩa meenjaga ngʼondu ciake. 13 Tamaru akĩrũo atĩrĩ: “Ithe wa mũthuriguo nĩ kwambata arambata Timina kwenja ngʼondu ciake.” 14 Aigua ũguo akĩruta nguo yake ya mũtumia wa ndigwa akĩĩyoha taama na akĩĩhumbĩra na gĩtambaya agĩcoka agĩikara njĩra-inĩ ya kũingĩra Enaimu, ĩrĩa yarĩ barabara-inĩ ya gũthiĩ Timina, nĩ gũkorũo nĩ oonete atĩ Shela nĩ aagimarĩte no ndaaneanĩtwo kũrĩ we atuĩke mũtumia wake.+

15 Rĩrĩa Juda aamuonire, o rĩo agĩĩciria atĩ nĩ mũmaraya, tondũ nĩ eehumbĩrĩte ũthiũ. 16 Kwoguo agĩthiĩ harĩa aarĩ mũkĩra-inĩ wa njĩra na akĩmwĩra: “Ndagũthaitha ũnjĩtĩkĩrie ngome nawe,” nĩ gũkorũo ndaamenyaga atĩ aarĩ mũtumia wa mũrũwe.+ No we akĩmũũria atĩrĩ: “Ũkũhe kĩĩ nĩguo ũkome na niĩ?” 17 Akĩmwĩra ũũ: “Nĩ ngũgũtũmanĩra kabũri kuuma rũũru-inĩ rwakwa.” Nake akĩmwĩra atĩrĩ: “Hihi nĩ ũkũndigĩra kĩndũ gĩa kũrũgamĩrĩra nginya ũrĩndũmanĩra kabũri kau?” 18 Juda akĩmũũria ũũ: “Ũkwenda ngũtigĩre kĩĩ kĩrũgamĩrĩre?” nake akĩmũcokeria atĩrĩ: “Gĩcũhĩ gĩaku kĩrĩa kĩrĩ mũhũũri+ na mũkanda waku na rũthanju rũu rwĩ guoko-inĩ gwaku.” Agĩkĩmũnengera indo icio na agĩkoma nake, nake akĩgĩa nda yake. 19 Thutha ũcio agĩũkĩra agĩthiĩ na akĩruta gĩtambaya gĩake na akĩĩhumba nguo yake ya mũtumia wa ndigwa.

20 Nake Juda akĩneana kabũri kũgerera guoko kwa mũratawe Mũadulamu,+ nĩguo acokerio indo icio cia kũrũgamĩrĩra kuuma guoko-inĩ kwa mũtumia ũcio, no ndaigana kũmuona. 21 Agĩkĩũrĩrĩria kũrĩ andũ a kũndũ kũu atĩrĩ: “Arĩ kũ mũmaraya wa hekarũ ũrĩa ũkoragwo Enaimu mũkĩra-inĩ wa njĩra?” No makĩmwĩra ũũ: “Gũtirĩ kwagĩa mũmaraya wa hekarũ kũndũ gũkũ.” 22 Thutha-inĩ agĩcoka kũrĩ Juda na akĩmwĩra atĩrĩ: “Ndiigana kũmuona, na ningĩ, andũ a kũu maranjĩrire ũũ, ‘Gũtirĩ kwagĩa mũmaraya wa hekarũ kũndũ gũkũ.’” 23 Juda agĩkiuga atĩrĩ: “Reke aikare nacio, nĩgetha tũtigeconorithie. Ningĩ-rĩ, nĩ ndaneana kabũri gaka, no ndũigana kũmuona.”

24 O na kũrĩ ũguo, thutha wa mĩeri ta ĩtatũ ũguo, Juda akĩrũo atĩrĩ: “Tamaru mũtumia wa mũrũguo nĩ ahũũrĩte ũmaraya, na akagĩa nda kuumana na ũmaraya ũcio wake.” Nĩ ũndũ ũcio Juda akiuga ũũ: “Nĩ arutwo nja na acinwo.”+ 25 Na rĩrĩa aarutagwo nja, agĩtũmana ithe wa mũthuriwe erũo atĩrĩ: “Ngĩĩte nda kũgerera mũthuri ũrĩa mwene indo ici.” Agĩcoka akĩongerera ũũ: “Ndagũthaitha ũthuthurie ũmenye nũũ mwene indo icio, gĩcũhĩ kĩrĩ na mũhũũri, mũkanda, na rũthanju.”+ 26 Nake Juda agĩcirora akiuga atĩrĩ: “Nĩ mũthingu kũngĩra, tondũ ndiamũneanire kũrĩ mũrũ wakwa Shela.”+ Na ndaigana gũkoma nake rĩngĩ thutha ũcio.

27 Rĩrĩa ihinda rĩake rĩa gũciara rĩakinyire, aarĩ na twana twa mahatha thĩinĩ wa nda yake. 28 Na rĩrĩa aaciaraga, kaana kamwe gakĩruta guoko gwako, na o rĩo mũtumia ũrĩa wamũteithagĩrĩria kũgĩa mwana akĩoya rũrigi rũtune akĩruoherera guoko-inĩ gwako, akiuga: “Ũyũ nĩwe woima mbere.” 29 Na rĩrĩa gaacokirie guoko gwako, mũrũ wa nyina akiuma, nake mũtumia ũcio akiuga: “Na kaĩ nĩ weturĩra njĩra-ĩ!” Nĩ ũndũ ũcio gagĩtwo Perezu.*+ 30 Thutha ũcio mũrũ wa nyina ũrĩa woohereirũo rũrigi rũtune guoko akiuma, nake agĩtwo Zera.+

39 Na rĩrĩ, Jusufu nĩ aaikũrũkirio o nginya Misiri,+ nake Mũmisiri ũmwe wetagwo Potifa,+ mũnene kwa Firauni o we mũnene wa arangĩri, akĩmũgũra kuuma kũrĩ Aishumaeli+ arĩa maamũtwarĩte kũu. 2 No Jehova aarĩ hamwe na Jusufu.+ Nĩ ũndũ ũcio, akĩgaacĩra na agĩtuo mũrũgamĩrĩri wa nyũmba ya Mũmisiri ũcio mwathi wake. 3 Na mwathi wake akĩona atĩ Jehova aarĩ hamwe nake na atĩ Jehova nĩ aatũmaga maũndũ marĩa mothe Jusufu eekaga magaacĩre.

4 Jusufu agĩthiĩ na mbere gwĩtĩkĩrĩka maitho-inĩ make, na agĩtuĩka mũndũ wake wa kũmũtungatagĩra. Agĩkĩmũtua mũrori wa nyũmba yake, na akĩmũtua mũrũgamĩrĩri wa kĩrĩa gĩothe aarĩ nakĩo. 5 Na kuuma hĩndĩ ĩrĩa aamũtuire mũrori wa nyũmba yake na mũrũgamĩrĩri wa kĩrĩa gĩothe aarĩ nakĩo, Jehova agĩikara o akĩrathimaga nyũmba ya Mũmisiri ũcio nĩ ũndũ wa Jusufu, na kĩrĩa gĩothe aarĩ nakĩo thĩinĩ wa nyũmba o hamwe na werũ-inĩ gĩkĩgĩa na kĩrathimo kĩa Jehova.+ 6 Nĩ ũndũ ũcio agĩtiga kĩrĩa gĩothe aarĩ nakĩo moko-inĩ ma Jusufu, no we ndaarũmbũyanagia na kĩndũ o nakĩ o tiga irio iria aarĩaga. Hamwe na ũguo, Jusufu agĩgĩtuĩka mũndũ mũrũngarũ na mũthaka.

7 Na rĩrĩ, thutha wa maũndũ macio, mũtumia wa mwathi wake akĩambĩrĩria kwĩrirĩria* Jusufu, akĩmwĩra atĩrĩ: “Koma na niĩ.” 8 No we akĩrega na akĩra mũtumia wa mwathi wake ũũ: “Mwathi wakwa ndamenyaga kĩrĩa ndĩ nakĩo nyũmba-inĩ ĩno, na kĩrĩa gĩothe arĩ nakĩo aigĩte moko-inĩ makwa. 9 Gũtirĩ mũndũ mũnene kũngĩra thĩinĩ wa nyũmba ĩno, na ndangirĩrĩirie kĩndũ o nakĩ o tiga wee, tondũ ũrĩ mũtumia wake. Ingĩkĩhota atĩa gwĩka ũndũ ũcio mũũru ũguo njĩhĩrie Ngai?”+

10 Kwoguo o mũthenya nĩ aageragia kũringĩrĩria Jusufu, no we ndaigana gwĩtĩkĩra gũkoma nake kana gũkorũo hamwe nake. 11 No mũthenya ũmwe rĩrĩa Jusufu aaingĩrire nyũmba kũruta wĩra wake, gũtiarĩ ndungata o na ĩmwe ya nyũmba yarĩ kũu nyũmba thĩinĩ. 12 Nĩ ũndũ ũcio mũtumia ũcio akĩmũnyita nguo akĩmwĩra atĩrĩ: “Koma na niĩ!” No Jusufu agĩtiga nguo yake guoko-inĩ kwa mũtumia ũcio na akĩũra agĩthiĩ nja. 13 Na rĩrĩa oonire atĩ Jusufu nĩ atiga nguo yake guoko-inĩ gwake na ora athiĩ nja-rĩ, 14 akĩambĩrĩria gũkaĩra arũme a nyũmba yake akĩmeera atĩrĩ: “Onei! Aatũreheire mũndũrũme ũyũ Mũhibirania nĩguo atũnyararithie. Egũkĩte kũrĩ niĩ nĩgetha akome na niĩ, no ndambĩrĩria gũkaya nyanĩrĩire na mũgambo wakwa wothe. 15 Na rĩrĩa aiguire ndakaya na ndoiga mbu, atiga nguo yake hakuhĩ na niĩ na ora athiĩ nja.” 16 Thutha ũcio akĩiga nguo ĩyo ya Jusufu hakuhĩ nake nginya rĩrĩa mwathi wa Jusufu aingĩrire nyũmba ĩyo yake.

17 Nake mũtumia ũcio agĩcokera ũhoro ũcio akĩmwĩra ũũ: “Mũhibirania ũrĩa watũreheire arĩ ndungata nĩ eegũkĩte kũrĩ niĩ kũnyararithia. 18 No rĩrĩa njugĩrĩirie na ndambĩrĩria kuuga mbu, atiga nguo yake hakuhĩ na niĩ na ora athiĩ nja.” 19 Na hĩndĩ ĩrĩa mwathi wa Jusufu aaiguire ũhoro ũcio mũtumia wake aamwĩraga rĩrĩa ooigire ũũ: “Macio nĩmo maũndũ marĩa ndungata yaku ĩnjĩkire,” agĩcinwo nĩ marakara. 20 Nĩ ũndũ ũcio mwathi wa Jusufu akĩmuoya akĩmũikia njera, kũrĩa ohwo a mũthamaki maaikagio, na agĩikara kũu njera.+

21 No Jehova agĩthiĩ na mbere gũkorũo hamwe na Jusufu na kũmuonia wendo mwĩhokeku na agĩtũma etĩkĩrĩke maitho-inĩ ma mũnene wa njera.+ 22 Kwoguo mũnene wa njera agĩtua Jusufu mũrũgamĩrĩri wa ohwo othe arĩa maarĩ kũu njera, na ũndũ ũrĩa wothe meekaga kuo, nĩ we wakoragwo oigĩte wĩkwo.+ 23 Mũnene ũcio wa njera ndaarũmbũyanagia na ũndũ o na ũrĩkũ ũrĩa warĩ moko-inĩ ma Jusufu, nĩ gũkorũo Jehova aarĩ hamwe na Jusufu na Jehova nĩ aatũmaga ũndũ ũrĩa wothe Jusufu eekaga ũgaacĩre.+

40 Thutha wa maũndũ macio, mũnene wa arĩa maatwaragĩra mũthamaki wa Misiri gĩa kũnyua+ na mũnene wa arĩa maarugaga mĩgate makĩhĩria mwathi wao, o we mũthamaki wa Misiri. 2 Nĩ ũndũ ũcio Firauni akĩrakario nĩ anene acio ake erĩ, mũnene wa arĩa maatwaraga gĩa kũnyua na mũnene wa arĩa maarugaga mĩgate,+ 3 na akĩmaikia njera ya nyũmba ya mũnene wa arangĩri,+ kũrĩa Jusufu oohetwo.+ 4 Nake mũnene wa arangĩri akĩra Jusufu aikare nao na amarũmbũiye,+ na magĩikara njera ihinda rĩigana ũna.*

5 Na rĩrĩ, mũndũ ũcio watwaragĩra mũthamaki wa Misiri gĩa kũnyua na ũcio wamũrugagĩra mĩgate, acio maaikĩtio njera, makĩrota ũtukũ ũmwe, na o kĩroto kĩarĩ na ũtaũri wakĩo. 6 Rũcinĩ rũrĩa rwarũmĩrĩire, rĩrĩa Jusufu ookire, akĩona marĩ na kĩeha. 7 Kwoguo akĩũria anene acio a Firauni arĩa maarĩ njera hamwe nake nyũmba-inĩ ya mwathi wake atĩrĩ: “Nĩ kĩĩ mwatuka gĩthiithi ũmũthĩ?” 8 Nao makĩmwĩra atĩrĩ: “Ithuerĩ tũrotire, no tũtirĩ na mũndũ wa gũtũtaũrĩra.” Nake akĩmeera ũũ: “Na githĩ ũtaũri ti wa Ngai?+ Ta ndaarĩriai iroto icio cianyu.”

9 Kwoguo, mũnene ũcio wa arĩa maatwaraga gĩa kũnyua agĩtaarĩria Jusufu kĩroto gĩake, akĩmwĩra atĩrĩ: “Kĩroto-inĩ gĩakwa, hoima na mũthabibũ mbere yakwa. 10 Na mũthabibũ-inĩ ũcio, hoima na honge ithatũ, na rĩrĩa ikuumagia thuuna, ciaruta kĩro, na imanjĩka ciacio cieruha ciatuĩka thabibũ. 11 Na gĩkombe kĩa Firauni kiuma guoko-inĩ gwakwa, na niĩ ndoya thabibũ icio ndacihihĩra gĩkombe-inĩ kĩu kĩa Firauni. Thutha ũcio ndanengera Firauni gĩkombe kĩu.” 12 Nake Jusufu akĩmwĩra: “Ũyũ nĩguo ũtaũri wakĩo: Honge icio ithatũ nĩ matukũ matatũ. 13 Matukũ matatũ kuuma ũmũthĩ, Firauni nĩ egũkũruta gũkũ,* agũcokie wĩra-inĩ waku,+ na ũnengerage Firauni gĩkombe gĩake o ta ũrĩa wekaga hau kabere rĩrĩa warĩ mũmũtwarĩri gĩa kũnyua.+ 14 No rĩrĩ, ũkaandirikana maũndũ maku mathiĩ wega. Ndagũthaitha ũkaanyonia wendo mwĩhokeku na ũngwete kũrĩ Firauni, nĩguo ũtũme ndutwo kũndũ gũkũ. 15 Nĩ gũkorũo nĩ kũnyitwo ndanyitirũo mĩgwate kuuma bũrũri-inĩ wa Ahibirania,+ na hatirĩ ũndũ njĩkĩte gũkũ wa gũtũma manjikie njera.”*+

16 Rĩrĩa mũnene wa arĩa maarugaga mĩgate oonire atĩ Jusufu nĩ aataũra ũndũ mwega-rĩ, akĩmwĩra atĩrĩ: “O na niĩ nĩ ndotire; nyonire ndĩ na ikabu ithatũ cia mĩgate ya mũtu mũhinyu igũrũ rĩa mũtwe wakwa, 17 na gĩkabu-inĩ kĩrĩa kiuma igũrũ, hoima na mĩthemba yothe ya mĩgate ĩrugĩirũo Firauni, na hoima na nyoni ikũmĩrĩaga kuuma gĩkabu-inĩ kĩu kiuma igũrũ rĩa mũtwe wakwa.” 18 Nake Jusufu akĩmũcokeria atĩrĩ, “Ũyũ nĩguo ũtaũri wakĩo: Ikabu icio ithatũ nĩ matukũ matatũ. 19 Matukũ matatũ kuuma ũmũthĩ, Firauni nĩ egũkũrenga mũtwe* na agũcuurie mũtĩ-inĩ, nacio nyoni nĩ ikũrĩa nyama cia mwĩrĩ waku.”+

20 Na rĩrĩ, mũthenya wa gatatũ warĩ mũthenya wa gũciarũo kwa Firauni,+ na akĩhaarĩria iruga nĩ ũndũ wa ndungata ciake ciothe, na akĩrehe* mũnene wa arĩa maatwaraga gĩa kũnyua na mũnene wa arĩa maarugaga mĩgate mbere ya ndungata ciake. 21 Agĩcokia mũnene wa arĩa maatwaraga gĩa kũnyua wĩra-inĩ wake wa kũmũtwarĩra gĩa kũnyua, na agĩthiĩ na mbere gũtwaragĩra Firauni gĩa kũnyua. 22 No mũnene wa arĩa maarugaga mĩgate, akĩmũcuuria mũtĩ-inĩ, o ta ũrĩa Jusufu aamataũrĩire.+ 23 O na kũrĩ ũguo, mũnene wa arĩa maatwaraga gĩa kũnyua ndaaririkanire Jusufu; aathiire na mbere kũriganĩrũo nĩwe.+

41 Mĩaka ĩĩrĩ mĩgima yathira-rĩ, Firauni akĩrota kĩroto,+ akĩona arũgamĩte hakuhĩ na Rũũĩ rwa Nailo. 2 Na rĩrĩ, rũũĩ-inĩ rũu gũkiumĩra ngʼombe mũgwanja thaka na noru, na ciarĩaga nyeki ya Rũũĩ rwa Nailo.+ 3 Na ngʼombe ingĩ mũgwanja njongʼi na hĩnju ikiumĩra Rũũĩ-inĩ rwa Nailo thutha wa icio, na ikĩrũgama rũteere-inĩ rwa Nailo hakuhĩ na ngʼombe icio ciarĩ noru. 4 Nacio ngʼombe icio njongʼi na hĩnju ikĩambĩrĩria kũrĩa ngʼombe icio mũgwanja ciarĩ thaka na noru. Thutha wa ũguo Firauni agĩũkĩra kuuma toro.

5 Agĩcoka agĩkoma rĩngĩ na akĩrota kĩroto kĩngĩ. Akĩona igira mũgwanja cia ngano* ikĩmera kamũtĩ-inĩ kamwe ka ngano, njega biũ na ciyũrĩte ngano.+ 6 Na thutha wa icio, hakĩmera igira mũgwanja cia ngano ciarĩ hĩnju na igacinwo nĩ rũhuho rwa irathĩro. 7 Nacio igira cia ngano icio hĩnju ikĩambĩrĩria kũmeria igira cia ngano iria ciarĩ njega na ikaiyũra ngano. Thutha wa ũguo Firauni agĩũkĩra kuuma toro, akĩmenya atĩ kiuma kĩroto.

8 No rũcinĩ roho wake ũgĩtangĩka mũno. Nĩ ũndũ ũcio agĩtũmanĩra athĩnjĩri-ngai othe a Misiri arĩa maarĩ ago na andũ othe a kuo arĩa ogĩ. Firauni agĩkĩmataarĩria iroto icio ciake, no gũtirĩ wahotire gũtaũrĩra Firauni iroto icio.

9 Nĩ ũndũ ũcio mũnene wa arĩa maatwaragĩra mũthamaki gĩa kũnyua akĩaria na Firauni akĩmwĩra atĩrĩ: “Nĩ ngumbũra mehia makwa ũmũthĩ. 10 Firauni nĩ aarakaririo nĩ ithuĩ ndungata ciake. Na kwoguo akĩnjikia njera ya nyũmba ya mũnene wa arangĩri, niĩ o hamwe na mũnene wa arĩa maarugaga mĩgate.+ 11 Thutha ũcio ithuerĩ tũkĩrota o ũtukũ ũmwe. Niĩ nake o mũndũ akĩrota kĩroto kĩarĩ na ũtaũri wakĩo mwanya.+ 12 Na nĩ kwarĩ na mwanake Mũhibirania twarĩ nake kũu, warĩ ndungata ya mũnene wa arangĩri.+ Na rĩrĩa twamũtaarĩirie iroto icio,+ agĩtũtaũrĩra ũrĩa o kĩroto kĩoigaga. 13 Na gũgĩkĩka o ta ũrĩa aatũtaũrĩire. Niĩ ngĩcokio wĩra-inĩ wakwa, nake mũndũ ũcio ũngĩ agĩcuurio mũtĩ-inĩ.”+

14 Nĩ ũndũ ũcio Firauni agĩtũmanĩra Jusufu,+ na makĩmũruta njera*+ na ihenya. Akĩenja njuĩrĩ* na agĩcenjia nguo ciake na agĩthiĩ kũrĩ Firauni. 15 Nake Firauni akĩra Jusufu atĩrĩ: “Ndĩrarotire kĩroto no hatirĩ mũndũ ũrahota gũgĩtaũra. No rĩu nĩ njiguĩte ũhoro waku atĩ ũngĩtaarĩrio kĩroto no ũhote gũgĩtaũra.”+ 16 Nake Jusufu akĩra Firauni: “O na ti niĩ ngwĩka ũguo! Ngai nĩwe ũkwaria ũhoro wĩgiĩ maũndũ macio makoniĩ Firauni.”+

17 Firauni agĩcoka akĩra Jusufu ũũ: “Kĩroto-inĩ gĩakwa ndĩronire ndũgamĩte rũteere-inĩ rwa Rũũĩ rwa Nailo. 18 Na rĩrĩ, Rũũĩ-inĩ rũu rwa Nailo kũroimĩra ngʼombe mũgwanja thaka na noru, na irambĩrĩria kũrĩa nyeki ya Rũũĩ rwa Nailo.+ 19 Na hararĩ na ngʼombe ingĩ mũgwanja iroimĩrire thutha wa icio na irarĩ hinyĩrĩrĩku na njongʼi biũ na hĩnju. Ndirĩ ndona ngʼombe njongʼi ta icio bũrũri-inĩ wothe wa Misiri. 20 Nacio ngʼombe icio hĩnju na njongʼi irambĩrĩria kũrĩa ngʼombe icio mũgwanja cia mbere noru. 21 Ĩndĩ o na thutha wa gũcirĩa, gũtirĩ mũndũ ũngĩramenyire atĩ nĩ icirĩte, nĩ gũkorũo irarĩ njongʼi o ta ũrĩa irahaanaga mbere ĩyo. Thutha wa ũguo ndĩrokĩra kuuma toro.

22 “Thutha ũcio kĩroto-inĩ gĩakwa ndĩrona igira mũgwanja cia ngano ikĩmera kamũtĩ-inĩ kamwe ka ngano, njega biũ na ciraiyũire ngano.+ 23 Na thutha wa icio haramera igira ingĩ mũgwanja hoohu cia ngano, hĩnju na icinĩtwo nĩ rũhuho rwa irathĩro. 24 Nacio igira cia ngano icio hĩnju irambĩrĩria kũmeria igira icio mũgwanja cia ngano iria njega. Nĩ ũndũ ũcio ndĩrataarĩria athĩnjĩri-ngai arĩa ago+ kĩroto kĩu no gũtirĩ ũrahotire kũndaũrĩra.”+

25 Nake Jusufu akĩra Firauni atĩrĩ: “Iroto icio cia Firauni nĩ kĩroto kĩmwe na iroiga o ũndũ ũmwe. Ngai ũrĩa wa ma nĩ kwĩra erĩte Firauni ũrĩa We akiriĩ gwĩka.+ 26 Ngʼombe icio mũgwanja njega nĩ mĩaka mũgwanja. O ũndũ ũmwe na ũguo, igira icio mũgwanja njega cia ngano nĩ mĩaka mũgwanja. Iroto icio nĩ kĩroto kĩmwe na iroiga o ũndũ ũmwe. 27 Nacio ngʼombe icio mũgwanja hĩnju na njongʼi iria iroimĩrire thutha wa icio nĩ mĩaka mũgwanja, na igira icio mũgwanja cia ngano itarĩ kĩndũ na icinĩtwo nĩ rũhuho rwa irathĩro, ĩgaakorũo ĩrĩ mĩaka mũgwanja ya ngʼaragu. 28 Na no ta ũrĩa ndera Firauni atĩrĩ: Ngai ũrĩa wa ma nĩ kwĩra erĩte Firauni ũrĩa We akiriĩ gwĩka.

29 “Nĩ gũgũkorũo na mĩaka mũgwanja ya bũthi mũnene bũrũri-inĩ wothe wa Misiri. 30 No thutha wa mĩaka ĩyo nĩ gũkaagĩa na mĩaka mũgwanja ya ngʼaragu, naguo bũthi ũcio wothe wa bũrũri wa Misiri nĩ ũkaariganĩra, na ngʼaragu ĩyo yanange bũrũri ũyũ.+ 31 Na bũthi ũcio warĩ ho bũrũri-inĩ ndũkaaririkanwo tondũ wa ngʼaragu ĩrĩa ĩgooka thutha ũcio, nĩ gũkorũo ĩgaakorũo ĩrĩ nene mũno. 32 Firauni aronirio kĩroto kĩu maita merĩ tondũ Ngai ũrĩa wa ma nĩ atuĩte na ma atĩ nĩ egwĩka ũguo, na Ngai ũrĩa wa ma nĩ ekũhingia ũndũ ũcio ica ikuhĩ.

33 “Nĩ ũndũ ũcio Firauni nĩ acarie mũndũ ũrĩ na ũtaũku na mũũgĩ na amũtue mũrũgamĩrĩri wa bũrũri wa Misiri. 34 Na ningĩ Firauni nĩ oe ikinya na aamũre arori bũrũri-inĩ ũyũ, na oyage gĩcunjĩ kĩmwe harĩ ithano kĩa maciaro ma Misiri ihinda-inĩ rĩa mĩaka ĩyo mũgwanja ya bũthi.+ 35 Nao nĩ macokanĩrĩrie irio icio ciothe cia ihinda rĩu rĩa mĩaka ĩyo mĩega, macokanĩrĩrie hĩba cia ngano rungu rwa watho wa Firauni nĩguo ikorũo irĩ irio cia kũigwo matũũra-inĩ na igitĩrũo kuo.+ 36 Na irio icio nĩcio ikaarĩagwo bũrũri-inĩ mĩaka mũgwanja ya ngʼaragu ĩrĩa ĩgooka bũrũri-inĩ wa Misiri, nĩguo bũrũri ũyũ ndũkananiinwo nĩ ngʼaragu ĩyo.”+

37 Firauni na ndungata ciake ciothe makĩona ũtaaro ũcio ũrĩ mwega. 38 Kwoguo Firauni akĩũria ndungata ciake atĩrĩ: “Hihi kũrĩ mũndũ ũngĩ ũngĩoneka ũhaana ta ũyũ ũrĩ na roho wa Ngai thĩinĩ wake?” 39 Firauni agĩcoka akĩra Jusufu ũũ: “Tondũ Ngai nĩ atũma ũmenye maũndũ macio mothe, gũtirĩ mũndũ ũngĩ ũrĩ na ũtaũku na mũũgĩ tawe. 40 Wee mwene nĩwe ũrĩrũgamagĩrĩra nyũmba yakwa, nao andũ akwa othe nĩ marĩgwathĩkagĩra biũ.+ No niĩ tu ndĩrĩkoragwo ndĩ mũnene gũgũkĩra tondũ ndĩ mũthamaki.”* 41 Firauni agĩcoka akĩra Jusufu ũũ: “Atĩrĩrĩ, kuuma rĩu nĩ ndagũtua mũrũgamĩrĩri wa bũrũri wothe wa Misiri.”+ 42 Firauni agĩkĩruta gĩcũhĩ gĩake kĩrĩ na mũhũũri guoko-inĩ gwake na agĩgĩkĩra guoko-inĩ kwa Jusufu na akĩmũhumba nguo cia gatani ĩrĩa njega na akĩmwĩkĩra mũgathĩ wa thahabu ngingo-inĩ. 43 Ningĩ akiuga Jusufu akuuo na ngaari ya mbarathi ya kerĩ ya gĩtĩo ĩrĩa aarĩ nayo, nao maathiaga mbere yake makĩanagĩrĩra ũũ, “A·vrékh!”* Kwoguo akĩmũtua mũrũgamĩrĩri wa bũrũri wothe wa Misiri.

44 Ningĩ Firauni akĩra Jusufu ũũ: “Niĩ nĩ niĩ Firauni, no gũtirĩ mũndũ ũrĩkaga ũndũ o na ũmwe* bũrũri wothe wa Misiri atarĩ na rũtha rwaku.”+ 45 Thutha ũcio Firauni agĩta Jusufu Zafenathu-panea na akĩmũhe Asenathu+ mwarĩ wa Potifera mũthĩnjĩri-ngai wa Oni* atuĩke mũtumia wake. Na Jusufu agĩkĩambĩrĩria kũrũgamĩrĩra bũrũri wa Misiri.+ 46 Jusufu aarĩ na mĩaka 30+ hĩndĩ ĩyo aarũgamire mbere ya* Firauni mũthamaki wa Misiri.

Jusufu agĩcoka akĩehera mbere ya Firauni na agĩtuĩkania bũrũri wothe wa Misiri. 47 Na mĩaka-inĩ ĩyo mũgwanja ya bũthi, bũrũri ũcio ũkĩgĩa na maciaro maingĩ mũno.* 48 Nake agĩikara o agĩcokanagĩrĩria irio icio ciothe cia mĩaka ĩyo mũgwanja bũrũri-inĩ wa Misiri, na aaigaga irio icio matũũra-inĩ. O itũũra akaiga irio cia kuuma mĩgũnda ĩrĩa ĩrĩthiũrũrũkĩirie. 49 Jusufu agĩthiĩ na mbere kũiga hĩba cia ngano nyingĩ biũ, o ta mũthanga wa iria, nginya magĩtiga kũmĩthima tondũ ndĩathimĩkaga.

50 Na mbere ya mwaka wa ngʼaragu gũkinya-rĩ, ariũ erĩ a Jusufu+ magĩciarũo, arĩa aaciarĩirũo nĩ Asenathu mwarĩ wa Potifera mũthĩnjĩri-ngai wa Oni.* 51 Jusufu agĩta irigithathi rĩake Manase,*+ nĩ gũkorũo ooigire ũũ, “Ngai nĩ atũmĩte ndiganĩrũo nĩ thĩna wakwa wothe o hamwe na nyũmba yothe ya baba.” 52 Nake ũcio wa kerĩ akĩmwĩta Efiraimu,*+ nĩ gũkorũo ooigire ũũ, “Ngai nĩ atũmĩte ngĩe na maciaro bũrũri-inĩ wa mĩnyamaro yakwa.”+

53 Thutha ũcio mĩaka ĩyo mũgwanja ya bũthi thĩinĩ wa bũrũri wa Misiri ĩgĩthira,+ 54 nayo mĩaka mũgwanja ya ngʼaragu ĩkĩambĩrĩria o ta ũrĩa Jusufu ooigĩte.+ Ngʼaragu ĩyo ĩgĩtherema mabũrũri-inĩ mothe, no bũrũri-inĩ wothe wa Misiri nĩ kwarĩ na mũgate.*+ 55 Mũthia-inĩ bũrũri wothe wa Misiri ũkĩgĩa na ngʼaragu, nao andũ makĩambĩrĩria gũkaĩra Firauni amahe mũgate.+ Nake Firauni akĩra Amisiri othe atĩrĩ: “Thiĩi kũrĩ Jusufu, na mwĩke ũrĩa wothe ekũmwĩra.”+ 56 Ngʼaragu ĩyo ĩgĩthiĩ na mbere gũkorũo thĩinĩ wa thĩ yothe.+ Nake Jusufu akĩambĩrĩria kũhingũra makũmbĩ mothe ma ngano marĩa maarĩ gatagatĩ-inĩ kao na akĩambĩrĩria kwenderia Amisiri acio ngano,+ nĩ gũkorũo ngʼaragu ĩyo nĩ yagũmĩire bũrũri wa Misiri mũno. 57 Ningĩ andũ a thĩ yothe makĩambĩrĩria gũthiĩ bũrũri-inĩ wa Misiri kũgũra irio kuuma kũrĩ Jusufu, tondũ ngʼaragu ĩyo yagũmĩire thĩ yothe.+

42 Rĩrĩa Jakubu aamenyire atĩ nĩ kwarĩ na irio* bũrũri-inĩ wa Misiri,+ akĩũria ariũ ake atĩrĩ: “Nĩ kĩĩ kĩratũma mũikare o ũguo tu mũroranĩte?” 2 Akĩongerera akiuga atĩrĩ: “Nĩ njiguĩte atĩ Misiri kũrĩ na irio. Ikũrũkai kuo mũgatũgũrĩre irio, nĩguo tũtũũre muoyo tũtigakue.”+ 3 Nĩ ũndũ ũcio ariũ ikũmi a ithe na Jusufu+ magĩikũrũka Misiri kũgũra irio. 4 No Jakubu ndaigana gũtũma Benjamini+ mũrũ wa nyina na Jusufu hamwe na ariũ a ithe, nĩ gũkorũo ooigire ũũ: “Ahota gũkorũo nĩ ũndũ mũũru.”+

5 Kwoguo ariũ a Isiraeli magĩtwarana na andũ arĩa angĩ maathiaga kũgũra, tondũ ngʼaragu nĩ yakinyĩte nginya bũrũri wa Kanaani.+ 6 Jusufu nĩwe warĩ na ũnene igũrũ rĩa bũrũri ũcio wothe,+ na nĩwe wendagĩria andũ othe a thĩ irio.+ Nĩ ũndũ ũcio ariũ a ithe na Jusufu magĩthiĩ na magĩturumithia mothiũ mao thĩ mbere yake.+ 7 Rĩrĩa Jusufu oonire ariũ a ithe, o rĩo akĩmamenya, no akĩaga kwĩmenyithania kũrĩ o.+ Nĩ ũndũ ũcio akĩmaarĩria arĩ na ũũru mũingĩ akĩmoria atĩrĩ: “Muumĩte kũ inyuĩ?” nao makĩmwĩra: “Tuumĩte bũrũri wa Kanaani tũgoka kũgũra irio.”+

8 Kwoguo Jusufu nĩ aamenyire ariũ a ithe, ĩndĩ o matiamũmenyire. 9 O rĩo Jusufu akĩririkana iroto iria aarotete ũhoro wao,+ na akĩmeera ũũ: “Inyuĩ mũrĩ athigani! Mũkĩte nĩguo muone kũndũ kũrĩa gũtarĩ kũgitĩre* bũrũri-inĩ ũyũ!” 10 Nao makĩmwĩra atĩrĩ: “Aca mwathi witũ, ndungata ciaku ciũkĩte kũgũra irio. 11 Ithuothe tũrĩ ariũ a mũthuri ũmwe. Tũrĩ andũ arũngĩrĩru. Ndungata ciaku ti athigani.” 12 No we akĩmeera ũũ: “Tiguo kũrĩ! Mũkĩte nĩguo muone kũndũ kũrĩa gũtarĩ kũgitĩre bũrũri-inĩ ũyũ!” 13 Nao makiuga atĩrĩ: “Ndungata ciaku nĩ ariũ 12 a ithe ũmwe.+ Tũrĩ ariũ a mũthuri ũmwe+ bũrũri-inĩ wa Kanaani, na ũrĩa mũnini marĩ na baba,+ na ũcio ũngĩ ndarĩ ho.”+

14 O na kũrĩ ũguo, Jusufu akĩmeera atĩrĩ: “No ta ũrĩa ndamwĩra—‘Inyuĩ mũrĩ athigani!’ 15 Mũkũgerio na njĩra ĩno: O ta ũrĩa Firauni atũũraga muoyo, mũtikuuma gũkũ nginya mũrũ wa ithe wanyu ũrĩa mũnini oke.+ 16 Tũmai ũmwe wanyu agĩĩre mũrũ wa ithe wanyu na inyuĩ aya angĩ mũtigwo kĩoho-inĩ. Na njĩra ĩyo, ciugo cianyu nĩ ikũgerio kũmenyeke kana mũraria ma. Na kũngĩkorũo tiguo-rĩ, o ta ũrĩa Firauni atũũraga muoyo, mũrĩ athigani.” 17 Nĩ ũndũ ũcio, akĩmaikia othe kĩoho-inĩ thikũ ithatũ.

18 Na mũthenya wa gatatũ Jusufu akĩmeera atĩrĩ: “Ĩkai ũũ nĩguo mũtũũre, nĩ gũkorũo nĩ ndĩtigĩrĩte Ngai. 19 Angĩkorũo mũrĩ arũngĩrĩru, mũrũ wa ithe wanyu ũmwe nĩ atigwo kĩoho-inĩ nyũmba-inĩ ĩyo mũhingĩirũo, no inyuĩ aya angĩ mũthiĩ mũtware irio nĩguo mũnyihanyihie ngʼaragu ĩrĩa ĩrĩ kwanyu mũciĩ.+ 20 Mũcoke mũndehere mũrũ wa ithe wanyu ũcio mũnini, nĩguo ciugo cianyu cioneke irĩ cia kwĩhokeka na mwage gũkua.” Nao magĩka guo.

21 Na makĩĩrana atĩrĩ: “Hatarĩ nganja nĩ kũherithio tũraherithio nĩ ũndũ wa mũrũ wa ithe witũ,+ tondũ nĩ tuoonire agĩthĩnĩka* rĩrĩa aatũthaithire tũmũcaĩre, no tũkĩaga gũthikĩrĩria. Nĩkĩo thĩna ũyũ ũtũkorete.” 22 Nake Rubeni akĩmeera atĩrĩ: “Na githĩ ndiamwĩrire ũũ, ‘Mũtikehĩrie mwana ũyũ,’ no mũtiaiguire?+ Rĩu thakame yake nĩ gwĩtio ĩretio.”+ 23 Ĩndĩ matiamenyaga atĩ Jusufu nĩ aanyitaga ũrĩa mooigaga, nĩ gũkorũo nĩ haarĩ na mũtaũri gatagatĩ kao. 24 Kwoguo akĩmeherera na akĩambĩrĩria kũrĩra.+ Rĩrĩa aacokire na akĩmaarĩria rĩngĩ, agĩthengia Simeoni+ harĩ o na akĩmuoha meroreire.+ 25 Jusufu agĩcoka agĩathana makũnia mao maiyũrio irio na o mũndũ acokerio mbeca ciake ikũnia-inĩ rĩake na maheo irio cia kũrĩa marĩ rũgendo-inĩ. Na makĩhingĩrio ũndũ ũcio.

26 Magĩkĩigĩrĩra irio icio igũrũ rĩa ndigiri ciao na makiumagara. 27 Rĩrĩa ũmwe wao aahingũrire ikũnia rĩake nĩguo ahe ndigiri yake irio marĩ harĩa maararĩrĩire, akĩona mbeca ciake mũromo-inĩ wa ikũnia rĩake. 28 Nĩ ũndũ ũcio akĩra ariũ a ithe atĩrĩ: “Mbeca ciakwa nĩ njokie, na irĩ haha ikũnia-inĩ rĩakwa!” Nacio ngoro ciao ikĩhahũka, makĩrorana na makĩũrania ũũ makĩinainaga: “Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũyũ Ngai atwĩkĩte?”

29 Rĩrĩa maakinyire kũrĩ ithe wao Jakubu bũrũri-inĩ wa Kanaani, makĩmwĩra maũndũ mothe marĩa maamakorete, makĩmwĩra atĩrĩ: 30 “Mwathi wa bũrũri ũcio aratwarĩirie arĩ na ũũru mũingĩ+ na aroiga atĩ tũrathiĩte gũthigana bũrũri ũcio. 31 No tũramwĩra ũũ, ‘Tũrĩ andũ arũngĩrĩru. Ithuĩ tũtirĩ athigani.+ 32 Tũrĩ ariũ 12 a ithe ũmwe.+ Ũmwe ndarĩ ho,+ nake ũrĩa mũnini marĩ na baba bũrũri-inĩ wa Kanaani.’+ 33 No mwathi wa bũrũri ũcio aratwĩra atĩrĩ, ‘Ũũ nĩguo ngũmenya kana mũrĩ arũngĩrĩru: Mũkũndigĩra mũrũ wa ithe wanyu ũmwe.+ Mũcoke mũkuue kĩndũ gĩa kũnyihanyihia ngʼaragu ĩrĩa ĩrĩ kwanyu mũciĩ na mũthiĩ.+ 34 Na mũndehere mũrũ wa ithe wanyu ũcio mũnini, nĩguo menye atĩ mũtirĩ athigani no mũrĩ andũ arũngĩrĩru. Na niĩ nĩ ngũmũcokeria mũrũ wa ithe wanyu, na no mũhũũrage biacara bũrũri-inĩ ũyũ.’”

35 Na rĩrĩa moonoragia makũnia mao, o mũndũ akĩona kamondo gake ka mbeca ikũnia-inĩ rĩake. Rĩrĩa moonire tũmondo tũu twao twa mbeca marĩ na baba wao, magĩĩtigĩra. 36 Ithe wao Jakubu akĩmeera: “Nĩ niĩ mũtũmĩte nguĩrũo!+ Jusufu ndarĩ ho,+ Simeoni ndarĩ ho,+ na rĩu mũrenda kuoya Benjamini! Niĩ nĩ niĩ ngoretwo nĩ maũndũ maya mothe!” 37 No Rubeni akĩra ithe atĩrĩ: “Angĩkorũo ndikũmũcokia kũrĩ wee no ũũrage ariũ akwa eerĩ.+ Mũũnengere na nĩ ngũmũmenyerera, na nĩ ngamũcokia kũrĩ wee.”+ 38 No we akiuga: “Mũrũ wakwa ndegũikũrũka na inyuĩ, tondũ mũrũ wa nyina nĩ mũkuũ na nowe ũtigarĩte.+ Ũndũ mũũru ũngĩmũkora arĩ rũgendo-inĩ rũu-rĩ, mũngĩkorũo mũikũrũkĩtie mbuĩ ciakwa Mbĩrĩra-inĩ*+ na kĩeha.”+

43 Na rĩrĩ, ngʼaragu ĩkĩneneha mũno bũrũri-inĩ.+ 2 Nĩ ũndũ ũcio rĩrĩa maarĩire irio* iria maarutĩte Misiri nginya igĩthira,+ ithe wao akĩmeera ũũ: “Cokai mũgatũgũrĩre tũirio.” 3 Nake Juda akĩmwĩra: “Mũndũ ũcio aatũheire mũkaana ũyũ, ‘Mũtikanoone ũthiũ wakwa rĩngĩ o tiga mũrũ wa thoguo ũrĩa mũnini akorirũo hamwe na inyuĩ.’+ 4 Angĩkorũo nĩ ũkũreka tũthiĩ na mũrũ wa ithe witũ, nĩ tũgũikũrũka na tũkũgũrĩre irio. 5 No angĩkorũo ndũkũreka tũthiĩ nake, tũtigũikũrũka, tondũ mũndũ ũcio aatwĩrire ũũ, ‘Mũtikanoone ũthiũ wakwa rĩngĩ o tiga mũrũ wa thoguo ũrĩa mũnini akorirũo hamwe na inyuĩ.’”+ 6 Nake Isiraeli+ akĩũria: “Nĩ kĩĩ gĩatũmire mũndehere thĩna ũyũ na njĩra ya kwĩra mũndũ ũcio atĩ nĩ mũrĩ mũrũ wa ithe wanyu ũngĩ?” 7 Makĩmũcokeria: “Mũndũ ũcio aatũũririe ĩmwe kwa ĩmwe ũhoro witũ na andũ aitũ, akĩũria ũũ, ‘Ithe wanyu arĩ o muoyo? Nĩ mũrĩ mũrũ wa ithe wanyu ũngĩ?’ na ithuĩ tũkĩmwĩra maũndũ macio mothe.+ Tũngĩahotire atĩa kũmenya atĩ nĩ angĩatwĩrire, ‘Thiĩi mũikũrũkie mũrũ wa ithe wanyu gũkũ’?”+

8 Juda agĩcoka agĩthaitha ithe wao Isiraeli akĩmwĩra ũũ: “Nengera kamwana kau,+ na ũreke twĩthiĩre nĩguo tũtũũre muoyo tũtigakue+—ithuĩ o hamwe nawe na ciana citũ.+ 9 Kamwana kau gegũkorũo karĩ moko-inĩ makwa.*+ Nĩ niĩ ũkooria. Ingĩkaaga gũgacokia kũrĩ wee na gũkaneana harĩ wee, ngũkorũo ngwĩhĩirie matukũ mothe. 10 Na korũo tũtinate mahinda, tũngĩrĩ gũkinya kuo na tũgacoka rĩa kerĩ.”

11 Nĩ ũndũ ũcio Isiraeli ithe wao akiuga: “Angĩkorũo no mũhaka gũthiĩ ũguo-rĩ, ĩkai ũũ: Oyai indo ici iria njega biũ cia bũrũri ũyũ mũciikie mondo-inĩ cianyu mũikũrũke mũcitwarĩre mũndũ ũcio irĩ kĩheo:+ balisamu+ nini, kaũũkĩ kanini, labudanumi, magoko marĩ na ngamu,+ pisitachio* na mĩrothi. 12 Na mũkuue mbeca maita merĩ; ningĩ mũthiĩ na mbeca iria ciacokirio mũromo-inĩ wa makũnia manyu.+ No gũkorũo haarĩ na mahĩtia. 13 Oyai mũrũ wa ithe wanyu na mũthiĩ, mũcoke kũrĩ mũndũ ũcio. 14 Ngai Mwene-Hinya-Wothe arotũma mũiguĩrũo tha nĩ mũndũ ũcio, nĩguo arekererie mũrũ wa ithe wanyu ũcio ũngĩ kũrĩ inyuĩ o hamwe na Benjamini. Na niĩ hakwa-rĩ, angĩkorũo nĩ ngũkuĩrũo, nĩ nguĩrũo!”+

15 Andũ acio magĩkĩoya kĩheo kĩu, na magĩkuua mbeca maita merĩ o hamwe na Benjamini. Magĩũkĩra na magĩikũrũka magĩthiĩ Misiri na o rĩngĩ makĩrũgama mbere ya Jusufu.+ 16 Rĩrĩa Jusufu oonire Benjamini arĩ hamwe nao, o rĩo akĩra mũndũ ũrĩa warũgamĩrĩire nyũmba yake ũũ: “Twara arũme aya nyũmba na ũthĩnje nyamũ na ũhaarĩrie iruga, nĩ gũkorũo andũ aya nĩ mekũrĩanĩra na niĩ ithaa rĩa mĩaraho.” 17 O rĩo mũndũ ũcio agĩka o ũrĩa Jusufu aamwĩrire,+ akĩmatwara nyũmba-inĩ ya Jusufu. 18 Ĩndĩ andũ acio magĩĩtigĩra rĩrĩa maatwarirũo nyũmba-inĩ ya Jusufu, na makĩambĩrĩria kuuga ũũ: “Twarehwo gũkũ nĩ ũndũ wa mbeca iria ciacokirio makũnia-inĩ maitũ hĩndĩ ĩyo ĩngĩ. Rĩu megũtũtharĩkĩra na matũtue ngombo na moe ndigiri citũ!”+

19 Nĩ ũndũ ũcio magĩthiĩ harĩ mũndũ ũrĩa warũgamĩrĩire nyũmba ya Jusufu na makĩmwarĩria hau mũromo-inĩ wa nyũmba ĩyo. 20 Makiuga atĩrĩ: “Atĩrĩrĩ mwathi witũ, nĩ twaikũrũkire riita rĩa mbere tũgĩũka kũgũra irio.+ 21 No rĩrĩa twakinyire kũrĩa twararĩrĩire na tũkĩambĩrĩria kũhingũra makũnia maitũ, o mũndũ agĩkora mbeca ciake mũromo-inĩ wa ikũnia rĩake, mũigana wothe wa mbeca citũ.+ Kwoguo no twende gũcicokia ithuĩ ene. 22 Na nĩ tuoka na mbeca makĩria cia kũgũra irio. Tũtiũĩ nũũ wacokirie mbeca citũ makũnia-inĩ maitũ.”+ 23 Nake akĩmeera: “Hatirĩ na thĩna. Mũtigetigĩre. Ngai wanyu na Ngai wa ithe wanyu nĩwe waigire mũthithũ makũnia-inĩ manyu. Mbeca cianyu ciaambire gũkinya kũrĩ niĩ.” Thutha ũcio akĩrehe Simeoni kũrĩ o.+

24 Mũndũ ũcio agĩcoka akĩmatwara nyũmba-inĩ ya Jusufu na akĩmahe maĩ ma gwĩthamba magũrũ, na akĩhe ndigiri ciao irio. 25 Na makĩhaarĩria kĩheo+ gĩa kũnengera Jusufu oka mathaa ma mĩaraho, nĩ gũkorũo nĩ maaiguĩte atĩ nĩ mekũrĩanĩra irio kũu.+ 26 Rĩrĩa Jusufu aaingĩrire nyũmba, makĩmũtwarĩra kĩheo kĩu kĩao kũu nyũmba thĩinĩ na magĩturumithia mĩtwe thĩ harĩ we.+ 27 Thutha ũcio akĩmoria ũhoro wao na akĩũria: “Baba wanyu ũrĩa mwanjĩrire nĩ mũkũrũ-rĩ, ahaana atĩa? Arĩ o muoyo?”+ 28 Nao makĩmũcokeria ũũ: “Baba witũ ndungata yaku arĩ o ho wega. Arĩ o muoyo.” Na makĩinamĩrĩra magĩturumithia mĩtwe yao thĩ.+

29 Rĩrĩa aatiirire maitho na akĩona Benjamini mũrũ wa nyina, ũrĩa maaciaranĩirũo nake,+ akĩũria ũũ: “Ũyũ nĩwe mũrũ wa thoguo ũrĩa mũnini ũrĩa mwaheire ũhoro wake?”+ Agĩcoka akĩongerera: “Mũrũ wakwa ũroetĩkĩrĩka harĩ Ngai.” 30 Jusufu akiuma ahiũhĩte, tondũ nĩ aahutĩtio ngoro mũno nĩ ũndũ wa mũrũ wa nyina, na agĩcaria handũ ha kũrĩrĩra. Nĩ ũndũ ũcio agĩthiĩ akĩingĩra rumu-inĩ ĩmwe ya thĩinĩ na akĩrĩrĩra kuo.+ 31 Thutha ũcio agĩĩthamba ũthiũ na akiuma, ahotete kwĩgirĩrĩria, na akiuga: “Irio nĩ ciihũrũo.” 32 Makĩmũihũrĩra ciake arĩ wiki nao marĩ oiki, nao Amisiri arĩa maarĩ nake makĩrĩa marĩ oiki, tondũ Amisiri matingĩarĩanĩire na Ahibirania, nĩ gũkorũo ũcio nĩ ũndũ ũrĩ magigi harĩ Amisiri.+

33 Ariũ acio a ithe ũmwe maaikarĩte mbere yake, ũrĩa wa irigithathi aaikarĩte kũringana na ũrigithathi wake+ nake ũrĩa mũnini kũringana na ũnyinyi wake, na magĩikara makĩroranaga magegete. 34 Nake aaikaraga akĩneanaga irio kuuma metha-inĩ yake nginya metha-inĩ ĩrĩa maaikarĩte, no akongerera irio cia Benjamini maita matano gũkĩra cia acio angĩ othe.+ Na magĩgĩthiĩ na mbere kũrĩa na kũnyua hamwe nake nginya makĩigania.

44 Thutha ũcio Jusufu agĩatha mũndũ ũrĩa warũgamagĩrĩra nyũmba yake akĩmwĩra ũũ: “Ihũria makũnia ma arũme acio na irio nyingĩ o ũrĩa mangĩhota gũkuua, na ũige mbeca cia o mũndũ mũromo-inĩ wa ikũnia rĩake.+ 2 Na ũige gĩkombe gĩakwa, kĩrĩa kĩa betha, mũromo-inĩ wa ikũnia rĩa ũcio mũnini, hamwe na mbeca ciake cia irio.” Nake agĩka o ũrĩa aathirũo nĩ Jusufu.

3 Naguo rũcinĩ gwathererũka, arũme acio magĩtĩkĩrio mathiĩ hamwe na ndigiri ciao. 4 Matanathiĩ haraya na itũũra rĩu, Jusufu akĩra mũndũ ũrĩa warũgamagĩrĩra nyũmba yake ũũ: “Ũkĩra! Tengʼeria andũ acio! Wamakinyĩra ũmeere atĩrĩ, ‘Nĩ kĩĩ gĩatũma mũrĩhe wega na ũũru? 5 Na githĩ gĩkombe kĩu ti kĩrĩa mwathi wakwa anyuagĩra na agakĩhũthĩra kũmenya maũndũ atekũhĩtia kũgerera imenyithia cia ũragũri? Ũcio nĩ ũndũ mũũru mũno mwĩkĩte.’”

6 Kwoguo akĩmakinyĩra na akĩmeera ciugo icio. 7 Nao makĩmũũria: “Mwathi witũ angiuga ũndũ ta ũcio nĩkĩ? Gũtingĩhoteka ndungata ciaku ciĩke ũndũ ta ũcio. 8 Mbeca iria twakorire mũromo-inĩ wa makũnia maitũ nĩ twagũcokeirie kuuma bũrũri wa Kanaani.+ Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, tũngĩkĩhota atĩa kũiya betha kana thahabu kuuma nyũmba-inĩ ya mwathi waku? 9 Angĩkorũo nĩ gĩkuoneka na ũmwe wa ngombo ciaku, nĩ akue, na ithuĩ aya angĩ tũtuĩke ngombo cia mwathi witũ.” 10 Nake akiuga atĩrĩ: “Nĩ gũtuĩke ũguo mwoiga: Mũndũ ũrĩa ũgũkorũo nakĩo egũtuĩka ngombo yakwa, no inyuĩ aya angĩ mũtigũkorũo na mahĩtia.” 11 Nĩ ũndũ ũcio o mũndũ akĩiga ikũnia rĩake thĩ na ihenya na akĩrĩhingũra. 12 Agĩcaria biũ, akĩambĩrĩria na ũrĩa mũkũrũ na akĩrĩkĩrĩria na ũrĩa mũnini. Mũthia-inĩ gĩkombe kĩu gĩkĩoneka ikũnia-inĩ rĩa Benjamini.+

13 Nĩ ũndũ ũcio magĩtembũra nguo ciao, na o mũndũ akĩigĩrĩra mũrigo wake igũrũ rĩa ndigiri yake na magĩcoka kũu itũũra-inĩ. 14 Rĩrĩa Juda+ na ariũ a ithe maatonyire nyũmba-inĩ ya Jusufu, Jusufu aarĩ o kũu thĩinĩ; nao makĩĩgũithia thĩ mbere yake.+ 15 Jusufu akĩmoria: “Nĩ ũndũ ũrĩkũ ũyũ mwĩkĩte? Kaĩ mũtekũmenyaga atĩ mũndũ ta niĩ no ahote kũmenya maũndũ atekũhĩtia kũgerera imenyithia cia ũragũri?”+ 16 Juda akĩmũcokeria: “Tũngĩra mwathi witũ atĩa? Nĩ atĩa tũngiuga? Na tũngĩonania atĩa atĩ tũrĩ athingu? Ngai ũrĩa wa ma nĩ onete mehia ma ngombo ciaku.+ Rĩu tũrĩ ngombo cia mwathi witũ, ithuothe hamwe na ũrĩa uuma na gĩkombe kĩu!” 17 No we akĩmeera ũũ: “Gũtingĩhoteka njĩke ũndũ ta ũcio! Mũndũ ũrĩa uuma na gĩkombe nĩwe ũgũtuĩka ngombo yakwa.+ Inyuĩ aya angĩ no mwambate mũthiĩ na thayũ kũrĩ baba wanyu.”

18 Juda agĩkĩmũkuhĩrĩria akĩmwĩra atĩrĩ: “Ndagũthaitha mwathi wakwa, reke ngombo yaku yarie mwathi wakwa athikĩrĩirie, na ndũkarakario nĩ ngombo yaku, nĩ gũkorũo wee ũtariĩ o ta Firauni we mwene.+ 19 Mwathi wakwa ooririe ngombo ciake atĩrĩ, ‘Nĩ mũrĩ ithe wanyu kana mũrũ wa ithe wanyu ũngĩ?’ 20 Nĩ ũndũ ũcio, tũkĩra mwathi witũ atĩrĩ, ‘Ĩĩ nĩ tũrĩ baba witũ na nĩ mũkũrũ na nĩ harĩ mwana aaciarĩirũo ũkũrũ-inĩ wake, na nĩwe mũnini.+ No mũrũ wa nyina nĩ aakuire,+ kwoguo noko kamwana karĩa gatigaru ka nyina,+ na ithe nĩ akendete.’ 21 Thutha ũcio ũkĩra ngombo ciaku atĩrĩ, ‘Gaikũrũkiei kũrĩ niĩ nĩguo ndĩkone.’+ 22 No tũkĩra mwathi witũ ũũ, ‘Kamwana kau gatingĩtiga ithe. Kangĩmũtiga, ithe no gũkua angĩkua.’+ 23 Ũgĩcoka ũkĩra ngombo ciaku atĩrĩ, ‘O tiga mũrũ wa thoguo ũrĩa mũnini akorirũo hamwe na inyuĩ, mũtikanoone ũthiũ wakwa rĩngĩ.’+

24 “Kwoguo tũkĩambata kũrĩ baba witũ ngombo yaku na tũkĩmwĩra ciugo cia mwathi witũ. 25 Thutha ũcio baba agĩtwĩra, ‘Cokai mũgatũgũrĩre tũirio.’+ 26 No ithuĩ tũkiuga atĩrĩ, ‘Tũtingĩikũrũka. No angĩkorũo mũrũ wa ithe witũ ũrĩa mũnini nĩ egũthiĩ hamwe na ithuĩ, nĩ tũgũikũrũka, nĩ gũkorũo tũtingĩona ũthiũ wa mũndũ ũcio o tiga mũrũ wa ithe witũ ũrĩa mũnini akorirũo hamwe na ithuĩ.’+ 27 Nake baba witũ ngombo yaku agĩtwĩra atĩrĩ, ‘Nĩ mũĩ wega atĩ mũtumia wakwa aanjiarĩire ariũ erĩ tu.+ 28 No ũmwe wao nĩ aandigire na niĩ ngiuga atĩrĩ: “No nginya akorũo nĩ gũtamburũo atamburĩtwo icunjĩ!”+ na ndirĩ ndamuona nginyagia rĩu. 29 Mũngĩoya ũyũ ũngĩ nake njage kũmuona, nake akorũo nĩ ũndũ mũũru, mũngĩkorũo mũikũrũkĩtie mbuĩ ciakwa Mbĩrĩra-inĩ*+ na kĩeha kĩnene.’+

30 “Na rĩu ingĩcoka kũrĩ baba witũ ngombo yaku kamwana gaka gatarĩ hamwe na ithuĩ, tondũ muoyo* wake ũkoragwo wohanĩtio na muoyo* wako-rĩ, 31 rĩrĩa arĩona atĩ kamwana gaka gatirĩ ho, no gũkua egũkua, na ngombo ciaku igũkorũo cikũrũkĩtie mbuĩ cia ngombo yaku baba witũ Mbĩrĩra-inĩ* na kĩeha. 32 Ngombo yaku yerire baba witũ atĩ kamwana gaka gegũkorũo karĩ moko-inĩ mayo, ĩkiuga, ‘Ingĩkaaga gũgacokia kũrĩ we, ingĩkorũo ngwĩhĩirie tene na tene.’+ 33 Nĩ ũndũ ũcio ndagũthaitha ũreke niĩ ngombo yaku njikare nduĩke ngombo yaku mwathi wakwa ithenya rĩa kamwana gaka, nĩgetha kamwana gaka gacoke hamwe na ariũ a ithe. 34 Ingĩhota atĩa gũcoka kũrĩ baba itarĩ na kamwana gaka? Ndingĩũmĩrĩria kuona ũndũ ũcio mũũru ũgĩkora baba!”

45 Nake Jusufu akĩremwo nĩ kwĩgirĩrĩria arĩ hau mbere ya arĩa othe maamũtungatagĩra.+ Kwoguo akĩanĩrĩra akiuga atĩrĩ: “Andũ othe nĩ manjeherere!” Gũtirĩ mũndũ ũngĩ watigirũo hamwe nake hĩndĩ ĩrĩa Jusufu eemenyithanirie harĩ ariũ a ithe.+

2 Agĩcoka akĩambĩrĩria kũrĩra anĩrĩire biũ nginya Amisiri na andũ a nyũmba ya Firauni makĩigua kĩrĩro kĩu. 3 Mũthia-inĩ Jusufu akĩra ariũ a ithe ũũ: “Nĩ niĩ Jusufu. Hihi baba arĩ o muoyo?” No ariũ a ithe matiahotire kũmũcokeria ũndũ o na ũrĩkũ, tondũ nĩ maamakire mũno nĩ ũndũ wake. 4 Nĩ ũndũ ũcio Jusufu akĩra ariũ a ithe atĩrĩ: “Ndamũthaitha mũkuhĩrĩrie haha ndĩ.” Kwoguo makĩmũkuhĩrĩria.

Agĩcoka akĩmeera ũũ: “Nĩ niĩ Jusufu mũrũ wa thoguo, ũrĩa mwendirie Misiri.+ 5 No rĩu mũtikaigue ũũru na mũndũ ndakarakarĩre ũrĩa ũngĩ atĩ tondũ nĩ mwanyendirie gũkũ; tondũ nĩ Ngai wandũmire njũke mbere yanyu nĩguo honokie mĩoyo.+ 6 Ũyũ nĩ mwaka wa kerĩ wa ngʼaragu ĩrĩa ĩrĩ bũrũri-inĩ,+ na nĩ hatigarĩte mĩaka ĩngĩ ĩtano ĩrĩa gũtegũkorũo gũkĩrĩmwo kana gũkĩgethwo. 7 No Ngai aandũmire njũke mbere yanyu nĩguo ndũme gũkorũo na matigari ma andũ anyu+ thĩinĩ wa thĩ* na ndũme mũthiĩ na mbere gũtũũra kũgerera ũhonokio mũnene. 8 Kwoguo-rĩ, ti inyuĩ mwandũmire gũkũ, no nĩ Ngai ũrĩa wa ma, nĩgetha anyamũre nduĩke mũtaarani mũnene* wa Firauni, na nduĩke mwathi wa nyũmba yake yothe na mũtongoria wa bũrũri wothe wa Misiri.+

9 “Cokai o na ihenya kũrĩ baba na mũmwĩre atĩrĩ, ‘Ũũ nĩguo mũrũguo Jusufu oigĩte: “Ngai nĩ anyamũrĩte ngatuĩka mwathi wa bũrũri wothe wa Misiri.+ Ikũrũka ũũke kũrĩ niĩ. Na ndũgaikare.+ 10 Ũrĩikaraga gĩcigo-inĩ kĩa Gosheni,+ nĩgetha ũkorũo hakuhĩ na niĩ—wee, ariũ aku, ariũ a ciana ciaku, ndũũru ciaku, mahiũ maku, na kĩrĩa gĩothe ũrĩ nakĩo. 11 Nĩ ndĩrĩkũheaga irio ũrĩ kũu, tondũ harĩ na mĩaka ĩngĩ ĩtano ĩtigarĩte ya ngʼaragu.+ Kwaga ũguo, wee na nyũmba yaku na kĩrĩa gĩothe ũrĩ nakĩo nĩ mũgũthĩnĩka.”’ 12 Na inyuĩ o hamwe na mũrũ wa maitũ Benjamini nĩ mwĩyoneire na maitho manyu atĩ ti itherũ nĩ niĩ ndĩraria na inyuĩ.+ 13 Nĩ ũndũ ũcio mwĩre baba ũhoro wĩgiĩ riri wakwa wothe ũrĩa ndĩ naguo gũkũ Misiri o hamwe na kĩrĩa gĩothe mwĩyoneire. Rĩu hiũhai mũthiĩ mũrehe baba gũkũ.”

14 Agĩcoka akĩhĩmbĩria* mũrũ wa nyina Benjamini na akĩambĩrĩria kũrĩra, nake Benjamini akĩrĩra amũigĩrĩire moko ngingo-inĩ.+ 15 Na akĩmumunya ariũ a ithe othe na akĩrĩra amahĩmbĩirie, thutha ũcio ariũ a ithe magĩkĩaria nake.

16 Na ũhoro ũcio ũgĩkinyĩra andũ a nyũmba ya Firauni makĩrũo atĩrĩ: “Ariũ a ithe na Jusufu nĩ moka!” Ũndũ ũcio ũgĩkorũo ũrĩ mwega maitho-inĩ ma Firauni hamwe na ndungata ciake. 17 Kwoguo Firauni akĩra Jusufu: “Ĩra ariũ a thoguo atĩrĩ, ‘Ĩkai ũũ: Igĩrĩrai mĩrigo yanyu igũrũ rĩa nyamũ cianyu cia gũkuua mĩrigo na mũthiĩ bũrũri-inĩ wa Kanaani, 18 na muoe baba wanyu o hamwe na andũ a nyũmba cianyu mũũke gũkũ kũrĩ niĩ. Nĩ ngũmũhe indo njega cia bũrũri ũyũ wa Misiri, na mũrĩrĩaga* maciaro ma kũrĩa kũnoru biũ thĩinĩ wa bũrũri ũyũ.’+ 19 Ningĩ ndagwatha ũmeere atĩrĩ:+ ‘Ĩkai ũũ: Oyai tũkaari twa gũkururio+ kuuma bũrũri ũyũ wa Misiri nĩ ũndũ wa ciana cianyu na atumia anyu, na mũrehe baba wanyu akuuĩtwo na kamwe ga tuo, mũũke gũkũ.+ 20 Mũtikamakio nĩ indo cianyu iria mũkoragwo nacio,+ tondũ indo iria njega biũ cia bũrũri ũyũ wothe wa Misiri nĩ cianyu.’”

21 Nao ariũ a Isiraeli magĩka guo, na Jusufu akĩmahe tũkaari twa gũkururio kũringana na ũrĩa Firauni aathanĩte, na akĩmahe irio cia kũrĩa marĩ rũgendo-inĩ. 22 Akĩhe o mũndũ nguo ya gũcenjia, no Benjamini akĩmũhe icunjĩ 300 cia betha na nguo ithano cia gũcenjia.+ 23 Na akĩneanĩra ithe indo ici: ndigiri ikũmi ikuuĩte indo njega cia Misiri na ndigiri ikũmi cia mĩgoma ikuuĩte irio* na mũgate, na mabataro ma ithe arĩ rũgendo-inĩ. 24 Kwoguo akĩrekereria ariũ a ithe mathiĩ, na rĩrĩa mooimagaraga akĩmeera atĩrĩ: “Mũtikarakaranĩre mũrĩ njĩra-inĩ.”+

25 Makiuma Misiri makĩambata na magĩkinya bũrũri-inĩ wa Kanaani kũrĩ ithe wao Jakubu. 26 Magĩkĩmwĩra atĩrĩ: “Jusufu arĩ o muoyo, na nĩwe mũtongoria wa bũrũri wothe wa Misiri!”+ No akĩgegeara nĩ gũkorũo ndaametĩkirie.+ 27 Na rĩrĩa maathiire na mbere kũmwĩra maũndũ mothe marĩa Jusufu aameerĩte na akĩona tũkaari twa gũkururio tũrĩa Jusufu aaneanĩte akuuo natuo, roho wa Jakubu ithe wao ũkĩambĩrĩria kwarahũka. 28 Nake Isiraeli akĩanĩrĩra akiuga ũũ: “Nĩ ũguo rĩu! Mũrũ wakwa Jusufu arĩ o muoyo! No nginya thiĩ ndĩmuone itanakua!”+

46 Isiraeli agĩkĩoya kĩrĩa gĩothe aarĩ nakĩo* na akiumagara. Rĩrĩa aakinyire Biri-shiba,+ akĩrutĩra Ngai wa ithe Isaaka magongona.+ 2 Nake Ngai akĩaria na Isiraeli ũtukũ kũgerera kĩoneki akiuga ũũ: “Jakubu, Jakubu!” nake akiuga “Ĩ niĩ ũyũ haha!” 3 Akĩmwĩra: “Nĩ niĩ Ngai ũrĩa wa ma, o we Ngai wa thoguo.+ Ndũgetigĩre gũikũrũka Misiri, nĩ gũkorũo ũrĩ kũu nĩ ngũgũtua rũrĩrĩ rũnene.+ 4 Niĩ mwene nĩ ngũikũrũka nawe Misiri, na ningĩ niĩ mwene nĩ ngaakũruta kuo,+ nake Jusufu nĩ akaaigĩrĩra guoko gwake maitho-inĩ maku.”*+

5 Thutha ũcio Jakubu akiuma Biri-shiba, nao ariũ a Isiraeli magĩkuua Jakubu ithe wao na ciana ciao na atumia ao na tũkaari twa gũkururio tũrĩa Firauni aaneanĩte akuuo natuo. 6 Magĩkuua ndũũru ciao na indo ciao, iria maagĩĩte nacio bũrũri-inĩ wa Kanaani. Na magĩgĩkinya Misiri, Jakubu arĩ hamwe na njiarũa ciake ciothe. 7 Aathiire Misiri na ariũ ake na ariũ a ciana ciake na airĩtu ake na airĩtu a ciana ciake—njiarũa ciake ciothe.

8 Na rĩrĩ, maya nĩmo marĩĩtwa ma ariũ a Isiraeli arĩa maathiire Misiri,+ Jakubu na ariũ ake: Irigithathi rĩa Jakubu rĩarĩ Rubeni.+

9 Ariũ a Rubeni maarĩ Hanoku, Palu, Hezironi, na Karimi.+

10 Ariũ a Simeoni+ maarĩ Jemueli, Jamini, Ohadi, Jakini, Zoharu, na Shaulu+ mũrũ wa mũtumia Mũkanaani.

11 Ariũ a Lawii+ maarĩ Gerishoni, Kohathu, na Merari.+

12 Ariũ a Juda+ maarĩ Eri, Onani, Shela,+ Perezu,+ na Zera.+ No Eri na Onani nĩ maakuĩrĩire bũrũri wa Kanaani.+

Ariũ a Perezu maarĩ Hezironi na Hamula.+

13 Ariũ a Isakaru maarĩ Tola, Puva, Iobu, na Shimuroni.+

14 Ariũ a Zebuluni+ maarĩ Seredi, Eloni, na Jahaleeli.+

15 Acio nĩo ariũ a Lea, arĩa aaciarĩire Jakubu marĩ Padani-aramu, hamwe na mũirĩtu wake Daina.+ Ariũ ake othe hamwe na airĩtu ake maarĩ 33.

16 Ariũ a Gadi+ maarĩ Zifioni, Hagi, Shuni, Eziboni, Eri, Arodi, na Areli.+

17 Ariũ a Asheri+ maarĩ Imuna, Ishiva, Ishivi, na Beria, na mwarĩ wa ithe wao aarĩ Sera.

Ariũ a Beria maarĩ Heberi na Malikieli.+

18 Acio nĩo ariũ a Zilipa,+ ũrĩa Labani aaheire Lea mũirĩtu wake. Nĩo aaciarĩire Jakubu: Othe maarĩ andũ 16.

19 Ariũ a Rakeli mũtumia wa Jakubu maarĩ Jusufu+ na Benjamini.+

20 Jusufu agĩciarĩrũo Manase+ na Efiraimu+ bũrũri-inĩ wa Misiri,+ arĩa aaciarĩirũo nĩ Asenathu mwarĩ wa Potifera mũthĩnjĩri-ngai wa Oni.*

21 Ariũ a Benjamini+ maarĩ Bela, Bekeri, Ashibeli, Gera,+ Naamani, Ehi, Roshu, Mupimu, Hupimu,+ na Aridi.+

22 Acio nĩo ariũ a Rakeli arĩa aaciarĩire Jakubu: Othe maarĩ andũ 14.

23 Mũrũ* wa Dani+ aarĩ Hushimu.+

24 Ariũ a Nafitali+ maarĩ Jahazeeli, Guni, Jezeri, na Shilemu.+

25 Acio nĩo ariũ a Biliha, ũrĩa Labani aaheire Rakeli mũirĩtu wake. Nĩo aaciarĩire Jakubu: Othe maarĩ andũ mũgwanja.

26 Arĩa othe mooimanire na Jakubu na magĩthiĩ Misiri hamwe nake, maarĩ 66 hatatarĩtwo atumia a ariũ a Jakubu.+ 27 Ariũ a Jusufu arĩa aaciarĩirũo Misiri maarĩ erĩ. Andũ othe a nyũmba ya Jakubu arĩa maathiire Misiri maarĩ 70.+

28 Jakubu agĩtũma Juda+ athiage akeere Jusufu atĩ arĩ njĩra erekeire Gosheni. Na rĩrĩa maakinyire gĩcigo-inĩ kĩa Gosheni,+ 29 Jusufu akiuga ngaari yake ya mbarathi ĩhaarĩrio na akĩambata nĩguo agacemanie na Isiraeli ithe kũu Gosheni. Rĩrĩa aakinyire harĩ we, o rĩo akĩmũhĩmbĩria* na akĩrĩra kwa ihinda.* 30 Nake Isiraeli akĩra Jusufu ũũ: “Rĩu no ngue; Nĩ ndona ũthiũ waku na ndamenya atĩ ũrĩ o muoyo.”

31 Jusufu agĩcoka akĩra ariũ a ithe o hamwe na nyũmba ya ithe atĩrĩ: “Rekei nyambate ngamenyithie Firauni+ ndĩmwĩre ũũ, ‘Ariũ a baba na nyũmba ya baba arĩa mararĩ bũrũri wa Kanaani nĩ moka gũkũ kũrĩ niĩ.+ 32 Andũ acio nĩ arĩithi,+ na marĩithagia mahiũ,+ na nĩ moka na mahiũ mao na ndũũru ciao na kĩrĩa gĩothe marĩ nakĩo.’+ 33 Firauni amwĩta na amũũrie, ‘Mũrutaga wĩra ũrĩkũ?’ 34 muuge atĩrĩ, ‘Ndungata ciaku ikoretwo ikĩrĩithia mahiũ kuuma wĩthĩ-inĩ wacio nginya rĩu, ithuĩ o hamwe na maithe maitũ ma tene,’+ nĩgetha mũtũũre gĩcigo-inĩ kĩa Gosheni,+ nĩ gũkorũo mũrĩithi o wothe wa ngʼondu nĩ kĩndũ kĩrĩ magigi harĩ Amisiri.”+

47 Jusufu agĩthiĩ akĩmenyithia Firauni ũũ:+ “Baba witũ na ariũ a baba na ndũũru ciao cia mbũri na ngʼondu na ndũũru ciao cia ngʼombe na kĩrĩa gĩothe marĩ nakĩo nĩ mokĩte kuuma bũrũri wa Kanaani, na rĩu marĩ gĩcigo-inĩ kĩa Gosheni.”+ 2 Akĩoya ariũ a ithe atano akĩmatwara kũrĩ Firauni.+

3 Firauni akĩũria ariũ acio a ithe na Jusufu ũũ: “Mũrutaga wĩra ũrĩkũ?” Nao makĩra Firauni: “Ndungata ciaku nĩ arĩithi a ngʼondu, ithuĩ o hamwe na maithe maitũ ma tene.”+ 4 Magĩcoka makĩra Firauni atĩrĩ: “Tũũkĩte gũikara bũrũri-inĩ ũyũ tũrĩ ageni+ tondũ gũtirĩ kũndũ gwa kũrĩithia rũũru rwa ndungata ciaku, nĩ gũkorũo ngʼaragu nĩ nene mũno bũrũri-inĩ wa Kanaani.+ Kwoguo twagũthaitha ũreke ndungata ciaku cikarage gĩcigo-inĩ kĩa Gosheni.”+ 5 Nĩ ũndũ ũcio Firauni akĩra Jusufu atĩrĩ: “Baba wanyu na ariũ a thoguo mokĩte gũkũ kũrĩ we. 6 Bũrũri wa Misiri ũrĩ moko-inĩ maku. Baba wanyu na ariũ a thoguo nĩ maikare gĩcigo-inĩ kĩrĩa kĩega makĩria kĩa bũrũri ũyũ.+ Nĩ maikare gĩcigo-inĩ kĩa Gosheni, na angĩkorũo nĩ ũĩ arũme marĩ na ũhoti gatagatĩ-inĩ kao, matue arũgamĩrĩri a mahiũ makwa.”

7 Jusufu agĩcoka akĩrehe Jakubu baba wao, na akĩmũtwara mbere ya Firauni, nake Jakubu akĩrathima Firauni. 8 Firauni akĩũria Jakubu atĩrĩ: “Ũrĩ na mĩaka ĩigana?” 9 Jakubu akĩra Firauni: “Mĩaka yakwa ya gũthaamathaama* nĩ 130. Mĩaka ya ũtũũro wakwa ĩkoretwo ĩrĩ mĩnini na ĩrĩ na mĩtangĩko,+ na ti mĩingĩ ta mĩaka ya ũtũũro wa maithe maitũ ma tene hĩndĩ ĩrĩa maathaamathaamaga.”*+ 10 Thutha ũcio Jakubu akĩrathima Firauni na akiuma hau mbere yake.

11 Kwoguo Jusufu akĩhe ithe na ariũ a ithe gwa gũikara, na akĩmahe kũndũ bũrũri-inĩ wa Misiri, kũndũ kũrĩa kwega biũ bũrũri-inĩ ũcio, gĩcigo-inĩ kĩa Ramesese,+ o ta ũrĩa Firauni aathanĩte. 12 Nake Jusufu agĩthiĩ na mbere kũhe ithe na ariũ a ithe na nyũmba yothe ya ithe irio* kũringana na mũigana wa ciana ciao.

13 Na rĩrĩ, gũtiarĩ na irio* kũndũ guothe, tondũ ngʼaragu yarĩ nene mũno, na bũrũri wa Misiri hamwe na bũrũri wa Kanaani gũkĩanangwo nĩ ngʼaragu ĩyo.+ 14 Jusufu oonganagia mbeca ciothe iria ingĩonekire bũrũri-inĩ wa Misiri na bũrũri-inĩ wa Kanaani nĩ ũndũ wa irio* iria andũ maagũraga,+ na Jusufu agĩikara agĩtwaraga mbeca icio nyũmba-inĩ ya Firauni. 15 Thutha wa ihinda mbeca cia bũrũri wa Misiri na bũrũri wa Kanaani ikĩhũthĩka ciothe, na Amisiri othe makĩambĩrĩria gũthiĩ kũrĩ Jusufu, makĩmwĩraga ũũ: “Tũhe irio! Tũngĩgĩkua nĩkĩ mbere ya maitho maku atĩ tondũ mbeca citũ nĩ thiru?” 16 Jusufu agĩkĩmeera: “Angĩkorũo mbeca cianyu nĩ ithirĩte, rehei mahiũ manyu, na niĩ nĩ ngũmũhe irio tũkũũranie na mahiũ manyu.” 17 Nĩ ũndũ ũcio makĩambĩrĩria kũrehera Jusufu mahiũ mao, nake Jusufu agĩthiĩ na mbere kũmahe irio akamakũũranĩria na mbarathi ciao, rũũru rwa mbũri na ngʼondu, rũũru rwa ngʼombe, na ndigiri, na agĩthiĩ na mbere kũmahe irio akĩmakũũranagĩria na mahiũ mao mothe mwaka-inĩ ũcio.

18 Rĩrĩa mwaka ũcio wathirire, makĩambĩrĩria gũthiĩ kũrĩ we mwaka ũcio warũmĩrĩire makiugaga ũũ: “Tũtikũhitha mwathi witũ atĩ mbeca o hamwe na nyamũ ciothe cia mũciĩ nĩ irĩkĩtie kũneanwo kũrĩ mwathi witũ. Tũtirĩ na kĩndũ tũtigarĩtie gĩa kũnengera mwathi witũ tiga o mĩĩrĩ itũ na mĩgũnda itũ. 19 Tũngĩgĩkua nĩkĩ mbere ya maitho maku, na mĩgũnda itũ yanangĩke? Tũgũre o hamwe na mĩgũnda itũ nawe ũtũnengere irio, na ithuĩ na mĩgũnda itũ tũgũtuĩka ngombo cia Firauni. Tũhe mbegũ nĩguo tũthiĩ na mbere gũtũũra na tũtigakue na nĩgetha mĩgũnda itũ ndĩgatuĩke kũndũ gũtiganĩrie.” 20 Jusufu agĩkĩgũrĩra Firauni mĩgũnda yothe ya Amisiri tondũ Amisiri othe nĩ meendirie mĩgũnda yao, nĩ gũkorũo ngʼaragu ĩyo yarĩ nene mũno; nayo mĩgũnda yothe ĩgĩtuĩka ya Firauni.

21 Agĩcoka agĩthamia andũ acio akĩmatwara matũũra-inĩ, kuuma gĩcigo kĩmwe kĩa Misiri nginya kĩrĩa kĩngĩ.+ 22 No mĩgũnda ya athĩnjĩri-ngai tu ataagũrire,+ tondũ igai rĩa athĩnjĩri-ngai rĩoimaga kũrĩ Firauni na maatũũragio nĩ igai rĩrĩa maaheagwo nĩ Firauni. Nĩkĩo matendirie mĩgũnda yao. 23 Nake Jusufu akĩra andũ acio ũũ: “Atĩrĩrĩ, ũmũthĩ nĩ ndamũgũra inyuĩ na mĩgũnda yanyu mũtuĩke a Firauni. Ĩ ici mbegũ cianyu, cihandei mĩgũnda-inĩ. 24 Rĩrĩa ciagĩa na maciaro, mũneage Firauni gĩcunjĩ kĩmwe harĩ ithano,+ no icunjĩ inya irĩkoragwo irĩ cianyu irĩ mbegũ cia kũhanda mĩgũnda-inĩ na irĩ irio cia kũrĩo nĩ inyuĩ na arĩa marĩ nyũmba-inĩ cianyu na ciana cianyu.” 25 Nĩ ũndũ ũcio makiuga ũũ: “Nĩ ũhonoketie mĩoyo itũ.+ Reke twĩtĩkĩrĩke maitho-inĩ maku mwathi witũ, na nĩ tũgũtuĩka ngombo cia Firauni.”+ 26 Jusufu agĩtua ũndũ ũcio watho, na ũrĩ o kuo nginya ũmũthĩ bũrũri-inĩ wa Misiri, atĩ gĩcunjĩ kĩmwe harĩ ithano nĩ kĩa Firauni. No mĩgũnda ya athĩnjĩri-ngai ĩtaatuĩkire ya Firauni.+

27 Isiraeli agĩgĩthiĩ na mbere gũikara bũrũri-inĩ wa Misiri, gĩcigo-inĩ kĩa Gosheni,+ na magĩtũũra kuo na magĩciarana na makĩingĩha mũno.+ 28 Na Jakubu agĩtũũra bũrũri-inĩ wa Misiri ihinda rĩa mĩaka 17, nĩ ũndũ ũcio matukũ ma ũtũũro wa Jakubu magĩkorũo marĩ mĩaka 147.+

29 Na rĩrĩ, ihinda nĩ rĩakuhĩrĩirie rĩa Isiraeli gũkua,+ kwoguo agĩta mũrũwe Jusufu akĩmwĩra ũũ: “Angĩkorũo rĩu ndĩ mwĩtĩkĩrĩku maitho-inĩ maku, ndagũthaitha ũige guoko gwaku rungu rwa kĩero gĩakwa, na ũnyonie wendo* na wĩhokeku. Ndagũthaitha ndũkanaathike gũkũ Misiri.+ 30 Rĩrĩa ngaakua,* no mũhaka ũkaanguua ũndute Misiri na ũthike mbĩrĩra-inĩ ya maithe maitũ ma tene.”+ Nake akiuga: “Nĩ ngeeka o ta ũguo woiga.” 31 Akĩmwĩra: “Wĩhĩte harĩ niĩ.” Nake akĩĩhĩta harĩ we.+ Nake Isiraeli akĩinamĩrĩra mũtwe-inĩ wa ũrĩrĩ wake.+

48 Thutha wa maũndũ macio, Jusufu akĩrũo ũũ: “Atĩrĩrĩ, baba wanyu nĩ arathiĩ athirĩtwo nĩ hinya.” Agĩgĩthiĩ na ariũ ake eerĩ Manase na Efiraimu.+ 2 Nake Jakubu akĩrũo ũũ: “Mũrũguo Jusufu nĩ oka kũrĩ we.” Nĩ ũndũ ũcio Isiraeli akĩĩhe hinya na agĩikara thĩ ũrĩrĩ-inĩ wake. 3 Na Jakubu akĩra Jusufu:

“Ngai Mwene-Hinya-Wothe nĩ aanyumĩrĩire ndĩ Luzu bũrũri-inĩ wa Kanaani na akĩndathima.+ 4 Akĩnjĩra, ‘Nĩ ngũtũma ũciarane, na ndũme ũingĩhe, na ngũtue kĩũngano kĩa ikundi cia andũ,+ naguo bũrũri ũyũ nĩ ngaaũhe mbeũ yaku* ĩrĩa ĩgooka thutha waku, ũtuĩke igai rĩa gũtũũra.’+ 5 Na rĩu ariũ aku eerĩ arĩa waciarĩirũo bũrũri-inĩ wa Misiri itanoka kũrĩ we gũkũ Misiri, nĩ akwa.+ Efiraimu na Manase megũtuĩka akwa o ta ũrĩa Rubeni na Simeoni marĩ akwa.+ 6 No ciana iria ũgũciarĩrũo thutha wao cigũtuĩka ciaku. Cigeetanagio na marĩĩtwa ma ariũ a ithe igai-inĩ rĩacio.+ 7 No niĩ-rĩ, rĩrĩa ndoimaga Padani, Rakeli agĩkua+ arĩ hakuhĩ na niĩ bũrũri-inĩ wa Kanaani, tũrĩ o haraihu nĩguo tũkinye Efiratha.+ Kwoguo ngĩmũthika njĩra-inĩ ya gũthiĩ Efiratha, nĩkuo Bethilehemu.”+

8 Isiraeli agĩcoka akĩona ariũ a Jusufu na akĩũria: “Aya nĩa?” 9 Nĩ ũndũ ũcio Jusufu akĩra ithe ũũ: “Nĩ ariũ akwa arĩa Ngai aheete ndĩ gũkũ.”+ Nake akiuga: “Ndagũthaitha ũmarehe harĩ niĩ, nĩgetha ndĩmarathime.”+ 10 Na rĩrĩ, maitho ma Isiraeli nĩ maatigĩte kuona wega nĩ ũndũ wa ũkũrũ, na nĩ aaremagwo nĩ kuona. Kwoguo Jusufu akĩmatwara hakuhĩ nake, nake akĩmamumunya na akĩmahĩmbĩria. 11 Isiraeli akĩra Jusufu atĩrĩ: “Ndieciragia nĩ ngoona ũthiũ waku,+ no Ngai nĩ arekete nyone nginya mbeũ yaku.”* 12 Jusufu agĩcoka akĩmeheria maru-inĩ ma Isiraeli, na akĩinamĩrĩra agĩturumithia ũthiũ wake thĩ.

13 Jusufu akĩmoya eerĩ, akĩnyita Efiraimu+ na guoko gwake kwa ũrĩo arĩ mwena wa ũmotho wa Isiraeli nake Manase+ akĩmũnyita na guoko gwake kwa ũmotho arĩ mwena wa ũrĩo wa Isiraeli, na akĩmatwara hakuhĩ nake. 14 No rĩrĩ, Isiraeli aatambũrũkirie guoko gwake kwa ũrĩo agĩkũigĩrĩra mũtwe-inĩ wa Efiraimu, o na gũtuĩka nĩwe warĩ mũnini, na akĩigĩrĩra guoko gwake kwa ũmotho mũtwe-inĩ wa Manase. Aaigĩrĩire moko make ũguo akĩmenyaga, tondũ Manase nĩwe warĩ irigithathi.+ 15 Agĩcoka akĩrathima Jusufu na akiuga:+

17 Rĩrĩa Jusufu oonire atĩ ithe aathiire o na mbere kũigĩrĩra guoko gwake kwa ũrĩo mũtwe-inĩ wa Efiraimu-rĩ, ũndũ ũcio ndwamũkenirie, kwoguo akĩgeria kũnyita guoko gwa ithe akweherie mũtwe-inĩ wa Efiraimu akũigĩrĩre mũtwe-inĩ wa Manase. 18 Jusufu akĩra ithe ũũ: “Ti ũguo baba, nĩ gũkorũo ũyũ nĩwe irigithathi.+ Igĩrĩra guoko gwaku kwa ũrĩo mũtwe-inĩ wake.” 19 No ithe agĩikara akĩregaga na akiuga: “Nĩ ndĩramenya, mũrũ wakwa, nĩ ndĩramenya. O nake nĩ agaatuĩka andũ aingĩ, na o nake nĩ agaatuĩka mũndũ mũnene. O na kũrĩ ũguo-rĩ, mũrũ wa nyina ũyũ mũnini nĩ akaaneneha kũmũkĩra,+ nayo mbeũ yake* nĩ ĩkaingĩha ĩiganane na ndũrĩrĩ.”+ 20 Kwoguo agĩthiĩ na mbere kũmarathima mũthenya ũcio,+ akiuga:

Agĩgĩikara akĩigaga Efiraimu mbere ya Manase.

21 Isiraeli agĩcoka akĩra Jusufu: “Atĩrĩrĩ, niĩ nĩ gũkua ndĩrakua,+ no hatarĩ nganja Ngai nĩ egũthiĩ na mbere gũkorũo hamwe nawe na agũcokie bũrũri-inĩ wa maithe manyu ma tene.+ 22 No niĩ-rĩ, nĩ ndakũhe gĩcunjĩ kĩmwe kĩa mũgũnda* makĩria ma ariũ a thoguo, kĩrĩa ndoire kuuma guoko-inĩ kwa Aamori na rũhiũ rwakwa rwa njora na ũta wakwa.”

49 Na rĩrĩ, Jakubu agĩta ariũ ake akĩmeera atĩrĩ: “Cokanĩrĩrai hamwe nĩguo ndĩmwĩre ũrĩa gũgeekĩka harĩ inyuĩ ihinda-inĩ rĩa mũthia rĩa matukũ. 2 Ũnganai hamwe na mũthikĩrĩrie, inyuĩ ariũ a Jakubu, ĩni, thikĩrĩriai Isiraeli ithe wanyu.

3 “Rubeni,+ ũrĩ irigithathi rĩakwa,+ hinya wakwa na kĩambĩrĩria kĩa ũhoti wakwa wa ũciari, ũgaakorũo ũrĩ mũtĩĩku mũno na ũrĩ na hinya mũno. 4 Nĩ ũndũ nĩ wagagĩte o ta maĩ marĩ na hinya mũingĩ, ndũkagaacĩra, nĩ gũkorũo nĩ wahaicire ũrĩrĩ-inĩ wa thoguo.+ Hĩndĩ ĩyo nĩ gũthahia wathahirie ũrĩrĩ wakwa. Ti itherũ nĩ aahaicire ũrĩrĩ-inĩ ũcio!

5 “Simeoni na Lawii nĩ ariũ a nyina ũmwe.+ Hiũ ciao cia njora nĩ matharaita ma ũhinya.+ 6 Ndũkanaingĩre thiritũ-inĩ yao, wee muoyo* wakwa. Ndũkanaingĩre ndundu-inĩ yao, wee gĩtĩo gĩakwa,* tondũ marakara mao nĩ maatũmire morage arũme,+ na nĩgetha mekenie, magĩtema ndegwa mĩkiha ya magũrũ. 7 Marakara mao maronyitwo nĩ kĩrumi, tondũ nĩ ma kũnũha, o na mangʼũrĩ mao tondũ nĩ moru mũno.+ Reke ndĩmanyaganie thĩinĩ wa Jakubu, na ndĩmahurunje thĩinĩ wa Isiraeli.+

8 “Nawe Juda,+ ariũ a thoguo nĩ magaakũgaathĩrĩria.+ Ngingo ya thũ ciaku ĩgaakoragwo guoko-inĩ gwaku.+ Ariũ a thoguo nĩ magaakũinamĩrĩra.+ 9 Juda nĩ kaana ka mũrũthi.+ Ti itherũ mũrũ wakwa nĩ ũkaambata ũnyitĩte kĩrĩa uuma kũhĩta. Akomereire na agetandaiya ta mũrũthi, na o ta mũrũthi-rĩ, nũũ ũngĩgeria kũmwarahũra? 10 Mũthĩgi ndũkehera harĩ Juda,+ o na kana rũthanju rwa wathani rwehere gatagatĩ ka magũrũ make, o nginya rĩrĩa Shilo* agooka,+ na nĩwe ũgaathĩkagĩrũo nĩ ikundi cia andũ.+ 11 Akooherera ndigiri yake mũthabibũ-inĩ na oherere njaũ ya ndigiri yake mũthabibũ-inĩ ũrĩa mwega biũ, agĩthambia nguo ciake na ndibei na agĩthambia kanjũ yake na thakame ya thabibũ. 12 Maitho make matunĩhĩte biũ nĩ ũndũ wa ndibei, namo magego make makerũha nĩ ũndũ wa iria.

13 “Zebuluni+ agaaikara hũgũrũrũ-inĩ cia iria, hakuhĩ na rũteere harĩa meri irũgamagio,+ naguo mũhaka wake ũgaakorũo ũkinyĩte hakuhĩ Sidoni.+

14 “Isakaru+ nĩ ndigiri ĩrĩ na mahĩndĩ marĩ na hinya ĩkomete gatagatĩ ka mĩhuko ĩĩrĩ ya matandĩko. 15 Na nĩ akoona atĩ handũ ha kũhurũka nĩ hega na atĩ bũrũri nĩ mwega. Nĩ akainamia kĩande gĩake akuue mũrigo na etĩkĩre kũrutithio wĩra wa ũkombo.

16 “Dani+ nĩ agaaciirithia andũ ake arĩ ũmwe wa mĩhĩrĩga ya Isiraeli.+ 17 Dani nĩ atuĩke o ta nyoka mũkĩra-inĩ wa barabara, o ta nyoka ĩrĩ na hĩa ĩikarĩte mwena-inĩ wa njĩra, ĩrĩa ĩrũmaga mbarathi ndiira-inĩ ĩgatũma mũmĩtwarithia agwe na ngara.+ 18 Ngweterera ũhonokio kuuma kũrĩ wee, o wee Jehova.

19 “Nake Gadi,+ nĩ agaatharĩkĩrũo nĩ gĩkundi kĩa atunyani, no we nĩ akaamatharĩkĩra ndiira-inĩ ciao.+

20 “Mĩgate ya* Asheri+ ĩgaakorũo ĩrĩ mĩingĩ,* na nĩ akaaheana irio ingĩkenerũo nĩ mũthamaki.+

21 “Nafitali+ nĩ thwariga ya mũgoma ĩrĩ mĩtũkĩ. Aragia ciugo njega.+

22 “Jusufu+ nĩ thuuna ya mũtĩ ũrĩ maciaro, mũtĩ ũrĩ maciaro ũrĩa ũmeraga hakuhĩ na itherũkĩro, nacio honge ciaguo ikaraiha ikahumbĩra rũthingo. 23 Aikia a mĩguĩ maaikaraga makĩmũthĩnagia na kũmũikĩria mĩguĩ na magaikara mamũmenete.+ 24 O na kũrĩ ũguo, ũta wake waikarire ũrũmĩte wega,+ na moko make magĩikara marĩ o na hinya na marĩ na mĩtũkĩ.+ Ũndũ ũcio wekĩkire nĩ ũndũ wa moko ma ũrĩa wĩ hinya wa Jakubu, o we mũrĩithi na ihiga rĩa Isiraeli. 25 Oimĩte* kũrĩ Ngai wa thoguo, na nĩ agaagũteithia, na arĩ hamwe na Mwene-Hinya-Wothe, na nĩ agaakũrathima na irathimo cia kuuma igũrũ, na irathimo cia kuuma thĩ kũrĩa kũriku,+ na irathimo cia nyondo na cia nda. 26 Irathimo cia thoguo igaakorũo irĩ nene gũkĩra irathimo cia irĩma cia tene na tene, gũkĩra indo cia kwĩrirĩrio cia tũrĩma twa gũtũũra.+ Igũthiĩ na mbere gũkorũo mũtwe-inĩ wa Jusufu, ruototia-inĩ rwa mũtwe wa ũcio wamũrĩtwo kuuma harĩ ariũ a ithe.+

27 “Benjamini+ agaatamburaga o ta njũi.+ Rũcinĩ akaarĩa kĩrĩa ahĩtĩte, naguo hwaĩ-inĩ akaagayania indo cia gũtahwo.”+

28 Andũ acio othe nĩo mĩhĩrĩga 12 ya Isiraeli, na ũguo nĩguo ithe aameerire rĩrĩa aamarathimaga. Aaheire o mũndũ kĩrathimo kĩrĩa kĩamwagĩrĩire.+

29 Thutha ũcio akĩmahe watho ũyũ: “Ndĩ hakuhĩ gũturanĩrũo hamwe na andũ aitũ.*+ Mwagĩrĩirũo gũgaathika hamwe na maithe maitũ ngurunga-inĩ ĩrĩa ĩrĩ mũgũnda-inĩ wa Efironi Mũhiti,+ 30 ngurunga ĩrĩa ĩrĩ mũgũnda-inĩ wa Makipela ũrĩa ũrĩ mbere ya Mamure bũrũri-inĩ wa Kanaani, mũgũnda ũrĩa Iburahimu aagũrire kuuma kũrĩ Efironi Mũhiti ũtuĩke handũ ha gũthikanaga. 31 Hau nĩho maathikire Iburahimu na Sara mũtumia wake.+ Na nĩho maathikire Isaaka+ na Rebeka mũtumia wake, na noho ndathikire Lea. 32 Mũgũnda ũcio na ngurunga ĩyo ĩrĩ thĩinĩ waguo ciagũrirũo kuuma kũrĩ ariũ a Hethi.”+

33 Nĩ ũndũ ũcio Jakubu akĩrĩkia kũhe ariũ ake ũhoro ũcio. Agĩcoka akĩigĩrĩra magũrũ make ũrĩrĩ-inĩ, akĩhuhia rĩa mũico na agĩturanĩrũo na andũ ao.*+

50 Nake Jusufu akĩĩgũithia harĩ ithe+ akĩmũrĩrĩra na akĩmũmumunya. 2 Thutha ũcio Jusufu agĩatha ndungata ciake iria ciarĩ ndagĩtarĩ ihake mwĩrĩ wa ithe indo cia kũũgirĩrĩria kũbutha.+ Kwoguo ndagĩtarĩ acio makĩhaka mwĩrĩ wa Isiraeli indo cia kũũgirĩrĩria kũbutha, 3 na makĩhũthĩra matukũ 40 nĩ ũndũ wake, nĩ gũkorũo rĩu nĩrĩo ihinda rĩrĩa rĩabataranagia rĩa kũhaka mwĩrĩ indo cia kũũgirĩrĩria kũbutha, nao Amisiri magĩthiĩ na mbere kũrĩra nĩ ũndũ wake matukũ 70.

4 Rĩrĩa matukũ ma kũmũcakaĩra maathirire, Jusufu akĩaria na anene a kwa* Firauni, akĩmeera: “Angĩkorũo nĩ njĩtĩkĩrĩkĩte maitho-inĩ manyu, menyithiai Firauni ndũmĩrĩri ĩno: 5 ‘Baba nĩ aatũmire ndĩhĩte+ rĩrĩa aanjĩrire ũũ: “Atĩrĩrĩ, nĩ gũkua ndĩrakua.+ Wagĩrĩirũo gũgaathika mbĩrĩra-inĩ yakwa,+ ĩrĩa ndenjire bũrũri-inĩ wa Kanaani.”+ Ndagũthaitha ũreke nyambate ngathike baba, na thutha ũcio nĩ ngũcoka.’” 6 Firauni akĩmwĩra atĩrĩ: “Thiĩ ũthike thoguo o ta ũrĩa aatũmire wĩhĩte.”+

7 Jusufu agĩkĩambata agathike ithe, na ndungata ciothe cia Firauni igĩthiĩ hamwe nake, athuri*+ a nyũmba yake na athuri* othe bũrũri-inĩ wa Misiri 8 na andũ othe a nyũmba ya Jusufu na ariũ a ithe o hamwe na andũ a nyũmba ya ithe.+ No ciana ciao iria nini na ndũũru ciao na mahiũ mao maatigire gĩcigo-inĩ kĩa Gosheni. 9 Ngaari cia mbarathi+ na atwarithia a mbarathi o nao nĩ maambatire hamwe nake, na gĩkundi kĩu kĩarĩ na andũ aingĩ mũno. 10 Magĩcoka magĩkinya kĩhuuhĩro-inĩ kĩa Atadi, kĩrĩa kĩrĩ gĩcigo-inĩ kĩa Jorodani, na magĩcakaya na kĩrĩro kĩnene mũno marĩ hau, nake agĩthiĩ na mbere gũcakaĩra ithe matukũ mũgwanja. 11 Aikari a bũrũri ũcio, Akanaani, makĩmona magĩcakaya kĩhuuhĩro-inĩ kĩa Atadi, na makiuga atĩrĩ: “Maya nĩ macakaya manene mũno ma Amisiri!” Nĩkĩo handũ hau heetirũo Abeli-miziraimu,* gĩcigo-inĩ kĩa Jorodani.

12 Kwoguo ariũ ake makĩmwĩkĩra o ta ũrĩa aameerĩte.+ 13 Ariũ ake maamũkuuire nginya bũrũri-inĩ wa Kanaani na makĩmũthika ngurunga-inĩ ya mũgũnda wa Makipela, ũrĩa warĩ mbere ya Mamure ũrĩa Iburahimu aagũrĩte kuuma kũrĩ Efironi Mũhiti ũtuĩke handũ ha gũthikanaga.+ 14 Thutha wa gũthika ithe, Jusufu agĩcoka Misiri marĩ na ariũ a ithe na arĩa othe maathiĩte nake gũthika ithe.

15 Rĩrĩa ariũ a ithe na Jusufu moonire atĩ ithe wao nĩ aarĩkĩtie gũkua, makiuga ũũ: “No gũkorũo Jusufu nĩ atũigĩire muku na rĩu nĩ ekwĩrĩhĩria nĩ ũndũ wa ũũru ũrĩa wothe twamwĩkire.”+ 16 Nĩ ũndũ ũcio magĩtũma ndũmĩrĩri ĩno kũrĩ Jusufu: “Baba wanyu nĩ aaheanire watho ũyũ mbere ya gĩkuũ gĩake: 17 ‘Ũũ nĩguo mũkwĩra Jusufu: “Ndagũthaitha wohere ariũ a thoguo mahĩtia mao na mehia marĩa meekire magĩkũrehera ruo rũnene.”’ Rĩu-rĩ, twagũthaitha wohere ndungata cia Ngai wa thoguo mahĩtia ma cio.” Nake Jusufu akĩrĩra rĩrĩa maamwĩrire ũguo. 18 Nao ariũ a ithe magĩthiĩ na makĩĩgũithia mbere yake makĩmwĩra ũũ: “Atĩrĩrĩ, ithuĩ tũrĩ ngombo ciaku!”+ 19 Jusufu akĩmeera: “Tigai gwĩtigĩra. Kaĩ njoete ithenya rĩa Ngai? 20 O na gũtuĩka mwabangĩte kũnjĩka ũũru,+ Ngai eendaga ũndũ ũcio ũrĩkĩrĩre wega na ahonokie mĩoyo ya andũ aingĩ, o ta ũrĩa areka ũmũthĩ.+ 21 Kwoguo-rĩ, tigai gwĩtigĩra. Nĩ ngũthiĩ na mbere kũmũhe irio, inyuĩ o hamwe na twana twanyu.”+ Nĩ ũndũ ũcio akĩmahooreria na akĩmaarĩria na njĩra ya kũmomĩrĩria.

22 Jusufu agĩthiĩ na mbere gũikara Misiri, we o hamwe na andũ a nyũmba ya ithe, Jusufu aatũũrire mĩaka 110. 23 Jusufu nĩ oonire rũciaro rwa gatatũ rwa ariũ a Efiraimu,+ o na ariũ a Makiru+ mũrũ wa Manase. Maaciarĩirũo maru-inĩ ma Jusufu.* 24 Thutha-inĩ Jusufu akĩra ariũ a ithe atĩrĩ: “Nĩ gũkua ndĩrakua, no hatarĩ nganja Ngai nĩ akeerekeria meciria make harĩ inyuĩ,+ na nĩ akaamwambatia amũrute bũrũri-inĩ ũyũ amũtware bũrũri-inĩ ũrĩa eerĩire Iburahimu, Isaaka, na Jakubu na mwĩhĩtwa.”+ 25 Kwoguo Jusufu agĩtũma ariũ a Isiraeli mehĩte, akĩmeera ũũ: “Hatarĩ nganja Ngai nĩ akeerekeria meciria make harĩ inyuĩ. Na inyuĩ no mũhaka mũkaambata na mahĩndĩ makwa mũmarute gũkũ.”+ 26 Jusufu agĩgĩkua arĩ na mĩaka 110, makĩhaka mwĩrĩ wake indo cia kũũgirĩrĩria kũbutha,+ na agĩĩkĩrũo ithandũkũ-inĩ kũu Misiri.