‘Wĩmenyagĩrĩre Ũrĩa Ũthikagĩrĩria’

GŨTHIKĨRĨRIA nĩ kwa bata harĩ kwĩruta. Ningĩ no kũhutie kĩĩrĩgĩrĩro kĩa mũndũ gĩa kũhonoka. Rĩrĩa Jehova aaharagĩria kũhonokia andũ ake kuuma ũkombo-inĩ Misiri, nĩ aaheire Musa maũndũ ma kũrũmĩrĩrũo, nake Musa akĩĩra athuri a Isiraeli maũndũ marĩa arĩ o mũhaka meke nĩguo marigithathi mao matikoragwo nĩ mũraika. (Tham. 12:21-23) Nao athuri magĩkinyia ndũmĩrĩri ĩyo thĩinĩ wa mĩciĩ yothe. Meekire ũndũ ũcio na kanua. No mũhaka andũ mangĩathikĩrĩirie na kinyi. Maaiyũkirie ũndũ ũcio atĩa? Bibilia yugaga ũũ: “Nacio ciana cia Isiraeli ciothe igĩgĩĩka o ta ũguo; o ta ũrĩa Jehova aathire Musa na Haruni meke-rĩ, ũguo noguo andũ acio mekire.” (Tham. 12:28, 50, 51) Nĩ ũndũ ũcio-rĩ, Aisiraeli makĩhonokio na njĩra ya magegania.

Mahinda-inĩ maya, Jehova nĩ aratũhaarĩria nĩ ũndũ wa ũhonokio mũnene makĩria. Hatarĩ nganja, tũbataraga gũthikĩrĩria na kinyi ũtongoria ũrĩa aheanaga. Ũtongoria ũcio ũheanagwo mĩcemanio-inĩ ya kĩũngano. Hihi nĩ ũgunĩkaga biũ nĩ mĩcemanio ĩyo? Gũkũringana mũno na ũrĩa ũthikagĩrĩria.

Hihi nĩ ũririkanaga maũndũ marĩa ma bata maragĩrĩrio mĩcemanio-inĩ? Hihi nĩ wĩmenyeretie, o kiumia, gũcaria njĩra cia kũhũthĩra mũtũũrĩre-inĩ waku motaaro marĩa maheanagwo kana kwĩra andũ angĩ?

Haarĩria Ngoro Yaku

Nĩguo tũgunĩke biũ nĩ motaaro marĩa maheanagwo mĩcemanio-inĩ ya Gĩkristiano, nĩ tũkũbatara kũhaarĩria ngoro citũ. Bata wa gwĩka ũguo nĩ wonanagio nĩ maũndũ marĩa meekĩkire hingo ya wathani wa Mũthamaki Jehoshafatu wa Juda. Jehoshafatu nĩ aarũĩrĩire biũ ũthathaiya wa ma. Agĩkĩrĩrĩria “kweheria matĩri ma kũndũ gũtũũgĩru, o na Maashera kũu Juda” na akĩhe anake ake, Alawii, na athĩnjĩri Ngai wĩra wa kũruta andũ Watho wa Jehova matũũra-inĩ mothe ma Juda. O na kũrĩ ũguo, “matĩri ma kũndũ gũtũũgĩru matigana kweherio.” (2 Maũ. 17:6-9; 20:33) Ũthathaiya wa ngai cia maheeni na ũthathaiya ũtarĩ mwĩtĩkĩrĩku nĩ Jehova wa kũmũthathaĩria kũndũ gũtũũgĩru kwa ngai cia maheeni, nĩ maũndũ meekĩrĩte mĩri mũno ũũ atĩ ndwathirire.

Nĩ kĩĩ gĩatũmire ũtongoria wa Jehoshafatu wage kũruta wĩra? Kiugo kĩa Ngai kiugaga ũũ: ‘Andũ matiaroretie ngoro ciao he Ngai wa maithe mao.’ Nĩ maaiguire no matioire ikinya rĩrĩa rĩagĩrĩire. No kũhoteke moonaga ũrĩ wĩra mũritũ gũthiĩ nginya Jerusalemu hekarũ-inĩ kũruta magongona. O ũrĩa kũngĩkorũo kwarĩ, ngoro ciao itiarĩ na wĩtĩkio.

Nĩguo tũtigacokerere njĩra cia thĩ ya Shaitani-rĩ, no mũhaka tũhaarĩrie ngoro citũ kwamũkĩra ũtaaro ũrĩa Jehova aheanaga ũmũthĩ. Na njĩra irĩkũ? Njĩra ĩmwe ya bata nĩ mahoya. Twagĩrĩirũo kũhoya nĩguo twamũkagĩre ũtongoria wa Ngai tũrĩ na ngatho. (Thab. 27:4; 95:2) Ũndũ ũcio nĩ ũrĩtũteithagia kuonania ngatho nĩ ũndũ wa kĩyo kĩrĩa ariũ a Ithe witũ, o na matarĩ akinyanĩru, mekĩraga harĩ kũhũthĩrũo nĩ Jehova kũruta andũ ake. Ũndũ ũcio ũrĩtũmaga tũcokerie Jehova ngatho, to ũndũ wa maũndũ mageni marĩa tũreruta no nginya nĩ ũndũ wa mweke wa kũrikĩria ũmenyo witũ wa maũndũ marĩa twĩrutĩte hau kabere. Nĩ ũndũ wa gũkorũo tũrĩ na merirĩria ma gwĩka wendi wa Ngai biũ, tũhoyaga ũũ: “Nyonagĩrĩria njĩra yaku, Jehova. . . . Gwatania ngoro yakwa ĩtuĩke o ya gwĩtigagĩra rĩĩtwa rĩaku.”—Thab. 86:11.

Thikagĩrĩria na Kinyi

Nĩ kũrĩ maũndũ maingĩ mangĩgiria tũthikĩrĩrie na kinyi. Meciria maitũ no makorũo maiyũire mĩtangĩko. Inegene na kũhĩtahĩtũka kwa andũ kana indo nja kana thĩinĩ wa kũrĩa kũrekĩrũo mũcemanio no itũgucĩrĩrie. No ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ gũthikĩrĩria na kinyi harĩ na ũndũ ũragiria ũikare wega. Arĩa marĩ na ciana nyinyi ũthikĩrĩria wao ũkoragwo kaingĩ ũgayũkanĩte. Nĩkĩ kĩngĩtũteithia kũiga meciria maitũ biũ harĩ tabarĩra ya mĩcemanio?

Maitho nĩ magucagĩrĩria mũno meciria maitũ. Hũthĩra maitho maku magũteithie gũthikĩrĩria na kinyi na njĩra ya gũikara ũrorete mwaria. Agweta rĩandĩko—nginya rĩrĩa ũĩ—rĩguũrie, na ũtwarane nake akĩrĩthoma. Wĩtheme gũtinda ũkĩĩhũgũra rĩrĩa rĩothe kwagĩa na inegene kana kĩndũ kĩrahĩtũka. Maitho mangĩtũma meciria maku maiyũre maũndũ mangĩ, nĩ ũkũũrũo nĩ ũhoro mũingĩ ũrĩa ũraheanwo rĩarĩrio-inĩ.

Angĩkorũo nĩ harĩ “mĩtangĩko” ĩratũma wage kũiga meciria programu-inĩ, hoya Jehova akũhe thayũ wa meciria na wa ngoro ũrĩa ũbataranagia harĩ gũthikĩrĩria na kinyi. (Thab. 94:19; Afil. 4:6, 7) Hoya maita maingĩ kũngĩbatarania. (Mat. 7:7, 8) Mĩcemanio ya kĩũngano nĩ mũbango kuuma kũrĩ Jehova. Korũo na ma atĩ nĩ endaga ũgunĩke kuumana nayo.—1 Joh. 5:14, 15.

Gũthikĩrĩria Mĩario

No kũhoteke ũririkane maũndũ wanaigua mĩario-inĩ na ũgĩkenio nĩmo. O na kũrĩ ũguo-rĩ, gũthikĩrĩria mĩario nĩ makĩria ma kũnyita maũndũ marĩa maragũkenia. Mĩario nĩ ta rũgendo. O na gũtuĩka nĩ kũrĩ maũndũ ma kũgucĩrĩria mũndũ angĩona njĩra-inĩ, ũndũ ũrĩa mũnene nĩ gũkinya kũrĩa ũrathiĩ. No gũkorũo mwaria arateithia athikĩrĩria mamenye ũndũ mũna kana aramahatĩrĩria moe ikinya rĩna.

Ta wĩcirie mĩario ĩrĩa Joshua aaheire Aisiraeli, ĩrĩa ĩrĩ thĩinĩ wa Joshua 24:1-15. Muoroto wake warĩ gũteithia andũ moe ikinya rĩrũmu ũthathaiya-inĩ wa ma na njĩra ya kwĩyeherania biũ na ũthathaiya wa mĩhianano wa ndũrĩrĩ iria ciamarigicĩirie. Ũndũ ũcio warĩ wa bata mũno nĩkĩ? Kuongerereka kwa ũthathaiya wa maheeni kwarĩ ũgwati mũnene harĩ ũkuruhanu mwega wa rũrĩrĩ rũu na Jehova. Andũ maaiyũkirie mĩario ya Joshua na ciugo ici: “Tũroaga gũkanatigana na Jehova atĩ nĩguo tũtungatĩre ngai ingĩ. . . . Ithuĩ tũrĩtungatagĩra Jehova.” Na noguo meekire!—Josh. 24:16, 18, 31.

Ũgĩthikĩrĩria mĩario, geria gũtaũkĩrũo nĩ muoroto wayo. Rora ũrĩa maũndũ marĩa mwaria aroiga marateithia gũkinyĩra muoroto ũcio. Wĩyũrie ũrĩa ndũmĩrĩri ĩyo ĩrakwĩra wĩke.

Gũthikĩrĩria Hĩndĩ ya Ndeereti

Wĩruti wa Mũrangĩri, Wĩruti wa Bibilia wa Kĩũngano, na icunjĩ imwe cia Mũcemanio wa Ũtungata itongoragio na njĩra ya ciũria na macokio kuuma mabuku-inĩ marĩ na ũhoro wa Bibilia.

Gũthikĩrĩria hĩndĩ ya ndeereti, rĩmwe na rĩmwe, nĩ ta kwaranĩria. Nĩguo ũgunĩke biũ, thikĩrĩria na kinyi. Rora na kũrĩa ndeereti ĩrerekera. Rora ũrĩa mũtongoria wa ndeereti aratĩtĩrithia ũhoro wa mũthingi na maũndũ marĩa ma bata makĩria. Cokia ciũria ciake na ngoro. Thikĩrĩria arĩa angĩ magĩtaarĩria na ũhũthagĩre maũndũ macio. Kũrora ũhoro ũĩ kũringana na mawoni ma andũ angĩ no gũgũteithie kũgĩa na ũtaũku mwerũ. Gĩa na itemi rĩa kuumbũra wĩtĩkio waku na njĩra ya gũcokia ciũria.—Rom. 1:12.

Gũthoma mbere ũhoro ũrĩa wonanĩtio nĩ gũgũgũteithia kũrikĩra ndeereti-inĩ na gũtwarana na macokio ma arĩa angĩ. Angĩkorũo maũndũ maku matinagwĩtĩkĩria gũthoma ũhoro ũcio biũ, hũthĩra ndagĩka nini kũũhĩtũkĩra mĩcemanio ĩtanambĩrĩria. Gwĩka ũguo nĩ gũgũgũteithia ũgunĩke makĩria kuumana na ndeereti ĩyo.

Gũthikĩrĩria Igomano-inĩ na Irũrũngano-inĩ

Igomano-inĩ na irũrũngano-inĩ no kũgĩe maũndũ maingĩ mangĩhĩngĩca meciria maitũ gũkĩra mĩcemanio-inĩ ya kĩũngano. Maũndũ macio no matũme tũremwo nĩ gũthikĩrĩria wega. Nĩkĩ kĩngĩtũteithia?

Ũndũ ũmwe wa bata nĩ gũkoma wega ũtukũ. O mũthenya tabarĩra ĩtanambĩrĩria, iga ũhoro wa mũthingi wa mũthenya ũcio meciria-inĩ. Rora kĩongo kĩa o mĩario na ũgerie gwĩciria maũndũ marĩa mekwarĩrĩrio. Hũthĩra Bibilia yaku biũ. Andũ aingĩ monaga kwandĩka na njĩra nguhĩ maũndũ marĩa ma bata makĩria nĩ kũmateithagia kũiga meciria mao tabarĩra-inĩ. Andĩka maũndũ marĩa ũrabanga kũhũthĩra ũtũũro-inĩ waku na ũtungata-inĩ. O mũthenya mũkiuma na mũgĩthiĩ kũrĩa kĩgomano kĩrekĩrũo teeretai maũndũ manyinyi. Ũndũ ũcio nĩ ũrĩgũteithagia kũririkana ũhoro ũcio.

Kũmenyeria Ciana Gũthikĩrĩria

Aciari Akristiano no mateithie ciana ciao—nginya cia rũkenge—‘ciũhĩge nĩguo ikaahonokio,’ na njĩra ya gũcitwara mĩcemanio-inĩ ya kĩũngano, igomano-inĩ, na irũrũngano-inĩ. (2 Tim. 3:15) Tondũ ciana nĩ itiganĩte harĩ mwĩcirĩrie na gũkindĩria-rĩ, ũtaũku nĩ ũrabatarania harĩ gũciteithia kwĩruta gũthikĩrĩria na kinyi. Motaaro maya no makũgune.

Mũrĩ mũciĩ, banga mahinda ciana ciaku iria nyinyi ingĩikara thĩ ikirĩte na ithome kana ciĩrorere mbica mabuku-inĩ maitũ ma Gĩkristiano. Mĩcemanio-inĩ, wĩtheme kũnengera ciana tũindo twa gũthaka atĩ nĩguo ikindĩrie. O ta hĩndĩ ya Isiraeli ya tene, mahinda-inĩ maya ciana ikoragwo kuo ‘nĩ getha ithikĩrĩrie na ciĩrute.’ (Gũcok. 31:12) Rĩrĩa kwagĩrĩire, aciari amwe nĩ manengeraga nginya ciana nyinyi mũno mabuku ma ũhoro ũrĩa ũrathomwo. O ũrĩa ciana irakũra, citeithie kũhaarĩria nĩguo inyitage itemi thĩinĩ wa icunjĩ cia ndeereti hamwe na athikĩrĩria.

Maandĩko nĩ monanagia ũkuruhanu wa hakuhĩ gatagatĩ ga gũthikĩrĩria na gwathĩkĩra Jehova. Ũndũ ũcio nĩ wonanĩtio nĩ ciugo cia Musa kũrĩ rũrĩrĩ rwa Isiraeli: ‘Nĩ ndaiga mbere yaku ũhoro wa gũtũũra muoyo, na wa gĩkuũ; na wa kĩrathimo, o na wa kĩrumi; tondũ ũcio thuura muoyo wendage Jehova Ngai waku, na wathĩkagĩre [“ũthikagĩrĩrie,” NW] uuge wake, na wĩgwatanagie nake.’ (Gũcok. 30:19, 20) Ũmũthĩ, gũthikĩrĩria motaaro marĩa Jehova atũheaga na kũmathĩkĩra ũtũũro-inĩ witũ nĩ kwa bata harĩ gwĩtĩkĩrĩka nĩ Ngai na kũgĩa na kĩrathimo kĩa muoyo wa tene na tene. Na githĩ ndũkĩrĩ ũndũ wa bata twathĩkagĩre ũtaaro ũyũ wa Jesu: “Wĩmenyagĩrĩrei ũrĩa mũiguaga [‘mũthikagĩrĩria,’ NW]”!—Luk. 8:18.