Februarĩ

Rĩrĩa Mũthamaki Hezekia aarwarĩte mũno, nĩ aathaithire Jehova amũhonie na Jehova akĩmũhonia. (2 Ath. 20:​1-6) No rĩrĩa mũtũmwo Paulo aathaithire Jehova amwehererie “mũigua thĩinĩ wa mwĩrĩ,” Jehova ndaamwehereirie thĩna ũcio. (2 Kor. 12:​7-9) Mũthamaki Herode nĩ eendaga kũũraga mũtũmwo Jakubu na mũtũmwo Petero. Jakubu nĩ ooragirũo, no Petero akĩhonokio na njĩra ya kĩama. (Atũm. 12:​1-11) Kwoguo no twĩyũrie, ‘Nĩ kĩĩ gĩatũmire Jehova ahonokie Petero no akĩaga kũhonokia Jakubu?’ Bibilia ndiugĩte. Ĩndĩ no tũkorũo na ma atĩ Jehova “ndarĩ hĩndĩ agaga kĩhooto.” (Gũcok. 32:4) Rĩmwe na rĩmwe Jehova no age gũcokia mahoya maitũ na njĩra ĩrĩa tũrerĩgĩrĩra. No tondũ twĩ na ma atĩ hingo ciothe Jehova acokagia mahoya maitũ na njĩra ya wendo na ya kĩhooto, tũtiĩkagĩrĩra nganja njĩra ĩrĩa athuura gũcokia mahoya maitũ nayo.—Ayub. 33:13. w23.11 21 ¶6

Jakubu aatongoririo nĩ roho kuuga atĩ andũ ogĩ nĩ ‘makoragwo mehaarĩirie gwathĩka.’ Ũguo nĩ kuuga atĩa? Nĩ kuuga twagĩrĩirũo gũkorũo na wendi mũnene wa gwathĩkĩra andũ arĩa Jehova aheete ũnene na gĩkĩro kĩna. O na kũrĩ ũguo, Jehova nderĩgagĩrĩra twathĩkĩre mũndũ ũratwĩra twagarare maathani make. (Atũm. 4:​18-20) No tuone ũrĩ ũndũ mũhũthũ gwathĩkĩra Jehova gũkĩra gwathĩkĩra andũ. Gĩtũmi nĩ tondũ hingo ciothe Jehova aheanaga ũtongoria mũkinyanĩru. (Thab. 19:7) No andũ arĩa maheetwo ũigĩrĩrĩki wa gũtũtongoria ti akinyanĩru. O na kũrĩ ũguo, Ithe witũ wa igũrũ nĩ aheete aciari, anene a thirikari, na athuri a kĩũngano ũnene na gĩkĩro kĩna. (Thim. 6:20; 1 Thes. 5:12; 1 Pet. 2:​13, 14) Kwoguo rĩrĩa twamathĩkĩra, tũkoragwo tũgĩathĩkĩra Jehova. w23.10 6 ¶2-3

Ũndũ ũmwe tũngĩka nĩguo twĩkĩre wĩtĩkio witũ hinya nĩ gwĩcũranagia igũrũ rĩgiĩ hinya wa Jehova. Jehova arĩ na hinya wa kũhingia kĩĩranĩro o gĩothe eranĩire. No eke ũguo tondũ nĩwe Ngai Mwene-Hinya-Wothe. (Ayub. 42:2; Mar. 10:27; Ef. 3:20) Nĩ eerĩire Iburahimu na Sara atĩ nĩ mangĩagĩire mwana wa kahĩĩ mĩaka-inĩ yao ya ũkũrũ. (Kĩam. 17:​15-17) Ningĩ nĩ eerire Iburahimu atĩ nĩ angĩkaahe njiarũa ciake bũrũri wa Kanaani. Ihinda-inĩ rĩa mĩaka mĩingĩ rĩrĩa Aisiraeli arĩa maarĩ njiarũa cia Iburahimu maarĩ Misiri marĩ ngombo, nĩ kũngĩonekire ta kĩĩranĩro kĩu gĩtarĩ hĩndĩ gĩkaahinga. No nĩ kĩahingire. Eerire Mariamu, mũirĩtu warĩ gathirange, atĩ nĩwe ũngĩaciarire Mũrũwe. Ũndũ ũcio nĩ ũngĩahingirie kĩĩranĩro kĩrĩa Jehova eeranĩire mĩaka ngiri nyingĩ mbere ĩyo mũgũnda-inĩ wa Edeni. (Kĩam. 3:15) Gwĩcũrania ũhoro wĩgiĩ ciĩranĩro iria Jehova eeranĩire na ũrĩa aacihingirie no gũtũteithie gũkorũo na wĩtĩkio mũrũmu atĩ arĩ na hinya wa kũrehe thĩ njerũ.—Josh. 23:14; Isa. 55:​10, 11. w23.04 28 ¶10-12

Jehova nĩ aacokirie mahoya ma Daudi na akĩmũhonokia. (1 Sam. 19:​10, 18-20; 2 Sam. 5:​17-25) O na ithuĩ no tũkorũo na ũũma o ta ũcio. (Thab. 145:18) Jehova no age gũcokia mahoya maitũ na njĩra ĩrĩa tũrerĩgĩrĩra. Paulo nĩ aahoire Ngai amwehererie “mũigua thĩinĩ wa mwĩrĩ.” Aahoire igũrũ rĩgiĩ ũndũ ũcio mũritũ maita matatũ. Hihi Jehova nĩ aacokirie mahoya macio? Ĩĩ nĩ aacokirie, no ti na njĩra ĩrĩa Paulo eerĩgagĩrĩra. Handũ ha kũmwehereria thĩna ũcio, Jehova aamũheire hinya ũrĩa aabataraga nĩguo ahote gũthiĩ na mbere kũmũtungatĩra arĩ mwĩhokeku. (2 Kor. 12:​7-10) O na ithuĩ rĩmwe no tũheo macokio ngũrani na marĩa tũrerĩgĩrĩra. No tũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ amenyaga njĩra ĩrĩa njega biũ ya gũtũteithia. No ahote “gwĩka o na [akĩrĩrĩrie] mũno makĩria maũndũ marĩa tũmũhoyaga kana tũngĩĩcirĩria.” (Ef. 3:20) Nĩ ũndũ ũcio, no acokie mahoya maitũ hĩndĩ ĩrĩa tũterĩgĩrĩire kana na njĩra ĩrĩa tũterĩgĩrĩire. w23.05 8-9 ¶4-6

Nĩ wega gũikara tũgĩĩcũranagia igũrũ rĩgiĩ kĩĩranĩro kĩa Bibilia kĩgiĩ kũriũka. Gĩtũmi nĩ tondũ tũtiũĩ rĩrĩa tũngĩnyitwo nĩ ndwari nene, kana gũkuĩrũo nĩ mũndũ twendete o na tũterĩgĩrĩire. (Koh. 9:11; Jak. 4:​13, 14) Kĩĩrĩgĩrĩro gitũ kĩgiĩ kũriũka no gĩtũteithie gũkirĩrĩria moritũ ta macio. (1 Thes. 4:13) Maandĩko matũheaga ũũma atĩ Ithe witũ wa igũrũ nĩ atũũĩ wega na nĩ atwendete mũno. (Luk. 12:7) Nĩguo Jehova Ngai atũriũkie tũrĩ na ũmũndũ na meciria marĩa twarĩ namo, no mũhaka akorũo nĩ atũũĩ wega. Nĩ atwendete mũno na nĩkĩo atũheete kĩĩrĩgĩrĩro gĩa gũgaatũũra tene na tene, na o na tũngĩkua nĩ agaatũriũkia. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma twĩtĩkie kĩĩranĩro gĩa kũriũka? Nĩ tondũ tũrĩ na ma atĩ ũrĩa wĩranĩire kĩĩranĩro kĩu arĩ na wendi o hamwe na hinya, kana ũhoti, wa gũkĩhingia. w23.04 8-9 ¶2-4

Jusufu na Mariamu nĩ maanyitanagĩra harĩ gwĩkĩra hinya ũrata wao hamwe na Jehova. Nĩ maataũkagĩrũo bata wa gũthathaiya Jehova hamwe marĩ famĩlĩ. (Luk. 2:​22-24; 4:16) Nĩ maaigĩire andũ arĩa marĩ thĩinĩ wa kĩhiko ũmũthĩ kĩonereria kĩega mũno. Angĩkorũo mũrĩ na ciana o ta Jusufu na Mariamu, rĩngĩ no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ gũthiĩ mĩcemanio kana kũbanga mahinda ma gwĩka ũthathaiya wa famĩlĩ. O na no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ makĩria kuona mahinda wa kwĩruta kana kũhoya hamwe mũrĩ mũthuri na mũtumia. No ririkanagai atĩ rĩrĩa mwathathaiya Jehova mũrĩ hamwe nĩ mũmũkuhagĩrĩria makĩria na o na inyuĩ mũgakuhanĩrĩria. Kwoguo tigagĩrĩrai atĩ nĩ mwaiga ũthathaiya wa Jehova mbere. Angĩkorũo kĩhiko kĩanyu kĩrĩ na mathĩna, no ũkorũo ũrĩ ũndũ mũritũ gwĩka ũthathaiya wa famĩlĩ hamwe. Angĩkorũo ũguo nĩguo kũrĩ, ambĩrĩriai na gwĩciria kaũndũ kanini ga gũcanjamũra. Gwĩka ũguo no gwĩkĩre hinya ũrata wanyu na wendi wanyu wa gwĩka maũndũ ma kĩĩroho mũrĩ hamwe. w23.05 22 ¶7-8

Gwĩtigĩra Ngai kwahutagia Obadia na njĩra ĩrĩkũ? Ũndũ ũmwe nĩ atĩ nĩ gwatũmaga akorũo arĩ mwĩhokeku, na nĩ ũndũ ũcio mũthamaki akĩmwĩhokera wĩra wa kũrũgamĩrĩra nyũmba yake. (Ringithania Nehemia 7:2.) Ningĩ gwĩtigĩra Ngai nĩ kwaheaga Obadia ũmĩrĩru mũnene, na nĩ aaũbataraga. Aatũũraga hĩndĩ ya wathani wa Mũthamaki Ahabu, ũrĩa warĩ mũthamaki mũũru. (1 Ath. 16:30) Ningĩ Jezebeli, ũrĩa warĩ mũtumia wa Ahabu na wathathayagia Baali, nĩ aamenete Jehova mũno nginya nĩ aageretie kũniina ũthathaiya wa ma ũthamaki-inĩ wa mĩhĩrĩga ĩrĩa ikũmi ya Isiraeli. O na nĩ ooragithirie anabii aingĩ a Ngai. (1 Ath. 18:4) Rĩrĩa Jezebeli aambĩrĩirie gũcaria anabii a Ngai nĩguo amoragithie, Obadia nĩ ooire anabii 100 na akĩmahitha marĩ ikundi igĩrĩ, ‘o gĩkundi kĩa anabii 50 ngurunga-inĩ ĩmwe na agĩikara akĩmaheaga mĩgate na maĩ.’ (1 Ath. 18:​13, 14) Obadia angĩamenyekanire, hatarĩ nganja nĩ angĩoragirũo. No mũhaka akorũo Obadia nĩ eetigagĩra na ndangĩendire gũkua. No nĩ eendete Jehova na ndungata ciake gũkĩra ũrĩa eendete muoyo wake. w23.06 15-16 ¶9-10

Ũmũthĩ Jehova nĩ atongoragia andũ ake o ta ũrĩa eekaga mahinda-inĩ ma tene. Akoretwo agĩka ũguo kũgerera Kiugo gĩake na kũgerera harĩ Mũrũwe, o we mũtwe wa kĩũngano. Ningĩ kwĩ na ũira mũiganu wa kuonania atĩ Jehova nĩ ahũthagĩra nginya andũ kũheana ũtongoria. Kwa ngerekano, ta wĩcirie maũndũ marĩa meekĩkire mũthia-inĩ wa mĩaka-inĩ ya 1800. Charles Taze Russell na arĩa maanyitanagĩra nake nĩ maambĩrĩirie gũtaũkĩrũo atĩ mwaka-inĩ wa 1914 nĩ kũngĩekĩkire maũndũ ma bata makonainie na Ũthamaki wa Ngai. (Dan. 4:​25, 26) Maakinyĩrĩire itua rĩu thutha wa gũthuthuria morathi ma Bibilia. No tũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ aamatongoragia magĩthuthuria maũndũ macio Bibilia-inĩ. Maũndũ marĩa meekĩkire thĩinĩ wa thĩ mwaka-inĩ ũcio wa 1914 nĩ moonanirie atĩ Ũthamaki wa Ngai nĩ waambĩrĩirie gwathana. Mbaara ya Mbere ya Thĩ nĩ yatuthũkire, gũgĩcoka gũkĩgĩa mĩrimũ, ithingithia, na ngʼaragu. (Luk. 21:​10, 11) Hatarĩ nganja Jehova nĩ aahũthagĩra Akristiano acio ehokeku gũteithia andũ ake. w24.02 22 ¶11

Tondũ tũrĩ andũ a Jehova, nĩ tũĩ atĩ nĩ atwendete, na atĩ endaga tũkorũo na ũtũũro ũrĩa mwega biũ. (Rom. 8:​35-39) Ningĩ nĩ tũkoragwo na ma atĩ motaaro ma Bibilia nĩ matũgunaga hingo ciothe rĩrĩa twamahũthĩra. (Isa. 48:​17, 18) No twagĩrĩirũo gwĩka atĩa rĩrĩa twacemania na maũndũ tũterĩgĩrĩire? Kwa ngerekano, mũndũ wa famĩlĩ no eke ũndũ wa gũtũũraga ngoro. No tũkorũo na thĩna mũnene wa mwĩrĩ ũngĩtũgirĩrĩria kũhingia maũndũ maingĩ ũtungata-inĩ wa Jehova. Gĩcanjama kĩa ndũire no kiumĩre na gĩtũhutie na njĩra nene. Ningĩ no tũnyarirũo nĩ ũndũ wa wĩtĩkio witũ. Rĩrĩa twacemania na magerio ta macio, kwahoteka no twĩyũrie: ‘Nĩ kĩĩ kĩratũma hĩtũkĩre ũndũ ũyũ? Hihi nĩ ũndũ mũũru njĩkĩte? Hihi ũndũ ũyũ ũronania atĩ ndirĩ na irathimo cia Jehova?’ Hihi waneyũria ciũria ta icio? Angĩkorũo nĩguo, ndũgakue ngoro tondũ ndungata nyingĩ njĩhokeku cia Jehova o nacio cianeka ũguo.—Thab. 22:​1, 2; Hab. 1:​2, 3. w23.04 14 ¶1-2

Rĩrĩa twacemania na igerio, nĩ tũreganaga o na ihenya na rĩciria kana gĩĩko o gĩothe kĩngĩthũkia ũrata witũ na Ngai. Jehova endaga “[tũmwathĩkagĩre] kuuma ngoro-inĩ.” (Rom. 6:17) Maũndũ marĩa atwĩraga twĩke makoragwo marĩ ma gũtũguna hingo ciothe, na mawatho make matingĩcenjia. (Isa. 48:​17, 18; 1 Kor. 6:​9, 10) Mũcukani nĩ ahũthagĩra tharĩkĩro cia ĩmwe kwa ĩmwe na hatĩka kũgeria gũtũma tũregerie itua ritũ. Muoroto wake nĩ ‘gũtũtambura’ nĩguo tũthũkie ũrata witũ hamwe na Jehova. (1 Pet. 5:8) Akristiano a karine ya mbere nĩ meehĩtĩirũo, makĩhũũrũo, na makĩũragwo nĩ ũndũ wa itua rĩao rĩa gũikara marũmĩte. (Atũm. 5:​27, 28, 40; 7:​54-60) Shaitani no anyariraga ndungata cia Jehova nginya ũmũthĩ. Nĩ tuonaga ũira wa ũndũ ũcio kuumana na ũrĩa aarĩ na ariũ a Ithe witũ manyariragwo thĩinĩ wa Russia na mabũrũri-inĩ mangĩ, na ũrĩa akararia matharĩkagĩra aarĩ na ariũ a Ithe witũ na njĩra ingĩ. Makĩria ma kũhũthĩra tharĩkĩro cia ĩmwe kwa ĩmwe, Shaitani nĩ ahũthagĩra “mawara.”—Ef. 6:11. w23.07 15-16 ¶6-9

O ũrĩa ũkwĩruta Kiugo kĩa Ngai, noguo wendo waku harĩ Jehova ũgũthiĩ ũkũrĩte. Wendo ũcio nĩ ũrĩgũtindĩkaga kũhũthĩra maũndũ marĩa ũreruta. Ũkahota gũtua matua mega ũgĩtongorio nĩ morutani ma Bibilia. Ũkagagĩria mwerekera waku na mĩtugo yaku, tondũ nĩ ũrenda gũkenia Ngai. Ũkambĩrĩria kwĩgerekania na Ithe witũ wa igũrũ o ta ũrĩa mwana egerekanagia na mũciari. (Ef. 5:​1, 2) No twĩyũrie: ‘Hihi wendo wakwa harĩ Jehova nĩ ũgĩte na hinya makĩria gũkĩra ũrĩa warĩ rĩrĩa ndambĩrĩirie kwĩruta Bibilia? Kuuma ndabatithio-rĩ, hihi nĩ ndĩgerekanĩtie na Jehova ũhoro-inĩ wĩgiĩ mwĩcirĩrie na ciĩko ciakwa, makĩria harĩ kwenda aarĩ na ariũ a Ithe witũ?’ Angĩkorũo “wendo ũrĩa warĩ naguo kĩambĩrĩria-inĩ” nĩ ũnyihanyihĩte, ndũgakue ngoro. Ũndũ ta ũcio nĩ wekĩkire harĩ Akristiano a karine ya mbere. No Jesu ndaanogirio nĩo, na ndangĩnogio nĩ ithuĩ. (Kũg. 2:​4, 7) Nĩ amenyaga atĩ no tũhote kũrurumũra wendo ũrĩa twarĩ naguo kĩambĩrĩria-inĩ rĩrĩa twerutire ũhoro wa ma. w23.07 8 ¶2-3

Mũtũmwo Petero nĩ eekire mahĩtia marũmanĩrĩire. Wa mbere, Petero nĩ eeĩtĩkirie mũno na akĩonania ũrĩa we atangĩatiganĩirie Jesu o na atũmwo arĩa angĩ mangĩamũtiganĩirie. (Mar. 14:​27-29) Thutha ũcio, Petero akĩremererũo maita maigana ũna gũikara eiguĩte. (Mar. 14:​32, 37-41) Na rĩrĩa andũ kĩrĩndĩ kĩnene mookire kũnyita Jesu, Petero nĩ aamũtiganĩirie. (Mar. 14:50) Mũthia-inĩ, Petero agĩkaana Jesu maita matatũ, o na agĩkinyĩrĩra kwĩhĩta atĩ ndamũũĩ. (Mar. 14:​66-71) Petero aaiguire atĩa thutha wa gwĩka mehia macio maritũ? Aaiguire aremererũo na akĩrĩra arĩ na ruo rũingĩ. (Mar. 14:72) Handũ ha Jesu gũkũũma Petero nĩ ũndũ wa mahĩtia make, aamwĩrire atĩ nĩ angĩehokeirũo maũndũ manene o na makĩria. (Joh. 21:​15-17) O na gũtuĩka Petero nĩ aamenyaga nĩ ekĩte mehia maritũ, ndaatigire gũtungatĩra Jehova. Nĩkĩ? Tondũ aarĩ na ma atĩ Jesu Mwathi wake no aamwendete. Tũreruta atĩa? Jehova endaga tũkorũo na ma atĩ nĩ atwendete na nĩ ehaarĩirie gũtuohera.—Rom. 8:​38, 39. w24.03 18-19 ¶13-15

Ngomanio itagĩrĩire no itũrehere gĩconoko, itũme tũigue tũtarĩ kĩene, itũme tũgĩe nda itagĩrĩire, na iharaganie famĩlĩ. Hatarĩ nganja, nĩ ũndũ wa ũũgĩ kũregana na rĩĩtana rĩa mũtumia ũrĩa mũkĩgu. Makĩria ma kũũrũo nĩ ũrata wao hamwe na Jehova, andũ aingĩ arĩa meingĩragia ngomanio-inĩ itagĩrĩire nĩ manyitagwo nĩ mĩrimũ ĩrĩa ĩtũmaga makue gĩkuũ kĩa na ihenya. (Thim. 7:23) Thimo mũrango wa 9 mũhari wa 18 ĩrĩkagĩrĩria ũũ: “Ageni a mũtumia ũcio marĩ kũndũ kũrĩa kũriku thĩinĩ wa Mbĩrĩra.” Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, nĩ kĩĩ gĩtũmaga andũ aingĩ metĩkĩre rĩĩtana rĩake rĩa maheeni rĩrĩa rĩciaraga gĩkuũ? (Thim. 9:​13-18) Ũndũ ũmwe tũbatiĩ gwĩthema wĩkagwo nĩ andũ aingĩ nĩ kwĩrorera ponografĩ. Andũ amwe meciragia atĩ ti ũũru kwĩrorera ponografĩ. No ngũrani na ũguo, ponografĩ nĩ ĩkoragwo na maumĩrĩro moru harĩ andũ. Nĩ ĩtũmaga meyagĩre gĩtĩo na magĩre arĩa angĩ gĩtĩo, na nĩ ũndũ mũritũ mũno gũtiga kũmĩrorera. Mbica cia ũũra thoni ciarĩkia kũingĩra meciria-inĩ, ti ũndũ mũhũthũ gũcieheria. Makĩria ma ũguo, kwĩrorera ponografĩ gũtiteithagia andũ kũũraga merirĩria moru, no nĩ gwakĩrĩria kũmakagĩrĩria. (Kol. 3:5; Jak. 1:​14, 15) Andũ aingĩ arĩa meroragĩra ponografĩ nĩ meingĩragia ngomanio-inĩ itagĩrĩire. w23.06 23 ¶10-11

O na gũtuĩka mabũrũri marĩa mangĩ no makorũo makĩgeria gũcindana na Thirikari ya Thĩ ya Ngeretha na Amerika, matikoya ithenya rĩayo. Tũmenyaga ũguo tondũ “ihiga” rĩrĩa rĩrũgamĩrĩire Ũthamaki wa Ngai rĩkaamemenda makinya ma mũhianano ũcio, marĩa marũgamĩrĩire thirikari ya thĩ ya Ngeretha na Amerika. (Dan. 2:​34, 35, 44, 45) Hihi nĩ wĩtĩkĩtie atĩ ũrathi wa Danieli wĩgiĩ makinya ma kĩgera na rĩũmba nĩ wa ma? Angĩkorũo nĩ wĩtĩkĩtie ũguo, ũndũ ũcio nĩ ũrĩonekaga ũtũũro-inĩ waku. Ndũrĩigaga meciria mũno harĩ gũcaria indo cia gũkũ thĩ, iria igũka kũniinwo ihinda rĩtarĩ kũraihu. (Luk. 12:​16-21; 1 Joh. 2:​15-17) Gũtaũkĩrũo nĩ ũrathi ũcio ningĩ no gũgũteithie kuona bata wa wĩra wa kũhunjia na kũrutana. (Mat. 6:33; 28:​18-20) Rĩu thutha wa gũthuthuria ũrathi ũcio-rĩ, githĩ to wĩyũrie kĩũria gĩkĩ: ‘Hihi matua marĩa nduaga nĩ monanagia atĩ nĩ njĩtĩkĩtie Ũthamaki wa Ngai nĩ ũgũka kũniina thirikari ciothe cia gũkũ thĩ ihinda rĩtarĩ kũraihu?’ w23.08 11 ¶13-14

Gũkorũo na wĩnyihia no gũgũteithie gwĩtĩkĩra atĩ no ũremwo nĩ kũhingia maũndũ mothe marĩa ũngĩenda kũhingia ihinda-inĩ rĩrĩ nĩ ũndũ wa ũkũrũ waku, ũgima waku wa mwĩrĩ, kana maũndũ mangĩ. O ta Barizilai, koragwo wĩhaarĩirie kwaga gwĩtĩkĩra mĩeke mĩna angĩkorũo ũgima waku wa mwĩrĩ kana ũkũrũ waku ndũragwĩtĩkĩria kũhingia mĩeke ĩyo. (2 Sam. 19:​35, 36) O ta Musa, ĩtĩkĩra ũteithio na ũgaĩre andũ arĩa angĩ mawĩra rĩrĩa kwabatarania. (Tham. 18:​21, 22) Gũkorũo na wĩnyihia ta ũcio, no gũgũteithie kwaga gũkinyĩra maũndũ ũtangĩhota kũhingia marĩa mangĩtũma ũremererũo. Ningĩ tũtiagĩrĩirũo gwĩcokereria mahĩtia nĩ ũndũ wa matua moru ma andũ arĩa angĩ. Tũtingĩhota gũtuĩra andũ arĩa angĩ matua, na ningĩ tũtingĩhota kũmagitĩra kuumana na maumĩrĩro ma matua moru marĩa mangĩkorũo matuĩte. Kwa ngerekano, mwana aneneha no atue itua rĩa gũtiga gũtungatĩra Jehova. Itua ta rĩu nĩ rĩrehagĩra aciari kĩeha kĩnene. O na kũrĩ ũguo, aciari arĩa mecokagĩrĩria mahĩtia nĩ ũndũ wa mwana wao gũtua itua rĩũru, nĩ meigagĩrĩra mũrigo mũritũ. Jehova nderĩgagĩrĩra makuue mũrigo ũcio. w23.08 29 ¶11-12

Samsoni aarĩ mũndũ ũtarĩ mũkinyanĩru o ta ithuĩ, kwoguo rĩmwe nĩ aatuaga matua matarĩ mega. Nĩ harĩ itua rĩmwe aatuire rĩamũreheire maumĩrĩro moru mũno. Thutha wa gũtungata kwa ihinda arĩ mũtiirĩrĩri bũrũri, Samsoni nĩ “[eendire] mũirĩtu waikaraga Mũkuru-inĩ wa Soreku wetagwo Delila.” Mbere ĩyo, Samsoni nĩ eendaga kũhikia mũirĩtu Mũfilisti, no ũndũ ũcio “woimĩte kũrĩ Jehova” tondũ Jehova nĩ “eethaga mweke wa gũtharĩkĩra Afilisti.” Thutha ũcio, Samsoni nĩ aathiire nyũmba-inĩ ya mũmaraya itũũra-inĩ rĩa Afilisti rĩa Gaza. Hĩndĩ ĩyo, Ngai nĩ aaheire Samsoni hinya wa gũkuua mĩrango ya kĩhingo gĩa itũũra rĩu, rĩgĩtigwo rĩtarĩ na ũgitĩri. (Atiir. 14:​1-4; 16:​1-3) O na kũrĩ ũguo, no kũhoteke Delila aarĩ Mũisiraeli, kwoguo ũrata wake na Samsoni ndwarĩ mweke wa Samsoni kũrũa na Afilisti. Delila nĩ eetĩkĩrire kuoya mbeca nyingĩ kuuma kũrĩ Afilisti nĩguo akunyanĩre Samsoni. w23.09 5 ¶12-13

Ũtaũku no ũtũteithie gũtuĩka ahooreri. Mũndũ ũrĩ na ũtaũku nĩ egiragĩrĩria rĩrĩa arokĩrĩrũo nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wake. Maita maingĩ rĩrĩa andũ matũũria ciũria, matitwĩraga kĩrĩa kĩratũma morie ciũria icio. Kwoguo tũtanamba gũcokia, nĩ wega kũririkanaga atĩ no tũkorũo tũtekũmenya kĩrĩa kĩratũma mũndũ ũcio orie kĩũria kĩu. (Thim. 16:23) Ta wĩcirie ũrĩa Gideoni aarũmbũyanirie na arũme a Efiraimu. Arũme acio marĩ na marakara maingĩ nĩ maamũũririe kĩrĩa gĩatũmire age kũmeta rĩrĩa aathiĩte kũrũa na thũ cia Isiraeli. No nĩ kĩĩ hihi gĩatũmĩte marakare ũguo? Hihi nĩ mwĩtĩo? O ũrĩa kũngĩkorũo kwarĩ, Gideoni nĩ oonanirie ũtaũku. Akĩgeria gũtaũkĩrũo nĩ kĩrĩa gĩatũmĩte marakare, na kwoguo akĩmacokeria na ũhooreri. Maumĩrĩro maarĩ marĩkũ? Bibilia ĩtwĩraga atĩ “rĩrĩa aamaarĩirie na njĩra ĩyo, makĩhoorera.”—Atiir. 8:​1-3. w23.09 16 ¶8-9

Jehova na Jesu makoragwo na ũrata wa hakuhĩ mũno, ta ũrĩa ũkoragwo gatagatĩ-inĩ ka mũciari na mwana wake. Hatarĩ nganja, Jehova nĩ aaiguire ruo rũnene mũno ona Mũrũwe agĩkwo maũndũ moru, akĩmenwo, na akĩnyamarĩka. Mũciari o wothe wanakuĩrũo nĩ mwana wake, nĩ oĩ wega ruo rũrĩa mũndũ aiguaga hĩndĩ ta ĩyo. O na gũtuĩka nĩ tũkoragwo na wĩtĩkio mũrũmu harĩ kĩĩranĩro gĩa kũriũka, ũndũ ũcio ndweheragia ruo rũrĩa tũiguaga rĩrĩa twakuĩrũo nĩ mũndũ twendete. Ngerekano ĩyo no ĩtũteithie gũtaũkĩrũo ũrĩa Jehova aaiguire rĩrĩa oonire Mũrũ wake endete akĩnyamarĩka na agĩkua mũthenya wa Nisani 14 mwaka wa 33 M.M. (Mat. 3:17) Ihinda-inĩ rĩrĩ kamũira Kĩririkano gĩkinye-rĩ, na githĩ to wĩrute makĩria ũhoro wĩgiĩ ũkũũri wĩruti-inĩ waku kĩũmbe kana ũthathaiya-inĩ wa famĩlĩ? Naguo mũthenya wa Kĩririkano, ndũkanariganĩrũo kwĩrorera programu ya mwanya ya Ũthathaiya wa Rũcinĩ. Tũngĩhaarĩria ngoro citũ nĩ ũndũ wa Kĩririkano, nĩ tũkũhota gũteithia arĩa angĩ o nao magunĩke kuumana nakĩo.—Ezar. 7:10. w24.01 11 ¶10-12

Njĩra ĩmwe Jehova atwĩkagĩra hinya nayo nĩ kũgerera mahoya. Jehova no acokie mahoya maitũ na njĩra ya gũtũhe “hinya ũrĩa ũkĩrĩte wa ndũire.” (2 Kor. 4:7) Ningĩ no tũgĩe na hinya rĩrĩa twathoma Kiugo gĩake na twecũrania kĩrĩa twathoma. (Thab. 86:11) Ndũmĩrĩri ĩrĩa Jehova atũheete thĩinĩ wa Bibilia nĩ ‘ĩkoragwo na hinya.’ (Ahib. 4:12) Rĩrĩa wahoya Jehova na wathoma Kiugo gĩake, nĩ ũrĩamũkagĩra hinya ũrĩa ũrabatara nĩguo ũhote gũkirĩrĩria, gũtũũria gĩkeno, kana kũhingia wĩra mũritũ ũrĩa wĩhokeirũo. Ta wĩcirie ũrĩa Jehova eekĩrire mũnabii Jona hinya. Jona nĩ eetigĩrire gũthiĩ kũrĩa Jehova aamũtũmĩte, kwoguo akĩhaica meri agĩthiĩ kũndũ kũngĩ. Maumĩrĩro maarĩ marĩkũ? Aarĩ hakuhĩ kũũrũo nĩ muoyo wake rĩrĩa kwagĩire kĩhuhũkanio kĩnene, na agĩikia mĩoyo ya andũ arĩa maarĩ nake meri-inĩ ũgwati-inĩ. Rĩrĩa aaikirio iria-inĩ, nĩ aameririo nĩ thamaki nene, na nĩ eetigagĩra mũno arĩ nda-inĩ ya thamaki ĩyo. Hihi Jona eekire atĩa nĩguo agĩe na hinya arĩ kũu nda-inĩ ya thamaki? Nĩ aahoire Jehova.—Jona 2:​1, 2, 7. w23.10 13 ¶4-6

O na gũtuĩka marũa ma Petero maandĩkagĩrũo Akristiano a karine ya mbere, Jehova nĩ aatigĩrĩire atĩ marĩ thĩinĩ wa Kiugo gĩake. Kwoguo o na ithuĩ no tũgunĩke kuumana na marũa macio. (Rom. 15:4) Tũthiũrũrũkĩirio nĩ andũ matetĩkĩtie morathi ma Bibilia. Akararia no matũnyũrũrie tondũ nĩ twetereire kwa ihinda iraihu mũthia ũkinye. Andũ amwe no mauge atĩ gũtirĩ hĩndĩ mũthia ũcio ũgooka. (2 Pet. 3:​3, 4) Tũngĩigua ciugo ta icio kuuma kũrĩ mũndũ tũrahunjĩria, mũndũ tũrutithanagia wĩra nake, kana mũndũ wa famĩlĩ, wĩtĩkio witũ no wenyenyio. Petero nĩ oonanirie kĩrĩa kĩngĩtũteithia. Andũ amwe no mone ta Jehova arekururia kũrehe mũthia wa mũtabarĩre ũyũ mũũru wa maũndũ. Ciugo cia Petero nĩ itũteithagia tondũ nĩ itũririkanagia atĩ muonere wa Jehova wa mahinda nĩ ngũrani mũno na muonere wa andũ. (2 Pet. 3:​8, 9) Harĩ Jehova, mĩaka ngiri nĩ ta mũthenya ũmwe. Jehova nĩ arĩ wetereri, na ndendaga mũndũ o na ũmwe akaaniinwo. O na kũrĩ ũguo, mũthenya wake wakinya, mũtabarĩre ũyũ wa maũndũ nĩ ũgaathira. w23.09 26-27 ¶2-5

Nĩ kĩĩ gĩatũmire mũtũmwo Paulo andĩkĩre Akristiano Ahibirania arĩa maaikaraga Judea marũa? No kũhoteke nĩ ũndũ wa itũmi igĩrĩ nene. Kĩa mbere, nĩ kũmekĩra ngoro. Aingĩ ao maarereirũo ndini-inĩ ya Kĩyahudi. No gũkorũo atongoria a ndini ĩyo nĩ maamanyũrũragia nĩ ũndũ wa gũtuĩka Akristiano. Nĩkĩ? Tondũ Akristiano matiarĩ na hekarũ ya gũthathaĩria, matiarĩ na kĩgongona gĩa kũrutĩra Ngai magongona, na matiarĩ na athĩnjĩri-Ngai a kũmatungatĩra. Ũndũ ũcio nĩ ũngĩoragire arutwo a Kristo ngoro na ũtũme wĩtĩkio wao ũnyihe. (Ahib. 3:​12, 14) Amwe hihi o na nĩ mangĩeciririe gũcoka ndini-inĩ ya Kĩyahudi. Gĩtũmi gĩa kerĩ, Paulo nĩ aagwetire atĩ Akristiano acio Ahibirania matierutanagĩria gũtaũkĩrũo nĩ morutani merũ kana marikĩru, na nĩmo “irio nyũmũ” iria irĩ thĩinĩ wa Kiugo kĩa Ngai. (Ahib. 5:​11-14) Kwahoteka amwe ao no maanyitagĩrĩra Watho wa Musa. w23.10 24-25 ¶3-4

Aarĩ a Ithe witũ amwe nĩ mathuuraga kwaga kũhika. (Mat. 19:​10-12) Korũo na ma atĩ Jehova na Jesu nĩ monaga Akristiano arĩa matarĩ kĩhiko-inĩ marĩ a bata. Thĩinĩ wa thĩ yothe, aarĩ a Ithe witũ arĩa matarĩ kĩhiko-inĩ makoragwo marĩ kĩrathimo kĩnene thĩinĩ wa ciũngano. Wendo wao na ũrĩa marũmbũyagia andũ arĩa angĩ nĩ itũmaga makorũo matariĩ ta aarĩ a nyina na andũ aingĩ, na magakorũo na ciana nyingĩ cia kĩĩroho. (Mar. 10:​29, 30) Amwe nĩ matuĩkĩte ndungata cia mahinda mothe. Thĩinĩ wa thĩ yothe, aarĩ a Ithe witũ nĩ mahingagia itemi inene wĩra-inĩ wa kũhunjia. (Thab. 68:11) Hihi no wĩigĩre muoroto wa kũingĩra ũtungata-inĩ wa mahinda mothe? No ũtungate ũrĩ painia, gũteithĩrĩria wĩra-inĩ wa mĩako, kana gũtungata Betheli. Hoya igũrũ rĩgiĩ muoroto waku. Aria na andũ arĩa mahotete gũkinyĩra muoroto ta ũcio nĩguo ũmenye ũrĩa ũrabatara gwĩka nĩgetha ũũkinyĩre. Ũcoke ũbange ũrĩa ũkũhingia maũndũ marĩa mangĩgũteithia gũkinyĩra muoroto ũcio. Kũingĩra ũtungata-inĩ wa mahinda mothe nĩ gũgũtũma ũgĩe na mĩeke mĩingĩ ya gũtungatĩra Jehova. w23.12 22 ¶16-17

O ũrĩa thĩna ũrĩa mũnene ũrakuhĩrĩria, noguo tũbatiĩ gwĩkĩrĩra o na makĩria gwathĩkĩra rĩathani rĩa kũnyitanĩra wĩra-inĩ wa kũhunjia. O na kũrĩ ũguo, no tũritũhĩrũo kũiga ũtungata mbere angĩkorũo tũrĩ na mathĩna ma kĩĩmbeca, kana angĩkorũo wĩra witũ wa kũhunjia nĩ ũrokĩrĩrũo. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia kũiga maũndũ ma Ũthamaki mbere? Nĩ gũkorũo na ma atĩ “Jehova mũnene wa ita” arĩ mwena witũ. Nĩ arĩtũteithagia twathiĩ na mbere kũiga maũndũ ma Ũthamaki mbere ya maitũ. Kwoguo tũtirabatara gwĩtigĩra. (Hag. 2:4) Jehova endaga tũige mbere wĩra wa gũtua andũ arutwo ũrĩa ũhonokagia mĩoyo. Hagai nĩ eekĩrire andũ a Jehova ngoro macokerere ũtungata wao mũtheru wa gwaka hekarũ. Mangĩekire ũguo, Jehova aamerĩire atĩ ‘nĩ arĩmatũmagĩra kĩrathimo.’ (Hag. 2:​18, 19) O na ithuĩ no tũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ arĩrathimaga kĩyo gitũ twaiga wĩra ũrĩa atũheete mbere ũtũũro-inĩ witũ. w23.11 16 ¶8; 17 ¶11

Marũa-inĩ marĩa mũtũmwo Paulo aandĩkĩire Aroma, aaugire atĩ andũ othe nĩ ehia. Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, mũndũ angĩtuo atĩa mũthingu kana mũndũ ũtarĩ na ũcuke na kwoguo etĩkĩrĩke nĩ Ngai? Paulo nĩ aateithirie Akristiano othe kuona macokio ma kĩũria kĩu, akĩhũthĩra kĩonereria kĩa Iburahimu. Jehova aatuire Iburahimu mũthingu rĩrĩa aatũũraga bũrũri-inĩ wa Kanaani. Nĩ kĩĩ gĩatũmire Jehova amũtue mũthingu? Hihi nĩ tondũ Iburahimu nĩ aathĩkagĩra biũ Watho wa Musa? Aca. (Rom. 4:13) Watho ũcio waheanirũo kũrĩ rũrĩrĩ rwa Isiraeli makĩria ma mĩaka 400 thutha wa Ngai gũtua Iburahimu mũthingu. Gũkĩrĩ ũguo-rĩ, nĩ kĩĩ gĩatũmire Ngai auge atĩ Iburahimu aarĩ mũthingu? Jehova nĩ kuonia oonirie Iburahimu ũtugi mũnene na akĩmũtua mũthingu nĩ ũndũ wa wĩtĩkio wake.—Rom. 4:​2-4. w23.12 3 ¶4-5

Ũtukũ o ro ũcio mũnabii Nathani eerire Mũthamaki Daudi ciugo icio, Jehova nĩ eerire Nathani atĩ Daudi tiwe ũngĩakire hekarũ. (1 Maũ. 17:​3, 4, 11, 12) Daudi eekire atĩa amũkĩra ndũmĩrĩri ĩyo? Aaigire meciria make harĩ gũcaria mbeca na indo iria mũrũwe Suleimani angĩabatarire cia gwaka mwako ũcio. (1 Maũ. 29:​1-5) Thutha wa Daudi kũmenyithio atĩ tiwe ũngĩakire hekarũ, Jehova nĩ aathondekire kĩrĩkanĩro hamwe nake o rĩo. Jehova eerĩire Daudi atĩ mũndũ ũmwe wa rũciaro rwake nĩ angĩgaathana tene na tene. (2 Sam. 7:16) Ta hũũra mbica ũrĩa Daudi agaakena hĩndĩ ya Wathani wa Mĩaka Ngiri, rĩrĩa akaamenya atĩ Mũthamaki Jesu Kristo ooimanire na rũciaro rwake! Ũhoro ũcio wa Daudi ũratũteithia kuona atĩ o na angĩkorũo tũtingĩhota kũhingia maũndũ marĩa mothe tũngĩenda tũgĩtungatĩra Jehova, Ngai witũ no atũrathime na njĩra ingĩ o na tũtangĩrĩgĩrĩra. w23.04 15-16 ¶8-10

Mĩhari ĩmwe ya Bibilia no ĩkũũmĩrĩrie rĩrĩa waigua guoya. Kwa ngerekano, no ũmĩrĩrio ũngĩthoma mabuku ta Ayubu, Thaburi, Thimo, o hamwe na ciugo cia Jesu iria irĩ thĩinĩ wa Mathayo mũrango wa 6. Rĩrĩa wahoya Jehova na wathoma Kiugo gĩake, nĩ ũrĩiguaga womĩrĩrio nĩwe. No tũkorũo na ma atĩ hingo ciothe Jehova nĩ arĩtũteithagia rĩrĩa twacemania na moritũ ũtũũro-inĩ. Ndarĩ hĩndĩ angĩtũtiganĩria. (Thab. 23:4) Jehova eranĩire atĩ nĩ arĩtũgitagĩra, agatũteithia gũikara tũrũmĩte wega, agatũtiirĩrĩra, na agatũũmĩrĩria. Isaia 26:3 yugaga ũũ igũrũ rĩgiĩ Jehova: “Wee nĩ ũkaagitĩra arĩa metiiragĩrĩra biũ harĩ wee; nĩ ũkaamahe thayũ wa gũtũũra, tondũ wee nĩwe mehokete.” Kwoguo wĩhoke Jehova, na ũgeekaga ũrĩa wothe ũngĩhota nĩgetha ũgunĩke kuumana na ũteithio wake. Weka ũguo, nĩ ũrĩcokagwo nĩ hinya nginya hĩndĩ ya moritũ. w24.01 25 ¶16-17

Ciugo cia rĩandĩko rĩu nĩ irahinga mahinda-inĩ maya. Ningĩ ciugo ici cia gwĩkĩra ngoro o nacio nĩ irahinga: “Ariũ aku othe nĩ makaarutwo nĩ Jehova, naguo thayũ wa ariũ aku nĩ ũgaakorũo ũrĩ mũingĩ. Nĩ ũkaahandwo ũrũmĩte wega thĩinĩ wa ũthingu. . . . Ndũrĩ ũndũ ũgeetigĩra na ndũgakorũo na gĩtũmi gĩa kũigua guoya, nĩ gũkorũo ndũgaagũkuhĩrĩria.” (Isa. 54:​13, 14) O na “ngai wa mũtabarĩre ũyũ wa maũndũ,” Shaitani we mwene, ndarĩ na hinya wa kũgirĩrĩria wĩra wa kũrutana Bibilia ũrĩa andũ a Jehova mararuta ũmũthĩ. (2 Kor. 4:4) Ũthathaiya mũtheru nĩ ũcoketio, na gũtirĩ hĩndĩ ũgaathahio rĩngĩ. Ũgũtũũra tene na tene, tondũ gũtirĩ itharaita rĩthondeketwo nĩ ũndũ witũ rĩkaagaacĩra! w24.02 4 ¶10

Tũrĩ Akristiano, nĩ tuoyaga na ũritũ wĩyamũrĩri witũ harĩ Jehova. Ũndũ ũcio no ũhutie matua maitũ na ciĩko citũ rĩrĩa tũrarũmbũyania na andũ a famĩlĩ citũ. Nĩ twĩrutanagĩria kũrũmbũiya andũ a famĩlĩ citũ, no gũtirĩ hĩndĩ tũngĩiga wendi wao mbere ya wendi wa Jehova. (Mat. 10:​35, 36; 1 Tim. 5:8) Ũguo nĩ kuuga atĩ nĩguo tũkenie Jehova, rĩmwe no tũbatare gũtua matua mangĩtũma marakare. Nĩwe wathondekire mũbango wa famĩlĩ, na endaga tũkorũo na famĩlĩ ĩrĩ na gĩkeno. (Ef. 3:​14, 15) Kwoguo nĩgetha tũkorũo na gĩkeno kĩa ma, tũrabatara gwĩka maũndũ kũringana na wendi wa Jehova. Koragwo na ma atĩ Jehova nĩ akenagio nĩ roho waku wa kwĩima ũkĩmũtungatĩra, o ũkĩrũmbũyagia famĩlĩ yanyu na njĩra ya wendo na gĩtĩo.—Rom. 12:10. w24.02 17 ¶11, 18 ¶13