GĨCUNJĨ KĨA WĨRUTI KĨA 47
RWĨMBO NA. 38 Nĩ Arĩkũheaga Hinya
“ Ũrĩ Mũndũ Wendetwo Mũno”!
“Ũrĩ mũndũ wendetwo mũno.”—DAN. 9:23.
ŨNDŨ ŨRĨA WARĨRĨIRIO
Gũteithia arĩa maiguaga meyagĩire kĩene mataũkĩrũo atĩ nĩ a bata maitho-inĩ ma Jehova.
1-2. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũteithia gũkorũo na ma atĩ tũrĩ a bata maitho-inĩ ma Jehova?
O NA gũtuĩka andũ a Jehova makoragwo marĩ a bata maitho-inĩ make, kũrĩ amwe meyagagĩra kĩene. No gũkorũo meyonaga ũguo tondũ wa andũ amwe kũrũmbũyania nao na njĩra ĩratũma maigue ta matarĩ a bata. Angĩkorũo wee wanaigua ũguo-rĩ, hihi nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia gũkorũo na ma atĩ wĩ wa bata maitho-inĩ ma Jehova?
2 Gũthuthuria ngʼano cia Bibilia no gũgũteithie kuona ũrĩa Jehova endaga andũ marũmbũyanie na andũ arĩa angĩ. Kwa ngerekano, Mũrũwe Jesu nĩ aarũmbũyanagia na andũ na njĩra ya ũtugi na ya gĩtĩo. Ũndũ ũcio nĩ woonanirie atĩ Jesu marĩ na Ithe nĩ monaga andũ arĩa meyagagĩra kĩene marĩ a bata mũno. (Joh. 5:19; Ahib. 1:3) Gĩcunjĩ-inĩ gĩkĩ, tũkwarĩrĩria maũndũ maya merĩ: (1) ũrĩa Jesu aateithirie andũ kũmenya nĩ a bata harĩ Jehova, na (2) ũrĩa o na ithuĩ tũngĩkorũo na ma atĩ tũrĩ a bata maitho-inĩ ma Ngai.—Hag. 2:7.
ŨRĨA JESU AATEITHIRIE ANDŨ KŨMENYA NĨ A BATA HARĨ JEHOVA
3. Jesu aarũmbũyanirie atĩa na andũ a Galili arĩa maacaragia ũteithio wake?
3 Rĩrĩa Jesu aahunjagia gĩcigo-inĩ kĩa Galili, andũ aingĩ nĩ mookire kũmũthikĩrĩria na kũhonio nĩwe. Jesu aaugire atĩ maarĩ andũ ‘anyamarie na makahurunjwo ta ngʼondu itarĩ na mũrĩithi.’ (Mat. 9:36) Atongoria ao a ndini maamonaga matarĩ kĩene nginya makameta ‘kĩrĩndĩ kĩrume.’ (Joh. 7:47-49) No Jesu nĩ aamonirie ũtugi na gĩtĩo na njĩra ya kũmaruta na kũmahonia mĩrimũ yao. (Mat. 9:35) Makĩria ma ũguo, nĩ aamenyeririe atũmwo ake wĩra-inĩ wa kũhunjia na akĩmahe ũhoti wa kũhonia mĩrimũ na mawathe nĩgetha andũ aingĩ mateithĩke.—Mat. 10:5-8.
4. Tũreruta atĩa kuumana na ũrĩa Jesu aarũmbũyanirie na athikĩrĩria ake?
4 Gũkorũo atĩ Jesu aarũmbũyanagia na athikĩrĩria ake na njĩra ya ũtugi na gĩtĩo, kuonanagia atĩ andũ arĩa manyararagwo nĩ arĩa angĩ makoragwo marĩ a bata harĩ Jehova na Jesu. Angĩkorũo nĩ wĩyagagĩra kĩene o na ũrĩ ndungata ya Jehova, ririkanaga ũrĩa Jesu aarũmbũyanirie na andũ acio meehaarĩirie kũmũthikĩrĩria. Gwĩka ũguo no gũgũteithie gũkorũo na ma atĩ ũrĩ wa bata maitho-inĩ ma Jehova.
5. Taarĩria ũhoro wĩgiĩ mũtumia ũrĩa Jesu aacemanirie nake Galili.
5 Jesu to kũruta aarutaga andũ marĩ kĩrĩndĩ, no ningĩ nĩ aamateithagia marĩ mũndũ ũmwe ũmwe. Kwa ngerekano, rĩrĩa Jesu aahunjagia Galili, nĩ aacemanirie na mũtumia watũũrĩte oiraga thakame mĩaka 12. (Mar. 5:25) Kũringana na Watho wa Musa mũtumia ũcio aarĩ na thahu, na mũndũ o wothe ũngĩamũhutirie angĩakorirũo arĩ na thahu. Kwoguo ndaarĩ na wĩyathi wa gũtukana na andũ. Makĩria ma ũguo, ndangĩathiire ciathĩ-inĩ kana ikũngũĩro-inĩ cia gũthathaiya Jehova hamwe na andũ arĩa angĩ. (Alaw. 15:19, 25) Hatarĩ nganja mũtumia ũcio aarĩ na ruo nginya rwa ngoro.—Mar. 5:26.
6. Mũtumia ũcio wauraga thakame aahonirio na njĩra ĩrĩkũ?
6 Mũtumia ũcio nĩ aagiĩtwo nĩ thĩna ũcio mũno na kwoguo eendaga Jesu amũhonie. No ndahotire gũthiĩ harĩ Jesu ĩmwe kwa ĩmwe, hihi tondũ nĩ aaiguaga aconokete nĩ ũndũ wa mũrimũ ũcio. Kana akorũo nĩ oonaga ta Jesu angĩamũingatire nĩ ũndũ wa gũka kĩrĩndĩ-inĩ arĩ na thahu. Kwoguo aathiire akĩhutia nguo ya Jesu ya igũrũ arĩ na ma biũ atĩ gwĩka ũguo tu nĩ kũngĩatũmire ahone. (Mar. 5:27, 28) Na hatarĩ nganja nĩ aahonirio nĩ ũndũ wa gũkorũo na wĩtĩkio mũnene. Thutha ũcio Jesu akĩũria nũũ wamũhutia, na mũtumia ũcio akiuga atĩ nĩwe wamũhutĩtie. Hihi Jesu aarũmbũyanirie nake atĩa?
7. Jesu aarũmbũyanirie atĩa na mũtumia ũcio wathĩnĩkĩte mũno? (Mariko 5:34)
7 Jesu aarũmbũyanirie na mũtumia ũcio na njĩra ya ũtugi na gĩtĩo. Ningĩ nĩ oonire atĩ mũtumia ũcio nĩ ‘aamakĩte na nĩ aainainaga.’ (Mar. 5:33) Kwoguo akĩmwarĩria na ciugo cia kũmũũmĩrĩria, o na akĩmwĩta “mwarĩ ũyũ,” ciugo cionanagia gĩtĩo, ũtugi, o hamwe na wendo. (Thoma Mariko 5:34.) Haha no ho tu thĩinĩ wa Bibilia Jesu eetire mũtumia “mwarĩ ũyũ,” hihi nĩ ũndũ wa ũrĩa oonire mũtumia ũcio ‘amakĩte.’ Ta hũũra mbica ũrĩa mũtumia ũcio aaiguire ahũmũka! Ma nĩ atĩ, korũo Jesu ndamwarĩirie na ciugo cia kũmũũmĩrĩria, angĩathiire arĩ mũhonu ĩndĩ agĩĩciirithagia nĩ ũndũ wa kũhutia nguo ya Jesu na gũthiĩ kĩrĩndĩ-inĩ. No Jesu nĩ aamũteithirie kuona atĩ nĩ wa bata harĩ Jehova, Ithe witũ wa igũrũ.
8. Nĩ moritũ marĩkũ mwarĩ wa Ithe witũ ũmwe kuuma Brazil aacemanagia namo?
8 O na mahinda-inĩ maya, andũ amwe a Jehova nĩ mahiũranagia na mathĩna ma mwĩrĩ marĩa matũmaga matangĩke kana maigue matarĩ kĩene. Painia ũmwe wa hĩndĩ ciothe wĩtagwo Mariaa kuuma Brazil, aaciarirũo atarĩ magũrũ na guoko kwa ũmotho. Aaugire: “Nĩ ndanyũrũragio mũno ndĩ cukuru nĩ ũndũ wa wathe wakwa. Arĩa twathomaga nao maanduaga marĩĩtwa ma kũnduurithia. Ndathutũkanagio nginya nĩ andũ a famĩlĩ itũ.”
9. Maria aateithirio atĩa kwĩyonaga arĩ wa bata maitho-inĩ Jehova?
9 Hihi Maria aateithirio atĩa? Rĩrĩa aatuĩkire Mũira wa Jehova, aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ maamũũmĩrĩirie na makĩmũteithia kwĩyonaga ta ũrĩa Jehova amuonaga. Aaugire: “Aarĩ na ariũ a Ithe witũ arĩa mandeithĩtie nĩ aingĩ ũũ atĩ o na ndingĩhota kũmatara! Nĩ njokagĩria Jehova ngatho kuuma ngoro nĩ ũndũ wa kũũhe famĩlĩ njega ũguo ya kĩĩroho.” Hatarĩ nganja, aarĩ na ariũ a Ithe witũ nĩ maateithirie Maria gũkorũo na ma atĩ nĩ wa bata maitho-inĩ ma Jehova.
10. Nĩ thĩna ũrĩkũ Mariamu Mũmagidali aarĩ naguo, na watũmaga aigue atĩa? (Ningĩ rora mbica.)
10 Reke rĩu twarĩrĩrie ũrĩa Jesu aateithirie mũndũ ũngĩ, na nĩwe Mariamu Mũmagidali, ũrĩa warĩ na ndaimono mũgwanja. (Luk. 8:2) No kũhoteke nĩ eekaga maũndũ ma kũmakania nĩ ũndũ wa gũkorũo na ndaimono, na ũndũ ũcio ũgatũma andũ mamwĩtheme. Ihinda-inĩ rĩu iritũ, no nginya akorũo nĩ aaiguaga atiganĩirio na arĩ na mĩtangĩko mĩingĩ. Jesu nĩ aaingatire ndaimono iria ciathumbũraga mũtumia ũcio, na agĩtuĩka mũrũmĩrĩri wake. Hihi nĩ na njĩra ĩrĩkũ ĩngĩ Jesu aateithirie Mariamu Mũmagidali gũtaũkĩrũo atĩ nĩ wa bata maitho-inĩ ma Ngai?
Jesu aateithirie atĩa Mariamu Mũmagidali gũkorũo na ma atĩ nĩ wa bata harĩ Jehova? (Rora kĩbungo gĩa 10-11)
11. Jesu oonanirie atĩa atĩ Mariamu Mũmagidali aarĩ wa bata maitho-inĩ ma Jehova? (Ningĩ rora mbica.)
11 Jesu nĩ eetire Mariamu Mũmagidali atwaranage hamwe nake na arutwo ake wĩra-inĩ wa kũhunjia.b Kwoguo Mariamu nĩ aathiire na mbere kũgunĩka kuumana na maũndũ marĩa Jesu aarutanaga. Ningĩ Jesu nĩ aamumĩrĩire mũthenya ũrĩa aariũkirio. Aarĩ ũmwe wa arutwo arĩa Jesu aaririe nao mũthenya ũcio, na o na Jesu akĩmwĩra athiĩ akere atũmwo ake atĩ nĩ ariũkĩtio. Na githĩ ũndũ ũcio ndũronania atĩ Mariamu Mũmagidali aarĩ wa bata maitho-inĩ ma Jehova?—Joh. 20:11-18.
12. Nĩ kĩĩ gĩatũmaga Lidia aigue eyagĩire kĩene?
12 O ta Mariamu Mũmagidali, ũmũthĩ ũyũ andũ aingĩ nĩ mahiũranagia na mĩtangĩko ya kũigua matiganĩirio. Mwarĩ wa Ithe witũ wĩtagwo Lidia kuuma Spain aaugire atĩ atanaciarũo, nyina nĩ eendaga kũruta nda yake. Nĩ aririkanaga ũrĩa nyina aamũtiganagĩria arĩ mũnini na akamũruma. Aaugire ũũ: “Ũndũ ũcio watũmire muoroto wakwa ũtũũro-inĩ ũkorũo ũrĩ gũcaria ũrĩa ingĩtĩkĩrĩka na nyendwo nĩ andũ arĩa angĩ. Ndonaga ta gũtarĩ mũndũ ũkaanyenda, tondũ mami aatũmĩte nyone ta itarĩ mũndũ mwega o na hanini.”
13. Nĩ kĩĩ gĩateithirie Lidia kwĩyonaga arĩ wa bata harĩ Jehova?
13 Thutha wa Lidia kwĩruta ũhoro wa ma, ũtũũro wake nĩ wacenjirie tondũ mahoya, wĩruti wake kĩũmbe, o hamwe na ciugo na ciĩko cia Akristiano arĩa angĩ, nĩ ciamũteithirie gũtaũkĩrũo atĩ nĩ wa bata maitho-inĩ ma Jehova. Aaugire: “Mũthuri wakwa nĩ anjĩraga kaingĩ atĩ nĩ anyendete, na akandirikania ũhoro wĩgiĩ ngumo ciakwa njega. O na arata angĩ akwa nĩ manjĩraga ciugo o ta icio.” Hihi harĩ mũndũ ũĩ ũrabatara gũteithio gũkorũo na ma atĩ nĩ wa bata maitho-inĩ ma Jehova?
TŨBATIĨ KWĨYONAGA TA ŨRĨA JEHOVA ATUONAGA
14. Rĩandĩko rĩa 1 Samueli 16:7 rĩonanagia atĩa ũrĩa Jehova onaga andũ? (Ningĩ rora gathandũkũ, “Nĩ Kĩĩ Gĩtũmaga Jehova One Andũ Ake Marĩ a Bata?”)
14 Ririkanaga atĩ Jehova ndakuonaga ta ũrĩa andũ thĩinĩ wa thĩ makuonaga. (Thoma 1 Samueli 16:7.) Jehova ndahaana andũ thĩinĩ wa thĩ arĩa matĩaga mũndũ nĩ ũndũ wa ũrĩa ahaana, indo iria arĩ nacio, kana gĩthomo gĩake. (Isa. 55:8, 9) Kwoguo geragia kwĩyona ta ũrĩa Jehova akuonaga, no ti ta ũrĩa andũ thĩinĩ wa thĩ makuonaga. No ũthome ngʼano cia Bibilia iria cionanagia ũrĩa Jehova eendete andũ ta Elija, Naomi, na Hana, arĩa rĩmwe maaiguaga meyagĩire kĩene. Ningĩ no wandĩke handũ maũndũ wĩyoneire ũtũũro-inĩ marĩa maronania atĩ Jehova nĩ akwendete na atĩ nĩ onaga ũrĩ wa bata harĩ we. Ningĩ no ũthuthurie makĩria mabuku-inĩ maitũ ũhoro wĩgiĩ ũrĩa mũndũ angĩka angĩkorũo nĩ aiguaga eyagĩire kĩene.c
15. Nĩ kĩĩ gĩatũmaga Danieli akorũo arĩ “mũndũ wendetwo mũno” nĩ Jehova? (Danieli 9:23)
15 Ririkanaga atĩ wĩhokeku waku nĩguo ũtũmaga ũkorũo wĩ wa bata maitho-inĩ ma Jehova. Mũnabii Danieli hihi arĩ na hakuhĩ mĩaka 100, harĩ hĩndĩ aaiguire arĩ “mũnogu mũno” na akuĩte ngoro. (Dan. 9:20, 21) Hihi Jehova aamwĩkĩrire ngoro atĩa? Aatũmire mũraika Gaburieli aririkanie Danieli atĩ aarĩ “mũndũ wendetwo mũno,” na atĩ mahoya make nĩ maaiguĩtwo. (Thoma Danieli 9:23.) Nĩ kĩĩ gĩatũmaga Danieli akorũo arĩ wa bata harĩ Ngai? Nĩ tondũ aarĩ mũndũ mũthingu na mwĩhokeku. (Ezek. 14:14) Jehova aandĩkithirie rũgano rũu Kiugo-inĩ gĩake nĩgetha rũgatũũmagĩrĩria. (Rom. 15:4) Kwoguo o nawe no ũkorũo na ma atĩ Jehova nĩ athikagĩrĩria mahoya maku, na atĩ nĩ akwendete tondũ nĩ wĩkaga ũrĩa kwagĩrĩire na ũgakorũo wĩ mwĩhokeku harĩ we.—Mik. 6:8, tũũhoro twa magũrũ-inĩ; Ahib. 6:10.
16. Nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia kuonaga Jehova atariĩ ta Mũciari ũkwendete?
16 Onaga Jehova atariĩ ta Mũciari ũkwendete. Akoragwo ehaarĩrie gũgũteithia no ti kũrora mawathe maku. (Thab. 130:3; Mat. 7:11; Luk. 12:6, 7) Gwĩcũrania ũndũ ũcio nĩ gũteithĩtie andũ aingĩ maneyagĩra kĩene. Ta wĩcirie ũhoro wa mwarĩ wa Ithe witũ Michelle kuuma Spain, ũrĩa waiguaga atiganĩirio na akeyagĩra kĩene nĩ ũndũ wa kũrumagwo nĩ mũthuri wake kwa ihinda rĩa mĩaka mĩingĩ. Aaugire: “Rĩrĩa rĩothe ndaigua ndĩyagĩire kĩene, hũũraga mbica Jehova anguuĩte moko-inĩ make akanyonia wendo na akangitĩra.” (Thab. 28:9) Nake mwarĩ wa Ithe witũ ũngĩ wĩtagwo Lauren kuuma Afrika ya Mũhuro aikaraga akĩĩririkanagia ũndũ ũyũ: “Gũkorũo Jehova nĩwe wangucirie na mĩhĩndo ya wendo, na nĩ andeithĩtie gũikara hakuhĩ nake mĩaka ĩyo yothe, o na akahũthĩra kũruta andũ arĩa angĩ-rĩ, ũndũ ũcio ũronania nĩ anyonaga ndĩ wa bata.”—Hos. 11:4.
17. Nĩ kĩĩ kĩngĩgũteithia gũkorũo na ma atĩ nĩ wĩtĩkĩrĩkĩte nĩ Jehova? (Thaburi 5:12) (Ningĩ rora mbica.)
17 Koragwo na ma atĩ nĩ wĩtĩkĩrĩkĩte nĩ Jehova. (Thoma Thaburi 5:12.) Daudi aaringithanirie gwĩtĩkĩrĩka harĩ Jehova na “ngo nene” ĩrĩa ĩgitagĩra andũ athingu. Kũmenya atĩ nĩ wĩtĩkĩrĩkĩte nĩ Jehova na atĩ nĩ agũtiiragĩrĩra no gũkũgitĩre kuumana na meciria moru ma kwĩyagĩra kĩene. Ũngĩmenya atĩa atĩ nĩ wĩtĩkĩrĩkĩte harĩ Jehova? O ta ũrĩa tuona, Jehova nĩ atũheaga ũũma ũcio kũgerera Kiugo gĩake Bibilia. Ningĩ nĩ ahũthagĩra athuri a kĩũngano, arata aitũ, na andũ angĩ gũtũririkania atĩ tũrĩ a bata maitho-inĩ make. Hihi wagĩrĩirũo kũiyũkia atĩa ciugo ta icio cia gũgwĩkĩra ngoro kuuma kũrĩ o?
Kũmenya atĩ nĩ twĩtĩkĩrĩkĩte nĩ Jehova no gũtũteithie kwaga kwĩyagĩra kĩene (Rora kĩbungo gĩa 17)
18. Wagĩrĩirũo gwĩtĩkĩra ciugo cia gũgwĩkĩra ngoro nĩkĩ?
18 Ĩtĩkagĩra ciugo cia gũgwĩkĩra ngoro iria wĩragwo nĩ andũ arĩa makũũĩ wega na makwendete. Ririkana Jehova no akorũo akĩmahũthĩra gũkuonia atĩ nĩ wĩtĩkĩrĩkĩte harĩ we. Michelle, ũrĩa ũkũgwetetwo na hau kabere aaugire: “No ndĩrathiĩ ngĩtĩkagĩra o kahora ciugo cia gwĩkĩra ngoro iria njĩragwo nĩ andũ arĩa angĩ. Ti hahũthũ, no nĩ njũĩ ũguo nĩguo Jehova endaga njĩke.” Ningĩ athuri a kĩũngano nĩ mateithĩtie Michelle mũno. Na rĩu atungataga arĩ painia na agateithĩrĩria wĩra-inĩ wa Betheli.
19. Nĩ kĩĩ kĩngĩtũma ũkorũo na ma atĩ ũrĩ wa bata maitho-inĩ ma Jehova?
19 Jesu nĩ atũririkanagia atĩ Ithe witũ wa igũrũ nĩ atũrũmbũyagia mũno. (Luk. 12:24) Kwoguo no tũkorũo na ma biũ atĩ Jehova nĩ onaga tũrĩ a bata. Rekei hingo ciothe tũririkanage ũndũ ũcio, na tũgeka ũrĩa wothe tũngĩhota gũteithia arĩa angĩ kuona atĩ nĩ a bata maitho-inĩ ma Ngai.
RWĨMBO NA. 139 Hũũra Mbica Ũrĩ Thĩ Njerũ
a Marĩĩtwa mamwe nĩ macenjetio
b Mariamu Mũmagidali aarĩ ũmwe wa atumia arĩa maatwaranaga na Jesu. Na atumia acio maahũthagĩra indo ciao kũrũmbũiya mabataro ma Jesu hamwe na atũmwo ake.—Mat. 27:55, 56; Luk. 8:1-3.
c Kwa ngerekano, rora gĩcunjĩ kĩa 24 kĩa ibuku rĩa Kuhĩrĩria Jehova, na ũthome maandĩko na ngʼano cia Bibilia iria igwetetwo ibuku-inĩ rĩa Maandĩko Megiĩ Ũtũũro wa Gĩkristiano rungu rwa kĩongo “Nganja.”