Okwa “enda pamwe naKalunga” kashili

KALA wa fa u wete Noa te linane omukuku. Kala yo wa fa u mu wete e li omutumba kendangalati, ta fuda po eshi ta longo oilonga ya kwata moiti yokutunga ongulu yomomeva. Momhepo omwa li edimba lii leka olo va li tava fitikifa nomomudingonoko omwa li tamu udika omaweelelo oilongifo yokuteta omiti. Eshi Noa e li omutumba, okwa li ta dulu okumona ovanamati vaye eshi tava longo noudiinini mokuninga oipilangi. Ovanamati vaye, ovakulukadi vavo nosho yo omukulukadi waye omuholike, ova kala tava longo noudiinini pamwe naye moshilonga osho oule womido omilongo pefimbo opo. Pomhito oyo ova longa po ngoo shihapu ashike natango okwa li ku na shihapu opo va mane.

Ovanhu pomudingonoko ova li tava diladila kutya Noa noukwaneumbo waye ova pilalala. Fimbo Noa novanamati vaye ve lipyakidila tava tungu ongulu yomomeva, ovanhu ova li tava yolo epopyo olo kutya ounyuni aushe otau ka yelulwa. Oshiponga osho Noa a li te va londwele kombinga yasho osha li sha fa oshinima itashi shiiva nosha nyika oulai oku shi itavela. Ovanhu kava li ve udite ko kutya omolwashike Noa noukwaneumbo waye va li tave lidipaele po noilonga oyo ya li tai monika ya fa ya nyika oulai. Ashike Jehova, Kalunga kaNoa, ka li e mu tala ko elai.

Eendjovo daKalunga oda ti: “Noa okwa enda pamwe naKalunga.” (Genesis 6:9) Mbela osho osha hala okutya ngahelipi? Osho inashi hala kutya Kalunga okwa li kombada yedu ile kutya Noa okwa li a ya meulu. Ndele ponhele yaasho, Noa okwa li ha dulika filufilu kuKalunga, a li e mu hole neenghono nokwa li ashike a fa ta ende pamwe naJehova ngaashi nookaume kaye. Konima yomido omayovi, Ombibeli oya popya kombinga yaNoa ya ti: ‘Omolweitavelo [laye] okwa tokola ounyuni.’ (Ovaheberi 11:7) Noa okwa li a tokola ngahelipi ounyuni omolweitavelo? Oshike hatu lihongo kunena moshihopaenenwa shaye sheitavelo?

OMULUMENHU EHE NA OSHIPO MOUNYUNI WOVAHENAKALUNGA

Noa okwa kulila mounyuni omo eenghalo nda enda tadi naipala neendelelo. Eenghalo oda li yo dii nopefimbo laxekulululwa Henok, omulumenhu umwe vali omuyuki oo a enda pamwe naKalunga. Henok okwa li a xunganeka kutya ounyuni wovahenakalunga owa li tau ka hangwa kefiku letokolo. Ndelenee pefimbo laNoa, oukolokoshi owa li wa lunda neenghono. Nopehe na omalimbililo, pataleko laJehova ounyuni owa li wa nyonauka, molwaashi owa li wa yada elongifo leenghono. (Genesis 5:22; 6:11; Judas 14, 15) Oshike sha li sha ningifa eenghalo di kale da naipala ngaho neenghono?

Opa li pa ningwa oshinima shimwe shinyikifa oluhodi neenghono mokati kovanamati vopamhepo vaKalunga, ovaengeli. Umwe womuvo okwa hangwa nale a tukululila Jehova oshibofa, ndele ta ningi Satana Ondiaboli eshi a lundila Kalunga nokuningifa Adam naEva va nyone. Pefimbo laNoa, ovaengeli vamwe ova li va waimina Satana mounashibofa. Eshi ovaengeli ovo va efa po oinakuwanifwa yavo meulu, ova li ve uya kombada yedu, tava djala omalutu opanhu ndele tave likufile ovakainhu vawa va ninge ovakulukadi vavo. Ovaengeli ovanashibofa ovo ve na ounhwa nove lihole vo vene ova li enwefemo lii kovanhu. — Genesis 3:1-5; 6:1, 2; Judas 6, 7.

Ekwatafano lihe li paushitwe olo la li pokati kovaengeli ovo novakainhu vokombada yedu, ola li le va ningifa va dale ovanamati ovo va li ve na omalutu neenghono de likalekelwa, nOmbibeli oye va ifana ovatongolume. Ovatongolume ovo ovakwanyanya ova li va ningifa eenghalo mounyuni di kale da naipala neenghono. Nomolwaasho Omushiti a li a mona kutya ‘owii wovanhu kombada yedu owa li uhapu, nomauko omadiladilo omitima dova okwa li mai efimbo alishe.’ Jehova okwa li a tokola kutya ota ka hanauna po ovakolokoshi ovo moule womido 120. — Genesis 6:3-5.

Diladila kutya osha li shidjuu shi fike peni pefimbo opo okukala noukwaneumbo! Ndele nande ongaho, Noa okwa li a dula okukala nao. Okwa li e limonena omukulukadi omutilikalunga. Konima eshi Noa a wanifa omido 500, omukulukadi waye okwa li e mu dalela ovanamati vatatu, Sem, Ham naJafet.a Ovadali ova li ve na okwaamena ovanamati vavo kenwefemo lii olo la li le va dingilila. Ounona voumati ohava kala va kuminwa nova lenga “ovanaenghono” nosho yo “ovalumenhu ovo va tumbala,” onghee hano, ounona otashi dulika va li va lenga ovatongolume. Noa nomukulukadi waye kava li tava dulu okuholeka ovana vavo vaha mone oilonga aishe oyo tai longwa kovatongolume, ndele ova li ashike tava dulu oku va honga oshili ihokwifa kombinga yaJehova Kalunga, oo e tonde oukolokoshi keshe. Ova li ve na okukwafela ovanamati vavo va mone kutya Jehova oku uditile nai elongifo leenghono nounashibofa oo u li mounyuni. — Genesis 6:6.

Kunena ovadali otashi dulika ve udite ko onghalo omo mwa li Noa nomukulukadi waye molwaashi mounyuni ou tu li namo omu na elongifo leenghono nounashibofa. Nokuli nomalihafifo oo a dingilila ounona otashi dulika a kwatela mo elongifo leenghono nounashibofa. Ovadali ovanaendunge ohava ningi keshe osho tava dulu opo va amene ounona vavo kenwefemo la tya ngaho moku va honga kombinga yaKalunga omunambili, Jehova, oo mafiku ta ka xulifa po elongifo leenghono keshe. (Epsalme 11:5; 37:10, 11) Mbela otashi shiiva ngoo kounona ve lihonge okulonga osho sha yuka, nonande ove li mounyuni ou woukolokoshi? Noa nomukulukadi waye ova li va pondola. Ovanamati vavo ova kula ve li ovalumenhu ovatilikalunga, ndele tava hombola ovakainhu ovo va pitifa komesho Kalunga kashili, Jehova, monghalamwenyo yavo.

“LIHONGELA ONGULU YOMOMEVA”

Efiku limwe, onghalamwenyo yaNoa oya li ya lunduluka fiyo alushe. Jehova okwa li a popya nomupiya waye oo omuholike nokwa li e mu lombwela kombinga yelalakano laYe lokuxulifa po ounyuni wopefimbo opo. Kalunga okwa li a lombwela Noa a ti: “Lihongela ongulu yomomeva komuti wagofer.” — Genesis 6:14.

Ongulu oyo yomomeva kaya li oshikepa, ngaashi vamwe hava diladila. Kaya li nokuli ya fa oshikepa, kakele ashike kutya nayo oya li hai kaama kombada yomeva. Oya li ya fa oshipakete shinene. Jehova okwa li a lombwela Noa kutya oi na okukala i na oule nounene u fike peni, ouyelele u na sha nomutungilo nonokutya oku na oku i vaeka neka meni nokombada. Okwa li a yelifila Noa kutya omolwashike e na okuninga ngaho, a ti: “Ame ohandi yelufile edu eyelu, . . . Aishe ei i li kombada yedu tai ka fya.” Kakele kaasho, okwa li a lombwela Noa, a ti: “Ove novana voye ovamati nomwalikadi woye novalikadi vovana voye ovamati pamwe naave, mu nokuya mongulu yomomeva.” Noa okwa li yo e na okweeta mo oludi keshe loinamwenyo aishe, naayo ya li mongulu yomomeva oyo ashike ya li tai ka xupa pEyelu olo la li tali ke uya. — Genesis 6:17-20.

Noa okwa li a taalela oshilonga shinene. Ongulu yomomeva oya li i na okukala ya kula, i na omutamo weemeta 133, ounene weemeta 22 nosho yo oule wopombada eemeta 13. Oya li ya kula neenghono i dule nokuli noshikepa yoshinanena oyo ya shiya ko. Mbela Noa okwa li a henuka oshinakuwanifwa osho, te lipula shi na sha nomashongo oo tashi dulika a kwatelwa mo, ile a lundulule ouyelele opo shi ninge shipu kuye? Ombibeli otai nyamukula tai ti: ‘Noa osho a ninga. Naanaa ngaashi Kalunga a tonga, osho ye a ninga.’ — Genesis 6:22.

Ova li va longa eedula omilongo, tashi dulika 40 fiyo 50. Ova li ve na okuka omiti, oku di kokolola, oku di teta, oku di lalakanifa noku di tula kumwe. Ongulu yomomeva oya li yomadimo atatu a londafana, i na eenduda dihapu noshivelo shi li molwamati layo. Otashi ulike kutya oya li i na omakende e li pombada nokwa li ya tungwa monghedi omo omeva taa dulu okutondoka ko. — Genesis 6:14-16.

Eshi eedula da enda nokudilongela nongulu yomomeva oya li ya fikama po, Noa okwa li a hafa neenghono omolwoukwaneumbo waye oo we mu yambidida. Natango okwa li a taalela eshongo limwe moilonga olo tashi dulika la li nokuli lidjuu li dule okutunga ongulu yomomeva. Ombibeli otai ti kutya Noa okwa li “omuudifi wouyuki.” (2 Petrus 2:5) Onghee hano, okwa li a kwatela komesho nouladi mokulondwela ovakolokoshi kombinga yehanauno olo la li tali ke va hanga. Mbela ovanhu ova li ve linyenga ngahelipi? Jesus Kristus lwanima okwa ka popya shi na sha novanhu vopefimbo opo a ti kutya “inave shi shiiva.” Okwa ti kutya ova kala ashike ve litula moinima yavo yakeshe efiku, okulya, okunwa nokuhombola, ndele inava pwilikina kuNoa. (Mateus 24:37-39) Kape na omalimbililo, vahapu ova li tava sheke Noa noukwaneumbo waye, navamwe ova li ve mu ningila omatilifo noku mu pataneka nonyanya.

Noa noukwaneumbo waye kava li va sholola. Ova kala nokutunga ongulu yomomeva nonande ovanhu ova li ve wete oilonga yavo inai fimana noya nyika oulai. Omaukwaneumbo opaKriste kunena otaa dulu okulihonga oshilihongomwa sha denga mbada moshihopaenenwa sheitavelo laNoa noukwaneumbo waye. Kakele kaasho, nafye otu li mefimbo olo la popiwa kOmbibeli kutya ‘omafiku axuuninwa’ onghalelo ei yoinima. (2 Timoteus 3:1) Jesus okwa popya kutya ngaashi sha li pefimbo laNoa eshi a tunga ongulu yomomeva osho tashi ka kala yo nopefimbo letu. Otashi ka kala shiwa kOvakriste okudimbuluka kombinga yaNoa, ngeenge ovanhu itava yandje elitulemo ketumwalaka lOuhamba waKalunga, tava sheke ile tave va hepeke. Havo tete tava shakeneke omashongo a tya ngaho.

“INDA MONGULU YOMOMEVA”

Ongulu yomomeva oya li ya enda tai pu momukokomoko womido omilongo. Noa okwa li a filwa ovaholike vaye eshi a li e li pokuwanifa omido 600. Okwa li a filwa xe Lamek.b Konima yomido nhano, Xe yaLamek, Metusala, xekulu yaNoa, okwa li a fya mepupi lomido 969, nOmbibeli oya popya kutya oye omunhu oo a kala nomwenyo efimbo lile. (Genesis 5:27) Metusala naLamek ova li ko pefimbo limwe nomunhu wotete, Adam.

Momudo oo tuu oo, tatekulululwa Noa okwa li a pewa etumwalaka lipe la dja kuJehova Kalunga tali ti: “Inda mongulu yomomeva, ove neumbo loye alishe.” Pefimbo opo tuu opo, Kalunga okwa li a lombwela Noa a tule mongulu yomomeva oinamwenyo yomaludi aeshe, oyo ya koshoka okwa li e na oku i kufa iheyali koludi keshe, opo i ka dule okulongifwa mokuninga omayambo naayo inai koshoka okooivali. — Genesis 7:1-3.

Oshiningwanima osho itashi dulu okudimbiwa. Oinamwenyo omafele yomaludi tai i mongulu yomomeva, imwe otai ende, imwe otai tuka naimwe otai lipweda, imwe oihau ofimbo imwe ya ngungila. Diladila kuNoa ta kendabala okukondeka, ta hanyene ile ta findaeke oifitukuti oyo i ye mongulu yomomeva. Ombibeli oya ti kutya ‘oya ya mongulu yomomeva kuNoa.’ — Genesis 7:9.

Ovakembauli vamwe otashi dulika va pule tava ti: ‘Osho otashi dulu okuningwa ngahelipi? Ongahelipi oinamwenyo aishe oyo ya li ya dula okukala pamwe nombili monhele oyo inini?’ Diladila kwaashi: Mbela Omushiti weshito alishe ota nyengwa ngoo okupashukila oinamwenyo yomeshito laye, nokuli noku i deula opo i kale i na eenghedi diwa ngeenge osha pumbiwa? Dimbuluka kutya Jehova oKalunga oo a li a tukula pokati Efuta Litilyana nokukangheka etango. Mbela ita dulu okuninga ashishe osho sha tongwa mehokololo laNoa? Kape na omalimbililo, ote shi dulu, naasho osho a ninga.

Kalunga okwa li ta dulu okuhoolola okuxupifa oinamwenyo yaye monghedi vali imwe. Ndele okwa hoolola pandunge okulongifa onghedi oyo tai tu dimbulukifa kutya okwe tu lineekelela okudja pehovelo oshinakuwanifwa shokufila oshisho oinamwenyo aishe i li kombada yedu. (Genesis 1:28) Kunena ovadali vahapu otava dulu okuhonga ounona vavo tava longifa ehokololo laNoa kutya Jehova okwa lenga ovanhu noinamwenyo oyo a shita.

Jehova okwa li a lombwela Noa kutya oku na oshivike opo Eyelu li uye. Oukwaneumbo waNoa ou na okukala wa li we lipyakidila neenghono. Diladila koilonga ngaashi okwoongela oinamwenyo aishe noikulya yayo ya longekidwa nawa nokututila mo omitwalo doukwaneumbo. Omukulukadi waNoa noitenya yaye otashi dulika va li ve lipyakidila nokufeweka onhele yavo yokukala mongulu yomomeva.

Mbela ovanhu pomudingonoko ova li ve lipyakidila nashike? Natango kava li ‘ve shi shiiva,’ nokuli nonande opa li oumbangi oo tau ulike kutya Jehova okwa nangeka noupuna Noa nosho yo eenghendabala daye. Ova li va mona eshi oinamwenyo tai i mongulu yomomeva. Ashike katu na okukala twa kumwa omolwokuhenakonasha kwavo. Nokunena ovanhu inava didilika oumbangi wa yela oo tau ulike kutya paife otu li momafiku axuuninwa onghalelo ei yoinima. Ngaashi omuyapostoli Petrus a xuunganeka, ovasheki otava sheke ovo tava pwilikine komalondwelo aKalunga. (2 Petrus 3:3-6) Sha faafana, ovanhu ova li va sheka Noa noukwaneumbo waye.

Mbela ovanhu ova kala ashike nokusheka Noa noukwaneumbo waye fiyo alushe? Ombibeli oya ti kutya eshi Noa a twala oukwaneumbo waye noinamwenyo mongulu yomomeva, “Omwene okwa idila po konima yaye.” Ngeenge opa li ovasheki popepi, onghatu oyo Kalunga a li a katuka, nopehe na omalimbililo, oya li ye va mweneka. Ngeenge hasho, Shihenga shanangobe oya li ye va mweneka, molwaashi oya li ye a tilila pedu! Oya kala nokuloka, ndele tai loko nokulokelela fiyo osheshi ounyuni aushe wa yelulwa, ngaashi naanaa Jehova a popya kutya osho shi na okuningwa. — Genesis 7:16-21.

Mbela Jehova okwa li a hafela efyo lovakolokoshi ovo? Hasho nandenande! (Hesekiel 33:11) Mepingafano naasho, okwa li e va pa omhito opo va lundulule eenghedi davo nova longe osho sha yuka. Mbela ova li ngoo tava dulu okuninga ngaho? Onghedi yokukalamwenyo yaNoa oya nyamukula epulo olo. Noa okwa li a ulika kutya ovanhu ova li tava dulu okuxupifwa mokweenda pamwe naJehova nokudulika kuYe moinima aishe. Kungaho, eitavelo laye ola li la tokola ounyuni wopefimbo laye; ola nyaneka pomutenya ovakolokoshi vopefimbo laye. Eitavelo laye ole mu amena nosho yo oukwaneumbo waye. Ngeenge owa hopaenene eitavelo laNoa, naave oto ke lixupififa ove mwene nosho yo ovo u hole. Ngaashi Noa, oto dulu okweenda pamwe naJehova Kalunga e li kaume koye. Noukaume naye otau kala fiyo alushe!