Finda ounghundi wopanhu

“OHANDI ku pandula, eshi nda tungwa nda tungikikika.” (Epsalme 139:14) Osho omupsalme David a imba fimbo ta diladila shimwe shomeshito laJehova—olutu lomunhu. Ponhele yokuyandja olupandu kokushitwa nawa kwa tya ngaha, vamwe vomovahongi vomalongelokalunga ova tala ko olutu lomunhu li li onhele omo oulunde wa hondama noli li yo oshilongifo shoulunde. Olutu ohali ifanwa kutya olo ‘oshikutu shokutuvika okuhashiiva sha, ekanghameno lowii, elyenge lenyonauko, ekololo lomulaulu, efyo li na omwenyo, omudimba tau ende.’ Doshili, omuyapostoli Paulus okwa ti: “Mombelela yange kamu na ouwa nande washa.” (Ovaroma 7:18) Ndelenee mbela eshi osha hala okutya omalutu etu oulunde okwe tu pika nokatu na vali eteelelo lasha?

2. (a) “Okudiladila pambelela” otashi ti ngahelipi? (b) Okukondja kwashike ku li pokati ‘kombelela’ ‘nomhepo’ ku li movanhu ovo va hala okuhafifa Kalunga?

² Omafimbo amwe Omishangwa otadi ulike kolutu lomunhu li li “ombelela.” (1 Eehamba 21:27, NW) Otai longifa yo “ombelela” okufaneka omunhu monghalo yaye yokuhawanenena e li omunyoni woludalo lomunashibofa Adam. (Ovaefeso 2:3; Epsalme 51:7; Ovaroma 5:12) Efyuululo letu kuye ola dala ‘oungone wombelela.’ (Ovaroma 6:19) Opo nee Paulus okwa londwela: “Okudiladila pambelela otashi ti efyo.” (Ovaroma 8:6, NW) “Okudiladila pambelela” kwa tya ngaha otashi ti okukala to pangelwa nokulinyengifwa kokahalu omolwokuhawanenena. (1 Johannes 2:16) Onghee hano ngeenge ohatu kendabala okuhafifa Kalunga, ope na ekondjo laalushe loudiinini pokati koupamhepo wetu nosho yo oukwatya wetu wokuhawanenena oo tau tu fininike alushe tu longe “oilonga yombelela.” (Ovagalati 5:17-23; 1 Petrus 2:11) Konima yokuhokolola ekondjo liyahameka olo li li muye, Paulus okwa popya ta ti: “Aame omunhu mwii, olyelye ta mangulula nge molutu eli lefyo?” (Ovaroma 7:24) Mbela Paulus okwa li oshihakanwa shi he na eameno komayeleko? Ombibeli otai nyamukula nomufindo kutya hasho!

Oushili womayeleko noulunde

3. Vahapu ohava tale ko ngahelipi oulunde nosho yo omayeleko, ndele ongahelipi Ombibeli tai tu londwele tu kondjife oikala ya tya ngaha?

³ Kuvahapu kunena, oulunde oo ediladilo olo ihave li tambula ko. Vamwe ohava longifa “oulunde” panghedi yoiyolifa u li oshitya shonghuluyonale okuhokolola omapuko opanhu. Inave shi didilika kutya ‘atusheni otu nokuholoka kolukalwatokolo laKristus, opo keshe tuu ou a pewe osho e shi longa molutu, ngenge ouwa ile owii.’ (2 Ovakorinto 5:10) Vamwe otashi dulika va popye omapopyo ongahenya: “Ohai dulu okukukuma keshe shimwe kakele komayeleko!” Ovanhu vamwe ove li meputuko olo tali divilike elihafifo lopokafimbo, kutya nee osha kwatela mo oikulya, omilele, omalihafifo ile okupondola. Inava hala ashike keshe shimwe, ndele ove i hala yo paife eshi! (Lukas 15:12) Ihava tale komesho kehafo olo li li popepi monakwiiwa, ehafo ‘lomwenyo waalushe.’ (1 Timoteus 6:19) Ndelenee, Ombibeli otai tu hongo tu diladile nawa notu kale tu wete kokule, tu likelele kukeshe osho tashi dulu okunyona po oupamhepo wetu. Eyeletumbulo la nwefwa mo otali ti: “Omunaendunge eshi ta mono oshiponga, ota hondama. Ndelenee ovashima tava ehene ko, ndee tava mono oshiponga.”—Omayeletumbulo 27:12.

4. Paulus okwa yandja elondwelo lashike la shangwa mo 1 Ovakorinto 10:12, 13?

⁴ Eshi Paulus a shangela Ovakriste ovo va li muKorinto—oshilando sha shiivika omolweenghedi dasho da nyata—okwa yandja elondwelo lashili tali kondjifa omayeleko nosho yo eenghono doulunde. Okwa ti: “Onghee hano ou e lishii e li ofika, na lungame a ha wile po. Inamu hangika keyeleko limwe, olo tuu olo lopanhu, ndelenee Kalunga Oye omudiinini, ite mu efa mu yelekwe nomayeleko e dule eenghono deni, ndele mumwe neyeleko ota longele yo omhito yokupita mo, opo mu dule oku li humbata.” (1 Ovakorinto 10:12, 13) Atusheni—ovanyasha novakulupe, ovalumenhu novakainhu—ohatu shakeneke omayeleko mahapu kofikola, koilonga ile keshe pamwe. Onghee hano, natu konakoneni eendjovo daPaulus tu mone kutya otadi ti ngahelipi kufye.

Ino kala we lineekela sha pitilila mwoove mwene

5. Omolwashike okulineekela sha pitilila mufye vene ku li oshiponga?

⁵ Paulus ota ti: “Onghee hano ou e lishii e li ofika, na lungame a ha wile po.” Okulineekela sha pitilila meenghono detu dokukala pamikalo oshi li oshiponga. Otashi ulike oku he na eudeko loukwatya nosho yo eenghono doulunde. Molwaashi ovanhu ngaashi Moses, David, Salomo nosho yo omuyapostoli Petrus ova li va wila moulunde, mbela ohatu dulu okukala tu udite kutya fye itatu dulu okuwila mo? (Numeri 20:2-13; 2 Samuel 11:1-27; 1 Eehamba 11:1-6; Mateus 26:69-75) Omayeletumbulo 14:16 otaa ti: “Omunongo ha tila ndee ta yepa omunawii, ndelenee omushima ta duduluka e yadi elineekelo lokulineekela ye mwene.” Natango, Jesus okwa ti: “Omhepo oya hala, ndele ombelela i noungone.” (Mateus 26:41) Molwaashi kape na omunhu ina wanenena a amenwa kokahalu ka nyonauka, otwa pumbwa okutala ko elondwelo laPaulus la kwata moiti nokukondjifa omayeleko ngeenge hasho ohatu litula moshiponga shokuwila po.—Jeremia 17:9.

6. Onaini nongahelipi hatu dulu okulilongekidila omayeleko?

⁶ Oshi li pandunge okulilongekida omolwoudjuu oo tashi dulika u ka holoke po inashi teelelwa. Ohamba Asa oya didilika kutya efimbo lombili ola li efimbo liwa kuyo okutunga eameno layo. (2 Omafimbo 14:2, 6, 7) Okwa li i shi shii kutya otaku ka kala kwa toka okulilongekida pefimbo leponokelo. Sha faafana, omatokolo kombinga yaasho tu na okuninga ngeenge omayeleko taa holoka ohaa ningwa nawa nomadiladilo a ngungumana manga u na ombili. (Epsalme 63:7) Daniel nookaume kaye ovatilikalunga ova ninga etokolo lavo va kale ovadiinini komhango yaJehova fimbo inava pulwa va ka lye eendja dohamba. Onghee hano, inava ongaonga okukanyatela keitavelo lavo noinava kufa nande ombinga moikulya inai koshoka. (Daniel 1:8) Fimbo eenghalo domayeleko inadi holoka po, natu pameke etokolo letu tu kale twa koshoka paenghedi. Opo nee, ohatu ka dula okukondjifa oulunde.

7. Omolwashike shi li ehekeleko mokushiiva kutya vamwe ova pondola mokukondjifa omayeleko?

⁷ Itatu mono tuu ehekeleko meendjovo daPaulus: “Inamu hangika keyeleko limwe, olo tuu olo lopanhu”! (1 Ovakorinto 10:13) Omuyapostoli Petrus okwa shanga ta ti: “Lwifeni [Ondiaboli] mwa pama meitavelo, nye mu kale mu shi shii, novamwaxo yo ve li mounyuni ove nokuhumbata omahepeko a tya ngaha.” (1 Petrus 5:9) Heeno, vamwe ova shakeneka omayeleko a faafana nova pondola moku a kondjifa omolwekwafo laKalunga, osho yo nafye ohatu dulu oku shi ninga. Ndelenee, tu li Ovakriste vashili notu li mounyuni wa pilalala, atusheni ohatu dulu okuteelela tu yelekwe paife ile konima yefimbo. Ndelenee ongahelipi hatu dulu okukala nelineekelo lokufinda ounghundi wopanhu nosho yo omayeleko okunyona?

Ohatu dulu okukondjifa omayeleko!

8. Onghedi ya fimana oilipi yokuhenuka omayeleko?

⁸ Onghedi ya fimana yokukala itatu “longele vali oulunde” oyo okuhenuka omayeleko ngeenge tashi shiiva. (Ovaroma 6:6) Omayeletumbulo 4:14, 15 otae tu ladipike: “Ino ya kelila lovahenakalunga ndele ino lyata ondjila yovanawii. I efa, ino ya ko, kanduka mo muyo ndele i koya po.” Luhapu ohatu kala tu shi shii nale komesho yefimbo kutya eenghalo donhumba otadi dulu okutwala kenyono. Onghee hano, oshinima sha tongomana osho tu na okuninga tu li Ovakriste osho ‘okukoya po,’ tu kale kokule nakeshe umwe, noshinima keshe nonhele keshe oyo tai dulu okupendula omahalo a puka noku tu xwameka nomaliudo inaa koshoka.

9. Ongahelipi okuya onhapo eenghalo odo tadi eta omayeleko kwa divilikwa mOmishangwa?

⁹ Okuya onhapo onghalo yeyeleko oshi li onghatu imwe ya fimana tai twala kokufinda omayeleko. Paulus okwa kumaida ta ti: “Kukumeni oluhaelo.” (1 Ovakorinto 6:18) Natango okwa shanga ta ti: “Indeni onhapo efimaneko loikalunga.” (1 Ovakorinto 10:14) Omuyapostoli natango okwa londwela Timoteus a ye onhapo ehalo lomaliko la pitilila nosho yo ‘okahalu kounyasha.’—2 Timoteus 2:22; 1 Timoteus 6:9-11.

10. Oihopaenenwa ivali tai kondjifafana ilipi tai ulike efimano lokufaduka po omayeleko?

¹⁰ Konakona oshinima shOhamba David yaIsrael. Fimbo kwa li ta tongolola kombada yongulu yaye youhamba, okwa mona omukainhu muwa te likosho, nopo nee omahalo a puka okwa yada omutima waye. Okwa li e na okudja ko kombada yonduda nokuya onhapo yeyeleko. Ponhele yaasho, okwa pulapula kombinga yomukainhu ou—Batseba—noshidjemo osha li shinyikifa oluhodi. (2 Samuel 11:1–12:23) Mepingafano naasho, Josef okwe linyenga ngahelipi eshi omukainhu ina koshoka paenghedi womwene waye e mu kondjifa a nangale naye? Ehokololo otali tu lombwele: “Eshi a popya ngaha naJosef efiku nefiku, ndele ye ine mu uda a nangale puye, opo va nangalafane.” Nonande kapa li nokuli oipango yOmhango yaMoses, oyo ya li inai yandjwa natango, Josef okwe mu nyamukula ta ti: “Ndi dule ngahelipi okuninga owii u fike opo nokunyona kuKalunga?” Efiku limwe okwe mu kwata, ndele ta ti: “Ila, u nangale naame.” Mbela Josef okwa li e mu kalela nokukendabala okutomhafana naye? Hasho. Okwa “faduka po ndee ta i pondje.” Josef ina yandja omhito keyeleko lenangalafano li mu dule eenghono. Okwa faduka po!—Genesis 39:7-16.

11. Oshike tashi dulika tashi shiiva ngeenge hatu shakeneke eyeleko tali holoka efimbo nefimbo?

¹¹ Okuya onhapo omafimbo amwe osha talika ko shi li oumbada, ndelenee doshili okufiya po onghalo oyo luhapu oshi li okukatuka pandunge. Otashi dulika hatu shakeneke eyeleko tali holoka efimbo nefimbo koilonga. Nonande pamwe itatu dulu okulundulula oilonga, otashi dulika pe na eenghedi dimwe dokufiya po eenghalo deyeleko. Otwa pumbwa okuya onhapo keshe shimwe osho tu shii kutya osha puka, notu na okukala twa tokolatoko tu longe ashike osho sha yuka. (Amos 5:15) Peenhele dimwe, okuya onhapo omayeleko otashi pula okuhenuka omafano oipala moInternet nosho yo eenhele domalihafifo tadi limbililike. Otashi ti yo tu ekeleshi oifo ile okukonga ookaume vape—ovo ve hole Kalunga notava dulu oku tu kwafela. (Omayeletumbulo 13:20) Kutya nee oshike tashi tu yeleke tu nyone, otu li ovanaendunge ngeenge otwa tokola toko oku shi anya.—Ovaroma 12:9.

Nghee eilikano tali dulu okukwafa

12. Ngeenge hatu ilikana hatu ti: “Ino tu twala momayeleko,” oshike hatu pula kuKalunga?

¹² Paulus okwa yandja eladipiko eli tali yombameke ta ti: “Kalunga Oye omudiinini, ite mu efa mu yelekwe nomayeleko e dule eenghono deni, ndele mumwe neyeleko ota longele yo omhito yokupita mo, opo mu dule oku li humbata.” (1 Ovakorinto 10:13) Onghedi imwe omo Jehova he tu kwafa nayo omokunyamukula omailikano etu omolwekwafo laye tu kondjife omayeleko. Jesus Kristus okwe tu honga tu ilikane kutya: “Ino tu twala momayeleko, ndelenee tu xupifa [komunawii, NW].” (Mateus 6:13) Mokulinyenga keilikano la tya ngaha la dja komutima, Jehova ite ke tu efela meyeleko; ote ke tu mangulula kuSatana nosho yo koilonga yaye yoinheya. (Ovaefeso 6:11, eshangelo lopedu mo NW) Otu na okupula Kalunga e tu kwafele tu dimbuluke omayeleko notu mone eenghono oku a kondjifa. Ngeenge ohatu mu ilikana e he tu efe tu nyone ngeenge hatu yelekwa, ota dulu oku tu kwafela opo tu ha findwe kuSatana, ‘omunawii.’

13. Oshike hatu dulu okuninga ngeenge hatu shakeneke eyeleko tali twikile?

¹³ Unene tuu otwa pumbwa okwiilikana nouladi ngeenge hatu taalelwa komayeleko taa twikile. Omayeleko amwe otaa dulu okweeta ekondjo lomomutima li na eenghono, nohali tu ningifa tu kale nomadiladilo nosho yo oikala oyo tai tu dimbulukifa nghee tu li oingone. (Epsalme 51:7) Pashihopaenenwa, oshike hatu dulu okuninga ngeenge hatu ehamekwa mokudimbuluka onghedi imwe ya nyonauka yonale oyo twa longa? Ongahelipi ngeenge hatu yelekwa tu shune kuyo natango? Ponhele yokukendabala ashike okumweneka omaliudo a tya ngaha, undulila oshinima kuJehova meilikano noku shi endulula ngeenge osha pumbiwa. (Epsalme 55:23) Okupitila meenghono dEendjovo daye nosho yo momhepo yaye iyapuki, ota dulu oku tu kwafela tu yelife mo omahalo inaa koshoka momadiladilo etu.—Epsalme 19:9, 10.

14. Omolwashike eilikano la fimana unene mokukondjifa omayeleko?

¹⁴ Mokudidilika eemhofi dovayapostoli vaye moshikunino shaGetsemane, Jesus okwe va ladipika ta ti: “Kaleni oupafi, nye mu indile, mu ha hangike komahongaulo; omhepo oya hala, ndele ombelela i noungone.” (Mateus 26:41) Onghedi imwe yokufinda omayeleko oyo okukala oupafi shi na sha nomaludi a yooloka omo omayeleko taa dulu okuholoka nokukala twa angala oinheya yao. Oshi li yo sha fimana tu ilikane kombinga yomayeleko nope he na okwoongaonga opo tu kale twa wana oku a lwifa pamhepo. Molwaashi omayeleko otae tu ponokele opo twa nghundipala unene, itatu dulu oku a kondjifa ofye atuke. Eilikano ola fimana unene molwaashi eenghono odo Kalunga ha yandje otadi dulu okupameka oilwifo yetu yokukondjifa Satana. (Ovafilippi 4:6, 7) Otwa pumbwa yo ekwafo lopamhepo nosho yo eilikano ‘lovakulunhu veongalo.’—Jakob 5:13-18.

Kondjifa omayeleko neenghono

15. Oshike sha kwatelwa mo mokukondjifa omayeleko?

¹⁵ Kakele kokuhenuka omayeleko ngeenge tashi shiiva, otu na oku a kondjifa neenghono fiyo a pita po ile fiyo onghalo ya lunduluka. Eshi Jesus kwa li ta yelekwa kuSatana, okwa kondja fiyo Ondiaboli ta i. (Mateus 4:1-11) Omuhongwa Jakob okwa shanga ta ti: “Kondjifeni Satana, ndele ye te mu i onhapo.” (Jakob 4:7) Ekondjo ohali tameke mokupameka omadiladilo etu nEendjovo daKalunga nosho yo okutokola twa mana mo kutya ohatu ka kanyatela komifikamhango daye. Ohatu ningi nawa mokulihonga momutwe nokudiladila omishangwa da fimana odo di na sha nounghundi wetu wokondadalunde. Otashi ka kala shopandunge okuya kOmukriste a pyokoka—tashi dulika omukulunhuongalo—oo hatu dulu oku mu lombwela oisho yetu nosho yo oo hatu dulu okupula ekwafo ngeenge hatu yelekwa.—Omayeletumbulo 22:17.

16. Ongahelipi hatu dulu okukala ovayuki shi na sha nomikalo?

¹⁶ Omishangwa otadi tu ladipike tu djale omunhu mupe. (Ovaefeso 4:24) Eshi osha hala okutya tu pitike Jehova e tu vyule noku tu lundulule. Mokushangela komulongi pamwe naye Timoteus, Paulus okwa ti: “Lalakanena ouyuki netilokalunga neitavelo nohole nelididimiko noutalonheni. Kondja ekondjo liwa leitavelo, dama omwenyo waalushe we [u] ifanenwa.” (1 Timoteus 6:11, 12) Ohatu dulu ‘okulalakanena ouyuki’ mokukonakona Eendjovo daKalunga noukeka opo tu mone eshiivo liwa loukwatya waye, opo nee hatu lihumbata metwokumwe noiteelelwa yaye. Elandulafano liyadi loilonga yopaKriste, ngaashi okuudifa onghundana iwa nosho yo okukala pokwoongala nalo ola fimana. Okweehena popepi naKalunga nokulongifa ouwa momalongekido aye opamhepo otaku tu kwafele tu kule pamhepo nokukala ovayuki shi na sha nomikalo.—Jakob 4:8.

17. Otu shi shii ngahelipi kutya Kalunga ite ke tu efa pefimbo lomayeleko?

¹⁷ Paulus okwe tu shilipaleka kutya keshe eyeleko hatu mono itali ka kala nande li dule eenghono detu odo twa pewa kuKalunga oku li kondjifa. Jehova ota ka ‘longela yo omhito yokupita mo, opo tu dule oku li humbata.’ (1 Ovakorinto 10:13) Doshili, Kalunga ita efa eyeleko li kale la djuupala opo tu ha kale neenghono da wana dopamhepo tu kanyatele oudiinini ngeenge hatu twikile okulineekela muye. Okwa hala tu shi pondole mokukondjifa neenghono omayeleko okulonga osho sha puka momesho aye. Kakele kaasho, ohatu dulu okukala neitavelo meudaneko laye tali ti: “Ame ihandi ku efa noitandi ku fii po nande.”—Ovaheberi 13:5.

18. Omolwashike hatu dulu okukala noushili wokufinda ounghundi wopanhu?

¹⁸ Paulus ina kala e na omalimbililo kombinga yoilanduliko yekondjo laye lopaumwene okukondjifa ounghundi wopanhu. Ine litala ko e li oshihakanwa shietifa onghenda noshi he na ekwafo shomahalo aye opambelela. Mepingafano naasho, okwa ti: “Ame inandi hala ndi tondoke inandi shiiva efikilo, ngaashi ihandi kondjo nda fa handi denge momhepo, ndele ohandi denge olutu lange nohandi li dulikifa, opo ndi ha ninge aame ou handi udifile vamwe, ame mwene ngeno ndi ekelweshi.” (1 Ovakorinto 9:26, 27) Nafye ohatu dulu okulwa oita tai pondola okukondjifa ombelela inai wanenena. Okupitila mOmishangwa, moishangomwa ye likolelela kOmbibeli, mokwoongala kwopaKriste nosho yo mOvakriste vakwetu va pyokoka, Tate yetu womeulu omunahole ota yandje alushe omalondwelo oo tae tu kwafele tu diinine ondjila youyuki. Okupitila mekwafo laye, ohatu dulu okufinda ounghundi wopanhu!

1. Vamwe ohava tale ko ngahelipi olutu lopanhu, nepulo lilipi la wana okukonakonwa?

[Efano pepandja 8]

Ombibeli itai hongo kutya otu li oihakanwa i he na ekwafo yomahalo etu ombelela

[Efano pepandja 10]

Okuya onhapo omayeleko oshi li onghedi imwe ya fimana yokuhenuka enyono

[Efano pepandja 12]

Oto dimbuluka?

• “Okudiladila pambelela” otashi ti ngahelipi?

• Ongahelipi hatu dulu okulilongekidila omayeleko?

• Ohatu dulu okuninga shike tu kondjife omayeleko?

• Eilikano otali dana onghandangala yashike mokukondjifa omayeleko?

• Otu shi shii ngahelipi kutya otashi shiiva tu finde ounghundi wopanhu?