Kaleni mwe lilongekida!

“Kaleni mwe lilongekida, osheshi Omona wOmunhu te uya efimbo tuu olo inamu mu teelela.” — MAT. 24:44.

1, 2. (a) Exunganeko limwe lOmbibeli ola xunganeka oiningwanima ilipi oyo tai dulu okufaafanifwa neponokelo longwe? (b) Eponokelo olo tali uya otali ke ku kuma ngahelipi?

OULE womido donhumba, omutekuli umwe woinamwenyo a shiivika nawa okwa kala ha ulikile ovanhu oudano wonhumba omo a kala ta danauka nombili neengwe daye odo a deula. Okwa ti: “Ngeenge omunhu e lineekelwa koshinamwenyo shonhumba, oha kala a fa a pewa oshali oyo ya denga mbada mounyuni aushe.” Ndele elineekelo olo la li la xula po mo 3 Oktoba 2003, eshi ongwe yaye imwe itoka yeekilograma 172, ya li ye mu ponokela ombaadilila. Omutekuli woinamwenyo oo okwa li a ponokelwa kongwe yaye ine shi teelela nandenande.

² Shihokwifa, Ombibeli oya xunganeka shi na sha neponokelo olo tali ka ningwa ‘koshilyani,’ notwa pumbwa okukala twe lilongekida. (Lesha Ehololo 17:15-18.) Mbela oshilyani osho otashi ka ponokela oolyelye? Ounyuni wOndiaboli otau ke lipilukila po inashi teelelwa. Oshilyani osho shitilyana otashi faneke Oiwana yaHangana, ‘neembinga omulongo’ otadi faneke omapangelo aeshe opapolitika. Oshilyani osho otashi ka pilukila po Babilon Shinene, ouhamba wounyuni womalongelokalunga oipupulu oo tau faafanifwa nombwada, ndele tashi u hanauna po monghedi inyanyalifi. Mbela oshiningwanima osho otashi ka ningwa naini? Katu shii efiku notundi opo tashi ka ningwa. (Mat. 24:36) Ashike otu shii kutya Babilon Shinene otashi ka hanaunwa po pefimbo olo inatu teelela notu shii kutya efimbo olo la xupa ko olixupi. (Mat. 24:44; 1 Kor. 7:29) Onghee hano, osha fimanenena okukala tu li oupafi pamhepo opo tu dule oku ka xupifwa pefimbo opo Babilon ta ka hanaunwa po naashi Kristus te ke uya e li Omutokoli. (Luk. 21:28) Ndele opo tu hangwe twe lilongekida, ohatu dulu okulihonga koihopaenenwa yovapiya vaKalunga ovadiinini vonale ovo va li ve lilongekida, nokungaho, ova li va dula okumona nomesho eshi Kalunga ta wanifa po omaudaneko aye. Ndele mbela ohatu ka katuka ngoo metwokumwe naasho hatu lihongo moimoniwa yovanhu ovo va li ko shili?

Kala we lilongekida ngaashi Noa

3. Eenghalo dilipi da li de shi ninga shidjuu kuNoa okulongela Kalunga noudiinini?

³ Nonande eenghalo kombada yedu oda li da naipala pefimbo laNoa, Noa okwa li e lilongekida oku ka mona ewanifo leudaneko laKalunga. Ndele diladila ashike komashongo oo Noa a li a taalela eshi ovaengeli ovanashibofa va li va lundululila omalutu avo momalutu opambelela ndele tava i momilele novakainhu ovo va li vawa! Okuya momilele monghedi ihe fi yopaushitwe ya tya ngaho, okwe va ningifa va dale ovatongolume ‘ovanaenghono,’ ovo va li hava longifa nai eenghono davo dinene mokuhepeka vamwe. (Gen. 6:4) Diladila ashike kelongifo leenghono olo la li hali kala po keshe opo ovatongolume ovo tava i! Oshidjemo, oukolokoshi owa li wa hapupala neenghono, omadiladilo nelihumbato lovanhu vopefimbo opo ola li la xutuka nai. Opo nee, Omwene Omunamapangelo aeshe Jehova okwa li a tokola kutya ota ka hanauna po ounyuni oo wovahenakalunga. — Lesha Genesis 6:3, 5, 11, 12.a

4, 5. Omeenghedi dilipi eenghalo dopefimbo letu da faafana naado dopefimbo laNoa?

⁴ Jesus okwa li a xunganeka kutya eenghalo dopefimbo letu otadi ka kala da faafana naado dopefimbo laNoa. (Mat. 24:37) Pashihopaenenwa, nokunena ohatu mono nghee eemhepo dowii hadi nwefa mo ovanhu. (Eh. 12:7-9, 12) Pefimbo laNoa, eendemoni odo oda li da lundululila omalutu ado momalutu opambelela. Ndele nonande paife ihadi dulu vali okulundulukila momalutu opambelela, otadi kendabala okunwefa mo ovanhu aveshe. Eendemoni ohadi kala da hafa ngeenge tadi tale ovanhu ovo da nwefa mo tava i momilele da nyata nokuninga oinima oyo inai koshoka. — Ef. 6:11, 12.

⁵ Eendjovo daKalunga oda ti kutya Ondiaboli oyo “omudipai” noda ti yo kutya oyo i “nepangelo lefyo.” (Joh. 8:44; Heb. 2:14) Ashike osho inashi hala okutya Kalunga okwa pa Ondiaboli eenghono dokudipaa keshe oo ya hala. Ndele nande ongaho, oshishitwa shopamhepo osho oshikwanyanya ohashi pukifa ovanhu noku va kengelela. Ohashi nwefa mo ovanhu va kale va hala okudipaafana. Pashihopaenenwa, okaana kamwe komounona 142 ovo tava dalwa mOilongo yaHangana ohaka ningi oshihakanwa shovadipai. Ndele mbela oto diladila kutya Jehova ke wete elongifo leenghono olo la hapupala neenghono kunena, ngaashi a li a mona olo la li ko pefimbo laNoa? Mbela ita ka katuka onghatu?

6, 7. Ongahelipi Noa noukwaneumbo waye va li va ulika kutya ove na eitavelo nosho yo etilokalunga?

⁶ Lwanima, Kalunga okwa li a lombwela Noa kutya okwa tokola okweeta eyelu kombada yedu opo a xulife po ovakolokoshi aveshe. (Gen. 6:13, 17) Okwa li a lombwela Noa a tunge ongulu yomomeva oyo ya li i na omutungilo wa fa oshikefa sha kula. Noa noukwaneumbo waye ova li va hovela okutunga. Ndele mbela oshike sha li she va kwafela va dulike kuKalunga nova kale ve lilongekidila etokolo laye olo la li tali ke uya?

⁷ Eitavelo la kola nosho yo etilokalunga olo la li le linyengifa Noa noukwaneumbo waye va ninge ngaashi Kalunga a li e va lombwela. (Gen. 6:22; Heb. 11:7) E li omutwe woukwaneumbo, Noa okwa kala oupafi pamhepo nokwa li a henuka enwefemo lii lovanhu vopefimbo laye. (Gen. 6:9) Okwa li yo e shii kutya oukwaneumbo waye owa li wa pumbwa okuhenuka elihumbato nokoikala ii yovanhu ovo va li ve va dingilila. Ova li yo ve na okukala va lungama vaha pwile unene momalipyakidilo akwalukeshe, molwaashi Kalunga okwa li e va pa oshilonga osho va li ve na okulonga nosha li sha fimanenena opo oukwaneumbo wavo aushe u longe oshilonga osho nelitulemo. — Lesha Genesis 6:14, 18.

Noa noukwaneumbo waye ova kala ve lilongekida

8. Oshike tashi ulike kutya oilyo youkwaneumbo waNoa oya li i na eliyandjo lometilokalunga?

⁸ Nonande ehokololo lOmbibeli ola yukifa unene elitulemo kuNoa oo a li omutwe woukwaneumbo, omukulukadi waye nosho yo ovanamati vaye novakulukadi vavo navo ova li hava longele Jehova. Omuprofeti Hesekiel okwa li a koleka oushili woshinima osho. Hesekiel okwa ti kutya ngeno Noa okwa li ko pefimbo laye, ngeno ounona vaye inava xupifwa omolwouyuki waxe. Ounona vaNoa ova li va kula nova li tava dulu okutokola kuvo vene ngeenge otava dulika ile hasho. Onghee hano, ova li va ulika kuvo vene kutya ove hole Kalunga nosho yo eendjila daye. (Hes. 14:19, 20) Oukwaneumbo waNoa owa li wa tambula ko omalombwelo aye, owa li u na eitavelo ngaashi ye nokawa li wa efa enwefemo lavamwe li va imbe va wanife po oshilonga osho va li va pewa kuKalunga.

9. Oihopaenenwa yokunena ilipi tu na yaavo ve na eitavelo la fa laNoa?

⁹ Ihatu tuwa tuu omukumo kunena ngeenge tu wete omitwe domaukwaneumbo moumwainafana wetu womounyuni aushe tadi ningi ngaashi tadi dulu opo di hopaenene Noa! Omitwe domaukwaneumbo odo oda didilika kutya inashi wana ashike okupa omaukwaneumbo ado oikulya, oidjalomwa, onhele yokukala nosho yo ofuto yofikola. Odi na yo okukala hadi wanifa po eemhumbwe dopamhepo domaukwaneumbo ado. Kungaho, otadi ulike kutya ode lilongekidila osho Jehova ta ka ninga mafiku.

10, 11. (a) Noa noukwaneumbo waye ove na okukala va li ve udite ngahelipi eshi va li mongulu yomomeva? (b) Epulo lilipi twa pumbwa okulipula?

¹⁰ Otashi dulika Noa, omukulukadi waye, ovanamati vaye nosho yo ovakulukadi vavo va kala tava tungu ongulu yomomeva oule womido 50 lwaapo. Eshi va li tava tungu, otashi dulika va li hava i mongulu yomomeva lwoikando omafele. Ova li ve na okushilipaleka kutya ongulu yomomeva oya filwa nawa, omu na oikulya ya wana nokweeta mo oinamwenyo yomaludi aeshe. Kala nee ngeno wa fa u wete oshiningwanima eshi momadiladilo oye: Efiku linene osho la ka fika. Noa noukwaneumbo waye ova li va ya mongulu yomomeva momafiku 17 omwedi omutivali omudo 2370 K.O.P. Jehova okwa li a idila omivelo dayo nodula oya li ya hovela okuloka. Odula oyo kaya li ashike odula inene ngaashi oyo hatu mono. Pefimbo opo, oikelelifo yomeva yokeulu oya li ya yeuluka nodula inenenene oya li ya hovela okuloka kombada yongulu yomomeva. (Gen. 7:11, 16) Ovanhu ovo va li kondje yongulu yomomeva ova li tava fi omeva ofimbo ovo va li meni va xupifwa. Ndele mbela oukwaneumbo waNoa owa li u udite ngahelipi? Owa li wa pandula Kalunga neenghono. Nopehe na omalimbililo, otashi dulika va li tava ti: ‘Inatu hafa tuu eshi twa kala hatu ende pamwe naKalunga kashili nokukala twe lilongekida!’ (Gen. 6:9) Kala nee ngeno wa fa u liwete wa xupa pefimbo loita yaHarmagedon nowa pandula neenghono ngaashi oukwaneumbo waNoa!

¹¹ Kape na nande osha tashi ka imba Omunaenghono adishe a wanife po eudaneko laye li na sha nokuxulifa po onghalelo ei yaSatana youkolokoshi. Ndele lipula kutya: ‘Mbela onde lineekela ngoo filufilu kutya omaudaneko aKalunga aeshe otaa ka wanifwa nokuli nomoinima inini oyo ya kwatelwa mo nonokutya aeshe otaa ka wanifwa peufwafimbo laye?’ Ngeenge osho shi li ngaho, ulika kutya owe lilongekida mokukaleka alushe momadiladilo oushili oo kutya ‘efiku laKalunga’ oli li poduka. — 2 Pet. 3:12.

Moses okwa li ha kala oupafi

12. Oshike sha li tashi dulu okwiimba Moses a lalakanene oinima yopamhepo?

¹² Natu ka taleni vali koshihopaenenwa shimwe. Pataleko lopanhu, Moses okwa li ta dulu okupewa ondodo ya tumbala neenghono muEgipiti shonale. Molwaashi Moses okwa li ta tekulwa komonakadona waFarao, otashi dulika a li a lengwa neenghono kovanhu, a li ha tyapula oikulya iwaelela, ha djala oikutu iwa notashi dulika a li momudingonoko muwaelela. Moses okwa li yo a mona ehongo la denga mbada. (Lesha Oilonga 7:20-22.) Otashi dulika yo a li e na omhito yokupewa efyuululo linene.

13. Ongahelipi Moses a li ha yandje elitulemo komaudaneko aKalunga?

¹³ Outeku oo Moses a li a pewa kovadali vaye fimbo a li okaana, osha yela kutya oo wa li we mu kwafela a mone kutya osha nyika oulai okulongela oikalunga oyo ya li hai longelwa kOvaegipti. (Ex. 32:8) Moses ka li a efa ehongo la denga mbada lomuEgipti nosho yo oinima yopamaliko oyo ya li hai hafelwa kwaavo va li mombala i mu efife po elongelokalunga lashili. Oku na okukala a li ha dilonga moule kwaasho Kalunga a li a udanekela ooxekulululwa nokwa li a halelela okuulika kutya okwe lilongekida okulonga ehalo laKalunga. Kakele kaasho, Moses okwa li a lombwela oshiwana shaIsrael a ti: ‘Omwene Kalunga kaAbraham naKalunga kaIsak naKalunga kaJakob okwa tuma nge kunye.’ — Lesha Exodus 3:15-17.

14. Ongahelipi eitavelo nosho yo ouladi waMoses wa li wa yelekwa?

¹⁴ Mepingafano noihongwafano ihe na omwenyo oyo ya li hai longelwa kOvaegipti, Moses okwa li e shii kutya Kalunga kashili, Jehova, oko e li shili, nokwa li ha kala a fa e wete “ou e he wetike.” Okwa li yo a itavela kutya Kalunga ota ka mangulula oshiwana shaye, ndele ka li e shii kutya osho otashi ka ningwa naini. (Heb. 11:24, 25, 27) Okwa li a ulika kutya okwa halelela Ovaheberi va mangululwe eshi a li a amena omupika umwe Omuisrael oo a li ta hepekwa. (Ex. 2:11, 12) Ndele nande ongaho, efimbo laJehova lokumangulula oshiwana shaye kala li la fika, nomolwaasho Moses okwa li e na oku ka kala koshilongo shimwe shokokule e li onhauki. Nopehe na omalimbililo, osha li shidjuu kuye okufiya po onghalamwenyo youdjeko yomombala yaEgipti noku ka kala mombuwa. Kakele kaasho, Moses okwa li a ulika kutya okwe lilongekida eshi a kaleka momadiladilo keshe osho Jehova a li e mu lombwela. Nomolwaasho, konima eshi Moses a kala muMidian oule womido 40, Kalunga okwa li e mu tuma a ka mangulule ovamwaxe moupika. Moses okwa li a shuna nehalo liwa kuEgipti ngaashi Kalunga a li e mu lombwela. Efimbo ola li la fika opo Moses a wanife po oshinakuwanifwa osho a li a pewa kuKalunga, te shi ningi metwokumwe nehalo laYe. (Ex. 3:2, 7, 8, 10) Eshi Moses oo a li “omulininipiki unene e dule ovanhu aveshe” a shuna kuEgipti, okwa li a pumbwa okukala e na eitavelo nosho yo ouladi opo a ka holoke koshipala shaFarao. (Num. 12:3) Okwa li ha i kuFarao lwoikando ihapu opo e ke mu shiivifile omahandukilo oo a li taa ka shikula ko, nonande ka li e shii kutya oku na okushuna ko lwoikando ingapi.

15. Oshike sha li she linyengifa Moses a konge eemhito dokufimaneka Xe yomeulu nonande okwa li a shakeneka eenghalo dinyemateka?

¹⁵ Moses okwa ka shakeneka eenghalo dinyemateka momukokomoko womido 40 da ka landula ko, okudja 1513 K.O.P. fiyo 1473 K.O.P. Ndele nande ongaho, Moses okwa li ha kongo eemhito opo a fimaneke Jehova nokwa kala ha ladipike Ovaisrael vakwao nomutima aushe navo ve mu fimaneke. (Deut. 31:1-8) Omolwashike mbela? Omolwaashi Moses okwa li a lenga neenghono edina laJehova nosho yo ounamapangelo waye shi dulife okutumbalekifa edina laye mwene. (Ex. 32:10-13; Num. 14:11-16) Kashi na nee mbudi kutya ohatu nyematekwa nohatu shakeneke omandangalati e fike peni monghalamwenyo, nafye otu na okutwikila okuyambidida ounamapangelo waJehova, tu na oushili kutya onghedi yaye yokuninga oinima oyo dingi noya yuka noitai dulu okuyelekwa na sha. (Jes. 55:8-11; Jer. 10:23) Mbela naave osho u udite ngaho?

Kaleni oupafi!

16, 17. Omolwashike Markus 13:35-37 ta ti sha kwoove?

¹⁶ Jesus okwa ti: “Kaleni mwa lungama, pashukeni nye mu ilikane, osheshi inamu shiiva efimbo olo onaini tali uya.” (Mark. 13:33) Jesus okwa li a yandja elondwelo olo eshi a li ta popi shi na sha nedidiliko olo la li tali ka ulika kutya onghalelo ei youkolokoshi oi li pokuxula po. Tala keendjovo daxuuninwa dexunganeko laJesus lididilikwedi odo di li muMarkus 13:35-37, odo tadi ti: “Kaleni mwa pashuka, osheshi kamu shi shii onaini omwene weumbo te uya, ngenge onguloshi ile pokati koufiku ile pekweno lekondombolo ile ongula, e he mu hange mwa kofa, eshi te uya ohangelela, te mu faukile. Osho handi shi mu lombwele, ohandi shi lombwele aveshe: kaleni oupafi.”

¹⁷ Ekumaido laJesus olo otali ningifa omunhu a diladile moule. Okwa tumbula omafimbo ane oufiku a yoolokafana opo omunangeli e na okukala oupafi. Ohashi kala shidjuu okukala oupafi pefimbo eli la xuuninwa, molwaashi ohali hovele lwoponhatu yokeengula fiyo osheshi etango la pita. Ovanhu ovo ve na owino wolwoodi ohava ti kutya efimbo olo olo efimbo liwa okuponokela ovatondi, molwaashi oto dulu oku va kwata ofimbo va kofa. Sha faafana, otashi dulika shi kale shidjuu kufye kunena okukala oupafi pamhepo, molwaashi otu li pefimbo opo ovanhu vahapu mounyuni ve li meemhofi dopamhepo. Mbela otwa tomhwa ngoo filufilu kutya otwa pumbwa okukala ‘twa lungama’ nosho yo ‘okukala twa pashuka’ ofimbo twa teelela exulilo olo la xunganekwa nosho yo exupifo letu?

18. Eendombwedi daJehova odi na oufembanghenda uhe fi kuyelekwa ulipi?

¹⁸ Omutekuli woinamwenyo oo a tumbulwa mokatendo kotete okwa li a xupa pomhito opo a li a ponokelwa kongwe. Ndele mepingafano naasho, Ombibeli oya xunganeka sha yela ya ti kutya onghalelo ei youkolokoshi, mwa kwatelwa omalongelokalunga oipupulu, otai ka xulifwa po filufilu mafiku. (Eh. 18:4-8) Onghee hano, ovapiya vaJehova aveshe, kashi na nee mbudi kutya ovanyasha ile ovakulunhu, ove na okuninga eenghendabala da mana mo opo va ulike kutya ove lilongekidila efiku laJehova ngaashi Noa noukwaneumbo waye va li va ninga. Kunena, otu li mounyuni wovadinikalunga omo mu na ovawiliki vomalongelokalunga oipupulu, ovanhu ovo va itavela kutya Kalunga ita dulu okushiivika nosho yo ovo inava itavela muye, hava sheke Omushiti mokupopya kwavo, ndele katu nande okweefa ve tu nwefwe mo. Onghee hano, natu kalekeni momadiladilo oihopaenenwa oyo twa kundafana metetekelo nokukonga eemhito opo tu popile nokufimaneka Jehova e li ‘Kalunga kookalunga, Kalunga omunene omunaenghono nomutilifi.’ — Deut. 10:17.

[Eshangelo lopedu]

Oto dimbuluka?

• Omolwashike Noa a li a pumbwa okupitifa komesho eemhumbwe dopamhepo doukwaneumbo waye?

• Omeenghedi dilipi efimbo olo tu li mulo la faafana filufilu nefimbo laNoa?

• Omolwashike Moses a li a yandja elitulemo komaudaneko aJehova nonande okwa li a shakeneka eenghalo dinyemateka?

• Omaxunganeko Ombibeli elipi e ku linyengifa u kale oupafi pamhepo?

[Efano pepandja 25]

Noa noukwaneumbo waye ova kala tava yandje elitulemo koilonga yaJehova

[Efano pepandja 26]

Omaudaneko aKalunga e shii okulineekelwa okwa li a kwafela Moses a kale oupafi