وقىرمان ساۋالدارى
قورىنتتىقتارعا 1-حات 15:29 داعى پاۋىلدىڭ سوزدەرى ەرتەدەگى كەيبىر ماسىحشىلەر ولگەن ادامداردىڭ ورنىنا شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەن دەگەندى بىلدىرە مە؟
جوق. كيەلى كىتاپتىڭ دا، تاريحي كىتاپتاردىڭ دا ەش جەرىندە مۇنداي شومىلدىرۋ ٴراسىمىنىڭ بولعانى جايلى ايتىلمايدى.
كوپتەگەن كيەلى كىتاپتارداعى بۇل تارماقتىڭ اۋدارماسى كەيبىر ادامداردى پاۋىلدىڭ كۇندەرىندە كەيبىرەۋلەر ولگەندەردىڭ ورنىنا شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەن دەگەن ويعا قالدىرادى. مىسالى، مىنا اۋدارمانى الايىق: «ەگەر دە ولىمنەن قايتا ٴتىرىلۋ بولماسا، ولگەندەردىڭ ورنىن باسىپ شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەندەر نە ىستەمەك؟» («جاڭا ٶمىر» باسپاسى).
كيەلى كىتاپتى زەرتتەۋشى ەكى عالىمنىڭ ايتقان سوزدەرىنە نازار اۋدارايىق. گرەگوري لوكۋد ەسىمدى عالىم بىرەۋدىڭ ولگەندەردىڭ ورنىنا شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەنى جايلى كيەلى كىتاپتا دا، تاريحي كىتاپتاردا دا ەشقانداي ايعاق جوق ەكەنىن ايتقان. گوردون في ەسىمدى عالىم دا ونىڭ سوزدەرىمەن كەلىسەدى. ول كيەلى كىتاپ پەن تاريحي كىتاپتاردا وسىنداي شومىلدىرۋ راسىمىمەن بايلانىستى ەشقانداي وقيعالاردىڭ جوق ەكەنىن جازعان. ونىڭ ايتۋىنشا، جاڭا وسيەتتە بۇل جايلى مۇلدەم ەشتەڭە ايتىلماعان جانە ەرتەدەگى ماسىحشىلەردىڭ اراسىندا، سونداي-اق ەلشىلەر قايتىس بولعاننان كەيىن پايدا بولعان شىركەۋلەردە مۇنداي شومىلدىرۋ ٴراسىمىنىڭ بولعانىنا ەشقانداي دالەل جوق.
كيەلى كىتاپقا ساي، يسانىڭ ٸزباسارلارى «بارلىق حالىقتاردان شاكىرتتەر دايىنداپ، ولاردى... شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكىزىپ»، ونىڭ «بۇيىرعاندارىنىڭ ٴبارىن ۇستانۋدى ۇيرەتۋ» كەرەك بولاتىن (مات. 28:19، 20). ادام شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتىپ، شاكىرت بولماس بۇرىن، ەحوبا مەن ونىڭ ۇلى جايلى ٴبىلىپ، ولارعا سەنىپ، مويىنسۇنۋ كەرەك بولعان. ال قابىردە جاتقان ولگەن ادامدار بۇلاي ىستەي المايتىن ەدى، ٴتىرى جۇرگەن ماسىحشىلەر دە ولاردىڭ ورنىنا بۇنى ىستەي المايتىن (ۋاع. 9:5، 10؛ جوح. 4:1؛ قور. 1-ح. 1:14—16).
ەندەشە، پاۋىل نە جايلى ايتقان؟
قورىنتتاعى كەيبىر ادامدار قايتا ٴتىرىلۋدىڭ بولاتىنىن مويىنداماعان (قور. 1-ح. 15:12). پاۋىل بۇنداي كوزقاراستىڭ دۇرىس ەمەس ەكەنىن كورسەتكەن. قالاي؟ ول ٶزىنىڭ «كۇندە ولىممەن بەتپە-بەت كەلگەنىن» ايتقان. ٴبىراق ول ولگەننەن كەيىن يسا سياقتى كوكتەگى ومىرگە قايتا تىرىلەتىنىنە سەنىمدى بولعان (قور. 1-ح. 15:30—32، 42—44).
قورىنتتىقتار مايلانعان ٴماسىحشى بولۋ دەگەن قايتا تىرىلە الۋ ٷشىن كۇندە سىناقتارعا كەزىگىپ، ٶلۋدى بىلدىرەتىنىن تۇسىنۋلەرى كەرەك ەدى. «ٴماسىح يسامەن بىرلىكتە بولۋ ٷشىن شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتۋ» دەگەن ونىڭ «ولىمىنە ورتاقتاسۋدى» دا قامتيتىن (ريم. 6:3). بۇل ولاردىڭ قايتا ٴتىرىلۋ ٷشىن يسا سياقتى سىناقتارعا كەزىگىپ، ولەتىنىن ٴبىلدىردى.
شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەنىنە بىرنەشە جىل بولعاندا، يسا ەكى ەلشىسىنە: «مەن ٶتىپ جاتقان شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتەسىڭدەر»،— دەگەن (مار. 10:38، 39). ٴبىراق بۇل سوزدەردى ايتىپ جاتقاندا، ول سۋدا شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتىپ جاتقان جوق ەدى. يسا قۇدايعا دەگەن ادالدىعى ونى ولىمگە جەتەلەيتىنىن ايتقىسى كەلدى. پاۋىل مايلانعانداردىڭ «ماسىحپەن بىرگە ازاپ شەگىپ، ونىمەن بىرگە ۇلىلىققا دا بولەنەتىنىن» جازعان (ريم. 8:16، 17؛ قور. 2-ح. 4:17). دەمەك، كوكتەگى ومىرگە قايتا ٴتىرىلۋ ٷشىن، ولار دا ولۋگە ٴتيىس ەدى.
ەندەشە، پاۋىلدىڭ سوزدەرىن دالىرەك اۋدارساق، بىلاي بولادى: «ولگەندەر قايتا تىرىلمەسە، ٶلى بولۋ ٷشىن شومىلدىرۋ راسىمىنەن وتكەندەردىڭ قانداي ٷمىتى بار؟ ولگەندەر مۇلدەم تىرىلمەيتىن بولسا، ٶلى بولۋ ٷشىن شومىلدىرۋ راسىمىنەن ٶتىپ نە كەرەك؟»