BUTALA BWA MABUKU BWA PA INTANETI
Kyamba kya Usopa
BUTALA BWA PA INTANETI
Kikaonde
Pa kukebela
  • Bisopelo
  • BAIBOLO
  • MABUKU
  • KUPWILA
  • cl Kitango 9 pp. 87-96
  • “Kilishitu bo Bulume bwa Lesa”

Vidyo ufwamo.

Yakana kushinkuka.

  • “Kilishitu bo Bulume bwa Lesa”
  • Fwenyai Kwipi ne Yehoba
  • Tumitwe tucheche
  • Byambo Bipashako
  • Bulume bwa Mwana Lesa Yenkawa Umo
  • ‘Wa Bulume mu ... Byambo’
  • ‘Wa Bulume mu Byubilo’
  • Kubula Kwitemwa, Kulangulukilako Bakwabo ne Kwingijisha Bulume na Milangwe
  • Kimwesho kya Bungauzhi bwa Bintu Bikeya
  • Kilishitu mo Mumwekela Bulume bwa Lesa
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba—2015
  • Watemenwe Bantu
    Kyamba kya Usopa Kibena Kubijika Bufumu Bwa Yehoba—2015
  • Ñanyi Bintu Byaubile Yesu byo Ajinga Pano pa Ntanda?
    Mukekala Myaka ne Myaka!—Fundainga Baibolo
  • “Yehoba ... Bulume Bwanji bo Bukatampe Bwakila”
    Fwenyai Kwipi ne Yehoba
Monai Bikwabo
Fwenyai Kwipi ne Yehoba
cl Kitango 9 pp. 87-96

Kitango 9

“Kilishitu bo Bulume bwa Lesa”

1-3. (a) Ñanyi kintu kya kuchinya kibamwekejile baana ba bwanga pa Kizhiba kya Ngalilea, kabiji Yesu waubilepo ka? (b) Mambo ka Yesu o atelelwa’mba “Kilishitu bo bulume bwa Lesa”?

BAANA ba bwanga baubile bingi moyo. Byo bayilenga na bwato ku bushiya bwa Kizhiba kya Ngalilea, kwaishile kipupu kikatampe bingi. Kwakubula nangwa kuzhinaukatu ne, bamwenepo kala bipupu bikwabo pa kino kizhiba mambo bamo mwi abo bayukile bingi mwingilo wa kukwata masabi.a (Mateo 4:18, 19) Bino kino kyajinga “kipupu kikatampe” kabiji ponkapotu kizhiba kyafikenejiletu kutama na manyaki. Baana ba bwanga bebikileko kuvuwa bwato, bino kipupu kyayilenga na kwibashinda. Manyaki ‘asampaukijilenga’ mu bwato ke butendeke ne kuyula na mema. Nangwa kwalukuchile byonkabye, Yesu wajinga mu tulo twine ku ntonga ya bwato mambo wakokele panyuma ya kufunjisha mabumba juba jonse jituntulu. Byo bachiine’mba twakafwa, baana ba bwanga bamubushishe ne kumusanshijila’mba: “Nkambo, tupulushai; twavila.”—Mako 4:35-38; Mateo 8:23-25.

2 Yesu kechi wachiine ne. Na mambo a luketekelo lukatampe lo ajinga nalo, wakajipijile lubesha ne kalunga amba: “Zhindama; talala!” Ponkapo lubesha ne kalunga bya mukokejile, kipupu kyapwile, manyaki ashikamine, ne “mema aikeletu bulongo nzo.” Baana ba bwanga baubile bingi moyo ne kwambañana bene na bene amba: “Nanchi uno ye ñanyi?” Kya kyo ee, nga muntu wa mutundu ka wakonsha kukajipila lubesha ne kalunga uba nobe ubena kukajipila mwana wapapalala?—Mako 4:39-41; Mateo 8:26, 27.

3 Bino Yesu kechi wajinga muntutu ne. Bulume bwa Yehoba bwaingijilenga ne kumwekela mwi aye mu mashinda a kukumya. Mutumwa Paulo watangijilwe na mupashi kyo kyo amutongwejile’mba “Kilishitu bo bulume bwa Lesa.” (1 Kolinda 1:24) Mu ñanyi mashinda bulume bwa Lesa mo bwamwekejile mwi Yesu? Kabiji mashinda Yesu mo aingijishe buno bulume akonsha kwitukwasha byepi mu bwikalo bwetu?

Bulume bwa Mwana Lesa Yenkawa Umo

4, 5. (a) Yehoba wamupele Mwananji yenkawa umo bulume ne lūsa lwa mutundu ka? (b) Uno Mwana wajinga na ki ka kyamukwashishe kwingila nkebelo ya Shanji ya kulenga bintu?

4 Akilangulukai pa bulume bo ajinga nabo Yesu saka akyangye kwikala mu bumuntu. Yehoba waingijishe “bulume bwanji bwa myaka” pa kulenga Mwananji yenkawa umo, waishile kutelwa’mba Yesu Kilishitu. (Loma 1:20; Kolose 1:15) Panyuma ya kumulenga, Yehoba wamupele uno Mwananji bulume ne lūsa lukatampe, ne kumupa mwingilo wa nkebelo Yanji ya kulenga bintu. Pa mambo a uno Mwana, Baibolo waamba’mba: “Byonse byalengelwe kwi aye; kabiji mu byonse byalengelwe ka paji kyalengelwe nangwa kimo kwa kubula aye ne.”—Yoano 1:3.

5 Twamonakotu pacheche bukata bwa uno mwingilo. Akifwanyikizhai bulume bwakebewenga pa kulenga bamalaika bavula ba bulume, lwelele pamo ne myala yanshansha ya kukankalwa kubala, kabiji ne ino ntanda pamo ne bintu byumi byapusana pusana bijipo. Pa kuba’mba engile ino mingilo, uno Mwana yenkawa umo waingijishe bulume bukatampe bwakila bintu byonse—mupashi wazhila wa Lesa. Uno Mwana wasekejile bingi pa kwikala Sendwe Mwine, ye aingijishe Yehoba pa kulenga bintu byonse.—Byambo bya Mana 8:22-31.

6. Panyuma ya lufu ne lusanguko lwanji panopantanda, Yesu wapewe bulume ne lūsa lwa mutundu ka?

6 Abya uno Mwana yenkawa umo wafwainwe kutambula bulume ne lūsa lukwabo nyi? Panyuma ya lufu ne lusanguko lwanji panopantanda, Yesu waambile’mba: “Lūsa lonse napewalo ne lwa mwiulu ne lwa pano panshi.” (Mateo 28:18) Ee, Yesu wapewa ngovu ne lūsa lwa kwingijisha bulume pa bintu byonse. Byo aji “Mfumu wa Bamfumu, ne Nkambo wa Bankambo,” wapewa lūsa lwa “kuvulañanya bufumu bonse ne lūsa lonse ne bulume bonse”—bumweka ne bubula kumweka—bubena kulengulula Shanji. (Lumwekesho 19:16; 1 Kolinda 15:24-26) Kufumyakotu aye mwine Yehoba, pa bibye byonse byashala kechi ‘washapotu nangwa kimo kyo abula kumukokeshesha’ Yesu ne.—Bahebelu 2:8; 1 Kolinda 15:27.

7. Mambo ka o twafwainwa kushiinwa’mba Yesu kechi ukengijishapo kutama nangwa pacheche bulume bo bamupa kwi Yehoba ne?

7 Nanchi twafwainwa kwakamwa’mba Yesu kwendapo waingijisha kutama bulume bwanji nyi? Ine kwalepeshatu! Yesu watemwa bingi Shanji kabiji kechi ukobapo kintu nangwa kimo kya kumufichisha ku muchima ne. (Yoano 8:29; 14:31) Yesu wayukishatu bulongo amba Yehoba kechi wingijisha kutama nangwa pacheche bulume bwanji bwakila ne. Yesu wimwenejile mwine amba Yehoba ukeba ‘kumwesha bulume bwanji ku bamuketekela na muchima yensetu.’ (2 Byambo bya Moba 16:9) Kya kine, Yesu watemwa bantu byonka Shanji byo ebatemwa, onkao mambo twakonsha kuketekela’mba kimye kyonse Yesu ukengijishanga bulume bwanji kuba byawama. (Yoano 13:1) Yesu kechi ujipo na nkuwa ya kwingijisha bulume kutama ne. Pano twayai tumone pa bulume bo ajinga nabo kimye kyo ajinga panopantanda ne kyamulengejilenga kwibwingijisha.

‘Wa Bulume mu ... Byambo’

8. Panyuma ya kushingwa manyi, Yesu wapewe bulume bwa kuba ka, kabiji wibwingijishe byepi?

8 Kyamwekeshatu patoka kuba’mba Yesu kechi waubilepo bya kukumya kimye kyo akijinga mwanyike mu Nazala ne. Pano bino bintu byaalukile panyuma ya kubatizwa mu 29 C.E., kimye kyo afikizhe myaka ya kusemwa nobe 30. (Luka 3:21-23) Baibolo witubula’mba: ‘Lesa wamushingile manyi a Mupashi Wazhila ne a bulume: ye wapitañenenga na kwingila byawama, ne kubuka bonse bo bamanyikilenga kwi Diabola.’ (Byubilo 10:38) Nanchi “kwingila byawama” kechi kumwesha’mba Yesu waingijishenga bulume bwanji mu jishinda jawama nenyi? Panyuma ya kumushinga manyi, waikele ke ‘ngauzhi wa Lesa mukatampe nangwa’mba wa bulume mu byubilo ne mu byambo.’—Luka 24:19.

9-11. (a) Kwepi Yesu ko afunjishishanga javula, kabiji lukatazho ka lo atalañenenga nalo? (b) Mambo ka mabumba o akuminye na mo afunjishishenga Yesu?

9 Nanchi Yesu wajinga byepi na bulume mu byambo? Javula wafunjishishanga pangyetu—ku bitulu, ku mitumba, mu mikwakwa ne pa bisankanyi. (Mako 6:53-56; Luka 5:1-3; 13:26) Umvwe kya kuba byambo byo aambilenga kechi bibafikilenga banteleki banji pa muchima ne, inge bafuminengapotu kishinshi. Mu kyo kya kimye kwabujile mabuku, banteleki banemekele byambo byo ebafunjishenga bebisungilengatu mu milanguluko ne mu michima yabo. Onkao mambo mafunjisho a Yesu afwainwe kwikala a kukebula bantu, abena kumvwanyika kabiji apela kuvulukwa. Pano bino kino kechi kyamukatezhe Yesu ne. Kya kumwenako, akilangulukai pa Jashi janji ja pa Mutumba.

10 Juba jimo lukelo kuntendekelo ya 31 C.E., jibumba japwijile ku mutumba kwipi na Kizhiba kya Ngalilea. Bamo bafumine mu Yudea ne mu Yelusalema kwalepa makilomita 100 ne 110. Bakwabo nabo bafumine ku Tila ne ku Sidona mapunzha aji ku musezho wa kizhiba ku kabeta ka ku buyeke. Balwazhi bavula bafwenyenye kwipi ne Yesu amba bamukwate, kabiji aye wibabukiletu bonse. Byo pa bujile kushalapotu nangwa mulwazhi umo ne, watendekele kwibafunjisha. (Luka 6:17-19) Byo apwishishe kwamba, bakuminye bingi na byo baumvwine. Mambo ka?

11 Byo papichile myaka, muntu umo waumvwineko jo ja jashi wanembele’mba: “Mabumba akuminye mo afunjishenga: mambo wibafunjishenga pamo ne wa lūsa.” (Mateo 7:28, 29) Yesu waambilenga na bulume bo baumvwinenga. Waambilenga mu kwimenako Lesa kabiji lufunjisho lwanji lwajinga na lūsa lwa mu Mambo a Lesa. (Yoano 7:16) Byambo bya kwa Yesu byaumvwanyikilenga, lutundaiko lwanji lwaitabishenga bantu, kabiji bishinka byo aambilenga muntu kuba wibikana ne. Byambo byanji byafikilenga pa bishinka bine kabiji byafikilenga ne pa michima ya banteleki banji. Wibafunjishe byo bakonsheshe kutana lusekelo, byo bafwainwe kulombela, bya kukeba Bufumu bwa Lesa, ne byo bakonsheshe kwikala na kimye kya kulutwe kyawama. (Mateo 5:3–7:27) Byambo byanji byabushishe michima ya boba bakebelenga bukine ne bololoke. Bantu ba uno mutundu bakebeshe ‘kwikana bene’ ne kusankilapo bintu byonse kuba’mba bamulondelenga. (Mateo 16:24; Luka 5:10, 11) Alwe ke lushimuno lwa kuba’mba byambo bya kwa Yesu byajinga na bulume.

‘Wa Bulume mu Byubilo’

12, 13. Mu ñanyi mulanguluko Yesu mo ajinga ‘wa bulume mu byubilo,’ kabiji bya kukumya byo aubilenga byapusene pusene byepi?

12 Kabiji Yesu wajinga ‘mukatampe nangwa’mba wa bulume mu byubilo.’ (Luka 24:19) Mu Mambo Awama mwashimunwa bya kukumya kukila pa 30 byo aubile kabiji bino byonse wibyubijile mu “bulume bwa Nkambo.”b (Luka 5:17) Bya kukumya bya kwa Yesu byatundaikile bantu bavula bingi mu bwikalo bwabo. Mu bya kukumya bibijitu, kimo mo ajishishe banabalume 5,000 ne mu kikwabo mo ajishishe banabalume bakwabo 4,000, ‘kwakubula kutelelako banabakazhi ne baana’—bano bantu kwibabika pamo bonse kampe bafikile ku 20,000!—Mateo 14:13-21; 15:32-38.

13 Bya kukumya bya kwa Yesu byajingatu byapusana pusana. Wajinga na bulume pa bademona, ne kwibapangamo mu bantu kwakubula lukatazho ne. (Luka 9:37-43) Wajinga na bulume pa bintu, waalwile mema ke binyu. (Yoano 2:1-11) Baana banji ba bwanga baubile moyo byo bamumwene saka enda pa Kizhiba kya Ngalilea paubile kipupu kikatampe. (Yoano 6:18, 19) Wajinga na bulume bwa kupwisha bikola, wabukilenga bulema, bikola bibula kupwa, ne bikola bipayañana. (Mako 3:1-5; Yoano 4:46-54) Wabukilenga bantu mu mashinda apusana pusana. Bamo babukilwenga sa bajitu kwalepa, bino bakwabo pa kwibabuka wibakwachilenga. (Mateo 8:2, 3, 5-13) Bamo babukilwengatu ponkapo, bakwabo babukilwenga pachepache.—Mako 8:22-25; Luka 8:43, 44.

14. Mu bi ka byaubiwe Yesu mo amwesheshe amba wajinga na bulume bwa kufumyapo lufu?

14 Kabiji Yesu wajinga ne na bulume bwa kufumyapo lufu. Pa bimye bisatu byanembwa, wasangwile bafu, wasangwile mwana wamukazhi wa myaka ya kusemwa 12 ne kumupana ku bansemi banji. Wasangwile mwana wajingatu umo wa mwanamukazhi wafwijilwe, kabiji wasangwile ne mulongo ye batemenwe ku banyenga yanji. (Luka 7:11-15; 8:49-56; Yoano 11:38-44) Kafwako kintu kyakatezhe kwi aye ne. Wasangwile kashimbi wa myaka ya kusemwa 12 pa mwanya aku ufwatu. Wasangwile mwana wamulume wa mwanamukazhi wafwijilwe umotu pa makila, pa jonka juba jo afwile. Kabiji wasangwile ne Lazalasa mu kilende panyuma ya kupitapo moba ana.

Kubula Kwitemwa, Kulangulukilako Bakwabo ne Kwingijisha Bulume na Milangwe

15, 16. Ñanyi kiyukisho kijipo kya kuba’mba Yesu kechi witemenwe mwine pa kwingijisha bulume bwanji ne?

15 Fwanyikizhai bulume bwajinga na Yesu byo bwakonsha kwingijishiwa kutama inge kya kuba bwapainwe mu maboko a kalama mbulwakoloka. Bino Yesu kechi wajinga ndengamambo ne. (1 Petelo 2:22) Wakaine kwitemwa mwine, kukeba bifulo, ne kwikala wa lunkumbwa lulengela bantu bambulwakoloka kukozha bakwabo ku muchima pa kwingijisha bulume bwabo.

16 Yesu kechi witemenwe pa kwingijisha bulume bwanji ne, kabiji kechi wibwingijishepotu nangwa pacheche amba amwenemo aye mwine ne. Kimye kyo afwile nzala, wakaine kwalula mabwe amba ekale ke shinkwa aje. (Mateo 4:1-4) Bintu bicheche byo ajinga nabyo byajinga kimwesho kya kuba’mba kechi waingijishenga bulume bwanji amba amwenemo bintu bya ku mubiji ne. (Mateo 8:20) Kabiji kuji ne biyukisho bikwabo bya kuyukilako amba mingilo yanji ya bulume kechi yajinga ya kukeba kwitemwa aye mwine ne. Byo aubilenga bya kukumya, wibyubilenga mu kwipana aye mwine. Kimye kyo abukilenga bakolwa, bulume bwamulupukilenga. Wayukilenga’mba bulume bwamulupuka nangwatu kya kuba wabuka muntu umo. (Mako 5:25-34) Nangwa byonkabyo, walekelenga mabumba kumukwata pa mubiji, ne kubukwa babukilwenga. (Luka 6:19) Byo ajingapo na muchima wa kubula kwitemwa mwine!

17. Yesu wamwesheshenga byepi kuba’mba wajinga wa milangwe pa kwingijisha bulume bwanji?

17 Yesu wamwesheshenga milangwe pa kwingijisha bulume. Kechi waubile mingilo ya kukumya kukebatu’mba bamutote nangwa kwimwesha’mba uji na bulume ne. (Mateo 4:5-7) Wakaine kuba biyukilo bya kukeba kusangajika Heloda wibilangulukijilenga mungi. (Luka 23:8, 9) Mu kifulo kya kutaya mbila ya bulume bwanji, javula Yesu wafundangako boba bo abukilenga amba kechi mukabule muntu nangwa umo ne. (Mako 5:43; 7:36) Kechi wakebelenga bantu kumuyuka byo ajinga na mambotu a masawakya a lusekelo a kumvwa umvwatu ne.—Mateo 12:15-19.

18-20. (a) Ki ka kyalengejilenga Yesu kumona mwa kwingijishila bulume bwanji? (b) Mumvwa byepi na jishinda Yesu jo abukijilemo mwanamulume umo washinkile matwi?

18 Uno muntu wa bulume aye Yesu wapusene bingi na bantangi baingijishanga bulume bwabo mu kukanama kwakubula kutako muchima ku bintu bikeba bakwabo ne buyanji bwabo. Yesu watele bingi bantu muchima. Kumonatu bantu bayanji kwamulengelanga kumvwa bingi lusa kya kuba watundaikwanga kwibakwasha. (Mateo 14:14) Walangulukilenga byo beumvwinenga ne byo bakajijilwe kabiji ino ndangulukilo yo yamulengelanga kumona mwa kwingijishila bulume bwanji. Kya kumwenako kifika bingi pa muchima kiji mu Mako 7:31-37.

19 Pa kikye kimye, mabumba akatampe aishile kwi Yesu ne kumuletela bavula babelele, kabiji ne aye wibabukile bonse. (Mateo 15:29, 30) Bino Yesu wasalulwilepo mwanamulume umo ne kumuta bingi muchima mu jishinda jiikajila. Uno mwanamulume wajinga washinka matwi kabiji kechi waambanga ne. Apo kampe Yesu wamwene moyo ne bumvu bwajinga na uno muntu. Byo amulangulukijile uno muntu, Yesu wamutwajile kwa bunke byobya, kwalepa na jibumba. Kepo Yesu aingijishe biyukilo bya kumubula uno muntu byo aubilenga. “Watwezhezhe minwe mu matwi anji; na ashipe mate, wamukwachile ne pa lujimi.”c (Mako 7:33) Pa kupwisha kuba byo byo, Yesu watajile mwiulu ne kulomba lulombelo lwa kwikizha ne kyefu. Abino byubilo byabujilenga uno mwanamulume amba, ‘Kyo naya nkubile nsa kwikyuba na mambo a bulume bwa Lesa.’ Kyapeleleko, Yesu waambile’mba: ‘Shinkuka.’ (Mako 7:34) Ponkapo uno mwanamulume watendekele kumvwa ne kwambatu bulongo.

20 Byo kitundaikapo pa kulanguluka’mba nangwa kimye kyo aingijishenga bulume bo apelwe kwi Lesa kubuka bamanaminenga, Yesu wibobijilenga lusa mu byo beumvwinenga. Nanchi kechi kitukosesha pa kuyuka’mba Yehoba wabika Bufumu bwa Bumesiasa mu maboko a Kalama wa lusa ulangulukilako bantu nenyi?

Kimwesho kya Bungauzhi bwa Bintu Bikeya

21, 22. (a) Bya kukumya bya Yesu byamwesheshenga ka? (b) Yesu byo aji na bulume bwa pa bilengwa, ki ka kyo twaketekela mu bukalama bwa Bufumu bwanji?

21 Mingilo ikatampe yo aubile Yesu panopantanda yajingatu kimwesho kya bintu bikatampe byawama bikeya mu bukalama bwa bufumu bwanji. Mu ntanda ipya ya Lesa, Yesu ukoba jibiji bya kukumya—bino abyo bikekala bya ntanda yonse! Akilangulukai pa bintu bimo bya lusekelo biji kulutwe yetu.

22 Yesu ukabwezha jibiji bintu byumi bya panopantanda kwikala ke byaoloka. Vulukai kuba’mba wamwesheshe bulume bwa pa bilengwa byo azhindamikile kipupu. Ee kine, mu bukalama bwa Bufumu bwa Kilishitu, bantu kechi bakekala na moyo wa kuchina amba kusakwiya kipupu, bitentanshi, kutubika kwa mitumba, nangwatu bya malwa bikwabo bya bilengwa ne. Yesu byo aji Sendwe Mwine ye aingijishe Yehoba kulenga ntanda ne bintu byumi byonse bijipo, wayukishatu bulongo ino ntanda byo iji. Wayuka mwa kwingijishila bulongo bintu bijipo. Mu bukalama bwanji, ino ntanda yonse ikaluka ke Paladisa.—Luka 23:43.

23. Byo aji Mfumu, Yesu ukobila byepi bantu bintu byo bakeba?

23 Pano ibyepi pa bintu bikeba bantu? Bulume bwa Yesu bwa kujisha bantu bavula kwingijishatu tukajo tucheche bwitubula mu bukishinka kuba’mba mu bukalama bwanji kechi mukekala nzala ne. Kine, kajo kavula kakapewa bulongo ku bonse kakapwisha nzala kabiji kechi ikekalako jibiji ne. (Masalamo 72:16) Bulume bwanji bwa kubuka bikola ne bulwazhi bwitubula’mba balwazhi, bampofu, bashinka matwi, ne balemana bakabukiwa ke batuntulu kikupu. (Isaya 33:24; 35:5, 6) Bulume bwanji bwa kusangula bafu bwitubula kuba’mba bulume bwanji bwa kwikala Mfumu wa mwiulu bwavwangamo ne bulume bwa kusangula bantu bavula bingi Shanji bo akavuluka.—Yoano 5:28, 29.

24. Byo tulanguluka pa bulume bwa Yesu, ki ka kyo twafwainwa kuvulukanga kabiji mambo ka?

24 Byo tulanguluka pa bulume bwa Yesu, twayai tuvulukenga’mba uno Mwana ulondela Shanji mu jishinda jalumbuluka. (Yoano 14:9) Yesu byo engijisha bulume bwanji kitumwesha Yehoba byo engijisha bulume. Kya kumwenako, akilangulukai pa jishinda ja lusa Yesu mo abukijile muntu wa mbumba. Byo amubijile lusa, Yesu wamukwachile awa mwanamulume ne kwamba’mba: “Naswa.” (Mako 1:40-42) Kupichila mu mashimikila nabiji jije, Yehoba ubena kwamba mu bukuba’mba, ‘Abyo byo byoñingijisha bulume bwami!’ Nanchi kechi mutundaikwa kutota Lesa wetu wa bulume bonse ne kumusanchila amba wingijisha bulume bwanji mu jishinda ja butemwe nenyi?

[Tubyambo twa mushi]

a Pa Kizhiba kya Ngalilea javula pekala bingi kipupu kikatampe. Na mambo a kuba kyaikela mwakunama (mamita nobe 200 kuya panshi), mwela ujipo watwa kyuya kukila uji kunsa kunsa. Kino kyo kilengela lubesha kuvulañana. Lubesha ufuma ku Mutumba wa Helemone uji ku kabeta ka ku buyeke upupila mu Kinkunenke kya Yodano. Kino kyo kilengela mwela waji kushikamatu bulongo kufikenatu ponkapo ke kipupu kikatampe.

b Kununga pa bibye, kimye kimo Mambo Awama avwanga pamo bya kukumya byavula, ne kwibilumbulwilatu pamo. Kya kumwenako, pa kimye kimo, “ba mu muzhi bonse” baishile na kumumona, kabiji wabukile “bavula” bakolelwenga.—Mako 1:32-34.

c Kushipa mate jo jajinga jishinda nangwa kiyukilo kya lubuko mu kisho kya Bayudea ne Bagentila, kabiji kwingijisha mate mu lubuko kwanembelwe ne mu mabuku a bafunjishi ba Bayudea. Apo kampe Yesu washipile mate kukeba kumwesha yewa mwanamulume amba katatakatu abukwe. Monse mo kyaikejile, Yesu kechi waingijishenga mate kwikala ke muchi wakubukilañanako ne.

Mepuzho a Kulangulukapo

Isaya 11:1-5 Yesu umwesha byepi ‘mupashi ... wa bulume,’ kabiji luketekelo ka lo twafwainwa kwikala nalo mu bukalama bwanji?

Mako 2:1-12 Lubuko lwa kukumya lo aubilenga Yesu lumwesha amba wapewa bulume bwa kuba ka?

Yoano 6:25-27 Nangwa kya kuba Yesu waubijile bantu kintu kyo bakajilwe, nga mwine mwingilo wanji wajinga wa kuba ka?

Yoano 12:37-43 Mambo ka bantu bamo bemwenejile na meso bya kukumya bya Yesu o babujile kumwitabila, kabiji ki ka kyo twakonsha kufundako ku kino?

[Kipikichala pa peja 90]

“Bamwene Yesu kasa enda pa mema”

    Mabuku a mu Kikaonde (1992-2025)
    Shinkai
    Shinkulai
    • Kikaonde
    • Tuminaiko Bakwenu
    • Byo Mukeba
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Terms of Use
    • Privacy Policy
    • Privacy Settings
    • JW.ORG
    • Shinkulai
    Tuminaiko Bakwenu