“Amiwa . . . Nakooka Muchima”

1-3. Yesu watwelele byepi mu Yelusalema, kabiji mambo ka bamo mu jibumba o bakuminye pa kumona jishinda jo atwelejilemo?

MU YELUSALEMA mwajinga lusekelo bingi. Muntu wanema bingi waishilenga. Pangye ya muzhi, bantu bashonkenejile ne kwikala kwapela mukwakwa. Batengejilenga kutambwila uno muntu mambo bamo baambilenga’mba wajinga nswanyi wa Mfumu Davida kabiji Kalama wawama wa bena Isalela. Bavula baishile na mapambo a bisonga pa kumutundaila; bakwabo baanshikile bivwalo ne misampi ya bichi mu jishinda kuba’mba muwame bulongo. (Mateo 21:7, 8; Yoano 12:12, 13) Bavula balangulukilenga’mba kana uno muntu ukatwela byepi mu muzhi.

² Bamo baketekejile’mba uno muntu usakutwela na lukumo. Mambo bayukile’mba byo byatwelanga ne babinemanga. Nabiji mwana Davida, aye Abisalomo byo epele mwine bufumu; waambijile banabalume 50 kutangilako kulutwe ya kalaki wanji. (2 Samwela 15:1, 10) Ndamakyalo wa bena Loma, aye Julyasi Kesala wakizhizhemo ne kukizhamo kwinemeka; watwelele mu muzhi mukatampe wa bena Loma na banzovu 40 basendele malampi saka benda mu mbaji ku kilujo ne ku kipiko kyanji. Nangwa byonkabyo, pa kyokya kimye bantu mu Yelusalema bapembejilenga muntu wakijishemo kunema. Kikale mabumba a bantu amuyukile nangwa ne, uno muntu wajinga Mesiasa, muntu wanema bingi waikeleko pano pa ntanda. Pano bino, uno muntu wafwainwe kwikala Mfumu kulutwe, byo atwelele mu muzhi bamo bakuminye bingi.

³ Kechi bamwenepo kalaki, baluwe, bambili nangwatu banzovu ne. Pakuba, bamwene Yesu saka akanjila pa mwana mbongolo, nyama usenda bipe.a Aye kechi bamuvwikilepo bivwalo nangwa kubika pa mbongolo bivwalo bya mutengo ne. Kabiji kechi balengejilepo kipona kya mutengo pa mbongolo ne, pakuba, baana ba bwanga ba kwa Yesu babikilepo bivwalo byabo. Mambo ka Yesu o atwelejile mu Yelusalema mu jino jishinda, byo kiji kuba’mba bantu bo akijile kunema batwelangamo na lukumo lwakijile lo atwelele nalo?

4. Ñanyi bintu Baibolo byo aambijile jimo pa mambo a jishinda jatwelejilemo Mfumu wa Bumesiasa mu Yelusalema?

⁴ Yesu wafikizhenga bungauzhi bwa kuba’mba: “Sangalala bingi . . . Bijika na lusekelo, obewa mwana wa mukazhi Yelusalema. Tala! Mfumu wobe ubena kwiya kwi obewa. Aye waoloka, ubena kuleta lupulukilo, wipelula kabiji ubena kwenda pa mbongolo.” (Zekaliya 9:9) Buno bungauzhi bwamwesheshe’mba Mushingwa wa Lesa, aye Mesiasa, juba jimo ukesolola ku bantu ba mu Yelusalema amba Mfumu watongolwa kwi Lesa. Kunungapo, jishinda jo aubijilemo kino ne nyama ye aingijishe, bimwesha muchima wanji wa kwipelula.

5. Mambo ka o kitusangajikila inge twalanguluka pa kyubilo kya kwipelula kya kwa Yesu, kabiji mambo ka o twafwainwa kulondela kwipelula kwanji?

⁵ Kyubilo kya kwipelula kya kwa Yesu kyawama bingi kabiji kulanguluka pa kino kyubilo kwitusangajika. Byonka byo twisambile mu kitango kyafumako, Yesu bunketu ye “jishinda ne bukine ne bumi.” (Yoano 14:6) Ee, kafwako muntu mukwabo pano pa ntanda wanema bingi kukila Mwana Lesa ne. Nangwa byonkabyo, Yesu kechi witumbijikilepo, kwilundumika nangwa kwinemeka byonka byuba bantu bavula babula koloka ne. Pa kuba’mba tulondelenga Kilishitu, twafwainwa kuchinuzhuka bwitote. (Yakoba 4:6) Yukai’mba Yehoba washikwa bwitote. Onkao mambo, twafwainwa kufunjila kwipelula kwi Yesu.

Wipelwile Kufumatu ne Kala

6. Kwipelula kulumbuluka, kabiji Yehoba wayukile byepi’mba Mesiasa ukepelula?

⁶ Kwipelula kulumbulula kukooka muchima, kubula kwitota nangwa kwilundumika. Kino kyubilo kitendekela mu muchima kabiji kimwekela mu ñambilo, mu byubilo ne byo tuba na bakwetu. Yehoba wayukile byepi’mba Mesiasa ukepelula? Yehoba wayukile’mba Mwananji wafunjilanga kwipelula kwi aye. (Yoano 10:15) Kabiji wamwene bipelwile mwananji. Mu ñanyi jishinda?

7-9. (a) Mikela wamwesheshe byepi kwipelula byo bepachikilenga ne Satana? (b) Bena Kilishitu bakonsha kulondela byepi kwipelula kwa kwa Mikela?

⁷ Buku wa Yuda wasolola kyawama kyamwekele’mba: “Kimye Mikela malaika mwine mukatampe kyo ekatezhenga ne Diabola ne kwipachika nanji pa mambo a mubiji wa kwa Mosesa, aye kechi wakebelenga kumuzhachisha na byambo bya mwenga ne, bino waambile’mba: ‘Yehoba akukajipile.’” (Yuda 9) Mikela ke jizhina ja kwa Yesu jo bamutelanga saka akyangye kwiya pano pa ntanda ne byo abwelele mwiulu mambo ke malaika mukatampe nangwa’mba mukulumpe wa nzhita ya bamalaika ba Yehoba.b (1 Tesalonika 4:16) Akimonai byaubile Mikela byo bepachikilenga ne Satana.

⁸ Jishimikila jiji mu Yuda kechi jitubuula byakebelenga kuba Satana na mubiji wa kwa Mosesa ne, bino twakonsha kuketekela’mba Diabola wakebelenga kuba byatama. Kampe wakebelenga kwingijisha mubiji wa uno mwanamulume wakishinka kutundaikilamo bupopweshi bwa bubela. Mikela byo amukainye Satana, wamwesheshe ne kyubilo kya kwikanya. Kya kine kuba’mba, Satana bafwainwe kumukajipila, pano bino, Mikela pa kino kimye kechi bamupeele luusa lwa “kuchiba mambo onse” ne. Onkao mambo, walangulukile’mba Yehoba Lesa ye yenkatu wafwainwe kuchibila mambo Diabola. (Yoano 5:22) Byo aji malaika mukatampe, Mikela uji bingi na bulume pa bilengwa byonse bya mwiulu. Mikela byo abujile kuzhachisha Diabola, wipelwile ne kusha byonse mu maboko a Yehoba. Kununga pa kwipelula, wamwesheshe ne butekanye nangwa’mba kuyuka pa kupelela.

⁹ Kuji kyalengejile mupashi wazhila kutangijila Yuda kunemba kino kyamwekele. Kyataminekotu ke kya kuba’mba, bena Kilishitu bamo mu moba a kwa Yuda kechi bepelwile ne. Na mambo a bwitote ‘bano bantu baambilenga mwenga pa bintu byonse byo [babujile] kukwatakanya.’ (Yuda 10) Kyapeela bingi atweba bambulwakulumbuluka kwikala na kyubilo kya bwitote. Tuba byepi umvwe twabula kumvwisha lupimpu lwaubiwa mu kipwilo kya bena Kilishitu, kampe kintu kyafuukulapo jibumba ja bakulumpe? Inge twatendeka kunyinyita ne kwamba bintu byatama saka twabula kuyuka bishinka byonse byalengela’mba bafuukulepo byobyo, nanchi kechi kilumbulula kubula kwipelula nenyi? Onkao mambo, twayai tulondelenga Mikela nangwa’mba Yesu kupichila mu kubula kuchibila bakwetu mambo o babula kwitupa luusa kwi Lesa.

10, 11. (a) Ñanyi bintu byashile Yesu byo aswile kwiya pano pa ntanda? (b) Twakonsha kulondela byepi kwipelula kwa kwa Yesu?

¹⁰ Kabiji Mwana Lesa wipelwile byo aswile kwiya pano pa ntanda. Akilangulukai pa bintu byo ashile. Wajinga malaika mukatampe. Kabiji wajinga “Mambo,” ko kuba’mba Waambilangako Yehoba. (Yoano 1:1-3) Waikalanga mwiulu mwa Yehoba “mwazhila . . . kabiji mwa lukumo.” (Isaya 63:15) Nangwa byonkabyo, Mwana “washile bintu byonse byo ajinga nabyo ne kwaluka nobe muzha kabiji waikele ke muntu.” (Filipai 2:7) Akilangulukai pa byavwangilwemo mu mwingilo wanji pano pa ntanda. Bumi bwanji bebuvilwijile munda mwa mwanamukazhi kisungu Muyudea, ne kusemwa mu bu muntu byo papichile bañondo batanu na bana. Wasemekejilwe mu kisemi kya kalipentala muyanji kabiji mo akomejile kufikatu ne ku bunsongwalume. Nangwa kya kuba wajinga waoloka, wakookelanga bansemi banji babujile koloka. (Luka 2:40, 51,52) Kinetu wipelwile bingi.

¹¹ Nanchi twakonsha kulondela kwipelula kwa kwa Yesu kupichila mu kwingila mingilo mu jibumba ja Lesa imweka nobe kechi yanema nenyi? Mwingilo wetu wa kusapwila mambo awama a Bufumu bwa Lesa wakonsha kumweka nobe kechi wanema ne, umvwe bantu kebabule kutako muchima, kebalengulule nangwa kukaana. (Mateo 28:19, 20) Nangwa byonkabyo, umvwe twachinchika mu uno mwingilo, twakonsha kukwasha bantu kupuluka. Mu kuba bino, tukafunda byavula pa mambo a kwipelula, kabiji tukalondelanga mu ngayo ya Nkambo yetu, Yesu Kilishitu.

Yesu Wipelwile byo Ajinga Muntu

12-14. (a) Yesu wamweshanga byepi’mba wipelwile bantu byo bamutakaikanga? (b) Yesu wamweshanga byepi kwipelula mu byo aubanga na bantu? (c) Bintu ka bimwesha’mba kwipelula kwa kwa Yesu kechi kwajingatu kwa pa kanwa ne?

¹² Mu mwingilo wanji yense pano pa ntanda, Yesu wipelwile bingi. Mambo bintu byonse byo aubanga byaletelanga Shanji lukumo. Bimye bimo, bantu batakaikanga Yesu na mambo a byambo byanji bya maana, bya kukumya byo aubilenga ne muchima wanji wawama. Nangwa byonkabyo, aye wapanga Yehoba lukumo mu bino byonse.​—Mako 10:17, 18; Yoano 7:15, 16.

¹³ Yesu wipelwile mu byo aubanga na bantu. Waambile ne kwamba’mba, waishile pano pa ntanda na kwingijila bantu kechi’mba bamwingijile ne. (Mateo 20:28) Wamwesheshe kwipelula mu byonse byo aubanga na bantu. Baana banji ba bwanga byo babujile kulondela byo ebakambizhe, kechi wibakajipijile ne, pakuba aye watwajijiletu na kwibakwasha mu jishinda jawama. (Mateo 26:39-41) Mabumba a bantu byo aishile kwi aye pa kimye kyo akebelenga kuya kwa bunke na kukokolokapo, kechi wibabwezhezhemo kwabo ne, wibechile ko ajinga ne kutendeka kwibafunjisha “bintu byavula.” (Mako 6:30-34) Kabiji mwanamukazhi wabujile kwikala mwina Isalela byo akoselepotu na kusashijila Yesu amba abuke mwananji wamukazhi, Yesu wamwesheshe’mba kechi wakebelenga kuba kino ne. Nangwa byonkabyo, kechi wamukajipijile ne, pakuba wabukile mwananji mambo uno mwanamukazhi wajinga na lwitabilo lwakosa. Abino byo byo tukesambapo mu Kitango 14.​—Mateo 15:22-28.

¹⁴ Mu bintu byonsetu byo aubanga, Yesu wamwesheshe bukine bwa byambo byanji bya kuba’mba: “Amiwa . . . nekimote kabiji nakooka muchima.” (Mateo 11:29) Kwipelula kwanji kechi kwajingatu kwa pa kanwa ne. Pakuba kwafumanga panshi ya muchima wanji. O ene mambo, Yesu o atesheshe muchima kufunjisha baana banji ba bwanga kwipelula.

Wafunjishanga Baana Banji ba Bwanga Kwipelula

15, 16. Yesu wapusenye byepi byubilo byajinga na bamfumu ba pano pa ntanda na byafwainwe kwikala na baana banji ba bwanga?

¹⁵ Batumwa ba kwa Yesu kechi bafunjile bukiji kwipelula ne. Kino kyalengejile Yesu kwibafunjisha kwipelula pa bimye byavula. Kimye kimo Yakoba ne Yoano baambijile bainabo kwibalombelako kwi Yesu amba akebape bifulo bikatampe mu Bufumu bwa Lesa. Yesu wakumbwile na mushingi’mba: “Kwikala ku kilujo nangwa ku kipiko kyami kechi yami mpana ne, bino kya boba bo banengezhezha jimo kwi Batata.” Batumwa bakwabo jikumi ‘bazhingijile’ Yakoba ne Yoano. (Mateo 20:20-24) Yesu wapwishishe byepi luno lukatazho?

¹⁶ Yesu wibolweleko byo aambile’mba: “Mwayuka’mba bamfumu ba bisaka bya bantu bobila bunkambo bantu babo kabiji bebalama bibi ku babinemanga. Anweba kange mwikale bino ne; bino yense ukeba kwikala mukulumpe wenu, wafwainwa kwikala wa mwingilo wenu, ne yense ukeba kwikala mutanshi mwi anweba wafwainwa kwikala muzha wenu.” (Mateo 20:25-27) Batumwa bayukishetu bulongo “bamfumu ba bisaka bya bantu” byo bajinga na lwiso ne bwitote. Yesu wafunjishe baana banji ba bwanga amba bafwainwe kupusanako na bano bamfumu baikazhanga bakwabo bufinda. Bafwainwe kwipelula. Nanchi batumwa baumvwine byo ebafunjishe nyi?

17-19. (a) Yesu saka akyangye kufwa, ñanyi kintu kyo afunjishe batumwa banji kyo babujile kulubamo? (b) Ñanyi lufunjisho lwanema kukila onse lwafunjishe Yesu pa kwipelula byoajinga pano pa ntanda?

¹⁷ Kechi kibapelejile ne, mambo kechi kyo kyajinga kimye kitanshi nangwa kyapeleleko kwibafunjisha pa kwipelula ne. Patanshitu, byo bepachikilenga pa wajinga mukulumpe pakachi kabo, Yesu waichile mwana mucheche ne kumwimika mukachi kabo. Kabiji wibambijile kwikala byonkatu biji mwana mucheche. Mambo banyike kechi baji na bwitote nangwa kukeba kutumbalala byonkatu byuba bakulumpe ne. (Mateo 18:1-4) Nangwa byonkabyo, Yesu saka akyangye kufwa, wamwene’mba batumwa banji bakijingatu na kyubilo kya bwitote. Onkao mambo, wibafunjishe kintu kyo babujile kulubamo. Washikwile taulo ne kwinyingaye kabiji waingijile mwingilo wabula kunema waingilanga bakalume kala mu nzubo kikatakata umvwe kwaiya benyi. Yesu waovwele batumwa banji bonse ku maulu kuvwangapotu ne Yudasa wajinga pepi kumusolola.​—Yoano 13:1-11.

¹⁸ Yesu wibakwashishe kumvwisha byo kilumbulula kwipelula byo ebambijile’mba: “Nemushila mwa kulondela.” (Yoano 13:15) Nanchi pa kikye kimye baumvwine bibabujile Yesu nyi? Pa jonkaja juba bufuku, batendekele kwipachika jikwabo pa wajinga mukulumpe pe abo. (Luka 22:24-27) Nangwa byonkabyo, Yesu watwajijile kwibatekenya ne kwibafunjisha. Kyapeleleko, wibafunjishe kintu kyanema bingi. Baibolo waamba’mba: “Wipelwile mwine ne kukookela kufikatu ne ku lufu lwa pa kichi kya lumanamo.” (Filipai 2:8) Yesu wafwile lufu lwatama bingi, bamuzhachishe kwikala kapondo kabiji muntu wa mwenga. Kukila pa bilengwa byonse byalenga Yehoba, Yesu wipelwile bingi.

¹⁹ Luno lo lwajinga lufunjisho lwapeleleko Yesu lo afunjishe batumwa banji bakishinka pa kwipelula byo ajinga pano pa ntanda. Batumwa bakwatankenye bibafunjishe Yesu, mambo Baibolo witubuula’mba bano banabalume baingijile pa myaka yavula saka bepelula. Nga atweba kiji byepi?

Nanchi Musa Kulondelanga Byaubanga Yesu Nyi?

20. Twakonsha kuyuka byepi’mba twipelula?

²⁰ Paulo witukambizha atweba bonse’mba: “Ikalai na uno muchima wajingapo ne Kilishitu Yesu.” (Filipai 2:5) Byonka byajinga Yesu, twafwainwa kwipelula. Twakonsha kuyuka byepi’mba twipelula? Paulo wituvulwilemo’mba: “Kange mubenga bintu na mapata nangwa na kwitota kwatu ne, bino na muchima wa kwipelula saka mulanguluka’mba bakwenu bemukila.” (Filipai 2:3) Onkao mambo, byo tumona bakwetu byanema bingi. Twafwainwa kwibamonanga’mba banema kabiji betukila. Nanchi musa kulondelanga jino jifunde nyi?

21, 22. (a) Mambo ka bakalama mu kipwilo o bafwainwa kwipelula? (b) Twakonsha kumwesha byepi’mba twavwala kwipelula nobe kivwalo?

²¹ Byo papichile myaka yavula Yesu saka afwa kala, mutumwa Petelo watwajijile kulanguluka pa buneme bwa kwipelula. Petelo wafunjishe bakalama mu kipwilo kwingila mingilo yabo saka bepelula, kechi kubila bunkambo mikooko ya Yehoba ne. (1 Petelo 5:2, 3) Kwikala kalama mu kipwilo kechi kwafwainwa kulengela muntu kwitota ne. Pakuba, kwingila uno mwingilo kukebewa kwipelula bingi. (Luka 12:48) Kino kyubilo kyanema ku bena Kilishitu bonse kechi ku bakalama bonkatu ne.

²² Petelo kechi walubilemo bobwa bufuku kimye Yesu kyo amovwele ku maulu nangwa kya kuba wamukainyenga ne. (Yoano 13:6-10) Petelo wanembejile bena Kilishitu amba: “Anweba bonse vwalai muchima wa kwipelula mu bintu byo mwiubila anwe bene na bene.” (1 Petelo 5:5) Kyambo kya kuba’mba “vwalai” kilumbulula kuvwala kivwalo kivwaala kalume pa kwingila mingilo. Kino kyambo kwituvululamo kimye Yesu kyo enyingile taulo ne kovwa baana banji ba bwanga ku maulu. Ñanyi mwingilo wa Lesa ye tumona’mba kechi wanema kwi atweba ne? Kulondela Yesu kukamwesha’mba twavwala kwipelula nobe kivwalo.

23, 24. (a) Mambo ka o twafwainwa kubujila kwitota? (b) Kitango kyalondelapo kiketukwasha kolola ñanyi ndangulukilo yatama pa mambo a kwipelula?

²³ Kwitota kuji nobe bulembe. Mufuma bintu byatama bingi. Ke kyubilo kyakonsha kulengela muntu wa maana kulengululwa kwi Lesa. Bino kwipelula kwakonsha kulengela muntu ye balengulula kumwingijisha kwi Yehoba. Umvwe ketumweshe kino kyubilo kya kwipelula kupichila mu kulondela mu ngayo ya kwa Kilishitu, tukamwenamo byawama bingi. Petelo wanembele’mba: “Onkao mambo, ipelulainga munshi ya kuboko kwa Lesa kwa bulume, kuba’mba akemutumbijike mu kimye kyafwainwa.” (1 Petelo 5:6) Yehoba watumbijikile Yesu na mambo a kuba’mba wipelwile bingi. Po pamotu, Lesa wetu ukatemwa bingi kwimufweta na mambo a kwipelula kwenu.

²⁴ Kyatamakotu ke kya kuba’mba bantu bamo balanguluka’mba kwipelula ke kuzenzalala. Byaubanga Yesu bimwesha’mba bino byambo kechi bya kine ne, mambo Yesu wipelwile kabiji wachinchikile bingi. Uno ye mutwe ye tukesambapo mu kitango kyalondelapo.