လါဖ့ၤဘြူၤအါရံၤ

ဖဲစီၤပၤဃံးစကံယၤ ဆိးက့ဘူးထီၣ်လၢ ကသံအခါ အဃ့ကညး ယဟိဝၤယွၤလၢ ကမၤဘျါက့ၤအီၤ. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒိကနၣ်အတၢ်ဃ့ ဒီးမၤဘျါက့ၤအီၤ. (၂ စီၤပၤ ၂၀:၁-၆) တၢ်မၢဖိပီလူးစ့ၢ်ကီး အဃ့ကညး ယဟိဝၤယွၤလၢ ကမၤလီၤမၢ်န့ၢ်အ ‘တၢ်ကီတၢ်ခဲတခါ လၢအလီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး တၤဆှုၣ်တၤမဲလၢ အဖံးအညၣ်အကျါ’ ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤ တမၤန့ၢ်အီၤဘၣ်. (၂ ကရံၣ် ၁၂:၇-၉) တၢ်မၢဖိယၤကိာ် ဒီးစီၤပ့းတရူးန့ၣ် စီၤပၤဟ့ၤရိာ် ဘၣ်သးမၤသံ အဝဲသ့ၣ်ခံဂၤလၢာ်. စီၤယၤကိာ်န့ၣ် ပှၤမၤသံကွံာ်အီၤ ဒီးမ့မ့ၢ် စီၤပ့းတရူးန့ၣ် မူခိၣ်ကလူး မၤပူၤဖျဲးအီၤ. (မၤတၢ် ၁၂:၁-၁၁) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဆိကမိၣ်လၢ ‘ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ မၤပူၤဖျဲးထဲ စီၤပ့းတရူး ဒီးတမၤပူၤဖျဲး စီၤယၤကိာ်ဘၣ်လဲၣ်.’ ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်န့ၣ် လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပနာ်သ့သပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် “အတစံၣ်ညီၣ်တၢ် တတီတလိၤ နီတဘျီဘၣ်.” (၅ မိၤ ၃၂:၄) ပဝဲစ့ၢ်ကီး ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တစံးဆၢ ပတၢ်ထုကဖၣ် ဒ်ပဃ့အီၤအသိးဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပနာ်သ့သပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကစံးဆၢပတၢ်ထုကဖၣ် လၢတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ ဒီးကျဲလၢအဂ့ၤကတၢၢ်ထီဘိ. အဃိ ယဟိဝၤယွၤ မ့ၢ်စံးဆၢ ပတၢ်ထုကဖၣ် လၢကျဲဒ်လဲၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်ဂ့ၤ ပတကဒူးကဒ့ၣ်အီၤဘၣ်.—ဘး ၃၃:၁၃. တၢး၂၃.၁၁ ၂၁ ¶၆

ပှၤကွဲးလံာ်စီဆှံ စီၤယၤကိာ်န့ၣ် ခီဖျိလၢ ယဟိဝၤယွၤ အသးစီဆှံ ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်အီၤ အဃိ အတဲဝဲလၢ ပှၤလၢအကူၣ်တၢ်သ့န့ၣ် “အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤအသးလၢ ကဒိကနၣ်တၢ်အဂီၢ်.” ဖဲပဆိကမိၣ်ထံ တၢ်ကတိၤအံၤအခီပညီအခါ ပကအဲၣ်ဒိး ဒိကနၣ်ပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်အီၤတၢ်စိတၢ်ကမီၤတဖၣ် အကလုၢ်. ဘၣ်ဆၣ် ပှၤတဂၤဂၤ မ့ၢ်တဲပှၤလၢ ပတဘၣ်ဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤလိာ်ဘၣ်န့ၣ် ပတဘၣ်ဒိကနၣ် အဝဲသ့ၣ်အကလုၢ်ဘၣ်. (မၤတၢ် ၄:၁၈-၂၀) ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ် လၢပှဲၤဝဲထီဘိ အဃိ ပမ့ၢ်ဒိကနၣ် အကလုၢ်န့ၣ် ဂ့ၤဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ပဒိကနၣ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အကလုၢ်ဒံး. (စံး ၁၉:၇) မ့မ့ၢ်ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိန့ၣ် တလၢတပှဲၤဘၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်စိတၢ်ကမီၤ သနာ်က့ အဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ လၢလၢပှဲၤပှဲၤတသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယဟိဝၤယွၤဟ့ၣ်ဝဲ တၢ်စိတၢ်ကမီၤတနီၤ လၢမိပါ, ပဒိၣ်ပပှၢ် ဒီးတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ် အအိၣ်. (ကတိၤ ၆:၂၀; ၁ သ့း ၅:၁၂; ၁ ပ့း ၂:၁၃, ၁၄) အဃိ ဖဲပဒိကနၣ် အဝဲသ့ၣ်ကလုၢ်အခါ လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ပဒိကနၣ် ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်. တၢး၂၃.၁၀ ၆ ¶၂-၃

ပမ့ၢ်ဆိမိၣ်ထံ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်စိတၢ်ကမီၤန့ၣ် ပတၢ်နာ် ကဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်ထီၣ်. ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အိၣ်ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ ကမၤလၢပှဲၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤခဲလၢာ်. ဒီးယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အကဲသ့တၢ်လၢာ်ကစၢ်. (ဘး ၄၂:၂; မၢ် ၁၀:၂၇; အ့း ၃:၂၀) ယဟိဝၤယွၤ တဲဘၣ် စီၤအၤဘြၤဟၣ် ဒီးနီၢ်စၤရါလၢ အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်သးပှၢ်နာ်က့ အဖိကအိၣ်တဂၤ. (၁ မိၤ ၁၇:၁၅-၁၇) အအၢၣ်လီၤစ့ၢ်ကီး စီၤအၤဘြၤဟၣ်လၢ အစၢၤအသွဲၣ် ကန့ၢ်ဘၣ် ကီၢ်ကနၤဧၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဖဲစီၤအၤဘြၤဟၣ် အစၢၤအသွဲၣ် လၢအမ့ၢ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိတဖၣ် ဘၣ်ကဲကုၢ်လၢ ကီၢ်အဲၤကူပတူးအခါ လီၤဂာ်လၢ တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤ စီၤအၤဘြၤဟၣ်န့ၣ် ကဲထီၣ်သးတသ့ဘၣ်. သနာ်က့လၢခံ အဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ်. ယဟိဝၤယွၤ တဲဘၣ်စ့ၢ်ကီး မုၣ်ကနီၤတဂၤလၢ အမံၤမ့ၢ် နီၢ်မၤရံလၢ အကအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအဖိခွါ. တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ တဲဆိပာ်စၢၤဝဲတဖၣ်အံၤ ကမၤလၢပှဲၤထီၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤလၢ အတဲဆိပာ်စၢၤဝဲ ပူၤကွံာ်အနံၣ်လၢအကထိတဖၣ် ဖဲဧ့ၤဒ့ၣ်တၤသၣ်လီၢ်. (၁ မိၤ ၃:၁၅) ပမ့ၢ်ဆိမိၣ်ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်လၢယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲခဲလၢာ် ဒီးအမၤလၢပှဲၤဝဲဒ်လဲၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အစိကမီၤဒိၣ်မး. ဒီးပတၢ်နာ် ဘၣ်ဃးဒီး ဟီၣ်ခိၣ်သီစ့ၢ်ကီး ကဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်ထီၣ်.—ၡူ ၂၃:၁၄; ၡါ ၅၅:၁၀, ၁၁. တၢး၂၃.၀၄ ၂၈ ¶၁၀-၁၂

ယဟိဝၤယွၤ စံးဆၢဝဲ စီၤဒၤဝံးအတၢ်ထုကဖၣ် ဒီးမၤပူၤဖျဲးအီၤ. (၁ မူၤ ၁၉:၁၀, ၁၈-၂၀; ၂ မူၤ ၅:၁၇-၂၅) ဒီးပဝဲစ့ၢ်ကီး ပနာ်ဒ်န့ၣ်သပှၢ်တၢၢ်. (စံး ၁၄၅:၁၈) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တစံးဆၢပတၢ်ထုကဖၣ် ဒ်သိးပဆိမိၣ်ဘၣ်. တၢ်မၢဖိပီလူး ဃ့ထုကဖၣ် ဒီးဃ့ဝဲလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤလီၤမၢ်ကွံာ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အလီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ‘တၤဆှုၣ်တၤမဲလၢ အဖံးအညၣ်အကျါ’ န့ၣ်အိၣ်ဝဲ သၢဘျီညါ. ယဟိဝၤယွၤ စံးဆၢတၢ်လၢအဃ့ဝဲ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးအံၤဧါ. ယဟိဝၤယွၤစံးဆၢဝဲ သနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ တစံးဆၢအီၤ ဒ်သိးအဆိမိၣ်ဝဲဘၣ်. ပထံၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီးလၢ ယဟိဝၤယွၤ တမၤလီၤမၢ်န့ၢ် စီၤပီလူး အတၢ်ကီတၢ်ခဲဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ဒ်သိးဒီး စီၤပီလူး ကဆဲးအိၣ်ဒီး တၢ်သးတီ ဒီးဆဲးမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ ကန့ၢ်အဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ဟ့ၣ်အီၤတၢ်စိတၢ်ကမီၤ. (၂ ကရံၣ် ၁၂:၇-၁၀) တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တစံးဆၢပတၢ်ထုကဖၣ် ဒ်သိးပဆိမိၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပသ့ၣ်ညါသပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကဘၣ်မၤစၢၤပှၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် အသ့ၣ်ညါဝဲအဂ့ၤကတၢၢ်. တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်အ “မၤတၢ်သ့ဒိၣ်န့ၢ်အါန့ၢ်ဒံး တၢ်လၢပဃ့ ဒီးတၢ်လၢ ပဆိကမိၣ်ထီၣ်ခဲလၢာ် စၢၢ်တလၢၢ်.” (အ့း ၃:၂၀) အဃိ ပနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ အခါမ့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကစံးဆၢပတၢ်ထုကဖၣ် ဒ်ပလိၣ်ဘၣ်အသိး. တၢး၂၃.၀၅ ၈-၉ ¶၄-၆

ပမ့ၢ်ဆိမိၣ်ထံ လံာ်စီဆှံတၢ်အၢၣ်လီၤ ဘၣ်ဃး တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ် သမူထီၣ်က့ၤလၢ ခါဆူညါအဂ့ၢ်န့ၣ် ကကဲဘျုးလၢပဂီၢ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ခီဖျိလၢ ပကဆိးက့ထီၣ်နးမး အခါဖဲလဲၣ် မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢပအဲၣ်တဂၤဂၤ ကသံသဒၣ်ပှၤ အခါဖဲလဲၣ်န့ၣ် ပတသ့ၣ်ညါလီၤတံၢ်ဘၣ်. (စံၣ် ၉:၁၁; ယၤ ၄:၁၃, ၁၄) ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးတဖၣ်အံၤအခါ တၢ်မုၢ်လၢ်ဘၣ်ဃး တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ် သမူထီၣ်က့ၤန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပလဲၤခီဖျိ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အံၤကန့ၢ်. (၁ သ့း ၄:၁၃) လံာ်စီဆှံအဆၢ လၢအပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပပၢ်ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါပှၤဂ့ၤဂ့ၤ ဒီးအအဲၣ်ပှၤဒိၣ်မးန့ၣ် အိၣ်တဘျုးဆၢညါ. (လူၤ ၁၂:၇) ဆိမိၣ်ကွၢ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤဂဲၤဆၢထၢၣ် သမူထီၣ်က့ၤပှၤ ဒ်လီၢ်လီၢ် ဒီးပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး, ပတၢ်ဆိမိၣ် ဒီးပတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်နာ်က့ ကအိၣ်က့ၤ ဒ်လီၢ်လီၢ်အဃိ ပသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါပှၤဂ့ၤမး. ပပၢ်ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အအဲၣ်ပှၤနီၢ်ကီၢ်အဃိ အဟ့ၣ်ပှၤ တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ပကအိၣ်မူဘၣ် လီၤထူလီၤယိာ်. ဒီးပမ့ၢ်သံသနာ်က့ အကမၤဂဲၤဆၢထၢၣ် သမူထီၣ်က့ၤပှၤဒံး. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပနာ်လံာ်စီဆှံ အတၢ်အၢၣ်လီၤ ဘၣ်ဃး တၢ်ဂဲၤဆၢထၢၣ် သမူထီၣ်က့ၤလဲၣ်. ပှၤတဂၤလၢ အအၢၣ်လီၤလၢ ကမၤန့ၢ်ပှၤ တၢ်တမံၤမံၤန့ၣ် အကဘၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢ ပနာ်အီၤသ့ ဒီးအကဘၣ်မ့ၢ်ပှၤလၢ အဘၣ်သး မၤစၢၤတၢ်, အိၣ်ဒီးတၢ်စိတၢ်ကမီၤ ဒီးတၢ်သ့တၢ်ဘၣ် လၢကမၤလၢပှဲၤ အတၢ်အၢၣ်လီၤ. တၢး၂၃.၀၄ ၈-၉ ¶၂-၄

နီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသးန့ၣ် ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ကဂၢၢ်ကျၢၤဒိၣ်ထီၣ်အဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်မၤသကီးတၢ် တပူၤဃီစ့ၢ်ကီး. အဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိ ကဘၣ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ တပူၤဃီန့ၣ် အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မး. (လူၤ ၂:၂၂-၂၄; ၄:၁၆) နီၢ်မၤရံဒီးစီၤယိၤသး ပာ်လီၤအဒိအတဲာ် ဂ့ၤဒိၣ်မးလၢ ပှၤဒီမိၢ်ဝၤလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤအဂီၢ်. အဒိ နဖိမ့ၢ်အိၣ်န့ၣ် နကထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်, ပာ်လီၤတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကမၤဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ဒီးနကဟံန့ၢ် တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ နကဃ့ထုကဖၣ် ထဲခံဂၤအဂီၢ်န့ၣ် တညီထီဘိဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် နမ့ၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ တပူၤဃီဒီး နဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ် နတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ကဂ့ၤဒိၣ်ထီၣ်. တကးဒံးဘၣ် နတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး နဟံၣ်ဖိဃီဖိစ့ၢ်ကီး ကဂ့ၤဒိၣ်ထီၣ်. အဃိ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မးလၢ နကဘၣ်ပာ်ဆိ တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢ. ပှၤဒီမိၢ်ဝၤခံဂၤ မ့ၢ်အိၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ အတၢ်ဆီဟံၣ်ဆီဃီန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တဘၣ်သးမၤ ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ တပူၤဃီလၢၤဘၣ်. တၢ်မ့ၢ်ကဲထီၣ်သး ဒ်န့ၣ်န့ၣ် ဖဲနကမၤ ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအခါ တဲသကိးဆိ တၢ်ဂ့ၢ်ဖုၣ်ဖုၣ်ဖိ ဒီးတၢ်ဂ့ၢ်လၢ အမၤသးခုသုသး. သုမ့ၢ်မၤဒ်အံၤန့ၣ် ကမၤစၢၤသုလၢ သုတၢ်အဲၣ်လိာ်သး ကဒိၣ်ထီၣ်အါထီၣ် ဒီးသုကဘၣ်သး ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ တပူၤဃီ. တၢး၂၃.၀၅ ၂၂ ¶၇-၈

စီၤဧိၤဘါဒယၤ ပျံၤယဟိဝၤယွၤ အဃိ မၤစၢၤအီၤဒ်လဲၣ်. စီၤဧိၤဘါဒယၤ ပျံၤယဟိဝၤယွၤအဃိ အမၤတၢ်တီတီလိၤလိၤ ဒီးအကဲပှၤလၢ ပှၤနာ်န့ၢ်အီၤသ့. တကးဒံးဘၣ် စီၤပၤပာ်ထီၣ်အီၤလၢ အကတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်လၢ စီၤပၤအနီပူၤ. (ထိၣ်သတြီၤဒီး နဃ့မယၤ ၇:၂.) စီၤဧိၤဘါဒယၤ ပျံၤယဟိဝၤယွၤအဃိ မၤစၢၤအီၤလၢ အကအိၣ်ဒီးတၢ်သးဒူ. ဒီးခီဖျိလၢ အအိၣ်မူဘၣ်ဖဲ စီၤပၤအၤဃာ် လၢအမ့ၢ်ပှၤအၢတဂၤ ပၢတၢ်အစိၤ အဃိ အကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်သးဒူနီၢ်ကီၢ်. (၁ စီၤပၤ ၁၆:၃၀) တကးဒံးဘၣ် စီၤအၤဃာ်အမါ နီၢ်အံၤစ့ဘ့ၤလးန့ၣ် အဘါထီၣ် ဘဧၤလး ဒီးအသးဟ့ ယဟိဝၤယွၤ ဖးဒိၣ်အဃိ လၢကလံၤစိး အံၣ်စရ့လး အဒူၣ်တဆံအဘီမုၢ်န့ၣ် အကျဲးစၢး မၤဝဲဒ်သိး ပှၤတဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ လၢၤတဂ့ၤ. ဒီးအမၤသံစ့ၢ်ကီး ယဟိဝၤယွၤအဝံဒီဒူၣ်. (၁ စီၤပၤ ၁၈:၄) ဖဲနီၢ်အံၤစ့ဘ့ၤလး ဃုမၤသံ ယဟိဝၤယွၤ အဝံတဖၣ်အခါန့ၣ် စီၤဧိၤဘါဒယၤ ပာ်ခူသူၣ်ဝဲ ဝံအဂၤ ၁၀၀ လၢလ့ကိပူၤ ဒီးအပာ်ဝဲ “တပူၤ အဂၤ ၅၀ တပူၤ အဂၤ ၅၀ ဒီးဒုးအီၣ်ဒုးအီ အဝဲသ့ၣ် ကိၣ်ဒီးထံ.” (၁ စီၤပၤ ၁၈:၁၃, ၁၄) စီၤဧိၤဘါဒယၤ အိၣ်ဒီးတၢ်သးဒူနာ်က့ တၢ်လၢအမၤဝဲန့ၣ် နီၢ်အံၤစ့ဘ့ၤလး မ့ၢ်သ့ၣ်ညါဒု နီၢ်အံၤစ့ဘ့ၤလး ကမၤသံအီၤဒၣ်ဟီ. စီၤဧိၤဘါဒယၤ ကပျံၤတၢ် ဒီးအတဘၣ်သးသံ စ့ၢ်ကီးဘၣ်. သနာ်က့ အအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအအဲၣ် ပှၤလၢအမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး အအဲၣ်လီၤအသးဒံး. တၢး၂၃.၀၆ ၁၆ ¶၉-၁၀

ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤစ့ၢ်ကီး ယဟိဝၤယွၤ ဆဲးဟံးစုနဲၣ်ကျဲဝဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ် ဒ်အမၤဝဲလၢညါအသိး. အဟံးစုနဲၣ်ကျဲ အပှၤဂီၢ်မုၢ် ခီဖျိ အကလုၢ်ကထါ လံာ်စီဆှံ ဒီးအဖိခွါ လၢအမ့ၢ် တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အခိၣ်. တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ သူစ့ၢ်ကီးဝဲ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ လၢကဟံးစုနဲၣ်ကျဲပှၤ လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ. အဒိ ပကကွၢ်သကိး တၢ်ကဲထီၣ်သးဖဲ ၁၈၇၀ ဝံၤအလီၢ်ခံ. ခၠါ ထ့ရးစၢၤ ဒီးပှၤလၢအမၤသကိးတၢ်ဒီးအီၤန့ၣ် သ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲလၢ ၁၉၁၄ န့ၣ်ကကဲဝဲ နံၣ်လၢအရ့ဒိၣ်တနံၣ် လၢအဘၣ်ထွဲလိာ်သးဒီး ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ်. (ဒၤ ၄:၂၅, ၂၆) အဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲဒ်န့ၣ် ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်ဃုသ့ၣ်ညါ ဒီးမၤလိဝဲ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ် နာ်ဝဲလၢ ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ ကဟဲလၢပှဲၤထီၣ်နီၢ်ကီၢ်. ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲအဝဲသ့ၣ်လၢ ကဃုသ့ၣ်ညါ ဒီးမၤလိဝဲ ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ပထံၣ်ဘၣ်တၢ်အုၣ်အသး သပှၢ်တၢၢ်. ဖဲ ၁၉၁၄ နံၣ်န့ၣ် ဟီၣ်ခိၣ်တၢ်ဒုး တၢတဘျီ ကဲထီၣ်အသးဝံၤဒီး တၢ်ဆါသံသတြိာ်, ဟီၣ်ခိၣ်ဟူး ဒီးတၢ်သၣ်ဝံၤလီၤဒိ အိၣ်ထီၣ်ဝဲအဃိ တၢ်ကဲထီၣ်သးတဖၣ်အံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် စးထီၣ်ပၢတၢ်လံ. (လူၤ ၂၁:၁၀, ၁၁) အဃိ ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲ ခရံာ်ဖိပိာ်ခွါလၢ အသးဘျၢတဖၣ်အံၤ ဒ်သိးကမၤစၢၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်. တၢး၂၄.၀၂ ၂၂ ¶၁၁

ပကဲ ယဟိဝၤယွၤအခ့အပှၤအဃိ ပသ့ၣ်ညါလၢ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ပှၤ ဒီးအဘၣ်သးလၢ ပအိၣ်ဒီး တၢ်အိၣ်မူလၢအဂ့ၤကတၢၢ်. (ရိ ၈:၃၅-၃၉) ဒီးပသ့ၣ်ညါစ့ၢ်ကီးလၢ ပမ့ၢ်အိၣ်မူမၤထွဲ လံာ်စီဆှံ တၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ကကဲဘျုးလၢပဂီၢ်ထီဘိ. (ၡါ ၄၈:၁၇, ၁၈) ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲ လၢပတဆိမိၣ်ဘၣ်ဘၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. အဒိ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ တဂၤဂၤ ကထီဒါပှၤ. ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ တဂ့ၤဘၣ်အဃိ ပမၤကစၢ်ယွၤတၢ်မၤ ဒ်သိးဒီး ပဘၣ်သးမၤန့ၣ် တသ့ခဲလၢာ်ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကထံၣ်ဘၣ်စ့ၢ်ကီး န့ဆၢၣ်တၢ်ဘၣ်ဒိဘၣ်ထံး အဃိ ပဟံၣ်ပဃီကဟးဂီၤ မ့တမ့ၢ် ခီဖျိလၢ ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဃိ ပကထံၣ်ဘၣ် တၢ်မၤအၢမၤနး. ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်အံၤအခါ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကဆိမိၣ်လၢ ‘ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီးယၤ ဒ်အံၤလဲၣ်. မ့ၢ်ယမၤကမၣ်ဘၣ်တၢ် တမံၤမံၤဟီဧါ. တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီးယၤ ဒ်အံၤအဃိ မ့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ တဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးယၤဘၣ်ဟီဧါ.’ နဆိမိၣ်ဘၣ်ဒ်န့ၣ် တဘျီဘျီဧါ. နမ့ၢ်ဆိမိၣ်ဘၣ် ဒ်န့ၣ်နာ်က့ တဘၣ်သးဟးဂီၤတဂ့ၤ. ယဟိဝၤယွၤ အခ့အပှၤလၢအသးတီ လၢအတူၢ်ဘၣ်တၢ် ဒ်သိးနၤန့ၣ် အိၣ်ဒီဒူၣ်.—စံး ၂၂:၁, ၂; ဃဘး ၁:၂, ၃. တၢး၂၃.၀၄ ၁၄ ¶၁-၂

ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်လ့ပစီလၢ ကမၤဟးဂီၤ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ လၢပတၢ်ဆိမိၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ လၢပတၢ်မၤမ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ် ပကဘၣ်ဟးဆှဲးအီၤတဘျီဃီ. ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သးဝဲလၢ ပက ‘ဒိကနၣ်အီၤလၢ ပသူၣ်ကံၢ်သးလဲ.’ (ရိ ၆:၁၇) တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဟံးစုနဲၣ်ကျဲန့ၣ် ဂ့ၤလၢပဂီၢ်ထီဘိ ဒီးအတၢ်သိၣ်တၢ်သီန့ၣ် ပဆီတလဲတသ့ဘၣ်. (ၡါ ၄၈:၁၇, ၁၈; ၁ ကရံၣ် ၆:၉, ၁၀) ဒ်သိး ပတဆဲးတီဒီး ယဟိဝၤယွၤလၢၤတဂ့ၤအဂီၢ် မုၣ်ကီၤလံၢ် မၤအၢမၤနးပှၤလၢ နီၢ်ခိတကပၤ ဒီးလၢပသးအတၢ်တူၢ်ဘၣ် တကပၤစ့ၢ်ကီး. မုၣ်ကီၤလံၢ် တိာ်ပာ်ဝဲလၢအ “ကယူၢ်လီၤကွံာ်” ပှၤ ဒီးအဘၣ်သးလၢ ပတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ကဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ. (၁ ပ့း ၅:၈) ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ်ပာ်လီၤသး ဂၢၢ်ဂၢၢ်ကျၢၤကျၢၤလၢ ကမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အဃိ ပှၤမၤပျံၤမၤဖုး, ပှၤတီၢ် ဒီးမၤသံအဝဲသ့ၣ်. (မၤတၢ် ၅:၂၇, ၂၈, ၄၀; ၇:၅၄-၆၀) ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤစ့ၢ်ကီး မုၣ်ကီၤလံၢ် ဆဲးမၤအၢမၤနး ခရံာ်ဖိတဖၣ်ဒံး. အဒိ လၢကီၢ်ရၢၡါ ဒီးထံကီၢ်အဂၤတနီၤန့ၣ် ပှၤထီဒါတၢ်တဖၣ် မၤအၢမၤနး ဒီးမၤဆါဝဲ ပဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် အမၠိမၠိ. မုၣ်ကီၤလံၢ်သူ “တၢ်ကူၣ်ထီၣ်ဖးလီၤတဖၣ်” ဒ်သိး ကမၤအၢမၤနးပှၤ.—အ့း ၆:၁၁. တၢး၂၃.၀၇ ၁၅-၁၆ ¶၆-၉

ပမ့ၢ်မၤလိ လံာ်စီဆှံဆူၣ်ဆူၣ်န့ၣ် ပတၢ်အဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ကဒိၣ်ထီၣ်. တၢ်အဲၣ်န့ၣ် ထိၣ်ဟူးထိၣ်ဂဲၤထီၣ်ပှၤလၢ ပကမၤထွဲ တၢ်လၢပမၤလိဘၣ်တဖၣ်. ဒီးတၢ်အဲၣ်ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အဘၣ်လိာ်သးဒီး လံာ်စီဆှံ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ. တကးဒံးဘၣ် ခီဖျိလၢ ပဘၣ်သးမၤသးခု ကစၢ်ယွၤအသးအဃိ ပဆီတလဲ ပတၢ်ပာ်သူၣ်ပာ်သး ဒီးပလုၢ်လၢ်သကဲာ်ပဝးတဖၣ်. ဒ်ဖိသၣ်ကွၢ်လိဝဲ အမိအပါအသိး ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပဂုာ်ကျဲးစၢးကွၢ်လိ ပပၢ်ယဟိဝၤယွၤ. (အ့း ၅:၁, ၂) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပကသံကွၢ်လီၤပသးလၢ ‘အခဲအံၤ မ့ၢ်ယအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒိၣ်န့ၢ်ဒံး ယသ့ၣ်ညါ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီသီသီ အခါဒံးဧါ. ဖဲယဒိးဘျၢထံ ဝံၤအလီၢ်ခံန့ၣ် မ့ၢ်ယအဲၣ် ယဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ် ဒိၣ်ထီၣ်စ့ၢ်ကီးဧါ. ဒီးယတၢ်ဆိမိၣ် ဒီးတၢ်လၢယမၤန့ၣ် မ့ၢ်အလီၤဂာ်ဒိၣ်ထီၣ် ဒ်သိးဒီး ယဟိဝၤယွၤစ့ၢ်ကီးဧါ.’ အဒိ “နတၢ်အဲၣ်လၢ အအိၣ်ဒီးနၤလၢ အခီၣ်ထံး” န့ၣ်မ့ၢ်ခုၣ်လီၤသနာ်က့ တဘၣ်သးဟးဂီၤတဂ့ၤ. ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤစ့ၢ်ကီး တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး အဝဲသ့ၣ်ဒ်န့ၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူးတသးလၢာ် အဝဲသ့ၣ်ဘၣ် ဒီးအတသးလၢာ်ပှၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်. (လီၣ် ၂:၄, ၇) ယ့ၣ်ၡူးသ့ၣ်ညါဝဲလၢ ပက့ၤမၤဒိၣ်ထီၣ် ပတၢ်အဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒ်သိးလၢညါသ့. တၢး၂၃.၀၇ ၈ ¶၂-၃

တၢ်မၢဖိ ပ့းတရူး မၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်. အဆိကတၢၢ်န့ၣ် စီၤပ့းတရူး နာ်န့ၢ်လီၤသးအါတလၢ, အပတြၢၤလီၤသး ဒီးတဲဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးအပျဲၢ်အဘီၣ် အဂၤတဖၣ် မ့ၢ်ပာ်တ့ၢ်ကွံာ် ယ့ၣ်ၡူးသနာ်က့ အတပာ်တ့ၢ် ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်. (မၢ် ၁၄:၂၇-၂၉) ဒီးစီၤပ့းတရူး မံဘၣ်အသး တလီၢ်လီၢ်. (မၢ် ၁၄:၃၂, ၃၇-၄၁) ဝံၤဒီး ဖဲပှၤဟဲဖီၣ်ယ့ၣ်ၡူးအခါ စီၤပ့းတရူး ပာ်တ့ၢ်ကွံာ်အီၤ. (မၢ် ၁၄:၅၀) လၢခံ စီၤပ့းတရူး ဆိၣ်အၢလီၤအသး ဒီးအတဲဝဲလၢ အတသ့ၣ်ညါ ယ့ၣ်ၡူးဘၣ်န့ၣ် သၢဘျီညါ. (မၢ် ၁၄:၆၆-၇၁) ဖဲစီၤပ့းတရူး သ့ၣ်ညါလီၤသးလၢ အမၤကမၣ်တၢ်ဖးဒိၣ်အခါ အမၤဝဲဒ်လဲၣ်. စီၤပ့းတရူး အသးဘၣ်ဒိဒိၣ်မး ဒီးဟီၣ်ဝဲ. (မၢ် ၁၄:၇၂) စီၤပ့းတရူး မၤကမၣ်တၢ်သနာ်က့ ယ့ၣ်ၡူး တသိၣ်ဃီၣ်အီၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ယ့ၣ်ၡူး တဲအီၤလၢ အကန့ၢ်အါထီၣ်မူဒါ. (ယိၤ ၂၁:၁၅-၁၇) စီၤပ့းတရူး သ့ၣ်ညါလီၤသးလၢ အမၤဘၣ်တၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ် သနာ်က့ အဂုာ်ကျဲးစၢး ဆဲးမၤက့ၤတၢ်လၢအဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိ အဆဲးမၤဝဲ ဒ်န့ၣ်လဲၣ်. အသ့ၣ်ညါလၢ ယ့ၣ်ၡူး သးတလၢာ်အီၤဘၣ် ဒီးယ့ၣ်ၡူး အဲၣ်အီၤဒံး. ပန့ၢ်ဘၣ်တၢ်မၤလိ ဒ်လဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သးလၢ ပကနာ်လၢ အအဲၣ်ပှၤ ဒီးအသးအိၣ် ပျၢ်ကွံာ်ပတၢ်ကမၣ်.—ရိ ၈:၃၈, ၃၉. တၢး၂၄.၀၃ ၁၈-၁၉ ¶၁၃-၁၅

ပှၤလၢအမၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်မဲာ်ဆှး, ကတူၢ်ဘၣ်လၢ အလုၢ်အပှ့ၤတအိၣ်ဘၣ်, ကဒၢထီၣ်, ဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိ ကလီၤဖး. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ကဟးဂီၤ ဒီးဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ကန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဆါ အဃိ အသးသမူတထီလၢၤဘၣ်. မ့မ့ၢ် ပှၤလၢအကူၣ်တၢ်သ့န့ၣ် အတလဲၤလၢ ပိာ်မုၣ်လၢ အသးတဆးဘၣ်အ “ဟံၣ်” ဘၣ်. (ကတိၤ ၇:၂၃) ဖဲ ကတိၤဒိ ၉:၁၈ န့ၣ်တဲဝဲလၢ “ပှၤလၢ ပိာ်မုၣ်တဂၤအံၤ ကိးနုာ်ဝဲတဖၣ် လီၤဘျၢလၢ တၢ်သွၣ်ခိၣ်.” အဃိ ပှၤလၢအလဲၤနုာ်လၢ ပိာ်မုၣ်တဂၤအံၤအဟံၣ်န့ၣ် ကထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်သံ. ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤအါဂၤလဲၤဝဲဒံးလဲၣ်. (ကတိၤ ၉:၁၃-၁၈) ပှၤအါဂၤလၢ အကွၢ်တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့န့ၣ် လၢခံအဝဲသ့ၣ် မၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ. ပှၤအါတက့ၢ် ဆိမိၣ်ဝဲလၢ အမ့ၢ်ကွၢ်တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့နာ်က့ အတဘၣ်နီတမံၤဘၣ် ဒီးအတမၤကမၣ်တၢ်ဘၣ်. နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ပှၤလၢအစွဲ တၢ်ကွၢ်တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့န့ၣ် အပတုာ်ဝဲ တန့ၢ်ညီညီဘၣ် ဒီးအတပာ်ကဲလီၤအသး ဒီးအတပာ်ကဲ ပှၤဂၤလၢၤဘၣ်. ဒီးပှၤတဂၤမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့လံန့ၣ် အသးပ့ၤနီၣ်ဝဲ တန့ၢ်ညီညီဘၣ်. တၢ်ကွၢ်တၢ်ဂီၤဘ့ၣ်ဆ့န့ၣ် အမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်မိၣ်န့ၢ်သးလီ လၢအအၢ တန့ၢ်ဘၣ်. အိၣ်ဒၣ် အကမၤအါထီၣ် တၢ်သူၣ်လီသးကွံလၢ အတဂ့ၤဘၣ်ဟီ.—ကလီး ၃:၅; ယၤ ၁:၁၄, ၁၅. တၢး၂၃.၀၆ ၂၃ ¶၁၀-၁၁

တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ဘီမုၢ်လၢအဂၤတဖၣ် ထီဒါဝဲ ဘြံးတၢၤဒီးအမဲရကၤ ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် ဂုာ်န့ၢ်အလီၢ် တန့ၢ်နီတဘျီဘၣ်. ပသ့ၣ်ညါလၢ “လၢၢ်တဖျၢၣ်” လၢအဒိလီၤဝဲ ကစၢ်ယွၤ အဘီအမုၢ်န့ၣ် ကမၤဟးဂီၤကွံာ်ဝဲ တၢ်ဂီၤတဒုအံၤအခီၣ် လၢအဒိလီၤဝဲ ဘြံးတၢၤဒီးအမဲရကၤ. (ဒၤ ၂:၃၄, ၃၅, ၄၄, ၄၅) တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ဘၣ်ဃးဒီး ဝံဒၤနံးယ့လး အတၢ်စံးပာ် လၢအမ့ၢ် တၢ်ဂီၤဖးဒိၣ်တဒု လၢအခီၣ်မ့ၢ်ဝဲ ထးဒီးကပံာ်န့ၣ် နနာ်ဧါ. နမ့ၢ်နာ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအံၤန့ၣ် အကမၤစၢၤနၤလၢ နကဆၢတဲာ် တၢ်လၢအဘၣ် လၢနတၢ်အိၣ်မူအပူၤ. ဒီးနသ့ၣ်ညါလၢ တယံာ်လၢၤဘၣ် တၢ်ပၢတၢ်ပြးလၢဟီၣ်ခိၣ်အံၤ ကဟးဂီၤကွံာ် အဃိ နတသးစၢၢ်ဆၢလၢ နကဃုထဲကျိၣ်စ့ ဒီးတၢ်ထူးတၢ်တီၤဘၣ်. (လူၤ ၁၂:၁၆-၂၁; ၁ ယိၤ ၂:၁၅-၁၇) နနၢ်ပၢၢ် ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ အခီပညီအဃိ အမၤစၢၤနၤဒ်သိး နကထံၣ်တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ ဒ်အမ့ၢ် တၢ်မၤလၢအရ့ဒိၣ်. (မး ၆:၃၃; ၂၈:၁၈-၂၀) နမၤလိ ဝံအတၢ်စံးပာ်အံၤ ဝံၤအလီၢ်ခံ သံကွၢ်လီၤနသးလၢ ‘မ့ၢ်ယတၢ်ဆၢတဲာ်တဖၣ် ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ ယနာ်လၢ ကစၢ်ယွၤ အဘီအမုၢ် ကမၤဟးဂီၤကွံာ် ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ပၢတၢ်ပြးခဲလၢာ်ဧါ.’ တၢး၂၃.၀၈ ၁၁ ¶၁၃-၁၄

ဖဲပမၤတၢ် တမံၤမံၤအခါ ပကဘၣ်အိၣ်ဒီး တၢ်ဆီၣ်လီၤသး ဒီးသ့ၣ်ညါလၢ ခီဖျိလၢ ပသးနံၣ်, တၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့ ဒီးတၢ်အိၣ်သးအဃိ တၢ်လၢပမၤတသ့ဘၣ်န့ၣ် ကအိၣ်ဝဲ. ဒီးခီဖျိလၢ နသးနံၣ် ဒီးနတၢ်အိၣ်ဆူၣ်အိၣ်ချ့အဃိ နမၤမူဒါတခါခါ မ့ၢ်တန့ၢ်ဘၣ်န့ၣ် ကွၢ်လိစီၤဘၢ်စံးလဲ အဒိအတဲာ် ဒီးတဲလၢနမၤတန့ၢ်ဘၣ်. (၂ မူၤ ၁၉:၃၅, ၃၆) ကွၢ်လိစီၤမိၤၡ့ အဒိအတဲာ် ဒီးတူၢ်လိာ်ပှၤဂၤ အတၢ်မၤစၢၤ ဒီးမ့ၢ်သ့န့ၣ် ဟ့ၣ်လီၤမူဒါလၢ ပှၤဂၤ. (၂ မိၤ ၁၈:၂၁, ၂၂) နမ့ၢ်ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်ဆီၣ်လီၤသးဒ်န့ၣ်န့ၣ် အကမၤစၢၤနၤဒ်သိး နတမၤတၢ်လၢ အကမၤလီၤဘှံး နသးဘၣ်. ဒီးပှၤဂၤဆၢတဲာ်တၢ် မ့ၢ်ကမၣ်န့ၣ် ပတလိၣ်တူၢ်ဘၣ်လၢ ပတၢ်ကမၣ်အိၣ်ဘၣ်. ဒီးပတဘၣ် ဆၢတဲာ်န့ၢ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်ဘၣ်. ဒီးဖဲပှၤဂၤ မၤကမၣ်တၢ်အခါ ပဒီသဒၢအဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်လၢအကဲထီၣ်သး ခီဖျိလၢအတၢ်ဆၢတဲာ်အဃိ တသ့ထီဘိဘၣ်. အဒိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ဖိမုၣ်မ့တမ့ၢ်ဖိခွါ တဂၤဂၤ ပာ်လီၤအသးလၢ အတဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤလၢၤဘၣ်. အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဆၢတဲာ်အံၤ ကမၤဘၣ်ဒိ မိပါအသးဖးဒိၣ်ညါ. ဘၣ်ဆၣ် မိပါလၢ အတူၢ်ဘၣ်လၢ အတၢ်ကမၣ်အိၣ် ခီဖျိလၢ အဖိအတၢ်ဆၢတဲာ်အဃိန့ၣ် ဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဝံတၢ်ယိးဃၢလၢ အနီၢ်ကစၢ်အဂီၢ်. တၢ်ဝံတၢ်ယိးအံၤ ယဟိဝၤယွၤ တအဲၣ်ဒိးလၢ မိပါတဖၣ် ကဘၣ်ဝံဝဲဘၣ်. တၢး၂၃.၀၈ ၂၉ ¶၁၁-၁၂

ဒ်ပဝဲဒၣ်အသိး စီၤၡံၡိၣ်စ့ၢ်ကီး အတကဲပှၤလၢပှၤပှဲၤဘၣ်. အဃိ တဘျီတခီၣ်န့ၣ် အဆၢတဲာ်တၢ် လၢအကမၣ်. ဘၣ်တဘျီ ခီဖျိလၢ အဆၢတဲာ်တၢ်ကမၣ်အဃိ အထံၣ်ဘၣ် တၢ်ကီတၢ်ခဲဖးဒိၣ်. ဖဲစီၤၡံၡိၣ်ကဲဝဲ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ အစံၣ်ညီၣ်ကွီၢ် န့ၢ်တတီၤဖိအခါအ “အဲၣ်ဘၣ်ဝဲ ပိာ်မုၣ်တဂၤ လၢအအိၣ်လၢ စိရ့း အတၢ်တြီၤပူၤလီၤ. ပိာ်မုၣ်တဂၤန့ၣ် အမံၤမ့ၢ်ဝဲ နီၢ်ဒလံလၤ.” လၢညါန့ၣ် စီၤၡံၡိၣ် ဘၣ်သးဟံးန့ၢ်အမါလၢ ပှၤဖလ့ၡသးမုၣ်တဂၤ. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ “ယဟိဝၤယွၤ ဟံးစုနဲၣ်ကျဲ” စီၤၡံၡိၣ်လၢ အကမၤဝဲဒ်န့ၣ် ဒ်သိးအက “ဃုန့ၢ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ အကဒုးဝဲ ပှၤဖလ့ၡသးဖိ” အဂီၢ်. လၢခံ စီၤၡံၡိၣ် လဲၤနုာ်လၢ ပိာ်မုၣ်ဆါလီၤအီၣ်သးတဂၤအဟံၣ် လၢအအိၣ်လၢ ပှၤဖလ့ၡသးဖိ အဝ့ၢ်ဂါစၤအပူၤ. စီၤၡံၡိၣ် အိၣ်ဝဲဖဲန့ၣ်အဃိ အန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤအီၤဒ်သိး အကမၤနၢၤဝဲ ပှၤဖလ့ၡသးဖိ. (စံၣ်ညီၣ် ၁၄:၁-၄; ၁၆:၁-၃) မ့မ့ၢ်နီၢ်ဒလံလၤန့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အကဲပှၤအံၣ်စရ့လးဖိအဃိ စီၤၡံၡိၣ် ဘၣ်သးဟံအီၤန့ၣ် တမ့ၢ်ခီဖျိလၢ အကမၤနၢၤ ပှၤဖလ့ၡသးဖိ အဂီၢ်ဘၣ်. ပှၤဖလ့ၡသးဖိ ဟ့ၣ်လီၤ နီၢ်ဒလံလၤ စ့အါမး ဒီးမၢအကွဲန့ၢ်လွဲန့ၢ် စီၤၡံၡိၣ် ဒ်သိး အကတဲဖျါထီၣ် အတၢ်ခူသူၣ်. တၢး၂၃.၀၉ ၅ ¶၁၂-၁၃

တၢ်နၢ်ပၢၢ်လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ် ကမၤစၢၤပှၤလၢ ပကအိၣ်ဒီးတၢ်သးစူၤ. ပှၤလၢအနၢ်ပၢၢ်တၢ် လီၤတံၢ်လီၤဆဲးန့ၣ် ဖဲပှၤတဲအါတၢ်ဒီးအီၤ ဘၣ်ဃးဒီး အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် အဂ့ၢ်အခါ အတသးဒိၣ်ထီၣ်တၢ်ဘၣ်. အဒိ ပှၤတနီၤန့ၣ် အသံကွၢ်ပှၤတၢ်သံကွၢ် ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ အသံကွၢ်ပှၤလဲၣ်န့ၣ် အတတဲပၠးပှၤတၢ်ဂ့ၢ်ဘၣ်. အဃိ တချုးလၢ ပစံးဆၢ အဝဲသ့ၣ်ဒံးဘၣ်န့ၣ် ပကဘၣ်ဆိမိၣ်ထံလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ အသံကွၢ်ပှၤ တၢ်သံကွၢ်ဒ်န့ၣ်လဲၣ်. (ကတိၤ ၁၆:၂၃) ပကကွၢ်သကိး ဖဲစီၤကံးဒဧိၣ် တဲတၢ်ဒီး ပှၤအ့ဖရဲၣ်ဖိအခါ အမၤဝဲဒ်လဲၣ်. ပှၤအ့ဖရဲၣ်ဖိ သးဒိၣ်ထီၣ် စီၤကံးဒဧိၣ် ဒီးတဲအီၤလၢ ဖဲအလဲၤဒုးဝဲ အဒုၣ်အဒါအခါ ဘၣ်မနုၤအဃိ အတလဲၤကိးဃုာ်ဒီး အဝဲသ့ၣ်ဘၣ်လဲၣ်. ပှၤအ့ဖရဲၣ်ဖိတဖၣ် သးဒိၣ်ထီၣ်တၢ်န့ၣ် တၢ်ဂ့ၢ်ခိၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်ပာ်ထီၣ်ထီသးအဃိ. အဝဲသ့ၣ်တၢ်ထံၣ် မ့ၢ်အိၣ်ဒ်လဲၣ်ဒ်လဲၣ် သနာ်က့ စီၤကံးဒဧိၣ် နၢ်ပၢၢ်စၢၤအဝဲသ့ၣ် အတၢ်တူၢ်ဘၣ် ဒီးတဲတၢ်ဒီးအဝဲသ့ၣ်မုာ်မုာ်. ခီဖျိလၢ စီၤကံးဒဧိၣ် တဲတၢ်မုာ်မုာ်အဃိ “အဝဲသ့ၣ် အသးခုၣ်လီၤက့ၤဝဲ.”—စံၣ်ညီၣ် ၈:၁-၃. တၢး၂၃.၀၉ ၁၆ ¶၈-၉

ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအဖိခွါ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် အိၣ်ဒီး တၢ်ရ့လိာ်သး လၢအဂ့ၤဒိၣ်မး. ယဟိဝၤယွၤ ထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ ပှၤရ့ဒီးအဖိခွါတဂ့ၤဘၣ်, ပှၤတတူၢ်လိာ်အဖိခွါဘၣ် ဒီးအဖိခွါ ဘၣ်တူၢ်တၢ်အါမံၤအဃိ အသးကဘၣ်ဒိ ဖးဒိၣ်ညါ. ဆိကမိၣ်ကွၢ် တၢ်အဒိတခါအံၤ. မိပါတဂၤဂ့ၤ တဂၤဂ့ၤလၢ အဖိသံသဒၣ်အီၤန့ၣ် တူၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်လီၤဟိ ဒီးတၢ်သးဘၣ်ဒိနးမး. ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပနာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ ပှၤသံတဖၣ် ကဂဲၤဆၢထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ ဘၣ်ဆၣ် ဖဲပှၤလၢပအဲၣ်တဂၤ သံသဒၣ်ကွံာ်ပှၤအခါ တၢ်မုၢ်လၢ်အံၤ တမၤလီၤမၢ်ကွံာ် တၢ်သးဘၣ်ဒိလၢ ပတူၢ်ဘၣ်ဘၣ်. တၢ်အဒိတခါအံၤ ဒုးသ့ၣ်ညါပှၤလၢ ဖဲယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်ကွၢ်ဝဲ အဖိခွါလၢအအဲၣ်ဝဲတဂၤ ဘၣ်တူၢ်တၢ်နးမး ဒီးသံဝဲဖဲ လါနံစၣ် ၁၄ သီ, ခ.န ၃၃ အခါ အသးကဘၣ်ဒိ ဒိၣ်မး. (မး ၃:၁၇) စးထီၣ်ခဲအံၤ ဒီးဖဲတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ဖဲနမၤ နီၢ်ကစၢ် တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ဒီးဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအခါ မၤလိအါထီၣ်ကွၢ် ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ပှ့ၤက့ၤအဂ့ၢ်. ဒီးဖဲတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤအမူး ဘၣ်ဝဲတနံၤန့ၣ် တဘၣ်သးပ့ၤနီၣ်ကွၢ် ဂီၤခီတၢ်ဘါ အတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤလီၤဆီတဂ့ၤ. ပမ့ၢ်အိၣ်ကတီၤသး လၢတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ အမူးအဂီၢ်န့ၣ် ပမၤစၢၤပှၤဂၤဒ်သိး အဝဲသ့ၣ်ကန့ၢ်ဘၣ်အဘျုး ကသ့ဒိၣ်ထီၣ်.—ဧ့ ၇:၁၀. တၢး၂၄.၀၁ ၁၁ ¶၁၀-၁၂

ကျဲတဘိလၢ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ လၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ ပဃ့ထုကဖၣ်လၢအအိၣ်. ဒီးယဟိဝၤယွၤ ကစံးဆၢပတၢ်ထုကဖၣ် ခီဖျိ အဟ့ၣ်ပှၤ “တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလီၤဆီ.” (၂ ကရံၣ် ၄:၇) တကးဒံးဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အကလုၢ်ကထါ လံာ်စီဆှံန့ၣ် “အိၣ်ဒီးအစိကမီၤ.” (ဧ့ၤ ၄:၁၂) အဃိ ပမ့ၢ်ဖးလံာ်စီဆှံ ဒီးဆိကမိၣ်ထံအီၤန့ၣ် ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ. (စံး ၈၆:၁၁) ဖဲပဃ့ထုကဖၣ် လၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးဖးအကလုၢ်ကထါအခါ ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒ်သိး ပတူၢ်တၢ်ခီၣ်တၢ်ကကဲ, ပကအိၣ်ဒီး တၢ်သးခု ဒီးပမၤလၢပှဲၤ ပမူဒါလၢအကီအခဲ ကန့ၢ်အဂီၢ်. ခဲအံၤ ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ မၤဆူၣ်ထီၣ်ဝံယိၤနါ အဂံၢ်အဘါဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်. ဖဲဝံယိၤနါ န့ၢ်ဘၣ်မူဒါလၢ အကီအခဲအခါ ခီဖျိလၢ အပျံၤတၢ်အဃိ အဝဲပာ်တ့ၢ်ကွံာ် မူဒါတခါအံၤ. အဃိ အဘူးကသံ လၢပီၣ်လဲၣ်ပူၤ ဒီးပှၤဒိးကဘီဖိ လၢအဂၤစ့ၢ်ကီး အသးသမူ အိၣ်လၢတၢ်လီၤဘၣ်ယိၣ်. လၢခံ ဖဲပှၤကွံာ်လီၤ ဝံယိၤနါ လၢပီၣ်လဲၣ်ပူၤအခါ ညၣ်ဖးဒိၣ် ယူၢ်လီၤကွံာ်အီၤ ဒီးအဘၣ်အိၣ်လၢ ညၣ်ဟၢဖၢပူၤ. ဖဲဝံယိၤနါအိၣ်လၢ ညၣ်ဟၢဖၢပူၤအခါ အဒိးန့ၢ်ဘၣ်ဝဲ တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါဒ်လဲၣ်. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ အဃ့ထုကဖၣ် လၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ်.—ယိၤနါ ၂:၁, ၂, ၇. တၢး၂၃.၁၀ ၁၃ ¶၄-၆

တၢ်မၢဖိပ့းတရူးကွဲးဝဲ လံာ်ပရၢခံဘ့ၣ်အံၤလၢ ခရံာ်ဖိလၢ တၢ်မၢဖိအစိၤအဂီၢ်. ဘၣ်ဆၣ် လံာ်ခံဘ့ၣ်အံၤ ယဟိဝၤယွၤ ပာ်လီၤစ့ၢ်ကီးဝဲ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤ. အဃိ လံာ်ခံဘ့ၣ်အံၤ ကဲဘျုးလၢ ပဂီၢ်စ့ၢ်ကီး. (ရိ ၁၅:၄) ပှၤလၢပခိၣ်ပဃၢၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် တနာ်တၢ်လၢ လံာ်စီဆှံတဲဝဲ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်ကမၤအသးလၢ ခါဆူညါအဂ့ၢ်ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် ခီဖျိလၢ ပစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အကတၢၢ်အဂ့ၢ်န့ၣ် အိၣ်လၢအနံၣ်အါမးလံအဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပှၤလၢအထီဒါတၢ်တဖၣ် ကမၤမဲာ်ဆှးပှၤ. ပှၤတနီၤ တဲဝဲလၢ တၢ်အကတၢၢ် တဟဲနီတဘျီဘၣ်. (၂ ပ့း ၃:၃, ၄) ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ, ပသကိးလၢတၢ်မၤလီၢ် မ့တမ့ၢ် ဖဲပလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်အခါ ပှၤမ့ၢ်တဲပှၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ပတၢ်နာ်လီၤစှၤသ့. အဃိ ဒ်သိးပတၢ်နာ် တလီၤစှၤတဂ့ၤအဂီၢ် စီၤပ့းတရူး ပာ်ဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ တၢ်ဂ့ၢ်တနီၤလၢ ကမၤစၢၤပှၤ. ပှၤတနီၤ ဆိမိၣ်ဝဲလၢ ယဟိဝၤယွၤ ထုးယံာ်တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ အကမၤဟးဂီၤ ပှၤအၢပှၤသီ. ဘၣ်ဆၣ် စီၤပ့းတရူး အတၢ်ကတိၤန့ၣ် ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်ပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဆၢကတီၢ် ဒီးပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ဆၢကတီၢ်န့ၣ် လီၤဆီလိာ်သးဒိၣ်မး. (၂ ပ့း ၃:၈, ၉) လၢယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ထံၣ်န့ၣ် အနံၣ်တကထိ မၤအသး ဒ်သိးဒီး တသီလီၤ. ယဟိဝၤယွၤ တအဲၣ်ဒိးလၢ ပှၤကတုၤလၢ တၢ်ဟးဂီၤနီတဂၤဘၣ် အဃိ အဝံသးစူၤတၢ်. ဘၣ်ဆၣ် ကစၢ်ယွၤ အမုၢ်နံၤ မ့ၢ်ဟဲတုၤန့ၣ် အကမၤဟးဂီၤကွံာ် ပှၤအၢပှၤသီခဲလၢာ်. တၢး၂၃.၀၉ ၂၆-၂၇ ¶၂-၅

ဘၣ်မနုၤအဃိ တၢ်မၢဖိပီလူးကွဲး လံာ်ပရၢလၢ ပှၤဧ့ၤဘြံၤဖိ လၢအကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိ လၢအအိၣ်လၢ ကီၢ်ယူဒၤအပူၤလဲၣ်. စီၤပီလူးကွဲးန့ၢ် အဝဲသ့ၣ် လံာ်ပရၢန့ၣ် ခီဖျိလၢ တၢ်ဂ့ၢ်ခံထံၣ်အဃိ. တၢ, တချုးလၢ အဝဲသ့ၣ်ကဲထီၣ် ခရံာ်ဖိဒံးဘၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်အိၣ်လၢ ပှၤယူဒၤဖိ အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအပူၤ အဃိ စီၤပီလူးအဲၣ်ဒိး ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ အဝဲသ့ၣ်. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်ကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိအဃိ အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ် လၢညါတဖၣ် တဲဆါအဝဲသ့ၣ်. တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ် တဲဆါအဝဲသ့ၣ် လၢတၢ်ဂ့ၢ်မနုၤအဃိလဲၣ်. ဆၢကတီၢ်ဖဲန့ၣ် ခရံာ်ဖိတဖၣ် တအိၣ်ဒီးတၢ်လုၢ်ဟံၣ်လၢ ကလဲၤဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်တၢ် အဂီၢ်ဘၣ် ဒီးအဝဲသ့ၣ် အတၢ်လုၢ်လီၢ်လၢ ကလုၢ်ထီၣ်တၢ်လၢ ကစၢ်ယွၤအအိၣ်န့ၣ် တအိၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်. တကးဒံးဘၣ် အဝဲသ့ၣ်တအိၣ်ဒီး ပှၤလုၢ်တၢ်ဒိၣ်တဖၣ်လၢ ကလုၢ်ထီၣ်န့ၢ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. အဃိ ခရံာ်အပျဲၢ်အဘီၣ်တဖၣ်န့ၣ် အသးဟးဂီၤ ဒီးအတၢ်နာ်လီၤစၢ်ဝဲသ့. (ဧ့ၤ ၃:၁၂, ၁၄) ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တနီၤ ကဆိကမိၣ်ဝဲလၢ အမ့ၢ်က့ၤကဒါလၢ ယူဒၤ အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါအပူၤန့ၣ် ကဂ့ၤဒိၣ်ဒံး. ခံ, စီၤပီလူးတဲဘၣ် ပှၤဧ့ၤဘြံၤဖိ လၢအကဲထီၣ် ခရံာ်ဖိတဖၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်တကျဲးစၢး ဃုသ့ၣ်ညါနၢ်ပၢၢ် တၢ်ဂ့ၢ်အသီ ဒီးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ အဒိၣ်အယိာ် ဒ်သိးဒီး “တၢ်အီၣ် အသံးအကာ်” လၢအအိၣ်လၢ လံာ်စီဆှံအပူၤ မူာ်မူာ်နီၢ်နီၢ်ဘၣ်. (ဧ့ၤ ၅:၁၁-၁၄) ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤလၢအဝဲသ့ၣ်အကျါတနီၤန့ၣ် မၤထွဲဝဲ စီၤမိၤၡ့ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီဒံး. တၢး၂၃.၁၀ ၂၄-၂၅ ¶၃-၄

ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တနီၤန့ၣ် အဝဲသ့ၣ် ဆၢတဲာ်လီၤသးလၢ အကအိၣ်သဘျ့. (မး ၁၉:၁၀-၁၂) ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အတထံၣ်ဆံးဝဲ ခရံာ်ဖိလၢ အအိၣ်သဘျ့တဖၣ်ဘၣ်အဃိ ပသးမုာ်ဒိၣ်မး. လၢဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်န့ၣ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် လၢအအိၣ်သဘျ့တဖၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤစၢၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်ဒိၣ်မး. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ် အဲၣ်ပှၤဂၤ ဒီးသူၣ်အိၣ်သးအိၣ် ပှၤဂၤအဃိ အဝဲသ့ၣ် ကဲထီၣ်ဝဲ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ် ဒီးမိလၢ နီၢ်သးတခီ လၢပှၤအါဂၤအဂီၢ်. (မၢ် ၁၀:၂၉, ၃၀) ဒီးတနီၤန့ၣ် ကဲထီၣ် ပှၤမၤကစၢ်ယွၤတၢ်မၤ လၢဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤ. အါတက့ၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဖၣ်န့ၣ် အမၤဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ. (စံး ၆၈:၁၁) ဒ်သိး နကကဲထီၣ် ပှၤမၤကစၢ်ယွၤတၢ်မၤ လၢဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤအဂီၢ် ခဲအံၤန့ၣ် နအိၣ်ကတီၤနသးလံဧါ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် နဘၣ်သး မၤပှၤလဲၤလၢညါ, မၤစၢၤတၢ်လၢ တၢ်သူၣ်ထီၣ်ဘှီထီၣ် မ့တမ့ၢ် လဲၤမၤတၢ်လၢ ဘ့ၤသ့လး. အဃိ ဃ့ထုကဖၣ် ဘၣ်ဃးဒီး နဖီတၢၣ်တဖၣ်အံၤ. တဲသကိးတၢ်ဒီး ပှၤလၢအမၤလၢပှဲၤထီၣ် အဖီတၢၣ်တဖၣ် ဒီးဒ်သိး နကဲထီၣ် ပှၤမၤကစၢ်ယွၤတၢ်မၤ လၢဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤ ကသ့အဂီၢ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်န့ၣ် ဃ့အဝဲသ့ၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်. ဝံၤဒီး ပာ်လီၤတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ လၢကမၤစၢၤနၤ ဒ်သိး နကမၤလၢပှဲၤထီၣ် နဖီတၢၣ်အဂီၢ်. နမ့ၢ်ကဲထီၣ် ပှၤမၤကစၢ်ယွၤတၢ်မၤ လၢဆၢကတီၢ်လၢပှဲၤန့ၣ် နကန့ၢ်ဘၣ် တၢ်ခွဲးတၢ်ယာ်လၢ နကမၤဘၣ် ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤအါထီၣ်. တၢး၂၃.၁၂ ၂၂ ¶၁၆-၁၇

တၢ်နးတၢ်ဖှီၣ်ဖးဒိၣ် ဒံးယံာ်ဒံးဘူးထီၣ်အဃိ ပကဘၣ် စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် ဒံးယံာ်ဒံးဆူၣ်ထီၣ်. ဘၣ်ဆၣ် ပမ့ၢ်ထံၣ်ဘၣ် ကျိၣ်စ့တၢ်ကီတၢ်ခဲ မ့တမ့ၢ် ပှၤမ့ၢ်မၤပတုာ် ပတၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် ပသးစၢၢ်ဆၢလၢ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤ တညီဘၣ်. အဃိ ဒ်သိးပကပာ်ဆိ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ လၢနီၣ်ဂံၢ်တၢအဂီၢ် တၢ်မနုၤကမၤစၢၤပှၤလဲၣ်. ပကဘၣ် နာ်သပှၢ်တၢၢ်လၢ “တၢ်သုးမုၢ်ဂီၢ်မုၢ်အကစၢ် ယဟိဝၤယွၤ” အိၣ်ဒီးပှၤ. ဒီးပမ့ၢ်ဆဲးပာ်ဆိ ကစၢ်ယွၤအဘီအမုၢ် လၢနီၣ်ဂံၢ်တၢန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ကဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤပှၤ. အဃိ ပတလိၣ်ဘၣ်ယိၣ်တၢ် နီတမံၤဘၣ်. (ဃး ၂:၄) တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်မၤန့ၣ် အမၤပူၤဖျဲး ပှၤသးသမူသ့အဃိ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သးလၢ ပကစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်ဆူၣ်ဆူၣ်. ဝံဃးကဲ ဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ကဆဲးသူၣ်ထီၣ် တၢ်လုၢ်ဟံၣ်. အဝဲသ့ၣ် မ့ၢ်မၤဝဲဒ်န့ၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဲအဝဲသ့ၣ်လၢ “ယကဆိၣ်ဂ့ၤသု.” (ဃး ၂:၁၈, ၁၉) ပဝဲစ့ၢ်ကီး ပမ့ၢ်ပာ်ဆိ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ လၢနီၣ်ဂံၢ်တၢန့ၣ် ပသ့ၣ်ညါ သပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကဆိၣ်ဂ့ၤပှၤ. တၢး၂၃.၁၁ ၁၆ ¶၈; ၁၇ ¶၁၁

ဖဲတၢ်မၢဖိပီလူးကွဲးန့ၢ်ဝဲ လံာ်ပရၢလၢ ပှၤရိမ့ၤဖိအအိၣ်အခါ အတဲဝဲလၢ ပှၤခဲလၢာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ. ဘၣ်ဆၣ် ဘၣ်မနုၤအဃိ ကစၢ်ယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးပှၤ ဒီးထံၣ်ပှၤဒ် ပှၤတီပှၤလိၤ မ့တမ့ၢ် ပှၤလၢအတၢ်ကမၣ် တအိၣ်ဘၣ်လဲၣ်. ဒ်သိးပကသ့ၣ်ညါ တၢ်သံကွၢ်အံၤ အတၢ်စံးဆၢအဂီၢ် စီၤပီလူး ကွဲးဖျါထီၣ်န့ၢ်ပှၤ စီၤအၤဘြၤဟၣ်အဂ့ၢ်. ဖဲစီၤအၤဘြၤဟၣ် အိၣ်လၢကီၢ်ကနၤဧၣ်အခါ ယဟိဝၤယွၤ ကိးအီၤလၢ ပှၤတီပှၤလိၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ကိးစီၤအၤဘြၤဟၣ်လၢ ပှၤတီပှၤလိၤလဲၣ်. ခီဖျိလၢ စီၤအၤဘြၤဟၣ် မၤထွဲစီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးအဃိဧါ. တမ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဘၣ်. (ရိ ၄:၁၃) ဖဲယဟိဝၤယွၤ ကိးစီၤအၤဘြၤဟၣ်လၢ ပှၤတီပှၤလိၤအခါ စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ တအိၣ်ဒံးဘၣ်. လၢခံအနံၣ် ၄၀၀ ဘျဲၣ်မၣ် စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အိၣ်ထီၣ်ဝဲ. အဃိ ဘၣ်မနုၤအဃိ ယဟိဝၤယွၤ ကိးစီၤအၤဘြၤဟၣ် လၢပှၤတီပှၤလိၤလဲၣ်. ယဟိဝၤယွၤ ပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်သးကညီၤဒိၣ်ဒိၣ်မုၢ်မုၢ် လၢစီၤအၤဘြၤဟၣ်အဖီခိၣ် ဒီးကိးအီၤလၢ ပှၤတီပှၤလိၤ ခီဖျိလၢစီၤအၤဘြၤဟၣ် အတၢ်နာ်အဃိ.—ရိ ၄:၂-၄. တၢး၂၃.၁၂ ၃ ¶၄-၅

ဖဲမုၢ်နၤခီန့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ တဲဘၣ်ဝံနၤသၣ်လၢ ပှၤလၢကတ့ထီၣ်တၢ်လုၢ်ဟံၣ်န့ၣ် တကဲဝဲ စီၤဒၤဝံးဘၣ်. (၁ ကွဲး ၁၇:၃, ၄, ၁၁, ၁၂) အဃိ ဖဲစီၤဒၤဝံး နၢ်ဟူတၢ်ကစီၣ်အံၤအခါ အမၤဝဲဒ်လဲၣ်. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ စီၤဒၤဝံး မၤစၢၤအဖိခွါ စီၤၡလိၤမိၤ လၢကပာ်ဖှိၣ်ထီၣ် ကျိၣ်စ့ဒီးတၢ်ပီးတၢ်လီလၢ အလိၣ်ဘၣ်ဝဲ ဒ်သိး ကတ့ထီၣ်တၢ်လုၢ်ဟံၣ်. (၁ ကွဲး ၂၉:၁-၅) ယဟိဝၤယွၤ တဲဘၣ်စီၤဒၤဝံးလၢ အတကဲ ပှၤလၢကတ့ထီၣ် တၢ်လုၢ်ဟံၣ်ဘၣ်နာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ကမၤတၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤဒီးအီၤတခါ. ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤစီၤဒၤဝံးလၢ အစၢၤအသွဲၣ်တဂၤ ကပၢဘၣ်တၢ် လီၤထူလီၤယိာ်. (၂ မူၤ ၇:၁၆) ခါဆူညါ လၢဟီၣ်ခိၣ်သီ ဖဲယ့ၣ်ၡူးပၢတၢ် အနံၣ်တကထိ အဆၢကတီၢ်န့ၣ် စီၤဒၤဝံး ကသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ် အကဲစီၤပၤတဂၤလၢ အဟဲလီၤစၢၤလၢ အစၢၤအသွဲၣ် အကျါအဃိ ထံၣ်တမှံကွၢ် စီၤဒၤဝံး ကသးခုထဲလဲၣ်. စီၤဒၤဝံး အတၢ်လဲၤခီဖျိအံၤ သိၣ်လိပှၤလၢ ပမ့ၢ်တမၤဘၣ် ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ ဒ်ပဘၣ်သးမၤအသိးဘၣ်နာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ကဆိၣ်ဂ့ၤပှၤ ဒီးဟ့ၣ်ပှၤတၢ်မၤအဂ့ၤတခါခါ လၢပတဆိမိၣ်ဘၣ်ဘၣ်. တၢး၂၃.၀၄ ၁၆ ¶၈-၁၀

ဖဲပပျံၤတၢ်အခါ ပမ့ၢ်ဃုဖး တၢ်ဂ့ၢ်လီၤလီၤဆီဆီ တခါခါလၢ လံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ် ပသးကမုာ်ထီၣ်က့ၤ. အဒိ ပဃုဖး တၢ်ဂ့ၢ်လၢ အကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ လၢအအိၣ်လၢ လံာ်ယိၤဘး, လံာ်စံးထီၣ်ပတြၢၤ, လံာ်ကတိၤဒိ ဒီးဖးစ့ၢ်ကီး ယ့ၣ်ၡူး အတၢ်ကတိၤ လၢအအိၣ်လၢ မးသဲ အဆၢဒိၣ် ၆ အပူၤသ့. ဒီးဒ်သိး ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်မၤမုာ်ထီၣ်က့ၤအဂီၢ် ပကဘၣ် ဃ့ထုကဖၣ် လၢယဟိဝၤယွၤအအိၣ် ဒီးဖးအကလုၢ်ကထါ လံာ်စီဆှံ. ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးကီခဲနးမးအခါ ပနာ်သ့သပှၢ်တၢၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ ကအိၣ်လၢပကပၤ အဃိ ပတအိၣ်ထဲတဂၤ နီတဘျီဘၣ်. (စံး ၂၃:၄) ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ အကဒီသဒၢပှၤ, မၤဂၢၢ်ထီၣ်ပသး, ဆီၣ်ထွဲမၤစၢၤပှၤ ဒီးအကမၤမုာ်ထီၣ်ပသး. ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် ယၡါယၤ ၂၆:၃ တဲဝဲလၢ “ပှၤလၢအသန့ၤသးလၢနၤန့ၣ် နကဒီသဒၢအီၤလီၤ. မ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် နာ်န့ၢ်နၤအဃိ နကဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ် တၢ်သူၣ်မံသးမုာ် ထီဘိ.” အဃိ ပကဘၣ် နာ်န့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးဒ်သိး ပကဒိးန့ၢ်ဘၣ်အဘျုးလၢ အတၢ်မၤစၢၤအဂီၢ် ပကဘၣ် ကျဲးစၢးမၤတၢ်လၢ ပဘၣ်မၤခဲလၢာ်. ပမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ် ဖဲပထံၣ်ဘၣ် တၢ်အိၣ်သးကီခဲနးမးအခါ ပကအိၣ်ဒီး တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ. တၢး၂၄.၀၁ ၂၅ ¶၁၆-၁၇

ဝံအတၢ်စံးပာ်လၢ လံာ်စီဆှံအဆၢလၢတနံၤအံၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲန့ၣ် ဟဲလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်လၢ ပစိၤခဲအံၤလံ. တကးဒံးဘၣ် ဝံအတၢ်စံးပာ် လၢအလီၤသူၣ်မံသးမုာ်ဖဲ ယၡါယၤ ၅၄:၁၃, ၁၄ န့ၣ်အဘၣ်ထွဲဒီးပှၤလၢ ပစိၤခဲအံၤစ့ၢ်ကီး. ဖဲန့ၣ်တဲဝဲလၢ “နဖိခွါ ခဲလၢာ် ကမ့ၢ်ပှၤလၢ ယဟိဝၤယွၤ သိၣ်လိအီၤ ဒီးနဖိခွါတဖၣ် ကအိၣ်ဒီး တၢ်ဃူတၢ်ဖိး အါအါဂီၢ်ဂီၢ်လီၤ. တၢ်ကသူၣ်ထီၣ်နၤလၢ တၢ်တီတၢ်လိၤအပူၤ ကျၢၤကျၢၤလီၤ. . . . တၢ်မၤပျံၤမၤဖုး တအိၣ်ဘူးဒီးနၤဘၣ်အဃိ တၢ်လၢကမၤပျံၤမၤဖုးနၤ တအိၣ်နီတမံၤဘၣ် ဒီးနတပျံၤ တၢ်နီတမံၤဘၣ်.” ပထံၣ်ဘၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် လၢအမ့ၢ် “ဟီၣ်ခိၣ်အကစၢ်” စ့ၢ်ကီး မၤပတုာ်ဝဲ ယဟိဝၤယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ် အတၢ်မၤ လၢအသိၣ်လိပှၤဂၤ ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် တန့ၢ်ဘၣ်. (၂ ကရံၣ် ၄:၄) တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်စီဆှံ အိၣ်ထီၣ်က့ၤလၢ အသီတဘျီလံ ဒီးပှၤမၤဟးဂီၤဝဲ တန့ၢ်နီတဂၤလၢၤဘၣ်. တၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်စီဆှံအံၤ ကဆဲးအိၣ်ဝဲ လီၤထူလီၤယိာ်. ဒီးတၢ်စုကဝဲၤလၢ ပှၤတ့ထီၣ်အီၤ ဒ်သိးကထီဒါပှၤအဂီၢ်န့ၣ် ကကဲထီၣ် တၢ်ကလီကလီခဲလၢာ်. တၢး၂၄.၀၂ ၄ ¶၁၀

ဒ်ခရံာ်ဖိအမ့ၢ်အတီအသိး ပတၢ်အၢၣ်လီၤလၢ ပမၤအီၤဖဲ ပဟ့ၣ်လုၢ်ထီၣ်သးအခါန့ၣ် ပထံၣ်အီၤလၢ အရ့ဒိၣ်ဒိၣ်မး. ဒီးတၢ်အၢၣ်လီၤတခါအံၤ အကဲဘျုး မ့တမ့ၢ် အမၤဘၣ်ဒိ ပတၢ်ဆၢတဲာ် ဘၣ်ဃးဒီး ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ အတၢ်ဂ့ၢ်သ့. ပအဲၣ်ဒိးမၤလၢပှဲၤ ပမူဒါလၢ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိအဂီၢ် သနာ်က့ ပတပာ်ဆိ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိ အတၢ်ဘၣ်သးလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢဘၣ်. ပပာ်ဆိ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး လၢနီၣ်ဂံၢ်တၢ. (မး ၁၀:၃၅, ၃၆; ၁ တံၤ ၅:၈) ဒီးပကဘၣ်ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ ကမၤသးခု ယဟိဝၤယွၤအသး. ဘၣ်ဆၣ် တဘျီတခီၣ်န့ၣ် ပတၢ်ဆၢတဲာ် တမၤသးခု ပဘူးပတံၢ်အသးဘၣ်. ယဟိဝၤယွၤန့ၣ် အဒုးအိၣ်ထီၣ် ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ ဒီးအဘၣ်သးလၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိ ကအိၣ်ဒီးတၢ်သးခု. (အ့း ၃:၁၄, ၁၅) အဃိ ပမ့ၢ်ဘၣ်သး ဒိးန့ၢ်ဘၣ် တၢ်သးခု နီၢ်ကီၢ်န့ၣ် ပကဘၣ်မၤတၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤ အဲၣ်ဒိးလၢပမၤ. နဂုာ်ကျဲးစၢး ဟ့ၣ်လီၤသးလၢ နကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ် ယဟိဝၤယွၤ ဒီးတကတီၢ်ဃီ နအံးထွဲကွၢ်ထွဲ နဟံၣ်ဖိဃီဖိ, နပာ်ဖျါထီၣ် တၢ်အဲၣ် ဒီးတၢ်ပာ်ကဲ လၢအဝဲသ့ၣ်အဖီခိၣ်န့ၣ် ယဟိဝၤယွၤ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ.—ရိ ၁၂:၁၀. တၢး၂၄.၀၂ ၁၈ ¶၁၁, ၁၃