ဆဲးလဲၤတၢ်လၢ “ကျဲစီဆှံ” အပူၤ

၁-၂. ပှၤယူဒၤဖိလၢ အအိၣ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ကဘၣ်ဆၢတဲာ် တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်​ မနုၤတခါလဲၣ်. (ဧ့စြၤ ၁:၂-၄)

ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ လဲၤအိၣ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်​ ပှဲၤထီၣ်အနံၣ်​ ၇၀ ဘျီ စီၤပၤဟ့ၣ်လီၤတၢ်ကလုၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်က့ၤကဒါလၢ အနီၢ်ကစၢ်ထံကီၢ် လၢကီၢ်အံၣ်စရ့လးသ့လံ. (ဖး ဧ့စြၤ ၁:၂-၄.) ဒ်သိး ပှၤယူဒၤဖိ ကဟးထီၣ်ဘၣ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်ပူၤအဂီၢ် ပှၤလၢအမၤဝဲသ့န့ၣ်​ မ့ၢ်ထဲယဟိဝၤယွၤတဂၤလီၤ. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပတဲဒ်န့ၣ်လဲၣ်. ပသ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပှၤဘၤဘူၤလိၣ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်​ ညီနုၢ်အဝဲသ့ၣ်တပျၢ်က့ၤ ပှၤလၢအဖီၣ်န့ၢ်ဝဲတဖၣ်​ ညီညီဘၣ်. (ယၡါယၤ ၁၄:၄, ၁၇) ဘၣ်ဆၣ်​ ဘၤဘူၤလိၣ်န့ၣ်​ စီၤပၤအဂၤတဂၤ မၤနၢၤကွံာ်ဝဲ ဒီးစီၤပၤတဂၤအံၤ တဲဘၣ်​ ပှၤယူဒၤဖိလၢ အဝဲသ့ၣ်​ ဟးထီၣ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်အပူၤသ့လံ. အဃိ ပှၤယူဒၤဖိ ကိးဂၤဒဲး လီၤဆီဒၣ်တၢ် ပှၤလၢအကဲဟံၣ်ခိၣ်န့ၣ်​ ကဘၣ်ဆၢတဲာ် တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်တခါ. အဝဲသ့ၣ်​ ကဘၣ်ဆၢတဲာ်ဝဲလၢ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်​ ကဟးထီၣ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်ဧါ မ့တမ့ၢ် ကဆဲးအိၣ်ဒံးလၢ ဘၤဘူၤလိၣ်ဧါ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ ကဆၢတဲာ်တၢ်ဒ်အံၤန့ၣ်​ တညီလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. ဘၣ်မနုၤအဃိလဲၣ်.

^၂ ပှၤယူဒၤဖိတနီၤန့ၣ်​ သးပှၢ်ထီၣ်ဒိၣ်မးအဃိ အဝဲသ့ၣ်​ ကဘၣ်က့ၤလၢကျဲ ဖးယံၤန့ၣ်​ တညီလၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်ဘၣ်. ဒီးပှၤယူဒၤဖိအါတက့ၢ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်တအိၣ်ဘၣ်လၢ တၢ်လီၢ်အဂၤနီတဘျီဘၣ်. တကးဒံးဘၣ်​ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ထံၣ်ဝဲဒ်သိးဒီး အမိၢ်ပၢ်ဖံဖုလၢပျၢၤ အထံကီၢ်. မ့မ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိလၢ အဂၤတနီၤန့ၣ်​ ကဲဒိၣ်ထီၣ်အဃိ ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်တဘၣ်သးပာ်တ့ၢ်ကွံာ် အဟံၣ်အဃီ ဒီးအတၢ်ဖံးတၢ်မၤ လၢဘၤဘူၤလိၣ်​ ဒီးလဲၤအိၣ်လၢ ကီၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်​ တသ့ၣ်ညါဝဲ အပူၤန့ၣ်ဘၣ်.

၃. ပှၤယူဒၤဖိလၢ ကက့ၤကဒါလၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ကန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤဒ်လဲၣ်.

^၃ ပှၤယူဒၤဖိလၢ အသးတီတဖၣ်န့ၣ်​ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်​ မ့ၢ်က့ၤကဒါလၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ကဘၣ်တူၢ်ၡူကွံာ်တၢ် အိၣ်တနီၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အကန့ၢ်ဘၣ်က့ၤတၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ အါန့ၢ်တၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ်​ ဘၣ်တူၢ်ၡူကွံာ်ဝဲဒံး. တၢ်ဆိၣ်ဂ့ၤ အဒိၣ်ကတၢၢ်တခါန့ၣ်​ အဘၣ်ဃးဒီး အဝဲသ့ၣ်​ အတၢ်ဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ် လၢဘၤဘူၤလိၣ်န့ၣ်​ ယွၤလၢအကမၣ်တဖၣ်​ အတၢ်လုၢ်ဟံၣ်​ အိၣ်ဝဲအဖျၢၣ်​ ၅၀ ဘျဲၣ်ညါ. ဘၣ်ဆၣ်​ ဖဲန့ၣ်န့ၣ်​ တၢ်လုၢ်ဟံၣ်​ လၢယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် တအိၣ်နီတဖျၢၣ်ဘၣ်. ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ ကလုၢ်ထီၣ်တၢ် ဒ်စီၤမိၤၡ့အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ အိၣ်ဝဲအသိးအဂီၢ် တၢ်လုၢ်လီၢ်တအိၣ်ဘၣ်​ ဒီးပှၤလုၢ်တၢ်ဒိၣ်​ လၢကလုၢ်ထီၣ်တၢ်စ့ၢ်ကီး တအိၣ်ဘၣ်. တကးဒံးဘၣ်​ လၢဘၤဘူၤလိၣ်န့ၣ်​ ပှၤလၢအဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယွၤလၢအကမၣ်တဖၣ်​ အိၣ်အါန့ၢ် ပှၤလၢအအိၣ်မူမၤထွဲ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်သိၣ်တၢ်သီ ဒီးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်ယဟိဝၤယွၤဒံး. အဃိ ပှၤယူဒၤဖိလၢအကလး လၢအအဲၣ်​ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်​ ခိးကွၢ်လၢ်ဝဲလၢ အဝဲသ့ၣ်​ ကက့ၤဘၣ်လၢ အထံကီၢ် ဒီးဒုးအိၣ်ထီၣ်က့ၤ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါစီဆှံ.

၄. ပှၤယူဒၤဖိလၢ ကက့ၤကဒါလၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤလၢ အကမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၄ ပှၤယူဒၤဖိလၢ အအိၣ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ကက့ၤလၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးအဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်​ တၢ်လဲၤကျဲန့ၣ်ကကီ ဒီးကယံာ်ဝဲလွံၢ်လါညါ. ဘၣ်ဆၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ အၢၣ်လီၤဝဲလၢ တၢ်ကီတၢ်ခဲလၢ ကမၤတံာ်တာ်အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်​ အကမၤလီၤမၢ်ကွံာ်ဝဲ ဒီးကမၤဂ့ၤထီၣ်န့ၢ် အဝဲသ့ၣ်အကျဲ. ဘၣ်ဃးဒီး တၢ်အၢၣ်လီၤအံၤ ဝံယၡါယၤ တဲဝဲလၢ “ကတဲာ်ကတီၤန့ၢ် ယဟိဝၤယွၤ အကျဲ ဒီးတ့ထီၣ်န့ၢ် ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်တဘိလၢ အလဲၤဝဲလိၤလိၤလၢ မဲးမုၢ်ပျီအပူၤ လၢပကစၢ်ယွၤ အဂီၢ် . . . တၢ်လီၢ်လၢ အတပၢၤဘၣ်န့ၣ်​ ကပၢၤဝဲ ဒီးဟီၣ်ခိၣ်လၢ အထီၣ်စိလီၤညၢၣ်န့ၣ်​ ကကဲထီၣ်​ တၢ်ပျီ.” (ယၡါယၤ ၄၀:၃, ၄) ထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်တဘိအံၤ အလဲၤလိၤလိၤလၢမဲးမုၢ်ပျီ ဒီးအအိၣ်လၢ ကစၢၢ်တဖၣ်​ အကဆူးနာ်က့ အပၢၤဝဲ. ခီဖျိလၢ ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်တဘိအံၤ ပၢၤဝဲအဃိ ပှၤလၢအလဲၤတၢ်လၢ ကျဲတဘိအံၤန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်တလိၣ်​ ထီၣ်ကစၢၢ်လီၤကစၢၢ်ဘၣ်. အဝဲသ့ၣ်​ လဲၤတၢ်ကမုာ်, လဲၤတၢ်ကညီ ဒီးလဲၤတၢ်တုၤကချ့.

၅. ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်တဘိ လၢအအိၣ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်​ ဒီးအလဲၤတုၤလၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးန့ၣ်​ အမံၤဒ်လဲၣ်.

^၅ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်​ အါဘိန့ၣ်​ အိၣ်ဒီးအမံၤ မ့တမ့ၢ် အနီၣ်ဂံၢ်. အဃိ ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်တဘိလၢ ယဟိဝၤယွၤ ဒိလီၤဝဲန့ၣ်​ အိၣ်ဒီးအမံၤစ့ၢ်ကီး. ဘၣ်ဃးဒီး ကျဲတဘိအံၤန့ၣ်​ ဝံယၡါယၤ တဲဝဲလၢ “ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်​ ကအိၣ်ဝဲ တဘိ ဒီးကျဲတဘိန့ၣ်​ ဘၣ်တၢ်ကိးအီၤလၢ ကျဲစီဆှံလီၤ. ပှၤလၢ အတကဆှီဘၣ်န့ၣ်​ တလဲၤတၢ်က့ၤတၢ် လၢအပူၤဘၣ်. ကျဲတဘိန့ၣ်​ ဘၣ်တၢ်ပာ်ဃာ်အီၤလၢ ပှၤလၢ အန့ၢ်ဘၣ်အခွဲးလၢ ကပိာ်ကျဲန့ၣ်အဂီၢ် ဒီးပှၤဟးဂီၤဖိ လဲၤတၢ်လၢအပူၤ တန့ၢ်နီတဂၤဘၣ်.” (ယၡါယၤ ၃၅:၈) တၢ်အၢၣ်လီၤတခါအံၤ အခီပညီအိၣ်လၢ ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. ဒီးအခီပညီအိၣ်လၢ ပဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.

“ကျဲစီဆှံ” လၢညါ ဒီးလၢပစိၤခဲအံၤ

၆. ကျဲတဘိအံၤ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤကိးဝဲလၢ ကျဲစီဆှံလဲၣ်.

^၆ “ကျဲစီဆှံ” လၢအမ့ၢ် ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်တဘိအံၤ အမံၤမုာ်မး. ဘၣ်မနုၤအဃိ ပှၤကိးဝဲ ကျဲတဘိအံၤလၢ ကျဲစီဆှံလဲၣ်. ခီဖျိလၢ ပှၤယူဒၤဖိလၢ အက့ၤကဒါလၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးန့ၣ်​ ကဘၣ်ကဲထီၣ်​ “ပှၤစီဆှံတဒူၣ်” လၢကစၢ်ယွၤအဂီၢ်. (၅ မိၤၡ့ ၇:၆) ဒီးပှၤယူဒၤဖိလၢ “အတကဆှီဘၣ်” တဂၤဂ့ၤတဂၤဂ့ၤလၢ အမၤကမၣ်မုၣ်ကမၣ်ခွါ, အဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်တၢ်ဂီၤ ဒီးအမၤတၢ်ကမၣ်ဖးဒိၣ်န့ၣ်​ တက့ၤဘၣ်လၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးဘၣ်. အဃိ ပှၤယူဒၤဖိလၢ အက့ၤကဒါလၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးန့ၣ်​ ဒ်သိး ယဟိဝၤယွၤ ကတူၢ်လိာ်အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ် အဝဲသ့ၣ်​ ကဘၣ်ဆီတလဲသးစ့ၢ်ကီး.

၇. ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်​ ကဘၣ်ဆီတလဲသးဒ်လဲၣ်. ဟ့ၣ်တၢ်အဒိ.

^၇ ဒ်သိးပတဲသကီး လၢအခီၣ်ထံးန့ၣ်​ ပှၤယူဒၤဖိ အါတက့ၢ် အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်​ ဒီးအဝဲသ့ၣ်အါဂၤန့ၣ်​ အိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်​ ဒ်သိးဒီး ပှၤဘၤဘူၤလိၣ်ဖိ ဒီးမၤထွဲဝဲ ပှၤဘၤဘူၤလိၣ်ဖိ အလုၢ်အလၢ်. ပူၤကွံာ် တဘျုးနံၣ်​ ဖဲပှၤယူဒၤဖိ အဆိကတၢၢ်တဒူၣ်​ က့ၤတုၤလၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးအခါ စီၤဧ့စြၤ သ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ပှၤယူဒၤဖိတနီၤန့ၣ်​ ဖျီသးဒီးပိာ်မုၣ်လၢ အဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယွၤလၢအကမၣ်. (၂ မိၤၡ့ ၃၄:၁၅, ၁၆; ဧ့စြၤ ၉:၁, ၂) ဝံၤဒီးလၢခံန့ၣ်​ ပဒိၣ်စီၤနဃ့မယၤ သ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ ဖိသၣ်လၢ အအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးန့ၣ်​ တတဲပှၤယူဒၤဖိအကျိာ်ဘၣ်အဃိ စီၤနဃ့မယၤ ကမၢကမၣ်ညါ. (၅ မိၤၡ့ ၆:၆, ၇; နဃ့မယၤ ၁၃:၂၃, ၂၄) ဒီးလၢညါန့ၣ်​ ပှၤကွဲးဝဲ ကစၢ်ယွၤ အကလုၢ်ကထါလၢ ဧ့ၤဘြံၤကျိာ်အဃိ ဖိသၣ်တဖၣ်အံၤ မ့ၢ်တနၢ်ပၢၢ် ဧ့ၤဘြံၤကျိာ်ဘၣ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ မၤလိယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် ဒီးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်အီၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်. (ဧ့စြၤ ၁၀:၃, ၄၄) အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ်အံၤ ကဘၣ်ဆီတလဲသး ဖးအါညါ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ မ့ၢ်အိၣ်ဘၣ်လၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လး ဖဲတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါစီဆှံ အိၣ်ဝဲအလီၢ်န့ၣ်​ ကညီလၢ အဝဲသ့ၣ်ကဆီတလဲသး.—နဃ့မယၤ ၈:၈, ၉.

၈. တၢ်ကဲထီၣ်သးလၢညါတဖၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်ဆိမိၣ်ထံအဂ့ၢ်လဲၣ်. (ကွၢ်တၢ်ဂီၤလၢ လံာ်ကုခိၣ်.)

^၈ ပှၤတနီၤ တဲဝဲလၢ ‘တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး ပှၤယူဒၤဖိလၢညါန့ၣ်​ လီၤဆိမိၣ်ကၠ့ၤဒၢး. ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်ကဲထီၣ်သးဒီး အဝဲသ့ၣ်န့ၣ်​ ဘၣ်ဃးဒီးပှၤလၢ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤကၠဲလဲၣ်.’ တၢ်ကဲထီၣ်သး လၢညါန့ၣ်​ အဘၣ်ဃးဒီးပှၤစ့ၢ်ကီး. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ပဝဲစ့ၢ်ကီး လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ပလဲၤတၢ်လၢ “ကျဲစီဆှံ” အပူၤ. ဒီးပမ့မ့ၢ် ပှၤလၢအဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, “သိလၢအဂၤတဖၣ်” မ့ၢ်ဂ့ၤ ပကဘၣ်ဆဲးလဲၤတၢ်လၢ “ကျဲစီဆှံ” အပူၤ. (ယိၤဟၣ်​ ၁၀:၁၆) ပမ့ၢ်လဲၤတၢ်လၢ ကျဲစီဆှံအပူၤန့ၣ်​ ကမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကဆဲးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ခဲအံၤဒီးခါဆူညါ ဖဲယွၤအဘီအမုၢ် မၤဂ့ၤထီၣ်က့ၤ ဟီၣ်ခိၣ်အတၢ်အိၣ်သးအခါ.b ဒီးစးထီၣ်လၢ ၁၉၁၉ နံၣ်န့ၣ်​ ပှၤအကကွဲၢ်တဖၣ်​ လၢအမ့ၢ် ပိာ်မုၣ်, ပိာ်ခွါ ဒီးဖိသၣ်တဖၣ်န့ၣ်​ ဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်​ လၢအမ့ၢ် တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ်​ ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ လဲၤက့ၤတၢ်လၢ ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်တဘိအံၤအပူၤ. ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ်​ နၤစ့ၢ်ကီး နလဲၤတၢ်လၢ ကျဲတဘိအံၤအပူၤလံ. ပူၤကွံာ်အနံၣ်​ ၁၀၀ န့ၣ်ပှၤအါဂၤ စးထီၣ်လဲၤတၢ်လၢ ကျဲတဘိအံၤ သနာ်က့ တချုးလၢ ပှၤလဲၤတၢ်လၢ ကျဲတဘိအံၤဒံးဘၣ်န့ၣ်​ ပှၤကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤအီၤ လၢအနံၣ်လၢအကယၤလံ.

ကတဲာ်ကတီၤကျဲ

၉. ယၡါယၤ ၅၇:၁၄ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ပှၤကတဲာ်ကတီၤ “ကျဲစီဆှံ” ဒ်လဲၣ်.

^၉ လၢညါန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ မၤဝဲဒ်သိး ပှၤကထုးကွံာ် တၢ်နီးတၢ်ဘျးလၢ ပှၤယူဒၤဖိလၢ အက့ၤကဒါလၢ ကီၢ်အံၣ်စရ့လးအဂီၢ်. (ဖး ယၡါယၤ ၅၇:၁၄.) မ့မ့ၢ်လၢ “ကျဲစီဆှံ” လၢပစိၤခဲအံၤဟီမီၤ. ပထံၣ်ဘၣ်လၢ ပူၤကွံာ်အနံၣ်လၢအကယၤ တချုးဖဲ ၁၉၁၉ နံၣ်န့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ သူဝဲပိာ်ခွါတဖၣ်လၢ အအဲၣ်အီၤပျံၤအီၤ ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်​ ကမၤစၢၤပှၤဂၤလၢ ကဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်အပူၤ. (ထိၣ်သတြီၤဒီး ယၡါယၤ ၄၀:၃.) ပှၤပိာ်ခွါတဖၣ်လၢ ယဟိဝၤယွၤသူဝဲန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ကတဲာ်ကတီၤကျဲ ဒ်သိး ပှၤလၢအသးဘျၢတဖၣ်​ ကဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါကမၣ်အပူၤ ဒီးဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်က့ၤ ယဟိဝၤယွၤ တပူၤဃီဒီး ယဟိဝၤယွၤအပှၤဂီၢ်မုၢ်. အဝဲသ့ၣ်​ ကတဲာ်ကတီၤကျဲ ဒ်လဲၣ်. ခဲအံၤပကကွၢ်သကီး တၢ်လၢအဝဲသ့ၣ်​ မၤဝဲတနီၤ.

၁၀-၁၁. ပှၤစဲကျံးထုးထီၣ်​ ဒီးကွဲးကျိာ်ထံ လံာ်စီဆှံန့ၣ်​ ကဲဘျုးလၢ ပှၤကနၢ်ပၢၢ်အါထီၣ်​ လံာ်စီဆှံဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၀ ပှၤစဲကျံးထုးထီၣ်လံာ်. လၢညါလံာ်စီဆှံန့ၣ်​ ပှၤကွဲးကူဝဲလၢစု တုၤလီၤလၢ ၁၄၅၀ နံၣ်ညါ. ပှၤကွဲးကူဝဲလၢစုအဃိ တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢာ်ဒီဒူၣ်​ ဒီးဖဲန့ၣ်အခါ လံာ်စီဆှံတအိၣ်အါအါဘၣ်​ ဒီးအပှ့ၤဒိၣ်မး. ဘၣ်ဆၣ်​ လၢခံ စဲးစဲကျံးထုးထီၣ်လံာ် ဟဲအိၣ်ထီၣ်အဃိ ပှၤထုးထီၣ်ရၤလီၤလံာ်စီဆှံ န့ၢ်အါထီၣ်.

^၁၁ ပှၤကွဲးကျိာ်ထံတၢ်. လံာ်စီဆှံန့ၣ်​ လၢညါပှၤကွဲးဝဲထဲ လးတ့ၣ်အကျိာ် ဒီးထဲပှၤလၢ အတၢ်ကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ ပတီၢ်ထီန့ၣ်နၢ်ပၢၢ်ဝဲ. ဘၣ်ဆၣ်​ ခီဖျိလၢ ပှၤစဲကျံးထုးထီၣ်လံာ် န့ၢ်အါထီၣ်အဃိ ပှၤပိာ်ခွါတနီၤလၢ အအဲၣ်ယွၤပျံၤယွၤန့ၣ်​ ကျဲးစၢးကွဲးကျိာ်ထံက့ၤဝဲ လံာ်စီဆှံလၢ ကျိာ်လၢ ပှၤအါဂၤနၢ်ပၢၢ်ဝဲ. အဃိ တၢ်လၢလံာ်စီဆှံသိၣ်လိဝဲ ဒီးတၢ်လၢတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ် သိၣ်လိဝဲန့ၣ်​ ပှၤလၢအဖးလံာ်စီဆှံတဖၣ်​ ထိၣ်သတြီၤက့ၤဝဲသ့.

၁၂-၁၃. တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ်​ သိၣ်လိတၢ်ကမၣ်န့ၣ်​ ပှၤလၢအမၤလိလံာ်စီဆှံတနီၤ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲဒ်လဲၣ်.

^၁၂ တၢ်မၤစၢၤလၢ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအဂီၢ်. ပှၤလၢအမၤလိလံာ်စီဆှံတနီၤ ဃုသ့ၣ်ညါလံာ်စီဆှံ လီၤတံၢ်လီၤဆဲးအဃိ အဝဲသ့ၣ်သ့ၣ်ညါအါထီၣ်​ လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ. ဒီးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ အဝဲသ့ၣ်​ သ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲန့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်တဲပၠးပှၤဂၤ. အဒိ ကဘၣ်ဖဲ ၁၈၃၅ နံၣ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်​ ထုးထီၣ်ရၤလီၤလံာ်ဖိလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ တၢ်လၢပှၤသိၣ်လိဝဲ လၢသရိာ်န့ၣ်ကမၣ်အဃိ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါခိၣ်နၢ်တဖၣ်​ သးပှံၢ်ထီၣ်အဝဲသ့ၣ်ဒိၣ်မး.

^၁၃ ကဘၣ်ဖဲ ၁၈၃၅ နံၣ်န့ၣ်​ ပိာ်ခွါတဂၤလၢ အမံၤမ့ၢ် ဟဲနရံၤ ကြူ လၢအကဲ ပှၤလၢအအဲၣ်ယွၤပျံၤယွၤန့ၣ်​ အထုးထီၣ်ဝဲ လံာ်ဖိတဘ့ၣ်လၢ အတဲဘၣ်ဃး ဖဲပှၤတဂၤသံအခါ အတၢ်အိၣ်သးအိၣ်ဒ်လဲၣ်အဂ့ၢ်. ဖဲန့ၣ်အခါ လၢသရိာ်န့ၣ်အါတက့ၢ် ပှၤသိၣ်လိဝဲလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိန့ၣ်​ အိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်ဃုာ်ဒီး သးလၢအသံတသ့ဘၣ်. သနာ်က့ လံာ်ဖိတဘ့ၣ်အံၤန့ၣ်​ အိၣ်ဒီးလံာ်စီဆှံအဆၢတနီၤလၢ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤမ့ၢ်ဟ့ၣ်​ ပှၤတဂၤဂၤလၢ သးလၢအသံတသ့ဘၣ်မၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ကအိၣ်ဒီး သးလၢအသံတသ့ဘၣ်. ဒီးဖဲ ၁၈၃၇ နံၣ်န့ၣ်​ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သရၣ်တဂၤ လၢအမံၤမ့ၢ် ကၠီၣ်စတီန့ၣ်​ ဖဲအဒိးလ့ၣ်မ့ၣ်အူအခါ အဖးဘၣ်ဝဲ လံာ်ဖိတဘ့ၣ်အံၤ. အဖးဝဲလံာ်တဘ့ၣ်အံၤဝံၤဘျီ အသ့ၣ်ညါဘၣ်ဝဲလၢ အထံၣ်န့ၢ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ လၢအရ့ဒိၣ်တခါလံ. အဃိ အပာ်လီၤသးလၢ အကတဲဘၣ်က့ၤပှၤဂၤလၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအံၤ. ဒီးလၢခံဖဲ ၁၈၄၂ နံၣ်န့ၣ်​ အဟ့ၣ်ဝဲ တၢ်စံၣ်တဲၤတဲလီၤတခါလၢ ပှၤအါဂၤဘၣ်သးသ့ၣ်ညါဝဲ ဒီးအခိၣ်တီမ့ၢ်ဝဲ “ပှၤအၢပှၤသီန့ၣ်​ မ့ၢ်အဝဲသ့ၣ်အိၣ်ဒီး သးလၢအသံတသ့ဘၣ်ဧါ.” လံာ်တဘ့ၣ်လၢ ကၠီၣ်စတီ ကွဲးထုးထီၣ်ဝဲန့ၣ်​ လၢခံပှၤသးစၢ်တဂၤ လၢအမံၤမ့ၢ် ခၠါထ့ ရးစၢၤ ဖးဘၣ်ဝဲ ဒီးထုးန့ၢ်အသးဒိၣ်မး.

၁၄. ပှၤလၢညါတနီၤ ကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤကျဲအဃိ ကဲဘျုးလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါရးစၢၤ ဒီးအပှၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ်​ အဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. (ကွၢ်စ့ၢ်ကီးတၢ်ဂီၤ.)

^၁၄ ပှၤလၢညါတနီၤ ကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤကျဲအဃိ ကဲဘျုးလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါရးစၢၤ ဒီးအပှၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ်​ အဂီၢ်ဒိၣ်မး. ဖဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါရးစၢၤ ဒီးအပှၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ်​ ဃုသ့ၣ်ညါလံာ်စီဆှံ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအခါ အဝဲသ့ၣ်သူဝဲလံာ်ခီယ့ၤ လၢအပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်ကတိၤလၢပျၢၤအခီပညီ ဒီးလံာ်စီဆှံ တၢ်ကွဲးကျိာ်ထံ အဂၤတဖၣ်စ့ၢ်ကီး. တချုးလၢ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါရးစၢၤ ဒီးအပှၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ်​ စးထီၣ်​ အတၢ်မၤဒံးဘၣ်န့ၣ်​ လံာ်လဲၢ်တဖၣ်အံၤ အိၣ်ပာ်စၢၤလံ. တကးဒံးဘၣ်​ တၢ်ဂ့ၢ်လၢ ဟဲနရံၤ ကြူ, ကၠီၣ်စတီ ဒီးပှၤအဂၤ ဃုသ့ၣ်ညါဝဲတဖၣ်န့ၣ်​ ကဲဘျုးလၢ အဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်စ့ၢ်ကီး. လၢခံ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါရးစၢၤ ဒီးအပှၤမၤသကိးတၢ်တဖၣ်​ ထုးထီၣ်ရၤလီၤ လံာ်လဲၢ်အါမးလၢ အပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ လံာ်စီဆှံတၢ်သိၣ်လိ အမ့ၢ်အတီအဃိ အဝဲသ့ၣ်စ့ၢ်ကီး ကဲဝဲပှၤလၢ အကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤကျဲ.

၁၅. ဖဲ ၁၉၁၉ နံၣ်န့ၣ်​ တၢ်ကဲထီၣ်သး ဒ်လဲၣ်.

^၁၅ လၢညါန့ၣ်​ ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်​ ဒိၣ်စိစ့ၢ်ကီးလၢ ကစၢ်ယွၤ အပှၤဂီၢ်မုၢ်အဖီခိၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ဖဲ ၁၉၁၉ နံၣ်န့ၣ်​ “ကုၢ်လၢအတီ ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့” သ့ၣ်ညါထီၣ်ဝဲလၢ တၢ်ဆၢကတီၢ်ဘၣ်လံလၢ အဝဲသ့ၣ်​ ကဘၣ်မၤစၢၤ ပှၤလၢအသးဘျၢတဖၣ်လၢ ကလဲၤတၢ်လၢ “ကျဲစီဆှံ” အပူၤ. (မးသဲ ၂၄:၄၅-၄၇) ခီဖျိလၢ ပှၤသးတီလၢညါတဖၣ်​ ကတဲာ်ကတီၤပာ်စၢၤကျဲအဃိ ပှၤအါဂၤစးထီၣ်လဲၤတၢ်လၢ ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်တဘိအံၤ ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ သ့ၣ်ညါအါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ဒီးအတၢ်တိာ်ပာ်အဂ့ၢ်. (ကတိၤဒိ ၄:၁၈) တကးဒံးဘၣ်​ အဝဲသ့ၣ်အိၣ်မူဒ်သိး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သး. ယဟိဝၤယွၤ သ့ၣ်ညါဝဲလၢ အခ့အပှၤတဖၣ်​ ဆီတလဲသးတဘျီဃီခဲလၢာ်တသ့ဘၣ်. အဃိ အဟ့ၣ်အခ့အပှၤတဖၣ်​ တၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ ကဆီတလဲထီၣ်သး ကယီကယီ. (ကွၢ်တၢ်လွံၢ်နၢၣ်​ လၢအမ့ၢ် “ယဟိဝၤယွၤ မၤဂ့ၤထီၣ်​ အပှၤဂီၢ်မုၢ် ကယီကယီ.”) ဒီးပသ့ၣ်ညါလၢ ပမ့ၢ်မၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်သးလၢ တၢ်ကိးမံၤဒဲးန့ၣ်​ ပကသးခုဒိၣ်မး.—ကလီးစဲ ၁:၁၀.

“ကျဲစီဆှံ” တဘိ အိးထီၣ်သးဒံး

၁၆. စးထီၣ်ဖဲ ၁၉၁၉ နံၣ်န့ၣ်​ ပှၤကွၢ်ထွဲ ဒီးမၤဂ့ၤထီၣ်​ “ကျဲစီဆှံ” တဘိအံၤဒ်လဲၣ်. (ယၡါယၤ ၄၈:၁၇; ၆၀:၁၇)

^၁၆ ကျဲကိးဘိဒဲးန့ၣ်​ ပှၤဘၣ်ကွၢ်ထွဲ ဒီးမၤဂ့ၤထီၣ်အီၤထီဘိ. စးထီၣ်လၢ ၁၉၁၉ နံၣ်န့ၣ်​ ပှၤမၤဂ့ၤထီၣ်ဝဲ “ကျဲစီဆှံ” တဘိအံၤ ဒ်သိးပှၤအါဂၤ ကဆဲးဟးထီၣ်ကွံာ်လၢ ဘၤဘူၤလိၣ်ဖးဒိၣ်အပူၤ ဒီးလဲၤတၢ်လၢ ကျဲတဘိအံၤ. အဒိ ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါလၢ အဘၣ်တၢ်ဒိးဖှူအီၤတနီၤန့ၣ်​ အကဲဝဲ ကုၢ်လၢအတီ ဒီးအကူၣ်တၢ်သ့ ဒီးအဝဲသ့ၣ်​ ကဲပှၤလၢအတီခိၣ်ရိၤမဲတၢ်. ဒီးဖဲ ၁၉၂၁ နံၣ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်ထုးထီၣ်ဝဲ လံာ်တဘ့ၣ်လၢ ပှၤကမၤလိ လံာ်စီဆှံတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအဂီၢ်. လံာ်တဘ့ၣ်အံၤ အခိၣ်တီမ့ၢ်ဝဲ ကစၢ်ယွၤအတနၢ် (The Harp of God) ဒီးပှၤထုးထီၣ်ဝဲ ကအိၣ်လၢ အဘ့ၣ်ဃုကကွဲၢ် ဒီးလၢကျိာ် ၃၆ ကျိာ်ညါ. ဒီးခီဖျိလၢ လံာ်တဘ့ၣ်အံၤအဃိ ပှၤအါဂၤ သ့ၣ်ညါထီၣ်​ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ. ဖဲတယံာ်ဒံးဘၣ်န့ၣ်​ ပန့ၢ်ဘၣ်လံာ်အသီတဘ့ၣ်လၢ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံအဂီၢ် လၢအမ့ၢ်ဝဲ အိၣ်မူလီၤထူလီၤယိာ် ပှဲၤဒီးတၢ်သးခု. အဃိ ပထံၣ်ဘၣ်လၢ စးထီၣ်လၢညါ တုၤလၢ စိၤခဲအံၤန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤသူဝဲ အတၢ်ကရၢကရိ လၢကဟ့ၣ်နီၤလီၤဝဲ နီၢ်သးတၢ်အီၣ်​ ဒ်သိးကမၤစၢၤဝဲ ပှၤကိးဂၤဒဲးလၢ ကဆဲးလဲၤတၢ်လၢ “ကျဲစီဆှံ” အပူၤ.—ဖး ယၡါယၤ ၄၈:၁၇; ၆၀:၁၇.

၁၇-၁၈. “ကျဲစီဆှံ” တဘိအံၤ ကဆှၢပှၤဖဲလဲၣ်.

^၁၇ ပှၤတဂၤ မ့ၢ်မၤလိ လံာ်စီဆှံန့ၣ်​ အစးထီၣ်လဲၤတၢ်လၢ “ကျဲစီဆှံ” အပူၤလံ. ဘၣ်ဆၣ်​ ပှၤတနီၤန့ၣ်​ အလဲၤတၢ်လၢ ကျဲစီဆှံအပူၤတစိၢ်ဖိဝံၤဒီး အတဆဲးလဲၤဝဲလၢၤဘၣ်​ ဒီးဟးထီၣ်ကွံာ်ဝဲ. မ့မ့ၢ် ပှၤအဂၤတနီၤဟီန့ၣ်​ ပာ်လီၤသးလၢ အဝဲသ့ၣ်ကဆဲးလဲၤတၢ်လၢ ကျဲတဘိအံၤ တုၤလၢအကတၢၢ်. ကျဲတဘိအံၤ အကတၢၢ်န့ၣ်​ ကဆှၢပှၤဖဲလဲၣ်.

^၁၈ ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ကအိၣ်မူဘၣ်လၢ မူခိၣ်န့ၣ်​ “ကျဲစီဆှံ” တဘိအံၤ ကဆှၢအဝဲသ့ၣ်ဆူ “ကစၢ်ယွၤ အပၤရဒံစူး” လၢမူခိၣ်. (လီၣ်ဖျါ ၂:၇) မ့မ့ၢ် ပှၤလၢအအိၣ်ဒီး တၢ်မုၢ်လၢ်လၢ ကအိၣ်မူဘၣ်လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢန့ၣ်​ ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်တဘိအံၤ ကဆှၢအဝဲသ့ၣ်တုၤလၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီ ဒီးဖဲယ့ၣ်ၡူးပၢတၢ် အနံၣ်​ ၁,၀၀၀ ဝံၤဝဲအခါ အဝဲသ့ၣ်ကကဲထီၣ်​ ပှၤလၢပှၤပှဲၤ. အဃိ ခဲအံၤ နမ့ၢ်လဲၤတၢ်လၢ ကျဲမုၢ်ဖးဒိၣ်တဘိအံၤန့ၣ်​ တဘၣ်လီကီက့ၤ တၢ်လၢနပာ်တ့ၢ်ကွံာ်တဖၣ်တဂ့ၤ. ဆဲးလဲၤတၢ်လၢ ကျဲတဘိအံၤ တုၤလၢ နနုာ်လီၤဘၣ်လၢ ဟီၣ်ခိၣ်သီအပူၤဟီ. ဒီးပမုၢ်လၢ်လၢ နကလဲၤဘၣ်တၢ်ဂ့ၤဂ့ၤ.