မိၢ်တဖၣ်​ ကွၢ်လိမၤဒိး နီၢ်အူၤနံက့ၤသ့

၁-၂. (က) နီၢ်အူၤနံက့ၤန့ၣ်​ မ့ၢ်မတဂၤလဲၣ်​ ဒီးဒ်အမ့ၢ်မိၢ်တဂၤအသိး အထံၣ်ဘၣ်ဒီးတၢ်ကီတၢ်ခဲ မနုၤလဲၣ်. (ခ) တဲဖျါထီၣ်တၢ်ဂီၤလၢ လံာ်ကုခိၣ်.

လံာ်စီဆှံတပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ စီၤတံၤမသ့းဒိးဘျၢထံ အဂ့ၢ်ဘၣ်​ သနာ်က့ ပထံၣ်တမှံကွၢ်လၢ ဖဲအဒိးဘျၢထံအနံၤန့ၣ်​ အမိနီၢ်အူၤနံက့ၤ ကသးခုထဲလဲၣ်န့ၣ်​ သ့ဝဲ. (ကတိၤဒိ ၂၃:၂၅) ဖဲစီၤတံၤမသ့း ဆၢထၢၣ်လၢထံကျါအခါ အမိကကွၢ်အီၤပှဲၤဒီး တၢ်သူၣ်မံသးမုာ် ဒီးတၢ်နံၤကမှံ. ဒီးဖဲန့ၣ်​ စီၤတံၤမသ့းအဖံ နီၢ်လိအ့ၣ်​ ကဆၢထၢၣ်လၢ အဖိမုၣ်နီၢ်အူၤနံက့ၤ အကပၤ ဒီးဖီၣ်ဃာ်အဖံဘၣ်ခိၣ်. ဖဲပှၤဘျၢလီၤစီၤတံၤမသ့းလၢ ထံကျါအခါ အမိနီၢ်အူၤနံက့ၤ ကဖီၣ်လီၤအသးနါပှၢ် ဒီးကကသါဝဲကယီကယီ. ဒီးဖဲစီၤတံၤမသ့း က့ၤဖျါထီၣ်လၢ ထံကျါအခါ အမဲာ်သၣ်န့ၣ်​ ပှဲၤဒီးတၢ်နံၤကမှံ အဃိ အမိကသးခုဒိၣ်မး ဒီးအမဲာ်ထံကလီၤဝဲ. ဒ်သိးနီၢ်အူၤနံက့ၤ ကသိၣ်လိအဖိခွါလၢ ကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးယ့ၣ်ၡူးခရံာ်အဂီၢ်န့ၣ်​ အထံၣ်ဘၣ်ဒီး တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်စ့ၢ်ကီး. ဘၣ်ဆၣ်​ အလဲၤခီဖျိဝဲ တၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်န့ၢ်ဝဲ ဒီးအဖိခွါဒိးဘျၢထံလံ. အဝဲလဲၤခီဖျိဝဲ အတၢ်ကီတၢ်ခဲတဖၣ်​ န့ၢ်ဒ်လဲၣ်.

^၂ စီၤတံၤမသ့း အမိအပါန့ၣ်​ အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် တဒ်သိးလိာ်သးဘၣ်. အပါမ့ၢ်ပှၤကြံးဖိ ဒီးမ့မ့ၢ်အမိဒီးအဖံန့ၣ်​ မ့ၢ်ပှၤယူဒၤဖိ. (မၤတၢ် ၁၆:၁) ဖဲနီၢ်အူၤနံက့ၤ ဒီးနီၢ်လိအ့ၣ်​ ကဲထီၣ်ခရံာ်ဖိအခါ လီၤဂာ်လၢ စီၤတံၤမသ့းဖိသၣ်ခွါထီၣ်လံ အဃိ အဆၢတဲာ်တၢ်လၢ အနီၢ်ကစၢ်ကသ့လံ. ဘၣ်ဆၣ်​ မ့မ့ၢ်စီၤတံၤသ့းအပါန့ၣ်​ တကဲထီၣ်ဝဲခရံာ်ဖိဘၣ်​ အဃိ စီၤတံၤမသ့း ကဃုထၢဝဲ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါဖဲလဲၣ်တခါလဲၣ်. မ့ၢ်အဝဲကဃုထၢလၢ အပါအတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါဧါ မ့တမ့ၢ် ကမၤပိာ်ဝဲဒ် ပှၤယူဒၤဖိအလုၢ်အလၢ်လၢ ပှၤသိၣ်လိတ့ၢ်အီၤလၢ အနီၢ်ဆံးခါန့ၣ်ဧါ. မ့တမ့ၢ် အကဃုထၢလၢ ကကဲထီၣ်ယ့ၣ်ၡူးခရံာ် အပျဲၢ်အဘီၣ်ဧါ.

၃. ဒ် ကတိၤဒိ ၁:၈, ၉ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး မိၢ်တဖၣ်​ မ့ၢ်သိၣ်လိအဖိလၢ ကကဲထီၣ်ယဟိဝၤယွၤ အတံၤသကိးအဂီၢ်န့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤထံၣ်​ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးဒ်လဲၣ်.

^၃ ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ မိၢ်လၢအမ့ၢ်ခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ်​ အဲၣ်အဟံၣ်ဖိဃီဖိဒိၣ်မး. တၢ်လၢအရ့ဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်​ အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိး မၤစၢၤအဖိလၢ ကအိၣ်ဒီးတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤလၢအဂ့ၤ. ဒီးယဟိဝၤယွၤ ပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤဝဲ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢးအံၤဒိၣ်မး. (ဖး ကတိၤဒိ ၁:၈, ၉.) ယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤဝဲ မိၢ်သ့ၣ်တဖၣ်လၢ ကသိၣ်လိအဖိ ဒ်သိးကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးမၤအတၢ်မၤအဂီၢ်.

၄. ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ မိၢ်တဖၣ်​ ထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ မနုၤတဖၣ်လဲၣ်.

^၄ မိၢ်တနီၤနီၤန့ၣ်​ ကဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ မ့ၢ်အဖိတဖၣ်​ ကဃုထၢလၢ ကမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ ဒ်စီၤတံၤမသ့းအသိးဧါ တဃုထၢဧါလီၤ. အဝဲမ့ၢ်ဘၣ်ယိၣ်ဝဲဒ်အံၤန့ၣ်​ တမ့ၢ်တၢ်လၢ အကမၣ်ဘၣ်. မိၢ်ပၢ်တဖၣ်သ့ၣ်ညါဝဲလၢ ဟီၣ်ခိၣ်လၢအအိၣ်လၢ မုၣ်ကီၤလံၢ် အတၢ်ပၢဖီလာ်န့ၣ်​ အိၣ်ထဲတၢ်ဆီၣ်သနံးလၢ ဖိသၣ်တဖၣ်အဂီၢ်. (၁ ပ့းတရူး ၅:၈) မိတနီၤန့ၣ်​ ဘၣ်ကွၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ်​ အဖိထဲတဂၤ. မ့မ့ၢ်မိအဂၤတနီၤန့ၣ်​ အဝၤတဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤဘၣ်. အဒိ, ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်​ ခရံၣ်စတံb တဲဝဲလၢ “ယဝၤန့ၣ်ကဲပါလၢ အဂ့ၤဒီး အကွၢ်ထွဲ ပဟံၣ်ဖိဃီဖိဂ့ၤဂ့ၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ ယသိၣ်လိယဖိ ဒ်သိးကကဲထီၣ်​ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးန့ၣ်​ အဝဲထီဒါယၤ သပှၢ်တၢၢ်. အဃိလၢအါနံၣ်​ အတီၢ်ပူၤန့ၣ်​ ယဘၣ်ဟီၣ်အဘျီအါမး. ဒီးယဘၣ်ယိၣ်လၢ မ့ၢ်ယဖိတဖၣ်န့ၣ်​ ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤစ့ၢ်ကီးဧါ.”

၅. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိး တၢ်ဂ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၅ နမ့မ့ၢ် မိလၢအမ့ၢ်ခရံာ်ဖိန့ၣ်​ နမၤစၢၤနဖိလၢ ကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤ ဒီးကမၤအတၢ်မၤ ဒ်နီၢ်အူၤနံက့ၤအသိး သ့ဝဲ. လၢတၢ်မၤလိအံၤအပူၤ ပကတဲသကိး ဘၣ်ဃးဒီး ဖဲနသိၣ်လိနဖိလၢ နတၢ်ကတိၤ ဒီးလၢနတၢ်မၤအခါ နကွၢ်လိ နီၢ်အူၤနံက့ၤ အဒိအတဲာ် ကသ့ဒ်လဲၣ်. ဒီးယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤနၤဒ်လဲၣ်.

သိၣ်လိနဖိတဖၣ်​ ခီဖျိ တၢ်လၢနတဲ

၆. ဒ် ၂ တံၤမသ့း ၃:၁၄, ၁၅ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး စီၤတံၤမသ့း ကဲထီၣ်ဝဲ ခရံာ်ဖိဒ်လဲၣ်.

^၆ ဖဲစီၤတံၤမသ့း အနီၢ်ဆံးအခါ အမိသိၣ်လိအီၤလၢ “တၢ်ကွဲးအသး စီဆှံတဖၣ်” လၢပှၤယူဒၤဖိ မၤလိဘၣ်ဝဲတဖၣ်. ဖဲန့ၣ်အဆၢကတီၢ် နီၢ်အူၤနံက့ၤ တသ့ၣ်ညါယ့ၣ်ၡူးအဂ့ၢ် နီတမံၤဒံးဘၣ်အဃိ အဝဲကသိၣ်လိအဖိဒ်န့ၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ တၢ်လၢစီၤတံၤမသ့း မၤလိဘၣ်ဝဲ လၢလံာ်စီဆှံအပူၤန့ၣ်​ ကမၤစၢၤအီၤဒ်သိး အကကဲထီၣ်ဘၣ်​ ခရံာ်ဖိတဂၤ. ဘၣ်ဆၣ်​ မ့ၢ်စီၤတံၤမသ့းကကဲထီၣ်​ ခရံာ်ဖိတဂၤဧါ. မ့ၢ်လၢအဝဲနီၢ်ဒိၣ်ထီၣ်လံ အဃိ အကအိၣ်မူဒ် ခရံာ်ဖိအသိးဧါ တအိၣ်မူဧါန့ၣ်​ အဃုထၢလၢ အနီၢ်ကစၢ်သ့လံ. လံာ်စီဆှံတဲဝဲလၢ စီၤတံၤမသ့းဘၣ်တၢ် “ဒုးနာ်န့ၢ်” အီၤတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီလၢ ဘၣ်ဃးဒီးယ့ၣ်ၡူးအဃိ အဝဲနာ်ယ့ၣ်ၡူးန့ၣ်​ ကမ့ၢ်လၢ အမိဂုာ်ကျဲးစၢး သိၣ်လိအီၤစ့ၢ်ကီး. (ဖး ၂ တံၤမသ့း ၃:၁၄, ၁၅.) တၢ်ကီတၢ်ခဲအိၣ်​ ဘၣ်ဆၣ်​ နီၢ်အူၤနံက့ၤ သိၣ်လိအဖိလၢ ကအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ် ဒီးအဖိခွါအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤအဃိ အဝဲကသးခုဒိၣ်မး. နီၢ်အူၤနံက့ၤ အမံၤန့ၣ်​ ဟဲလီၤစၢၤလၢ တၢ်ကတိၤလၢ အခီပညီမ့ၢ်ဝဲ “တၢ်မၤနၢၤ.” အဝဲ အိၣ်မူဒ်အမံၤအသိး ခီဖျိ အမၤနၢၤကွံာ် အတၢ်ကီတၢ်ခဲ လၢကသိၣ်လိ အဖိအဂီၢ်.

၇. ဖဲစီၤတံၤမသ့း ဒိးဘျၢထံဝံၤအလီၢ်ခံ နီၢ်အူၤနံက့ၤ ဆဲးမၤစၢၤအီၤလၢ ကလဲၤထီၣ်လဲၤထီ ဒ်လဲၣ်.

^၇ ဖဲစီၤတံၤမသ့း ဒိးဘျၢထံအခါ အမၤလၢပှဲၤ အဖီတၢၣ်လၢ အရ့ဒိၣ်လၢအတၢ်အိၣ်မူအပူၤလံ. ဘၣ်ဆၣ်​ အမိနီၢ်အူၤနံက့ၤ ဆဲးဘၣ်ယိၣ်တၢ်လၢ အဂီၢ်ဒံး. အဘၣ်ယိၣ်ဝဲလၢ အဖိခွါ ကဃုထၢအတၢ်အိၣ်မူဒ်လဲၣ်. ကရ့ဘၣ်ဒီးအသကီးလၢ အတဂ့ၤဘၣ်တဖၣ်ဧါ. မ့ၢ်အဝဲကလဲၤထီၣ်ကၠိလၢ ဝ့ၢ်အၤသ့ၣ်​ ဒီးကတူၢ်လိာ်ဝဲ ပှၤကူၣ်ဘၣ်ကူၣ်သ့ အတၢ်သိၣ်လိလၢ အကမၣ်တဖၣ်န့ၣ်ဧါ. ဖဲအသးစၢ်ဒံးအခါ မ့ၢ်အဝဲကလူၤ တၢ်ထူးတၢ်တီၤဒီး ကမၤလၢာ်ဂီၤ အတၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါဒီး အတၢ်ဆၢကတီၢ် ကလီကလီဧါ. နီၢ်အူၤနံက့ၤ ဆၢတဲာ်န့ၢ်တၢ်လၢ စီၤတံၤမသ့းအဂီၢ် တသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ဒ်သိးစီၤတံၤမသ့း ဆၢတဲာ်တၢ်လၢ တၢ်ကူၣ်သ့အပူၤ ကသ့အဂီၢ် အမၤစၢၤဝဲ. အမၤစၢၤဝဲဒ်လဲၣ်. အဝဲ ဆဲးဂုာ်ကျဲးစၢးသိၣ်လိ စီၤတံၤမသ့း ဒ်သိးအတၢ်အဲၣ်​ ယဟိဝၤယွၤကအါထီၣ်​ ဒီးကပာ်လုၢ်ပာ်ပှ့ၤ တၢ်လၢယ့ၣ်ၡူးမၤန့ၢ်အီၤ. တမ့ၢ်ထဲမိၢ်ပၢ်လၢ အတၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ လီၤဆီလိာ်သးတဖၣ်န့ၣ်​ ကီလၢကသိၣ်လိအဖိလၢ ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤန့ၣ်ဘၣ်. မိၢ်ပၢ်လၢ အအိၣ်လၢတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤ ခံဂၤလၢာ်နာ်က့ တဘျီတခီၣ်န့ၣ်​ ကသိၣ်လိအဖိလၢ ကဘူၣ်ထီၣ်ဘါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအဂီၢ်စ့ၢ်ကီးတညီဝဲဘၣ်. အဃိ မိၢ်ပၢ်တဖၣ်န့ၣ်​ မၤလိန့ၢ်တၢ်လၢ နီၢ်အူၤနံက့ၤအအိၣ်​ ကသ့ဒ်လဲၣ်.

၈. မိၢ်တဖၣ်​ မၤစၢၤအဝၤလၢ ကသိၣ်လိအဖိလၢ နီၢ်သးတကပၤ ကသ့ဒ်လဲၣ်.

^၈ မၤလိလံာ်စီဆှံဒီးနဖိ. နမ့မ့ၢ်ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်​ ဒီးနဝၤမ့ၢ်အိၣ်လၢ တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီအပူၤန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်ဒိးလၢ နကမၤစၢၤနဝၤလၢ ကသိၣ်လိနဖိလၢ ကသ့ၣ်ညါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်. နမၤစၢၤနဝၤလၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ တကပၤသ့. အဒိ, ဘၣ်ဃးဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤန့ၣ်​ အိၣ်ဒီးတၢ်ထံၣ်လၢအဂ့ၤ ဒီးတဲဘၣ်နဖိတဖၣ်​ လၢတၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤအံၤ ကကဲဘျုးဝဲဒ်လဲၣ်. ဒီးဆိကမိၣ်ဘၣ်ဃးဒီး ဟံၣ်ဖိဃီဖိ တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံ ကပှဲၤဒီးတၢ်သးခုအဂီၢ် နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. တဘျီတခီၣ်​ နရဲၣ်ကျဲၤစၢၤနဝၤ လၢကသိၣ်လိနဖိ လံာ်စီဆှံလၢ တၢ်ရဲၣ်တၢ်ကျဲၤ လီၤလီၤဆီဆီသ့. ဒီးနဖိတနီၤ နၢ်ပၢၢ်ဝဲ လံာ်လၢအမ့ၢ် အိၣ်မူလီၤထူလီၤယိာ် ပှဲၤဒီးတၢ်သးခု မ့ၢ်သ့လံန့ၣ်​ နဝၤမၤစၢၤ နဖိလၢကသူဝဲ လံာ်အံၤလၢကမၤဝဲ နီၢ်ကစၢ်တၢ်မၤလိလံာ်စီဆှံသ့. ဒ်သိးအဝဲသ့ၣ်​ ကမၤလိဘၣ်တၢ် ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ် တၢ်လိၣ်မ့ၢ်အိၣ်န့ၣ်​ နမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်သ့.

၉. မိၢ်လၢအဝၤတကဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးဘၣ်န့ၣ်​ အဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ တၢ်မၤစၢၤ ကသ့ဖဲလဲၣ်.

^၉ မိၢ်တနီၤန့ၣ်​ အဘၣ်ကွၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ်​ အဖိထဲတဂၤဧိၤ မ့တမ့ၢ် အဝၤတကဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးဘၣ်​ အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ ဘၣ်သိၣ်လိအဖိ လံာ်စီဆှံလၢ အနီၢ်ကစၢ်. နတၢ်အိၣ်သး မ့ၢ်အိၣ်ဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ တဘၣ်သူၣ်ကိၢ်သးဂီၤတၢ် အါတလၢတဂ့ၤ, ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤနၤ. နသူတၢ်သိၣ်လိနဲၣ်လိတၢ် အတၢ်ပီးတၢ်လီလၢ တၢ်ကရၢကရိ ကတဲာ်ကတီၤဝဲတဖၣ်​ ဒ်သိးနကမၤလိ နဖိလံာ်စီဆှံအဂီၢ်သ့. တကးဒံးဘၣ်​ နဃ့တၢ်ဟ့ၣ်ကူၣ်လၢ မိၢ်ပၢ်အဂၤလၢ အသူတၢ်ပီးတၢ်လီတဖၣ်အံၤလၢ ဟံၣ်ဖိဃီဖိတၢ်မၤလိ လံာ်စီဆှံအဂီၢ်သ့.c (ကတိၤဒိ ၁၁:၁၄) ဒ်သိး နတဲသကိးတၢ်ဒီး နဖိကသ့ဂ့ၤဂ့ၤအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤနၤသ့ အဃိ ဃ့ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤစၢၤ ဒ်သိး နကသ့ၣ်ညါ တၢ်အိၣ်လၢ နဖိတဖၣ်အသးပူၤ. (ကတိၤဒိ ၂၀:၅) သံကွၢ်အီၤလၢ ‘လၢကၠိန့ၣ်​ နထံၣ်ဘၣ်တၢ်ကီတၢ်ခဲ လၢအဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်​ မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.’ တၢ်သံကွၢ်ယိယိဖိ ဒ်အံၤန့ၣ်​ ကမၤစၢၤနၤလၢ နကသ့ၣ်ညါအါထီၣ်​ နဖိအတၢ်အိၣ်သး.

၁၀. ကျဲတနီၤလၢ နမၤစၢၤနဖိလၢ ကသ့ၣ်ညါထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ အဂ့ၢ်သ့န့ၣ်​ မ့ၢ်မနုၤလဲၣ်.

^၁၀ ဃုကျဲလၢ နကသိၣ်လိ နဖိလၢယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်. ဖဲနတဲတၢ်အခါ တဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ် ဒီးတၢ်လၢ ယဟိဝၤယွၤမၤတ့ၢ် န့ၢ်နၤတဖၣ်အဂ့ၢ်. (၅ မိၤၡ့ ၆:၆, ၇; ယၡါယၤ ၆၃:၇) နသိၣ်လိနဖိလၢ ဟံၣ်ပူၤမ့ၢ်တသ့ ထီဘိဘၣ်န့ၣ်​ အရ့ဒိၣ်လၢ နကမၤဒ်န့ၣ်အဂီၢ်လီၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်​ ခရံၣ်စတံ တဲဝဲလၢ “ယတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် တအိၣ်လၢ ယကတဲသကိးတၢ်ဒီးယဖိလၢ နီၢ်သးအဂ့ၢ်အါအါဘၣ်​ အဃိ ယတၢ်ခွဲးတၢ်ယာ် မ့ၢ်အိၣ်ထီၣ်ထဲတစဲးဖိနာ်က့ ယတဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်​ တၢ်လၢနီၢ်သးတခီ ကိးဘျီဒဲး. တဘျီတခီၣ်​ ပဟးလိၣ်ကွဲလၢခီၣ်​ မ့တမ့ၢ် ပဟးဒိးလိၣ်ကွဲချံလၢ ထံကၢၢ်နံၤ ဒီးပတဲဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ဘၣ်တ့ လၢအဃံလၤ ဒီးနီၢ်သးအတၢ်ဂ့ၢ်တၢ်ကျိၤ လၢအဂၤတဖၣ်. ဖဲယဖိတဖၣ်​ အနီၢ်ဒိၣ်ထီၣ်အခါ ယဟ့ၣ်ဂံၢ်ဟ့ၣ်ဘါ အဝဲသ့ၣ်လၢ ကမၤလိလံာ်စီဆှံလၢ အနီၢ်ကစၢ်.” ဘၣ်ဃးဒီး ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်ကရၢကရိ ဒီးဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါတဖၣ်အဂ့ၢ်န့ၣ်​ တဲဘၣ်အဝဲသ့ၣ်​ လၢအဂ့ၤတကပၤ. တဘၣ်တဲဟးဂီၤ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်​ အဂ့ၢ်တဂ့ၤ. နမ့ၢ်တဲတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်​ အဂ့ၢ်လၢအဂ့ၤ တကပၤန့ၣ်​ ဖဲနဖိတဖၣ်လိၣ်ဘၣ်​ တၢ်မၤစၢၤအခါ အဝဲသ့ၣ်လဲၤဃ့ တၢ်မၤစၢၤလၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်သးပှၢ်တဖၣ်အအိၣ်​ ကဘူၣ်ဝဲ.

၁၁. ဒ် ယၤကိာ် ၃:၁၈ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး ဘၣ်မနုၤအဃိ အရ့ဒိၣ်လၢ ပကဘၣ်မၤဒ်သိး ဟံၣ်ပူၤဃီပူၤ ကပှဲၤဒီး တၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်လဲၣ်.

^၁၁ ဒုးအိၣ်ထီၣ်​ တၢ်ဃူတၢ်ဖိး လၢဟံၣ်ပူၤ. ပာ်ဖျါထီၣ်လၢ နအဲၣ်နဖိနဝၤထီဘိ. တဲတၢ်ဒီးနဝၤမုာ်မုာ် လၢတၢ်ပာ်ကဲအပူၤ ဒီးသိၣ်လိနဖိလၢ အဝဲသ့ၣ်ကမၤဝဲ ဒ်န့ၣ်စ့ၢ်ကီး. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ ကညီဒိၣ်ထီၣ်လၢ နဖိတဖၣ်ကမၤလိဘၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအဂ့ၢ်. (ဖး ယၤကိာ် ၃:၁၈.) ဆိကမိၣ်ကွၢ် ဒီပုၢ်ဝဲၢ်ခွါကၠိစဲး လၢအမၤပှၤလဲၤလၢညါလၢ ရူၣ်မ့နံယါ အဂ့ၢ်. ဖဲအဝဲအနီၢ်ဆံးအခါ အပၢ်န့ၣ်မၤကီမၤခဲအီၤ ဒီးအမိ ဒီးအဒီပုၢ်ဝဲၢ်တဖၣ်​ လၢကမၤယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤ. အဃိ ကၠိစဲး တဲဝဲလၢ “ယမိန့ၣ်​ ဂုာ်ကျဲးစၢးမၤဝဲဒ်သိး ဟံၣ်ဖိဃီဖိ ကပှဲၤဒီးတၢ်မုာ်တၢ်ခုၣ်. ယပါမၤကီမၤခဲတၢ် ဒံးဒိၣ်ထီၣ်န့ၣ်​ ယမိအသးဒံးဂ့ၤဒိၣ်ထီၣ်. ဖဲပမိထံၣ်ဝဲလၢ မ့ၢ်ကီလၢပကပာ်ကဲဒီး ဒိကနၣ်ပပါအခါ အဝဲတဲသကိး အ့းဖ့းစူး ၆:၁-၃ ဒီးပှၤ. ဒီးအတဲဘၣ်ပှၤ ပပၢ်အတၢ်ဂ့ၤတၢ်ဝါတဖၣ်​ ဒီးမၤစၢၤပှၤဒ်သိး ပကသ့ၣ်ညါလၢ ဘၣ်မနုၤအဃိ ပဘၣ်ပာ်ကဲပပၢ်လဲၣ်. အမၤဝဲဒ်န့ၣ်အဃိ ပတၢ်အိၣ်သးဂ့ၤထီၣ်က့ၤဝဲ အဘျီအါမး.”

သိၣ်လိနဖိတဖၣ်​ ခီဖျိလၢနတၢ်မၤ

၁၂. ဒ် ၂ တံၤမသ့း ၁:၅ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲအသိး နီၢ်အူၤနံက့ၤ အဒိအတဲာ်န့ၣ်​ ကဲဘျုးလၢ စီၤတံၤမသ့းအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၂ ဖး ၂ တံၤမသ့း ၁:၅. နီၢ်အူၤနံက့ၤ ပာ်လီၤဒိဂ့ၤတဲာ်ဘၣ်​ လၢစီၤတံၤမသ့းအဂီၢ်. အဝဲကသိၣ်လိဝဲ စီၤတံၤမသ့းလၢ ပမ့ၢ်အိၣ်ဒီးတၢ်နာ် အနီၢ်ကီၢ်န့ၣ်​ ပကဘၣ်ပာ်ဖျါထီၣ်အီၤ လၢတၢ်မၤ. (ယၤကိာ် ၂:၂၆) စီၤတံၤမသ့းကထံၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ တၢ်လၢအမိမၤဝဲတဖၣ်​ ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲလၢ အမိအဲၣ်ယဟိဝၤယွၤဒိၣ်မး. ဒီးအကထံၣ်ဝဲလၢ အမိမၤဘၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤန့ၣ်​ အမိသးခုဒိၣ်မး. အဃိ နီၢ်အူၤနံက့ၤ အဒိအတဲာ်န့ၣ်​ ကဲဘျုးလၢ စီၤတံၤမသ့းအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. တၢ်မၢဖိပီလူးတဲဝဲလၢ စီၤတံၤမသ့းအိၣ်ဒီးတၢ်နာ် ဒ်အမိၢ်အသိး ဒီးအတၢ်နာ်အံၤန့ၣ်​ အိၣ်အိၣ်​ တဟဲကဲထီၣ်လၢ အတၢ်ဒၣ်ဝဲဘၣ်. စီၤတံၤမသ့းထံၣ်ဘၣ်​ အမိအဒိအတဲာ်ဒီး ပာ်လီၤအသးလၢ ကကွၢ်လိအမိ. ဒ်နီၢ်အူၤနံက့ၤအသိး ဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ မိၢ်အါဂၤန့ၣ်​ “တတဲ တၢ်အကလုၢ်ကထါ နီတစဲးဘၣ်” ဘၣ်ဆၣ်​ အထုးန့ၢ် အဟံၣ်ဖိဃီဖိတဖၣ်​ အသးန့ၢ်ဝဲ. (၁ ပ့းတရူး ၃:၁, ၂) နၤစ့ၢ်ကီးနမၤဒ်န့ၣ်သ့ဝဲ. နမၤအီၤကသ့ဒ်လဲၣ်.

၁၃. ဘၣ်မနုၤအဃိ မိတဖၣ်န့ၣ်​ ကဘၣ်ပာ်ဆိ အတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢလဲၣ်.

^၁၃ ပာ်ဆိနတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢ. (၅ မိၤၡ့ ၆:၅, ၆) ဒ်မိၢ်အါတက့ၢ် မၤဝဲအသိးန့ၣ်​ နတူၢ်ဆါနသးအါမး. အဒိ, ဒ်သိးနကကွၢ်ထွဲ နဖိလၢ နီၢ်ခိတကပၤအဂီၢ်န့ၣ်​ နဟ့ၣ်လီၤအဝဲသ့ၣ်​ တၢ်ဆၢကတီၢ်, ကျိၣ်စ့, နကီၤမံကီၤဂဲၤ ဒီးနမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢ တၢ်အဂၤအါမး. ဘၣ်ဆၣ်​ နတၢ်မၤတဘၣ်အါတလၢ တုၤဒၣ်လဲာ် နမၤဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်​ နတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ တချုးလၢၤဘၣ်န့ၣ်ဘၣ်. ပာ်လီၤတၢ်ဆၢကတီၢ်လၢ နကဃ့ဘါထုကဖၣ်, နကမၤနီၢ်ကစၢ်တၢ်မၤလိ လံာ်စီဆှံ ဒီးထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဂီၢ်ထီဘိ. နမ့ၢ်မၤဒ်န့ၣ်န့ၣ်​ နတၢ်ရ့လိာ်သးဒီး ယဟိဝၤယွၤ ကဂၢၢ်ကျၢၤထီၣ်, နကကဲထီၣ်​ တၢ်ဒိတၢ်တဲာ် လၢအဂ့ၤ လၢနဟံၣ်ဖိဃီဖိ ဒီးပှၤဂၤတဖၣ်အဂီၢ်လီၤ.

၁၄-၁၅. နမၤလိန့ၢ်တၢ်မနုၤလၢ လံနံၤ, မရံယၤ ဒီးကၠါဧိၤ အအိၣ်လဲၣ်.

^၁၄ ပကတဲသကိး ပှၤသးစၢ်တနီၤအဂ့ၢ်. ခီဖျိလၢ အဝဲသ့ၣ်​ အမိအဒိအတဲာ်အဃိ အဝဲသ့ၣ်​ အဲၣ်ယဟိဝၤယွၤဒီး နာ်န့ၢ်ယဟိဝၤယွၤ. ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်​ ခရံၣ်စတံ အဖိမုၣ်လံနံၤ တဲဝဲလၢ “ယပါမ့ၢ်အိၣ်လၢဟံၣ်န့ၣ်​ ပတမၤလိဘၣ်လံာ်စီဆှံဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ယမိန့ၣ်​ အလဲၤထီၣ်ဝဲ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ထီဘိ. ပတသ့ၣ်ညါ လံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်အါအါ ဒံးဘၣ်သနာ်က့ ပမိအဒိအတဲာ်န့ၣ်​ မၤစၢၤပှၤလၢ ပတၢ်နာ်ကဆူၣ်ထီၣ်. ဒီးပတလဲၤထီၣ်ဘၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်​ နီတဘျီဒံးဘၣ်နာ်က့ ပသ့ၣ်ညါပာ်စၢၤလၢ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးတဖၣ်​ သိၣ်လိတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ.”

^၁၅ မရံယၤဒီးအဟံၣ်ဖိဃီဖိန့ၣ်​ ခီဖျိလၢအထီၣ်တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဃိ တဘျီတခီၣ်န့ၣ်​ အပၢ်ဟ့ၣ်အဝဲသ့ၣ်တၢ်ကမၣ်. မရံယၤတဲဝဲလၢ “ယမိန့ၣ်​ ကဲဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်တဂၤလၢ အအိၣ်ဒီး တၢ်သူၣ်ဒူသးဒူဖးဒိၣ်. ဖဲယနီၢ်ဆံးအခါန့ၣ်​ ယဘၣ်ယိၣ်လၢ ပှၤကတဲယၤ တၢ်တမံၤမံၤအဃိ တၢ်လၢယကြၢးမၤအီၤန့ၣ်​ ယတမၤအီၤဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ ယထံၣ်လၢ ယမိအိၣ်ဒီး တၢ်သးဒူ ဒီးပာ်ဆိ ယဟိဝၤယွၤလၢ နီၣ်ဂံၢ်တၢထီဘိအဃိ မၤစၢၤယၤဒ်သိး ယတပျံၤပှၤကညီ လၢၤတဂ့ၤအဂီၢ်.” မ့မ့ၢ်လၢ ကၠါဧိၤန့ၣ်​ အပၢ်တဟ့ၣ်အခွဲးလၢ အဝဲသ့ၣ်ကတဲသကိး ယဟိဝၤယွၤဒီးလံာ်စီဆှံအဂ့ၢ်လၢ ဟံၣ်ပူၤဘၣ်. ကၠါဧိၤ တဲဝဲလၢ “တၢ်လၢအထုးန့ၢ် ယသးဒိၣ်ကတၢၢ်န့ၣ်​ ယမိလူၤဘၣ်ယပါအသး ကိးမံၤဒဲး. ဘၣ်ဆၣ်​ အမ့ၢ်ထီဒါလိာ်အသးဒီး ယဟိဝၤယွၤအတၢ်သိၣ်တၢ်သီဒု အတမၤဝဲ နီတစဲးဘၣ်.”

၁၆. မိအဒိအတဲာ်န့ၣ်​ ကဲဘျုးလၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်သ့ဒ်လဲၣ်.

^၁၆ နမ့မ့ၢ်မိၢ်န့ၣ်​ သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ နဒိနတဲာ်န့ၣ်​ ကဲဘျုးလၢ ပှၤဂၤအဂီၢ်သ့. အဒိ, ဆိကမိၣ်ကွၢ် နီၢ်အူၤနံက့ၤ အဒိအတဲာ်န့ၣ်​ ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ တၢ်မၢဖိပီလူးအဂီၢ်ဒ်လဲၣ်. စီၤပီလူးကွဲးဝဲလၢ စီၤတံၤမသ့း အတၢ်နာ်လၢ အတပၣ်ဒီး တၢ်ပာ်မၤအသးဘၣ်န့ၣ်​ ‘အိၣ်ဆိလၢ . . . အမိၢ်နီၢ်အူၤနံက့ၤ’ အလိၤ. (၂ တံၤမသ့း ၁:၅) စီၤပီလူးထံၣ်ဘၣ်​ နီၢ်အူၤနံက့ၤ အတၢ်နာ်လၢ အဆိကတၢၢ်တဘျီဖဲလဲၣ်. လီၤဂာ်လၢ ဖဲအလဲၤ မံၤၡၢၤနရံၤ အတၢ်လဲၤ အဆိကတၢၢ်တဘျီအခါ အထံၣ်လိာ်သးဒီး နီၢ်လိၤအ့ၣ်ဒီး နီၢ်အူၤနံက့ၤလၢ ဝ့ၢ်လူစတြၤ ဒီးမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်သိး ကကဲထီၣ်ဝဲခရံာ်ဖိ. (မၤတၢ် ၁၄:၄-၁၈) ၁၅ နံၣ်ဝံၤအလီၢ်ခံ ဖဲစီၤပီလူးကွဲးလံာ်လၢ စီၤတံၤမသ့းအအိၣ်အခါ အသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်​ နီၢ်အူၤနံက့ၤအတၢ်နာ် အဒိအတဲာ် ဒီးအပာ်ဖျါထီၣ်​ နီၢ်အူၤနံက့ၤ ဒ်ပှၤလၢ အလီၤကွၢ်လိတဂၤ. အဃိ ဖျါလၢအဒိအတဲာ်န့ၣ်​ ကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါလၢ တၢ်မၢဖိဒီး ခရံာ်ဖိအဂၤလၢ စိၤဖဲန့ၣ်တဖၣ်အဂီၢ်ဒိၣ်မး. အဃိ နမ့ၢ်ဘၣ်ကွၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ်​ နဖိထဲတဂၤ မ့တမ့ၢ် နသးသမူတံၤသကိး မ့ၢ်တကဲ ယဟိဝၤပှၤအုၣ်အသးဘၣ်န့ၣ်​ နနာ်သ့သပှၢ်ကတၢၢ်လၢ နဒိနတဲာ်န့ၣ်​ ကကဲထီၣ်တၢ်ဂံၢ်တၢ်ဘါ ဒီးကကဲဘျုးလၢ ပှၤလၢနဃၢၤတဖၣ်အဂီၢ်.

၁၇. နဂုာ်ကျဲးစၢးမၤစၢၤနဖိ ဘၣ်ဆၣ်​ အမ့ၢ်တအဲၣ်ဒိး မၤယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤဘၣ်န့ၣ်​ နကြၢးမၤဒ်လဲၣ်.

^၁၇ နဂုာ်ကျဲးစၢးဘၣ်ဆၣ်​ မ့ၢ်ဖျါလၢနဖိ တကနၣ်ဃုာ် တၢ်မ့ၢ်တၢ်တီဘၣ်န့ၣ်​ နကဘၣ်မၤဒ်လဲၣ်. သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်လၢ နကသိၣ်လိ နဖိအဂီၢ်န့ၣ်​ နကလိၣ်ဘၣ်​ တၢ်ဆၢကတီၢ်အါမး. ဒ်တၢ်ဂီၤပူၤ ပာ်ဖျါဝဲအသိး ဖဲနသူၣ်လီၤတၢ်ချံအခါ နကဆိကမိၣ်ဘၣ်လၢ မ့ၢ်နတၢ်ချံတခါအံၤ ကမဲထီၣ်သၣ်ထီၣ်ဧါ, တမဲထီၣ်သၣ်ထီၣ်ဧါလီၤ. တၢ်ချံန့ၣ်​ ပဒုးမဲထီၣ်သၣ်ထီၣ်အီၤတသ့ဘၣ်​ ဘၣ်ဆၣ်​ ပမ့ၢ်လူန့ၢ်အထံန့ၣ်​ အမဲထီၣ်သၣ်ထီၣ်သ့. (မၢ်ကူး ၄:၂၆-၂၉) ဒ်တၢ်အဒိအံၤအသိး မိၢ်တဂၤ အဂုာ်ကျဲးစၢးသိၣ်လိအဖိနာ်က့ အကဆိကမိၣ်ဘၣ်ဝဲလၢ မ့ၢ်အဖိဘၣ်ကအဲၣ်​ ကစၢ်ယွၤစ့ၢ်ကီးဧါ. အဖိကအဲၣ်ကစၢ်ယွၤဧါ တအဲၣ်ဧါန့ၣ်​ အဆၢတဲာ်န့ၢ်ဝဲလၢ အဖိအဂီၢ်တသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ တသ့ဖဲအသ့ အမ့ၢ်ဂုာ်ကျဲးစၢး သိၣ်လိအဖိလၢ အဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ်​ လီၤဂာ်ဒ်အမၤစၢၤ အဖိလၢ ကကဲထီၣ်ကစၢ်ယွၤအသကိး လၢအဂ့ၤကတၢၢ်လံ.—ကတိၤဒိ ၂၂:၆.

ဃ့ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤ

၁၈. ဒ်သိးနဖိတဖၣ်​ ကကဲထီၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအသကိးအဂီၢ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်ဒ်လဲၣ်.

^၁၈ လၢလံာ်စီဆှံအစိၤန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ မၤစၢၤဝဲ ပှၤသးစၢ်အါဂၤလၢ ကကဲထီၣ်အသကိး. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၂၂:၉, ၁၀) နဖိတဖၣ်မ့ၢ်အဲၣ်ဒိး ဒိၣ်ထီၣ်ထီထီၣ်လၢ နီၢ်သးတကပၤန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်သ့. (၁ ကရံၣ်သူး ၃:၆, ၇) မ့ၢ်ဖျါလၢအဝဲသ့ၣ်​ တအဲၣ်ဒိးမၤ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်မၤလၢ အသးဒီဖျၢၣ်ဘၣ်​ နာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ ကဆဲးပာ်ဖျါထီၣ်တၢ်အဲၣ်​ လၢအဝဲသ့ၣ်​ အဖီခိၣ်ဒံး. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၁၁:၄) မ့ၢ်ဖျါလၢအဝဲသ့ၣ်ကဲ “ပှၤသးဘျၢလၢ အဂုာ်ကျဲးစၢး” ထဲတစဲးဖိနာ်က့ ယဟိဝၤယွၤ အိၣ်ကတဲာ်ကတီၤအသးလၢ ကမၤစၢၤအဝဲသ့ၣ်လၢ ကကဲထီၣ်အသကိးအဂီၢ်. (မၤတၢ် ၁၃:၄၈; ၂ ကွဲးနီၣ်တၢ် ၁၆:၉) ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤနၤဒ်သိး နကတဲတၢ်လၢအဘၣ်​ ဖဲနဖိလိၣ်ဘၣ်ဝဲ နီၢ်ကီၢ်အခါ. (ကတိၤဒိ ၁၅:၂၃) ယဟိဝၤယွၤကမၤဝဲ ဒ်သိး ဒီပုၢ်ဝဲၢ်မုၣ်ခွါ လၢတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်ပူၤတဖၣ်​ ကပာ်ဖျါထီၣ်​ တၢ်သူၣ်အိၣ်သးအိၣ်နီၢ်ကီၢ် လၢနဖိတဖၣ်အဖီခိၣ်. ဒီးဖဲအဝဲသ့ၣ်​ ဒိၣ်တုာ်ခိၣ်ပှဲၤအခါဒၣ်လဲာ် ယဟိဝၤယွၤ ကမၤစၢၤ အဝဲသ့ၣ်ဒ်သိး ကသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်တၢ်လၢ နသိၣ်လိတ့ၢ်အီၤတဖၣ်. (ယိၤဟၣ်​ ၁၄:၂၆) နမ့ၢ်ဆဲးသိၣ်လိနဖိလၢ နတၢ်ကတိၤဒီး နတၢ်မၤန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤ ကဆိၣ်ဂ့ၤနၤ.

၁၉. ဘၣ်မနုၤအဃိ နနာ်သ့လၢ ယဟိဝၤယွၤ ဘၣ်သူၣ်ဘၣ်သးနၤလဲၣ်.

^၁၉ ယဟိဝၤယွၤအဲၣ်နၤန့ၣ်​ တဒိးသန့ၤထီၣ်အသးလၢ နဖိတဖၣ်အတၢ်ဆၢတဲာ် အဖီခိၣ်ဘၣ်. မ့ၢ်လၢနအဲၣ်အီၤအဃိ အဝဲအဲၣ်နၤ. နမ့မ့ၢ်မိလၢ အဘၣ်ကွၢ်လုၢ်ဒိၣ်ထီၣ်​ အဖိထဲတဂၤန့ၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအၢၣ်လီၤလၢ အကကဲထီၣ်​ ပါလၢနဖိတဖၣ်အဂီၢ်ဒီး အကဒီသဒၢနၤ. (စံးထီၣ်ပတြၢၤ ၆၈:၅) နဖိတဖၣ်ကမၤ ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤဧါ တမၤဧါန့ၣ်​ နဆၢတဲာ်န့ၢ်အီၤတသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်​ နမ့ၢ်ဃ့ယဟိဝၤယွၤ အတၢ်မၤစၢၤဒီး မၤအီၤလၢအဂ့ၤကတၢၢ်န့ၣ်​ နကဒိးန့ၢ်ဘၣ်​ ယဟိဝၤယွၤအတၢ်ဘၣ်သးလီၤ.