DISOLO YA NDONGOKOLO 20
MUYIMBU 7 Yehova azali makasi na biso
Tadila Yehova samu yandi bomba nge
Lokumu vuanda . . . na Tata ya ntima kiadi mingi mpe Nzambi ya kubomba nionso.’—2 KO. 1:3.
MAMBU YINA BETO KELONGUKA
Beto kelonguka malongi yina beto lenda baka na mutindu Yehova bombaka Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni.
1. Luzingu ya Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni vuandaka yinki mutindu?
KANISA mutindu Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni vuandaka kukimona. Bamonaka mutindu bayinzo na bau bebisamaka. Yehova pesaka nzila na bantu ya Babiloni bakatula bau na buala na bau mpe banata bau na Babiloni, samu na masumu na bau mpe ya bankaka na bau. (2 Nt. 36:15, 16, 20, 21) Ya kedika, Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni vuandaka na kimpuanza ya kusala mambu na bau ya konso kilumbu. (Yir. 29:4-7) Kasi, luzingu vuandaka pete ve, mpe yavuandaka ve kisika yina bavuandaka na nsatu ya kuvuanda. Yinki mutindu bavuandaka kukimona samu na mambu yina bavuandaka kutana na yau? Tala mambu yina mosi kati na bau tubaka: “Beto vuandaka pene ya banzadi ya Babiloni. Beto dilaka ntangu beto kanisaka Siona.” (Nz. 137:1) Bayuda vuandaka mpenza na nsatu babomba bau, kasi nani lendaka bomba bau?
2-3. (a) Yinki Yehova salaka samu na Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni? (b) Yinki beto ketubila na disolo yayi?
2 Yehova kele “Nzambi ya kubomba nionso.” (2 Ko. 1:3) Lokola yandi kele Nzambi ya nzola, yandi kesepelaka kubomba bantu nionso yina kepusanaka penepene na yandi. Yehova zabaka ti ndambu ya Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni kendima disiplini na yandi mpe bakevutukila yandi. (Yis. 59:20) Na yau, bamvula kuluta 100 tekila bakuenda na buala ya kinzenza, yandi tubilaka mbikudi Yezaya na nzila ya mpeve ya nlongo yandi sonika mukanda yina kele na nkumbu ya mbikudi yango. Yinki vuandaka lukanu ya mukanda yango? Yezaya metuba: “Nzambi na beno metuba: ‘Bomba, bomba bantu na munu’.” (Yis. 40:1) Ee, na nzila ya mukanda ya Yezaya, Yehova bombaka Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni na mutindu yina bavuandaka na yau nsatu.
3 Mutindu mosi na Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni, beto diaka beto kevuandaka na nsatu babomba beto mbala na mbala. Na disolo yayi, beto ketadila mitindu 3 yina Yehova bombaka Bayuda yango: (1) Yandi lakaka kunlemvukila bantu yina kebalula ntima, (2) yandi pesaka bisadi na yandi kivuvu, mpe (3) yandi kitisaka kubanga na bau. Ntangu beto kena kutadila mambu yango, tala mutindu beto lenda baka mambote na bampova ya kubomba ya Yehova.
YEHOVA KENLEMVUKILAKA BETO NA NTIMA KIADI NIONSO
4. Yinki mutindu Yehova monisaka ti yandi kele Nzambi ya ntima kiadi? (Yisaya 55:7)
4 Yehova kele “Tata ya ntima kiadi mingi.” (2 Ko. 1:3) Yandi monisaka kikadulu yango ntangu yandi lakaka kunlemvukila Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni yina balulaka ntima. (Tanga Yisaya 55:7.) Yandi tubaka: “Munu kemonina nge kiadi na nzola na munu ya kukuikama mpe ya mvula na mvula.” (Yis. 54:8) Yinki mutindu Yehova monisaka ntima kiadi na yandi? Atako yalombaka ti dikanda ya Bayuda niokuama samu na mambu yina basalaka, Yehova lakaka ti bakebikana ve na Babiloni samu na mvimbamvimba. Bakevuanda na buala ya kinzenza kaka samu na mua ntangu. (Yis. 40:2) Bampova yango vuandaka mpenza lukindusu samu na Bayuda yina balulaka ntima mpe yina vuandaka na nsatu ya kusepedisa Yehova!
5. Samu na yinki beto kele na bamfunu mingi ya kusepela na ntima kiadi ya Yehova kuluta Bayuda yina vuandaka na kinanga?
5 Yinki dilongi beto mebaka? Yehova kevuandaka pene ya kunlemvukila bisadi na yandi na luzolo nionso. Bubu yayi beto lenda ndimisama mingi kuluta Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni ti Yehova kenlemvukilaka beto. Samu na yinki? Samu beto mezaba diambu yina Yehova salaka samu na kunlemvukila masumu na beto. Bankama ya bamvula na manima ya mbikudulu ya Yezaya, Yehova tindaka na ntoto Muana na yandi yina yandi kezolaka mingi samu na kupesa nkudulu samu na bansumuki nionso yina mebalula ntima. Lokola Yesu kufuaka samu na beto, Yehova ‘kufuaka’ masumu na beto, yazola monisa, yandi kufuaka yau samu na mvimbamvimba. (Mis. 3:19; Yis. 1:18; Ef. 1:7) Beto kesadilaka Nzambi ya ntima kiadi mpenza!
6. Yinki mutindu beto lenda baka mambote kana beto kena kutula makanisi na ntima kiadi ya Yehova? (Tala diaka foto.)
6 Bampova yina Yehova sonikisaka na nzila ya mpeve ya nlongo yina kele na Yisaya 55:7 lenda bomba beto kana beto kena kutatamana kukipesa foti samu na banzimbala yina beto mesalaka na ntama atako beto mebalulaka ntima. Yalenda vuanda mutindu yina mingimingi kana beto kena kutatamana kumona mpasi samu na mambu ya yimbi yina bimaka samu na nzimbala na beto. Nzokande, kana beto fungunaka masumu na beto mpe beto lembaka kusala mambu yina kele ya yimbi, beto lenda kukindimisa ti Yehova nlemvukilaka beto. Mpe kana Yehova menlemvukila, yandi kekanisaka diaka ve disumu na beto. (Fuanikisa na Yirimia 31:34.) Lokola Yehova ketatamanaka ve kukanisa banzimbala na beto ya ntama, beto diaka beto fueti tatamana ve kukanisa yau. Diambu yina kele na mfunu samu na Yehova kele mambu yina beto kena kusala bubu yayi, kasi ve banzimbala yina beto salaka na ntama. (Ezk. 33:14-16) Mpe ntama mingi ve, Tata na beto ya ntima kiadi mingi kekatula mambu ya mpasi nionso yina beto kena kukutana na yau samu na banzimbala na beto.
Yehova ketulaka ve dikebi na banzimbala yina beto mesalaka na ntama, kasi yandi ketulaka nde dikebi na mambu yina beto kena kusala bubu yayi (Tala paragrafe 6)
7. Yinki lenda tinda beto beto sosa lusadusu kana beto suekaka disumu?
7 Yinki beto fueti sala kana kikansasa na beto kena kutungisa beto samu na disumu mosi ya nene yina beto suekaka? Biblia kekindisaka beto beto lomba bankulutu lusadusu. (Yak. 5:14, 15) Yalenda vuanda mpasi samu beto tubila bau mambu ya yimbi yina beto salaka. Kasi beto kevuanda na nsatu ya kusolola na babakala yango ya kukuikama kana beto mebalula ntima mpe beto kena kuzimbakana ve ti Yehova mpe bantu yina yandi meponaka samu na kusadisa beto kemonisina beto ntima kiadi na nzola nionso. Beto tadila mutindu ntima kiadi ya Yehova bombaka mpangi mosi na nkumbu ya Arthur,a yina kikansasa na yandi vuandaka tungisa yandi ngolo. Arthur tubaka: “Samu na mvula mosi, munu vuandaka tala pornografi. Munu tubilaka disumu na munu na nketo na munu mpe na bankulutu. Na manima ya kusala mutindu yina, munu kukimonaka mbote, kasi munu vuandaka kaka kukitungisa samu na mambu yina munu salaka. Bankulutu bambulaka munu ti Yehova lozaka munu ve. Yandi pesaka munu disiplini samu yandi kezolaka munu. Bampova na bau ya kimpombo bombaka ntima na munu mpe yasadisaka munu samu munu bakusa ti Yehova nlemvukilaka munu mpenza.” Bubu yayi Arthur kena kusala lokola mpasudi nzila mpe nsadisi na kisalu. Kuzaba ti Yehova kemonisinaka beto ntima kiadi kana beto mebalula ntima kebombaka beto mpenza!
YEHOVA KEPESAKA BETO KIVUVU
8. (a) Yinki kivuvu Yehova pesaka Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni? (b) Na kutadila Yisaya 40:29-31, yinki bupusi kivuvu yango vuandaka na yau na Bayuda yina balulaka ntima?
8 Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni lendaka kanisa ti dikoki vuandaka ve samu na bau na kuvutuka na buala na bau. Bantu ya Babiloni vuandaka ve na mumeseno ya kubika bantu yina bamenata na Babiloni bavutuka na babuala na bau. (Yis. 14:17) Kasi, Yehova pesaka bisadi na yandi kivuvu. Yandi lakaka ti yandi kekatula bantu na yandi na kinanga, mpe kima mosi ve lendaka pekisa yandi na kukokisa nsilulu na yandi. (Yis. 44:26; 55:12) Samu na Yehova, Babiloni vuandaka lokola fundufundu. (Yis. 40:15) Mua mupepe ya fioti kaka kezimbisaka fundufundu. Yinki mutindu kivuvu yango sadisaka Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni? Yabombaka bau. Kasi yasukaka kaka ve na kubomba bau. Yezaya mesonika: “Bantu yina ketulaka kivuvu na Yehova kebaka diaka ngolo.” (Tanga Yisaya 40:29-31.) Ee, kivuvu kepesa bau diaka ngolo; “bakepumbua na mapapu lokola bampongo.”
9. Yinki bamfunu tindaka Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni na kutudila bansilulu ya Yehova ntima?
9 Yehova pesaka diaka Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni mfunu ya kutula ntima na bansilulu na yandi. Yinki kidimbu yandi pesaka bau? Kanisa ntete na bambikudulu yina kokisamaka deja. Bazabaka ti bantu ya Asiri nungaka kimfumu ya nord mpe banataka bantu na buala na bau. (Yis. 8:4) Bamonaka mutindu bantu ya Babiloni bebisaka Yerusaleme mpe banataka bantu ya mbanza yango na Babiloni. (Yis. 39:5-7) Bavuandaka na luzingu ntangu bakufuaka Ntinu Zidikiya meso mpe banataka yandi na Babiloni. (Yir. 39:7; Ezk. 12:12, 13) Mambu nionso yina Yehova samunaka kokisamaka. (Yis. 42:9; 46:10) Mambu yango nionso salaka bakuma na kundima ya ngolo ti nsilulu ya Yehova ya kukatula bau na kinanga kekokisama!
10. Yinki lenda sadisa beto beto tatamana kuvuanda na kivuvu ya ngolo na bilumbu yayi ya nsuka?
10 Yinki dilongi beto mebaka? Ntangu beto kena kukimona ya kulemba, kivuvu lenda bomba beto mpe kusadisa beto samu beto baka diaka ngolo. Beto kena kuzinga na bantangu mosi ya mpasi mpe bambeni ya kilendo kena kutelemina beto. Kasi, beto fueti lemba nzutu ve. Yehova mepesa beto kivuvu mosi ya kitoko—luzingu ya mvula na mvula na kiyenge ya kedika mpe lutanunu. Beto fueti tanina mbote kivuvu yango na makanisi mpe na ntima na beto. Kana beto sala mutindu yina ve, kivuvu na beto lenda lemba mpe kukuma lokola kisika mosi yina kele na baflere ya kitoko yina kena kumonana mbote ve samu beto kena kutala yau na fenetre mosi ya mvindu. Yinki mutindu beto lenda “pangusa fenetre,” yina zola monisa kutanina kivuvu na beto ngolo? Beto fueti bakaka ntangu mbala na mbala ya kukanisa mutindu luzingu na beto kevuanda kitoko na yinza ya yimpa. Beto lenda tanga masolo, kutala bavideo, mpe kuwa miyimbu yina ketubilaka kivuvu na beto. Mpe beto lenda tubila Yehova na bisambu na beto mambu metadila bansilulu yina beto kena kuvingila kumona kukokisama na yau na nsatu ya ngolo.
11. Yinki kesadisaka mpangi mosi ya nketo yina kele na maladi mosi ya ngolo samu yandi baka diaka ngolo?
11 Beto tubila mutindu kivuvu bombaka mpe pesaka ngolo na mpangi mosi ya nketo na nkumbu ya Joy, yina kebelaka maladi mosi ya ngolo. Yandi metuba: “Ntangu munu ketungisamaka na makanisi, munu ketubilaka Yehova banguilu na munu ya ntima, na kuzabaka ti yandi kebakusaka munu. Na bantangu yango, Yehova kepesaka munu ‘kilendo yina meluta ngolo.’” (2 Ko. 4:7) Joy kekukimonaka diaka na yinza ya yimpa, kisika yina “muntu mosi ve yina kena kuzinga kuna ketuba: ‘Munu kena kubela.’” (Yis. 33:24) Kana beto diaka beto mezibudila Yehova ntima mpe beto metula makanisi na kivuvu na beto, beto lenda baka diaka kilendo.
12. Yinki bamfunu beto kele na yau ya kutudila bansilulu ya Yehova ntima? (Tala diaka foto.)
12 Yehova mepesa beto diaka bamfunu mingi ya kutudila bansilulu na yandi ntima mutindu yandi salaka yau na Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni. Kanisa na bambikudulu yina beto kena kumona kukokisama na yau. Na kifuani, beto kena kumona kilendo ya Anglo-américaine yina kele ‘ndambu ngolo mpe ndambu petepete.’ (Dan. 2:42, 43) Beto kena kuwa diaka “kuningana ya ntoto . . . na bisika ya mutindu na mutindu,” mpe beto kena kusamuna na “makanda nionso.” (Mat. 24:7, 14) Bambikudulu yango mpe mingi yankaka kena kukumisa kiminu na beto ngolo na bansilulu ya Yehova yina kebombaka mpe yina kekokisama ntama mingi ve.
Bambikudulu yina beto kena kumona kukokisama na yau bubu yayi kena kupesa beto bamfunu ya kutudila bansilulu ya Yehova ntima (Tala paragrafe 12)
YEHOVA KEKITISAKA KUBANGA NA BETO
13. (a) Yinki mambu ya mpasi Bayuda kutanaka na yau ntangu bavuandaka katuka na Babiloni? (b) Mutindu Yisaya 41:10-13 memonisa yau, yinki mutindu Yehova bombaka Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni?
13 Atako Yehova bombaka Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni na kupesaka bau kivuvu ya kitoko, yandi zabaka ti bakekutana na mambu ya mpasi ntangu bakekatuka na buala yango. Yehova samunaka ti na nsuka ya bilumbu ya Bayuda na Babiloni, ntinu mosi kebebisa makanda yina kele nzinganzinga ya Babiloni mpe na manima yandi kenuanisa Babiloni. (Yis. 41:2-5) Bayuda vuandaka na mfunu ya kubanga? Tekila mambu yango salama, Yehova bombaka bisadi na yandi na kutubaka: “Kumona wonga ve, samu munu kele kintuadi na nge. Kukitungisa ve, samu munu kele Nzambi na nge.” (Tanga Yisaya 41:10-13.) Yinki yandi zolaka tuba na kutubaka “Munu kele Nzambi na nge”? Yandi vuandaka bambula ve Bayuda ti basambila yandi—samu bazabaka deja ti bafueti sambila yandi. Kasi yandi vuandaka bambula bau ti yandi vuandaka ntangu nionso na ndambu na bau.—Nz. 118:6.
14. Yinki mutindu yankaka Yehova kitisaka kubanga ya Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni?
14 Yehova kitisaka diaka kubanga ya Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni na kubambulaka bau ti yandi kele na kilendo mpe na nzayilu yina mekondua nsuka. Yandi lombaka bau batala bambuetete na dizulu. Yandi tubilaka bau ti yandi nde salaka bambuetete mpe yandi mezaba bambuetete nionso na bankumbu na yau. (Yis. 40:25-28) Yazola monisa ti, kana Yehova mezaba bankumbu ya bambuetete nionso, kondua ntembe yandi mezaba mpenza nkumbu ya mosimosi ya bisadi na yandi! Mpe kana Yehova kele na kilendo ya kusala bambuetete, kondua ntembe yandi kele na kilendo ya kusadisa bantu na yandi. Ee, Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni vuandaka na bamfunu ya kubika kukitungisa to kubanga.
15. Yinki mutindu Nzambi bongisaka Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni samu na mambu yina vuandaka vingila bau na ntuala?
15 Yehova bongisaka diaka bantu na yandi samu na mambu yina kekumina bau. Na kitini ya ebandeli ya mukanda ya Yezaya, Nzambi tubilaka bantu na yandi: “Beno kota na bashambre na beno ya kati, mpe beno kanga baporte na beno. Beno suama samu na ntangu fioti tii nganzi kemanisa.” (Yis. 26:20) Kondua ntembe Bayuda sadilaka malako yango ntangu Ntinu Sirisi nuanisaka Babiloni. Muntu mosi ya Istuare ya buala Grèce ya ntama metuba ti ntangu Sirisi kotaka na Babiloni, yandi “pesaka [basoda na yandi] ntumu bakufua bantu nionso yina bakekuta na nganda.” Kanisa kubanga yina bantu ya Babiloni vuandaka na yau! Kasi mbala yankaka Bayuda yina vuandaka zinga na Babiloni vukaka samu bazitisaka bantumu ya Yehova.
16. Samu na yinki beto fueti kukitungisa ve kuluta ndilu samu na bilumbu kena kuiza? (Tala diaka foto.)
16 Yinki dilongi beto mebaka? Ntama mingi ve beto kekutana na mpasi yina meluta nene yina salama ntete ve na disolo ya bantu. Ntangu yakebanda, bantu na yinza kekukitungisa mpe bakevuanda na wonga. Kasi bisadi ya Yehova ve. Beto mezaba ti Yehova kele Nzambi na beto. Beto kevuanda na kibakala, na kuzabaka ti “luvuluzu [na beto] mekuma pene.” (Luka 21:28) Ata ntangu kimvuka ya makanda kenuanisa beto, beto ketatamana kutudila Yehova ntima. Yehova kepesa beto lutanunu ya bambasi mpe malako yina kevukisa luzingu na beto. Yinki mutindu yandi kepesila beto malako yango? Yakelomba beto vingila mpe beto mona. Kasi, kondua ntembe beto kebaka malako yango na nzila ya bimvuka na beto. Bimvuka lenda vuanda lokola “bashambre [na beto] ya kati,” kisika yina beto kebakila lutanunu. Yinki mutindu beto lenda kukibongisa samu na mambu yina kesalama na bilumbu kena kuiza? Beto lenda sala yau na kuvuandaka penepene ya bampangi na beto, na kuvuandaka pene ya kuzitisa malako yina kekatukaka na nkubukulu ya Yehova, mpe na kukindimisamaka ti Yehova kena kutuadisa nkubukulu na beto.—Ebr. 10:24, 25; 13:17.
Kukanisa na zulu ya kilendo mpe makoki ya Yehova ya kuvukisa beto, kesala ti beto bika kukitungisa kuluta ndilu na ntangu ya mpasi ya nene (Tala paragrafe 16)b
17. Yinki mutindu nge lenda tadila Yehova samu yandi bomba nge?
17 Atako luzingu ya Bayuda vuandaka mpasi na Babiloni, Yehova bombaka bau na mutindu yina mefuana. Yandi kesala kaka mutindu yina samu na beto. Na yau, yavuanda yinki mambu yina lenda kumina nge na bilumbu kena kuiza, tatamana kutadila Yehova samu yandi bomba nge. Ee, tula ntima na ntima kiadi na yandi ya nene. Tanina kivuvu na nge ngolo. Kuzimbakana ve ti lokola Yehova kele Nzambi na nge, nge kele ve na mfunu ya kubanga.
MUYIMBU 3 Nguya na ngai, elikya na ngai, makasi na ngai
a Beto mepesa bau bankumbu yankaka.
b NSASULU YA FOTO: Grupe mosi ya fioti ya bampangi mekutakana kintuadi. Bakena kutula ntima na kilendo mpe makoki ya Yehova ya kutanina bisadi na yandi yavuanda yinki kisika bakele na ntoto.