Egaununo lyontane
Nonkondo dehuguvaro lyevhumbuko
1. Pwa hana ehuguvaro lyevhumbuko, endindiro musinke nava vhura kukara nalyo vafe?
OVE wa zumbanesa ava wa hara monomfa ndi? Pwa hana evhumbuko, kapi tapa kara ehuguvaro lyokukavamona hena. Awo ngano tava kara ngorooro momukaro ogu za singonona Bibeli apa za tanta asi: “Vafe kutupu eyi va diva . . . yeeyi mosirongo sovafe [monontoko] omu ngo za, mutupu magazaro ndi unongo ndi ediwo.”—Muudisi 9:5, 10.
2. Endindiro musinke lyewa lya tura po evhumbuko?
2 Monkenda zendi, Jehova kwa tura po mpito zomulyo unene kovantu wovanzi ava va fa va ka tunde monomfa nokukahafera mwenyo gwanarunye kupitira mevhumbuko. Eyi kuna kutanta asi ove kuvhura kukara nehuguvaro lyewa asi ezuva limwe, mouzuni woupe waKarunga, ngo ka gwanekera hena nava wa hara ava va fa.—Marukusa 5:35, 41, 42; Yirugana 9:36-41.
3. (a) Mononkedi musinke omu lya kara evhumbuko nomulyo gomunene mokusikisa mo sitambo saJehova? (b) Unene po posiruwoke ali kara ehuguvaro lyevhumbuko egawo lyononkondo kwetu?
3 Morwa evhumbuko, ose kapi twa hepa kukara netjiro lyonomfa lyokupitakanena. Jehova kuvhura a sige Satana a heteke vakareli vendi wokulimburukwa pokuyerekera mokuhara kulikida nompata dendi dononene asi “muntu kugava nkenye eyi, morwa kuhara a paruke.” (Joba 2:4) Jesus kwa limburukwire kwaKarunga dogoro konomfa ano Karunga yiyo ga mu vhumbwilire keparu lyemeguru. Jesus yipo nye ya mu vhulikire kukagava mulyo gonzambo zendi zountu wokusikilira mo kosipundi soGuhwe semeguru, nouwa wokutuzowora. Kupitira mevhumbuko, “mbungagona” ngovapingi naKristusa kwa kara nehuguvaro lyokukalipakerera nage moUhompa weguru. (Rukasa 12:32) Kwavamwe, pwa kara ehuguvaro lyevhumbukiro komwenyo gwanarunye moparadisa pevhu. (Episarome 37:11, 29) Vakriste navenye kutara ehuguvaro lyevhumbuko asi kugava nonkondo “dononene” nsene tava gwanekere nonompanguro dokuvatwaredera konomfa.—2 Vakolinte 4:7.
Eyi lya karera edi kepuro lyoUkriste
4. (a) Monkedi musinke lya kara evhumbuko ‘erongo lyetameko’? (b) Yisinke ali tanta evhumbuko kwava wovanzi mouzuni?
4 Ngomu va yi tjanga moVahebeli 6:1, 2, evhumbuko kwa kara ‘erongo lyetameko.’ Alyo ruha rwedi lyepuro ano pwa hana alyo ose kapi tatu vhuru kukara Vakriste wokusikilira mo. (1 Vakolinte 15:16-19) Nampili ngoso, erongo lyoBibeli lyevhumbuko kwa kara simpe egeni komagazaro govanzi mouzuni. Morwa kupira upampepo, vantu wovanzi kumona eparu eli asi lyelike lya kara nomulyo makura. Yipo nye ava parukire mokukwama-kwama yilihafesa. Ntani koveli hena ava va hamena komaukarelikarunga gopampo—moKristendomu noponze zoKristendomu—ava ava gazara asi awo va kara nomwenyo gwahafu. Nye epuro eli kapi tali vhuru kuliza nerongo lyoBibeli lyevhumbuko, morwa evhumbuko kapi lya hepwa ngano asi vantu kwa kere nomwenyo gwahafu. Kuhetekera ko kuninka yitwa eyi yivali asi yi lize kupiyaganeka unene kupitakana kugava ehuguvaro. Ngapi omu natu vhura kuvatera vantu wonomutjima dahungama ava vana hara kudiva usili?
5. (a) Komeho muntu a ka zuvhe nawa evhumbuko, yisinke ga hepa kudiva? (b) Matjangwa musinke no ruganesa mokusingonona mwenyo? mukaro govafe? (c) Yinke yokuvhura kurugana nsene muntu kuruganesa erundururo lyoBibeli eli ali horeke usili?
5 Komeho vantu vangoso va ka zuvhe nawa asi ngapi omu sa wapa sigava esi sevhumbuko, va kona tanko kuzuvha nawa kuhamena mwenyo nomukaro govafe. Rorunzi, matjangwa gongandi tupu ga hepwa po yipo yi zerere muntu ogu ana hara kudiva usili woBibeli. (Genesis 2:7; Episarome 146:3, 4; Muudisi 9:5, 10) Nampili ngoso, marundururo nomagawo goNobibeli gamwe gantani kuhoreka usili kuhamena mwenyo. Kuvhura nye yi kare hepero zokutara nontanto edi va ruganesa momaraka gomuhowo goBibeli.
6. Ngapi no vatera muntu a zuvhe asi yisinke mwenyo?
6 Marundururo gamwe goNobibeli kwa rundurura nkango zoRuhebeli neʹphesh nezi zokuzifana zoRugereka psy·kheʹ nkenye apa asi “mwenyo.” Matjangururo gamwe goNobibeli gomanzi, ngwendi Bibeli zoRukwangali, kwa rundurura nonkango edi demeraka lyomuhowo nononkango dokulisiga ngwendi asi “mwenyo,” “sinamwenyo,” “munamwenyo,” “muntu,” ntani “eparu.” Ekonakono lyewa asi ngapi omu va ruganesa nonkango doRuhebeli noRugereka moBibeli dokutanta “mwenyo” tali ka vatera murongwa gokulitura mo a zuvhe asi ado kuvhura kutamba kovantu ntani nokoyikorama. Nye nonkango edi kapi adi gava egano asi mwenyo sininke sokupira kumoneka sahagumu esi asi vhuru kutunda morutu ponomfa nokukatwikira kukaparuka kevango limwe.
7. Ngapi omu no vhura kusingonona kutundilira moBibeli mukaro gwava va kara monontoko dovantu navenye? mogeʹen·na?
7 Bibeli zoRukwangali kwa pompama mokuruganesa ‘sirongo sovafe’ mokurundurura nkango zoRuhebeli sheʼohlʹ nonkango zokuzifana zoRugereka haiʹdes ntani “mundiro gwanarunye” konkango zoRugereka geʹen·na. (Episarome 16:10; Yirugana 2:27) Matjangururo gomuhowo goBibeli kwa yi zeresa nawa-nawa asi sheʼohlʹ nohaiʹdes nayinye kwa tamba konontoko dovantu navenye ntani kwa yi hamenesa konomfa, kapisi keparu. (Episarome 89:48; Ehororo 20:13) Matjangwa kwa uyunga hena kuhamena mpito zokukavhura kukatunda monontoko kupitira mevhumbuko. (Joba 14:13; Yirugana 2:31) Melilimbo, kwato ehuguvaro lyokukaparuka hena lya kara kwava ava zi mogeʹen·na, ntani kapi ava va uyunga asi va kara noyigazo nsene yimo vana kara.—Mateusa 10:28.
8. Ngapi kuzuvha nawa evhumbuko nayi vhura kukundama nonkedi noyirugana yomuntu?
8 Nesingonono lyoyininke oyo, muntu kuvhura nye kumuvatera a zuvhe nawa asi evhumbuko yisinke nali vhura kutanta kwendi. Age kuvhura a pandure eharo lyaJehova mokutura po sigava sangoso. Eguwo eli va lizuvhire ava va zumbanesa vahali vawo monomfa kuvhura kulisesupika nendindiro lyehafo lyokukagwanekera hena mouzuni woupe waKarunga. Kuzuvha yininke eyi kwa kara hena nomulyo mokuzuvha eyi adi tanta nomfa daKristusa. Vakriste wouye womuhowo kwa dimbwilire asi evhumbuko lyaJesus Kristusa kwa kara edi kepuro lyoUkriste, ntani kwa patwilira nzira zevhumbuko kwava wopeke. Awo kwa zuvhisire nononkondo kuhamena evhumbuko lyaJesus nehuguvaro eli ali gava. Yimo tupu nanaina, owo ava kwata egano nokupandura evhumbuko kuhara kuligaunwina usili wouwa ou nava wopeke.—Yirugana 5:30-32; 10:42, 43.
Kuruganesa ‘sipatururo sosirongo sovafe’
9. Ngapi omu Jesus ana ruganesa pomuhowo “yipatururo yonomfa nosirongo sovafe”?
9 Navenye ava ngava ka lipakerera naKristusa moUhompa wendi wemeguru va kona tanko kufa. Nye awo va diva nawa etumbwidiro eli ga geve apa ga tente asi: “Kwa fire, nye tara, ame yosili nomwenyo na kara narunye-narunye. Ame hena kwa kara noyipatururo yonomfa nosirongo sovafe [moRugereka, haiʹdes].” (Ehororo 1:18) Yisinke ga tembe? Age kwa diworokere eyi ya mu horokerere mwene. Nagesi kwa fire. Nye Karunga kapi ga mu sigire monontoko dovantu navenye. Mezuva lyautatu, Jehova mwene ga mu vhumbwilire keparu lyopampepo nokumuninka a kare gokupira kufa. (Yirugana 2:32, 33; 10:40) Megwederero ko, Karunga kwa mu pere “yipatururo yonomfa nosirongo sovafe” a ruganese ko mokumangurura wopeke konontoko dovantu navenye nokoyitundwamo yonzo zaAdamu. Jesus kuvhura nye kupindura vasikuli vendi wokulimburukwa konomfa morwa age ga kara noyipatururo yina. Pomuhowo age ta pindura vagwavekwa wopampepo womombunga zendi nokuvapa sigava sosiwa sokupira kufa meguru ngomu tupu va mu pere oGuhwe.—Varoma 6:5; Vafilipi 3:20, 21.
10. Siruwoke ali horoka evhumbuko lyoVakriste wovalimburukwi wovagwavekwa?
10 Siruwoke ngava gwana Vakriste wovagwaveka wokulimburukwa evhumbuko lina lyemeguru? Bibeli kulikida asi lya tameka nare. Mupositoli Paurusa kwa yi singonwene asi awo tava va pindura ‘pekaropo lyaKristusa,’ ekaropo eli lya tameka momvhura 1914. (1 Vakolinte 15:23, NW) Apa ava fu vagwavekwa wokulimburukwa ngesi pekaropo lyendi, kapi va hepa kukara ngorooro monomfa dogoro etenguro lyaHompa gwawo. Nsene tupu vana fu, kuvapindura pampepo, ‘kuvasitunukisa mokaruwogona tupu ngapa katu popi.’ Ee, ruhafo musinke ngava kara naro, yeeyi yirugana yawo yoyiwa “ngayi va kwama”!—1 Vakolinte 15:51, 52; Ehororo 14:13.
11. Evhumbuko musinke ngali ka kara ko kovantu navenye, ntani siruwoke ngali tameka?
11 Nye evhumbwiro meguru lyovapingi woUhompa kapisi yilyo lyelike evhumbuko. Usili ou va li tumbwira mEhororo 20:6 asi ‘evhumbuko lyomuhowo’ kulikida asi lya kona kukwama ko hena limwe. Ava ngava ka hafera evhumbuko eli lyokukwama ko ngava ka kara nendindiro lyoruhafo lyomwenyo gwanarunye pevhu lyoparadisa. Siruwoke ngali horoka eli? Buke zEhororo kwa likida asi ngayi kara konyima zokugusa po “evhu neguru”—nkareso zoyininke eyi youdinikarunga nepangero lyazo. Ehagero lyonkareso zanare zina kuna kara pepi-pepi. Konyima zoyo, posiruwohorowora saKarunga, evhumbukiro lyepevhu ngali ka tameka.—Ehororo 20:11, 12.
12. Wolye hena ngava ka kara mokatji kovalimburukwi ava ngava ka vhumbwira eparu lyepevhu, namorwasinke lina karere eli endindiro lyokutetura?
12 Wolye hena ngava hamena mevhumbukiro lina lyepevhu? Mokatji kawo ngamu kara vakareli vaJehova wokulimburukwa vanare, vagara novakadi ava ‘ngava hepeke unene, nye awo tava nyoka asi va fe tupu’ morwa epuro lyawo lyemevhumbuko lyononkondo. Eyi kutanta asi awo kapi va zumbire ulimburukwi wawo kwaKarunga yipo va henduke nomfa donyanya. Ee, ngapi tupu omu ngayi ka hafesa mokukavadiva nyamwetu nokukazuvha kwavene kuhamena yihorokwa eyi va tjanga moBibeli pausupi tupu! Hena ngava ka vhumbwira keparu lyepevhu Abeli, mbangi zomuhowo zokulimburukwa kwaJehova; Henoka naNowa, vadivisi va hana woma verondoro lyaKarunga komeho zoRuhanzo; Abirahamu naSara, ava va tambwire vaengeli; Mosesa, kupitira mwendi va geve Veta pondundu zaSinayi; vaporofete wononkondo ngaJeremiya ogu ga mwene ezonauko lyaJerusarema mo-607 K.S.N.; naJohanesa Mukuhwi, ogu ga zuvhire Karunga mwene age ta dimburura Jesus asi Munwendi. Megwederero ko ngapa ka kara hena vagara novakadi wokulimburukwa ava va fa momazuva aga gouhura gonkareso ezi zoyininke youdinikarunga.—Vahebeli 11:4-38; Mateusa 11:11.
13, 14. (a) Yisinke ngayi horokera nontoko dovantu navenye novafe ava va kara mo? (b) Wolye hena ngava kara mevhumbuko, namorwasinke?
13 Konyima zoyo, kugusa ko vakareli vaKarunga wokulimburukwa, wopeke nawo ngava va vhumbura koufe. Kutupu ogu ngava siga mo monontoko dovantu navenye. Kweyi asi kupi ngali ka hulira eguso lyovafe monontoko kuvhura kuyimona meruganeso lyaJesus ‘sipatururo sosirongo sovafe’ mokuvatera vantu. Eyi kwa yi likida memoneko eli va pere mupositoli Johanesa, omu ga mwene sirongo sovafe ‘tava si zugumine mekurudiva lyomundiro.’ (Ehororo 20:14) Yisinke yina kutanta eyi? Eyi kuna kutanta asi nontoko dovantu navenye kuna di zonagwilire po. Ado ngadi hageka kukara po, ngava di gusa vafe vado navenye, morwa megwederero ko kevhumburo lyovakareli vaJehova wokulimburukwa, monkenda zendi Jesus nga ka vhumbura hena novadona. Nonkango daKarunga kwa tu huguvaresa asi: “Vantu navenye, va kare vawa ndi vadona, ngava va pindura koufe.”—Yirugana 24:15.
14 Kwato nampili gumwe govadona ava ngava pindwira tupu kompanguro zonomfa hena. Awo ngava ka va vatera va vyukise maparu gawo ga lize nononzira daJehova momukunduruko gomuhungami ogu ngagu ka kara pevhu moUhompa waKarunga. Emoneko kwa likidire asi “buke zomwenyo” ngava zi penuna. Ano awo ngava ka kara nompito zokuninka madina gawo va ka ga tjange mo. Awo ngava ka va “pangura, nkenye ogu mokuliza noyirugana yendi” eyi nga ka rugana konyima zokuvavhumbura. (Ehororo 20:12, 13) Yiponye asi nsene o tara koyitundwamo yokuhulilira, evhumbuko lyawo kuvhura kukara ‘evhumbuko lyomwenyo gwanarunye’ ano kapisi hepero kukara ‘evhumbuko lyompanguro.’—Johanesa 5:28, 29.
15. (a) Wolye ngava pira kukavhumbura? (b) Ngapi omu nau tu kundama usili wokuhamena evhumbuko?
15 Nampili ngoso, kapisi navenye ava va parukire yiyo va fa ngava ka vhumbuka. Vamwe kwa zonene nonzo dokupira kuvhura kugusira po. Vangoso kapi ava kara monontoko dovantu navenye, nye kwa kara mogeʹen·na, oku ava gwanekere nezonagwiliro lyanarunye. Mwava ngamu kara ava ngava kandwira konomfa ‘moudigu wounene’ ou una kara ngesi pepi. (Mateusa 12:31, 32; 23:33; 24:21, 22; 25:41, 46; 2 Vatesaronika 1:6-9) Yiponye asi, nampili ngomu Jehova ga likida nkenda zonene mokugusa vafe monontoko dovantu navenye, ehuguvaro lyevhumbuko kapi lina kugava konda zokuparuka maparu getu twa hana epakerombili. Ava ava rwanesa epangero lyaJehova mowina kapi ngava vhura kugwana evhumbuko. Ediwo eli lya kona kutukorangeda tu likide asi ose kupandura unene nkenda zaKarunga mokuparuka kuliza neharo lyendi.
Ehuguvaro lyevhumbuko kunkondopeka
16. Ngapi ehuguvaro lyevhumbuko nali vhura kugava nonkondo?
16 Ose ava twa pura nawa-nawa mehuguvaro lyevhumbuko kuvhura kugwana mo nonkondo. Pwantani ngesi, nsene tuna kurupa, twa diva asi kapi tatu vhuru kukandana nomfa—nampili tu ruganese uhaku wokufana ngapi. (Muudisi 8:8) Nsene twa karera Jehova moulimburukwi kumwe nelipakerero lyendi, ose kuvhura kutara komeho nehuguvaro lina gwanene. Twa yi diva asi kupitira mevhumbuko, ose ngatu ka hafera hena eparu apa ngasi sika mo siruwo esi ga panga Karunga. Ee, eparu musi kouwa ngali kara lyene lina! Mupositoli Paurusa kwa li tumbura asi ‘mwenyo gosili.’—1 Timoteusa 6:19; Vahebeli 6:10-12.
17. Yisinke nayi tu vatera tu karerere moulimburukwi kwaJehova?
17 Mokudiva asi kwa kara evhumbuko nokudiva Ogu ana kulitura po kutuninkisa tu kare tuna nkondopara mepuro. Eyi kutunkondopeka tu limburukwe kwaKarunga nampili vahepeki wonyanya kuna kututjilisa nonomfa. Mosiruwo sosire Satana kwa ruganesa utjirwe wonomfa dohararasi a ture vantu moupika. Nye Jesus kapi ga kere nowoma wina. Age kwa likidire ulimburukwi kwaJehova dogoro konomfa. Kupitira monzambo zendi zosizoweseso, Jesus kwa gava simangwiliso kwava wopeke kowoma owo.—Vahebeli 2:14, 15.
18. Yisinke ya vatera vakareli vaJehova va kare nohistoli zokulikarera ngovalimburukwi?
18 Morwa epuro lyawo mosigava sonzambo zaKristusa nemevhumbuko, vakareli vaJehova kwa kara nohistoli zokulikarera ngovalimburukwi. Nsene vana kara momaudigu, awo kapi ava ‘ruwu nomwenyo dawo’ kupitakana omu va hara Jehova. (Ehororo 12:11) Panandunge, awo kapi ava zumbu magano goSikriste yipo va parure eparu lyawo lyantaantani. (Rukasa 9:24, 25) Awo va diva asi nampili va zumbanese eparu lyawo ngesi morwa kulimburukwa kwawo koupangeli waJehova, age nga ka va pa nzambi kupitira mevhumbuko. Ove wa kara nepuro lyangoso ndi? No kara nalyo nsene wa hara nawa-nawa Jehova ntani nsene o tambura nomutjima nagunye eyi ali tanta nawa-nawa ehuguvaro lyevhumbuko.
Erugururo nzogera
• Morwasinke muntu ga hepera tanko kuzuvha nawa kuhamena mwenyo nomukaro govafe komeho a ka pandure evhumbuko?
• Wolye ngava ka vhumbuka konomfa, nangapi omu nali tu kundama ediwo eli?
• Ngapi omu ali tu nkondopeke ehuguvaro lyevhumbuko?
[Efano pepenuno 84, 85]
Jehova kwa tumbwidira asi ngaku ka kara evhumbuko lyovantu wovawa nava wovadona