Vaengeli kuna kara ‘yisitwa yokutukwafa’
‘Nani vaengeli kapisi navenye nompepo doukereli waKarunga, edi ava tumine asi adi kwafe ava ngava gwana eparu?’—HEB. 1:14.
1. Ehengagwido musinke atu gwana mwaMateusa 18:10 ntani moVahebeli 1:14?
JESUS KRISTUSA kwa rondwere ogu a pukisa vasikuli vendi asi: “Omu takamese tomu likungu kepayo lyokupaya kanona kamwe potu twangesi. Morwa ame tani mu tantere asi, vaengeli vawo vemeguru nkenyapa kumona sipara saTate gemeguru.” (Mat. 18:10) Pokuuyunga kuhamena vaengeli wovahungami, mupositoli Paurusa kwa tjenge asi: ‘Nani vaengeli kapisi navenye nompepo doukereli waKarunga, edi ava tumine asi adi kwafe ava ngava gwana eparu?’ (Heb. 1:14) Nonkango odo kugava ehengagwido pokudiva asi Karunga kuruganesa vaengeli vemeguru mokuvatera vantu. Yisinke azi tu tantere ko Bibeli kuhamena vaengeli? Ngapi omu ava tu vatere? Yisinke natu vhura kulirongera ko kwawo?
2, 3. Yitumbukira musinke yimwe va kara nayo vaengeli?
2 Meguru kwa kara mo vaengeli wokulimburukwa wokusika komamiliyona. Awo navenye ‘mapenda gononkondo, ava ava limburukwa koyipango yendi.’ (Epis. 103:20; resa Ehororo 5:11.) Vaengeli kwa kara noyikara ngwendi yaKarunga ntani nemanguruko lyokutura po matokoro. Awo kwa va wapaika kuliza noyirugana yawo mongendeseso zaKarunga, muengeli gomunene kuna kara Mikayera (edina lyaJesus lyemeguru). (Ndan. 10:13; Juda 9) Age ‘mbeli, muhoverera koyisitwa nayinye,’ yige hena “Nkango,” ndi Muuyungili po gwaKarunga, ntani age kwa mu ruganesere Jehova mokusita yininke nayinye.—Koros. 1:15-17; Joh. 1:1-3.
3 Kutunda komuengeli gomunene kukwama ko vaserafi, ava ava divisa upongoki waJehova ntani nokuvatera vantu vendi va paruke kuliza nonompango dendi. Pwa kara hena vakerubi, ava ava rugana posipundi saKarunga ngovakwatesiko woupangeli wendi. (Gen. 3:24; Jes. 6:1-3, 6, 7) Vaengeli vapeke ndi nontumi, kwa kara noyitumbukira yokulisiga-siga mokurugana mpango zaKarunga.—Heb. 12:22, 23.
4. Yisinke va rugene vaengeli pesito lyouzuni, ntani yisinke ngano ya horokere nsene vantu kwa ruganesere umanguruki wawo mouhunga?
4 Vaengeli navenye kwa hefe ‘pesito lyouzuni’ ntani awo kwa hefe pokulihameka moyirugana yawo eyi va va pere ngomu evhu eli lya ya kere embo lyovantu. (Joba 38:4, 7) Jehova kwa ungire muntu ‘nokumununupika va mu pitakane vaengeli’ nye ‘a mu fane,’ yipo a vhure kulikida yikara yendi. (Heb. 2:7; Gen. 1:26) Ngano oAdamu naEva va ruganesere nawa uhwi wawo wokutura po matokoro, ano vana vawo ngano kwa twikira kuparuka moparadisa ngoruha rwepata lyaJehova lyoyisitwa nayinye yonondunge.
5, 6. Erwaneso musinke lya horokere meguru, ntani yinke ga rugene ko Karunga?
5 Yosili ayo kwa tetukisire vaengeli wokulimburukwa apa va mwene urwanesi ou wa horokere mepata lyaKarunga lyemeguru. Gumwe govaengeli kapi ya mu gwanene po mokuhamberera Jehova noruhafo nye kwa here va mu karere age. Makura ta ya kara Satana (kutanta asi “Murwanesi”) pokuhomona uhunga waJehova wokupangera ntani kwa hetekerere ko kutulisa po upangeli wamwene. Apa Satana ga kumbagerere, age kwa zedere vakurona vetu wokuhova mokulipakerera nendi mokurwanesa Musiti gwawo geharo.—Gen. 3:4, 5; Joh. 8:44.
6 Jehova kwa geve epanguro kwaSatana apa ga uyungire nonkango edi da kara mouporofete wokuhova woBibeli asi: “Ngani paka unkore pokatji koge nomukadi pokatji koruvaro roge noru rwendi. Aro ngaru myona mutwe goge, ove ngo ru huma kosinsinsina saro.” (Gen. 3:15) Unkore ngano ngau twikira ngorooro pokatji kaSatana ntani “nomukadi” gwaKarunga. Yimo, Jehova kwa tere mbunga zemeguru zovaengeli wovalimburukwi ngomukadi geharo ga likwatakana nayendi. Uporofete ou kwa geve ehuguvaro lyosili, nampili ngomu mauzera ga kara “yihorekwa” eyi ngava horora kanunu-kanunu. Karunga kwa tokora asi gumwe gomoruha rombunga zendi zemeguru nga zonagura po varwanesi navenye ntani asi kupitira mwendi Karunga nga pakerera ‘yiungwa nayinye, yemeguru neyi yepevhu.’—Efe. 1:8-10.
7. Yinke va rugene vaengeli vamwe momazuva gaNowa, ntani yinke ga va rugene Jehova?
7 Momazuva gaNowa, vaengeli vamwe kwa zumbire ‘mauhingiro gawo’ ntani nokugusa marutu gopanyama yipo va ya lihafese vene pevhu. (Juda 6; Gen. 6:1-4) Jehova kwa zuguminine varwanesi owo memundema lyezonauko lyanarunye, ano awo kwa lipakerera naSatana mokukara “nompepo donondona” ntani nononkore donyanya kovakareli vaKarunga.—Efe. 6:11-13; 2 Pet. 2:4.
Ngapi omu ava tu vatere vaengeli?
8, 9. Ngapi omu Jehova ga ruganesere vaengeli mokuvatera vantu?
8 Vamwe ava va gwene evatero lyovaengeli kuna kara Abirahamu naJakopo naMosesa naJosuwa naJesaya naNdaniyera naJesus naPeturusa naJohanesa ntani Paurusa. Vaengeli wovahungami ngava rugana mapanguro gaKarunga nokugava mauporofete nomavyukiso, kukwatera mo Veta zaMosesa. (2 Vah. 19:35; Ndan. 10:5, 11, 14; Yirug. 7:53; Ehor. 1:1) Mokumona asi ngesi twa kara Nononkango daKarunga, vaengeli kapi va hepa kureta nombudi dokutunda kwaKarunga. (2 Tim. 3:16, 17) Nampili ngoso, twa hana kuvamona, vaengeli kuna kurugana unene mokusikisa mo mpango zaKarunga nokuvatera vakareli vendi.
9 Bibeli kutuhuguvaresa asi: “Muengeli gwendi kupopera ava ava tjira HOMPA, makura ta va yoworora mo mosimpagwa.” (Epis. 34:7; 91:11) Morwa kwa hamena mo nompata doulimburukwi, Jehova kupulisira Satana mokuturetera maheteko gokulisiga-siga. (Ruk. 21:16-19) Nye nampili ngoso, Karunga ga diva asi pokuhura kupi twa hepa kulididimikira eheteko yipo yi likide asi ose ngatu limburukwa kwendi. (Resa 1 Vakolinte 10:13.) Vaengeli awo kwa liwapaikira mokutuvatera kuliza nompango zaKarunga. Awo kwa zowere oSaduraka naMesaka naAbetenego naNdaniyera ntani naPeturusa, nye kapi va kandanene po edipago lyaSitefanesa naJakopo. (Ndan. 3:17, 18, 28; 6:22; Yirug. 7:59, 60; 12:1-3, 7, 11) Nomukaro nonompata kwa lisigire. Mokulifana, vanavazinyetu vamwe monokamba dounkwate waNazi kwa va dipagere, nye sinzi sawo ga va parwire Jehova.
10. Kugusa ko evatero lyovaengeli, evatero musinke natu vhura kugwana?
10 Bibeli kapi azi rongo asi nkenye muntu kwa kara nomuengeli gwendi gokumutakamesa. Ose kukanderera nehuguvaro asi ‘Karunga ta tu zuvhu ntene tu mu hundira eyi yokuliza nompango zendi.’ (1 Joh. 5:14) Jehova kuvhura kutuma muengeli atu vatere, nye evatero kuvhura kuwiza morupe rokulisiga. Mukriste mukwetu kuvhura kumutumangeda mokugava evatero nehengagwido. Karunga kuvhura kutupa unongo ntani nononkondo dokulididimikira “nsonga morutu” ezi azi tu koresa ngwendi kwa tu toona “muengeli gwaSatana.”—2 Kol. 12:7-10; 1 Tes. 5:14.
Honeneni Jesus
11. Ngapi omu vaengeli vava ruganesere mokuvatera Jesus, ntani yisinke ga likidire pokukara noulimburukwi kwaKarunga?
11 Koneka omu Jehova ga ruganesere vaengeli mosihorokwa saJesus. Awo kwa divisire ehampuruko nevhumbuko lyendi ntani kwa mu vaterere apa ga ya kere pevhu. Vaengeli ngano va vhulire kukandana po ekwato nonomfa dendi dokukora. Nye mevango lyoyo, muengeli kwa mu tumine mokukoreka Jesus. (Mat. 28:5, 6; Ruk. 2:8-11; 22:43) Kuliza nositambo saJehova, Jesus kwa fire nomfa dokulizambera nokulikida asi muntu gokusikilira mo kuvhura kukara noulimburukwi kwaKarunga nampili kuna kumuheteka momunene. Yipo nye, Jehova kwa vhumbwire Jesus keparu lyemeguru lyokudira kufa, nokumupa “nonkondo nadinye” ntani nokuninka vaengeli va mu limburukwe. (Mat. 28:18; Yirug. 2:32; 1 Pet. 3:22) Makura Jesus ga yi likidire asi yige ruha romuhowo ‘roruvharo romukadi’ gwaKarunga.—Gen. 3:15; Gar. 3:16.
12. Ngapi omu Jesus ga ruganesere ‘nondunge’?
12 Jesus ga divire asi ayo epuko mokuheteka Jehova pokundindira asi vaengeli nava mu popere nsene a rugana yininke yougova. (Resa Mateusa 4:5-7) Tu honeneni sihonena saJesus pokukara “nonondunge,” twa hana kulitura nyamwetu mosiponga pwa hana hepero, ose tu tambe marwaneso nehuguvaro.—Tit. 2:12, NW.
Eyi natu vhura kulirongera ko kovaengeli wovalimburukwi
13. Yisinke natu vhura kulirongera ko kosihonena sovaengeli wovahungami ava va tumbura mwa-2 Peturusa 2:9-11?
13 Mokupisura owo ava ‘swaura’ vakareli vaJehova wovagwavekwa, mupositoli Peturusa kwa tumbura sihonena sosiwa sovaengeli wovahungami. Nampili ngomu va kara nononkondo dononene, vaengeli kapi ava di vyuka vantu “va va swaure” komeho zaJehova. (Resa 2 Peturusa 2:9-11.) Tu nyokereni kupangura mepuko, tu fumadekeni owo ava pitisire mombungakriste ntani nokusiga yininke momawoko gaJehova, Mupanguli goMunene.—Rom. 12:18, 19; Heb. 13:17.
14. Yisinke natu vhura kulirongera ko kovaengeli kuhamena ulimburukwi?
14 Vaengeli vaJehova kutupa yihonena yoyiwa mokurugana yirugana nelinunupiko. Vaengeli vamwe kwa nyokere kutantera vantu madina gawo. (Gen. 32:29; Vap. 13:17, 18) Nampili ngomu pwa kara mamiliyona goyisitwa yopampepo meguru, Bibeli kwa tumbura tupu edina lyaMikayera ntani naNgabiliyera. Eyi kukara ngegameno kwetu mokudira kupa mfumwa zokupitakanena vaengeli. (Ruk. 1:26; Ehor. 12:7) Apa mupositoli Johanesa ga tongamenene muengeli, age kwa mu pukwilire asi: “Nokanunu si o yi rugane, yeeyi name ni mukereli tupu gwaKarunga ngwendi nyove novaporofete vakweni.” (Ehor. 22:8, 9) Ukareli wetu, kukwatera mo makanderero getu, ga hepa kugavyukisa tupu kwaKarunga.—Resa Mateusa 4:8-10.
15. Ngapi omu vaengeli ava tura po sihonena sokulididimikira?
15 Vaengeli kwa likida hena sihonena sokulididimikira. Nampili ngomu va hara kudiva yihorekwa yaKarunga, kapi ava yi va tantere nayinye. Bibeli kutanta asi: “Yininke eyi novaengeli vaava kwa hara va yi kwate egano.” (1 Pet. 1:12) Yisinke nye ava rugana? Awo kundindira dogoro posiruwo apa Karunga nga “divisa unongo wendi kupitira mombungakriste.”—Efe. 3:10, 11, NW.
16. Ngapi omu nkareso zetu nazi vhura kukundama vaengeli?
16 Vakriste ava vana kara momaheteko ‘kuvanomena vaengeli.’ (1 Kol. 4:9, NW) Noruhafo rorunene, vaengeli kunomena yirugana yetu youlimburukwi ntani awo kuhafa nsene munanzo gumwe ana litezurura. (Ruk. 15:10) Yikara yoyiwa yovakadi woVakriste kuyinomena vaengeli. Bibeli kulikida asi “mukadi yige kukara nosidiviso sononkondo komutwe gwendi, morwavaengeli.” (1 Kol. 11:3, 10) Yimo, vaengeli kuhafa pokumona vakadi woVakriste ntani novakareli navenye vaKarunga kuna kukwatesa ko mawapaiko noupangeli wendi. Ulimburukwi wangoso kuna kara ediworekeso kovana vaKarunga vemeguru.
Vaengeli kukwatesa ko yirugana yokuzuvhisa
17, 18. Morwasinke natu tantera asi vaengeli kukwatesa ko ezuvhiso lyetu?
17 Vaengeli nawo kwa lihamekere mo moyininke yimwe yokutetukisa eyi ya horokere “mezuva lyaHompa.” Eyi kwa kwatera mo etuliso po lyoUhompa mo-1914 ntani apa “Mikayera novaengeli vendi” va zugumine mo Satana meguru kumwe nonompepo dendi donondona. (Ehor. 1:10; 11:15; 12:5-9) Mupositoli Johanesa kwa mwene “muengeli gumwe ana kutuka pokatji keguru. Age ana kara noMbudi zoNgwa zanarunye asi a zi udisire vepevhu.” Muengeli kwa divisire asi: “Tjireni Karunga, mu mu hamberere, yeeyi siruwo sompanguro zendi sina siki mo! Mu tongameneni ogu ga sita eguru nevhu nefuta nomarunone gomema!” (Ehor. 14:6, 7) Vakareli vaJehova kwa va tumbwidira mokugwana evatero lyovaengeli ngomu vana kuzuvhisa mbudi zongwa zoUhompa nampili momakwamakwamo gonyanya goMuzonaguli.—Ehor. 12:13, 17.
18 Naina, vaengeli kapi ava tu twara kovantu wonomutjima donongwa pokutuuyungisa ngamoomu muengeli ga uyungire naFilipusa nokumutwara kerenga lyomoEtiyopiya. (Yirug. 8:26-29) Nampili ngoso, yilimonena yoyinzi yomomazuva getu kulikida asi nampili ngomu atu dili kuvamona, vaengeli kukwatesa ko sirugana setu sokuzuvhisa Uhompa ntani nokutupitisira ‘kwava gwa tumbukira mwenyo gwanarunye.’a (Yirug. 13:48) Ee, omu tupu ya kara nomulyo mokulihameka mo nkenye apa moyirugana yokuzuvhisa yipo tu rugane ko yuma mokugwana ava vana hara ‘kukanderera Karunga moMpepo nomousili!’—Joh. 4:23, 24.
19, 20. Sirugana musinke va kara naso vaengeli moyihorokwa eyi ya didilika ‘uhura wouzuni’?
19 Pokutumbura kuhamena mazuva getu, Jesus kwa tente asi “pouhura wouzuni” vaengeli ngava “hangura wovadona kovahungami.” (Mat. 13:37-43, 49) Vaengeli ngava lihameka mo mepongaiko lyokuhulilira lyovagwavekwa. (Resa Mateusa 24:31; Ehor. 7:1-3) Mokugwederera ko, Jesus nga wiza kumwe novaengeli apa nga ‘hangura nonzwi koyikombo.’—Mat. 25:31-33, 46.
20 ‘Apa nga horoka Hompa Jesus a tunde meguru, kumwe novaengeli vendi wononkondo, navenye ava va dira kudiva Karunga nava ava dili kulimburukwa koMbudi zoNgwa zaHompa gwetu Jesus’ ngava va zonagura po. (2 Tes. 1:6-10) Apa Johanesa ga mwene memoneko sihorokwa sokulifana, age kwa singonwene Jesus novakwayita vemeguru kuna rondo pononkambe dononzera mokukarwa yita pauhungami.—Ehor. 19:11-14.
21. Yisinke nga rugana muengeli ogu ga “kwaterere nsapi zosirongo sokonhi nemulyenge lyemunene momawoko gendi” kwaSatana nonompepo dendi donondona?
21 Johanesa ‘kwa mwene hena muengeli ana kutunda meguru, age ana kwaterere nsapi zosirongo sokonhi nemulyenge lyemunene momawoko gendi.’ Age kuna kara muengeli gomunene Mikayera, ogu nga ka manga Muzonaguli nokukamuzugumina mosirongo sokonhi kumwe nonompepo dendi donondona. Awo ngava va mangurura karuwogona tupu kehagero lyEpangero lyoNomumvho Eyovi lyaKristusa apa vantu wokusikilira mo ngava ka va heteka rokuhulilira. Konyima zoyo, Satana novarwanesi navenye ngava ka va zonagura po. (Ehor. 20:1-3, 7-10; 1 Joh. 3:8) Navenye ava ava rwanesa Karunga ngava ka va gusa po.
22. Ngapi omu vaengeli va hamena mo mweyi ngayi horoka komeho, ntani ngapi omu natu li zuvha kuhamena sirugana sawo?
22 Ezoworo mouzuni waSatana pepi lina kara. Vaengeli ngava kara nosirugana somulyo moyihorokwa eyi yomulyo eyi ngayi hungameka upangeli waJehova ntani nokuyasikisa mo sitambo sendi kevhu nokovantu. Vaengeli wokulimburukwa awo sili ‘nompepo doukereli waKarunga, edi ava tumine asi adi kwafe ava ngava gwana eparu.’ Yipo nye tu gavereni rupandu kwaJehova Karunga monkedi ezi a ruganesa vaengeli mokutuvatera tu rugane mpango zendi yipo tu ka gwane mwenyo gwanarunye.
[Nonkango dokonhi]
a Tara mobuke Jehovah’s Witnesses—Proclaimers of God’s Kingdom, epenuno 549-551.
Ngapi omu no vhura kulimburura?
• Ngapi omu vava wapaika vaengeli vemeguru?
• Yinke va rugene vaengeli vamwe momazuva gaNowa?
• Ngapi omu Karunga a ruganesa vaengeli mokutuvatera?
• Moyirugana musinke vana kulihameka vaengeli mosiruwo setu?
[Efano pepenuno 22]
Vaengeli kuhafa mokurugana mpango zaKarunga
[Efano pepenuno 24]
Ngamoomu tupu ya horokerere Ndaniyera, vaengeli va liwapaikira mokutuvatera kuliza nompango zaKarunga
[Mafano pepenuno 25]
Kara nouradi, morwa vaengeli kuvatera mosirugana sokuzuvhisa Uhompa!
[Edina lyomufaneki]
Globe: NASA photo