Yineya—Sidiviso somazuva gopouhura!
“Ose kwa kere nonomukaro donongwa dokuhungama dokupira unzoni.”—1 TES. 2:10.
PAPARA MALIMBURURO KOMAPURO AGA:
Yirongwa musinke yerondoro tuna lirongere ko koyineya yaDelira naAbisaromo naJudasa Isikalyoto?
Ngapi omu natu temwinina eharo lyanarunye eyi ga likidire Jonatana naPeturusa?
Ngapi natu kara neharo lyanarunye mononkwara ntani noku kwaJehova?
1-3. (a) Sidiviso musinke sina kulikida asi ose kuna kuparuka pomazuva gopouhura, ntani yisinke ya hamena mo? (b) Mapuro musinke gatatu natu ka limburura?
YISINKE ga rugene Delira naAbisaromo naJudasa Isikalyoto? Navenye kwa kere noyineya, Delira komugara ogu ga mu here, mupanguli Simisoni; Abisaromo koguhwe, hompa Ndafita; ano Judasa koMurongi gwendi, Jesus Kristusa. Yirugana yawo yoyidona kwa koresere unene wopeke. Morwasinke yina karere eyi nomulyo kwetu?
2 Mutjangi gumwe kwa tura yineya ndi umbudi ngosikara simwe esi sina kumoneka naina movantu. Eyi ya ha tu tetukisa. Apa Jesus ga pumbire kuhamena sidiviso “souhura wouzuni,” age kwa tente asi: ‘Wovanzi ngava liheta-heta vene navene.’ (Mat. 24:3, 10) “Kuliheta-heta” kutanta asi kugava muntu moyineya kononkore dendi. Yineya eyi tuna kumona naina kulikida asi ose kuna kuparuka “pomazuva gopouhura,” moomu ga yi pumbire Paurusa, apa ga tente asi vantu ngava kara “nombudi.” (2 Tim. 3:1, 2, 4) Vatjangi wonobuke noyidanauka narunye kuninkisa yirugana yoyineya yi moneke ngwendi yokuhafesa, nye kutanta usili yineya noumbudi kuretesa po kukora noruhepo. Yirugana yangoso kuna kara sidiviso esi sina kulikida asi kuna kuparuka pomazuva gopouhura!
3 Yisinke natu lirongera ko kowo va tumbura moBibeli ava va kere noyineya? Yihonena musinke natu temwinina yovantu ava va likidire eharo lyanarunye kwava wopeke? Kwalye twa hepa kulikida eharo lyangoso? Tu zeni tu ka gwane malimbururo.
YIHONENA YERONDORO
4. Ngapi omu Delira ga horwere Simisoni moyineya, ntani morwasinke ya karerere yininke yoyidona?
4 Sihonena sokuhova kuna kara saDelira ogu ga here mupanguli Simisoni. Simisoni kwa here kupitisira vantu vaKarunga va ka funde Vafilisiti. Ohompa vatano woVafilisiti nampo va yi divire asi Delira kapi ga here nawa-nawa Simisoni, yipo va mu pere yimaliwa yoyinzi a pure Simisoni a mu sansekere eyi ya vhukisa nonkondo dendi yipo va mu dipage. Delira ga tambwire yimaliwa oyo, nye yikando yitatu kapi ya mu tompokere mokugwana nonkondo daSimisoni. Delira kwa twikilire ‘kumusipangenda mazuva nagenye oku ta mu sininike nononkango dendi.’ Simisoni “yipo nye ya mu vhulire kudidimika, ngwendi a fe.” Yipo Simisoni ga tanterere Delira asi nohuki dendi kapi va di kurura rumwe nye nsene va di kurura ngano nonkondo dendi tadi mu tundu.a Pokudiva oyo, Delira yipo ga kurwire nohuki daSimisoni apa ga ponyokere pomatungi gendi, makura yipo ga mu geve kononkore dendi va mu rugane eyi va here kumurugana. (Vap. 16:4, 5, 15-21) Eyi ga rugene yidona sili! Morwa edowo lyoyimaliwa, Delira kwa horwere moyineya muntu ogu ga mu here.
5. (a) Ngapi omu Abisaromo ga kere noyineya kwaNdafita, ntani yisinke ya likidire eyi kuhamena Abisaromo? (b) Ngapi omu ga lizuvhire Ndafita kuhamena yineya yaAhitofeli?
5 Sihonena sauvali kuna kara saAbisaromo. Morwa ga here kukara hompa, kwa tokomenene kuhokona uhompa woguhwe, Ndafita. Abisaromo pomuhowo kwa ‘gcendwire nomutjima doVaisraeli’ pokulininkisa asi ga va hara nokuvapa matumbwidiro goyimpempa. Age kwa va lidingilire nokuvancumita ngwendi asi ga kara nelituromo mwawo noyihepwa yawo. (2 Sam. 15:2-6) Abisaromo ga gcendwire Ahitofeli mugavindunge gwaNdafita ogu ga ya lipakererere nendi. (2 Sam. 15:31) MEpisarome 3 neli 55, Ndafita kwa tjenge omu yirugana oyo yoyineya ya mu koresere. (Epis. 3:1-8; resa Episarome 55:12-14.) Abisaromo kwa rwanesere hompa ogu ga horowere Karunga, ano yineya yendi kwa likidire asi age kwa ncenwine uhunga waKarunga wokuhorowora ogu na kara hompa. (1 Hist. 28:5) Abisaromo ya mu sumpilire, ano Ndafita ga twikilire kupangera ngahompa ogu ga gwavekere Jehova.
6. Ngapi omu Judasa ga horwere Jesus, ntani kosinke ava li ruganesa edina Judasa naina?
6 Ngesi gazadara ko kweyi muhoroli Judasa Isikalyoto ga rugene Jesus. Apa Jesus ga rugene Paska novapositoli vendi 12, age kwa va tanterere asi: “Yosili nina kumutantera asi, mukweneni gumwe na horora nge.” (Mat. 26:21) Momasiku googo, Jesus kwa tanterere Peturusa naJakopo naJohanesa mosikunino saGesemani asi: “Ogu ana kuhorora nge googo ana kuwiza!” Poopo ngoso, Judasa ta wiza kumwe nombunga zonene “makura ta hedere Jesus, ta tanta asi: ‘Moro, Murongi!’ Makura ta mu ncumita.” (Mat. 26:46-50; Ruk. 22:47, 52) Judasa kwa ‘horwere muntu ga hana nzo’ nokumugava kononkore dendi. Judasa, noyimaliva yingapi ga horwesere Jesus? Noyimaliva yosiliveli nomurongo ntatu! (Mat. 27:3-5) Kutundilira opo, vantu kuruganesa edina Judasa mokusingonona muntu goyineya, unene ogu a horora kaume kendi.
7. Yisinke natu lirongera ko keparu (a) lyaAbisaromo naJudasa neli (b) lyaDelira?
7 Yisinke tuna lirongere ko koyihonena eyi yerondoro? Abisaromo naJudasa navenye kwa fire monkedi zeswau morwa kwa horwere moyineya ava ga gwavekere Jehova. (2 Sam. 18:9, 14-17; Yirug. 1:18-20) Nkenye apa ava zuvhu vantu edina Delira, awo kugazara mukadi goyineya ogu ga likidire eharo lyoyimpempa. (Epis. 119:158) Ayo mulyo asi tu nyokere po nkenye edowo lyemona ndi lyokuhara upangeli, eli ngali tu ninkisa Jehova a dire kutuhafera. Yirongwa eyi mulyo morwa kutuvatera tu nyokere po nkenye yineya.
TEMWININA AVA VA LIKIDIRE EHARO LYANARUNYE
8, 9. (a) Morwasinke Jonatana ga tumbwidilire Ndafita asi nga mu hara narunye? (b) Ngapi omu natu honena Jonatana?
8 Bibeli kwa kara hena noyihonena yovantu ava va likidire eharo lyanarunye. Ngesi tatu ka zogera yihonena yivali nokukadimburura eyi natu lirongera ko. Pomuhowo tatu ka zogera mugara ogu ga likidire eharo lyanarunye kwaNdafita. Jonatana, munwaSauru gomukondi, yige ngano ga kweme ko mouhompa. Nye Jehova kwa horowere Ndafita a kare hompa gokukwama ko. Jonatana kwa fumadekere etokoro lyaKarunga nokudira kupakera mfudu Ndafita. ‘Mpepo zaJonatana kwa gwanekerere nezi zaNdafita’ makura ta tumbwidire Ndafita asi nga mu hara narunye. Jonatana kwa pere Ndafita erwakani norufuro nouta wonkanza nekwamo mokulikida efumadeko ngahompa. (1 Sam. 18:1-4) Jonatana kwa rugene unene ‘mokunkondopeka Ndafita,’ nokutura nampili eparu lyendi mosiponga pokupopera Ndafita kwaSauru. Neharo Jonatana kwa tanterere Ndafita asi: “Nyove gumwe ngo kara hompa goVaisraeli. Ano ame nyame ngani ku sikura.” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17) Eyi yiyo Ndafita ga likidilire ruguwo neharo morusumo rwendi apa ga fire Jonatana.—2 Sam. 1:17, 26.
9 Jonatana ga divire ogu ga hepere kulikida eharo lyanarunye. Age kwa limburukwire koMupangeli gwanayinye, Jehova, nokukwatesa ko Ndafita ogu ga gwavekere Karunga. Mokulifana nanaina, nampili kapi twa kara noyitumbukira yokulikarera mombungakriste, twa hepa kukwatesa ko neharo vanavazinyetu ava va horowora mokutupitisira.—1 Tes. 5:12, 13; Heb. 13:17, 24.
10, 11. (a) Morwasinke Peturusa ga likidire eharo lyanarunye kwaJesus? (b) Ngapi omu natu temwinina Peturusa, ntani yisinke nayi tu korangeda tu rugane?
10 Sihonena hena simwe sosiwa esi natu ka zogera kuna kara somupositoli Peturusa, ogu ga tumbwidilire asi nga hara Jesus narunye. Kristusa kwa ruganesere sifanekeso mokuvatera varongwa vendi va kwate egano omu ya kara nomulyo mokukara nepuro korutu nokohonde zendi ezi ga ya zembe, nye sinzi sovarongwa vendi kwa mwene nonkango edi asi nondigu, makura tava mu sigi. (Joh. 6:53-60, 66) Makura Jesus ta pura owo 12 asi: “None kuna hara kuza?” Peturusa ta mu limburura asi: “Hompa, kwalye natu za? Ove nyove wa kara nononkango domwenyo gwanarunye. Ano ose twa huguvara, yiyo hena twa diva asi, ove nyove Mupongoki gwaKarunga.” (Joh. 6:67-69) Ngoso kutanta asi Peturusa kwa kwete egano nayinye eyi ga uyungire Jesus kuhamena nzambo ezi ga ya geve ndi? Hawe! Nampili ngoso, Peturusa kwa tokomenene kulikida eharo lyanarunye koMugwavekwa gwaKarunga.
11 Peturusa kapi ga gazarere asi Jesus kwa kere negano lyepuko ntani konyima kuvhura nga yi nongonone makura a rundurure egano lyendi. Peturusa kwa linunupikire, ntani ga yi divire asi Jesus yige ga kara “nononkango domwenyo gwanarunye.” Mokulifana nanaina, ngapi omu atu kara apa atu resa yininke yomoyimbapiratjangwa yokutunda ‘kerenga lyokulimburukwa’ eyi ayi kara udigu kuyikwata egano ndi ya lisiga nomu atu yi gazarere? Twa hepa kukondja tu yi kwate egano, kapisi tu ndindire tupu marunduruko aga aga lizi neyi atu gazara.—Resa Rukasa 12:42.
KARA NEHARO LYANARUNYE KOMULIKWALI GOGE
12, 13. Morwasinke nampo muntu na karera noyineya komulikwali gwendi, ntani morwasinke nomvhura kapisi yizo konda zokuzumbira mulikwali goge?
12 Yineya kuna kara sininke sosidona, nye kapisi tu yi pulisire yi donganese mbili nouumwe wemepata nomombungakriste. Tu lirongeni omu natu nkondopeka eharo lyetu kovalikwali vetu noku kwaKarunga gwetu.
13 Kuhondera kuna kara ruha rumwe rorudona royinena. Muntu ogu a hondere kuteza po eharo komulikwali gwendi nokulikida eharo komuntu gwapeke. Mulikwali ogu vana kumbagere kulizuvha mukuma ntani ngwendi yininke yina litjindji meparu lyendi. Ngapi oyo ayi horoka kovantu ava va lihere unene? Ayo kutameka apa valikwali ava dili kupakera sinka malizuvho govalikwali vawo. Profesora Gabriella Turnaturi kwa faturura asi yineya kuhoroka apa valikwali ava hageke kurugana kumwe yininke eyi nayi nkondopeka elikwatakano lyawo. Eyi kuvhura kuhorokera nampili valikwali ava va kara mononkwara siruwo sosire. Pasihonena, mugara gonomvhura 50 ogu ga kere mononkwara nomvhura 25 kwa zumbire mukadendi nokukakwara mudinkantu. Vantu vamwe kuuyunga asi oyo yimo ya kara kovantu wonomvhura odo. Nomvhura kapisi konda zokuzumbira mulikwali goge, nye oyo kuna kara yineya tupu.b
14. (a) Ngapi omu Jehova a lizuvhu kwava ava tekura valikwali vawo monkedi zondona? (b) Yisinke ga rongere Jesus kuhamena mulikwali gokuhondera?
14 Ngapi omu a lizuvhu Jehova kuhamena owo ava zumbu valikwali vawo pwa hana konda zoPatjangwa? Karunga gwetu ‘kwa nyenga malizumbo’ ntani age kugava mapukururo gononkondo kwava ava tekura valikwali vawo monkedi zondona nokuvazumba. (Resa Marakiya 2:13-16.) Ngwendi oGuhwe, Jesus nage ga rongere asi muntu nokuvhura si kuzumba mulikwali gwendi pwa hana konda zehondero.—Resa Mateusa 19:3-6, 9.
15. Ngapi ava va kwara nava nkondopeka eharo lyawo kovalikwali vawo?
15 Ngapi ava va kwara nava nkondopeka eharo lyawo kovalikwali vawo? Nonkango daKarunga kutanta asi: “Gwana ruhafo momukadona ogu wa kwara” ntani “hafesa mwenyo goge moukaro kumwe nomukadi [ndi nomugara] ogu wa hara.” (Yis. 5:18; Muud. 9:9) Ngomu vana kukurupa, valikwali va hepa kurugana kumwe yininke va nkondopeke elikwatakano lyawo pamagazaro nopomalizuvho. Eyi kutanta asi valikwali va hepa kulikwatakana kumwe nokupakera mbili yihepwa yawo ntani nokuruganesa siruwo sawo mokuzogera kumwe. Awo va hepa kukondja va popere nonkwara dawo ntani nelikwatakano lyawo naJehova. Mokuyirugana oyo, valikwali va hepa kulironga Bibeli kumwe nokurugana kumwe moyirugana yokuzuvhisa nokukanderera kumwe yipo Jehova a va tungike.
KARA NEHARO LYANARUNYE KWAJEHOVA
16, 17. (a) Ngapi omu nava vhura kuheteka eharo lyetu kwaKarunga mepata ndi mombungakriste? (b) Sihonena musinke asi likida yitundwamo yoyiwa nsene tu limburukwa mpango zaKarunga zokudira kulikwatakana nekoro ogu va gusa mombunga?
16 Mombungakriste mwa kara vamwe ava va tulire nonzo dononene makura yiyo va va piswire “unene, tava kara ko nepuro lyewa.” (Tit. 1:13) Morwa nkareso zawo, vamwe kwa va gusire mombunga. ‘Ava va pita mo’ mepisuro, kwa va vatera va tengwidire po elikwatakano lyawo naKarunga. (Heb. 12:11) Ngapi nsene twa kara nagumwe gekoro ndi kaume ogu va gusa mombunga? Moukaro wangesi, twa hepa kulikida eharo kwaKarunga kapisi komuntu ogo. Jehova kutumona nsene ose kuna kukwama nompango dendi dokudira kulikwatakana nankenye ogu va gusa mombunga.—Resa 1 Vakolinte 5:11-13.
17 Sihonena esi kulikida asi epata eli ali kara neharo kwaJehova pokulimburukwa mpango zendi zokudira kulikwatakana nagumwe gekoro ogu va gusa mombunga kuvhura kureta yitundwamo yoyiwa. Mudinkantugara kwa mu gusire mombunga kupitakana nomvhura murongo, ano monomvhura odo, oguhwe nozina namukurwendi novamumbya vendi vatatu ‘kapi va kere sinanga’ nage. Poyiruwo yimwe, age nga hetekere ko kukara kumwe nawo, nye navenye vemepata kwa kwaterere koulimburukwi wawo mokudira kuuyunga nage. Konyima zapa va mu tengwidilire mombunga, age kwa tente asi nkenye apa nga rongora elikwatakano lyendi nepata, unene po masiku apa nga kara gelike. Age kwa tanta asi ngano vemepata kwa uyungire kumwe nendi nampili kanunu, ngano kapi ga tengura mombunga. Nye, awo kapi ngava uyunga nage mwankenye nkedi, eyi yiyo ya nkondopekere eharo lyendi lyokukara kumwe nawo li mu tumangede a tengwidire po elikwatakano lyendi naJehova. Nsene kuna kara mezedo lyokuhara kuteza po mpango zaKarunga zokudira kulikwatakana nekoro lyoge ogu va gusa mombunga, diworoka sihonena esi.
18. Mokumona asi tuna lirongo kuhamena yihonena yeharo lyanarunye neyi yoyineya, yisinke ono tokomene kurugana?
18 Ose kuna kuparuka mouzuni omu vantu vana kulikida umbudi noyineya. Nye mombungakriste, twa kara noyihonena yovantu ava ava likida eharo lyanarunye natu vhura kutemwinina. Monkedi omu ava paruka kulikida omu va kara “nonomukaro donongwa dokuhungama dokupira unzoni.” (1 Tes. 2:10) Ngano natuvenye tu kare neharo lyanarunye kwaKarunga ntani nokovakwetetu!
[Nondanda dokonhi]
a Nonkondo daSimisoni kwa tundilire kelikwatakano lyendi lyokulikarera naJehova ngoMunasili, nye kapisi konohuki. Nohuki dendi kwa kere tupu sidiviso selikwatakano olyo.
b Komauzera gomanzi omu no lididimikira mulikwali ogu ana hondere, tara sirongwa “Coping With a Spouse’s Betrayal,” moRuhungu 15 Pembagona 2010, epenuno 29-32.
[Efano lyepepenuno 10]
Peturusa kwa tokomenene kulikida eharo lyanarunye koMugwavekwa gwaKarunga nampili ngomu vakwawo va sigire Jesus