Etwaromo lyokupindura elituromo lyovapurakeni

ETWAROMO kuna kara ruha romulyo kwankenye siuyungwa. Nsene sili ngo pindura elituromo lyovapurakeni woge, ayo ngayi va tumangeda mokupurakena kweyi nayi kwama ko. Moyirugana yokuzuvhisa, nsene etwaromo lyoge li dira kupindura elituromo lyovapurakeni woge, kapi ngo vhura kutwikira nzogera zoge. Nsene to gava siuyungwa moSinyanga soUhompa, vapurakeni kapi nava katuka va pwage moSinyanga soUhompa, nye kuvhura va tameke kugazara yininke yapeke nsene kapi no pindura elituromo lyawo.

Nsene kuna kuliwapaikira etwaromo lyoge, diworoka yitambo eyi yina kukwama ko: (1) kukoka elituromo lyovapurakeni woge, (2) kutumbura nawa sirongwa soge, ntani (3) kulikida eyi sirongwa soge sina karere nomulyo kovapurakeni woge. Pamwe, yitambo eyi yitatu kuvhura kuyisikisa mo posiruwo simwe. Nampili ngoso, poyiruwo yimwe, kuvhura kuyiruganesa pwayelike, ntani kuvhura yi lisige melikwamo lyayo pokuyiruganesa.

Omu no koka elituromo lyovapurakeni woge. Mokumona asi vantu kuna ya pongo kumwe mokuyapurakena kosiuyungwa, ayo kapi yina kutanta asi vana liwapaikire mokuyapurakena nelituromo lyawo nalinye. Morwasinke yina dilire kukara ngoso? Morwa momaparu gawo kuna kara mo yininke yoyinzi eyi nayi gusa elituromo lyawo. Kuvhura va kare nosinka sokuhamena udigu wekembo ndi yinka yapeke yeparu. Eyi yina kutamba ove ngomuuyungi kuna kara mokukoka ntani nokupindura elituromo lyovapurakeni woge. Pwa kara nonkedi dononzi omu no vhura kuyirugana.

Simwe soyiuyungwa esi sa divikwa unene va geve kuna kara Eudiso lyopoNdundu. Ngapi omu lya tamekere? Kuliza netjango lyaRukasa, Jesus kwa tente asi: “Vanerago one vahepwe, . . . vanerago one ava muna kufa nzara ntaantani, . . . vanerago one muna kulira ntaantani, . . . one vanerago nsene vantu tava mu nyenge.” (Ruk. 6:20-22) Morwasinke lya pindwilire elituromo lyovantu? Mononkango dononsesu, Jesus kwa tumbwire maudigu gamwe gomanene aga va kere nago vapurakeni vendi. Makura, mevango lyokuzogera maudigu ogo momunene, age kwa likidire asi vantu ava va kere nomaudigu gangoso kuvhura simpe va kare noruhafo, ntani ga yi uyungire monkedi omu ya ninkisire vapurakeni vendi va hare kuzuvha ko yoyinzi.

Mapuro kuvhura kugaruganesa nawa mokupindura elituromo lyovapurakeni, nye ga hepa kukara gokuwapera. Nsene mapuro goge ga likida asi ove kuna kukauyunga kuhamena eyi va zuvha nare vapurakeni woge, kuvhura va zumbanese usimbu elituromo lyawo. Wa ha pura mapuro aga naga retera vapurakeni woge nomuga ndi naga va ninkisa va lizuvhe udona. Nye, kondjera po kupura mapuro goge monkedi omu naga pindura magazaro gawo. Pwizumuka kaununu konyima zokupura nkenye epuro yipo vapurakeni woge va gazadare ko. Nsene nava lizuvha asi nawo kuna kulihameka mo monzogera kumwe nove, awo ngoso kuna kupurakena nelituromo.

Kuruganesa sihorokwa sosili kuna kara nkedi zimwe zongwa mokukoka elituromo lyawo. Nye kusimwitira tupu esimwititi kuvhura ngayi dire kusikisa mo sitambo soge nsene sihorokwa kuna kuretera gumwe gomovapurakeni woge nomuga. Nsene esimwititi lyoge va li diworoka nye va divare mapukururo gosirongwa oso, ngoso kapi ono sikisa mo sitambo soge. Nsene kuna kuruganesa sihorokwa metwaromo lyoge, sa hepa kutura po etateko lyomagano gomulyo gomosiuyungwa soge. Nampili ngomu mauzera gamwe naga vhura kukara hepero mokutovareka siuyungwa, takamesa mokudira kuninka sihorokwa si kare sosire unene.

Vauyungi vamwe kutameka yiuyungwa yawo nayimwe eyi kava zuvhire kombudi ndi etemwinino lyomosaitunga zimwe zomomukunda, ndi eyi ga uyunga gumwe gemepangero. Eyi nayo kuvhura kuwapera nsene sili yina lizi nosirongwa ntani yina wapere vapurakeni.

Nsene siuyungwa soge kuna kara somaruha ndi sEpongo lyoYirugana, ya kara nomulyo mokuninka etwaromo lyoge li kare lyesupi ntani li vyukilire positwa. Nsene kuna kugava siuyungwa sanavenye, kwaterera kosiruwo esi vana gava koruha rwetwaromo. Ntjima-ntjima zosiuyungwa yizo azi gava mapukururo gomulyo kovapurakeni woge.

Poyiruwo yimwe kuvhura o uyunge komeho zombunga ezi zina kusinganyeka ndi kupatanesa eyi ono kuuyunga. Ngapi omu no koka elituromo lyawo? Sitefanesa, Mukriste gomouye wopomuhowo ogu va singonona ‘ga zura mpepo zokupongoka,’ kwa mu twere komeho zosigongi somasimbi goVajuda. Oko age kwa ka geve siuyungwa sononkondo sokupopera Ukriste. Ngapi omu ga tamekere? Age kwa yi rugene monkedi zefumadeko ntani nokutumbura sininke esi ga pulire age nomasimbi. Ta uyunga asi: “Vakwetu noguhyavanona purakeneni! Karunga gouyerere kwa monekere kwazinyakurwetu Abirahamu.” (Yirug. 6:3; 7:2) PoAreyopagi moAtena, mupositoli Paurusa kwa ruganesere etwaromo lyokuliza novapurakeni vendi. Kwa uyungire asi: “One Vaatena, ame na mu mono asi one vakereli wovakarunga nawa-nawa.” (Yirug. 17:22) Ngoyitundwamo yetwaromo lyewa, vapurakeni vawo kwa litulire mo mokuzuvha yoyinzi.

Nsene moyirugana yokuzuvhisa ono kara, wa hepa kukoka elituromo lyovantu. Nsene mwenya embo kapi ana ku ndindire, kuvhura a kare mombinzu-mbinzu noyuma yapeke. Moyirongo yimwe, vagenda ava vana dili kuzigida kuvandindira va vyukilire kutumbura konda zedinguro lyawo. Ano moyirongo yapeke, kuliza nompo zamo, wa hepa kurugana yuma yongandi komeho zokutumbura konda zeyi ono wizire.—Ruk. 10:5.

Mwankenye ukaro, kulikida mbili neharo kuvhura kuvatera mokutulisa po nkareso zongwa ezi nazi twaredesa konzogera. Nsene kuvhura, tameka noyuma eyi yina lizi neyi ana kugazara muntu. Ngapi omu no diva eyi no uyunga? Apa ono hedere muntu, age kuna kurugana yuma yongandi ndi? Nampo age kuna kulima ndi kuna kuzeresa pembo ndi kuna kuwapaika etuwa ndi kuna kutereka ndi kuna kukuhwa yipako, ndi kuna kuzeresa vanona. Age kuna kutara mobuke ndi kweyi yina kuhoroka mositarata? Oku ga tunga, kuna kara eyi ayi likida eyi ga hara ngwendi kurovera ndi maudano ndi nomusika ndi kukadingagura mavango ndi nokompuita ndi yimwe yapeke? Vantu kuvhura kukara nosinka kweyi kava zuvhire koradio ndi kotivi. Kupura epuro ndi egano lyesupi kuhamena nkenye yuma yangoso kuvhura kutwaredesa konzogera zongwa.

Posihorokwa apa Jesus ga uyungire nomukadi goMusamaliya petope eli lya kere pepi naSikara aso kuna kara sihonena omu no tameka nzogera nositambo sokugavera umbangi.—Joh 4:5-26.

Wa hepa kuwapaika nawa etwaromo lyoge, unene po nsene mbungakriste zeni kurugana mukunda gwazo nkenye apa. Nsene kapisi ngoso, kapi ngayi ku vhulika mokugavera umbangi.

Tumbura sirongwa soge. Mombungakriste, munasipundi ndi gumwe ogu ono kukwama pelikwamo nga divisa siparatjangwa sosiuyungwa soge ntani nokukuzigida. Nampili ngoso, ya wapa o diworokese vapurakeni woge kuhamena sirongwa soge metwaromo lyoge. Pamwe kuvhura o tumbure hena siparatjangwa soge. Mwankenye ukaro, siparatjangwa sa hepa kuyafaturuka ngomu sina kutwikira siuyungwa. Metwaromo lyoge, wa hepa kudemenena kosirongwa soge.

Apa ga tumine varongwa vendi va ka zuvhise, Jesus kwa tumbwire mbudi ezi va ka zuvhisire. “Zendeni mu ka udise asi, ‘Untungi waKarunga pepi una kara.’” (Mat. 10:7) Kuhamena momazuva getu, Jesus kwa uyungire asi: “Mbudi zongwa ezi zoUntungi waKarunga tanko ngava zi divisa.” (Mat. 24:14) Kuna kutukorangeda tu “udise nonkango,” kutanta asi kudemenena koBibeli nsene kuna kugavera umbangi. (2 Tim. 4:2) Nampili ngoso, komeho zokupenuna Bibeli ndi zokuuyunga kuhamena Uhompa, ya kara hepero mokutumbura yuma yimwe eyi vana kara nayo nosinka. Kuvhura o tumbure kuhamena ukorokotji nediro yirugana nouhahungami noyita nomauvera nonomfa ndi omu natu vatera vadinkantu. Nye wa ha demenena unene koyininke yoyidona; mbudi zoge kuna kara zongwa. Kondjera mokuhamesera nzogera koNonkango daKarunga ntani nekehuguvaro lyoUhompa.

Likida eyi sirongwa soge sina karere nomulyo kovapurakeni woge. Nsene kuna kukauyunga mombungakriste, ove kuvhura o dive asi vapurakeni woge nava ka hafera eyi no ka zogera. Nye awo nava ka purakena ngamoomu a purakene muntu nsene kuna kulironga yuma eyi yina mu kundama ndi? Awo nava ka purakena morwa vana dimburura asi eyi vana kuzuvha kuna lizi noukaro wawo meparu ntani morwa kuna kuvatumangeda mokurugana ko yuma ndi? Oyo ngayi vhura kuhoroka ngoso nsene tupu ngo konakona nawa maukaro noyinka ntani nonkareso zovapurakeni woge apa no liwapaikira siuyungwa soge. Nsene ono yi rugana oyo, makura metwaromo lyoge mu kwatere yininke eyi nayi yi likida.

Yi kare asi ove kuna kuuyunga kositantara ndi kuna kuzuvhisira muntu, nkedi zimwe zongwa mokupindura elituromo mosirongwa kuna kara mokuvahamesera mo monzogera. Likida omu maudigu gawo noyihepwa yawo ndi mapuro aga vana kara nago gana lizi nosirongwa esi ono kuzogera. Nsene no ka yi likida asi to ka demenena komagano gosirongwa aga naga va kundama, awo ngava purakena nelituromo. Mokuyirugana oyo, wa hepa kuliwapaikira nawa.

Omu no gava etwaromo lyoge. Eyi o uyunga metwaromo lyoge kwa kara nomulyo, nye monkedi omu o yi uyunga kuvhura hena kupindura elituromo. Yipo nye, meliwapaikiro lyoge gazadara ko kweyi no ka uyunga ntani nomu no ka yi uyunga.

Kuruganesa nonkango douhunga mulyo mokusikisa mo sitambo soge, yipo nye nayi wapa nsene no liwapaikira nawa nontanto mbali ndi ntatu dokuhova. Ya wapa kuruganesa nontanto dononsupi doureru. Nsene to gava siuyungwa mombungakriste, kuvhura o di tjange momadidiliko goge, ndi kuvhura o di kwate momutwe yipo nonkango doge dokuhova di va kundame monaruwa. Kugava etwaromo lyewa monkedi zokuliwora kuvhura yi ku vatere mokugava siuyungwa soge nasinye monkedi zokulitura.

Siruwo esi no li liwapaikira. Magano kwa lisiga mosirongwa esi. Vauyungi vamwe wokuwapera kwa pura asi kuliwapaikira siuyungwa wa hepa kutameka netwaromo. Vamwe kwa kara negano eli asi etwaromo wa hepa kuliwapaika konyima zokumana kuwapaika siuyungwa nasinye.

Wa hepa kudiva sirongwa soge ntani nomagano gomulyo aga ono hara kukaruganesa komeho zokutunga po etwaromo lyokuwapera. Nye ngapi nsene kuna kuliwapaikira siuyungwa soge mekamo lyosiuyungwa? Konyima zokuresa ekamo lyosiuyungwa, nsene ono kara negano kuhamena etwaromo, kapi pwa kara epuko mokulitjanga. Diworoka hena asi, mokuninka etwaromo lyoge li wape, wa hepa kugazadara ko vapurakeni woge ntani mauzera aga gana kara mekamo lyosiuyungwa soge.