Nga Wakubama Muna Lumbu Kia Yave?

“E lumbu kianene kia Yave kifinamene, kifinamene yo zabuzioka.”​—SEFANIYA 1:14.

1-3. (a) Nkand’a Nzambi adieyi uvovanga mu kuma kia lumbu kia Yave? (b) Nkia mpila “lumbu kia Yave” tuvingilanga?

E LUMBU kianene kia Yave ke lumbu kia ola 24 ko. I kolo kina Nzambi kefundisa wantu ambi. Awana ke besadilanga Nzambi ko bena ye kuma kia mwena lumbu kiaki e wonga, kadi, lumbu kia tombe kikala, kia makasi mansita, kia mpasi ye lufwasu. (Yesaya 13:9; Amose 5:18-20; Sefaniya 1:15) Muna kuma kia lumbu kiaki, ungunza wa Yoele uvovanga vo: “Ekwe e lumbu e! kadi e lumbu kia Yave kifinamene, nze lubukumuku lutuka kwa Mpungu-ngolo i kikwizila.” (Yoele 1:15) Kansi, muna kolo kiakina, Nzambi okala se Mvuluzi ‘akwa ntima miansongi.’—Nkunga 7:10.

² E mvovo “lumbu kia Yave” usadilwanga mu songa ekolo kina Nzambi kafundisa wantu. Kasikil’owu, e “lumbu kia Yave” kiayiza vava Yave kasadila esi Babele mu fwasa Yerusaleme muna mvu wa 607 vitila Kristu. (Sefaniya 1:4-7) E mfundis’a Nzambi yayiza mpe muna mvu a 70 wa tandu kieto, vava Nzambi kasadila esi Roma mu fwasa zula ki’Ayuda kina kiabembola Mwan’andi. (Daniele 9:24-27; Yoane 19:15) Nkand’a Nzambi uyikanga mpe e “lumbu kia Yave” kina ‘kenwanisa zula yawonso.’ (Zakariya 14:1-3) Paulu wa ntumwa wavumunwinwa mu tezanisa e lumbu kiaki ye ngiz’a Kristu, ina yayantika vava Yesu kayadikwa se Ntinu kun’ezulu, muna mvu a 1914. (2 Tesalonika 2:1, 2) Muna kuma kia lumbu kiaki kia Yave eki kifinamanga, e sono kia mvu a 2007 kia Mbangi za Yave kiafwana kikilu. Sono kiaki kibongelo muna Sefaniya 1:14 muna tutanganga vo: “E lumbu kianene kia Yave kifinamene.”

³ Wau vo e lumbu kianene kia Nzambi kifinamene, eyayi i ntangwa ya kubama. Aweyi olenda kubamena mu kuma kia lumbu kiokio? Nga vena ye diambu ofwete singika mu kala wakubama muna lumbu kia Yave?

Kala Wakubama

4. Nkia mpila lutonto lwampasi kakubamenanga o Yesu?

⁴ Muna ungunza wandi mu kuma kia mbaninu a tandu kiaki, Yesu Kristu wavovesa alongoki andi vo: “Se nukubama.” (Matai 24:44) Vava Yesu kavova mvovo miami, yandi mosi mpe wakubamanga mu kuma kia lutonto lwampasi, lwa fwa nze kimenga kia lukulu. (Matai 20:28) Adieyi tulenda longoka mu mpila ina kakubamena o Yesu?

5, 6. (a) O zola muna Nzambi ye mfinangani zeto aweyi kulenda kutusadisila mu kubamena e lumbu kia Yave? (b) Yesu nkia mbandu kasisa ya songa zola kwa mfinangani?

⁵ Yesu zola kwa nsi a ntima kakala kwau muna Yave ye nsiku Miandi miansongi. Muna sono kia Ayibere 1:8, 9 tutanganga mu kuma kia Yesu vo: “Ozolele unsongi, omengene umpumbulu; dianu, o Nzambi, wa Nzambi aku, kakusil’o mazi ma kiese kisundidi akw’aku.” Wau vo wazolanga Ese diandi di’ezulu, Yesu wasikila ye kwikizi muna yandi. Avo tukala ye zola kwa mpila yayi muna Nzambi yo zingila ngwizani ye nsiku miandi, oyandi okutulunga-lunga. (Nkunga 31:23) O zola ye vumi kwa mpila yayi kulenda kutusadisa mu kala wakubama muna lumbu kianene kia Yave.

⁶ O Yesu zola kwayingi mpe kakala kwau muna wantu. Elo, ‘wabamwenanga nkenda, kadi bavwa zavunwa yo tendangiana, nze mameme makondwa mvungudi.’ (Matai 9:36) Yesu wasamuna nsangu zambote kwa wantu, nze una zola kukutufilanga mu samuna nsangu za Kintinu kwa mfinangani zeto. Zola muna Nzambi ye mfinangani zeto kukutufilanga mu kuyivana muna salu kia Kikristu, yo kutusadisa mu kala twakubama muna lumbu kianene kia Yave.—Matai 22:37-39.

7. Ekuma tufwete kadila ye kiese ekolo tuvingilanga e lumbu kia Yave?

⁷ Yesu wayangalelanga vanga luzolo lwa Yave. (Nkunga 40:8) Avo tukala ye nyindu wau, tukala ye kiese kia sadila Nzambi e salu kiavauka. Nze Yesu, tukala avani amvevo, ediadi dikututwasila kiese kiayingi. (Mavangu 20:35) Elo, “e kiese kia Yave i fika [kieto].” E kiese kiaki, kikutusadisa mu kubamena e lumbu kianene kia Nzambi.—Nekemiya 8:10.

8. Ekuma tufwete finamena Yave muna sambu?

⁸ Samba kwa Nzambi ye nsi a ntima wawonso diasadisa Yesu mu kala wakubama yo zizidila e ntonta za lukwikilu. Wasamba vava kavubwa kwa Yoane. Yesu wasamba fuku wamvimba vava kasola ntumwa zandi. (Luka 6:12-16) Nani kesivikanga ko vava ketanganga sambu ya Yesu muna Nkand’a Nzambi, ina kasamba muna fuku wansuka wa zingu kiandi ova ntoto? (Maku 14:32-42; Yoane 17:1-26) Nga una ye fu kia samba nze Yesu? Finamanga Yave muna sambu, landa luludiku lwa mwand’avelela yo lemvokela lo vava obakulanga lo. O kala ye ngwizani ambote yo S’eto ezulu diamfunu mu lumbu yayi yampasi ekolo lumbu kianene kia Nzambi kifinamanga mu nzaki. Muna kuma kiaki, tufwete finama Yave muna sambu ntangwa zawonso.—Yakobo 4:8.

9. Ekuma dinina diamfunu dia tokanena o zitu wa nkumbu a Yave?

⁹ O tokanena o zitu wa nkumbu avauka ya Yave diasadisa mpe Yesu mu kala wakubama mu zizidila e mpasi. Walonga alongoki andi vo muna sambu yau balombanga kwa Nzambi vo: “Yambula nkumbu aku yazitiswa.” (Matai 6:9) Avo tusungamene vo e nkumbu a Yave yavauka, ke tuvanga dina dilenda twasa luvezo muna nkumbu yayi ko. Muna mpila yayi, tukala twakubama muna lumbu kianene kia Yave.

Nga Vena ye Diambu Ofwete Singika?

10. Ekuma dinina o mfunu dia fimpa e zingu kieto?

¹⁰ Kele vo e lumbu kia Yave kizidi e mbazi, nga wakubama okala? Diambote konso muntu mu yeto kayifimpa mu zaya kana vo vena ye diambu kafwete singika muna zingu kiandi. Wau kina vo, ke tuzayanga ko dina dilenda kutubwila muna zingu kieto, konso muntu kafwete kala wasikama muna mwanda lumbu yawonso. (Kimpovi 9:11, 12; Yakobo 4:13-15) Yambula twafimpa maka mambu mana tufwete sia sungididi muna zingu kieto.

11. Adieyi i kani diaku dia tanga Nkand’a Nzambi?

¹¹ Ediantete tufwete sungamena lulukisu kevananga “ntaudi akwikizi” lwa tanganga Nkand’a Nzambi lumbu yawonso. (Matai 24:45) Konso mvu, ofwete kala y’ekani dia tanga Nkand’a Nzambi wawonso tuka nkanda Etuku yakuna Lusengomono. Avo otangidi kapu yá konso lumbu, olenda tanga kapu 1.189 ya Nkand’a Nzambi mu mvu mosi. Konso ntinu a Isaele wakanikinwa vo katanganga Nsiku mia Yave “lumbu yawonso ya zingu kiandi.” Nanga diau adimosi mpe kavanga Yosua. (Nsiku 17:14-20; Yosua 1:7, 8) Diamfunu vo avungudi a mwanda batanganga Diambu dia Nzambi lumbu yawonso, kadi dilenda kubasadisa mu vova “malongi mavimpi.”—Tito 2:1.

12. E mfinama ya lumbu kia Yave nkia diambu ifwete kufila mu vanga?

¹² E mfinama ya lumbu kia Yave ifwete kufila mu kwendanga muna tukutakanu tw’Akristu yo vananga mvutu kele vo dilendakana. (Ayibere 10:24, 25) Ovanga wo dilenda kusadisa mu kala nteleki azikuka a Kintinu on’ovavanga yo sadisa awana bena ye luzolo lwa vwa moyo a mvu ya mvu. (Mavangu 13:48) Olenda mpe kuyivana mu salu yakaka muna nkutakani, nze sadisa anunu yo kasakesa aleke. E ngolo ovanga zilenda kutwasila kiese kiayingi.

Kala ye Ngwizani Ambote Y’akaka

13. Nkia yuvu tufwete kiyuvula mu zaya kana vo twavwata uwuntu wampa?

¹³ Wau vo e lumbu kia Yave kifinamene, ofwete sia ngolo za ‘vwat’o uwuntu wampa, una uvangamène kontwa kwa Nzambi, muna ndungidi yo songa kwa ludi.’ (Efeso 4:20-24) E kolo osonganga e fu nze yina kesonganga o Nzambi, akaka bemona vo ‘mu mwand’a Nzambi okangalelanga’ yo songa e mbongo a mwanda. (Ngalatia 5:16, 22-25) Ng’olenda yika diambu nuvanganga disonganga vo ongeye y’esi nzo aku nwavwata uwuntu wampa? (Kolosai 3:9, 10) Kasikil’owu, nga ozayakene kwa mpangi zaku za mwanda ye akaka vo u nkwa mavangu mambote? (Ngalatia 6:10) Longoka Nkand’a Nzambi ntangwa zawonso dilenda kusadisa mu kala ye fu yambote. Ediadi dikusadisa mu kala wakubama muna lumbu kia Yave.

14. Ekuma o muntu kafwete lombela mwand’avelela ekolo kesianga ngolo za kala ye volo?

¹⁴ Adieyi tuvova kele vo u nkwa makasi manzaki yo mona vo volo ovwidi o mfunu? O mwand’avelela a Nzambi ulenda kusadisa mu yima fu kiaki. Muna kuma kiaki, lombanga mwand’avelela muna sambu nze una kavova o Yesu: “Nulomba, ozevo nuvewa; nuvava, ozevo nusolola; nudoda, ozevo nuziulwilwa. . . . Oyeno nuna yo bi, ovo nuzeye o vana tukau twambote kwa wan’eno, o Tata kun’ezulu, nkia nduta kelut’o van’o mwand’avelela kw’awana bekunlomba.”—Luka 11:9-13.

15. Adieyi ofwete vanga kele vo diambu nubakanene ye mpangi?

¹⁵ Yindula vo diambu nubakanene yo mpangi. Avo i wau, ofwete sia ngolo za singika diambu yo siamisa luvuvamu yo ungudi muna nkutakani. (Nkunga 133:1-3) Landa elongi dia Yesu diasonama muna Matai 5:23, 24 yovo muna Matai 18:15-17. Avo oyambulanga vo e ntangwa kadimuka ekolo una kuna makasi, sia e ngolo mu soba e fu kiaki. Nkumbu miayingi, edi kaka divavwanga muna singika e diambu, i kala yo luzolo lwa loloka. Paulu wasoneka vo: “Nulembamiana, nukala yo walakazi, nuyambuziana, una kanuyambulwil’o Nzambi muna Kristu.”—Efeso 4:25, 26, 32.

16. Songa walakazi, ekuma dinina o mfunu muna longo?

¹⁶ O kala ye ngwizani ambote muna longo divavanga vo akazi basongaziananga walakazi ye loloka muntu yo nkw’andi. Avo mfunu ovwidi wa wokesa zola yo songa walakazi kwa nkaz’aku, ofwete sianga e ngolo za lungisa ekani diaku muna vavanga lusadisu lwa Nzambi ye Diambu diandi. Nga vena ye diambu ofwete singika muna lungisa dina diyikwanga muna 1 Korinto 7:1-5, kimana wavenga e zumba ye ntatani muna longo? Kieleka, muna lungisa diambu diadi, divavanga vo yakala yo nkento ‘bakala yo walakazi.’

17. Adieyi kafwete vanga o muntu kele vo sumu diampwena kasumukini?

¹⁷ Adieyi ofwete vanga kele vo sumu diampwena osumukini? Vena ye mambu ofwete vanga muna singika e diambu. Entete, vava lusadisu lw’akuluntu Akristu. E sambu ye luludiku lwau lulenda kusadisa mu vutukila kala yo vimpi wa mwanda. (Yakobo 5:13-16) Samba kwa Yave yo viluka kieleka o ntima. Avo kuvangidi wo ko, e ntona zaku zikutokanesa. I wau kamona o Davidi, kansi vava kafunguna esumu diandi kwa Yave, o ntim’andi wavevoka. Davidi wasoneka vo: ‘Nkwa nsambu on’oyambulwilu ekuzuka, on’ofukilu esumu. Nkwa nsambu o muntu kebadikilwa mbi kwa Yave ko. On’okondelo umpûki muna mwanda.’ (Nkunga 32:1-5) Yave ololokanga asumuki ana bevilukanga kieleka o ntima.—Nkunga 103:8-14; Ngana 28:13.

Uyivambula ye Nza

18. Aweyi ofwete badikilanga e nza?

¹⁸ Ka lukatikisu ko vo una y’etima dia zingila muna nz’ampa in’o S’eto ezulu katusila o nsilu. Kansi, aweyi obadikilanga e nza yayi yambi yavambana yo Nzambi? Satana wa ‘nyadi a nza yayi,’ kakala ye wisa ko muna Yesu Kristu. (Yoane 12:31; 14:30) Nanga kuzolanga ko vo Nkadi Ampemba ye nz’andi yakala ye wisa muna ngeye. Muna kuma kiaki, landa dina diavova Yoane wa ntumwa oku vo: “Ke nuzodi nza ko, ngatu eyi in’omu nza.” Ediadi diangangu mu vanga, kadi “e nza mpe vempoka ivempoka, y’eketo diandi: vo i ndion’ovangang’o luzolo lua Nzambi, zing’aka kezinganga yakwele mvu.”—1 Yoane 2:15-17.

19. Aleke Akristu nkia salu bafwete siang’etima?

¹⁹ Nga osadisanga wan’aku kimana ‘bakondw’ekeya ova nza’? (Yakobo 1:27) Satana ozolele baka wan’aku mun’ekonde nze una muntu kebakilanga e mbizi. Yintwadi yayingi yifilakesanga aleke mu kuyisia fwani-fwani ye nza ya Satana. Kansi e selo ya Yave bena y’elau dia kala muna kintwadi kimosi kaka eki kisinga vuluka muna mbaninu a tandu kiaki kiambi. Muna kuma kiaki, aleke Akristu bafwete kasakeswanga ‘bawokesa e salu kia Mfumu.’ (1 Korinto 15:58) Mase mevuminanga Nzambi mafwete sadisanga wan’au mu sia etima muna salu kilenda kubasadisa mu kala ye zingu kiakiese eki kikembelelanga Nzambi yo kubasadisa bakala bakubama muna lumbu kia Yave.

Yindula una Ukala e Zingu Vava Kiviok’e Lumbu Kianene kia Yave

20. Ekuma tufwete kadila ye vuvu kia moyo a mvu ya mvu?

²⁰ Kala ye vuvu kia moyo a mvu ya mvu dilenda kusadisa mu vingila e lumbu kia Yave yo ntim’avuvama. (Yuda 20, 21) Ekolo oyindulanga una ukala e zingu kia mvu ya mvu muna Paradiso, ye vuvu kia kala ye mavimpi mambote, ye ntangwa yafwana ya lungisa ezolela yaku yambote yo longoka mayingi mu kuma kia Yave. Olenda longoka oma ma Nzambi yakwele mvu, kadi o unu, o wantu “nsuka kaka za ngyenda zandi” bazeye. (Yobi 26:14) Ekwe vuvu kiambote tuna kiau!

21, 22. Nkia moko okala kiau y’awana befulwa?

²¹ Muna Paradiso, awana befulwa bekutuzayisa mayingi mavangama kuna nz’ankulu mana ke tuzeye ko. Kanoke okutuzayisa una kakadila yo unkabu wa samuna e nsangu za Yave kwa wantu ambi. (Yuda 14, 15) Noa okutuzayisa e salu kakala kiau kia tunga nzaza. Abarayama yo Sara bekutuvovesa una bamona vava basisa e zingu kiau kiambote kuna Ure yo kwenda zingila mu saba. Esete okutusonga una kalendela tanina nkangu andi yo fungisa makani ma Amani ona wavava kubavonda. (Esete 7:1-6) Yindula vava Yona kekutuzayisa una kamona vava kakala lumbu tatu muna vumu kia mbizi ampwena yovo vava Yoane wa Mvubi kekutusamunwina una kamona vava kavuba Yesu. (Luka 3:21, 22; 7:28) Kieleka, mambu mayingi tusinga longoka.

²² Muna Luyalu Lw’ezunda dia Mvu lwa Kristu, okala y’elau dia sadisa awana befulwa mu vwa ‘zayi wa Nzambi.’ (Ngana 2:1-6) Ekwe kiese kia mona wantu bebakang’o zayi wa Yave wa Nzambi o unu yo zingila ngwizani yo zayi wau. Yindula kiese okala kiau kuna sentu vava Yave kesambula e ngolo zaku za longa wantu a nz’ankulu yo yangalela mana okubalonga!

23. Nki’ekani tufwete kala diau?

²³ E nsambu tuvwanga o unu wau vo tu nkangu a Yave, ke tulendi zo tangumuna ko mu kuma kialembi lunga kweto. (Nkunga 40:5) Tuvutulanga matondo kwa Nzambi mu kuma kia ulolo wa nkubika za mwanda kevanganga muna wete dieto. (Yesaya 48:17, 18) Konso owu una zingu kieto, yambula twasadila Nzambi e salu kiavauka ye nsi a ntim’eto wawonso ekolo tuvingilanga e lumbu kianene kia Yave.

[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 14]

Yesu wayikubika mu zizidila ntonta

[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 17]

Ekw’elau tukala diau dia sadisa awana befulwa mu vwa zayi wa Yave!

[Mvovo mia Fwaniswa mina muna lukaya lwa 16]

Nkia Mvutu Ovana?

• Nki i “lumbu kia Yave”?

• Aweyi olenda kadila wakubama muna lumbu kia Yave?

• Wau vo e lumbu kianene kia Nzambi kifinamene, nkia mambu tufwete singika?

• Nkia mambu oyindulanga mevangama vava kiviok’e lumbu kia Yave?