Januwale

Yesu oomuona muzimayi okhweliwoyo vanduli viwa “oomuvwela chifundo.” (Luka 7:13) Koma Yesu kaakede muvwela chisoni muzimayiyo. Oomutonyi-eda chifundo. Liye oowonga na muzimayiyo, mookaikela kali mawu olimbikisa, oyi: “Miyalani m’mani.” Angairile eno ooiravo yongo ira amukami-e. Oomuvenyi-a muzombweyo moi “oomupeleka wa am’maye.” (Luka 7:14, 15) Kodi ninafunjeda n’ni va yodabwi-a eneyo Yesu airile liye vomuvenyi-a mwana wa mu-iyana wamasiye? Ninafunjedavo ira niirelenga chifundo athu anayo kakhweliwe. Pivyoona ira kaninakwakwani-e venyi-a athu okhwa n’nga mwemo Yesu airele liye. Koma mofwanafwana na liye ninokoza irela chifundo athu anayo kakhweliwe akala ninaira chidwi na aliwa. Ninokoza atonyi-eda chifundo voonga koma teto ira vyevyo ninawande iyo ira niakami-e koma teto amiyali-a. (Miya. 17:17; 2 Akor. 1:3, 4; 1 Pe. 3:8) Masiki mawu oyeva kapena vyongo ving’onong’ono vyotonyi-eda woma murima vinowalimbikisa vinjinji. w23.04 5-6 ¶13-15

Masiki ira Yesu ooiziwa ira fwaye Lazalo utatiya liye ookalave wewo wali liyewo wa malambo amo-iwa ambin’li vanduli viwa unodowa wu Betaniya. Eno vanafiya liye mudelalo vivira malambo 4 kumela vevo Lazalo atatiile liye. Yesu unafuna aire yongo eneyo inakami-e afwayayo lemekeza Mulungu. (Yoh. 11:6, 11, 17) Khanila inanifunji-a mwemo ninafuneela iyo irela vyongo na afwi-u. Kaganizelani vi: Vevo Mariya na Marita katumizaathu uthenga wa Yesu, katamuvepile ira aze wu Betaniya. Aluwa kakede muwandela ira fwaye wavamurima unaabulela. (Yoh. 11:3) Lazalo angatatiile, Yesu ookoza muvenyi-a angali undendayi. Komave oosakula ira adowe wu Betaniya ira akale na afwaye, Mariya na Marita. Kodi mukaana fwinyu onoyo unaukami-ani mwaanamuvepe? Ndiye munoiziwa ira munokoza muroromela ira unokoza ukami-ani “vakala mavuto.” (Miya. 17:17) Mofwanafwana na Yesu tiyemoni nikalenga ororomeleya wa afwi-u. w23.04 10 ¶10-11

Muwari mwa mavuto, mwina ninokoza wona ira ilambo isha ya Yehova kinaza iza. Koma kodi vyevi vinatapulela ira iroromelo yi-u ifooka? Kai kwenikweni. Kaganizelani isazo ila: Akala nili munyengo yodidila vinjinji, mwina ninokoza wonanga ira nyengo yovi-a kinaza. Koma vanduli viwa nyengo yovi-eyo inoza. Mofwanafwana na vyevi, akala nifookile vinjinji mwina ninokoza wonanga ira ilambo isha kinaza iza. Koma akala iroromelo yi-u chiyolimba ninoiziwa ira malonjezo a Mulungu kanoza kakwakwaneli-ediwe. (Sal. 94:3, 14, 15; Aheb. 6:17-19) Iroromelweyo inonikami-a ira nipitilizenga ela lambela Yehova vamalo owambeela vamoywi-u. Ninafuneela teto iroromelo yolimba ira ni-indenga chitwi-u yolaleela. Athu anjinji kanoona ira “uthenga wapama” wokuza ilambo isha ya Mulungu, unaonga vya vyongo vyoi pi vyo-owandeya. (Mat. 24:14; Ezek. 33:32) Eno ninafuneela pitiliza limbi-a iroromelo yi-u. w23.04 27 ¶6-7; 28 ¶14

Kodi moovifukavo akala Yehova unasomeda mapepelwinyu? Akala chi eno iziwani ira kamuli ekinyu. Abali na arongola amo-iwa koovifukavo vyevi, simbwasimbwa vathawi ineyo kagumanaathu na mavuto. Akala na-iyene ninagumana na mavuto vinokoza kala vyorucha zindikila mwemo Yehova munasomedela liye mapepelwi-u. Chifukwa n’ni kaninakaikela ira Yehova unosomeda mapepelo a atumikae? Malemba kanonisimikizela ira Yehova unoniomeliwana vinjinji koma teto nili antengo wavadimu wa liye. (Hag. 2:7; 1 Yoh. 4:10) Chi chifukwa iwa unaniwandela ira nimuvepenga ira anikami-enga. (1 Pe. 5:6, 7) Liye unofuna nikami-a ira nikale vausamwali wolimba na liye koma teto nivilele mavuto anayo ninagumanana iyo. Thawi dinjinji ninowelenga m’Baibulo ira Yehova oosomeda mapepelo a atumikae. Kodi chiisazo iivi ineyo munaiganizela nyo? w23.05 8 ¶1-4

Mariya ali va usamwali wapama na Yehova, moi iroromelo yae kayaroromela va vyevyo Yosefe aira liye. Liye ooiziwa pama Malemba. Oofwanya thawi yoganizela vyevyo afunjeda liye. Mookaikela, kala va usamwali wolimba na Yehova woomupangi-a Mariya kala iyana wapama vinjinji. Malambwano teto a-iyana anjinji kanoesaesa musazi-eda Mariya. Mofwanafwani-a, murongola m’mo-iwa zina lae Emiko aongile ira: “Nda-anateliwe, thawi detene ndoopanga vyongo vyokuza lambela. Koma ndangateliwe, ndoozindikila ira iroromelo yanga yakeda roromela va vyevyo mamunanga aira liye, chifukwa liye ngunoyo apepela koma teto sogolela va vyongo vyokuza lambela. Ndoowona ira ndinafuneela esaesa vameka ira ndilimbi-enga usamwalanga na Yehova. Eno vano ndinofwanya thawi yoi ndikalenga vameka na Mulungwanga, pepela, welenga Malemba koma teto ganizela vyevyo ndiwelengile miyo.” (Agal. 6:5) Nyo a-iyana, mwapitilizanga limbi-a usamwalinyu na Yehova, amamuninyu kanoza kakaena vifukwa vinjinji vyoutamandelani koma teto uwomeliwanani.— Miya. 31:30. w23.05 22 ¶6

Etene iyene kaninabaliwa na murima oova Yehova, m’malomwiwa ninafuneela esaesa ira niukaena. Ndila imo-iwa ineyo ninapangele iyo vyevi kuganizela vyevyo alengile liye. Naonanga zelu, kopolo koma teto chikondi ya Mulungu wa iyo athu, vyevyo vinaoneela “muvyongo vyevyo apangile liye,” ninowambeela mulemekeza koma teto muomeliwana vinjinji. (Arom. 1:20) Ndila imo-iwa ineyo inanikami-e ira niovenga Mulungu kupepela thawi detene. Napepelanga vinjinji, pavevo teto Yehova unakala liye fwi-u. Thawi iliyetene ineyo nimuvepile iyo ira aniva-e kopolo ira nivilele mavuto amo-iwene, ninoumbuwela ira liye ukaana kopolo dodabwi-a. Namuyamikelanga Yehova chifukwa ya mphaso ya Mwanae, vinoniumbucha ira liye unoniomeliwana vinjinji. Teto napepelanga mapepelo opembezela ira anikami-e va vuto limo-iliwalene, ninoumbuwela ira liye ngwazelu vinjinji. Mapepelo oyi eni kanonipangi-a ira nimulemekezenga vinjinji. Teto kanonipangi-a kala osimikiza ira kanipange iliyetene ineyo inaononge usamwali-u na liye. w23.06 15 ¶6-7

Yehova ukala ava-anga athwae malamulo ovweya pama. Mofwanafwani-a, bungwe lolamulela la mu thawi ya anamarumiwa loofotokoza ira Akiristu kanafuneela kala olimba mundila taarudi: (1) pewa lambela mafano nolambelanga Yehova eka, (2) lemekeza patuleya wa magazi koma teto (3) arelanga makundo a m’Baibulo okuza makalelo apama. (Vyo. 15:28, 29) Kodi Akiristu malambwano kanapitilize avi kala o-otekenyeya va vyongo viraru vyevi? Vomulambela nomuvwela Yehova eka. Liye oolamula Aizarayeli ira kavipelekenga wa Yehova eka. (Doto. 5:6-10) Vevo ashishiwa liye na Mdyerekezi, Yesu oofotokoza movweya pama ira ninafuneela mulambelanga Yehova eka. (Mat. 4:8-10) Eno kanina-indi-eda chito mafano volambela. Kaninalemekeza teto vinjinji athu mpakana kalanga ngati ninana alambela, kaya mbaasogoleli achipembezo, andale, kapena teto akaswiri a masika na athu amo-iwa ochuka. Ninomulambela unoyo ‘alengile vyongo vyetene.’ — Chiv. 4:11. w23.07 14-15 ¶3-4

Ilambo ya Satanela chozaala na vyachiwelewele koma teto vyolava. (Aife. 4:19) Eno pivyofuneya ira nipitilizeve ova Mulungu koma teto pewanga vyotakala. Va Miyambo chaputala 9, ninowelenga vya mu-iyana uliwetene unoyo unafotokoziwa ngati unaitana “o-oiziwa vyongo” kapena ookaana zelu. Vili ngati uliwetene unaitana ira, ‘Za wani-uuno uze udje yodja.’ (Miya. 9:1, 4-6) Koma vikala iyana ulukulu va vyevyo vinaireela uliwetene oitaniwa na a-iyanala. Kaganizelani vyevyo ninawelenga iyo vyokuza “mu-iyana opuusa.” (Miya. 9:13-18) Mo-onyaswa, liye unoitana ookaana zelu ira adowe adje waniwa voonga ira, ‘Peruwela uno.’ Kodi vyo-arelavo viwa vinakala vyoi avi? “Wewo uli athu okhwa.” Ninochenjeziwa vya “mu-iyana wailendo” koma teto “okumela umo-iwa” kapena ira wachiwelewele. Voonga vyaliye, ninowandeliwecha ira: “Nyumbae inotitela wu Manda.” (Miya. 2:11-19) Va Miyambo 5:3-10, ninochenjeziwa vya “mu-iyana wailendo” m’mo-iwa unoyo “manyalwae kanatitela wu ukhwa.” w23.06 21-22 ¶6-7

Andimuwa kanafuneela kala isazo yapama vakhani yololela. (1 Tim. 3:2, 3) Mwaisazo, ndimuwa kanafuneela embekezela ira maganizwae ka-areliwenga thawi detene, chifukwa yoi liye ngu ndimuwa kwaranya andimuwa amo-iwa. Liye unoiziwa ira zimu wa Yehova unokoza pangi-a ndimuwa uliwetene va bungwe liwa onga vyongo vyevyo vinakami-e bungwe liwalo sakula vyoira mwazelu. Moi akala kavinasemphana na makundo a m’Baibulo, andimuwa ololela kanosomedela mofunechecha vyevyo andimuwa anjinji va bungwe liwa kasakulileathu, ngakale ira kai vyevyo aliwa kasakuleathu. Akiristu kanofwanya madaliso anjinji chifukwa yokala ololela. Ninokala va usamwali wapama na abali na arongoli-u moi mupingo munokala murendele. M’banja la Yehova lelo lili logwilizana mukala athu o-iyana vyoira na vikalelo moi vyevi vinonisangalasa. Kwaranya vyetene, ninosangalala iziwa ira ninomusazi-eda Mulungwi-u Yehova, unoyo uli ololela. w23.07 25 ¶16-17

Danieli oopeleka isazo yapama vakhani yofunjeda maulosi. Oofunjeda maulosi angan’na yolinga yapama ira aiziwe imbarimbari. Liye ali oviyevi-a moi oozindikila ira Yehova unokami-a athu anayo kanamuiziwa koma teto arela makundwae a makalelo apama ira kavwecheche pama vyongo. (Dan. 2:27, 28) Danieli ootonyi-eda ira ali oviyevi-a vororomela Yehova ira amukami-e. (Dan. 2:18) Danieli oofunjeda teto maulosi mosamala. Oofufuza teto m’Malemba osogoleliwa na Mulungu anayo kalivo vathawi ineyo. (Yer. 25:11, 12; Dan. 9:2) Kodi munamusazi-ede avi Danieli? Mufufuzenga vyolinga vinyu. Kodi munofunjeda maulosi a m’Baibulo chifukwa yofunechecha iziwa imbarimbari? Akala chi eno, Yehova unoza aukami-eni. (Yoh. 4:23, 24; 14:16, 17) Amo-iwa kanokoza panga vyevi vofuna fwanya umboni woi Baibulo kalasogoleliwe na Mulungu. Vopanga vyevi, kanokoza onanga ira kai vuto vi-elela makundo okuza yapama na yotakala nowa-arelanga. Komave, ninafuneela funjeda maulosi nangan’na yolinga yapama. w23.08 9 ¶7-8

Naembekezelanga vyongo vyo-owandeya voerekezela na amo-iwa ninokoza vinyemeli-a. (Agal. 6:4) Ninokoza ambeela murima wa sanje koma teto wa mpikisano. (Agal. 5:26) Voesaesa ira nikwakwani-e vyevyo amo-iwa kapangileathu, ninokoza vikanyi-edanga ira nipange vyevyo kaninawande volandela luso koma teto mwemo vyongo vililiathu vamoywi-u. Koma teto ngati “yongo ineyo waiembekezelawe yalepeleya, inobuleli-a murima,” ndiye ninavwe avi ngati ninafunenga panga vyongo vyevyo kaninavikwakwani-e olo vang’ono? (Miya. 13:12) Panga vyevyo unokoza nionongela kopolo di-u koma teto unokoza nipangi-a ira nivuteyenga tamanga va mpikisano odowa wachela moyo o-omala. Kamuembekezelenga ira mupangenga vyokwaranya vyevyo Yehova unaembekezela liye ira mupangenga. Liye kanaembekezela ira mumuva-enga vyongo vyoi kamun’na. (2 Akor. 8:12) Iziwani ira Yehova kanaerekezela vyevyo munapanga nyo na vyevyo athu amo-iwa kanapangaathu. (Mat. 25:20-23) Vyevyo unaona liye ira pivyantengo wavadimu pivyoi munomutumikela na murima wetene, muli ororomeleya koma teto muli ovilela. w23.08 29 ¶10-11

Yehova oosomeda yovepa ya Samisoni vopangi-a ira teya ikumi-e ma-inje. Samisoni angang’wile ma-injayo, “oofwanya kopolo nosisimuliwa.” (Owel. 15:19) Mwina ma-inje koopitilizave kuma vamalwayo wa chaka dinjinji, mpakana va thawi ineyo namaongela Samueli asogoleliwe liye lemba buku la Oweluza. Aizarayeli anayo kaonile ma-injala kooumbuwela ira Yehova ngororomeleya moi unokami-a atumikae ororomeleya va thawi ineyo kavuteileathu. Kaya nin’na luso loi avi kapena nipanga vinjinji votumikela Yehova, na-iyene ninafuneela roromela Yehova ira anikami-enga. Ninafuneela kala oviyevi-a nosomedelanga ira vyongo vinokoza niendelanga pama akala ninaroromela Yehova. Mofwanafwana na Samisoni unoyo afwanyile kopolo angang’wile ma-inje anayo Yehova amuva-ile liye, na-iyene ninokoza fwanya kopolo mwauzimu naroromelanga vyetene vyevyo Yehova unaniva-a liye. — Mat. 11:28. w23.09 4 ¶8-10

Kodi ninapange avi ngati athu kanikumudwi-ile, mwaisazo ngati kaongile vyotakala vyokuza Mulungwi-u kapena nyoza Baibulo? Ninafuneela vepa Yehova ira aniva-e zimwae koma teto zelu ira nipange vyongo mofaasa. Bwanji ngati vanduli viwa nizindikilile ira kanisomedile paama? Ninafuneela ipempelela khaniyo koma teto ganizela vyevyo ninapange iyo ira nisomede pama thawi imo-iwa. Napanga eno, Yehova unoza aniva-e zimwae unoyo unanikami-e u-inda murima koma teto kala ofaasa. Mavesi amo-iwa a m’Baibulo kanokoza nikami-a ira nionge modeka vathawi ineyo vyongo viliathu vyorucha ira nipange vyongo mofaasa. Zimu wa Mulungu unokoza nikami-a ira niumbuwele mavesi anayo kananikami-e. (Yoh. 14:26) Mwaisazo, makundo anayo ninafwanya iyo m’buku la Miyambo kanokoza nikami-a kala ofaasa. (Miya. 15:18) Buku la m’Baibulo leli linotonyi-eda upama okala oviruni-a ngakale vathawi ineyo viliathu vyorucha panga vyevyo.— Miya. 10:19; 17:27; 21:23; 25:15. w23.09 15 ¶6-7

Mtumwi Petulo ootumikela Yehova mororomeleya wa chaka dinjinji. Vathawila, liye ooenda na Yesu, oolaleela wa athu a mitundu dimo-i koma teto ootumikela m’bungwe lolamulela. Komave anga-alile vang’ono khwa, Yehova oomuva-a chito imo-iwa yoi a-inde. Muchaka dam’ma 62 mpakana 64 C.E., oosogoleliwa lemba makalata ambin’li a m’Baibulo, anayo kali buku la 1 Petulo na 2 Petulo. (2 Pe. 1:13-15) Petulo alembile makalatae osogoleliwa anala vathawi ineyo Akiristu afwae kavuteyaathu na “vyoshisha vyo-iyana-iyana.” (1 Pe. 1:6) Athu otakala koowambeeli-a vyofunji-a vyonama koma teto makalelo otakala mupingo. (2 Pe. 2:1, 2, 14) Akiristu anayo kakala wu Yerusalemu kali kanga-alile vang’ono ona “mapeto a vyongo vyetene.” Asilikali a Roma kali kanga-alile vang’ono ononga mzindoyo koma teto kachisiwa. (1 Pe. 4:7) Mookaikela, makalata a Petulo kookami-a Akiristwayo iziwa vyevyo kanapangeathu ira kavilelenga vyoshisha vyevyo kagumananaathu koma teto kozeela vyevyo kanagumanenaathu usogolo. w23.09 26 ¶1-2

Mofwanafwana na Yesu, na-iyene ninokoza funjeda kala ovwela vevo ninagumana iyo na mavuto. Mwaisazo, umaambeelelo wa mulili wa COVID-19, noolangiziwa ira ni-iye dowa wu Nyumba da Umwene koma teto laleela nyumba na nyumba. Kodi nyo vyoouruchani vwela? Koma-i vwela winyu wooutetezani, wooukami-ani ira mugwilizanenga na abali na arongola koma teto woosangalasa Yehova. Vano, etene iyene nili okozeya vwela malangizo etene anayo ninaze iyo niwachele va chisauso ilukulu. Vwela unoza ukami-e ira nize nivulumuwe! (Yobu 36:11) Ninomuvwela Yehova chifukwa yoi ninomukonda koma teto ninofuna musangalasa. (1 Yoh. 5:3) Kaninawande muweli-eda Yehova va vyapama vyetene vyevyo unipangele liye. (Sal. 116:12) Koma ninokoza muvwela koma teto vwela athu anayo uwalolile liye ira kanisogolelenga. Navwelanga ninotonyi-eda ira nili athu azelu ndipo athu azelu kanosangalasa murima wa Yehova. — Miya. 27:11. w23.10 11 ¶18-19

Kodi aakale ira ngelo uza za onga na nyo, moovuruwana vyevyo auwandeleni liye? Malambwano ngelo unanaonga “uilambo iliyetene, fuko lililetene, iwongelo iliyetene, na tundu uliwetene.” Kodi liye unaonga ira n’ni? Liye unaonga ira, “Ovani Mulungu nomuva-a ulemelelo . . . lambelani liye unoyo apangile udimu [na] ilambo yavati.” (Chiv. 14:6, 7) Yehova ngu Mulungu oona unoyo uliwetene unafuneya liye mulambela. Ninoyamikela ira univa-a mwai wantengo wavadimu omulambela mukachisae mulukulu wauzimu. Kodi kachisi wauzimu chin’ni, nanga ninafwanye waani makundo ofotokoza vya kachisi unola? Kachisi wauzimu kai nyumba koma chi ndila yomulambelela Yehova mosomedeleya zela mu sembe ya Yesu. Mtumwi Paulo oofotokoza vya kachisi unola mu kalata ineyo alembele liye Akiristu a Chiheberi anayo kakala wu Yudeya. w23.10 24 ¶1-2

Mu 522 B.C.E., adani a Ayuda kookwakwani-a runi-a chito yomanga nawili kachisi. Koma Zekariya oowasimikizela ira Yehova unoza a-indi-ede chito zimwae wakopolo vowakami-a ira kapitilizeve chitwiwa ngakale ira vookala mavuto. Mu 520 B.C.E., Mwene Dariyo oolamula ira kachisiyo apitilize mangiwa ndipo oopeleka ndalama koma teto athu oyi kakami-e vachitweyo. (Eza. 6:1, 6-10) Yehova oolonjeza athwae ira unoza aakami-e ngati kana-ele chito yomanga kachisi vamalo owambeela. (Hag. 1:8, 13, 14; Zak. 1:3, 16) Kangalimbikisiwe na anenelayo ayudayo koowambeela manga nawili kachisi mu 520 B.C.E. ndipo kamari-ile chaka 5 daanakwakwane. Voi Ayudayo koo-ela vyevyo Mulungu afuna liye vamalo owambeela ngakale ira koogumana na mavuto, liye oowakami-a. Vyo-arela viwa vyali vyoi aliwa koowambeela lambela Yehova mosangalala. — Eza. 6:14-16, 22. w23.11 15 ¶6-7

Ngakale ira athu anjinji koovwavo vyokuza Aburahamu, kanakeda iziwa vyongo vyoyeva vyokuza liye. Koma nyo munoiziwa vinjinji vyokuza Aburahamu. Mwaisazo, munoiziwa ira liye unoromoliwa ira “baba wa athu etene . . . anayo kan’na iroromelo.” (Arom. 4:11) Ndiye mwina munokoza vifuka ira, ‘Kodi namiyene ndinokoza roromelanga Yehova ngati mwemo Aburahamu apangela liye?’ Inde, pivyowandeya. Ndila imo-i ineyo ninakalele iyo na iroromelo ngati Aburahamu, kufunjeda va isazo yae. Mulungu angamulamulile Aburahamu ira atame, liye ootamela undendai na ilambo yawaniwa, akala m’matenti koma teto ali ofunechecha mupeleka mwanae Isaki ngati sembe. Vyevyo apangile liyevyo vinatonyi-eda ira liye oororomela vinjinji Yehova. Iroromelo koma teto chito diwa vyoopangi-a ira Yehova asangalalenga na liye koma teto akale fwae. (Yak. 2:22, 23) Yehova unafuna ira etene iyene, tangani-avo nyo, nikalenae vausamwali. Eno liye oomuwandela Paulo na Yakobo ira kalembe m’Baibulo isazo ya Aburahamu. w23.12 2 ¶1-2

Arongola, kalani na luso loonga pama na athu. Akiristu kanafuneya onganga pama na athu. Vakhani inela, Yakobo unoyo ali ofunjeda wa Yesu, oopeleka malangizo otandiza voonga vya mawu anayo kanafwanyeya valemba la dambo la peeno. Mwavuruwananga mosamala vevo amo-iwa kanaongaathu, munotonyi-eda ira munoganizela athu amo-iwa koma teto munowavwela chisoni. (1 Pe. 3:8) Ngati munakaikela vyoi muvwechecha vyevyo muthu mʼmo-iwa unaonga liye kapena mwemo unavwela liye, munokoza panga pama fuka mafuso ofwanelela. Era eno muganizelenga kae mwa-anaonge. (Miya. 15:28, mawu amphedi.) Muvifukenga ira: ‘Kodi vyevyo ndinafuna miyo onga pivyoona koma teto vyolimbikisa? Kodi vinotonyi-eda ulemu koma teto oma murima?’ Mufunjedenga wa arongola olimba mwauzimu anayo kanaongecha pama na athu. (Miya. 31:26) Muonenga mwemo kanaongelaathu. Mwafunjeda onga pama na athu, pavevo teto munagwilizanenga nyo vinjinji na athu. w23.12 21 ¶12

Malambwano teto Yehova unokoza indi-eda chito athu am’banja li-u, afwi-u kapena teto andimuwa ira kanitandize. Komave vimo-iviwa vyanivoreya kaninafuna waleda na athu, ninakedecha funa garati vaeki-u. Vyevi kai vyailendo. Koma kodi ninapange avi ira Yehova anitandize? Mupewenga murima wo-ofuna waleda na athu. Thawi dinjinji muthu akala vaeka kanaganiza pama chifukwa unakedecha ganizela vyaliye na mavuto nayo unagumanana liye. Iganizelo inela inokoza pangi-a ira kasakule pama vyopanga. Pivyoona etene iyene ninofuneya kala vaeki-u simbwasimbwa nagumana na mavuto alukulu. Komave nakala waeki-u wa thawi indendai, ninolapelana na athu anayo Yehova unaa-indi-ede liye chito ira kanitandize. Eno mulolenga ira athu a m’banja linyu, afwinyu koma teto andimuwa kautandizeni. Muonenga ira athu anala chindila ineyo Yehova una-indi-ede liye chito ira autandizeni. — Miya. 17:17; Yes. 32:1, 2. w24.01 24 ¶12-13

Anaziri koolonjeza ira katinaza kameta sisiliwa. Inela yali ndila yotonyi-eda ira koovipeleka wa Yehova. Pivyovwi-a chisoni ira va thawi imo-i Aizaraeli katalemekeza kapena tandiza Mnaziri. Thawi dimo-i Mnaziri afuneya limba murima vinjinji ira akwakwaneli-ede lonjezo lae kalave o-iyana na amo-iwa. (Amosi 2:12) Chifukwa yoi ninosakula panga chifunilo ya Yehova, ninokala o-iyana na athu amuilambwela. Ninafuneya limba murima ira niviiziwi-e ira nili a Mboni da Yehova nakala uchito kapena usukulu. Koma teto vevo vyoireya na makalelo a muilambwela vinatakalaathu, thawi dimo-i vinokoza kala vyorucha ira ni-arelenga makundo a m’Baibulo koma teto wandela amo-i uthenga wapama. (2 Tim. 1:8; 3:13) Komave ninoumbuwela ira ninosangalasa murima wa [Yehova] napitiliza tonyi-eda molimba murima ira nili o-iyana na athu anayo katinamulambela.— Miya. 27:11; Mala. 3:18. w24.02 16 ¶7; 17 ¶9

Kaganizelani vya athu o-iyana-iyana anayo kali mupingo wawu Roma. Mupingola kamwakede kala Ayuda oka, anayo makolwiwa kaafunji-ile ira ka-arelenga Chilamulo. Koma mookala teto athu a mitundu dimo-i anayo kali o-iyana vinjinji na Ayuda. Mwina amo-iwa kali akapolo koma amo-iwa katali akapolo, teto mwina amo-iwa kookaana akapolo. Ndiye kodi Akiristwayo kapanga avi ira kawomeliwanenga ngakale ira kali o-iyana eni? Namarumiwa Paulo oowalimbikisa ira ‘kawachelanenga.’ Kodi atapulela n’ni veva? Mawu anayo kaatapuleleathu ira “wachela,” kanatapulela muirela muthu m’mo-iwa vyongo mooma murima, monga muitanela wani-u, kapena vaari va afwi-u. Mwaisazo, Paulo oomuwandela Filimoni ira amuwachele kapolwae Onesimo unoyo atawile, moi awongile ira: “Umuwachele na manda men’li.” (Filim. 17) Koma teto Purisikila na Akula koomuwachela Apolo unoyo akeda iziwa makundo oyeva okuza Chikiristu voerekezela na aliwa moi “koomutukula.” (Vyo. 18:26) Eno Akiristwayo katalolile ira iyana va vyongo vimo-i uwamwalani-e moi koowachelana. w23.07 6 ¶13

Chifukwa ilukulu ineyo inanipangi-a ira nivipeleke wa Yehova chi yoi ninomukonda. Chikondila kinakeda landela mwemo ninavwela iyo. M’malomwiwa, inazecha chifukwa ‘yoiziwa vyongo molondola’ koma teto ‘vwechecha vyongo vyauzimu’ vyevyo vipangi-ile ira mumukondenga vinjinji Mulungu. (Akol. 1:9) Funjeda Malemba uutandizani simikizela ira (1) Yehova ngu weniweni, (2) Baibulo Mbamawae owandeliwa, koma teto (3) liye uno-indi-eda chito gulu lae vokwakwaneli-eda yolingae. Athu anayo kanavipeleka wa Yehova kanoiziwa makundo owambeela ofwanyeya m’Mawu a Mulungu ndipo kanowa-arela vamoywiwa. Kanoesaesa mwemo kanawandeleathu awandela athu amo-iwa vyevyo kanaroromelaathu. (Mat. 28:19, 20) Kanomukonda vinjinji Yehova ndipo kanofunechecha mulambela liye eka. Kodi vyevi pivyevyo nanyen’ne teto munapanga nyo? w24.03 4-5 ¶6-8

Abigayeli ooteliwa na Nabala unoyo Baibulo linamuromolaathu ira ali ouma murima koma teto ookaana ikalelo. (1 Sam. 25:3) Vyali vyovuta wa Abigayeli kala na mulombwana ngati unola. Kodi Abigayeli ookaana ndila yachidule yomali-ela banja lae? Inde. Liye ookoza panga vyevi vevo Davide, unoyo ali mwene wausogolo wa Izaraeli, azile liye ira aze amuphe mamunae chifukwa yoi oomunyoza Davideyo na azombwae. (1 Sam. 25:9-13) Abigayeli ookoza tawa nomu-iya Davide ira apange vyevyo afuna liye. M’malomwiwa oodowa dowa onga na Davide ira kamuphe Nabala. (1 Sam. 25:23-27) Chifukwa n’ni apangile vyevi? Abigayeli ookonda Yehova koma teto lemekeza makundwae okuza ukwati. Ooiziwa ira Yehova unoona ira ukwati ngopatuleya. Liye oofuna musangalasa Mulungu ndipo vyevi vyoomulimbikisa ira apange vyetene vyevyo unawande liye ira ateteze banja lae koma teto mamunae. Oopanga vyongo mombaraanya ira Davide kaphe Nabala. w24.03 16-17 ¶9-10

Kodi vikala amo-i mupingo mwinyu anayo ka-iile vyongo vimo-i nayolinga yoi kapangenga vinjinji votumikela Yehova? Kodi munoiziwa achinyamata amo-i anayo kanaesaesa molimba murima ira kakale o-iyana na afwiwa usukulu, ngakale ira panga vyevi korucha? Kodi vikala Akiristu amo-iwa anayo kanaesaesa kalave ororomeleya ngakale ira kanoruni-iwa na abaliwa? Ninafuneya indi-eda chito mpata uliwetene limbikisa Akiristu afwi-u vowayamikela chifukwa yoesaesa kala ovimana koma teto olimba murima. (Filim. 4, 5, 7) Yehova unoiziwa ira ninofuna na murima wetene musangalasa, koma teto ira ninofunechecha vimana vyongo vimo-i nayolinga yoi nikwakwani-e lonjezo li-u lelo napangile iyo vovipeleka. Liye oonilemekeza voniva-a mwayi woyi nitonyi-ede vaeki-u ira ninomukonda. (Miya. 23:15, 16) Eno tiyemoni nikale osimikiza ira nipitilizeve tumikela Yehova koma teto esaesa panga vyevyo ninawande iyo vomuva-a vyongo vyapama vinjinji. w24.02 18 ¶14; 19 ¶16

Kayerekezelani ira munanaona vyevyo vyaireile umapeto wa 29 C.E., umaambeelelo wa utumiki wa Yesu. Yesu na am’maye Mariya koma teto amo-i mwa ofunjedaye, kooitaniwa uukwati wu Kana, dela lelo lali umpoto wa Nazareti wewo wali waniwa wa Yesu. Mariya ngu fwiwa wa anyailo a ukwatayo moi unaakami-eda wachela alendo. Koma phwando langali muwari, viireya vuto limo-i loi linokoza nyaswi-a anyailo a ukwatayo koma teto banja lishalo. Vinyu uwamalela. Podi ira uukwatiwo wooza athu anjinji kwaranya anayo kaayembekezelaathu. Mombaraanya, Mariya unamuwandela mwanaye ira: “Vinyu uwamalela.” (Yoh. 2:1-3) Ndiye kodi Yesu unaira n’ni? Liye unaira yongo yodabwi-a votanducha ma-inje kala “vinyu wapama.” (Yoh. 2:9, 10) Yesu ooira vyodabwi-a vimo-i vinjinji va utumikaye. Liye oo-indi-eda chito kopolo dedo an’na liye voira vyodabwi-a vokami-a athu masauzande anjinji. Mofwanafwani-a, kaganizelani injiva wa athu anayo aakami-ile liye va vyodabwi-a vin’li vyoka. Vevo adji-ile liye alombwana 5000 koma teto va thawi imo-i alombwana 4000, akala ninatangani-evo a-iyana na a-ima anayo kalivo vathawila, podi ira oodji-a athu 27000. (Mat. 14:15-21; 15:32-38) Va vyoireya vin’li vyetene vyevi, Yesu ooili-a teto athu anjinji obulela.— Mat. 14:14; 15:30, 31. w23.04 2 ¶1-2

Vapangeya vuto limo-iliwa lilukulu, malambo amo-i munokoza kalanga ofooka koma teto na nkhawa. Ninokoza kala ngati Eliya, unoyo afuna kedanga gona o-ovenya. (1 Mam. 19:5-7) Ninokoza funeya tandiziwa ira nipitilize tumikela Yehova. Va thawi ngati inela, Yehova unonisimikizela ira unoza anitandize ngati mwemo lemba la dambo la peeno munaongelaathu. Mwene Davide oona Yehova amutandizanga mwa ndila inela. Liye angagumanile na mavuto koma teto ophopi-iwa na adani, oowandela Yehova ira: “Ndanda linyu lamanda linonditandiza.” (Sal. 18:35) Thawi dinjinji Yehova unonitandiza volimbikisa athu amo-i ira kanitandize. Mwaisazo, Davide angafookile, Yonatani unoyo ali fwae ooza zamutandiza koma teto muwandela mawu olimbikisa. (1 Sam. 23:16, 17) Yehova oosakula teto Elisa ira alimbikise Eliya.— 1 Mam. 19:16, 21; 2 Mam. 2:2. w24.01 23-24 ¶10-12

Yehova unopeleka vyongo na murima wetene. Ninoona vyevi naganizela vya “zelu yaimbarimbari” ineyo inaromoliwa ngati mu-iyana mu Miyambo chaputala 9. Khanila inatonyi-eda ira mu-iyana opipilisola upha nyamae, utangani-a vinyu koma teto utandela va tebulo vae. (Miya. 9:2) Enjedela vevo, mogwilizana na vesi 4 na 5, “zelu [mu-iyana opipilisola], inamuwandela ira, ‘Zani mudje yodja yanga.’” Chifukwa n’ni ninafuneela dowa waniwa wa zelu yaimbarimbari koma teto dowa dja yodja yae? Yehova unafuna ira a-imae kakale azelu koma teto otetezeya. Liye kanafuna ira nifunjedenga mundila yovoreya kapena panga vyongo vyoi vanduli viwa nize niviimbena mulandu. Chichifukwa iwa “athu oongowa murima liye unowasungela zelu dopinduli-a.” (Miya. 2:7) Akala ninalemekeza vinjinji Yehova, ninoza nifune ira nipangenga vyevyo vinamusangalasa. Ninovuruwana malangizwae azelu teto ninosangalala a-arela. — Yak. 1:25. w23.06 23 ¶14-15

Ngakale ira kaninawande panga vinjinji votumikela Mulungu kanikaikelenga ira liye unoyamikela vyevyo ninakwakwani-e iyo panga ira nimusangalase. Kodi ninaiziwa avi vyevi? Muthawi ya Zekariya, Yehova oomuwandela mnenelila ira apange chisoti ya imwene vo-indi-eda chito golide na siliva unoyo Ayuda anayo ka-alile wu Babulo kamutumizileathu. (Zak. 6:11) Chisoti yaimweneyo yali yoi ‘iyaumbuchenga’ vya vyongo vyevyo kapelekileathu mofunechecha. (Zak. 6:14) Nikale osimikiza ira Yehova kanaza adiwala vyevyo ninapanga iyo mwatindi vomutumikela ngakale vevo ninagumana iyo na mavuto. Kai vyoira fuka ira ninopitiliza gumana na mavuto malambo omari-ala ndipo mwina vyongo vinerenga takala vinjinji. (2 Tim. 3:1, 13) Koma kaninafuneya kumbanya vinjinji. Umbuwelani vyevyo Yehova aawandelile liye athwae m’malambo a Hagai. Liye eere: “Miyo ndili nanyo . . . kamuove.” (Hag. 2:4, 5) Na-iyene kanikaikelenga ira Yehova unoza akale na iyo napanganga vyevyo unafuna liye. w23.11 19 ¶20-21

Yehova ookoza sakula ira vyevyo mtumwi Petulo alakwi-a liye kavilembiwe m’Baibulo. Koma Mulungu oowawandela athu ira kalembe vyevyo ira nifunjedengavo yongo. (2 Tim. 3:16, 17) Funjeda vya Petulo, unoyo alakwi-a vyongo koma teto unoyo ali muthu ngati iyo, unonikami-a ona ira Yehova kanaembekezela ira nipangenga vyongo mo-olakwi-a iliyetene. Yehova unafuna ira nipitilizenga mutumikela ngakale ira ninolakwi-a vyongo vimo-i. Koma chifukwa n’ni ninafuneela panga tindi? Chifukwa etene iyene ninoonga kapena panga vyongo vyoi vanduliviwa ninovivwelana chisoni. Komave akala kaninatatile murima, Yehova unonikami-a ira nikoze vyevyo nilakwi-ile iyovyo. (1 Pe. 5:10) Chifundo ineyo Yesu amutonyi-eda liye Petulo ngakale ira oolakwi-a vyongo, inonilimbikisa ira nipitilize tumikela Yehova. w23.09 20-21 ¶2-3

Yesu oowanda muili-a Lazalo mongwilizana na mwemo Malita mwaongele liye mu lemba la dambo la peeno. Koma liye unoganiza vyoira yongo imo-iwa yavadela vinjinji. Liye unomulonjeza ira: “Murongolawo unoza avenyi-iwe.” Liye unomuwandela teto ira: “Miyo ndili venya na moyo.” (Yoh. 11:23, 25) Vyevi pivyoona chifukwa Mulungu oomuva-a kopolo dovenyi-a okhwa. Mundulimu liye oovenyi-avo musikana angakede tatiya wene koma teto oovenyi-avo muzombwe moi vinawoneya ira lali dambo lelo atatiile liye. (Luk. 7:11-15; 8:49-55) Koma kodi unokoza venyi-a muthu onoyo vavirile malambo 4 kumela vevo atatiile liye teto thuthu laye liambeela onongeya? Mariya onoyo ngu murongolaye wa Lazalo, unadowa dowa gumanana Yesu. Unoweli-eda teto vyevyo dimbilaye aongile liye ira: “Mbwiyeni, mwaakale uno murongolanga kaatatiya.” (Yoh. 11:32) Liye na athu anayo un’na liye kookaana chisoni ilukulu. Voona koma teto vwa athwayo kaulanga, Yesu vimukuza vinjinji. Chifukwa yowawomeliwana vinjinji afwayayo, liye unomori-a misodi. Liye unoiziwa mwemo vinavoreelaathu muthu onoyo ninamuwomeliwana iyo atatiya. Pivyovaela oneya ira liye unofunechecha chosa eneyo iwairi-ile ira kakaena chisoni. w23.04 10-11 ¶12-13