Août

Bantu kwa bê ndiku na Yezu babakila nkululu’andi ndandu. Yezu watâ ti mbo kaketi ‘hana luzingu lwandi mu bungu dia ndiku zandi.’ (Za 15:13) Bantu ba kwikama beri ha mutoto ntete Yezu kizi ha mutoto, mbo bakwizi longoka misamu mitariri Yezu, mpe mbo bakwizi mu zolo. Babakala na bakento ba mpila yo mbo bavumbuka kwe ba fwa, kâ kwe bawu mpe beri bisari bia sungama bia Yehova, mbo wufwanana basa tindiku na Yezu ngatu babaka luzingu lwa mankululu. (Za 17:3; Bisalu 24:15; Ebr. 11:8-12, 24-26, 31) Nsayi ye neto ya sala tintwari na Yezu mu tisalu tia samuna na tia longesa nsangu za mbote za Timfumu. Bu keri ha mutoto, Yezu mulongi weri. Mpe tûka bu kakâla ku zulu, Yezu wayika Mfumu ya timvuka, mpe tatamane mu twarisa tisalu tia samuna. Ngolo zi sarilaka mu bakisa bantu babingi ngatu bamuzaba mpe bazaba Tata’andi, za kamonaka mpe za kayangalalaka. Dieka bo, lubakusu lwa Yehova na lwa Yezu kwa lulendi sa ti talenda mu sala tisalu tio.​—Za 15:4. w20.04 22 par. 7-8

Ha mbatukulu, nkumbu ya “mutinu wa ku nore” mitinu mia bizunga bia ku nore ya Israele yeri tarilaka, mpe nkumbu ya “mutinu wa ku side,” mitinu mia bizunga bia ku side ya Israele yeri tarilaka. (Dan. 10:14) Na tii ntangu ya pentekote ya muvu wa 33 M.B., kanda dia Israele dieri kanda dia Nzambi. Kâ tûka pentekote ya muvu wa 33, Yehova wasongela ti milongoki mia Yezu mieri kanda diandi. Ntiangu, misamu miamîngi mie mu Daniele 11 milongoki mia Kristo mitarilaka, ka kanda dia israele’â ko. (Bis. 2:1-4; Rom. 9:6-8; Nga. 6:15, 16) Ntwarisi peleko guvernema zayizi bâ mutinu wa ku nore na mutinu wa ku side mu ntangu za swaswana. Ni bu sa ti ni bo wena, bima biabingi bialembo soba. Tima tia ntete, mitinu miango miatomo niekona kanda dia Nzambi. Tima tia nzole, mu mpila yi beri bongelaka kanda dia Nzambi, mitinu miango miasongela ti diki diadingi dieri nawu mu bungu dia Yehova, Nzambi ya matielaka. Mpe tima tia tatu, mitinu mio mia miole mbo mieri vulu nwanaka mu zaba ka nani wayôka ngolo. w20.05 3 par. 3-4

Yehova miamiansoni mifwanane kasaka mu lungisa makani mandi. Yehova lendi sarila mpe bantu ba masumu bamusarilaka babâ mio mi kazololo ngatu bamusarila mpe ngatu kalungisa makani mandi. (Iza. 64:8) Buna, Yehova mbo kalungisaka luzolo lwandi. Ka kwena musamu ko wulendi mu kabakasa mu lungisa makani mandi. (Iza. 46:10, 11) Tulendi tunga luzolo lweto mu bungu dia Tata’eto die ku zulu bu tukwe dimbitiri misamu mi kayirika mu bungu dia beto na mu mio mi katubakisa mu yirika. Mu tifwani, bu tudimbitilaka mu bima biabiansoni bi kasala, mbo tutomo yitukuku. (Mik. 8:3, 4) Mpe bu tudimbitilaka mu bima bi talenda mu sa mu ngolo za Yehova, ntiana sarila luzolo lwandi, buzitu bwabwingi bubâka neto mu Yandi. Nkumbu ya Yehova bunkuta yitâka! Misamu miamiansoni mitariri Tata’eto yitarilaka, misamu mi kayirika na misamu mi kakwizi yirika mu bilumbu bita kwiza.​—Mik. 89:7, 8. w20.06 9-10 par. 6-7

Oxygène mwela wena wusaka ti bantu na bibulu babâ ba moyo. Bantu bayizi tâ ti, 100 miliare za tone za oxygène bantu na bibulu basarilaka mu mvula yimosi. Bantu na bibulu mwela wakaka basalaka mpe wu batâka gaz carbonique. Kâ, bivangu bio ka bisarilaka oxygène yayansoni ko, mpe mwela wutuzungirilaka (atmosphère), ka wubebaka ko mu gaz carbonique. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti Yehova wasala miti mia minene na mia fioti​—mibongaka gaz carbonique yango, mpe mituhanaka oxygène. Diangana, cycle ya oxygène yitomo songela butieleka bwa verse ya tilumbu ti. Ngano nti bilendi tu bakisa mu tomo tondaka mu bungu dia planete’eto ya nzitukulu na bima biabiansoni bie nandi? (Mik. 115:16) Tifu tia dimbitilaka mu bima bia sala Yehova, mpila yena yi tukwizi mu tondela mu bungu dia bima bia toma bi katuhanaka bilumbu biabiansoni. Mpe mbo tusongela ti mutoto wa tuzololo, tala ti mbuka yi tubâka ya tukipaka buna bufwanane. w20.05 22 par. 5, 7

Yehova wabanza mu yirika musamu watulumuna Satana na ndwenga, na luvivululu na buderede. Yandi wasongela mpe ngolo zandi zitomono yôka mu mpila zazingi. Yôka bima bio biabiansoni, luzolo lwandi mu misamu mi kayirikaka lumonekaka. (1 Za 4:8) Yehova tatamana kata tatamana mu sala ngatu kasantukisa nkumbu’andi. Lumbu ti Satana ngolo kata sa mu hunisina nkumbu ya Nzambi misamu. Bantu kata tuma mu bâ na ntembe mu ngolo, buderede, ndwenga na luzolo lwa Nzambi. Mu tifwani, Satana zololo ti bantu bakwikila ti Yehova kena Mvangi ko. Mpe bantu bu bakwikilaka ti Nzambi kô kena, Satana mbo kayêlaka mu ba nata mu kwikila ti mitieno mia Nzambi ngolo miena mpe ka miena na buderede ko. Kwe bantu kavutu longesaka ti Yehova Nzambi yena ye na mutima wa mbi mpe wa ngolo yi yokaka bantu ku benga dia tiya. Bantu bu bakwikilaka bungungu bwa mpila yo, ka wuvutu’â bâka musamu wa mpasi ko mu bungu dia bawu mu losa lutumu lwa buderede lwa Nzambi. Ntete Yehova kamufukisa, Satana mbo kayêla mu ku tuma mu kala Yehova. Ngano mbo tambula? w20.06 5 par. 13-15

Mu bimvuka biabingi, mbo mu bâmpangi zisarila ngolo mu longoka zu dia môna. Wulendi bâ musamu wa mpasi kwe bawu mu zonzela mabanza mawu. Kâ, tamana lembo kipa kwa mpila yi bazonzelaka zu diawu dia môna, mbo tumona luzolo lwawu mu Yehova na nsatu’awu ya mu sarila. Tala ti tumweni bifu biawu bia mbote, mbo tutomo zolo mpe mbo tutomo zitisa mpangi zeto. Ka tukwizi’â tâ ko ti “Ka ndiena neno salu ko” mu bungu ti ka batomo’â zonzaka zu dieto ko. (1 Kor. 12:21) Yehova watuhana bweso bwa toma bwa bâ na tibuka mu timvuka tiandi. Ni bu sa ti bakala twena peleko mukento, mpumpa peleko wa kwela, ntwenia peleko tibunda, ni bu sa ti zu die kô tuzonzaka bubote peleko kâni, ntalu twena ha meso ma Yehova na ha meso ma mpangi zeto. (Rom. 12:4, 5; Kol. 3:10) Ntangu zazansoni, tadingaka mpila za songela ti tibuka tieto tia tuzoloko, tia bantu bakaka mpe tia tuzololo. w20.08 31 par. 20-22

Ntumwa Paulo ka yizi’â bika Bisi-Atene ko, ni bu sa ti nzambi za biteki beri sambilaka na bunsuza beri sarilaka, mpe filozofi ya bapaye beri kwikilaka. Paulo ka bika ko mu samunina Bisi-Atene, ni bu sa ti finga beri mu fingaka. Paulo yandi beni wayizi bâ Mukristo, kâ yandi weri ‘muntu wuvwezaka, nkwamisi, mpe ka bâ na buzitu ko.’ (1 Tim. 1:13) Ntiana Yezu wakwila ti Paulo mbo kaketi lenda mu bâ mulongoki, Paulo mpe wakwikila ti Bisi-Atene mbo baketi lenda mu bâ milongoki. Mpe, lukwikulu lwandi ka lweri’â lwa mpamba ko. (Bis. 9:13-15) Mu mbandu ya ntete, bantu ba makanda mamansoni bayizi bâ milongoki mia Yezu. Paulo bu katsoneka kwe Bakristo beri bâka ku Korente, yandi watâ ti bantu bakaka ba mu timvuka, ntangu yeri kô beri sarilaka mbi ya yôka peleko mbêlo ya bunsuza yeri nawu. Mpe yandi wavutu tâ: “Bakaka ha kati dieno ni bo lweri. Kâ, bayizi lu sukula.” (1 Kor. 6:9-11, NWT) Ngano lumweni ti bantu bango lenda dieri nawu dia soba mpe dia bâ milongoki mia Yezu? w20.04 12 par. 15-16

Bakuluntu ka bafweti’â ko bafundisaka bantu babatikaka mu yula tala ti ndandu ye kô mu sarila Yehova. Kani babasemba, bakuluntu bafweti yêla mu bakula mu bungu dia nti bata zonzela peleko bata diatila bo. Ha manima, bakuluntu balendi sarila Zu dia Nzambi mu ba sungika. Mbikuri Eliya wadioka Yezabele weri mukento wa mutinu. (1 Mit. 19:1-3) Yandi keri banzaka ti tisalu tiandi tia mpamba kwa tieri, mpe wayizi dinga kafwa kwandi. (1 Mit. 19:10) Kani kasemba Eliya, Yehova wamutindisa bu kamutêla ti ka sâla yandi kaka ko, kabâ na lukwikulu mu ngolo za Nzambi, mpe tisalu tiatingi tieri kô ti kafweti sala. Yehova wawirikila Eliya na nsayi mpe wamuhana bisalu biakaka. (1 Mi. 19:11-16, 18) Ntia malongi tuta baka? Beto bansoni, nsungula bakuluntu, tufweti bongelaka bimeme bia Nzambi na nsayi yayansoni. Ni bu sa ti muntu mbo wuta tâ ti mu nkesi kena peleko mbo wuta tâ ti kamonaka ti Yehova ka sa mu lemvokela ko, bakuluntu bafweti mu wirikila bu kata zonzela mabanza mandi. Ha manima, bafweti yêla mu songela kwe timeme tiwumukini ti nkatika ntalu tiena kwe Yehova. w20.06 22 par. 13-14

Yehova zololo ti tayôkesaka ntangu na kanda dieto, na ndiku zeto mpe. (Mik. 133:1) Yezu ndiku za mbote zeri nandi. (Za 15:15) Bibila mbo dizonzelaka ndandu yi tubakaka bu tubâka na ndiku za mbote. (Bin. 18:24) Wutusongele ti ka tufweti’â tabâka hâ beto kaka ko. (Bin. 18:1) Babingi babanzaka ti résaux sociaux mpila yena ya bâ na ndiku zazingi na ya lembo bâ bawu kaka. Kâ, tufweti saka keba mu mpila yi tusarilaka résaux sociaux. Bantu balongokaka résaux sociaux bayizi tâ ti bô bayôkesaka ntangu yayingi mu talaka foto na misamu mi tâka bantu mu résaux sociaux balendi kwizi mona ti ka bena na ndiku ko, mpe balendi kwizi nôka. Mu bungu dia nti? Kampe bantu bavulu tûlaka foto zawu mu résaux sociaux foto za toma za bawu beni basolaka, za ndiku zawu na za mbuka zi babâ. Muntu wutalaka foto zo wulendi kwizi banza ti luzingu lwandi ka lwena salu ko. w20.07 5-6 par. 12-13

Nzo ya Zangama ya Munkengi ya 1^er octobre 1988 (Français) yatâ ti: “Bakuluntu bazebi ti, mu nzila ya mpeve santu, Kristo lendi twarisa mabanza ma mukuluntu ni mukuluntu ngatu wazonzela mutieno wa Bibila wuta delakana na musamu wumosi peleko wulendi ba bakisa mu bonga nzengolo ni nzengolo ya mfunu. (Bisalu 15:7-15) Mpeve santu bakuluntu babansoni ba timvuka yibakisaka, kâ, ka mukuluntu wumosi’â ko kwa ha kati diawu.” Mukuluntu wuzitisaka bakuluntu bakaka, ntangu zazansoni, ka wuyêlaka ko mu bâ muntu wa ntete mu zonza bu bavukanaka bawu na bawu. Ka dingakaka ko ti bawâ kwa yandi, mpe ka banzaka ko ti mabanza ma yandi ma mbote kwa mabâka. Kâ, na kuluka kazonzelaka mabanza mandi. Misamu mi tâka bampwana’andi katomo wirikilaka. Musamu wuyôkele mfunu, Zu dia Nzambi kazoloko mu zonzela na lutwalusu lwa “ngamba ya kwikama na ya ndwenga” kadingaka mu landa. (Mat. 24:45-47, NWT) Bakuluntu bu bazonzelaka misamu mu luzolo na mu buzitu, mpeve santu ya Nzambi yibâka nawu mpe yibatwarisaka mu bonga nzengolo.​—Zaki 3:17, 18. w20.08 27 par. 5-6

Mbeni za ntumwa Paulo zatomo mu yôka mu ngolo. Nkuba beri vulu mu hanaka mpe ku boloko beri vulu mu tûlaka . Paulo mpasi beri mu mwisaka kwe bantu bafwana mu bâ ndiku zandi. Bantu bakaka mu timvuka tia Bakristo bayizi mu telamana. (2 Kor. 12:11; Flp. 3:18) Kâ Paulo wanunga bantu babansoni bamutelamana. Ngano bwe? Paulo watatamana mu samuna ntono nkwamusu. Yandi watatamana mu bâ wa kwikama kwe mpangi zandi ni bu sa ti bayizi mu niongesa. Kâ wuyôkele mfunu, yandi wabâ wa kwikama kwe Nzambi na tii ku nsuka ya luzingu lwandi. (2 Tim. 4:8) Paulo walenda mu yirika misamu mio mu ngolo za Yehova, kâ ka mu ngolo za yandi beni’â ko. Ngano bifingu peleko nkwamusu ta telamana? Kani dieto ni mu nunga mbi bu tubakisaka bantu mu longoka Bibila na mu zaba Yehova. Lendi lenda mu lungisa kani dio bu kwe sariri Bibila mu hana mvutu mu biyuvu bia bantu, bu kwe bê na buzitu na nsayi kwe bô bakuyirikaka mbi, mpe bu kwe sariri mbote kwe bantu babansoni na kwe mbeni zaku.​—Mat. 5:44; 1 Pi. 3:15-17. w20.07 17-18 par. 14-15

Ngano tulendi tâ ti Yehova wa kuluka wena? Yee, tulendi watâ, ntiana bwa singasa wo David mu verse ya lumbu ti. (Mik. 18:35) Davide bu katâ musamu wo, kampe mbo keri bambukilaka moyo ntangu ya yiza Samwele kwe tata’andi mu mu tumba ngatu kabâ mutinu ku Israele. Mu bala nana (8) ba babakala ba tata’andi, Davide weri mwana-nsuka. Kâ, ni yandi wayingasa mutinu Sawule. (1 Sam. 16:1, 10-13) Kampe Davide mbo kaketi tambula mabanza ma titsoniki timosi tia Mikunga tiatâ mu bungu dia Yehova ti: “Yandi mbo kakondamaka mu tala zulu na mutoto, mpe muntu wulembolo mfunu mu mfumfuta kabendaka. [. . .] Mputu katelamasaka mu mu zakasa na bamfumu.” (Mik. 113:6-8) Yehova mbo kasongelaka ti wa kuluka wena mu mpila yi kabongelaka bisambiri biandi bie na masumu. Nsambululu’eto katambulaka, kâ mpe, ntiana ndiku zandi katubongelaka. (Mik. 25:14) Ngatu tabâ ndiku na Yandi, Yehova wahana mwana’andi mu mukayulu mu bungu dia masumu meto. Ntia mpila tiari tia lemvokela, mpe ntia mpila tiari tia mutima! w20.08 8 par. 1-3

Yehova watikubikila ntangu yi kahonda bantu ba mbi. (Mat. 24:36) Ka kondo’â luvivululu ko, mpe ka yirika mio mi kakubikiri ntete ntangu yo yafwana ko. Yehova nsatu ya yayingi ye nandi ya vumbula bantu ba fwa, kâ luvivululu lwe nandi. (Yobe 14:14, 15) Kêla kata kêla na tii ntangu yi kakubika yifwana mu ba vumbula. (Za 5:28) Misamu miamingi mie neto mita sa ti tavutula matondo kwe Yehova mu bungu dia luvivululu lwandi. Banzeno’eti: Mu bungu ti Yehova luvivululu lwe nandi, bantu babingi, na beto mpe, babakiri ntangu ‘ya soba mabanza.’ Yehova zololo ti bantu babîngi babaka bweso bwa zinga mankululu. Buna tasongeleno ti luvivululu lwa Yehova lwa tuta zolo. Ngano bwe? Bu tukwe dingi bô babansoni bê na “mabanza mafwanane mu bungu dia luzingu lwa mankululu” na mu kwe ba bakisi mu zolo Yehova na mu mu sarila. (Bis. 13:48, NWT) Buna mbo babakila luvivululu lwa Yehova ndandu ntiana kwa beto. w20.08 18 par. 17

Misamu mi longokaka mulongoki ka mifweti’â miabâ kwa mu mutu’andi ko, kâ mifweti bâ mpe mu mutima’andi. Mu bungu dia nti? Mutima’eto​—wuzololo tâ nsatu zeto, mbanzulu zeto—​mbo wusaka ti tasarila mio mi tulongokaka. Yezu walongesa misamu miamingi kwe bantu, mpe misamu mi mu tariri beri zoloko mu longoka. Kâ, bantu landa beri kwe mu landi mu bungu ti mbo mitima miawu mpe keri simbaka. (Like 24:15, 27, 32) Mulongoki wufweti bongelaka Yehova ntiana muntu wa matieleka, ntiana muntu wu kalendi sa tindiku na wo, mpe wufweti mu bongelaka ntiana Tata’andi, Nzambi’andi na Ndiku’andi. (Mik. 25:5) Bu lulongokaka, sa ti mulongoki wamonaka bifu bia toma bia Nzambi. (Ndu. 34:5, 6; 1 Pi. 5:6, 7) Timoko ni timoko ti lusa, songelaka bwe Yehova kena. Bakisa mulongoki kazolo bifu bia toma bia Yehova​—luzolo, nsayi, na tiari tiandi tia mutima. Yezu watâ ti ‘zolo Yehova [. . .] ni mutieno wuyôkele, [. . .] mpe wo ni mutieno wa ntete.’ (Mat. 22:37, 38) Sarila ngolo mu kurisa luzolo lwa Nzambi mu mutima wa mulongoki’aku. w20.10 10 par. 12

Yezu bakento babansoni keri bongelaka na buzitu. (Za 4:27) Kâ, Yezu bakento beri sarilaka luzolo lwa Tata’andi keri tomo zitisaka. Yandi ntiana bibusi biandi keri ba bongelaka, mpe wabanzonzela ha timosi na babakala ba keri bongelaka ntiana bantu ba kanda diandi. (Mat. 12:50) Yezu mpe tindiku tia mbote tieri nandi na bawu. Tataluzuleno tindiku tieri nandi na Mariya, na Marte, kampe beri mpumpa. (Like 10:38-42) Mu nzonzolo’andi na mu ndiatulu’andi Yezu wasaka ti bakento ka bamutînandi. Mu tifwani Mariya ka tîna ko mu zakala ha malu ma Yezu ntiana mulongoki. Mpe, mu ntangu Marte yi kakwamusu mu bungu ti Mariya keri’â mu bakisaka ko mu lamba bidia, ka tîna ko mu tâ kwe Yezu mina mieri nandi ku mutima. Mpe bu bavukana, Yezu wabonga ntangu ya longesa malongi ma mfunu kwe bakento bo ba bole. Yandi wasongela ti bawu keri kipaka ba bole na nkazi’awu Lazare bu keri kwe ba talaka ntangu zakaka. (Za 12:1-3) Ntiangu, mu ntangu Lazare kabâ na timbevo tia ngolo, Mariya na Marte bazaba ti Yezu mbo kaketi ba bakisa.​—Za 11:3.w20.09 20 par. 3; 21 par. 6

Milongoki mia Yezu mieri banzaka ti Timfumu mbo tiaketi tula ‘ho nkatika bendo’ mpe mbo tiaketi ba kûla mu lutumu lwa Bisi-Rome. Tuzololo ti Timfumu tia Nzambi tizi tiakatula mbi, mpe tianata nza ya môna ya fuluka mu buderede. (2 Pi. 3:13) Kâ tufweti bâ na luvivululu mpe tufweti kêla ntangu Yehova yi kasola mu yirika musamu wo. Yehova wahana ntangu yayingi kwe Noa ngatu katunga nzaza mpe kabâ ‘tisamuni tia buderede.’ (2 Pi. 2:5; 1 Pi. 3:20) Yehova wawirikila Abrahame bu keri mu yulaka biyuvu biabingi mu bungu dia nzengolo yi kabonga ya fukisa hata dia Sodome na dia Gomore. (Mba. 18:20-33) Tûka ntama, Yehova watomo songela luvivululu kwe kanda dia Israele dialembo bâ dia kwikama. (Neh. 9:30, 31) Tumweni ti Yehova luvivululu lwe nandi mu bungu ti bweso kahanaka kwe bantu babansoni bwa “lenda mu soba mabanza.” (2 Pi. 3:9; Za 6:44; 1 Tim. 2:3, 4) Tifwani tia Yehova mbo titutindisaka mu bâ na luvivululu bu tuta kwe tatamane mu samuna na mu longesa. w20.09 10 par. 8-9

Yehova bu kavumbula bantu ba fwa, mbo kabakarisila nsimu’awu, mpe timuntu tiabâ nawu ka tisoba ko. Banza’eti fioti bwe wuta zolo tâ. Yehova tomono ku zolo ntiangu kalundaka mpe kabambukilaka moyo misamu miaku miamiansoni mi banzaka, mi monaka ku mutima, mi tâka na mi yirikaka. Ntiangu, tala ti kwe ba fwa kakuvumbula, ka wubâ musamu wa mpasi ko mu ku vumbula ntiana bu watoko bâ. Mutinu Davide wazaba ti Yehova tomono zaba muna muntu mu beto. (Mik. 139:1-4) Bwe tumonaka ku mutima bu tubakulaka ti Yehova beto katomono zaba? Bu tudimbitilaka mu mpila yitomono tu zabila Yehova, ka tulendi’â tabâ na lwaka ko. Mu bungu dia nti? Bambukeno ti Yehova beto katomo fwilaka tiari. Muna muntu mu beto ntalu ke ha meso mandi. Misamu minataka nsobolo mu luzingu lweto kabambukila moyo. Musamu wo nguria tindisa wuta tu tindisa! Kani kabwe ka tufweti’â tabanzaka ko ti beto kaka twena. Ntangu zazansoni, Yehova na beto kabâka, mu kwe dingi mpila yi katubakisila.​—2 Nta. 16:9. w20.08 17 par. 13-14

Yehova nsayi yayingi yibâka nandi bu kalongesaka kanda diandi. Zololo ti diamuzaba, diamuzolo, mpe diazinga mankululu ntiana bala bandi ba luzolo. Tala ti Yehova ka tu longesaka ko, mio miamiansoni ka milendi’â miayilama ko. (Za 17:3) Yehova wasarila timvuka tia Bakristo ba ntete mu longesa kanda diandi. (Kol. 1:9, 10) Mpeve santu​—“tibakisi” tia kanisina Yezu—​yabakisa mpe milongoki. (Za 14:16) mpeve santu yababakisa mu bakula Zu dia Nzambi, mpe yababambula misamu miamiansoni mia tâ Yezu na mi kayirika, mi bayizi bêla na lenda mu tanga ha manima, mu Evanzile. Luzabu lo lwayika ngolo timinu tia Bakristo ba ntete, kâ mpe lwayika ngolo luzolo lwawu mu Nzambi, mu Mwana’andi na mu bampwana’awu. Mu ntangu ya beto, Yehova watâ ti “mu ntangu ya nsuka ya bilumbu,” bantu ba makanda mamansoni mbo baketi kwiza ha “mongo’andi,” mu vukana na bisari biandi bia matieleka ngatu babaka ndongokolo ya nzila zandi. (Izaya 2:2, 3) Diangana, ndungananu ya tuta tomo mona. w20.10 24 par. 14-15

Ngano nti bilendi sa ti muntu walosa malongi ma mbote ma bamuhanaka kwe ndiku yimuzololo? Lukuta. Bantu bê na lukuta bazololo ‘babatêla misamu mi bazololo mu wâ.’ Bawu mbo “babikaka mu wâ matieleka.” (2 Tim. 4:3, 4, NWT) Bawu babanzaka ti ka bêna na nsatu malongi ko mu bungu ti bamonaka ti bayôkele mu ndwenga peleko ni bawu bayôkele mfunu. Kâ, ntumwa Paulo watsoneka ti: ‘Muntu, kamana banza ti: ni yandi yôkele, kâ kena na kani bwa tâ ko: hunakane.’ (Nga. 6:3) Mutinu Salomo watomo bangula musamu wango, bu katsoneka ti: “Mwana we mputu, kâ we na ndwenga, wuyôkele mutinu we mbuta, kâ we tizoba, wulembolo vutu sâla na mabanza ma delakana mu sarila ndwengosolo.” (Ekl. 4:13) Banza’eti tifwani tia Piere, Paulo bu kamusungika ha meso ma bantu. (Nga. 2:11-14) Piere mbo kaketi bakila Paulo nkesi tala ti watala kwa mpila na mbuka ya mu zonzela Paulo. Kâ Piere ndwenga zeri nandi. Yandi watambula malongi, mpe ka yizi’â lundila Paulo diki ko. Piere wayizi tâ Paulo “mpangi ya luzolo.”​—2 Pi. 3:15, NWT. w20.11 21 par. 9, 11-12

Nti bitomo bakisa milongoki mia Bibila mu kula mu timpeve? Bafweti kwendaka ku tukutakanu tweto. Malongi ma Bibila ma bahanaka ku tukutakanu mbo makurisa luzabu lwawu, mbo mayika ngolo timinu tiawu, mpe mbo mababakisa mu kurisa luzolo lwawu mu Nzambi. (Bis. 15:30-32) Mu ntangu milongoki mikwizi zabaka bisamuni bia kwikama bia mpila na mpila, mbo mikwizi longokaka mu tifwani tiawu bwe kêla ntumunu ya Kristo ya zolo Nzambi na bampwana’eto kuta zolo tâ. (Za 13:35; 1 Tim. 4:12) Buna mbo bamona bisamuni bitelamanaka mpasi zimosi na bawu, mbo balenda mu sa nsobolo zifwanane mu bâ milongoki mia Yezu. (Lub. 30:11) Muna muntu mu timvuka wulendi hana lubakusu mu mpila zazingi ngatu milongoki miakula mu timpeve.​—Mat. 5:16. w20.11 5 par. 10-12

Kampe ntumwa Paulo na nkatika bibulu kanwana ku mbuka yi beri nwanisaka bantu beri ku boloko ku Efeze. (2 Kor. 1:8; 4:10; 11:23) Peleko Bayuda na bantu bakaka beri mbeni zandi katâ ‘bibulu [bia sangi].’ (Bis. 19:26-34; 1 Kor. 16:9) Mu mpila ni mpila, Paulo misamu mia nkatika mpasi keri telamanaka. Kâ watatamana mu bâ na lukwikulu ti, mbo kaketi bâ mu nsayi ku matu. (1 Kor. 15:30, 31; 2 Kor. 4:16-18) Mu ntangu ya nkatika ya mbi tuta zinga. Bimpumbulu biayirika misamu mia mbi kwe mpangi zeto zakaka. Mpangi zakaka mu mbuka zita dituka mizingu babâka, mpe luzingu lwawu mu mpasi lwena. Mpangi zakaka mpe, mbo zitûlaka luzingu lwawu peleko timpwanza tiawu mu mpasi, bu zisarilaka Yehova mu mbuka zi balendi lembo tomo samuna peleko mu mbuka zi bayimina tisalu tieto tia samuna, mpe ka batînaka lufwa na boloko ko bu basalaka tisalu tio. Kâ, mpangi zeto zo zazansoni, mbo zitatamanaka mu sarila Yehova, mpe tifwani ti tulendi landa zituhanaka. Ka bena na bunkuta ko mu bungu ti bazebi ti ni bu bafwa lumbu ti, Yehova mbo kabahana bima biyôkele bubote mu bilumbu bita kwiza. w20.12 9 par. 3-4

Ngano ntangu zakaka mbo nôkaka mu bungu ti teritware’aku ka yita buta mbutu ko, peleko kuvulu’â bwanaka bantu ku nzo zawu ko? Mu musamu wa mpila yo, nti tulendi sa mu tatamana mu bâ mu nsayi? Musamu wa mfunu wena mu bâ na mabanza ma mabote mu bungu dia tisalu tieto tia samuna. Ngano nti bilendi tu bakisa mu bâ na mabanza ma mbote? Bambukaka mu bungu dia nti tusamuninaka nkumbu ya Nzambi na Timfumu tiandi kwe bantu. Yezu watomo tâ ti bantu ka babingi’â ko baketi mu landa. (Mat. 7:13, 14) Bu tubâka mu tisalu tia samuna, bweso bu bâka neto bwa sala tintwari na Yehova, na Yezu na bambazi. (Mat. 28:19, 20; Nza. 14:6, 7) Yehova bantu bê na nsatu ya mu sarila kadingaka. (Za 6:44) Buna tala ti muntu ka wuta tambula mu wirikila nsangu zeto ko bwawu bu, lendi kwizi za wirikila lumbu tiakaka. Mpangi ya yikento yi batâka Deborah watâ ti: “Bunôkena bulendi bâ tinwanunu ti sarilaka Satana,” kâ, binwanunu bia Satana ka biena na kani buma ko kwe Yehova Nzambi’eto. w20.12 26 par. 18-19; 27 par. 21

Bakristo ba kwikama babingi bafweti sala ntangu yayingi ngatu bakipa nsatu zawu na za makanda mawu. Kâ, organizasio ya Yehova bayikaka moko mu mpila zi balendaka. Mu tifwani, bakaka lenda die nawu dia hana lubakusu mu ntangu ya katastrofe, bakaka balendi sala mu tisalu tia ntungulu, mpe bantu babansoni lenda die nawu dia hana makabu mu bungu dia tisalu tisalamaka mu nza. Mio miamiansoni basaka mu bungu ti Nzambi bazololo na bampwana’awu. Tumingu twatwansoni, mbo tusongelaka ti mpangi zeto za tuzololo bu tukwendaka ku tukutakanu na bu tuhanaka mvutu. Ni bu sa ti tulendi bâ ba fwatika, mbo tukwendaka ku tukutakanu to. Ni bu sa ti tulendi bâ na lwaka, mvutu tuhanaka. Mpe, ni bu sa ti muna muntu misamu miandi mie nandi, mpangi zeto tutindisaka ntete lukutakanu lwabatika peleko ha manima ma lukutakanu. (Ebr. 10:24, 25) Ntia mpila matondo tuvutulaka mu tisalu ti salaka bisamuni biakaka! w21.01 10 par. 11

Bantu bê na lulendo ka bazololo’â ko basikaka bantu bakaka; bazololo ti basîka kwa bawu. Bantu bê na lulendo mbo bavulu dingaka mu tifwanakasaka na bantu bakaka, mpe mbo badingaka mu yôka bantu bakaka. Ka bazololo’â ko mu kubikaka bantu bakaka na mu ba hanaka bisalu, mu bungu ti mbo bazolo tâka ti: “Tala ti luzololo bisalu biasalama bubote, lufweti biasala beno beni.” Muntu we na lulendo mbo wuvulu zoloko mu tizangula mpe timbanda tibâka nandi mu ntangu bantu bakaka yi basalaka bubote yôka yandi. Tala ti tubakuri ti lulendo lwe neto, tufweti lomba lubakusu kwe Yehova na bunsungu mu ‘tomesa mbanzulu zeto’ ngatu lulendo lwalembo sobesa timuntu tieto. (Rom. 12:2, NWT) Matondo mamingi tuvutulaka mu bungu dia tifwani tia Yehova! (Mik. 18:35) Kuluka kwandi mbo kumonekaka mu mpila yi kabongelaka bisari biandi, tuzololo talanda tifwani tiandi. Tuzololo mpe talanda bifwani bia mbote bie mu Bibila bia bantu ba kuluka babâ na bweso bwa diata tintwari na Nzambi. Bika ntangu zazansoni tahanaka Yehova buzitu na nkembo wumufwanane.​—Nza. 4:11. w20.08 13 par. 19-20

Makwela kabu dia lunga diena dia Nzambi, kâ bantu masumu me nawu. (1 Za 1:8) Ntiangu Zu dia Nzambi dilwengesaka bantu ba kwelana ti mbo babâ na misamu, bu dizonzelaka ‘nkwamusu mu nitu.’ Yehova zololo ti babakala bakipaka nsatu za timpeve, za luzolo na za tinsuni za makanda mawu. (1 Tim. 5:8) Kâ ni bu sa ti bisalu biabingi bie nandi, mpangi ya yikento yifweti bongaka ntangu ya tangaka Zu dia Nzambi bilumbu biabiansoni, ya dimbitilaka dio, mpe yifweti sambilaka Yehova mu mutima’andi wawansoni. Wulendi bâ musamu wa mpasi. Bakento bisalu biabingi bibâka nawu, buna balendi banza ti ka babâ na ntangu ko peleko na ngolo ko za sa bima bio; kâ mfunu wena mu sârisaka ntangu. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti Yehova zololo ti muna muntu mu beto kakurisa mpe katatamana mu bâ na tindiku na Yandi. (Bis. 17:27) Diangana, mukento wufweti sarila ngolo zazingi mu tumamana bakala diandi die na masumu. Kâ, ka wubâ musamu wa mpasi ko mu lungisa dema dia mu hana Yehova, tala ti bakuri mpe tamburi mu bungu dia nti Zu dia Nzambi ditêlaka ti fweti tumamana bakala diandi. w21.02 9 par. 3, 6-7

Mpasi zeto balendi za fwanakasa na tiya tu basarilaka mu yirika mbele ya tisengo. Mu ntangu yi bayokaka mbele ku tiya mpe yi bawolesaka yo, tisengo kuba tikwizi kubaka. Mpila mosi mpe, bu tukorelaka mpasi timinu tieto ngolo tibâka. Ntiangu Zaki katsoneka ti: ‘Bikeno tifu tia korela tiasala tisalu tiandi, ngatu lwabâ ba lunga mpe lwabâ ba sungama mu misamu miamiansoni.’ (Zaki 1:4) Bu tumonaka ti mpasi zeto timinu tieto zita kurisa, tulendi korela mpasi mu nsayi. Mu mukanda’andi, Zaki wazonzela mpe misamu milendi tu katula nsayi. Musamu wa mpasi wubâka mabanza bu masukaka. Bu tubâka mu mpasi, lubakusu tudingaka kwe Yehova, mu sa nsololo zimutâka nsayi, zibakisaka mpangi zeto mpe zisaka ti tatatamana mu bâ ba kwikama. (Yer. 10:23) Ndwenga ze neto nsatu mu zaba nzila yi tulanda mpe bwe tufweti tâ kwe bantu batutelamanaka. Tala ti mabanza matusukiri, tulendi nôka mpe tulendi kulu hombesa nsayi’eto. w21.02 28 par. 7-9

Mu musamu wo, Yehova tifwani katuhanaka. Luzolo lwandi nkatika ngolo lwena; tala ti ba kwikama twena kwe Yandi, ka kwena tima ko tilendi lwa kabakasa. (Rom. 8:38, 39) Ntêlo ya Greke yi babanguri mu “tomo” muntu yizonzelaka wuta sarila ngolo zazingi mu songela luzolo. Ntangu zakaka musamu wa mpasi wubâka mu songela luzolo kwe mpangi zeto. Bantu bakaka bu batufwemesaka, tufweti tatamana mu “kwe, tikorele [beto na beto] mu luzolo, bu [tukwe] sariri nkatika ngolo mu simbirila bumosi bwa mpeve mu musinga wa tidzunu.” (Efz. 4:1-3) Ka tukwizi’â tûla mabanza meto ko mu misamu mia mbi mi yirikaka mpangi zeto, mpe mbo tusarila ngolo zeto mu bongela mpangi zeto mu mpila Yehova yi kababongelaka. (1 Sam. 16:7; Mik. 130:3) Ntangu zazansoni musamu wa mpasi wubâka mu songela luzolo lwa mutima kwe mpangi zeto, nsungula bu tuzabaka misamu mia mbi mi bayirikiri. Kampe musamu wa mpasi mpe weri kwe Bakristo ba ntete, ntiana Evodi na Sentisie. Ntumwa Paulo wabatindisa “babâ na mabanza mamosi mu Mfumu.”​—Flp. 4:2, 3, w21.01 22-23 par. 10-11

Beno bantwenia, mpangi za nuna beno batomo zoloko bu lusalaka nawu tintwari mu sarilaka Yehova! (Sof. 3:9) Luhemo lweno na ngolo zeno bazoloko mu mpila yi lusarilaka tisalu ti baluhanaka. Beno batambulaka. Bantwenia, kani kabwe ka luzimbakanakandi ti Yehova beno kazololo mpe beno kasilaka lukwikulu. Yandi wabikula ti mu ntangu ya mansukina mbo ku bâ mukangu wa bantwenia wa babakala batihana mu luzolo lwa mutima. (Mik. 110:1-3) Zebi ti Yandi luzololo mpe luzololo lwamusarila mu mpila yiyôkele bubote yi lulenda. Bêno na luvivululu kwe bantu bakaka na kwe beno beni. Bu luyayasaka, tambulakeno balusungikaka mpe balusembaka. Mwinakeno bio ntiana bia bitukiri kwe Yehova. (Ebr. 12:6) Sarilakeno manzangu mu bisalu bi baluhanaka. Musamu wuyôkele mfunu mu miamiansoni mi luyirikaka, tâkeno nsayi Tata’eno die ku zulu.​—Bin. 27:11. w21.03 7 par. 17-18

Bima biabingi bilendi sa ti tanôka​—biakaka kwe beto beni bitûkaka, kâ biakaka ka kwe beto beni’â ko bitûkaka. Bima biango biakaka ni masumu, misamu mi tulembolo na mio lenda mu yirika, peleko timbevo. Bima biakaka bilendi tu nôkesa ni madema ma tulembo bakaka mu tisalu tia Yehova, peleko mu teritware’eto bantu ka bazololo’â ko mu wâ nsangu zi tusamunaka. Ka mpasi’â ko mu bâ na mabanza ma mbi mu beto beni na mu bungu dia masumu ma tayirika. Mabanza mo malendi sa ti takwikila ti Yehova ka tu tambula ko mu bâ mu nza ya môna. Mabanza ma mpila yo malendi bâ ma nkatika ma mbi. Bibila ditâka ti bu tukatula Yezu, bantu bansoni ‘basumuka.’ (Rom. 3:23) Kâ, Yehova ka saka lutangu lwa masumu meto ko, mpe kadingaka ko ti tabâ ba lunga. Yandi Tata diena die na luzolo mpe dizololo katubakisaka. Luvivululu mpe lwe nandi. Zebi ti ngolo zazingi tusarilaka mu yirika misamu mia mbote, mu bâ na mabanza ma mbote, mpe wa kubama wena mu tu bakisa.​—Rom. 7:18, 19. w20.12 22 par. 1-3

Beto bansoni mu nzietolo twena, mpe kûma ku tuta kwenda, peleko kani dieto ni mu bâ mu nza ya môna yibâ mu lutumu lwa Yehova, Tata’eto dia luzolo. Bilumbu biabiansoni, ngolo tusarilaka mu landa nzila yinataka ku luzingu. Kâ, ntiana bwa tâ Yezu, nzila yo ya mfinka yena, mpe ntangu zakaka mpasi yibâka mu landa. (Mat. 7:13, 14) Mu bungu ti ka twena ba lunga ko, ka wena musamu wa mpasi ko kwe beto mu bika mu landa nzila yo (Nga. 6:1) Tala ti tuzololo tatatamana mu landa nzila ya mfinka yinataka ku luzingu, tufweti zolo mu sa nsobolo mu mabanza meto, mu ndiatulu’eto na mu nsalulu zeto. Ntumwa Paulo watutindisa ‘mu tambulaka batusungika.’ Bu tuyêlaka mu taluzula mabanza meto na mio mi tumonaka ku mutima. Mutima’eto ngungu yena, mpe wulendi sa ti wabâ musamu wa mpasi mu zaba ntia nzila wulendi tu nata. (Yer. 17:9) Ka mpasi’â ko mu hunakana beto beni mu “mabanza ma bungungu.” (Zaki 1:22) Ntiangu, tufweti sarilaka Zu dia Nzambi mu titaluzulaka na mu zabaka mbanzulu zeto na nsatu zeto za ku mutima.​—Ebr. 4:12, 13. w20.11 18 par. 1-3

Bu tubâka ba kuluka mpe bu tuzabaka ndilu zeto, tulendi tomo kwizi bâ mu nsayi. Mu bungu dia nti? Bu tuzabaka ndilu zeto mbo tukwizi tondaka mu bungu dia lubakusu lu tu hanaka bantu bakaka. Mu tifwani, banza’eti Yezu bu kawasisa bantu 10 beri na bwazi (lèpre); wumosi kwa wayizi vutula matondo kwe Yezu mu bungu ti wamuwasisa mu timbevo tiandi tia ngolo​—tima ti kaketi lembo lenda yandi beni mu sa. Muntu wo wa kuluka wazaba ti ka keti’â wasa ko tala ti lubakusu lwa Yezu kâni, watonda mu bungu dia lubakusu lu kabaka, mpe wakembela Nzambi. (Like 17:11-19) Bantu ba kuluka mpe ndilu zawu bazabaka, na bantu bakaka bavulu wisanaka, mpe ndiku za mbote zi vulu bâka nawu. Mu bungu dia nti? Nsayi yayingi yi bâka nawu mu zaba ti bantu bakaka mpe bifu bia mbote bie nawu, mpe bantu bango basikirilaka. Bantu ba kuluka, mpe bazabaka ndilu zawu, mu nsayi babâka bu bamonaka bantu bakaka basalaka bubote kûma ni kûma; mpe manzangu ma bâka nawu mu sîka na mu zitisa bantu bakaka.​—Rom. 12:10. w20.08 12 par. 17-18