Novembre

Yehova mu mpila zazingi katubakisilaka. Yandi lendi ku bakisa mu bâ wa dzuna ha meso ma mutantu. Yandi lendi ku bakisa mpe mu bambukila verse yilendi zonzela kwe mfumu-kanda yizolo mu ku wâ. Mpe Yandi ngolo kakuhanaka mu tatamana mu ntangu bantu yi balembo tu tambulaka mu territoire. (Yer. 20:7-9) Yehova mbo katusongelaka mpe nsayi’andi ya ku mutima, bu katukubikaka mu tisalu tia samuna. Ku lukutakanu, mbo batuhanaka bifwani bia mbote bisongelaka mpila yi tulendi sila bimoko bu tusamunaka, mpe mbo batutindisaka mu sarila bio mu tisalu tia samuna. Ku mbatukulu, kampe mbo tubâka na bunkuta mu yêla mpila ya môna, kâ bu tukwizi yêlaka, mbo tukwizi monaka ti mpila ya mbote yena mu bungu dia bantu ba mu teritware. Ku tukutakanu twa timvuka na twa tunene, mbo batutindisaka tasarila mpila zakaka za swaswana zi talembo toko sarila. Musamu wo mpe wulendi tutâ bunkuta, kâ bu tuyêla mu sarila mpila zo, Yehova mbo katusakumuna. w21.08 27 par. 5-6

Mu mukanda wumosi wu katsoneka kwe Bisi-Korente, ntumwa Paulo wahana malongi ma ngolo. Bu kamana tsoneka mukanda wo, wabatambikila Tite. Diangana, nsayi yeri nandi mu mona ti bampangi balanda malongi mo! (2 Kor. 7:6, 7) Bakuluntu balendi landa tifwani tia Paulo bu bayôkesa ntangu na mpangi zawu. Mpila mosi yi balendi bwa sila, ni mu kwizaka ntete lukutakanu lwabatika ngatu basa bimoko bitindisaka na mpangi zawu. Bimoko bio, bilendi bonga kwa ntangu ya fioti mu tindisa mpangi ze na nsatu lutindusu. (Rom. 1:12) Mukuluntu wulandaka tifwani tia Paulo, mbo kasarilaka Zu dia Nzambi mu tindisa mpangi zandi mpe mbo kabatêlaka ti Nzambi bawu kazololo. Mpila kadingaka zi kabasîkila. Mu ntangu mukuluntu kahanaka malongi, mbo kasikamasaka mo mu Zu dia Nzambi. Mbo katomo bangulaka na nsayi yayansoni misamu mie nandi, mu bungu ti zololo ti muntu wu kata hana malongi kasarila mo.​—Nga. 6:1. w22.03 28-29 par. 11-12

Lumbu ti, Yehova mbo kahanaka kwe kanda diandi “ngolo ziyôkele” ngatu diatatamana mu sala tisalu tiandi na kwikama kwakwansoni. Mpila yi tulendi bakila ngolo ni mu lusambulu. Tintwari na Bisi-Efeze 6:18, Ntumwa Paulo watutindisa mu sambilaka Nzambi ‘ntangu zazansoni.’ Ha manima, Nzambi mbo katuyika ngolo. Ntangu zakaka mbo tumonaka ti ka tulenda ko mu korela misamu mie neto, peleko ka tuzabaka ko bwe tutâ mu lusambulu. Kâ, Yehova tu lombele tamusambila ni bu sa ti musamu wa mpasi wena mu mu têla mabanza meto peleko bwe tuta mona ku mutima. (Rom. 8:26, 27) Beto mpe kahanaka ngolo mu nzila ya Bibila. Paulo watanga Matsonoko mu baka ngolo na lutindusu; beto mpe tufweti silaka bo. (Rom. 15:4) Bu tutangaka Zu dia Nzambi mpe bu tudimbitilaka dio, Yehova lendi sarila mpeve santu’andi mu tu bakisa mu tomo bakula bwe Matsonoko malendi tu bakisila mu musamu we neto.​—Ebr. 4:12. w21.05 22 par. 8-10

Tuzebi ti musamu wa nguria mfunu wena mu longesa, kâ wulendi bâ musamu wa mpasi kwe beto mu sa miamiansoni mi tuzololo mu kubika milongoki. Kampe ka twena na lenda ko dia sa miamiansoni mi tuzololo. Mu tifwani, bisamuni biakaka bia nuna biena peleko bimbevo bie nawu. Ngano musamu ni wo we naku? Tala ti ni bo, tataluzuleno malongi ma tabakiri mu ntangu ya Coronavirus. Tayizi longoka ti tulendi twarisaka ndongokolo za Bibila mu nzila ya telefone peleko mu nzila ya appareils électroniques zakaka! Buna, lendi batika mpe lendi twarisa ndongokolo ya Bibila ku nzo’aku. Ndandu zakaka ze kô. Bantu bakaka bazololo mu longoka Bibila, kâ ka babâka na ntangu ko bu vulu samunaka mpangi zeto. Balendi bâ na ntangu mu nkatika pari peleko mu mpimpa. Ngano lendi longoka Bibila na muntu mu ntangu yo? Yezu walongesa Nikodeme mu mpimpa mu bungu ti yo ni ntangu ya zolo Nikodeme.​—Za 3:1, 2. w21.07 5 par. 10-11

Milongoki mia Za tibatisi miayituku mu bungu ti milongoki mia Yezu ka mieri’â saka diena ko. Yezu wabangula ti ka beri’â na nsatu ko ya sa diena mu bungu ti ha mutoto kwa keri. (Mat. 9:14-17) Ni bu sa ti ni bo, Bafarize na bantu bakaka beri telamanaka Yezu bamusemba mu bungu ti keri’â landaka bikulu biawu ko. Bakaka babaka nkesi mu bungu ti Yezu wawasisa bantu mu bilumbu bia Sabala. (Mak. 3:1-6; Za 9:16) Mbo beri tâka ti tilumbu tia Sabala beri zitisaka, kâ ka beri’â tînaka ko mu tâ nkari ku Tempelo. Mu nkesi mpe beri mu ntangu Yezu yi kabasemba mu bungu dia musamu wo. (Mat. 21:12, 13, 15) Mpe, bantu bo Yezu ba kasamunina mu sinagoge ya ku Nazarete, bayizi bâ mu nkesi mu ntangu Yezu yi kasarila binsamu bieri lembo ba tâka nsayi, mu bungu ti mbo bieri monekesaka bwimi bwawu na kondo kwawu kwa timinu. (Like 4:16, 25-30) Bantu babingi batâ makuba mu bungu ti Yezu keri’â yirikaka misamu mi beri kêlaka ko.​—Mat. 11:16-19. w21.05 5-6 par. 13-14

Mpila Yehova yi katulwengesaka mu lulendo na bwimi nib u katulombaka mu baka malongi mu misamu mia luzingu. Bu tuzonzelaka bundiafu, mbo tubambukilaka Satana Diabulu. Kampe Satana madema ma mbote mamingi meri nandi, mu bungu ti mbazi ya Yehova yeri. Kâ, tima tiakaka tiyôkele keri dingaka. Wazolo ti bamuhana nsambululu yi bafweti hana kwa kwe Yehova. Satana zololo ti tabâ ntiana yandi, ntiangu katunataka mu lembo yangalala mu bio bie neto. Mbala ya ntete yi kayêla mu sila bo ni mu ntangu yi kazonza kwe Eva. Yehova, mu luzolo lwandi, wahana kwe Eva na kwe bakala diandi bima biabingi bia dia bia mbote bia miti miamiansoni. Kâ wabayimina mu dia mbutu za muti wumosi. (Mba. 2:16) Kâ Satana wahuna Eva bu kamunata kabanza ti wafweti dia mbutu za muti wu babayimina. Eva ka yangalala ko mu bima bieri nandi; mbo keri dingaka tima tiakaka. Mpe musamu watula wa tuzebi. Eva wasumuka, mpe ha manima wayizi fwa.​—Mba. 3:6, 19. w21.06 14 par. 2-3; 17 par. 9

Adame na Eva wafwanakana babâ na bala, mpe batomo kipa mutoto. Tala ti batumamana mu misamu Nzambi mi keri ba lombaka mu yirika, Adame, Eva, na bala bawu mbo baketi bâ mankululu mu kanda dia Nzambi. Adame na Eva tibuka tia mbote tieri nawu mu kanda dia Yehova. Mu Mikunga 8:5 na mu note ya verse yo, Davide wazonzela mpila Yehova yi kasarila muntu bu katâ: “Fioti kwa fiakondo konga wamusa ntiana bambazi, mpe wamulwika mpu ya mukembo na ya buzitu.” Wa matieleka, bantu ka bena na lenda, na mayela mpe na ngolo zimosi ko na bambazi. (Mik. 103:20) Kâ, bantu “fioti kwa fiakondo” mu bâ ntiana mbazi zo ze na ngolo. Wa nkatika wa nzitukulu wena! Yehova bu kasala bibuti bieto bia ntete, wabahana luzingu lwa nkatika lwa toma! Musamu wa tiari, Adame na Eva bahombesa tibuka tiawu mu kanda dia Yehova. Musamu wo wanatina bala bawu mpasi zazingi. Kâ, kani dia Yehova ka diasoba ko. Zololo ti bantu bamutumamanaka babâ bala bandi ntangu zazansoni. w21.08 2-3 par. 2-4

Lumbu ti bisari biabingi bia Yehova bibwabanaka na nkwamusu. Mu tifwani, bakaka mbo babêlaka mu nsi zi balembo tomo haninaka tisalu tieto nzila mpe balendi ba kanga, mpe balendi ba ‘nata kwe bamfumu na kwe mitinu’ mu tâ timbangi. (Mat. 10:17, 18) Mbangi zakaka mbo zibwabanaka na nkwamusu mu mpila yakaka. Mbo babêlaka mu nsi zi bê na timpwanza tia sarila Yehova, kâ mbo batelamanaka nkwamusu zitûkaka kwe bantu ba makanda mawu bazololo mu ba kabakasa mu sarila Nzambi. (Mat. 10:32-36) Vula-vula, bantu ba makanda meto mbo babikaka mu tu telamana bu bakwizi bakulaka ti ka balendi’â batutuma mu ngolo ko mu bika mu sarila Yehova. Mpe bantu bakaka beri tu telamanaka na miangu miamiansoni, ha manima bayizi bâ Mbangi za Yehova ze na luhemo. Tala ti nkwamusu ta bwabana na zo, kubikandi! Bâ na butindi. Yehova mbo kakubakisaka mu nzila ya mpeve santu’andi, buna kufweti’â wabâ na bunkuta ko! w22.03 16 par. 8

Bibila mbo ditâka ti Yehova mbo kayinaka ‘meso ma lulendo, ludimi lubutaka bungungu, na moko matsamunaka menga ma muntu wakondo diambu.’ (Bin. 6:16, 17) Mbo kayinaka mpe bantu bê na miangu na bambaki. (Mik. 5:6) Yehova bifu na nsalulu za mbi za katomo yinakaka, ntiangu kafukisa bankwa-mbi babansoni ba mu ntangu ya Noa mu bungu ti bafulusa mutoto mu miangu. (Mba. 6:13) Mpe mu nzila ya mbikuri Malaki, Yehova watâ ti mbo kayinaka bantu badingaka mu honda longo na muntu wu bakwelana wulembolo yirika musamu. Nzambi ka tambulaka nsambululu’awu ko, mpe mbo kabafundisa mu bungu dia ndiatulu’awu. (Mal. 2:13-16; Ebr. 13:4) Yehova zololo ti ‘tabela misamu mia mbi.’ (Rom. 12:9) Ntelo ya ‘bela’ mbo yita zolo zonzela mvutu ya ngolo yitûkaka ku mutima; yizololo tâ, tomo yina tima peleko mona tio ntonto. Dieka bo, mpila mosi mpe, tufweti monaka ntonto mu sa tima ti yinaka Yehova. w22.03 4-5 par. 11-12

Ntamana, Tata’eto dia ku mazulu mbo katomo tu sakumuna mu nzila ya Timfumu tiandi. Bô batatamanaka mu kêla Yehova, mbo babaka tusakumunu twatwingi bwawu bu na mu nza ya môna yita kwiza. Mu ntangu yi dikota mu nza ya môna, kani kabwe kanda dia Nzambi ka divutu’â bâ na nsatu ko ya korela misamu mi dibwabanaka na mio lumbu ti. Kondo kwa buderede mbo kuwa, mpe mpasi ka zivutu’â kwa sâla ko. (Nza. 21:4) Ka tuvutu’â kêla bima bie neto nsatu ko na lwaka mu bungu ti mbo bibâ bia funa ha mutoto. (Mik. 72:16; Iza. 54:13) Diangana, mbo wubâ musamu wa nguria wa mbote! Yehova mbo katukubikaka lumbu ti mu bâ mu lutumu lwandi bu katubakisaka mu telamana bifu bia bibi, na mu bâ na bifu bia bibote bimutâka nsayi. Kunôkandi, mpe kubikandi mu sarila Yehova. Luzingu lwa lubote ku matu lwena! Buna, bu twe na tivuvu tia toma mu bungu dia bilumbu bita kwiza, tabêno na nsayi mu ntangu yi tuta kwe kêle Yehova kayirika misamu mi katâ! w21.08 13 par. 17-19

Ntangu fioti kwa yayôka bu bamana baka mukanda wa ntumwa Paulo, Bakristo ba ku Yude basisa nzo zawu, bisalu biawu na bibuti biawu bieri lembo sarilaka Yehova, mpe badioka ku miongo. (Mat. 24:16) Mu ntangu yîna, ntembe kâni wafwanakana bê salasane. Tala ti ntete misamu mio miatula basarila malongi ma hana Paulo mu kabasana bima bieri nawu, ka waketi’â bâ musamu wa mpasi ko kwe bawu mu yukunu na mbelo’awu ya môna. Mpangi zeto ka zilendi’a zatuzabikisa nsatu zawu ko ntangu zazansoni. Buna bâ muntu wu balendi lembo tîna mu lomba lubakusu. Ntembe kâni, mpangi zebi mu timvuka tiaku zibâka za kubama ntangu zazansoni mu bakisa bampwana’awu. Ka batusongelaka ko ti mu ngolo tubatumaka mu tu bakisa. Tuzebi ti tulendi ba sikirila mu ntangu yi tubâka na nsatu lubakusu, mpe tuzololo tabâ ntiana bawu! w22.02 23-24 par. 13-15

Mivu miayôkele, bimvuka na bizunga biabingi basobele peleko bavutulu yirika. Bamana tu lomba mu kwenda mu timvuka tia môna, wulendi bâ musamu wa mpasi kwe beto mu sisa ndiku zeto na kanda dieto. Ngano bakuluntu lutwalusu lwa ku mazulu babakaka lubatêlaka ka kwe balendi tambika muna tisamuni? Kâni. Musamu wo wulendi sa ti wabâ musamu wa mpasi kwe beto mu landa lutwalusu lu batuhana. Kâ Yehova lukwikulu lwe nandi mu mpila bakuluntu yi babongelaka nzengolo; buna beto mpe tufweti ba sila lukwikulu. Mu bungu dia nti tufweti singasalaka nzengolo zi bongaka bakuluntu ni bu sa ti nzengolo zango ka zena buna bu tuzololo ko? Mu bungu ti bu tusila bo mbo tusingasa bumosi mu kati dia kanda dia Nzambi. Bimvuka mbo bikulaka mu ntangu bantu babansoni basingasaka nzengolo zi bongaka bakuluntu na kuluka kwakwansoni. (Ebr. 13:17) Musamu wuyôkele mfunu ni wena’eti mbo tusongela kwe Yehova ti lukwikulu lwe neto mu Yandi bu tubâ na lukwikulu mu bantu ba kasola mu tu kipa.​—Bis. 20:28. w22.02 4-5 par. 9-10

Tala ti nge mpangi ya bakala yena, lendi sala mu tomesa lenda diaku dia longesa na dia zonza. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti wamana sarila ngolo mu bâ titangi tia mbote, nzonzi ya mbote peleko mulongi wa mbote, mbo bakisa bantu bakuwâ. (1 Tim. 4:15) Yêla mu bâ na kani dia longoka mpe dia sarila malongi mamansoni ma bahana mu mukanda wa Applique-toi à la lecture et à l’enseignement. Yenda longoke mutu-diambu wumosi wumosi, mpe na manzangu mamansoni, sarilaka mo ku nzo, mpe sarilaka malongi mo bu bâka na binzonzi. Lombaka malongi kwe tisungiki tia milongi (conseiller adjoint) peleko kwe bakuluntu bakaka bê banzonzi na milongi mia mbote. (1 Tim. 5:17) Kudingandi kwa mu bakula mpila yi lendi sarila malongi ma baheni, kâ dinga mu bakula mpe mpila yi lendi bakisila bantu bata ku wâ mu yika timinu tiawu ngolo peleko mu ba tuma basarila misamu mi bata longoka. Bu sila bo, mbo kurisa nsayi ya nge beni na ya bawu. w21.08 24 par. 17

Tamana bongelaka bantu bakaka ntiana bawu batuyôkele, ka tutifwanakasa na bawu ko mu bungu dia lenda die nawu di tulembolo na dio. Kâ, mbo tubâ mu nsayi mu bungu dia bawu. Musamu wo wa matieleka wena, nsungula bu basarilaka lenda diawu mu tisalu tia Yehova mu mu kembela. Buna, mbo tusingasa tidzunu na bumosi mu kati dia timvuka. Tulendi sa keba mu bâ na tifu tia dienokena tala ti tusariri ngolo mu bâ na tifu tia kuluka, wuzololo tâ tabâ na tifu tia zabaka ndilu zeto. tala ti ba kuluka twena, ka tuyêla ko mu songela ti tubayôkele. Kani tasila bo, mbo tudinga talongoka mu nzila ya bantu bê na lenda yôka beto. Mu tifwani, tala ti mpangi ye kô yitâka binzonzi bia bibote mu timvuka, tulendi mu yula bwe kasaka mu kubika binzonzi bio. Tala ti mpangi ye kô ya yikento yizebi lamba, tulendi mu lomba malongi matubakisa mu tomesa mpila’eto ya lambila. Tala ti Mukristo we kô wa ntwenia wumonaka mpasi mu sa bindiku, lendi lomba malongi kwe mpangi yisaka bindiku bia bibote. w21.07 16 par. 8-9

Mu buku dia Lutangu, mbo tutangaka ti Yehova wazengela Musi-Israele wumosi lufwa mu bungu ti nkuni katota mu lumbu tia Sabala. Mu buku dia 2 Samwele mbo tumonaka ti, ha manima ma mivu, Yehova walemvokela mutinu Davide bu kasa bunsuza na bu kahonda muntu. (Lut. 15:32, 35; 2 Sam. 12:9, 13) Tulendi tiyula: ‘Mu bungu dia nti Yehova kalemvokela Davide wahonda muntu mpe wasa bunsuza, kâ kazengela lufwa kwe Musi-Israele wakaka wayirika musamu weri monekaka wa fioti?’ Ntangu zakaka, Bibila ka ditâka misamu miamiansoni ko mitariri tinsamu tie mu kati. Mu tifwani, tuzebi ti Davide watomo soba mabanza mu bungu dia masumu mandi. (Mik. 51:2-4) Kâ muntu wadiata musiku wa Sabala, ntia mpila muntu weri? Ngano walomba mulemvo mu bungu dia musamu wu kayirika? Ngano misiku mia Yehova kakolamana mu ntama? Ngano ka sa keba ko peleko wakala ndwengosolo zi beri mu hanaka? Bibila ka ditâka wo ko. Kâ, misamu miamîngi mi tuzebi mu Nzambi’eto mbo mituhanaka lukwikulu ti ‘Yehova nkwa buderede mu nzila zandi zazansoni.’​—Mik. 145:17. w22.02 2-3 par. 3-4

Muntu wuzabaka ndilu zandi ka wutitumaka ko mu yirika misamu mi kalendi lendi lembo yirika. Buna, mbo katatamana mu bâ na nsayi mpe mu sala bwabwingi. Tulendi fwanakasa muntu wuzabaka ndilu zandi na muntu wuta naka mongo mu kaminio. Muntu wo wuta nata wufweti kwe dimini ntinu za kaminio bu kata naka mongo. Wa matieleka ti mbo kakwe pusi kwa malembe malembe, kâ mbo katatamana mu kwenda ku matu. Mpila mosi mpe, muntu wuzabaka ndilu zandi zebi ntia ntangu kafweti “dimina ntinu zandi” ngatu katatamana mu sarila Yehova na mu bakisa bantu bakaka. (Flp. 4:5) Tabongeno tifwani tia Barzilayi, weri na mvula 80 mu ntangu Davide yi kamutikisa mu kwizi sala nandi ku nzo ya mutinu. Mu bungu ti Barzilayi wazaba ndilu zandi, wakala mu kwenda. Barzilayi wazaba ti ka keti’â sala bwabwingi ko, buna watâ ti Kimame weri ntwenia kenda ha tibuka tia yandi. (2 Sam. 19:35-37) Ntiana Barzilayi, mpangi za nuna nsayi zimonaka bu zihanaka bweso bwa sala kwe mpangi za ntwenia. w21.09 10 par. 6-7

Ngano musamu wa mpasi wena kwe nge mu mona ti Yehova Tata dia luzolo diena? Bantu bakaka mu beto ni bo bamonaka. Tala ti tata’eto keri’â na nsayi ko, wulendi bâ musamu wa mpasi mu banza ti tata die kô dituzololo. Kâ, nkatika lutindusu lwena mu zaba ti Yehova mbanzulu zeto za katomo bakulaka! Zololo ti kabâ penepene na beto. Ntiangu Zu diandi ditutindisaka ebu: “Pusaneno kwe Nzambi, mpe Yandi mbo kapusana kwe beno.” (Zaki 4:8, NWT) Yehova beto kazololo, mpe mbo katâka ti mbo kabâ Tata diyôkele matata mamansoni. Yezu lendi tu bakisa mu pusana kwe Yehova. Yezu, Yehova Yandi katomono zaba, mpe mbo kalandaka bifu biandi mu mpila ya lunga, ntiangu katâ: ‘Wô kumweni, mweni mpe Tata.’ (Za 14:9) Ntiana kwa yaye’eto, Yezu mbo katulongesaka bwe tuzitisila mpe tutumamana Tata’eto, bwe tulendi sa mu lembo mu niongesa, mpe bwe tusa ngatu katutambula. Kâ mpila Yezu yi keri natinaka luzingu lwandi bu keri ha mutoto, mbo yisongelaka ti Yehova nsayi ye nandi mpe beto kazololo. w21.09 21 par. 4-5

Kanda dia Yehova mu bumosi diena mu sambila Nzambi ya yimosi ya matieleka. Yehova wahana kwe bakuluntu dema dia kengerela timvuka ngatu tiabâ tia tsema. Mukristo wamana yirika disumu dia dinene, Yehova mbo kazoloko ti bakuluntu batala tala ti muntu wo wulendi tatamana mu bâ mu timvuka. Mpe bafweti dinga mu tomo zaba tala ti muntu wo wusobele mabanza. Muntu wo wulendi tâ ti mabanza ma kasobele, kâ ngano misamu mi kayirikiri mia kata tomo yina? Ngano nzengolo kabongele ya lembo vutu karila disumu di kayirikiri? Tala ti ndiku za mbi zimuneti mu yirika disumu, ngano wa kubama wena mu honda bindiku bio? Bakuluntu mbo basambilaka Yehova, mbo batomo taluzulaka misamu na mabanza ma Bibila, mpe mbo batomo taluzulaka mio mi ta banza muntu mu bungu dia musamu wu kayirikiri. Ha manima mbo babongaka nzengolo tala ti muntu wusumukini wulendi tatamana mu bâ mu timvuka. Ntangu zakaka, bafweti mu katula mu timvuka.​—1 Kor. 5:11-13. w22.02 5 par. 11-12

Ni bu sa ti ka ntama ko tabatusu peleko tûka mivu miamingi twe ba batusu, beto bansoni tuzololo tabâ bantu Yehova ba kazololo. Mu bâ mpila ya bantu bo, tufweti zabirila mbanzulu zeto. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti mbanzulu zeto mbo zitomo sobesaka timuntu tieto. Tala ti mbo tuvulu banzaka mu lungisa nsatu zeto za tinsuni, mbo tutâ mpe mbo tuyirika misamu mia mbi. (Efz. 4:17-19) Ku lweka lwakaka, tala ti misamu mia mbote tuvulu banzaka, mbo tubâ na lenda diadingi dia tâ mpe dia yirika misamu miyangirikaka Tata’eto Yehova. (Nga. 5:16) Kâ, ka tulendi’â takabakasa mbanzulu zazansoni za mbi ko zituturilaka. Kâ tulendi sola mu lembo sarila mbanzulu zo. Ntete tabatusu, tufweti bika nzonzolo na ndiatulu yi yinaka Yehova. Yo ni mpila ya ntete mpe yiyôkele mfunu mu katula timuntu tia ntama. Kâ mu tomo yangirika Yehova, tufweti lwata mpe timuntu tia môna. w22.03 8 par. 1-2

Musamu wa mpasi wubâka kwe bakuluntu mu zaba tala ti muntu wuyirikiri masumu ma manene wutomono soba mabanza. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti ka bena na lenda ko dia tanga mitima, buna bafweti sikirila kwa bidimbu bitomo songela ti mpangi yiyirikiri masumu yitomono sa nsobolo. Bawu mbo babâ na nsatu ya bidimbu bia nsobolo ya matieleka mu mbanzulu na mu ndiatulu kwe mpangi yo yisumukini. Kampe ntangu yayingi yidingana kwe mpangi yo yisumukini mu sa nsobolo zifwanakane. Muntu wu bakaturi mu timvuka mbo wusongela ti tomono soba mabanza, tala ti mbo kakwizaka ku tukutakanu ntangu zazansoni, mpe mbo kalandaka malongi ma bakuluntu mu bâ na programe ya lusambulu na ya ndongokolo ya Bibila. Mbo kasarila ngolo mu dioka misamu milendi vutu mu bwisa mu masumu. Tala ti sariri ngolo za karisa tindiku tiandi na Yehova, lendi bâ na lukwikulu ti Yehova mbo katomo mu lemvokela, mpe bakuluntu mbo bamukarisa mu timvuka. w21.10 6 par. 16-18

Mu bungu ti Yezu Yehova keri zoloko, ni Yandi kwa keri sarilaka bu keri ku mazulu na bu keri ha mutoto. (Like 4:8) Walongesa milongoki miandi mu sila bo. Ni wubâ Yezu ni mibâ milongoki miandi mia kwikama, na kani muntu ka weri’â sarilaka biteki ko mu nsambululu. Mu bungu ti Nzambi ka monekaka ko, ka kwena muntu ko wulendi yirika tima timufwanakana! (Iza. 46:5) Ngano tufweti sambilaka foto za bantu ba batâka basantu? Mu ntumunu ya nzole mu ntumunu za 10, Yehova watâ misamu mia mu verse ya tilumbu ti. Misamu mio ka meina mpasi ko mu bakula kwe bô bazolo mu tâ Nzambi nsayi. Bantu balongokaka misamu mia ntama ba batambulaka ti Bakristo ba ntete Nzambi beri sambilaka. Bwawu bu, Mbangi za Yehova tifwani tia Bakristo ba ntete zilandaka. w21.10 19-20 par. 5-6

Yezu walwengesa Bakristo ba mu mbandu ya ntete beri bâka ku Yudeti ntangu yaketi kwiza yi baketi zungirila Yerusaleme kwe mukangu wa binwani. (Like 21:20-24) Musamu wo bu watula, wafwanakana ti badioka ku miongo. Bu baketi dioka mbo baketi vuka, kâ mbo baketi hombesa mpe bima biabingi. Mivu miayôka, Nzo ya Zangama ya Munkengi yatâ ebu: “Basa sisa misitu na nzo zawu, ka basa bonga na kani tima ko mu nzo zawu. Lukwikulu lweri nawu ti Yehova mbo kaketi ba bakisa, mpe mbo kaketi ba kengerela; batûla nsambululu’andi ha matu ma bima biabiansoni biakaka bieri monekaka ti mfunu biena.” Yivutulu tâ: “Kampe mbo tukota mu ntontolo mu bungu dia mpila yi tubongelaka bima bia tinsuni; ngano bima biyôkele mfunu biena kwe beto, peleko mvukulu yi hana Yehova kwe bantu bê ku lweka lwandi ni yo yiyôkele mfunu? Yee, kampe dioka ku tudioka mbo kusa ti takondo bima biakaka bisa ti takota mu ntontolo. Mbo wufwanakana ti tabâ ba kubama mu sa miamiansoni mia mfunu.” w22.01 4 par. 7-8

Ntangu fioti ha manima ma ndukulu ya bala ba Israele ku Ezipte, Yehova wazonzela nkumbu’andi na bifu biandi kwe Mose. Watâ: “Yehova, Yehova, Nzambi yifwilaka tiari mpe ye na tiari tia mutima, yilembo kulu bakaka nkesi, mpe ya fuluka mu luzolo lwa kwikama na mu matieleka, mbo kasongelaka luzolo lwa kwikama kwe mafunda mpe mbo kalemvokelaka makuba, mbi na masumu.” (Ndu. 34:6, 7) Na misamu mio mia toma, Yehova watêla Mose tima tia nkatika tia nzitukulu titariri luzolo lwandi lwa kwikama. Tima tiango ni nti? Yehova ka tâ ko kwa ti luzolo lwa kwikama lwe nandi, kâ watâ ti wa “fuluka [wena] mu luzolo lwa kwikama.” Ntelo yo mbo tumonaka yo mbala 6 mu Bibila. (Lut. 14:18; Neh. 9:17; Mik. 86:15; 103:8; Yoel. 2:13; Yon. 4:2) Ntangu zazansoni yi basarilaka ntelo yo, mbo yizonzelaka kwa Yehova, ka bantu’â ko. Ngano ka wena musamu wa mbote ko mu mona ti Yehova watomo zonzela tifu tia luzolo lwa kwikama mu bungu dia Yandi beni? w21.11 2-3 par. 3-4

Bantu ba kwelana balendi baka malongi mu tifwani tia ntumwa Piere na mukento’andi. Ntumwa Piere wafweti bonga nzengolo ya mfunu, ha manima ma ngonda 6 peleko ma muvu wumosi bu kamana bwabana na Yezu mu mbala ya ntete. Piere tisalu tia loba mbizi keri salaka mu kipa kanda diandi. Buna, mu ntangu Yezu yi kamutêla ke mu landi ntangu zazansoni, Piere wafweti bandila mpe kanda diandi. (Like 5:1-11) Piere wabonga nzengolo ya turisa Yezu mu tisalu tia samuna. Mpe diangana, mukento’andi wasingasa nzengolo yo. Bibila mbo disongelaka ti Yezu bu kamana vumbuka kwe ba fwa, Piere na mukento’andi bayôkesa mwa ntangu mu nzietolo. (1 Kor. 9:5) Ntembe kâni, mu bungu ti mukento wo Mukristo wa mbote weri, Piere timpwanza tieri nandi tia hana malongi kwe Bakristo ba kwelana. (1 Pi. 3:1-7) Piere na mukento’andi batûla lukwikulu lwawu mu kani dia Yehova dia kipa nsatu zawu tala ti batûriri Timfumu tiandi ha tibuka tia ntete.​—Mat. 6:31-34. w21.11 18 par. 14

Ntumwa Paulo mpangi zandi za keri zoloko. Wasala tisalu tia ngolo mu ba kipa. (Bis. 20:31) Ntiangu mpangi zandi zeri tomo mu zoloko. Lumbu timosi, bantu babingi badila mu ntangu bakuluntu ba ku Efeze bayizi wâ ti ka bavutu’â monana ko. (Bis. 20:37) Mpila mosi mpe, bakuluntu beto basalaka tisalu tiatingi, mpangi zawu za batomono zolo mpe mbo basaka miamiansoni mi balenda mu ba bakisa. (Flp. 2:16, 17) Ntangu zakaka mbo babwabanaka na misamu mia mpasi. Ngano nti bilendi ba bakisa mu telamana mio? Bakuluntu beto basalaka tisalu tia ngolo, balendi landa tifwani tia Paulo. Paulo keri’â na lenda die na bambazi ko. Muntu wa masumu weri, weri nwanaka mu yirika misamu mia sungama. (Rom. 7:18-20) Mpe misamu mia mpasi miamingi kabwabana na mio. Kâ Paulo, ka bika ko mu sala mpe ka hombesa nsayi’andi ko. Bu bakwe landi tifwani tia Paulo, bakuluntu balendi telamana misamu mia mpasi mi babwabanaka na mio mpe balendi tatamana mu sarila Yehova na nsayi yayansoni. w22.03 26 par. 1-2

Levitike 19:3 zitisa kwa Sabala yizonzelaka. Bakristo ka bena mu lutumu lwa Musiku wa Mose ko, buna ka twena na nsatu ko ya landa musiku wa Sabala. Kâ, tulendi longoka misamu miamingi mu mpila Bala ba Israele yi beri zitisilaka Sabala na mu ndandu zi beri bakaka. Tilumbu tia Sabala, tilumbu tieri tia huma na tia sambila Nzambi. Mu tilumbu tio, Yezu ku sinagoge ya ku hata di kabutukila keri kwendaka, mpe mbo keri tangaka Zu dia Nzambi. (Ndu. 31:12-15; Like 4:16-18) Ntumunu ya Nzambi ye mu Levitike 19:3 yitâka: “zitisa Sabala [zandi],” yifweti tu tuma mu sârisa ntangu mu bisalu bieto mu bungu dia misamu mia timpeve. Ngano benzi ti fweti sa nsobolo mu musamu wo? Wamana vulu sârisaka ntangu mu bungu dia misamu mia timpeve, mbo kwizi bâ na tindiku tia ngolo na Yehova, tie nguria mfunu mu bâ wa santu. w21.12 5 par. 13

Yezu bu keri ha mutoto, mbo keri yôkesaka ntangu na bantu ba mpila zazansoni. Mbo keri diaka na bamvwama na bantu beri na nkumbu, kâ wayôkesa ntangu yayingi na bantu beri mputu mpe ba beri kwamisaka. Mbo keri monaka tiari tia bantu ba beri bongelaka ntiana bankwa-masumu. Bantu bakaka beri na bunsungu, bakala Yezu mu bungu dia misamu mi keri yirikaka. Bayula kwe milongoki miandi: ‘Mu bungu dia nti luta kwe diri, luta kwe nwini ha timosi na [bantu bafutisaka mpaku mpe] na bankwa-masumu?’ Yezu wahana mvutu mu nzila ya misamu mia verse ya tilumbu ti. (Like 5:29-31) Mivu miamingi ntete Masiya kizi, mbikuri Izaya wabikula ti bantu ba nza ka baketi’â mu tambula ko. Mbikululu mbo yeri tâka: “Bawu bamuvweza, mpe bantu mbo beri mu diokaka, [. . .] weri ntiana tidiri tiandi tia batuswekela. Mbo beri mu vwezaka, mpe mbo tweri mu bongelaka ntiana muntu wa mpamba-mpamba.” (Iza. 53:3) Wafwanakana ti bantu badioka Masiya, ntiangu Bayuda ba mu mbandu ya ntete beri kêlaka ti bamona bantu bakala Yezu. w21.05 8-9 par. 3-4

Bakristo bakakaba mu mabndu ya ntete ka babâ na manzangu ko ma sarila malongi. (Zaki 1:22) Bakaka mbo beri songelaka tihambula ha kati dia bamvwama na bamputu. (Zaki 2:1-3) Bakaka mpe ka beri’â zabirila nzonzolo’awu ko. (Zaki 3:8-10) Bakristo bo misamu miamingi mieri nawu, kâ Zaki ka ba bika ko. Wabahana malongi na nsayi yayansoni, kâ ka ba tîna ko, mpe watindisa bô beri na timbevo tia timpeve mu kwe dinga lubakusu lwa bakuluntu. (Zaki 5:13, 14) Malongi ni me: Bâ na mabanza ma delakana, mpe bâ na mbanzulu za mbote mu bantu bakaka. Wulendi bâ musamu wa mpasi kwe bantu babîngi ba tulongokaka na bo mu sarila malongi ma Bibila. (Zaki 4:1-4) Ntangu yayingi yilendi dingana ngatu balosa bifu biawu bia mbi mpe bayingasa bio mu bifu bia mbote bia Bakristo. Tufweti bâ na butindi bwabwingi mu têla milongoki mieto ntia misamu bafweti tomesa. Tufweti mpe tatamana mu bâ na mbanzulu za mbote mu kwikila ti Yehova mbo kabenda bô ba kuluka mpe mbo kabahana ngolo zibabakisa mu sa nsobolo mu luzingu lwawu.​—Zaki. 4:10. w22.01 11 par. 11-12

Bakristo babansoni, mbo badingaka mu landa tiari tia Yehova. Mu bungu dia nti? Mu bungu ti Yehova ka wâka tusambulu twa bantu balembo songelaka tiari kwe bantu bakaka ko. Ka kwena muntu ko mu beto zololo ti Yehova kakala mu wâ tusambulu twandi, buna mbo tusa keba mu bâ na mutima ngolo. Kani takanga makutu mu mpasi za Mukristo, ntangu zazansoni tufweti bâka ba kubama mu wirikila kawula kwa mputu. Mpila mosi mpe, mbo tulandaka malongi me mu Bibila matâka: ‘Muntu wô wulembo songelaka mutima wa tiari, ka bamufwila tiari ko mu ntangu ya mfundusu. Tiari mbo tinungaka mfundusu.’ (Zaki 2:13, NWT) Tala ti na kuluka kwakwansoni mbo tubakulaka ti wubâka neto batufwila tiari, mbo tubâ na lenda dia songela tiari kwe bakaka. Vula-vula mbo tuzoloko mu songela tiari mu ntangu muntu wasumuka mpe wusobele mabanza, wukâlaka mu timvuka. Bifwani bia mu Bibila bia bô basarila tiari na nsayi bilendi tu bakisa mu bâ na tiari tia lemvokela, mpe tabika mutima wa ngolo. w21.10 12 par. 16-17

Mu mpimpa’andi ya mansukina ha mutoto, mu ntangu tisalu tiandi tieri waka, Yezu wavutu dinga tibuka tia dzuna mu dimbitila na mu sambila. Wabaka tibuka tio ku nsaba ya Ngetesemane. Mu ntangu yîna, Yezu wahana malongi ma mfunu matariri lusambulu kwe milongoki miandi. Mu nkatika mpimpa batula ku nsaba ya Ngetesemane, kampe minuit yatiyôkela. Yezu watâ kwe bantumwa, babâ na meso ma tia, mpe waye sambila. (Mat. 26:37-39) Kâ mu ntangu yi keri sambilaka, bawu babwa tolo. Bu kayizi ba bwana ku tolo, Yezu wavutu ba tindisa mu bâ na meso ma tia na mu tatamana mu sambila. (Mat. 26:40, 41) Wabakula ti lwaka lwalwingi lweri nawu, mpe ba fwatika beri. Na tiari tiatiansoni, Yezu wabakula ti ‘nitu nkwa bunôkena.’ Kâ ni bu sa ti ni bo, Yezu waye sambila mbala zole, mpe bu keri kâlaka milongoki miandi ku tolo kwa mieri, kani basambila.​—Mat. 26:42-45. w22.01 28 par. 10-11