Juillet

Lenda dieto dia zonza kabu diena dia Nzambi’eto yituzololo. Kâ, lenda dia zonza basarila dio mu mpila ya mbi. Satana wahuna Eva, mpe bungungu bo bwanata bantu mu sumuka. (Mba. 3:​1-4) Adame wasarila lenda dia zonza mu mpila ya mbi bu kahana fote yayansoni kwe Eva—kâ mpe na kwe Yehova—mu bungu dia misamu mia mbi mi kayirika yandi beni. (Mba. 3:12) Kayine wahuna Yehova bu kamana honda mpangi’andi Abele. (Mba. 4:9) Lumbu ti, musamu wa mpasi wena mu tala filme yilembolo na nzonzolo ya mbi. Ku lukolo, bala misamu mia nsoni bawâka, bantu ba kula mpe ku tisalu bawâka mio. Tamana yukunu mu wâka nzonzolo ya mbi, tala ti ka tusiri’â keba ko, tulendi kwizi ya sarila. Wa matieleka, bu twe Bakristo, tuzololo tayangirika Yehova, buna tufweti sa keba mu bâ na nzonzolo ya bola. Tuzololo mu sarila kabu dia toma dia zonza mu mpila ya mbote—mu kembela Nzambi’eto. w22.04 4 par. 1-3

Yezu mabanza ma delakana meri nandi mu bima bia tinsuni. Bima bia dia bia keri zoloko na malavu. (Like 19:​2, 6, 7) Lumbu timosi, wasobesa mamba mu vinu yitomono yôka bubote—tio ni timangu tiandi tia ntete ti kasa. (Za 2:​10, 11) Mpe mu tilumbu ti kafwa, tinkuti tia ntalu kalwata. (Za 19:​23, 24) Kâ, Yezu ka bika ko ti bima bia tinsuni bizi biabâ bima biyôkele mfunu mu luzingu lwandi. Yezu walongesa ti tala ti tutokolo dinga Timfumu, Yehova mbo katuhana bio bie neto nsatu. (Mat. 6:​31-33) Bantu babingi babaka ndandu bu basarila malongi ma ndwenga matûkaka kwe Yehova mu musamu wutariri mbongo. Tabongeno tifwani tia mpangi ya yibakala ya mpumpa ye na nkumbu Daniel. Têle ti: “Bu ndieri ntwenia nabonga nzengolo ya sa ti misamu mia timpeve miabâ misamu miyôkele mfunu mu luzingu lwani.” Mu bungu ti Daniel watatamana mu bâ na luzingu lulembolo na nkaka, wasarila ntangu’andi na lenda diandi diadîngi mu bisalu biabîngi bia Nzambi. Yandi vutulu tâ ti: “Ka kwena mbongo ko zilendi fwanakana na tusakumunu twa kungana Yehova.” w22.05 21-22 par. 6-7

Tulendi songela ti matieleka ma tuzololo bu tulongoka Bibila na mikanda misikamanaka mu Bibila ntangu zazansoni. Diangana, ni bu sa ti tûka ntama twena mu matieleka peleko kâni, beto bansoni misamu miamingi mie kô mi tufweti longoka. Longoka tisalu tia mpasi tiena, kâ tufweti sarila ngolo. Beto bansoni ka tuzololo’â ko mu tanga na mu longoka. Kâ, Yehova tulombele mu ‘kwe tombe’ na mu ‘kwe dingi’ ngatu tatomo bakula matieleka. (Bin. 2:4-6) Bu tusarilaka ngolo mu mpila yo, ndandu kwa tubakaka. Mu bungu dia ntangulu’andi ya Bibila, Corey têle ti verse mosi-mosi kataluzulaka. Banguri ebu: “Note zazansoni nitangaka, verse zakaka zi baheni mu référence, mpe bima biakaka nidingaka. [. . .] Mpila yo ya sarila ndandu zazingi yikunatinaka!” Tala ti mpila yo tusarilaka peleko yakaka, mbo tusongelaka ti matieleka tuzololo, bu tuyôkesaka ntangu na ngolo mu longoka mo.—Mik. 1:​1-3. w22.08 17 par. 13; 18 par. 15-16

Yezu bu keri ha mutoto, wasarila ndiyilukulu mu longesa misamu mitariri Tata’andi kwe milongoki miandi. Tataluzuleno malongi mamosi makalongesa. Yehova luzolo lwandi kasongelaka kwe bantu babansoni. Mu tinzonzi ti kasa ha zulu mongo, Yezu walwengesa milongoki miandi mu bima biole bia sala Nzambi, bantu babîngi babanzaka ti ka biena bia nzitukulu ko: mwini na mvula. Bima bio bia biole nguria mfunu biena ngatu tabâ ba moyo. Yehova lenda dieri nandi dia lembo hana bima bio bia biole kwe bantu balembo mu sarilaka. Kâ, na luzolo lwalwansoni mwini na mvula kahanaka kwe bantu babansoni. (Mat. 5:​43-45) Yezu wasarila tifwani tio mu longesa kwe milongoki miandi ti Yehova zololo ti tasongelaka luzolo kwe bantu babansoni. Ntangu zazansoni zi tumonaka bwisi buta yila peleko mvula yita bwa, tulendi dimbitila mu luzolo lwa Yehova mu bungu dia bantu babansoni. Tifwani tiandi tilendi tu bakisa mu songela luzolo lwa mpila yo kwe bantu babansoni bu tusamunaka. w23.03 17 par. 9-10

Ngano ntia bima bia susumuna ntumwa Za? Mukento wazakala ha zulu tibulu tia sangi dia bwaki ya ngolo. Bamumonekese ntiana ‘tiyala tia tinene’ mpe “Babilone ya Yinene” bamutâka. Bunsuza kasaka na mitinu mie ha mutoto. (Nza. 17:​1-5) Ngano “Babilone ya Yinene” ni nani? Mukento wo ka wulendi’â wamonekesa organizasio ya politike ko mu bungu ti batêle ti bunsuza kasaka na mfumu za politike za nza yi. (Nza. 18: 9) Bu kena wa zakala ha zulu tibulu tia sangi, mbo wusongelaka ti mbo kayêlaka mu tuma ntwarisi za ha mutoto. Mpe ka lendi’â kamonekesa organizasio ya misamu mia nkari ko, mi basarilaka na bundiafu mu nza ya Satana, mu bungu ti organizasio yo ntiana “bitê bia nkari bia ha mutoto” bazonzelaka yo . (Nza. 18:​11, 15, 16) Babilone ya ntama nsi yeri, yeri tumaka nsambululu ya bungungu. Buna, Babilone ya Yinene nsalulu zazansoni za nsambululu ya bungungu yimonekesaka. Diangana Babilone ya Yinene, ni mabundu mamansoni ma bungungu ma mu nza.—Nza. 17:​5, 18. w22.05 11 par. 14-16

Ntangu zakaka, mama yilendi tiyula tala ti bala bandi mbo basola mu sarila Yehova. Misamu mi bwabanaka na bala bawu mu nza yi ya Satana, bibuti mia bazebi. Musamu wakaka, mama zazingi ze kô zisansaka bala bawu kaka peleko na bakala dilembo sarilaka Yehova. Bibuti bilembolo na bakala peleko mukento wusarilaka Yehova, ka bena bawu kaka ko babwabanaka na mpasi zitariri tifu tia bakisa bala bawu mu zolo Yehova. Ni bu sa ti bibuti bia biole mu matieleka biena, wulendi bâ musamu wa mpasi kwe bawu mu simba mitima mia bala bawu ngatu basarila Yehova. Mu musamu ni musamu, kubândi na lwaka. Yehova mbo kakubakisa. Lendi yula bibuti biakaka bisansaka bala bwe basarilaka bisalulu bie nawu mu bungu dia nsambululu ya kanda. (Bin. 11:14) Yehova lendi ku bakisa mpe mu zonzaka na bala baku. Mu lomba kakubakisa mu bakula misamu mi banzaka bala baku mpe bwe bamonaka ku mutima.—Bin. 20:5. w22.04 17 par. 4, 7; 18 par. 9

Tulendi kurisa luzolo lweto mu Yehova bu tutomo zaba Mwana’andi, yandi landaka timuntu tia Tata’andi mu mpila ya lunga. (Ebr. 1:3) Mpila yiyôkele bubote mu zaba Yezu ni mu longoka Evanzile za ziyà. Tala ti ka wena na tifu ko tia tangaka Bibila bilumbu biabiansoni, ngano kulendi’â wabatika ko bwawu bu? Bu kwe tangi binsamu bitariri Yezu, tûla mabanza maku mu bifu biandi. Bantu na yandi beri zoloko mu bâ na mu mu zonzesa; na luzolo lwalwansoni wabonga bala ba fioti mu moko mandi. (Mak. 10:​13-16) Yezu nsayi yeri nandi; mpe milongoki miandi ka mieri’â tînaka ko mu mu têla mio mieri nawu ku mutima. (Mat. 16:22) Mu mpila yo, Yezu walanda tifwani tia Tata’andi dia ku mazulu. Ka wena musamu wa mpasi ko mpe mu pusana kwe Yehova. Tulendi pusana kwe Yandi mu lusambulu. Bu tumusambilaka, tulendi mu têla mio miamiansoni mie neto ku mutima. Lukwikulu lwe neto ti ka tu semba ko. Beto kazololo; beto kafwilaka tiari.—1 Pi. 5:7. w22.08 3 par. 4-5

Bu kena Mvangi’eto, Yehova misamu mieto miamiansoni mia kazebi. Musamu wa nzitukulu wena mu banza ti Yehova misamu miamiansoni mia muna muntu ha mutoto mia katomono zaba. (Mik. 139:​15-17) Buna, lendi mona misamu miamiansoni mia mbi mi tabiarila kwe bibuti bieto. Musamu wakaka, tomono zaba misamu mi tabwabana na mio mu luzingu lweto miasa ti tabâ na timuntu ti twe na tio. Mu bungu ti Yehova beto kazebi, ngano nti kasaka? Luzabu lo Yandi lutumaka mu tu songela tiari tia lemvokela. (Mik. 78:39; 103:​13, 14) Yehova wasongela ti zololo mu lemvokela. Mbo kabakulaka ti mu bungu dia masumu ma Adame, beto bansoni ndoko ye neto ya masumu na ya lufwa. (Rom. 5:12) Ka kwena tima ko ti tulendi sa mu kabakasa masumu ma muntu peleko ma beto beni na lufwa. (Mik. 49:​7-9) Kâ, Nzambi’eto ya luzolo wasongela tiari tia mutima mpe wasa miamiansoni mu tu kûla. Ntiana bu tâka wo Za 3:​16, Yehova watambika Mwana’andi wa wumosi mu fwa mu bungu dia beto.—Mat. 20:28; Rom. 5:19. w22.06 3 par. 5-6

Yehova watomo songela ti bo ba lemvokelaka mbo ba balemvokela mu tifwani tia tisari tiandi Yobe. Muntu wo wa kwikama watomo fwema mu mpila ya ngolo ya mu zonzela Elifaze, Bildade, na Zofare. Yehova walomba kwe Yobe kasambila mu bungu dia bantu bo. Bu kamana ba sambirila, Yehova wasakumuna Yobe. (Yobe 42:​8-10) Mpasi tutimwisaka bu tulundaka diki. Yehova zololo ti tabika diki mu baka tidzunu. (Efz 4:​31, 32.) Tulombele mu bika nkesi na mu yambula diki. (Mik. 37:8) Tamana landa malongi mo, mbo matubakisa. Tamana lunda diki, tulendi bebesa tikolela tieto. (Bin. 14:30) Bu tulundaka diki, mpasi kwa tutimwisaka, mpe muntu wutusiri bubi ka mona buma ko, ntiana kwa beto tunwini poison, ka yimusa tima ko. Kâ, bu tulemvokelaka bampwana’eto, ntiana kwa beto tutatihana tima tia mbote. Mabanza meto na mutima’eto mu tidzunu bibâka mpe ku matu tukwendaka mu tisalu tia Yehova. w22.06 10 par. 9-10

Tivuvu tieto ntiana mpu yikengerelaka mutu tiena, yikengerelaka mbanzulu zeto, mpe yitubakisaka mu lembo tûla kwa mabanza mu beto beni, malendi bebesa tindiku tieto na Yehova. (1 Kor. 15:​33, 34) Tivuvu tieto tilendi mpe tu kabakasa mu banza ti ka wena salu ko mu sarila ngolo mu tâ Yehova nsayi. Bambuka ti Elifaze, weri tibombi tia bungungu tia Yobe, misamu ni mia mpila yo katâ kwe Yobe. Elifaze watâ ti: ‘Muntu nti kena mu bâ wa tsema?’ Buna, watâ mu bungu dia Nzambi: ‘Tala! Yandi ka silaka vuvu kani mu basantu bandi ko, zulu mpe ka diena dia verela ko ha meso mandi.’ (Yobe 15:​14, 15) Bô nguria bungungu bwena! Bambukaka nani we ku manima ma mbanzulu za mpila yo—Satana. Zebi ti wamana bika mabanza mo mazakala mu mutima’aku, tivuvu tiaku mbo tiwola. Kâ, losa bungungu bwa mpila yo. Kani kabwe, kubâkandi na ntembe ti Yehova zololo wabaka luzingu lwa mankululu, mpe mbo kakubakisa mu lungisa kani dio.—1 Tim. 2:​3, 4. w22.10 25-26 par. 8-10

Satana weri nandi ti Yobe kakwikila ti tala ti mpasi keri monaka mu bungu ti Yehova keri’â vutu mu tambulaka ko. Mu tifwani Satana wasarila titembo tia ngolo mu bwisa nzo yeri bala ba 10 ba Yobe beri diaka tintwari. (Yobe 1:​18, 19) Wabwisa mpe tiya twatûka ku zulu twafukisa twila dia Yobe, na bisari biandi bieri dia kipaka. (Yobe 1:16) Mu bungu ti titembo na tiya ku zulu biatûka, Yobe wabanza ti kwe Yehova biatûka. Buna Yobe wabanza ti musamu kayirika waniongesa Yehova. Ntono misamu mio miamiansoni, Yobe wakala mu loka Tata’andi dia ku mazulu. Yobe wabambuka ti mu ntama bima biabingi bia toma kabaka biatûka kwe Yehova. Wabanza ti tala ti watambula bima bia mbote, wafweti tambula mpe bima bia mbi. Buna watâ: ‘Nkumbu ya Yehova yasakumunu.’—Yobe 1:​20, 21. w22.06 21 par. 7

Yezu wahana ndwengosolo ya mpila yo kwe milongi miandi, ye mu Za 17:14. Kampe ndungananu ya titini tio tia mbikululu ya tumweni, tûka mvula 100 ziyôkele. Mu bwe? Ntangu fioti ha manima, bu bamana tûla Yezu Mutinu mu 1914, Satana bamukuma ku mazulu. Bwawu bu, ha mutoto kena bu kata kêla mfukulu’andi. (Nza. 12:​9, 12) Kâ, ka zingiri’â moko ko. Satana kena na tivuvu ko, mpe nkesi zazingi ze nandi; nkesi zandi kata sarila kwe kanda dia Nzambi. (Nza. 12:​13, 17) Ntiangu nza ya Satana yitomo yinaka kanda dia Nzambi. Kâ, kani kabwe, ka tufweti’â tatîna Satana na bilandi biandi ko. Kani tabâ na bunkuta, tulendi bâ na lukwikulu lwabâ na Paulo, bu kata: ‘Tala ti Mfumu na beto kena, nani lendi tu bela?’ (Rom. 8:31) Tulendi bâ na lukwikulu mu Yehova. w22.07 18 par. 14-15

Yezu keri’â na lwaka ko ti bisari bike biaketi bâ mu ntangu ya mansukina. Wazaba ti mbikululu ya titsoniki tia mikunga yitâka “Kanda diaku mbo ditihana mu luzolo lwa mutima mu tilumbu tia mukangu wa binwani biaku.”mbo yaketi lungana. (Mik. 110:3) Tala ti nsangu za mbote samunaka, Yezu na ngamba ya kwikama moko yikaka, mpe lubakusu hanaka mu bungu dia ndungananu ya mbikululu yo. Tisalu ku matu tita kwenda, kâ misamu mia mpasi mie kô mi tulendi telamana. Wumosi wa misamu mia mpasi mi bwabanaka na bisamuni bia Timfumu, ni nkwamusu. Ba-aposta, mfumu za mabundu, na bantu basaka politike bayizi sa ti bantu babîngi bamwinaka tisalu tieto mu mpila ya mbi. Tala ti bantu ba kanda dieto, ndiku zeto na bantu ba tusalaka na bo, babawisiri mu mpila yo, balendi tu sa tiya ngatu tabika mu bu sarila Yehova peleko tabika mu samuna. Mu nsi zakaka, mbo batutâka bunkuta batukwamisaka, bu batukanikinaka misamu mia mbi, bu batukangaka, kâ mpe bu batutûlaka ku boloko. w22.07 8 par. 1; 9 par. 5-6

Yehova zololo ti talongokaka Bibila ntangu zazansoni, mpe tatomo dimbitilaka mio mi tutangaka. Bu tusarilaka mio mi tulongokaka, timinu tieto ngolo tiyikamaka, mpe kwe Tata’eto dia ku mazulu tupusanaka. Buna, ngolo tubakaka za korela misamu mia mpasi. Yehova mpeve santu’andi mpe kahanaka kwe bô basikirilaka Zu diandi. Mpe mpeve yo yilendi tu hana ngolo ziyôkele mu korela mpasi za mpila na mpila. (2 Kor. 4:​7-10) Na lubaksusu lwa Yehova, “ngamba ya kwikama na ya ndwenga” mitu-diambu kadukisaka, video, na mikunga miamingi milendi tu bakisa mu yika timinu tieto ngolo na mu bâ ba vumbuka mu timpeve. (Mat. 24:45) Yehova wakubika kanda diandi mu zolosono na mu tindasana mu ntangu za mpasi. (2 Kor. 1:​3, 4; 1 Tes. 4:9) Mpangi zeto nkatika timina tie nawu mu tu bakisa mu tatamana mu bâ ba kwikama bu tubwabanaka na mpasi. w22.08 12 par. 12-14

Bu tuzonzela bifu bia mbote bia mpangi zeto, bindiku bia ngolo tutunga mpe luzolo lwa ngolo tiyikama mu timvuka.Ntangu zakaka, Bakristo ba yela balendi lembo bâ na mabanza mamosi peleko balendi bakana. Musamu wo waturila ntumwa Paulo na ndiku’andi ya mutima Barnabase. Babakala bo ba bole batomo bakana mu bungu ti mabanza ma swaswana meri nawu mu nata Marke mu nzietolo yi baketi sa. Mu nkesi za ngolo beri, buna bahambana. (Bis. 15:​37-39) Kâ Paulo, Barnabase, na Marke bayizi kârisa tidzunu ha kati diawu. Ha manima Paulo wazonzela Barnabase na Marke mu mpila ya mbote. (1 Kor. 9:6; Kol. 4:10) Beto mpe tufweti yirika misamu mie neto na mpangi za mu timvuka, mpe tufweti tatamana mu tûla mabanza meto mu bifu biawu bia mbote. Mu mpila yo, mbo tusingasa tidzunu na bumosi. w22.08 23 par. 10-11

Bu tuta kwe sariri ngolo mu landa mitieno mia buderede mia Yehova, tufweti bika tifu tia fundisaka bantu bakaka na tia banzaka ti tubayôkele. Mbo tutatamana mu bâ na mabanza ti ni “Yehova we Mfundisi ya mutoto wa mukaka.” (Mba. 18:25) Yehova ka tu hana nswa wo ko wa fundisaka. Tabongeno tifwani tia muntu weri na buderede, Yozefe. Keri’â fundisaka bampwana’andi ko, ni bu sa ti bamubongela mu mpila ya mbi. Bayaya bandi bamudingila miangu, bamuteka ku bungamba, mpe bahuna tata’awu ti Yozefe wafwa. Ha manima ma mivu, Yozefe wayizi vutu vukana na kanda diandi. Mu ntangu yîna Yozefe ntwarisi ya nsi ya ngolo yeri, lenda dieri nandi dia fundisa bayaya bandi mu ngolo, na ya ba karisila mbi mu mbi. Bayaya ba Yozefe bunkuta bwa bâ nawu ti kasila bo, ni bu sa ti batomo nionga mu misamu mi bayirika. Kâ, Yozefe wabatêla ti: ‘Ka lumonandi bunkuta. Ngano me ha tibuka tia Nzambi ndiena?’ (Mba. 37:​18-20, 27, 28, 31-35; 50:​15-21) Na kuluka kwakwansoni, Yozefe wabika Yehova kafundisa. w22.08 30 par. 18-19

Ngano zebi ti Yehova lendi ku sarila mu hana mvutu mu lusambulu lwa muntu? Ni bu sa ti mukuluntu wena, tibakisi mu tisalu, mupasuri-nzila, peleko tisamuni mu timvuka, Yehova lendi ku sarila. Lendi hana lubakusu ni bu sa ti ntwenia wena, wa nuna, mpangi ya bakala peleko ya yikento. Muntu wuzololo Yehova bu wumulombaka lubakusu, Yehova bakuluntu na bisari biakaka bia kwikama kavulu sarilaka mu mu bakisa. (Kol. 4:11) Diangana bweso bwa bunene bwena bwa sarila Yehova na mpangi zeto mu mpila yo! Tulendi bakisa bu kubâka timbevo tiyalanganaka, katastrofe, peleko nkwamusu. Tulendi dinga mu bakisa bampwana’eto, kâ wulendi bâ musamu wa mpasi tala ti kanda dia beto beni mpasi dita mona. Bu tuzoloko mu bakisa bampwana’eto, Yehova nsayi yibâka nandi mu ngolo zi tusarilaka mu sila bo.—Bin. 19:17. w22.12 22 par. 1-2

Luzolo ni bandu ya lukwikulu. Yezu watâ ti ntumunu zole ziyôkele bunene ni mu zolo Yehova na mu zolo bampwana’eto. (Mat. 22:​37-39) Luzolo lweto mu Yehova, beto lututumaka mu landa tifwani tiandi tia lunga bu kena muntu wu balendi tomo kwikila. Mu tifwani, luzolo mu mpangi zeto beto lututumaka mu lunda misamu miawu mia mansweki. Kani kabwe, ka tuzololo’â ko mu dukisa musamu wulendi ba fwemesa, wulendi ba fwisa nsoni, peleko wulendi ba sa mpasi. Tifu tia kuluka mpe beto titubakisa mu bâ bantu ba balendi kwikila. Mukristo wa kuluka ka wubâka na tîta ko dia zonzela misamu miangana ngatu katisongela kwe bantu. (Flp. 2:3) Ka dingaka ko ti bantu bakaka babanza ti misamu mia mfunu kazebi mi kafweti lembo zonzela. Tifu tia kuluka mbo titubakisa mpe mu lembo tâ mata-mata mu misamu mi lembo zonzelaka Bibila peleko mi lembo zonzelaka mikanda mieto misikamanaka mu Bibila. w22.09 12 par. 12-13

Mbazi yatâ kwe Daniele ti mbikululu za buku diandi, mbo baketi tomo za bakula kwe kanda dia Nzambi, kâ kani munkwa-mbi wumosi ka wubakula ko. (Dan. 12:10) Yi ni ntangu yi tufweti songela ti ka twena ku lweka lwa bankwa-mbi ko. (Mal. 3:​16-18) Yehova bantu ba kabongelaka ntiana timvwama tiandi tia ntalu, peleko fwa dia Yandi beni kakutakasa. Ntembe kâni, tuzololo tabâ ku lweka lo. Wa matieleka, mu ntangu ya nzitukulu tuta zinga. Kâ, misamu miamingi mia nzitukulu miyilama ntamana. Ntamana, mbo tumona nsuka ya mbi yayansoni. Ha manima, mbo tumona ndungananu ya kani dia sa Yehova kwe Daniele, ditâka ti: ‘Mbo telama mu tambula tikunku tiaku ku nsuka ya bilumbu.’ (Dan. 12:13) Ngano mbo kêlaka na timina diadiansoni tilumbu ti vutu ‘telama’ Daniele na bantu ba zololo? Tala ti ni bo, sa miamiansoni mi lenda mu bâ wa kwikama, mpe lendi bâ na lukwikulu ti nkumbu’aku mbo yitatamana mu bâ ya tsonama mu buku dia luzingu dia Yehova. w22.09 24 par.17; 25 par. 19-20

Kampe musamu wo watomo yika Ezekiele ngolo. Mu bungu dia nti? Ntembe kâni, wabambuka ti Yehova wasarila ntelo ya mpila yo bu kalomba Mose na Izaya mu kwizi bâ mbikuri zandi. (Ndu. 3:10; Iza. 6:8) Ezekiele wazaba mpe ti Yehova wabakisa mbikuri zo za zole mu telamana misamu mia mpasi. Buna, Yehova bu katêla Ezekiele mbala zole: ‘Nikutambikiri,’ mbikuri mabanza ma mbote meri nandi mu sikirila lubakusu lwa Yehova. Ha manima, Ezekiele wayizi tsoneka ntelo eyi mbala zazingi: ‘Zu dia Yehova diakunturila.’ (Ezk. 3:16) Mbala zazingi mpe katsoneka: “Zu dia Yehova diavutu kunturila.” (Ezk. 6:1) Ntembe kâni, Ezekiele lukwikulu lweri nandi ti Yehova wamutambika. Musamu wakaka, mu bungu ti Ezekiele mwana wa Nganga-Nzambi weri, kampe tata’andi wamulongesa bwe Yehova katêla mbikuri zandi za mu ntama ti mbo kababakisa. Kwe Izake, Yakobe na Yeremi, Yehova watâ: ‘Ni ndie naku.’—Mba. 26:24; 28:15; Yer. 1: 8. w22.11 2 par. 3

Ni bu sa ti Adame na Eva basumuka, mpe banata bala bawu ku lufwa, Yehova ka soba kani diandi ko. (Izaya 55:11) Zololo ti bantu ba kwikama bazinga mankululu. Taluzula misamu mia tâ mpe mia yirika Yehova mu lungisa kani diandi. Yehova wakanisina ti mbo kavumbula bantu ba fwa mpe mbo kabahana bweso bwa zinga mankululu. (Bis. 24:15; Tite 1:​1, 2) Muntu wa kwikama Yobe, lukwikulu lweri nandi ti Yehova timina die nandi dia vumbula bantu ba fwa. (Yobe 14:​14, 15) Mbikuri Daniele wazaba ti bantu mbo baketi vumbuka kwe ba fwa na tivuvu tia zinga mankululu. (Mik. 37:29; Dan. 12:​2, 13) Bayuda ba mu ntangu ya Yezu bazaba ti Yehova lenda die nandi dia hana “luzingu lwa mankululu” kwe bisari biandi bia kwikama. (Like 10:25; 18:18) Yezu mbala zazingi kazonzela kani dio mpe yandi beni bamuvumbula kwe ba fwa kwe Tata’andi.—Mat. 19:29; 22:​31, 32; Like 18:30; Za 11: 25. w22.12 4-5 par. 8-9

Yehova beto katulombaka mu bâ penepene na Yandi. (Zaki 4:8) Zololo ti kabâ Nzambi’eto, Tata’eto, mpe ndiku’eto. Yandi tusambulu tweto kahanaka mvutu, mpe beto katubakisaka mu ntangu za mpasi. Organizasio’andi kasarilaka mu tu longesa na mu tu kengerela. Tulendi bâ penepene na Yehova bu tumusambila, bu tutanga, mpe bu tudimbitila Zu diandi. Bu tusila bo, luzolo lwalwingi lukwizi bâ neto mu Yandi mpe mbo tumutonda. timina di kwizi bâ neto dia mu tumamana na dia mu hana mukembo wumufwanakane. (Nza. 4:11) Bu tutomo kwe longoke mu zaba Yehova, lukwikulu lweto mu Yandi na mu organizasio yi kasarilaka mu tu bakisa mbo lutomo kula. Kâ, Diabulu lukwikulu lweto mu Yehova na mu organizasio’andi kayêlaka mu bebesa malembe-malembe. Kâ, tulendi telamana nsalulu zandi. Timinu tieto bu tikwizi bâ ngolo mpe lukwikulu lweto mu Yehova bu lukwizi bâ lwa sikama, ka tuyambirika Nzambi’eto ko na organizasio’andi.—Mik. 31:​13, 14. w22.11 14 par. 1-3

Bakristo babingi ba matieleka bayizi hombesa timpwanza tiawu mpe bayizi tûla luzingu lwawu mu mpasi mu bungu dia luzolo lwawu mu Yehova Yandi we Ntwarisi ya Tomo Zangama. Bakristo bo ba matieleka nzengolo babongele ya tatamana mu bâ ba kwikama kwe Yehova. Bena ntiana Bayuda ba batatu batatamana mu bâ ba kwikama kwe Muntu Watomo Zangama, mpe ha manima wabavukisa mu tiya. Titsoniki tia Mikunga Davide, watsoneka musamu ewu mu bungu dia mfunu ya tatamana mu bâ ba kwikama kwe Nzambi: “Yehova mbo kafundisa makanda. Kumfundisa, ô Yehova bu ta têla buderede bwani na kwikama kwani.” (Mik. 7:​8, NWT) Davide wavutu tsoneka: ‘Bika kwikama na buderede bie kunkengerele.’ (Mik. 25:21) Diangana, mpila yiyôkele bubote ya bêla ni mu tatamana mu bâ ba kwikama kwe Yehova, mpe ka tukolamandi kwe yandi! Buna, mbo tubâ na mabanza mamosi na titsoniki tia Mikunga tiatsoneka: ‘Kiese kwe bô balandaka nzila ya [kwikama], na badiatilaka mu mutieno wa Yehova.’—Mik. 119:1. w22.10 17 par. 18-19

Mu bimoko biabâ na Yobe mu luzingu lwandi, timosi tieri tia swaswana—ni timoko tieri nandi na Yehova. Yehova wasarila mwa bifwani bia bima bi kasala mu yika ngolo lukwikulu lwa Yobe mu ndwenga na mu lenda die na Nzambi dia kipa bisari biandi. Mu tifwani, Nzambi wabambula Yobe ti ni Yandi kipaka bibulu, buna mbo kaketi mu kipa mpe. (Yobe 38:​39-41; 39:​1, 5, 13-16) Bu kayizi taluzula bima bia sala Nzambi, Yobe wayizi longoka bifu biabingi bia Nzambi. Beto mpe tulendi kwizi tomo zaba Nzambi’eto tala ti tutaluzuri bima bi kasala. Kâ, ntangu zakaka musamu wa mpasi wubâka kwe beto. Tala ti ku mumvuka wa toma tubêlaka, wulendi bâ musamu wa mpasi mu monaka bima biabingi bia sala Yehova. Ni bu sa ti ku hata tubêlaka, tulendi mona ti ka twena na ntangu yayingi ko mu longoka bima bio, ka ndandu tubakaka bu tubongaka ntangu, mpe bu tusarilaka ngolo mu taluzula bima bia sala Nzambi. w23.03 15 par. 1-2

Yezu wâta kwe milongoki miandi ti “midikutulu mia mutoto mia minene” na katastrofe zakaka mbo zaketi tulumuka ntete nsuka yatula. (Like 21:11) Wazonzela mpe ti bubi mbo bwaketi yangana, mu kati mwe na bumpumbulu na miangu na vwandi. (Mat. 24:12) Kani kabwe, Yezu katâ ko ti misamu mio mia mbi bantu balembo sarilaka Yehova kwa miaketi turila. Diangana, bisari biabingi bia Yehova biayizi bwabana na katastrofe. (Iza. 57:1; 2 Kor. 11:25) Yehova ka saka bimangu ko mu tu kengerela mu katastrofe, kâ mbo katuhanaka bima biabiansoni bie neto nsatu mu tatamana mu bâ mu tidzunu. Bu tutibanzila mpila yi tudiatila mbo tukwizi lunda tidzunu tieto mu ntangu yo. Ngano bu tubanzila musamu wo wuzololo tâ ti ka twena na timinu mu Yehova ko? Kâni. Bu tukubamaka mu bungu dia katastrofe, mbo tusongelaka ti lukwikulu lwe neto mu lenda die na Yehova dia tu kipa. Mu bwe? Zu dia Nzambi beto dikubikaka mu bungu dia musamu wo. w22.12 18 par. 9-10

Yozefe bu keri ku boloko, Yehova wasa ti mutinu wa Ezipte kabaka ndozi za nzitukulu. Bu kayizi wâ ti Yozefe lenda dieri nandi dia bangula ndozi, watambika bantu benda bamubonga ku boloko. Na lubakusu lwa Yehova, Yozefe wabangula ndozi zo, mpe Farao wayituku mu malongi ma mbote ma mu hana Yozefe. Bu kamona ti Yehova na mwana bakala wo keri, Farao wanoma Yozefe mu bâ muntu weri kipaka bidia bia Ezipte ya mukaka. (Mba. 41:​38, 41-44) Ha manima, nsatu ya yinene yayizi kota ku Ezipte na ku Kana kweri bêlaka kanda dia Yozefe. Yozefe wayizi bâ na lenda dia vukisa kanda diandi, buna, wayizi kengerela kanda diaketi butukila Masiya. Diangana, ni Yehova weri saka ti Yozefe kalenda misamu miamiansoni mi keri yirikaka. Ni bu sa ti bayaya ba Yozefe bayêla mu mu honda, Yehova wasobesa misamu mu mpila yaketi lungisa makani mandi. w23.01 17 par. 11-12

Muntu wusaka keba mu yandi beni peleko wusaka mayela, mitambu miamiansoni milendi bebesa tindiku tiandi na Yehova wutaluzulaka, mpe ngolo kasarilaka mu lembo bwa mu mitambu mio. Mu mpila yo, mu luzolo lwa Nzambi katatamana mu bâ. (Bin. 22:3; Yude 20, 21) Ntumwa Paulo watâ kwe Bakristo basa keba mu bawu beni. Mu tifwani, watâ ebu kwe Bakristo ba ku Efeze: ‘Seno mayela mu mpila yi lukwe diatiri, ka wena ko ti ntiana bantu bakondo ndwenga, kâ ntiana bantu bê na ndwenga.’ (Efz. 5:​15, 16) Timpeve tieto mu ntontolo tivulu kotaka, buna Bibila ditutindisi mu ‘tatamana mu bakula luzolo lwa Yehova ni lwe’ ngatu talenda mu telamana ntontolo zazansoni. (Efz. 5:17) Mu sa nsololo za mbote, tufweti dinga mu mona peleko mu zaba “luzolo lwa Yehova.” Tulendi sila bo bu tuvulu bonga ntangu ya longoka na ya dimbitila Zu dia Nzambi. Bu tutomo kwe bakuri luzolo lwa Nzambi na bu tukwe dingi mu bâ na “mabanza ma Yezu,” mbo tutomo kwizi bâ na lenda dia sarila ndwenga mu ndiatulu’eto ni bu sa ti ka kwena musiku ko.—1 Kor. 2:​14-16. w23.02 16-17 par. 7-9

Ngano mbala kwa vulu kipaka nzo’aku? Kampe ntete wakota yo, watomo ya sukula. Kâ nti bitula tala ti kuta vutu ya kipa ko? Ntiana bu zebi wo, mfunda na mvindu, ka bizingila ko mu kwizi dzunzama. Ngatu nzo’aku yatatamana mu bâ ya tsema, fweti vulu ya kipaka. Mpila mosi mpe, tufweti tatamana mu sa nsobolo mu mbanzulu zeto na mu timuntu tieto. Ntete tabatusu, tasa ngolo zazingi mu sa nsobolo zifwanane mu luzingu lweto, ngatu tatitsemesa mu mvindu yayansoni ya nitu na ya mpeve. (2 Kor. 7:1) Kâ tufweti sarila ngolo mu landa malongi ma Paulo matâka ti: “Lufweti tatamana mu bâ ba môna.” (Efz. 4:23) Mfunda na mvindu ya nza yi, bilendi kulu dzunzama mu beto. Kâ mu tatamana mu bâ ba tsema ha meso ma Yehova, na mu lembo bwa mu mutambu wo, tufweti taluzulaka mabanza meto, timuntu tieto na nsatu zeto ntangu zazansoni. w23.01 8 par. 1-2

Banza’eti bwe waketi mona ku mutima bu waketi wirikila Yezu ta longesa. Ngano mbala kwa keri zonzelaka Matsonoko ma santu ma kasimba mu mutu? Misamu miamiansoni mia zaba Yezu mu muntu’andi, mi tariri luzingu lwandi ntete kiza ha mutoto ni mu ntangu ya bateme’andi na bu bamutumba mu nzila ya mpeve santu ka vutu mia bambukila. Mu misamu mia ntete mi katâ ha manima ma bateme’andi, mpe mu misamu mia mansukina mi katâ ntete lufwa lwandi, Yezu wazonzela Matsonoko. (Lub. 8:3; Mik. 31:5; Like 4:4; 23:46) Mu mvula tatu na ndambu zi kayôkesa mu tisalu tiandi ha mutoto, Yezu Matsonoko keri vulu tangaka, ma keri zonzelaka, mpe ma keri bangulaka ha lungiri bantu. (Mat. 5:​17, 18, 21, 22, 27, 28; Like 4:​16-20) Mivu miayôka ntete kabatika tisalu tiandi, Yezu Zu dia Nzambi keri tangaka, mpe ntangulu keri vulu wirikila. Ntembe kâni, Mariya na Yozefe keri wirikilaka mbo beri zonzelaka Matsonoko. (Lub. 6:​6, 7) Mpe, Yezu na kanda diandi mu sinagoge beri kwendaka mu bilumbu bia Sabala. (Like 4:16) Kûna, ntangulu ya Matsonoko ma santu keri wirikilaka na bunsungu bwabwansoni. w23.02 8 par. 1-2

Diangana, misamu miamingi misaka ti tazolo Yehova. Mu tifwani, wayizi bakula ti ni Yandi we “Titeko tia luzingu” mpe ni Yandi hanaka makabu ma mbote na ma lunga. (Mik. 36:9; Zaki 1:17) Bima biabiansoni bi monaka bia mbote, kwe Nzambi’eto yikabaka mpe ya luzolo bitûkaka. Nkûlulu kabu dia toma diena dia tu hana Yehova. Mu bungu dia nti tulendi têla bo? Tataluzuleno tindiku tia ngolo tie ha kati dia Yehova na Mwana’andi. Yezu watâ: ‘Tata me kazololo’ mpe meno ‘Tata Yandi nzololo.’ (Za 10:17; 14:31) Tindiku tiawu tiayizi tomo kula ha kati dia miliare za mivu mi beri tintwari. (Bin. 8:​22, 23, 30) Buna, banza mpasi zamona Yehova bu kabika ti Mwana’andi wafwa. Yehova bantu ba katomono zolo—mu kati na nge mpe—ntiangu keri wa kubama mu hana Mwana’andi wu kazololo mu bungu dia nge na bantu bakaka, ngatu tabaka luzingu lwa mankululu. (Za 3:16; Nga. 2:20) Diangana wo ni musamu wa ntete wusaka ti tazolo Nzambi. w23.03 4-5 par. 11-13

Tufweti losa ndongosolo za ba-aposta. Yezu wasemba bantu bakaka beri mu timvuka tia Pergame beri singasaka tihambula na sekte. (Nza. 2:​14-16) Wasîka bantu beri mu timvuka tia Tiatire balembo kota misamu mia ndilu mia Satana, mpe wabatindisa mu simbirila matieleka. (Nza. 2:​24-26) Bakristo beri lembo ngolo mu timpeve batambula ndongosolo za bungungu, mpe wafwanakana ti basoba mabanza. Bwe musamu wo wuta tu tarila? Tufweti losa ndongosolo zazansoni zitelamanaka mbanzulu za Yehova. Ba-aposta balendi songela ti Nzambi batumamanaka, kâ ka babikaka ko ti ngolo za Nzambi zasala mu bawu. (2 Tim. 3:5) Musamu wa fioti wena mu zaba na mu losa ndongosolo za bungungu tala ti Zu dia Nzambi tutomo longokaka. (2 Tim. 3:​14-17; Yude 3, 4) Tumweni ti mfunu wena mu sa ti Yehova katambula nsambululu’eto. Tala ti tuyirikiri musamu wuta sa ti Yehova ka vutuandi tambula nsambululu’eto, tufweti kulu sarila ngolo mu tomesa misamu.—Nza. 2:​5, 16; 3:​3, 16. w22.05 4 par. 9; 5 par. 11