Atu oulula, mudhowenave kala osangalala

1-2. N’nga Yohova unoaona a-vi arumiwee oulula? (Salmo 92:12-14; muone thitho iruthiruthi .)

ATU vailambo yothene tanoira vyongo vyo-iyana taululanga. Mwaifwanafwani-o, n’nga munothuulela vahora yaoni nyo imbwi yoroma muruni mwinyu? Venango mwanoofuna i-khumi-amo mutu mwinango a-anaiyone. Mbwenye mwatoothuulela ira irana vyevi kunairi-e ira imbwi dhinango dha-amele. Ifwanafwani-oila inothonyi-edha mwemo mathuulelo oulula munakalele aliwa orucha wa mutu uliwethene vaekhene.

² Mbwenye Babi-u wa dhulu unoaona mo-iyana arumiwee oulula. (San. 16:31) Wa Yohova, aliwa tali ninga muri unova-a vyova-a vinjinji. (Muleri Salmo 92:12-14.) N’nga mwasiwa ngwani yen’na ndiifwanafwani-o yapama? Hora dhinjinji, miri inokaana mathakuru manjinji thitho inokaana mafolori onukhela, njenio inokalao wahora indendai. Miri yodabwi-a maningi ndi miri yamafolori yau Japau. Inango mwa miri ya mafolori yobaliila, itokalao wa vyawa 1000. Molandana na miri yen’na, abali oulula mbobaleya maningi simbwasimbwa vamethoni va Nlungu. Yohova kanoona imbwi baa-i. Liye unosimba maningi makalelo apama aabali naarongoli-u oulula, ninga vilela thitho roromeleya. Angalive ee-no, Yohova unothuulela vyongo vyapama vyaabali naarongolala.

3. Ongani ifwanafwani-o ya arumiwi oulula enao Yohova aa-indi-edhele liye basa ira akwakwaneli-edhe ifunelwee.

³ Ulula kunoiri-a ira mutu a-akale ofwanelela vamethoni va Yohova.a Vili ee-no namwasa oi hora dhinjinji Yohova atoo-indi-edha basa atu oulula ira takwakwaneli-edhe ifunelwee. Mwaifwanafwani-o, Sara ali angana vyawa 90 vahora yaongile Yohova ira unodha kala m’ma wa maziza othene thitho ira Mesiya unodha khumela mu ziza leli. (Mar. 17:15-19) Naliyene Mose ali oulula vahora yasakuliwile liye na Nlungu ira asogolele Aisraeli vokhuma Uiguputu. (Eki. 7:6, 7) Thitho rumiwi Juwau ali angaulunle vahora yavudheleliwile liye ira alembe mabukhu 5 a Bibilyani.

4. Movwelana na Sanganiko 15:15, chini inofuna kami-a abali naarongola oulula ira tavilele nyarwa dhinogumanana aliwa? (Muone thitho iruthiruthi.)

⁴ Ulula unodhi-a nyarwa dhinjinji. Rongola mwinango atoonga mothei-a ira: “Kaiira anoulula mbaatu ofooka.” Kala osangalalab unooda kami-a atu oulula ira taodenga vilela nyarwa dhinogumanana aliwa vaingumiiwa. (Muleri Sanganiko 15:15.) Muyofunjedha yei, ninoona vyongo vinaire atu oulula ira tadhowenganave kala osangalala. Thitho ninoona mwemo atu pingoni munaakami-edhele aliwa. Mbwenye yoroma, dhoweni nioneni mwasee vinokala vyorucha dhowanave kala osangalala vahora inoulula i-yo.

MWEMO ULULA MUNAKHUZELE ALIWA SANGALALA WINYU

5. N’nga chini inairi-e abali naarongola enango ira ta-asangalalenga?

⁵ N’nga ndi vyongo viivi vyevyo vinausukwali-eni? Venango munooda sukwala namwasa oi kamunoodave ira vyongo vinjinji ninga vyairecha nyo ndulimu. Thitho munooda thuulelanga vahora yali nyo zombwe mungana ingumi yapama. (Nam. 7:10) Mwaifwanafwani-o, rongola mwinango dhinalee Ruby aongile ira: “Ndinorucheya na vyopha thitho kandinooda irana vyongo ninga walelene. Masiki chinja vyowara unondirucha. Chikula mwendo ira ndiware meya ndi vyorucha maningi wa miyo. Mandhanga kano-inda yongo yonyemela namwasa wa urenda unophi-a vyano, mabasa o-orucha anokala orucha wa miyo.” Harold, wenuo alabilevo va Beteli, aongile ira: “Hora dhinango ndinosukwala namwasa oi kandinoidhiwa moda uli miyo va-eeni. Miyo ndatookaana dodoliso lotamanga. Mawaredhelo adhiveliwana miyo ali ugwa bola. Atu tanoonga ira: ‘Um’ponyedhe bola Harold namwasa oi liye kanoluza.’ Mbwenye va-eeni ndinoona ira kandinooda noponya wene bola.”

6. (a) N’nga ndi vyongo vinango viivi vinairi-e abali naarongola enango ira tasukwalenga? (b) N’nga chini inakami-e abali naarongola oulula sakula akala anofwanela tekenya karo venango a-tekenya? (Muone mu sanja yen’na muru oi “N’nga ndi-iye tekenya karo?”)

⁶ Hora dhinango munosukwala namwasa oi kamunaode dhisamalela mwekhene, simbwasimbwa akala ira munofuneela kami-o la mutu unausamalelengani venango akala munofuna ira mumakalenga vambo-i na mwaninyu. Hora dhinango munooda sukwala namwasa oi manungwinyu kali pama venango akala methwinyu kanoona thitho kamunooda wenda mwekhene. Vyongo ninga vyevi vinodha khuza sangalala winyu! Mbwenye muthuulelenga ira: “Yongo inoniiri-a kala apereso yavadhulu wa Yohova thitho waatu, kai dhisamalela okhene, kala okhene venango wenda okhene. Ninofwanela kala osikimiza ira Yohova unovwechecha moda munodhivwela i-yo. Yongo yofuneya maningi wa liye choi nitokaana rima waudhivela thitho m’simba liye naabali-u.—1Sa. 16:7.

7. N’nga chini inakami-e atu enao asukwanle namwasa othuulela ira venango khomoni khunofiya aliwa tangali angumi?

⁷ Venango munoova ira kamunaode kaana ingumi yolapela ira muone khomoni wa ilambwila. Akala vyongo vyevi vinousukwali-ani, n’nga chini inaukami-eni? Mudhilimbi-edhenga thuulela ira Yohova unodedi-edha moleva rima ira adhamali-e ilambo yothakalila. (Esa. 30:18) Mbwenye leva rima wa Yohova utokaana ifunelwee: ndi rumeli-a ira mamiliau aatu takaena ngari thitho hora yofunjedha vya liye nom’labela. (2 Pe. 3:9) Ee-no mwasukwala, mudhilimbi-edhenga thuulela ira mbaatu angasi enao anofuna dhavulumuwa namwasa oleva rima wa Yohova. Venango atu enango mwaaliwa tanodha kala abali a banjani mwinyu!

8. N’nga nyarwa dhedho abali naarongoli-u dhinogumanana aliwa dhinaairi-e irana vyongo vivi?

⁸ Mo-obala tunga li-u, akala ira kanili pama, ninooda kaana ilemeelo yoonga venango irana yongo yoi vasogolovee inooda nisukwali-a. (Nam. 7:7; Yak. 3:2) Mwaifwanafwani-o, rumiwi ororomeleya Yobo angarucheile, atoonga “madhu o-ofwanelela.” (Yob 6:1-3) Angalive ee-no, nyarwa dhamanungoni dhinooda iri-a mutu oulula onga venango irana vyongo vyoi kaafwanelele viirana. Mwaimbarimbari kavali mutu uliwethene una-indi-edhe basa ulula venango marenda ira a-akale oriya rima venango kanyi-edha atu enango ira taniirelenga yongo iliyothene. Nazindiyela ira kaniongile mwapama na mutu mwinango, ninofwanela m’pepesa mombaranya.—Mat. 5:23, 24.

VYONGO VINAIRE I-YO IRA NIDHOWENAVE KALA OSANGALALA

9. N’nga mwasiwa ngwani munofwanela rumeli-a ira atu enango taukami-engani? (Muone thitho viruthiruthi.)

⁹ Murumelenga kami-iwa naatu enango. (Agl. 6:2) Voroma, vinooda kala vyorucha. Rongola mwinango dhinalee Gretel aongile ira: “Hora dhinango vinorucha rumela kami-iwa namwasa oi kandinofuna ruchi-a mutu uliwethene. Vatoovira hora yolapela ira ndichinje mathuulelwanga norumela ira ndanoofuneela kami-o.” Ndawachela kami-o lokhumela waatu enango, unoarumeli-a ira takalenga osangalala namwasa ova-a. (May. 20:35) Mwaimbarimbari munooda kala osangalala noona udhivela na moda munousamalelani atu enango.

10. Mwasiwa ngwani kamunofwanela diwala simba vyevyo atu enango viuireleli aliwa? (Muone thitho viruthiruthi.)

¹⁰ Muthonyi-edhenga simba. (Ako. 3:15; 1 At. 5:18) Atu enango taniirela vyongo vyapama, ninosimba! Mbwenye hora dhinango ninooda diwala athonyi-edha simbao. Mbwenye nathonyi-edhanga imwerumweru noasimba, afwi-u tanoona ira ninoasimba va yongo iliyothene inoniirela aliwa. Leah, wenuo unosamalela abali naarongola oulula va Beteli aongile ira: “Rongola mwinango va Beteli vano, hora dhothene unolembecha makarta othonyi-edha ndisimba. Mwaimbarimbari madhu anolembecha liye mukartalee, anokalecha oyeva mbwenye mbondilimbi-a maningi. Ndinodhiveliwana makarta anondilembela liye, namwasa oi ndinokala osangalala idhiwa ira unosimba vyongo vyothene vinoira miyo.”

11. N’nga munakami-e a-vi atu enango? (Muone thitho viruthiruthi.)

¹¹ Muirenga vyongo vyothene vinaode nyo vokami-a atu enango. Mwakaangana hora yothuulela kami-a atu enango, vinooda ukami-ani ira mwa-athuulelenga nyarwa dhinyu. Sangani mwinango wau Afrika unofwanafwani-edhela ulula na limburo n’nango unokala mabukhu ofuneya maningi. Malivru ano-eliwa karinyani katinofunji-a thitho katinoonga mastoriya. Voi nyo muli “Bibilioteka yaingumi”, munofwanela roma ngunyo onga vyongo viidhi nyo wandela azombwe. Mwaafukenga vyofuka novuruwana vyowakhula viwa. Mwaathonyi-edhe mwasee irana ifunelo ya Yohova unodhi-a sangalala thitho hora dhothene vinokala vyapama wa i-yo. Mo-okaikela, munodha kala osangalala mwadidili-anga afwinyu aazombwe.—Sal. 71:18.

12. Movwelana na Esaya 46:4, n’nga Yohova alanyedhile ira unodha airelan’ni abali naarongoli-u oulula? (Muone thitho viruthiruthi.)

¹² Mulobelenga wa Yohova vepha kopolo. Hora dhinango munodhivwa kala ofooka mwaututuni venango mathuuleloni, mbwenye Yohova “kanochenyela venango fooka.” (Esa. 40:28) N’nga Yohova uno-indi-edha a-vi basa kopolodhee dho-okaana madile? Ndhila imbo-i kulimbi-a arumiwee oulula enao ali ororomeleya. (Esa. 40:29-31) Thitho liye utolanyedha ira unodha ukami-ani. (Muleri Esaya 46:4.) Hora dhothene Yohova unokwakwaneli-edha vilanyedhile liye. (Yos. 23:14; Esa. 55:10, 11) Nyo mwalobela wa Yohova nothuulela udhivelee thitho kami-olee, vinodha kala vyo-orucha ira mukale osangalala.

13. Movwelana na 2 Akoritiyo 4:16-18, n’nga ninofuneela thuulelan’ni? (Muone thitho viruthiruthi.)

¹³ Muthuulelenga ira kamunodhowanave kala oulula. Nathuulelanga ira nyarwadhi ti dhahora yoeva, vinodha kala vyo-orucha ira nivilele. Bibilya linonisikimizela ira ulula na nyarwa dha ingumi dhinodha mala. (Yob 33:25; Esa. 33:24) Ee-no nyo munoodha kala osangalala namwasa oi malambwinyu katimadhi, mbwenye anave udha sogolou. (Muleri 2 Akoritiyo 4:16-18.) N’nga atu enango tanaukami-eni a-vi?

VINAIRE ATU ENANGO IRA TAUKAMI-ENGANI

14. Mwasiwa ngwani ninofwanela ira naawendelenga venango aligarela abali naarongoli-u oulula?

¹⁴ Mukaena ilemeelo yowaredhela abali naarongola oulula thitho aligarela. (Aeb. 13:16) Abali naarongola oulula anodhivwa kala okhene. Bali mwinango oi kanooda khuma vandhe dhinalee Camil aongila ira: “Miyo ndinokalecha m’mba namaebe-i, nathana thitho nama-iyu. Ee-no ndinokalecha ochenyela maningi. Hora dhinango ndinodhivwa ninga ndili kalamu youlula ili tangani. Vyevi vinondiva-a raivwa thitho thakaleliwa.” Nawendelanga abali naarongola oulula, ninowaoni-a ira aliwa mbofumeya maningi thitho ninowadhiveliwana. N’nga vitoroma wuireelanivo nyo funa ligarela bali venango rongola oulula wa pingoni mwinyu ira mumam’mwaredhele, mbwenye nyo imwanana irana vyevyo? Namwasa oi ninokalecha opingeya, vyevi vinooda ireya. N’nga ninaode a-vi “onechecha vyongo vilivyofuneya maningi,” vyoi vinothangani-avo awendela abali naarongola oulula? (Afl. 1:10) Yongo imbo-i inofuna kami-a kukaana thandha wa malambo enao anofuna nyo tumiza mesangem venango ligarela bali venango rongola oulula wa pingoni mwinyu. Malo moonganga ira: ‘Ndinodadha weo,’ musakule dambo ira mudhowe mumam’mone.

15. N’nga ndi vyongo vivi vyevyo azombwe na abali oulula vinairele aliwa vambo-i?

¹⁵ Azombwe enango katinooda tapanya venango ira vyongo naatu oulula. Mbwenye kamusimbwe khumbanya na vyongo vyevi. Vinofuneya kukala xamwali wapama. (San. 17:17) Mudhilimbi-edhenga tapanya naabali naarongola oulula migumano ya-anarome venango yamala. Venango munooda afuka ira, n’nga ndi lemba livi la Bibilyani linousangalali-ani maningi? Venango avepha ira taonge vistoriya vyothei-a vyairecha aliwa tangali a-ima. Thitho munooda aitana ira mudhaonele vambo-i programa ya JW Broadcasting^®. Wenjedhela vevo nyo thitho munooda dhivelela malaba basa loi aliwa vaokhene katinooda lilaba. Mwaifwanafwani-o, n’nga aliwa tanofuneela kami-iwa ira tabaxari telefonini mwiwa mabukhu okami-a vofunjedhana? Rongola mwinango dhinalee Carol aongile ira: “Mwaaitane abali naarongola oulula ira tadhaire vyongo vinodhiveliwana nyo. Miyo nditoidhiwa ira nditoulula, mbwenye ndinofuna irana vinjinji vaingumila. Miyo ndinodhiveliwana gula vyongo, dhowa madya mumamburo munoguli-iwa vyodya nodhowa maona vyongo vyopanduchiwa.” Rongola mwinango dhinalee Mariya aongile ira: “Miyo nditokaana fwanga wa vyawa 90. Nito-iyana vyawa 57. Mbwenye miyo kandinobala vyevyo nawaredhanga, namwasa oi nawaredhanga ninotheecha thitho onela mafilime vambo-i. Thitho nagumanana yorucha, ninovepha malangi-o wa unango na fwae.”

16. Mwasiwa ngwani pyokami-a velela abali naarongoli-u ximitari?

¹⁶ Mwaavelelenga abali naarongola enao ali oulula ximitari. Malo moava-a boleya, nyo munooda avelela ira mumaone akala anotenderiwa pama na maifirmero thitho munooda ain’ganechecha maifirimero a ximitariao akala atoava-a kami-o lofwanelela thitho asamalela mofwanelela. (Esa. 1:17) Munooda kami-a oulula volemba malangi-o enao anom’mwandela ifirimeiro. Rongola mwinango oulula dhinalee Ruth aongile ira: “Hora dhinjinji ndadhowa ndekhene ximitari, maifermero katinororomela vyongo vinoawandela miyo. Hora dhinjinji maifirimero anoongecha vyongo ninga, ‘Yoruchinyu njamathuuleloni, munoonga vya murunimwinyu.’ Mbwenye ndadhowa na mutu unango maifrimero anondikami-a mofwanelela. Ndinosimba abali naarongola namwasa ofwanyanga hora yoi tandivelele ximitari.”

17. N’nga ndi vikhundu vivi vyaurumiwi vyevyo vinairele i-yo vambo-i na abali naarongola oulula?

¹⁷ Mulabenga vambo-i basa lolalee na abali oulula. Abali enango oulula katinaode dhowa malaleela vandhe na vandhe. Kathuulelani ira venango pingoni mwinyu mutokala rongola oulula. N’nga nyo munooda m’vepha ira mumalaleele vambo-i na karinyu? Venango munooda tukula pando ira amakaatedhe. Ndhila inango munooda m’vepha bali oulula ira auveleleni wanamafunjedhinyu Bibilya, venango munooda m’tukula namafunjedhinyu Bibilya ira mumairele funjedha wa Bibilya wa bali oululuo. I-yavo vyevyo, andimuwa apingoni anooda ona akala pyoodeya dhowa mairela gumano okozeela urumiwi vandhe va bali oulula. Nadhilimbi-edhanga ira nilemezenga abali naarongola oulula, Yohova unokala osangalala.— San. 3:27; Aro. 12:10.

18. N’nga ninodha tapanyan’ni muyofunjedha yo-arela?

¹⁸ Muyofunjedha yei itonithuucha moda Yohova munodhiveliwela liye thitho aona kala apereso yavadhulu abali naarongoli-u oulula. I-yo othene pingoni ninodhivwa thitho e-no! Ulula kai yongo yokweya, mbwenye nakami-o la Yohova nyo munooda dhowanave kala osangalala. (Sal. 37:25) Pyosangalali-a maningi idhiwa ira malambwinyu apama katimadhi, mbwenye anave udha! Mbwenye abali naarongola enango anolimbanana nyarwa dhinango: aliwa anosamalela m’mbo-i mwaabaliwa oulula venango mwana venango thitho xamwaliwa wenuo unobulela. N’nga aliwa tanaire a-vi ira tadhowenave kala osangalala? Muyofunjedha yo-arela ninoona moda unairena aliwa vyevi.