Sukolá mabɔkɔ na yo mpe pangusá yango!

NDENGE nini moto azwaka miyoyo to makɔnɔ mosusu oyo mauti na mikrobe? Lisangá moko ya minganga na États-Unis oyo etalelaka makɔnɔ oyo mautaka na mikrobe mpe oyo mapalanganaka elobi ete makɔnɔ 80 likoló na monkama ya lolenge wana mapalanganaka epai ya bato mosusu mpo na mabɔkɔ kasi na mopɛpɛ te. Ya solo, kosukola mabɔkɔ etalelami lokola lolenge moko oyo eleki ntina mpo na kopekisa ete bokɔnɔ moko epalangana te. Nzokande, bato mingi basukolaka ntango nyonso mabɔkɔ te nsima ya kouta na twalɛti to nsima ya kopangusa miyoyo, to liboso ya kosimba biloko ya kolya. Kasi, bato mosusu basukolaka mabɔkɔ na bango ntango nyonso. Nzokande, kosukola mabɔkɔ likolólikoló to kobwakela yango bobele mai mpamba ekoki te kolongola mikrobe nyonso.

Ezali mpe na ntina mingi kopangusa mabɔkɔ malamumalamu. Balukiluki na Iniversite ya Westminster, na ekólo Angleterre, bamoni ete bato mingi bakaukisaka mabɔkɔ na bango malamu te nsima ya kosukola yango, mingimingi soki bazali kosalela masini ya kokaukisa mabɔkɔ. Bato mingi basilisaka kokaukisa mabɔkɔ na bango na kopangusáká yango na bilamba na bango. Nzokande, lolenge wana ekoki kosala ete mikrobe oyo etikali na mabɔkɔ epalangana. Balukiluki yango balobi ete ezali malamu kokaukisa mabɔkɔ na papye ya kopangusa mabɔkɔ oyo esalelamaka bobele mbala moko to na elamba moko ya pɛto.

Lisangá ya États-Unis oyo etalelaka kopalangana ya makɔnɔ esɛngi kosalela lolenge oyo ya kosukola mabɔkɔ:

• Salelá ntango nyonso mai ya mɔ́tɔ oyo ezali koleka mpe sabuni ya fulufulu mingi. Soki osengeli kosukola mabɔkɔ na kantini to na eloko mosusu, sukolá yango mpe tyá nkisi oyo ebomaka mikrobe nsima ya kosalela yango. Bitendi ya bilamba oyo epɔli na mai ebongi te mpo na kopangusa mabɔkɔ.

• Niká mabɔkɔ makasi kino sabuni ebimisa fulufulu, na nsima landá kosukola na boumeli ya segɔnde 15. Niká mabɔkɔ ngámbo nyonso mibale malamumalamu, bakisa mpe katikati ya misapi mpe kati ya manzaka.

• Pɛtolá yango na mai ya mɔ́tɔ oyo ezali koleka.

• Kaukisa yango na epanguseli moko ya pɛto oyo esalelamaka bobele mbala moko mpe kosimba pɔmpi te to etyeli ya epanguseli te na mabɔkɔ oyo osili kosukola.

• Kangá pɔmpi wana osimbi epanguseli ya mabɔkɔ mpo ete mabɔkɔ etuta lisusu pɔmpi te.

• Bana basengeli kosukola mabɔkɔ na esika oyo ekoki kopesa bango nzela ya kotya mabɔkɔ na mai oyo ezali koleka. Salisá bango básala ndenge elobelemi awa, na nsima yo mpe sukolá mabɔkɔ na yo.