Liteya 30

Ndenge nini okoki kokangisa biteni nyonso ya diskur

1-3. Bokangisi ezali na ntina nini kati na diskur, mpe ndenge nini molobi akoki komesena kosalela yango?

¹ Soki bayoki na yo bakoki kolanda yo kozanga mpasi, wana diskur na yo mobimba ezali lokola liboke moko. Soki ezali boye te, ekosimba likebi ya bayangani ntango molai te. Ezali bongo likambo ebongi ete otyela yango likebi ntango ozali kobongisa diskur; yango wana pwɛ́ oyo “Kosalela maloba ya bokangisi lisolo” esengami kati na fiche ya Toli mpo na balobi.

² Biteni nyonso ya diskur bisengeli kokangisama moko na mosusu, moko na mosusu. Ntango mosusu, lolenge ya lisolo ekozalaka yango moko na molongo ya kolongobana oyo ekangisi biteni na yango nyonso. Nzokande, mbala mingi, kotya makanisi na molongo ekokaka te yango moko mpo ete diskur ekangisama malamu. Esengeli bapont to mitalaka mpo na kokangisa eteni moko ya diskur na eteni mosusu oyo elandi. Maloba to bafraze esengeli mpo na komonisa boyokani ezali kati na likanisi oyo obandi kolobela na likanisi oyo outi kolobela to mpo na komonisa mbongwana ya likanisi to ya ntango. Diskur ekokangisama malamu soki okosalela maloba ya bokangisi.

³ Na ndakisa, ebandeli, nzoto to katikati mpe esukiseli ya diskur na yo ezali biteni bikeseni. Nzokande osengeli kokangisa yango na maloba ya bokangisi. Bobele bongo, bapwɛ́ minene ya diskur ekokangisama na maloba ya bokangisi, mingimingi soki boyokani kati na yango ezali komonana polele te. Mbala mosusu, ata bafraze ata baparagrafe ezalaka na mposa ete ekangisama kati na yango na maloba ya bokangisi.

4-7. Motindo nini tokoki kosalela maloba ya bokangisi?

⁴ Kosalela maloba ya bokangisi. Mpo na kokangisa makanisi kati na yango, ekoki mbala mosusu kosalela maloba lokola oyo: lisusu, epai mosusu, bobele bongo, na yango, yango wana, lokola, na bongo, elingi koloba, nzokande, ntango, na nsima, nsima wana ete, soki totali, kasi, bongo na bongo. Maloba motindo oyo mazali na litomba mpo na kokangisa bafraze mibale to baparagrafe mibale.

⁵ Kasi mbala mingi maloba oyo ya bokangisi ekokaka te mpo na kokangisa biteni mibale ya diskur. Soki liloba moko to maloba mibale ekoki te, salela fraze mobimba to fraze mibale ya ndimbola mpo na kosalisa bayoki na yo kolongwa na likanisi moko kokoma na likanisi mosusu.

⁶ Metode moko ezali ya kokamata ndimbola ya likanisi oyo outi kolobela mpe kokotisa yango na ebandeli ya likanisi oyo elandi. Tosalelaka metode oyo mingi na mosala na biso ya ndako na ndako.

⁷ Kokangisama esengeli kozala bobele kati na makanisi mibale malandani te, kasi ntango mosusu ata kati na makanisi mibale oyo mazali mosika. Na ndakisa, esukiseli ya diskur esengeli kokangana na ebandeli ya diskur. Likanisi to elilingi moko osalelaki na ebandeli ya lisolo ekoki kolimbolama na esukiseli ya lisolo, mpo na komonisa ndenge ya kosalela yango, na motindo boye ete epusa bayoki na kosala eloko to komonisa ntina na diskur ezalaki nini. Kozongela likanisi yango to elilingi ezali kokangisa lisolo mpe litomba na yango ezali ete diskur mobimba ekozala lokola liboke moko.

8. Mpo na nini ebongi kotalela lolenge ya bayoki na yo mpo na koyeba kopona maloba ya bokangisi oyo okosalela?

⁸ Ekangiseli ebongi na bayoki. Kopona maloba ya kokangisa na yango biteni ya lisolo etali mingimingi bayoki. Ya solo, ezali na lolenge moko te ya bayoki oyo bazali na mposa na yango te, nzokande okoleka kosalela yango soki bayangani bameseni te na makanisi oyo ozali koteya bango. Na ndakisa, Témoin de Jéhovah akomona noki boyokani oyo ezali kati na mokapo moko ya Biblia oyo ezali kolobela nsuka ya biloko mabe ya ntango oyo mpe mokapo mosusu oyo ezali kolobela Bokonzi ya Nzambe. Kasi moyoki oyo akanisaka ete Bokonzi ya Nzambe ezali eloko bakoyambaka na motema, akomona boyokani yango noki te; ntina wana ebongi ete molobi akotisa na kati wana liloba moko to likanisi moko oyo ekozala lokola ekangiseli mpo na komonisa boyokani yango polele. Na mosala ya ndako na ndako, mbala mingi tokosalaka bongo.

9-13. Motindo nini diskur ekoki kosopama na molongo ebongi, mpe wapi bametode mibale ya moboko oyo tokoki kosalela mpo na kolimbola likanisi moko?

⁹ Pwé mosusu esengami na lokasa ya toli mpe ezali penepene na oyo touti kolobela, ezali boye ete “Lisolo epesami na molongo ebongi, kozanga kokatama”. Ezali lisengami ya moboko mpo ete bayoki bakoka kondimisama na diskur na yo.

¹⁰ Kopesa lisolo na molongo ebongi ekosalisa bayoki ete bakoka kososola yango kozanga mpasi, mpamba te bakomona boyokani ezali kati na biteni ndenge na ndenge ya lisolo oyo ezali lokola liboke moko. Molongo soko mpe kokanisa na kolongobana ekolimbola mpo na nini biteni wana bizali liboke moko. Lisolo ekokatana bitenibiteni te soki elimbweli ya molobi ezali komonisa ndenge likanisi ezali kokola to kokende liboso, na motindo boye ete biteni nyonso ya lisolo ekangisami lokola chene moko. Na ndakisa makanisi makoki kolimbolama na molongo banda na oyo ya moke kino na oyo ya monene, to na molongo etali bileko, na ntango ya kala mpe na ntango na biso ya lelo, to lisusu na molongo etali koyebisa mokakatano moko mpe na nsima komonisa ndenge ya kosilisa yango.

¹¹ Ezali na metode mibale ya minene mpo na kolimbola likanisi moko: (1) Koloba solo mbala moko mpe kopesa bilembo na yango; (2) Koboyisa liteya moko ya lokuta, mpo ete solo emonana yango moko. Na nsima etikali na molobi bobele ete amonisa ndenge ya kosalela solo oyo elobelami kati na diskur na ye.

¹² Ba oratere mibale bakoki kokanisa lolenge moko te. Ndakisa malamu mingi na kolobela lisolo bobele moko na mitindo mikeseni epesameli biso na ba Evanzile minei. Bayekoli minei ya Yesu bakomaki moto na moto lisolo na ye na ntina etali mosala oyo Yesu asalaki. Ezali masolo minei makeseni; kasi nyonso ezali koloba makambo na molongo na yango. Mokomi nyonso na evanzile azali kolimbola lisolo mpo na kokoma na mokano moko, mpe alongi kokoma na yango.

¹³ Mokengeli na eteyelo to ndeko oyo aponami mpo na kopesa yo toli asengeli koyeba mokano nini ozali kolanda kati na diskur na yo mpe akomona soki lolenge na yo ya kolimbola makanisi na yo ekokani na yango. Na yango, okoki kosalisa ye, mpe bayoki na yo, soki okoyebisa ntina ya diskur na yo kati na maloba na yo ya ebandeli mpe komonisa na esukiseli na yo ya lisolo ndenge ya kosalela yango.

14, 15. Monisa mpo na nini ezali ntina mingi ya kobimisa makanisi na molongo ebongi.

¹⁴ Makanisi mapesami na molongo ebongi. Wana ezali yo kotya makanisi na yo na molongo to ozali kotonga plan na yo, luka koyeba soki likanisi mokomoko eyokani na oyo ezali liboso na yango. Omituna ntango nyonso mituna milandi: Pwé nini elandi mpe ekangani na oyo nauti kolobela? Esili ngai kokoma na pwɛ́ oyo, motuna nini bayoki na ngai bakoki komituna? Nsima wana omituni motuna oyo, etikali na yo bobele koyanola. Esengeli ete bayoki na yo bazala ntango nyonso na likoki ya koloba: “Na kotalela nyonso oyo outi kolimbola, nasimbi ntina na pwɛ́ ya nsuka oyo olobeli.” Nzokande, soki obongisi nzela boye te, ndeko oyo azali kopesa yo toli akoki komona ete bapwɛ́ elobelami na molongo ebongi te mpe eloko moko ezangi.

¹⁵ Wana ezali yo kobongisa makanisi oyo okosalela na diskur na yo, kamata oyo elandani yango moko mpe ekangani. Luka komona boyokani kati na biteni bikeseni, na nsima tya yango na molongo ebongi. Ezali lokola bakotongaka ndako. Nani akotongisa ndako kobanda bobele na mur kozanga kotya fondasió to akolekisa batiyo ya mai nsima wana ete basili kotya bétó? Orateur asengeli kosala se ndenge moko. Eteni moko na moko na diskur na ye esengeli kosimba lisolo mpe kopesa yango makasi; makanisi makolandana na molongo, mokomoko ezali kokokisa oyo ezali liboso na yango mpe ezali kobongisa nzela mpo na oyo elandi. Molongo kati na yango obongisi makanisi na yo esengeli koyebana ntina na yango.

16-20. Ndenge nini okoki koyeba ete makanisi nyonso oyo oponi mpo na diskur na yo mazali na boyokani na motó ya likambo?

¹⁶ Tika pembeni makanisi oyo matali teme na yo te. Likanisi nyonso oyo okani kosalela esengeli kozala na boyokani mpenza na motó na likambo na yo, soki te bapwɛ́ mosusu ekomonana lokola moto abimi libanda ya lisolo, lokola moto azali koloba makambo mazangi ntina mpe mazali na boyokani te kati na yango.

¹⁷ Ekoki kozala ete likanisi moko emonani lokola ezali libanda ya lisolo, kasi olingi kosalela yango mpo na ntina moko oyo omoni. Ndeko oyo akopesa yo toli akomona yango mabe te soki nde ekozala na boyokani na teme na yo mpe soki okokotisa yango na esika ebongi mpo ete ebebisa molongo ya lisolo te.

¹⁸ Ndenge nini okoki koyeba noki ete likanisi boye to likanisi boye ezali na boyokani na motó na likambo, wana ezali yo kobongisa diskur? Awa nde okomona litomba ya kosalela plan ya maloba ya ntina to mots clés. Plan motindo oyo ekosalisa yo mpo na kotya makanisi na yo na molongo. Zwa note mpo na yango likoló na bafiche oyo na nsima okolandisa yango engebene molongo moko elongobani. Yango ekopesa yo nzela na koyeba ndenge nini kolimbola makambo obongisi, mpe okoyeba makanisi nyonso oyo mazali lokola mopaya na teme na yo. Soki makanisi mosusu mazali koyokana te na motó na likambo mpe ozali komona esika ya kokotisa yango te, esengeli ete obongola yango kokokisa yango na teme, soki omoni ete ekoki kozanga te mpo na kosimba lisolo na yo. Soki okoki kobongola yango te, tika yango pembeni mpo ete ezali mopaya na lisolo na yo.

¹⁹ Na yango, tomoni ete teme ya diskur na yo, oyo oponi yango engebene bayoki na yo mpe mokano ozali kolanda, yango nde ekokata soki pwɛ́ moko ezali na boyokani na teme na yo to te. Engebene makambo okutani na yango mpe boyebi ya bayoki na yo, ezali na makanisi oyo okomona ete ekoki kozanga te mpe mosusu okomona yango ete ezali libanda ya lisolo na yo. Nyonso etali bayoki mpe teme oyo oponi.

²⁰ Na kotalela nyonso oyo touti kolobela, kino na meko nini tokoki kosolola makambo nyonso oyo tozwi kati na lisolo moko? Ekoki te ete tobebisa molongo mpe boyokani ya makanisi bobele mpo ete tolingi kolobela bapwɛ́ nyonso oyo etali teme yango. Nzokande eleki malamu kopona kadre moko oyo ekopesa yo nzela ete olimbola malamumalamu bapwɛ́ mingi, mpo ete masolo ya bayekoli ezala eteni moko ezali koteya bato kuna na Eteyelo ya mosala ya Nzambe. Makanisi ya ntina oyo masengeli mpo na kolimbola lisolo makoki kotikama pembeni te.

21. Mpo na nini ezali litomba mingi ete obosana ata likanisi moko ya ntina te?

²¹ Kobosana likanisi ya ntina ata moko te. Nini ekosalisa yo na koyeba ete pwɛ́ boye to pwɛ́ boye ezali idée clé to likanisi ekoki kozanga te kati na diskur? Soki okoki kokoma na nsuka ya diskur na yo te kozanga kolobela pwɛ́ wana, elingi koloba ete yango ezali na ntina monene. Ezali na esika mpo na kolimbola lisolo na molongo ebongi mpe kozanga kokatama. Okanisi boni soki moto atongisi ndako ya étage kasi eskaliye ezali te? Bobele bongo, diskur oyo ezangi bapwɛ́ mosusu ya ntina ekozala na kolongobana te mpe ekozala lokola bitenibiteni. Bato bakomona ete eloko moko ezangi mpe bayoki mosusu bakokoka kolanda molobi te. Nzokande ekozala boye te soki biteni nyonso ya diskur na yo bikangisami malamu mpe bilakisami na molongo ebongi.