Mituna ya batángi

Mpo na nini, ndenge emonisami na 1 Samwele 19:12, 13, Davidi, mosambeli ya sembo ya Yehova, atikaki ete mwasi na ye Mikala azala na ekeko?

Libosoliboso, tótalela naino makambo oyo elekaki ntango likambo yango esalemaki. Ntango mwasi ya Davidi ayokaki ete Mokonzi Saulo alingi koboma Davidi, asalaki nokinoki mpo na kobikisa ye. Biblia elobi boye: “Mikal akitisi Davidi ut’o lininisa. Bongo Davidi akimi mpe abiki. Mikal akamati ekeko ya ndako [oyo, na ntembe te ezalaki lokola moto, na molai mpe monene], atii yango o mbeto, akamati nsuki ya ntaba, atandi yango malamu o motó mwa mbeto mpe azipi yango na elamba.” Ntango bato oyo Saulo atindaki bayaki mpo na kokanga Davidi, Mikala ayebisaki bango ete: “Azali kobele.” Mayele oyo asalelaki esalaki ete Davidi azwa ntango ya kokima mosika.​—1 Samwele 19:11-16, Liloba lya Nzambe.

Biloko oyo bato ya arkeoloji bakundoli emonisi ete na ntango ya kala, bikeko wana ezalaki kaka mpo na losambo te, kasi mpe mpo na makambo mosusu ya mibeko. Na ntango wana, bazalaki kosalela bikeko ndenge lelo oyo bato basalelaka buku ya lopango to testama mpo na komonisa ete bango nde basangoli eloko boye to boye. Ekoki mpenza kozala ete na bantango mosusu, soki moto azali na ekeko ya ndenge wana, ezalaki komonisa ete azali na lotomo ya kosangola biloko oyo bokilo na ye atiki. Yango ekoki komonisa ntina oyo, ndenge lisolo mosusu ya Biblia elobi yango, Laele azwaki bikeko ya tata na ye mpe tata na ye alukaki na ndenge nyonso bázongisela ye yango. Ntango Laele azwaki bikeko wana, mobali na ye Yakobo ayebaki ata eloko moko te.​—Genese 31:14-34.

Ntango ekólo Yisalaele ebotamaki, Nzambe apesaki bango Mibeko Zomi; mobeko ya mibale epekisaki kosala bikeko. (Exode 20:4, 5) Na nsima, mosakoli Samwele alobelaki mobeko yango ntango asololaki na Mokonzi Saulo. Alobaki boye: “Kotomboka ezali lokola lisumu ya ndɔki mpe nko ezali lokola lisumu ya bikeko.” (1 Samwele 15:23) Yango wana, tokoki kokanisa ete na Yisalaele bazalaki kosalela bikeko te mpo na komonisa ete moto azali na lotomo ya kosangola eloko moko. Atako bongo, Bayisalaele mosusu bakangamaki kaka na biyambayamba wana oyo Bayuda bazalaki na yango liboso. (Basambisi 17:5, 6; 2 Mikonzi 23:24) Lokola Mikala azalaki na ekeko oyo abombaki na kati ya biloko na ye, yango ekoki kolimbola ete azalaki kotyela Yehova motema mobimba te. Ekoki kozala ete Davidi ayebaki te ete Mikala azalaki na ekeko yango to ayebaki kasi, lokola azalaki mwana ya Mokonzi Saulo, atikaki ete azala na yango.

Ndenge oyo Davidi amipesaki mobimba epai ya Yehova emonisami na maloba oyo: “[Yehova] azali monene mpe akoki na kokumisama; ye azali kotosama liboso ya banzambe nyonso. Mpo ete banzambe nyonso ya bato bazali bikeko, nde [Yehova] asalaki lola.”​—1 Ntango 16:25, 26.

[Elilingi na lokasa 29]

Mobeko ya mibale kati na Mibeko Zomi epekisaki kosala bikeko lokola oyo

[Eutelo ya bafɔtɔ]

Euti na buku The Holy Land, Vol. II, 1859