Yebá kopesa biyano

TOKOKI kokokanisa mituna ya bato mosusu na libanga oyo ezali na kati ya mai mpe ebimisi nsɔngɛ na yango mwa moke na libándá. Ndambo oyo ezali komonana ekoki kozala moke, nzokande ndambo ya monene ebombani na kati ya mai. Mbala mingi, likanisi oyo ebombami na nsima ya motuna moko ezalaka na ntina mingi koleka motuna yango moko.

Ata soki moto oyo atuni yo motuna yango alingi mpenza kozwa eyano, osengeli koyeba ndenge oyo okoyanola na motuna na ye mpe yango esɛngi ete oyeba malamu nini okoloba mpe ndenge nini okoloba yango. (Yoa. 16:12) Ndenge Yesu amonisaki yango epai ya bantoma na ye, na bantango mosusu, moto akoki kotuna makambo oyo etali ye te to makambo oyo ezali na ntina moko te mpo na ye.​—Mis. 1:6, 7.

Makomami epesi biso toli oyo: “Tiká liloba na bino ezala ntango nyonso kitoko, eyeisama elɛngi na mungwa, mpo na koyeba ndenge oyo bosengeli kopesa moto moko na moko eyano.” (Kols. 4:6) Yango wana, liboso tópesa eyano, tosengeli kaka te koyeba nini tokoloba, kasi tosengeli mpe koyeba ndenge oyo tokoloba yango.

Luká koyeba mpo na nini moto yango atuni motuna yango

Basadukai balukaki kokanga Yesu na motambo mpo na motuna moko etali lisekwa ya mwasi moko oyo abalaki mbala ebele. Nzokande, Yesu ayebaki ete bango bazalaki kondima lisekwa te. Yango wana, ntango apesaki bango eyano, Yesu ayanolaki na motuna na bango na ndenge oyo ebongaki mpenza mpo na kobimisa likanisi ya lokuta oyo etindaki bango bátuna motuna wana. Yesu alimbolaki likambo yango na mayele mpenza mpe asalelaki lisolo moko ya Makomami, oyo bato yango bayebaki malamu mpenza, mpo na komonisa bango likambo moko oyo batalelaki te liboso: likambo oyo emonisi polele ete Nzambe akosekwisa bato oyo bakufá. Eyano na ye ekamwisaki mpenza banguna na ye mpe babangaki kotuna ye lisusu mituna.​—Luka 20:27-40.

Ndenge moko mpe, mpo na koyeba kopesa biyano, osengeli koyeba makanisi ya bato oyo batuni yo mituna mpe makambo oyo ezali kotungisa bango. Na ndakisa, moninga na yo moko ya kelasi to ya mosala akoki kotuna yo ntina oyo osalaka fɛti ya Noele te. Mpo na nini azali kotuna motuna yango? Azali mpenza koluka koyeba ntina oyo osalaka fɛti yango te, to azali kaka komituna soki bapesi yo nzela omisepelisa? Mpo na koyeba yango, osengeli mbala mosusu kotuna ye mpo na nini atuni motuna yango. Na nsima, okoki kopesa ye eyano oyo ebongi. Okoki mpe kosalela libaku wana mpo na komonisa ndenge oyo kolanda toli ya Biblia ebatelaka biso na makambo mosusu oyo esalemaka na bafɛti ya lolenge wana oyo ekómaka motungisi mpe kilo mpo na bato.

Tózwa, na ndakisa, babengi yo oyebisa bana-kelasi makambo etali Batatoli ya Yehova. Ntango osilisi lisolo na yo, bakoki kotuna yo mituna. Soki mituna na bango ezali sembo mpe polele, ekozala malamu opesa bango biyano ya mikuse mpe ya polele. Soki mituna na bango emonisi makanisi mabe oyo bato mingi bazalaka na yango, ekozala malamu liboso opesa bango eyano, olobela naino makambo oyo esalaka ete bato bázala na makanisi boye to boye mpe mpo na nini Batatoli ya Yehova baponaka kolanda mitinda ya Biblia. Mbala mingi, ezali malamu kotalela mituna yango lokola makambo oyo ezali kotungisa bango, na esika ya komona yango lokola nde bazali kotumola yo, ata soki emonani ete ezali bongo na ndenge oyo batuni yango. Eyano na yo ekosalisa yo ofungola makanisi ya bato oyo bazali koyoka yo, ekoyebisa bango makambo oyo ezali solo mpe ekolimbola bavɛrsɛ oyo esimbi bindimeli na biso.

Okoloba nini soki mokonzi na yo ya mosala aboyi kopesa yo nzela okende na liyangani moko? Libosoliboso, talelá makambo ndenge ye azali kotalela yango. Akondima soki osɛngi ye ete na ntango mosusu otikala kosala nsima ya ngonga ya mosala? Akobongola makanisi na ye soki olimboleli ye ete mateya oyo tozwaka na mayangani na biso esalisaka biso tózala bato ya sembo na esika ya mosala, bato oyo bakonzi bakoki kotyela motema? Soki omonisi ete ozali mpe kotalela matomba na ye, mbala mosusu ye mpe akotalela makambo oyo amoni ete ezali na ntina mingi na bomoi na yo. Bongo soki alingi ete osala likambo moko oyo ezali sembo te? Monisá ye na maloba ya polele mpe salelá likanisi moko ya Biblia ete okoki kosala yango te. Kasi ekoki kozala malamu mpenza soki olimboleli ye naino malamumalamu mpo na komonisa ye ete moto oyo andimi kokosa to koyiba mpo na ye akoki mpe kondima kokosa to koyiba biloko na ye, boye te?

Mbala mosusu ozali mwana-kelasi mpe olingi te kosangana na misala mosusu ya kelasi oyo eyokani na Makomami te. Kobosana te ete mbala mosusu molakisi akondima likanisi na yo te mpe mokumba na ye ezali ya kotya disiplini na kelasi. Mikakatano oyo okokutana na yango ezali oyo: (1) kotalela makambo oyo ezali kotungisa ye, (2) kolimbola ekateli na yo na limemya mpenza mpe (3) kokangama na makambo oyo oyebi ete ekosepelisa Yehova. Mpo olonga mpenza, mbala mosusu ekosɛnga ete obakisa makanisi mosusu na esika ya kolobela bindimeli na yo kaka mbala moko mpe na mokuse. (Mas. 15:28) Soki ozali mwana, na ntembe te, tata to mama na yo akosalisa yo obongisa makambo oyo okoloba.

Na bantango mosusu, mokonzi moko akoki kofunda yo mpe osengeli komonisa ete bifundeli na ye ezali lokuta. Mokonzi moko ya bapolisi to ya Leta to mpe zuzi moko akoki kosɛnga yo oyanola na mituna oyo etali kotosa mobeko moko, ndenge oboyi kokɔta na makambo ya politiki to na milulu ya ekólo. Ndenge nini osengeli koyanola? Biblia epesi toli oyo: “Na elimo ya boboto mpe na limemya makasi.” (1 Pet. 3:15) Lisusu, omituna mpe mpo na nini makambo yango ezali kotungisa bango, mpe monisá na limemya mpenza ete okangi ntina ya likambo oyo ezali kotungisa bango. Na nsima, okoloba nini? Ntoma Paulo amonisaki ndenge mibeko ya Baloma ezalaki kobatela ye. Yo mpe okoki komonisa ndenge oyo mibeko ya Leta ezali kobatela yo. (Mis. 22:25-29) Mbala mosusu soki olobeli masolo oyo emonisi ekateli ya baklisto ya ekeke ya liboso mpe ya Batatoli ya Yehova na mokili mobimba, yango ekobongola makanisi ya mokonzi yango. To okoki komonisa ndenge bato oyo bandimaka bokonzi ya Nzambe basalaka makasi bátosaka mpenza ntango nyonso mibeko ya bato oyo ezali malamu. (Lom. 13:1-14) Na likambo ya ndenge wana, mbala mosusu bakondima yo soki osaleli Makomami mpo na komonisa ntina oyo oboyi kosala likambo boye to boye.

Moto oyo atuni yo motuna andimaka Makomami to te

Ntango ozali kokanisa ndenge oyo okopesa eyano, mbala mosusu osengeli mpe koluka koyeba soki moto oyo atuni yo motuna andimaka Makomami Mosantu. Yesu asalaki bongo ntango apesaki eyano na motuna oyo Basadukai batunaki ye mpo na lisekwa. Lokola ayebaki ete bazalaki kondima kaka makomi ya Moize, Yesu azwaki lisolo moko oyo ezali na mikanda mitano ya liboso ya Biblia mpo na kolimbolela bango likambo yango. Abandaki na maloba oyo: “Kasi likambo oyo ete bakufi bazali kolamuka ata Moize amonisaki yango polele.” (Luka 20:37) Ndenge moko mpe ekoki kozala malamu soki olobi maloba ya bavɛrsɛ oyo moto yango andimaka mpe ayebi yango.

Bongo soki moto yango aboyaka kondima Biblia? Talá likambo oyo Paulo asalaki na Ngomba Aleopaji, ndenge ekomami na lisolo oyo ezali na Misala 17:22-31. Ateyaki solo ya Makomami, kasi alobaki mbala moko te ete euti na Biblia. Yo mpe okoki kosala bongo soki esengeli. Na bisika mosusu, osengeli kosolola na moto moko mbala mingi liboso obanda kotángela ye bavɛrsɛ na Biblia. Ntango olingi kotángela ye Biblia mpo na mbala ya liboso, na esika ete oloba na ye mbala moko ete ezali Liloba ya Nzambe, ekozala malamu omonisa ye naino mpo na nini mpenza esengeli tótalelaka Biblia. Kasi mokano na yo ezali ete opesa ye litatoli polele mpo na mokano ya Nzambe mpe na nsima, otika ye moko amona makambo oyo Biblia elobi. Biblia esimbaka mpenza mitema ya bato makasi koleka maloba nyonso oyo biso moko tokoki kobimisa.​—Ebe. 4:12.

“Ntango nyonso kitoko”

Lokola Yehova ye moko azali na boboto, ebongi mpenza ete maloba ya basaleli na ye ezala “ntango nyonso kitoko, eyeisami elɛngi na mungwa”! (Kols. 4:6; Ex. 34:6) Yango elimboli ete tosengeli koloba na boboto mpenza, ata esika oyo emonani ete moto yango abongi te na komonisela ye boboto. Maloba na biso esengeli kosepelisa, esengeli te kozala maloba ya makasi to oyo ezangi mayele.

Mokolo na mokolo, bato mingi bazali kokutana na mikakatano minene mpe, bazali kokutana na bato oyo bafingaka to batumolaka bango. Ntango tokei kotala bato ya ndenge wana, bakoki mbala mosusu kosilika na biso. Ndenge nini tokoyanola? Biblia elobi boye: “Eyano oyo epesami na boboto ekokitisa nkanda.” Eyano ya ndenge wana ekoki mpe kobongola likanisi ya moto oyo azalaki kotɛmɛla biso. (Mas. 15:1; 25:15, NW) Soki elobeli na biso mpe mongongo na biso ezali komonisa boboto mpenza epai ya bato oyo bayokaka maloba ya makasi mokolo na mokolo, yango ekoki mpenza kosepelisa bango mpe bakoki koyoka nsango malamu oyo tomemeli bango.

Ezali na ntina moko te ete tówelana na bato oyo bazali komemya solo ata moke te. Kasi mposa na biso ezali ete tósalela Makomami mpo na kolimbolela bato oyo bandimi ete tósolola na bango. Ezala tokutani na likambo nini, tóbosana te ete tosengeli kopesa eyano na boboto mpenza mpe na kozanga kobanga, tómonisa ete bilaka ya Nzambe ezali na motuya mpe totyelaka yango motema.​—1 Tes. 1:5.

Makambo oyo moto ye moko asengeli kopona mpe oyo etali lisosoli na ye

Soki moyekoli moko ya Biblia to ndeko moko na kati ya lisangá atuni yo nini asengeli kosala na likambo moko boye, eyano nini okopesa ye? Mbala mosusu oyebi likambo oyo yo moko okoki kosala. Kasi moto na moto asengeli komema mokumba na ye mpo na bikateli oyo azali kozwa na bomoi na ye. (Gal. 6:5) Ntoma Paulo alobi ete alendisaki bato oyo ye ateyaki ete bázala na “botosi na nzela ya kondima.” (Lom. 16:26) Yango ezali ndakisa malamu oyo tosengeli kolanda. Moto oyo azwaka bikateli kaka mpo na kosepelisa moto oyo ateyaki ye Biblia to moto mosusu, azali nde kosalela bato, kasi azali kotambwisa bomoi na ye na kondima te. (Gal. 1:10) Yango wana soki opesi moto oyo atuni yo motuna eyano ya mokuse mbala moko, mbala mosusu yango ekosalisa ye mpenza te.

Ndenge nini okoki koyanola na lolenge oyo eyokani mpenza na toli ya Biblia? Okoki kobenda likebi na ye na mitinda mpe na bandakisa ya Biblia oyo ebongi. Na makambo mosusu, okoki kolakisa ye ndenge nini ye moko akoki kolukaluka na mikanda mpo amona mitinda mpe bandakisa yango. Okoki kolobela mitinda yango mpe matomba ya bandakisa yango elongo na ye, kozanga koyokanisa yango na likambo oyo akutani na yango. Tuná ye soki amoni ete makambo yango ekoki kosalisa ye azwa ekateli ya malamu. Lendisá ye atalela mitinda mpe bandakisa yango mpo na koyeba makambo oyo asengeli kosala mpo na kosepelisa Yehova. Soki osali bongo, ozali kosalisa ye ‘asalela makoki na ye ya kososola mpo na kokesenisa ná malamu ná mabe.’​—Ebe. 5:14.

Ndenge ya kopesa biyano na makita ya lisangá

Mbala mingi, makita ya lisangá epesaka biso libaku ya komonisa kondima na biso polele na miso ya bato nyonso. Tosalaka yango mpe ntango tozali koyanola na mituna. Ndenge nini tosengeli koyanola? Tosengeli kozala na mposa ya kokumisa Yehova to ya kolobela bolamu na ye. Davidi, mokomi ya nzembo, asalaki mpe bongo ntango azalaki na kati ya “koyangana monene.” (Nz. 26:12) Lokola ntoma Paulo alendisi biso, tosengeli mpe kopesa biyano oyo ezali kolendisa bandeko ya lisangá mpe ezali kotinda bango “na bolingo mpe na misala malamu.” (Ebe. 10:23-25) Soki toyekoli mateya yango na ndako, yango ekoki kosalisa biso tópesa biyano ya ndenge wana.

Ntango ozali kopesa eyano, maloba na yo ezala na mindɔndɔ te, ezala milaimilai te mpe ezala polele. Kolobela paragrafe mobimba te, lobelá kaka likanisi moko. Soki opesi kaka ndambo ya eyano, yango ekopesa nzela ete bandeko mosusu bábakisa makanisi mosusu. Ezali mpenza malamu kolimbola bavɛrsɛ oyo ezali na mokanda, kasi bakomi maloba na yango te. Ntango ozali kolimbola yango, salá makasi obenda likebi ya bato na ndambo ya maloba ya vɛrsɛ yango, oyo eyokani mpenza na likanisi oyo bozali kotalela. Mesaná kopesa eyano na maloba na yo moko, na esika ya kotánga mbala moko na paragrafe. Komitungisa te soki eyano na yo ebimi mpenza malamu te. Yango ekómelaka mbala mosusu moto nyonso oyo apesaka biyano.

Emonani polele ete koyeba kopesa biyano esɛngi kaka te koyeba eyano oyo okopesa. Esɛngi kozala na bososoli. Kasi ntango opesi eyano oyo euti na motema na yo mpe esimbi mitema ya basusu, yango epesaka mpenza esengo!​—Mas. 15:23.