Ge Ɓe Kaa Ziɛ Ʋaa Va?

Ya levesu nii ɣavele ʋai ta zu? Ani gaa wotegi ɣa ga ooi, zɛɓɛi ya ɓɔ e va ga e deʋe wo e vile kaa ziɛ ʋaa va?

Zui taniga zu, ani kaa ziɛ nu ɣa zitina kwenagi ta zu, tɔwɔ e wõini e kɔlɔ zɔlɔwo ga yiɛ dɛ kaa ziɛ, kɛni manui kɔlɔ ɓuo maa zɔlɔwo wui sale lii ɣɛɛ nu ta ya. Kolai Maa Veaitiɛ te zui natiɛ zu, ta ziɛ ga tɔgi niitiɛ na ɣa ɣɛɛna tiɛ goo-mɛni kulo gɔmɛti wũ-tuo veaitiɛ ya te zui natiɛ zu. (Loo. 13:1) Zui nɛpɛgi e su, tɛnɛgoi taniga ta na ta ɓɔ dɛ e va ga e deʋe wo e vile kaa ziɛ ʋaa va.

KWƐ̃Ɛ ANI YA DƐ YA KAA ZIƐ

E ɣɛ velei ɓulugi nii boga la, National Institute on Aging (NIA) e Wuita Zu, ya tɔɔ-zei ga yiɛ ɣi-gaa-ziɛ gaa-zaɣa-kɛɛ niitiɛ ma:

• Ŋɛniitiɛ ta pile pelei woba kaa ziɛ veaitiɛ faa ma, na ɣa ɓaa zee ma ga ge te maa ɓɛɛ ga pagɔ ɔɔ ga ŋada maa ɓɛɛ ga pagɔ kpidii?

• Ga zoo dɛ ge wɛlɛ pɛtɛgitiɛ zu va te kai ma?

• Ga zoo dɛ ge wɔwɔi wulo kaʋile nii ma ya kɛ kai ɓize na ɣa ɣɛɛna ge pɛɛ nii ma ya kai lo?

• Ga kai ziɛ ga sĩi-sĩi ga ya kɛ kaa taniga tiɛ maa kpowũ?

• Kuu felegɔi, too laa lidi ɣa sa e ʋoola ba? Ŋada taniga ɓoologɛ na kai va ga tei ge ziɣiaŋɛnii ta va?

• Polise ta toga dɛ, ga tei ge kaa ziɛzu?

• Ge vɛɛ dɛ kaa ziɛzu ŋii leve ga zu?

• Ga sale nɛpɛ siɣi ga ya faa vɛɛ velei va ga kaa ziɛ la?

• Na kaalai ɔɔ na siɛ-pululii ta faa wogɛ e vile velei va ga kaa ziɛ la?

Ani e gaa-zaɣa-kɛɛ nii gila ɔɔ felegɔ ɣaa wotegɛ ga ooi, towa ɣɛ ga faa vagɔ ga e faa taniga maa ʋeli e vile ya ɣaa ziɛ ʋai va. Ma wo-kɔ̃ɔ-mai ta ɣa ga, towa ɣɛ ga faa vagɔ ga e kaa ziɛ ʋai maa yii ga kpidi. Siɛ nɛpɛ, ɣaa-ɓaa e kwɛ̃ɛ ani ya dɛ kaa ziɛzu ga pagɔ. Ya ɣaalai zu nui ta ɔɔ ya siɛ-pululii ta ɣaa-zaɣa-kɛ e vile velei va manui ɣi-gaa-ziɛzu la e vile ya ɣaa ziɛ ʋai va. Ya deʋe wɔnɔ ga e li kɔlɔ vɛlɛi nii ta wu e kaa ziɛ veaitiɛ ʋaa ma ga e zoo e kaa ziɛ ga pagɔ. Kɛ, ani e gaa-zaɣa-kɛɛ lamaa ɣaa wotegɛ ga ooi, towa zolowo ga e ɓe kaa ziɛ ʋai va.a

GALA KƆLƆI ƔA ƁƆ E VA E DEƲE VAGƆ WO

Tanisu dɛ lɛ vaazu kwɛ̃ɛsu ga velei da kaa ziɛ la, maa ɣa sa yiizu. Na ɣa ɣɛɛna ga de deʋe wo ga de ɓe kaa ziɛ ʋai va, tanisu towa ɓaa de yee ma. Na ma, tɛnɛ goo zɛɓɛi e Gala Kɔlɔi zu ya ɓɔ e va e ɣi-gaa-ziɛ ga pagɔ? De yɛpɛ e vile felegɔ va.

Kwɛ̃ɛ nii ya ziɛ bu. (Prov. 11:2) Da ɣɛna wɔlɔ-zaɣasu, velei da ŋada maa ɓɛɛ la, velei da faa mɛni la, e vɛɛ velei va da faa taniga ɣɛɛ la maa ɣa yii. Ma wo-kɔ̃ɔ-mai ta ɣa ga, nu lamaa ta ɓe ɣaa wogi taniga va ta ɣɛna wɔlɔ-zaɣasu, zaɓui ɣa ga te kwɛ̃ni ga na lɛ sa ɓaa ga ŋada zei te va. Vele ɣa na nɔ e la ga kaa ziɛ ʋai. Tanisu nui ta ɣa deʋe ga e ɓe kaa ziɛ ʋai va ani towa kwɛ̃ɛna ga ɛ lɛ sa ɓɔɔ zolo woni faa ma. (Prov. 22:3) Na ɣa ɣɛɛna ani numaa ɓalaaga ta yɛpɛna e vile velei va te ɣi-gaa-ziɛzu la e vile manui va towa wuito.—Wɛlɛ ɓalaa 2 Samuel 21:15-17 va.

De mɛ lɛ nu vaa. (Deut. 22:8) Kai ɣa ɣɛ ga ŋɛni yowũ ani nu lɛ siɛni ga pagɔ. Nui ya kaa ziɛ velei ɓalaa e kwɛ̃ni la ga lɛ sa zooga ɔ kaa ziɛ ga pagɔ, towa faa vɛɛ ɓɔɔ va e vɛɛ numaa ɓalaaga va. Ani nu lɛ kaa ziɛni ga pagɔ kai wu, na ɣa ɣɛɛna e nu vaa, manui ʋɔdɔi ɣa yɛ wũmɔ.

Ani na ɓaavɛ e yee ma ga e deʋe wo ani ya kaa ziɛ ɔɔ e ɓe kaa ziɛ ʋai va, mɛ lɛ ɣi-gaa-ziɛ ga wũfe ma lɛ ɣɛɛ sa numaa ya e ʋaa ma. Tuɓo-vele vagɔitiɛ te e ya, te kɛɛ wõila ɣa Jehova ya e ʋaa ma. Ta ɣa ga ya ɓɔɔ e kwɛ̃ni nii ya ziɛ bu, e ga kolo nu na ɣa ɣɛɛna yiɛ dɛ ga e ɓɛdɛvɛ numaa ʋaa ma. Na ɣa ɣɛɛna, Jehova e ɣi-togɛ ga towa ɓɔ e va e e ɣaa nɛkpɛ. (Isa. 46:4) Ɛ lɛ wɔlɔ-wɔlɔ wulu ɣaa ʋega e va. Na ma, gaa-zaɣa-kɛ ga e kele-ɣele fe e ya, ga e zoo e deʋe wo e vile kaa ziɛ ʋaa va.