November
Hamulungu, November 1
Muntu wejima wadaña iyi yakuda wakashakama haya nyaaka.—Yow. 6:58.
Neyi tunakumukalakela Yehova, twekalaña nakuchiñeja kwakutambwila yuma yejima yajimbesheliwu aAdama naEva kushilahu nikukooleka kwakushakama haya nyaaka. Adama naEva atondelihu kubula kumukalakela Yehova muloña akañenyi kumukeña Yehova chikupu. Hela chochu, Yehova wayitejeli kushakama yaaka yayivulu kulonda avwali anyana nikufuukulahu awenawu chinateli kukulishawu anyanawu. Yuma yafuminimu chelili aAdama naEva abuli kumwovwahila Yehova yamwekesheli nawu afuukwili mwaluwa. Wedi wawu wajahili mwanyikindi chakadi muloña nawa chimwahitili mpinji, heseki hawaninini madombu niyilwilu yakudikeña. (Kutach. 4:8; 6:11-13) Hela chochu, Yehova waloñesheli njila yakupulwishilamu anyana kaAdama naEva akeñeleña kumukalakela. (Yow. 6:38-40, 57) Chimukudizaña hakudiwunjika nikukeña kukwetiyi Yehova, mukusweja kumukeña chikupu. Mukukaana kwila yuma yeliliwu aAdama naEva nawa mukudihana kudi Yehova. w19.03 2 ¶3; 4 ¶9
Hachimu, November 2
Wejima wenu . . . dakamenenuña.—1 Pet. 3:8.
Hakwila twikali nachilwilu chakwakamena akwetu, twesekenu kutoñojoka hakukala kunakumonawu antu amuchisaka chetu niakwetu akwakwitiya. Akamenenuña atumpululu adi muchipompelu, antu akata, atushinakaji niantu anafwishi antaña jawu. Yihulenu chinakuhandawu. Yitiyililenu nakanañachima mpinji yanakulumbululawu kukala kuyanakumona. Mwekeshenuña nenu muneluki kukala kuyanakuhitamu. Yikwashenu muyuma yinakankiliwu neyi mukutwesha. Neyi twila mwenimu, dikwila nawu tunakumwekesha kukeña kwalala munyidimu. (1 Yow. 3:18) Neyi tunakukeña kukwashaku amakwawu, twatela kwikala abula kukalisha. Muloñadi? Muloña neyi antu anakuhita mukukala ekalaña nayitoñojoka yamboka-mboka. Amakwawu akeña kuhosha hakukala kwawu ilaña amakwawu akeñaña wanyi kuhosha hakukala kunakumonawu. Dichi, hela chakwila tunakukeña kuyikwasha, bayi tuyihulaña malwihu anateli kuyitiyisha nsonyiku. (1 Tes. 4:11) Hela chakwila amakwawu anateli kutuleja kukala kunakumonawu, hitunateli kwiteja yuma yejima yikutulejawuku. Hela chochu, twatela kwiluka netu dichinakutiyawu. Twatela kunyakalaña kutiya ilaña tulabeña kuhosha.—Mat. 7:1; Yak. 1:19. w19.03 19 ¶18-19
Hachiyedi, November 3
Ami hinukutiya woma nankashi.—Nehe. 2:2.
Komana mwatiyaña woma neyi munakuhosha hachalala kudi antu amavulu? Toñojokenu hadi Nehemiya. Wakalakeleleña muchota chamwanta wañovu. Nehemiya chatiyiliyi nawu mpwembu yaYerusalema anakuyihumuna nawa yenzelu anakuyocha, watiyili woma. (Nehe. 1:1-4) Fwikijenu woma watiyiliyi hampinji yamwihwiliwu kudi mwanta chuma chaletesheli yaneñi. Hohenohu Nehemiya walombeli, kuhiñahu wamwakwili mwanta. Chafuminimu, mwanta wakwashili antu jaNzambi chikupu. (Nehe. 2:1-8) Toñojokenu cheñi hadi Yona. Yona chamulejeliwu kudi Yehova nawu yayi nakusoñamisha antu amuNineve, watiyili woma nawa watemukili nakuya kwiluña dacheñi. (Yona 1:1-3) Ilaña Yehova wamukwashili Yona kuyishimwina antu amuNineve. Nawa mazu ashimwiniyi akwashili antu amuNineve. (Yona 3:5-10) Kudi Nehemiya tunadiziliku netu twatela kulomba henohu kanda twakuli. Nawa kudi Yona tunadiziliku netu Yehova nateli kutukwasha kumukalakela hela chakwila tunakutiya woma. w19.01 11 ¶12
Hachisatu, November 4
Kwosi muntu wunashiyi itala hela [chisaka] kukoola ami nihamuloña wansañu yayiwahi wakabula kutambwila mapampa 100 ayumiyi makonu . . . nawa nimunshakaminu yinakwinza, wumi wahaya nyaaka.—Maku 10:29, 30.
Neyi tutachika kuzatisha yuma yitunadizi muBayibolu, wubwambu nawantaña niamabwambu jetu watela kuhimpika. Muloñadi? Yesu wayilombeleliku akwakumulonda nindi: “Yijiliki nachalala; izu deyi dichalala.” (Yow. 17:17; tth.) Izu dakwila nawu “Yijiliki,” dinateli kulumbuluka cheñi nawu “yaambuli.” Neyi tudiza chalala, twadambulaña nakaayi muloña twalekaña kwila yuma yamukaayi. Antu atumonaña munjila yambukaku muloña chihandilu chetu chahimpikaña. Twalondelaña nshimbi jamuBayibolu. Hela chakwila tunakukeña kuleta chaambu wanyi, amabwambu jetu amakwawu niantaña jetu anateli kudambula kufuma kudi etu hela kudimbulula yuma yitunakudiza. Twahayamaña wanyi neyi chuma chamuchidiwu chimwekana. Yesu wahosheli nindi: “Chalala, ayilumbu jamuntu akekala antu amwitala dindi yomweni.” (Mat. 10:36) Watulejeli cheñi nindi yuma yitukatambwila muloña wakulanda chalala yinabadiki yuma yitunachilandi nachu. w18.11 6 ¶11
Hachiwana, November 5
Anakuyisakilila nikudi yipompelu yejima yawakwanyuza.—Rom. 16:4.
Kapostolu Pawulu wayisakililili amanakwindi niahela, nawa wamwekesheli chumichi mumazu ahosheliyi. Mpinji yejima wadiña nakumusakilila Nzambi hakwikala nanawa antu. Mumavasi 15 akutachikilahu akapetulu 16, Pawulu wateneni akwaKristu 27 hamajina-hamajina. Pawulu washimwini nindi aPrisila naAkwila ashili “wumi wawu hakatoña kukoola” yena nawa washimwini nindi Fwibi ‘wakwashili antu amavulu’ kushilahu niyena. Wayihamekeli awa amanakwetu niahela adikita. (Rom. 16:1-15) Pawulu welukili nindi amanakwindi niahela hiyadiña awaninaku, ilaña hakukunkulula mukanda wayisonekeleliyi Aroma washimwinimu yilwilu yawu yayiwahi. Chikuhwelelu chawamanakwetu niahela chakoleli hakutiya mukanda wakuyihameka wayisonekeleliyi Pawulu anakuwutaña muchipompelu. Chakadi nikujina, wubwambu wawu naPawulu wakoleli chikupu. Komana mpinji yejima mwayihamekaña akwenu amuchipompelu hayuma yayiwahi yahoshañawu niyelañawu? w19.02 16 ¶8-9
Hachitanu, November 6
Hinamba kafumisha kashinshi kamuku!—Yoba 27:5.
Komana twatela kukunkulula netu hakwila twikali nakashinshi chiña twikala awanina? Hela chochu, tunateli kutoñojoka netu twaluwañeshaña nankashi. Bayi tutiya womaku, Yehova hashaña maana hayiluwa yetuku. Izu dindi datulejaña nawu: “Neyi eyi Yehova wukushinshika mwaluwañawu antu, hinyi wukwimana, eyi Mwanta.” (Mas. 130:3) Weluka nindi twawanina wanyi, tudi akwanshidi ilaña watwanakenaña chikupu. (Mas. 86:5) Cheñi, Yehova weluka kuzeyazeya kwetu nawa hakeñaña nindi twileña yuma yitukubula kutwesha kwilaku. (Mas. 103:12-14) Kukeña dichuma chinateli kuyikwasha ambuña aYehova kwikala nakashinshi. Twatela kumukeña nikumwovwahila Tata yetu wamwiwulu namuchima wetu wejima. Tunateli kumwekesha netu tudi nakashinshi neyi tutwalekahu kwikala naniku kukeña hela chakwila tudi mukweseka. (1 Kushi. 28:9; Mat. 22:37) Tweluka netu Yehova wukweti nshimbi jaloña nawa twasha muchima hayuma yinateli kumuzañalesha Tata yetu wamwiwulu. Muloña wakwila twamukeña, neyi tunakufuukula twasambilaña kutoñojoka hayuma yinateli kumutiyisha Nzambi kuwaha. Muniyi njila twamwekeshaña nawu tudi nakashinshi. w19.02 3 ¶4-5
Hamposu, November 7
Hembaku muchima weyi.—Yish. 4:23.
Neyi tumona yuma yayiwahi yafumaña mukwila yuma yaloña, chikuhwelelu chetu chakolaña. (Yak. 1:2, 3) Twatiyaña kuwaha muloña twamutiyishaña Yehova kuwaha hakututena nindi tudi anyanindi nawa twafwilaña chikupu kumuzañalesha. (Yish. 27:11) Mpinji yejima yitwamonaña kweseka, diyi mpinji yitwatela kumwekesha netu twadihana chikupu kumukalakela Tata yetu watwakamenaña. (Mas. 119:113) Twamwekeshaña netu twamukeña Yehova namuchima wetu wejima, dikwila nawu kwovwahila chikupu nshimbi jindi nikwila yuma yakeñañayi. (1 Anya. 8:61) Komana tunateli kuluwañesha? Eña; twawanina wanyi. Neyi tuluwañesha, twanukeña cheliliyi Mwanta Hezekiya. Waluwañesheli. Ilaña wabalumukili mumuchima nawa watwalekelihu kumukalakela Yehova “namuchima walala.” (Isa. 38:3-6; 2 Kushi. 29:1, 2; 32:25, 26) Dichi, tutondolwelenu yilwilu yaSatana yakukeña kutuluwañesha nayitoñojoka yindi. Tulombenu kulonda twikali “[namuchima] wakwiluka maana” nikutwalekahu kwikala ashinshika kudi Yehova.—1 Anya. 3:9; Mas. 139:23, 24. w19.01 18-19 ¶17-18
Hamulungu, November 8
Tumulambuleña Nzambi mpinji yejima mulambu wakuhameka, dikwila nawu, mazu afumaña mukanwa ketu ashimunaña hatooka ijina dindi.—Heb. 13:15.
Neyi twakulahu hakupompa, twadikoleshaña etu aweni. (Isa. 48:17) Munjilanyi? Chatachi, twaloñeshaña chiwahi sweje-e neyi tunakukeña netu twakulihu hakupompa. Neyi tuloñesha chiwahi, twatiyishishaña chikupu nsañu yekala Mwizu daNzambi. Nawa neyi tutiyishisha nsañu yitunadizi, tukuyizatishaña muchihandilu chetu. Chamuchiyedi, kupompa kwawahaña neyi ninetu twakulañahu. Chamuchisatu, chineli twazataña nañovu hakwila nawu twakulihu, twanukaña mazu itwakulahu hakupompa. Cheñi, twamutiyishaña Yehova kuwaha neyi tumwekesha chikuhwelelu chetu. Neyi tunakuhana ñakwilu, Yehova watiyililaña nawa watiyaña kuwaha chitwakulañahu hakupompa. (Mal 3:16) Wamwekeshaña nindi watiyaña kuwaha chatukiswilañayi hampinji yitwazataña nañovu kulonda tumuzañalesheña. (Mal. 3:10) Mwamweni, kudi yuma yayivulu yatuleñelaña kwakulahu hakupompa. w19.01 8 ¶3; 9-10 ¶7-9
Hachimu, November 9
Helenu yuma yatama; kakelenu kuyuma yayiwahi.—Rom. 12:9.
Yehova wayakamenaña chiwahi antu amukalakelaña. Chatela yatwinki nshimbi jajivulu, ilaña watudizishaña nindi tulondeleña lushimbi lwakukeña. Wakeñaña nindi tuzatisheña yishina yindi nawa nindi tuheli yuma yatama. MuMpanji yindi yahaMpidi, Yesu washimwini chuma chaleteshaña antu akoñeña yuma yatama. (Mat. 5:27, 28) Chineli diyi Mwanta waWanta waNzambi, Kristu wakatwalekahu kutudizisha mwituña dadiha kulonda twakamoneña yuma yayiwahi niyuma yatama neyi chayimonañayi. (Heb. 1:9) Wakabalumuna cheñi nyijimba niyitoñojoka yetu kwikala yawanina. Fwikijenu chichakekala, mpinji yakela kwosi yuma yatama yikayileñela kukoña nshidi hela kukabakana muloña wanshidi. Nkumininaku, mwakekala ‘asubuka mukulema’ kwayikanayi Yehova. (Rom. 8:21) Hela chochu, kusubuka kwetu kukekala namwakukumina. Iku kusubuka kwakashindamena hakukeña kutwamukeña Nzambi niakwetu antu.—1 Yow. 4:7, 8. w18.12 23 ¶19-20
Hachiyedi, November 10
Akamusonekeli mukanda wakumuseña nachu hakamwinkawu muchikasa chindi, akamufumishi mwitala dindi.—Kuhit. 24:1.
Iyala kaIsarela wadiña nakuseña ñodindi neyi “nawani mudi yena chuma chakubula kutela.” Nshimbi yashimwini wanyi ichi chuma “chakubula kutela.” Chatela chadiña chuma chansonyi hela chatama, bayi neyi tunyiloña twamukunkulwayiku. (Kuhit. 23:14) Chawushona, mumafuku aYesu aYudeya amavulu aseñeleña añodi jawu “hamuloña wudi wejima.” (Mat. 19:3) Bayi twimbujolaña yilwilu yawuku. Kaprofwetu Malaki wamwekesheli chamonañayi Nzambi kudiseña. Iyi yadiña mpinji yaswejeli iyala chaaku chakukwatila ‘iñodindi wahawukwenzi windi’ makasu kulonda yamuseñi, hadaha kulonda yasumbuli kankaña wabulileña kudifukula kudi Nzambi. Malaki wamwekesheli chamonañayi Nzambi kudiseña chasonekeliyi nindi: “Nsañu jakuseñañana najitiya kutama nankashi.” (Mal. 2:14-16) Iyi nsañu yanuñañana nachahosha Izu daNzambi hawulu watachi nawu: “Iyala [wakakakela] iñodindi; niwena akela mujimba wumu.” (Kutach. 2:24) Yesu wamonaña wulu neyi chawumonañayi Tata yindi chahosheliyi nindi: “Chuma chinabombiyi Nzambi hamu, muntu bayi yachaambulaku.”—Mat. 19:6. w18.12 11 ¶7-8
Hachisatu, November 11
Mudimu wakwaañula weneni, ilaña akwakukalakala anakehi.—Mat. 9:37.
Chihandilu chawu dichayileteshaña amanakwetu niahela kuya nakuzatila kumaluña amuchidiwu. Yilwilu yawu yidi neyi yakaprofwetu Isaya. Chelili Yehova yehuli nindi “Nukutemeshanyi? Wukutuyila hinyi?” Yena wakwili nindi “Yamonu, ntemeshami.” (Isa. 6:8) Komana mudi namuchima wakudihana nawa chihandilu chenu chikuyiteja kuya nakuzata nyidimu yaWanta yinakukeñeka? Nyidimwinyi yimunateli kuzataku? Yesu wahosheli kutalisha kumudimu wakushimwina nikwilisha atumbanji nindi: “Dichi, mulembelelenu Mwini mudimu wakwaañula kulonda yatemeshi akwakukalakala kumudimu windi wakwaañula.” (Mat. 9:38) Kwila mukalakela kwiluña kudi kukaankila hela kuzataku wupayiniya nehi? Hela kwila mukwashaku antu amakwawu kukalakala iwu mudimu nehi? Amanakwetu niahela amavulu anamoni nawu njila yayiwahi yakumwekeshelamu kumukeña Nzambi niakwawu antu, hikuya nakukalakela kumaluña kudi kukaankila kwawakwakushimwina. Kudihu njila jimwatela kukalakelamu chikupu mudimu wakushimwina? Neyi mwila mwenimu mukwikala namuzañalu chikupu. w18.08 27 ¶14-15
Hachiwana, November 12
Ikalenu nanyichima yakadi kufwila mali; toñojokenu yuma yimudi nayu nenu yinawani dehi.—Heb. 13:5.
Nsañu Yayiwahi yashimuna hatooka Yehova chamonañayi yuma yakumujimba. Nzambi watondeli anvwali atela kukulisha Mwanindi, hela chakwila awa adisumbula adiña namali amavulu wanyi. (Lev. 12:8; Luka 2:24) Yesu chavwalikiliyi, Mariya “[wamukaamikili] mwadiilaña yimuna, muloña mwitala mwakukaama enyi himwadiña kapeka mwakukaama wenaku.” (Luka 2:7) Neyi Yehova wakeñeli, chiña wamukeñeleli Mwanindi iluña dadiwahi kwakusemukila. Hela chochu, chuma chadiña chalema kudi Yena, hichisaka chadifukwileña kudi Nzambi chatela kumuhemba nikumukulisha chiwahi Yesu. Muniyi nsañu yamuBayibolu yahosha hakusemuka kwaYesu, yatudizishaña Yehova chamonañayi maheta. Anvwali amakwawu akanjikijaña anyanawu kwikala namaheta hela chakwila wubwambu wawanyanawu naYehova wunateli kuluwankana. Hela chochu, Yehova walemesha wubwambu wetu nayena kubadika yuma yejima. Komana ninenu mwamonaña iyi yuma neyi chayimonañayi Yehova? w18.11 24 ¶7-8
Hachitanu, November 13
Antu akweti Nzambi yawu Yehova anakooleki.—Mas. 144:15.
Chineli muzañalu wafumaña kudi Nzambi, wakeñaña nindi ninetu twikali namuzañalu nawa watwinka yuma yikwawu yatuleñelaña kuzañalala. (Kuhit. 12:7; Mukwa. 3:12, 13) Hela chochu, chinateli kukala kwikala namuzañalu mukaayi kamakonu. Muloñadi? Yuma yaneñeshaña yidi neyi kufwisha muntu imwakeña, kumuhaña muchipompelu, kudiseña hela neyi nyidimu yinamani, yumiyi yinateli kumanisha muzañalu wetu. Kubula kutiyañana muchisaka nikubula kutiyañana muntu namukwawu kunateli kumanisha muzañalu. Neyi anakutuseha kudi akwetu mutwazatilaña hela itwatañaña nawu, kutuyandisha muloña wayuma yitwakuhwelela, hela kutukasa mutuleya, yumiyi yinateli kutuleñela kubula kwikala namuzañalu. Kuzeya kumujimba, kuyekela nayikatu hela chineñi nijena jinateli kumanisha muzañalu. Hela chochu, Yesu Kristu, “Mukwakuyuula wekala kankawindi nawa wamuzañalu,” watiyaña kuwaha kukundeja nikuzañalesha antu. (1 Tim. 6:15; Mat. 11:28-30) Mumpanji yindi yahaMpidi, Yesu washimwini yilwilu yayivulu yinateli kutuletela muzañalu hela chakwila tunakuhita mukukala kwakuvulu mukanu kaayi kaSatana. w18.09 17-18 ¶1-3
Hamposu, November 14
Bayi mwakadichaataña, hela kutewula haneli disu iku disu iku hansañu yamufuku.—Kuhit. 14:1.
Kuleka yilwilu yachisemwa yakaanishawu munsona niyilwilu yatama hakwila nawu muntu yalandi chalala hichuma chikwawu chinateli kwikala chakala kuleka. (Yish. 23:23) Hela chakwila antu amakwawu chinateli kuyipelela kuleka yuma yachisemwa yakaanishawu muNsona, amakwawu anateli kushintajala muloña wekakeja dawantaña jawu, antu azatañawu nawu niamabwambu jawu. Chumichi chinateli kwikala chakala sweje-e dinu neyi munabombeli nsañu yakwanakana antu afwa dehi. Kuhamuka kwamwekesheliwu antu amakwawu kunateli kutukwasha kuhimpa. Antu ekalili akwaKristu muEfwesesa akoñeleña yuma nawukwashu wawandemoni, alekekeli ñahi yuma yakaanishawu muBayibolu hakwila alandi chalala? Bayibolu yalumbulula nawu: “Apompesheli nyikanda yawu hamu nakuyochela hamesu awantu ejima.” Nawa chachindiliwu wuseya waniyi nyikanda, washikili kumali 50,000 asiliva.” (Yil. 19:19, 20) AkwaKristu ashinshika adihanini chikupu nawa atambwilili nkisu jabadika. w18.11 7 ¶15-16
Hamulungu, November 15
Chakumishiluwu kwalamisha muza wejima, ashakamini awa namwawu, awa namwawu muchilombu, nichakusukiluwu.—Yosh. 5:8.
Chelili tuhu aIsarela azambuki Yodana, Yoshuwa wabulakeni iyala wadiña nampoku yakabali muchikasa. Wadiña “mukulumpi wanjita yaYehova,” wenjili nakukiña antu jaNzambi. (Yosh. 5:13-15) Nlomboli wawañelu wamulejeli Yoshuwa yuma yateleleliyi kwila nichakutambula musumba waYeriku. Hakusambila, yuma yamulejeliwu yamwekeneña neyi yadi kuzatika chiwahi wanyi. Chakutalilahu, Yehova wamulejeli nindi amayala ejima atela kuyalamisha, chuma chadi kuyileñela kubula kulwa hamafuku amavulu. (Kutach. 34:24, 25; Yosh. 5:2) Awa amashidika awaIsarela atela adiña nakudakamena chadi kukiñawu yisaka yawu neyi ayilumbu alukuka chilombu chawu. Ilaña atiyili nsañu yakwila nawu kuYeriku “apataku dehi mbe muloña wawanyana kaIsarela.” (Yosh. 6:1) Chikuhwelelu chawu mudi Yehova chatela chakoleli nankashi muloña waniyi yuma yamwekeni. w18.10 23 ¶5-7
Hachimu, November 16
Munakukoñeladi yuma yamuchidiwu? Ninetu tudi antu atiyaña neyi chimwatiyaña enu.—Yil. 14:15.
Tunateli kwimbujola ñahi kudizoza kwamwekesheliyi Pawulu? Chatachi, hitwatela kukeña netu antu atulemesheña hamuloña wayuma yitunazati muñovu jaYehovaku. Wejima wetu twatela kudihula netu: ‘Nayimonaña ñahi antu inashimwinaña? Komana nahela antu amakwawu neyi chayihelawu mwiluña detu?’ A Yinsahu jaYehova mukaayi kejima atwalekañahu kukeñakeña antu mumaluñawu akushimwina kulonda akwashi anakukeña kutiya nsañu yayiwahi. Mpinji yikwawu, chakeñekaña kudiza idimi nikwiluka chisemwa chawantu asekeshawu mwiluña. A Yinsahu ayaña nakushimwina kudi antu amuchidiwu, hiyadimonaña nawu abadikaku. Ilaña, akeñaña kwiluka muntu wejima kulonda amushiki hamuchima nansañu yaWanta. w18.09 5 ¶9, 11
Hachiyedi, November 17
Yudasi wakuÑaliliya . . . , nawa wakokeli antu amulondeleleña.—Yil. 5:37.
A Roma amujahili Yudasi. Kwambukaku naYudasi niantu akeñeleña kudimena, aYudeya abulili kukeña kudimena adiña nakuhembelela kwinza kwaMesiya nawu wakahimpa chiyuulu. Dichi akuhweleleli nawu neyi Mesiya yenza, wukaletesha ituña akadilemeshi nikwikala dasubuka kumpaanda yawaRoma. (Luka 2:38; 3:15) Amavulu akuhweleleli nawu Mesiya wukelisha wanta hamaseki muIsarela. A Yudeya amavulu apalañeneni mumatuña acheñi ateleleli kufunta mwituña dawu neyi chumichi chimwekana. Anukenu Yowanu Mupapatishi chamwihwiliyi Yesu nindi: “Komana Yeyi itwatalilaña nawu wunakwinza tahindi kudi wacheñi?” (Mat. 11:2, 3) Yowanu watela wakeñeleña kwiluka neyi chakwila kudi muntu wacheñi wukashikija yuma yatalilileñawu aYudeya. Atumbanji ayedi amuhumañeni Yesu asañwiliwu hampinji yayileñawu munjila yaya kuEmawusi niwena adiña nakutalila nawu Mesiya watela kuwahisha yuma. (Luka 24:21) Haleheli wanyi, apostolu aYesu amwihwili nawu: “Mwanta, wunakufuntisha wanta kudi aIsarela hayoyinu mpinji tahindi?”—Yil. 1:6. w18.06 4 ¶3-4
Hachisatu, November 18
Muntu wakadi maana wetiyaña mazu ejima.—Yish. 14:15.
Twatela kwikala asoñama sweje-e neyi tutiya nsañu yinakuhosha hadi aYinsahu jaYehova. Mwatela kwiluka nenu Satana himukwakwinka ambuña aNzambi ashinshika nyiloña. (Chim. 12:10) Dichi Yesu watusoñamishili nindi akwankunyi netu “[akatwitwambila] yuma yatama yeñi-nayeñi.” (Mat. 5:11) Neyi tutiyilila iku kusoñamisha, tukuhayamaña wanyi neyi tutiya nsañu yakutwamba yinakuhosha hadi antu jaYehova. Komana mwakeña kutemesha maemelu nimameseji kudi amabwambu jenu nikudi antu imwadiluka nawu? Hadaha neyi mumona nsañu yayiha haintaneti hela mutiya nsañu, munateli kufwila kwikala neyi kamba nsañu wakeñaña kwikala watachi kutandisha nsañu yakuzañalesha. Hela chochu, henohu kanda mutemeshi meseji hela emelu, dihulenu nenu: ‘Komana iyi nsañu yinnakukeña kutandisha yalala? Komana nikweti wunsahu walala?’ Neyi mudana wunsahu walala, munateli kutandisha nsañu yakutwamba kudi amanakwetu. Neyi munayilukishi wanyi, bayi muyitemeshaku. w18.08 3 ¶3; 4 ¶6-7
Hachiwana, November 19
Hanenuña, ninenu antu akuyinkaña.—Luka 6:38.
Yesu wakeñaña nindi twikaleña namuzañalu kuhitila mukumwekesha chisambu. Antu amavulu atiyaña kuwaha nachisambu chitwayimwekeshelaña. Hela chochu, bayi neyi antu ejima etejaña chisambu chitwayimwekeshelañaku, ilaña neyi eteja ekalaña namuzañalu. Dichi twalekenuhu kuhana hela chakwila antu akwiteja hela nehi. Muneluki wanyi yuma yayiwahi yinateli kufumamu hela chakwila munamumwekesheli muntu chisambu kamu hohu. Antu ahanaña hiyahanaña kulonda niwena akayinki kumbidiku. Yesu wadiña nakutoñojoka hanawa mazu hampinji yatañishileñayi antu nindi: “Neyi wuloñesha chawija, tambikaku atuzweñi, ayifwayi, akwakubalakata, amputamesu; nawa wakekala namuzañalu, muloña wena hiyakweti chuma chakukufwetaku.” (Luka 14:13, 14) Nsoneki wumu amwoneneni kusoneka nawu: ‘Muntu wukweti chisambu nakooleki.’ Mukwawu niyena wasonekeli nindi: “Wayitoñojokaña atuzweñi nakooleki.” (Yish. 22:9; Mas. 41:1) Mwamweni, twatela kuhana muloña twekalaña namuzañalu neyi tukwasha antu amakwawu. w18.08 21-22 ¶15-16
Hachitanu, November 20
Mukuhweleli Yehova namuchima weyi wejima, bayi wushindamena kukashinshi keyeyi awenuku. Mwitijaña Yehova mwejima muwukwilaña, niyena wakakwolwelaña njila jeyi.—Yish. 3:5, 6.
Makonu chakala kuwana wunsahu walala nikukunkulula mwaloña muloña wansañu yayivulu yabula kushikilamu, nsañu yitunabuli kwilukisha nikubula kuwanina kwetu. Chumanyi chikutukwasha? Twatela kwiluka yishina yamuBayibolu nikuyizatishaña. Chishina chimu chidi chakwila nawu kwakula henohu kanda mutiyi wunsahu walala hiwusupi ninsonyi. (Yish. 18:13) Chishina chikwawu chatwanukishaña kubula kwiteja mazu adi ejima henohu kanda tukeñakeñi wunsahu walala. (Yish. 14:15) Nawa, hela chakwila tunashimbuli mukuloñesha, bayi tushindamena hakashinshi ketu etu aweniku. Yishina yamuBayibolu yinateli kutukiña neyi tuzatisha wunsahu walala kulonda tukunkululi nikufuukula chiwahi. w18.08 7 ¶19
Hamposu, November 21
Komana kwila tusweja kwovwahila Tata yetu watutondeli naspiritu yindi yajila kulonda tuhandeña nehi?—Heb. 12:9.
Twamwekeshaña hatooka netu tunekali antu jindi nawa tunadihani kudi yena, neyi tupapatishewa mumenji. Yesu welili chochimu hampinji yamupapatishiliwu, wahosheli kudi Yehova nindi: “Natiyi kuwaha nakwila muchima weyi, eyi Nzambi yami.” (Mas. 40:7, 8) Yehova welili ñahi hampinji yamupapatishileñawu Yesu? Bayibolu yahoshaña nawu: “Chamupapatishiliwu, hohenohu Yesu wafumini mumenji; mwiwulu mwenzunukili nawa wamweni spiritu yaNzambi yamwekeneña neyi kapompa yenjileña nakuwila hadi yena. Cheñi nawa, mwiwulu mwafumini izu nadu: ‘Iwu diyi Mwanami, inakeña, inatiyaña kuwaha.’” (Mat. 3:16, 17) Hela chakwila Yesu wadiña wakundama dehi kudi Tata yindi wamwiwulu, Yehova watiyili kuwaha hakumona Mwanindi nadihani kwila nkeñelu Yindi namuchima wejima. Munjila yoyimu Yehova watiyaña kuwaha nikwiteja kudihana kwetu, nawa wukutukiswila nkisu jindi.—Mas. 149:4. w18.07 23 ¶4-5
Hamulungu, November 22
Tuyiidishili menji mwilolidi tahindi?—Kuch. 20:10
Mosi chazatishiliyi mazu akwila nawu “tuyiidishili,” chidi neyi watalishileña hadi yena naAroni. Awa mazu ahosheliyi Mosi amwekeshaña nawu wamudiwili Yehova Wakoñeli china chihayamisha. Chumichi chinamwekani neyi dimu, muloña wamazu itwatañaña hamukanda waMasamu 106:32, 33 akwila nawu: “Amuzuwishili nikumeji akuMeriba. Mosi wamweni kukala hanyijimba yawu; Muloña wena aleteli chibeñu nayena, niyena hakuhosha lufuchi nakanwa kindi.” (Kuch. 27:14) Hela dichichadiña, yilwilu yaMosi yamwekesheli wanyi kalemesha kudi Yehova. Yehova wayilejeli aMosi naAroni nindi: “mwadikañili nezu dami.” (Kuch. 20:24) Akoñeli nshidi yeneni chikupu! Hakusambila, Yehova wakaanini ikiñu dawaIsarela dejima kwiñila mwituña daKenani muloña wakudikaña kwawu. (Kuch. 14:26-30, 34) Dichi chashikilili Yehova kumubabesha Mosi muloña wakudikaña kwindi neyi chayibabesheliyi aIsarela adikañili. Niyena hiyamwitejeli kwiñila Mwituña daChikaninuku. w18.07 14 ¶9, 12; 15 ¶13
Hachimu, November 23
Chikuwaha eyi kubula kuda mbiji hela kunwa vinyu hela kukoña chuma chidi chejima chikuhukesha manakweyi.—Rom. 14:21.
Komana mukuleka kwila chuma chimunamoni nenu chidi chiwahi kuchila muloña wakutondolwela kuhukesha chinleji chamanakwenu chinambuki nachinleji chenu? Dichuma chimunateli kwila. Amanakwetu amakwawu henohu kanda adizi chalala adiña nakunwa walwa chatama, ilaña ichi aleka dehi kunwa. Kwosi hakachi ketu wukukeña nindi manakwetu yatachiki kwila chuma chalekayi dehi chikumuletela kukalaku. (1 Kor. 6:9, 10) Dichi, hikumwekesha kukeña wanyi neyi manakwetu yamukanjikija mukwawu wunenzi kwitala dindi kunwa walwa neyi nakukeña wanyi. Timotewu hadiñayi nayaaka yakukumishaku yawukampululu hela yaaka 20, wetejeli kumwalamisha kuchina kuhukesha aYudeya ayileñayi nakushimwina. Wadiña nayilwilu neyi yakapostolu Pawulu. (Yil. 16:3; 1 Kor. 9:19-23) Kufwana Timotewu, munakufwila kudihana kulonda mwileña yuma yikutiyishaña akwenu kuwaha? w18.06 18-19 ¶12-13
Hachiyedi, November 24
Nakabalumuna madimi anyuza akekali idimi ditooka.—Zef. 3:9.
Yehova wakokaña antu etejañayi kwikala muchisaka chindi chakuspiritu, wakokolaña chovu-chovu antu akweti nyichima yayovu kulonda enzi mukudifukula kwalala. (Yow. 6:44) Neyi muwana muntu katachi wabula kwiluka chalala, yumanyi yimukwiluka hadi iwu muntu? Mukwiluka hohu ijina dindi, chinakumwekanayi, hadaha niyuma yikwawu yantesha hohu. Ilaña hakwikala chaambu neyi muwana muntu katachi wamwiluka nawa wamukeña Yehova. Hela chakwila iwu muntu wakulila kwacheñi, wafuma kwituña dacheñi, muchidi hela kuchisemwa chacheñi, mweluka dehi chekalayi nawa niyena wayiluka chimwekala. Chakutalilahu, mwashikenaña kwiluka “idimi” dimwahoshaña, “idimi ditooka” dachalala. Chikufumamu, wejima wenu mukwiluka yuma yimwakuhwelela hadi Nzambi, yilwilu yayiwahi niyuma yakumbidi yimwachiñejaña. Hela chochu, iyi diyi yuma yasweja kulema yimwatela kwiluka hadi muntu, yuma yikuyikwasha mudikuhweleli namuntu. Yikuyikwasha cheñi kutuña wubwambu wakola nawa wahaya nyaaka. w18.12 21 ¶9-10
Hachisatu, November 25
Neyi mubula kwalama . . . , hiyakayamwinaku.—Yil. 15:1.
Kristu walombweli izanvu dalombolaña kushimuna hatooka nawu akwaKristu abula kwikala aYudeya hiyateleleli kwalamaku. (Yil. 15:19, 20) Ilaña chimwahitili yaaka, aYudeya akwaKristu amavulu atwalekelihu kwalamisha anyanawu. Tunateli kudihula netu: ‘Muloñadi Yesu chalekeleliyi iku kukala kutwalekihu hadi mpinji yayilehi henohu kufwa kwindi kwamanishili Nshimbi jaMosi?’ (Kol. 2:13, 14) Antu amakwawu hashimbulaña hakwila ahimpi kwesekeja nantiyishilu yayiha. A Yudeya akwaKristu akeñekeleña mpinji yeneni hakwila ahimpi yitoñojoka yawu. (Yow. 16:12) Amakwawu chayikalilili kwiteja nawu kwalama hikwadiña cheñi chinjikijilu chakwikala nawubwambu walema naNzambiku. (Kutach. 17:9-12) A Yudeya amakwawu akaanineña kuhimpa muloña achiinineña nawu akuyikabishaña. (Ñal. 6:12) Hela chochu, chimwahitili mpinji, Kristu wayilejeli cheñi yuma yatela kwilawu kuhitila munyikanda yonenewa yasonekeliyi Pawulu.—Rom. 2:28, 29; Ñal. 3:23-25. w18.10 24-25 ¶10-12
Hachiwana, November 26
Kayafwasi . . . walejeli aYudeya nindi chinayiwahili wena muntu wumu kufwila antu.—Yow. 18:14.
Kayafwasi watumini mashidika kuya nakumukwata Yesu mukachi kawufuku. Yesu welukili aka kafuta kakasiliwu, dichi hampinji yadiileñawu kuda kwakukumishaku nawapostolu indi wayilejeli kusenda jimpoku jakabali. Mpoku jiyedi jashikilili muloña wakeñeleña kuyidizisha nachu chikuma chalema. (Luka 22:36-38) Kuhiñahu, hawowuna wufuku Petulu wazatishili mpoku yakabali kutapa nachu wumu hakachi kanana antu enjili nakumukwata Yesu. Chakadi nikujina, watiyili kutama hawuñanji waheña wamumwekesheleliwu Yesu mukachi kawufuku. (Yow. 18:10) Ilaña Yesu wamulejeli Petulu nindi: “Funtishaku mpoku yeyi yakabali muchindalu chayu, muloña antu ejima azatishaña mpoku yakabali akafwa kumpoku yakabali.” (Mat. 26:52, 53) Ichi chikuma chalema chesekeni nakulomba kwalombeliyi Yesu hawowuna wufuku nindi hiyatela kwikala amukanu kaayiku. (Yow. 17:16) Nzambi hohu diyi wateleli kumanisha wuñanji waheña. Etu twahembaña kuwunda nikunuñañana kwetu. Nawa Yehova chashinshikayi kaayi kabula kukwatankana, watela kutiya kuwaha hakumona kunuñaña kudi hakachi kawantu jindi.—Zef. 3:17. w18.06 7 ¶13-14, 16
Hachitanu, November 27
Chanzañombi wamuhililili chikupu owu mumbanda, nawa wayili nakulwa njita nawanyana kanowu mumbanda ashalilihu.—Chim. 12:17.
Kubombela hakuzatisha ndisha, Satana watuchinishaña kulonda tubuleña kumwovwahila Yehova. Chakutalilahu, nateli kuzatisha nfulumendi kulonda yalekeshi mudimu wetu wakushimwina. Hadaha nateli kuzatisha akwetu itwazataña nawu hela akwetu akashikola kulonda atuchinisheña tubuli kulondela nshimbi jamuBayibolu. (1 Pet. 4:4) Nateli nikuzatisha muntu itwalemesha muchisaka hakwila nawu yatukañesheña kuya nakupompa. (Mat. 10:36) Tunateli kushinda ñahi iku kukala? Chatachi, twatela kwiluka netu yumiyi yatela kumwekana, Satana nakuzuña njita nanetu. (Chim. 2:10) Dichi, twatela kwiluka chuma chacheni chaleteshaña yatuzuñisheña—Satana wahoshaña nindi tunateli hohu kumukalakela Yehova neyi yuma yidi chachiwahi. Wahoshaña nindi neyi tudi mukukala, tukuleka kumukalakela Nzambi. (Yoba 1:9-11; 2:4, 5) Dichi, twatela kumulomba Yehova kulonda yatwinki ñovu yakushinda iku kukala. Anukenu nenu, hamba katushiya nkawetuku.—Heb. 13:5. w18.05 26 ¶14
Hamposu, November 28
Hiwuneluki jakalumbulukaku.—Mukwa. 11:6.
Hela chakwila tunakumona netu nsañu yaWanta hiyinakushika antu hanyichimaku, bayi tudiwula yuma yafumaña mumudimu wetu wakukuwaku. Kuhosha hohu walala, antu amavulu hiyatutiyililañaku ilaña atumonaña. Atumonaña chitwavwalaña chiwahi, chitwamwekeshaña kalemesha nichitwatumbaña chimwemweta. Mukuhita kwampinji, yilwilu yetu yayiwahi yinateli kuyikwasha kwiluka nawu atumweneña munjila yatama nawa anateli kuhimpa. A Sergio naOlinda. Awa apayiniya ahosheli nawu: “Chinakatili, twalekeli kuya kusitesheni nakushimwina. Chitwatachikili, antu ahitileña atwihwileña nawu, ‘Twayimonañahu wanyi. Mwayili kudihi?’” Mwamweni, neyi tubula ‘kulekesha chikasa chetu’ kukuwa mbutu yaWanta, tukutwalekahu kushimwina “wunsahu kudi akwanyuza yejima.” (Mat. 24:14) Chasweja kulema, tukwikala namuzañalu hakwiluka netu Yehova diyi watwinka iwu mudimu, muloña wakeña antu ejima “asoñaña nyikabu nakuumika”!—Luka 8:15. w18.05 16 ¶16-18
Hamulungu, November 29
Kulema kwiikali kudi Nzambi . . . watukoleshaña mukweseka kwejima kutwamonaña.—2 Kor. 1:3, 4, tth.
Kufuma tuhu hekaliliwu antu nanshidi nikubula kuwanina, Yehova nadimwekeshi hatooka nindi hiNzambi wakoleshaña. Chelili tuhu antu adikañi muEdeni, wayilejeli anyana kaAdama akavwalika kumbidi mazu akuyikolesha. Wuprofwetu wasonekawu haKutachika 3:15 wayinkeli antu kuchiñeja kwakwila nawu “kapela wakushankulu,” Satana Diyabolu ninyidimu yindi yejima yatama akayijilumuna. (Chim. 12:9; 1 Yow. 3:8) Kambuña aYehova Nowa washakamineña mukaayi mwadiña antu atama, yena nichisaka chindi hohu diwu adifukwileña kudi Yehova. Chineli ituña mwashakamineñawu mwenzeli madombu niyilwilu yawuvumbi, hadaha Nowa wadi kuzeya. (Kutach. 6:4, 5, 9 11; Yuda 6) Yehova wamulejeli Nowa nindi wakajilumuna akana kaayi katama nawa wamulejeli yuma yakwila hakwila chisaka chindi chikapuluki. (Kutach. 6:13-18) Yehova wadimwekesheli kudi Nowa nindi hiNzambi wakoleshaña. w18.04 15 ¶1-2
Hachimu, November 30
Dikoleshenuña wumu namukwawu nikudituña wumu namukwawu neyi chimunakwila.—1 Tes. 5:11.
Chikwikala chaluwa neyi tutoñojokaña netu tunateli kukolesha akwetu wanyi muloña wakwila hitwahanjekaña nawuku. Kukolesha muntu kwakala wanyi. Munateli kukolesha muntu kuhitila mukutumba chimwemweta hakumwimusha. Neyi yabula kutumba chimwemweta, dikwila nawu wudi nakukala, nawa neyi muhanjeka nindi nikumutiyilila nateli kukoleshewa. (Yak. 1:19) Wejima wetu tunateli kukolesha manakwetu hela muhela wunakukeñeka kumukolesha. Mwanta Solomoni wasonekeli nindi: “Izu dakuhoshela hadu hidinateleli o chidawaha! Kumesu hikutooki to-o nimumuchima to-o; nsañu yayiwahi yaleteshaña manji mumafwaha.” (Yish. 15:23, 30) Pawulu wamwekesheli nindi nikwimba tumina twaWanta kunateli kutukolesha. (Kol. 3:16; Yil. 16:25) Tuswejenu kudikolesha wumu namukwawu nanochu chitunakumona netu ifuku daYehova “dinakuswina kwakwihi.”—Heb. 10:25. w18.04 23 ¶16; 24 ¶18-19