Ohinga mar Jarito LAIBRARI E INTANET
ohinga mar jarito
LAIBRARI E INTANET
Dholuo
  • MUMA
  • BUGE
  • MIKUTANO
  • nwt Rapar mar Chik 1:1-34:12
  • Rapar mar Chik

Hakuna video yoyote kwa sasa.

Samahani, haikuwezekana kupakia video.

  • Rapar mar Chik
  • Muma Maler—Loko mar Piny Manyien (nwt)
Muma Maler—Loko mar Piny Manyien (nwt)
Rapar mar Chik

RAPAR MAR CHIK

1 Magi e weche ma ne Musa owacho ne Jo-Israel duto ka ne gin e thim e alwora mar Aora Jordan. Kuno ne omanyore gi Suf, kendo ne en e kind Paran, Tofel, Laban, Hazeroth, gi Dizahab. 2 Wuok Horeb nyaka Kadesh-barnea+ kiluwo yo ma kalo Got Seir en wuodh ndalo 11. 3 Tarik achiel mar dwe mar 11 e higa mar 40+ bang’ ka Jo-Israel nosewuok Misri, Musa nowuoyo gi Jo-Israel konyisogi weche duto ma ne Jehova ochike mondo owachnegi. 4 Ne otimo kamano bang’ ka ne oseloyo Sihon+ ruodh Amor ma ne odak Heshbon, kod Og+ ruodh Bashan ma ne odak Ashtaroth e piny Edrei.+ 5 Ka ne gin e piny Moab e alwora mar Aora Jordan, Musa ne oleronegi chikni+ kowacho niya:

6 “Jehova Nyasachwa nonyisowa ka wan Horeb niya: ‘Usebet e piny motimo godeni moromo.+ 7 Omiyo, koro chakuru wuoth mondo udhi e piny Jo-Amor+ ma en piny motimo gode, kendo udhi e pinje duto man machiegni kode: Araba,+ piny motimo gode, Shefela, Negeb, gi alwora manie dho wath.+ Dhiuru e piny Jo-Kanaan. Dhiuru nyaka Lebanon+ ma uchop e aora maduong’ mar Yufrate.+ 8 Ne! Asemiyou pinyno. Dhiuru mondo ukaw piny ma Jehova nosesingo ne kwereu; piny ma ne osingo ni obiro miyo Ibrahim, Isaka,+ gi Jakobo+ mondo obed margi gi nyikwagi.’+

9 “E kindeno ne awachonu niya, ‘Ting’u pek ma ok anyal ting’o kenda.+ 10 Jehova Nyasachu osemiyo ubedo mang’eny mana ka sulwe manie polo.+ 11 Mad Jehova Nyasach kwereu mi umedru+ nyadi alufu gi alufu moloyo kaka un sani, kendo mad oguedhu mana kaka osesingorenu.+ 12 An danyal nade ting’o chandruok magu, gi ting’ magu, gi larruok magu?+ 13 Dhoot ka dhoot mondo oyier chwo mariek kendo molony mondo aketgi gibed jotendu.’+ 14 Ne udwoka ni, ‘Gima iwachono ber.’ 15 Omiyo, ne akawo jotelo mag dhoutu ma gin chwo mariek kendo molony mi aketo moko mondo obed jotelo e wi ji aluf-aluf, moko e wi ji mia-mia, moko e wi ji piero abich-abich, moko e wi ji apar-apar to moko e wi dhoutu.+

16 “E kindeno, ne achiko jong’ad bura magu niya, ‘Sa ma ung’ado bura ne oweteu, nyaka utim kamano e yo makare.+ Ung’ad bura maber e kind ng’ato gi owadgi, kata e kind Ja-Israel gi jadak.+ 17 Sa ma ung’ado bura, kik ubwon ng’ato ang’ata.+ Winjuru ng’at modhier mana kaka uwinjo jamwandu.+ Kik uluor wang’ ng’ato,+ nimar Nyasaye e ma ng’ado bura.+ Ka po ni uneno ka bura moro tek ahinya ma ok unyal ng’ado, to kelnagouru mondo ayale.’+ 18 Gie kindeno, nanyisou gik moko duto ma onego utim.

19 “Kae to ne wawuok Horeb ma wang’ado thim maduong’ kendo malich+ ma ne uneno ka wadhi e piny Jo-Amor motimo gode,+ mana kaka Jehova Nyasachwa nochikowa, mi gikone ne wachopo Kadesh-barnea.+ 20 Eka ne awachonu ni, ‘Koro wasechopo e piny Jo-Amor motimo gode ma Jehova Nyasachwa omiyowa. 21 Neuru! Jehova Nyasachu osemiyou pinyno. Dhiuru ukawe mana kaka Jehova Nyasach kwereu osewachonu.+ Kik uluor kendo kik ubed gi kibaji.’

22 “Kata kamano, ne ubiro ira uduto muwachona ni, ‘We mondo waor jomoko mondi, mondo gidhi ginonwa* pinyno, kae to gidwoknwa wach ka ginyisowa yo monego waluw kod kit mier man kuno.’+ 23 Ne ayie gi wachuno mi ayiero chwo 12 kuomu, mondo ng’ato achiel odhi e lo dhoot ka dhoot.+ 24 Ne giwuok ma gidhi e piny motimo gode+ nyaka gichopo e Aora Eshkol kendo ne ginono* gweng’no. 25 Ne gikawo moko kuom gik monyak e pinyno ma gikelonwa, kendo ne gidwokonwa wach niya, ‘Piny ma Jehova Nyasachwa miyowa, en piny maber.’+ 26 Kata kamano, ne udagi dhi kuno kendo ne utamoru winjo chik Jehova Nyasachu.+ 27 Ne ung’ur e hembeu kuwacho ni, ‘Jehova ok dwarwa e momiyo ne ogolowa e piny Misri mondo otiekwa e lwet Jo-Amor. 28 Iterowa kanyeni? Owetewa osenyoso chunywa+ ka giwacho niya: “Jo man kuno robede kendo roboche mohewowa, miechgi dongo kendo ochiel gi ohingni mochopo nyaka e polo.+ Bende, ne waneno yawuot Anakim+ kuno.”’

29 “An to nanyisou ni, ‘Kik uluorgi kendo kik ubed gi kibaji.+ 30 Jehova Nyasachu biro telonu kendo obiro kedonu+ kuneno gi wang’u mana kaka ne otimo e piny Misri.+ 31 Bende, ne uneno kaka Jehova Nyasachu ne oting’ou e thim mana kaka wuoro ting’o wuode ka odhi kodu kuonde duto nyaka uchopo kae.’ 32 Kata obedo ni ne uneno mago duto, ne utamoru keto yie kuom Jehova Nyasachu,+ 33 ma ne telonu e yo komanyonu ka ma unyalo goyoe kambi. Ne onyisou yo monego uwuothie kotelonu gi siro mar mach gotieno, to godiechieng’ notelonu gi bor polo.+

34 “Kindego duto, Jehova ne winjo wecheugo, kendo mirima nomake mi okuong’ore niya,+ 35 ‘Onge kata ng’ato achiel kuom tieng’ marachni ma biro neno piny maber ma ne asingo ne kwereu,+ 36 mak mana Kaleb wuod Jefune. En obiro neno pinyno, kendo abiro miye piny ma ne owuothoeno mondo obed mare kaachiel gi yawuote, nimar oseluwo Jehova gi chunye duto.+ 37 (Jehova ne okecho koda an bende nikech un, mowachona niya, “In bende ok ibi donjo e pinyno.+ 38 To Joshua wuod Nun ma tiyoni+ e ma nodonj kuno.+ Kuom mano, jiwe mondo obed motegno*+ nimar en e ma nomi Jo-Israel okaw pinyno.”) 39 E wi mano, nyithindu ma ne uwacho ni ibiro mak e lweny,+ kendo nyithindu ma gie sani ok ong’eyo pogo gima ber gi gima rach e ma nodonj e pinyno, kendo abiro miyogi pinyno mondo gidagie.+ 40 Un to lokreuru kendo uwuoth kuchomo thim kuluwo yo mar Nam Makwar.’+

41 “Ka nuwinjo kamano, nuwachona niya, ‘Waseketho e nyim Jehova. Koro wabiro dhi mondo waked e lweny mana kaka Jehova Nyasachwa osechikowa.’ Kendo ng’ato ka ng’ato kuomu nokawo gigene mag lweny kuparo ni dhi e got monjo pinyno en gima yot!+ 42 Kata kamano, Jehova nonyisa niya, ‘Kwergi niya: “Kik udhi e lweny nimar an ok nabed kodu.+ Ka udhi, wasiku biro loyou.”’ 43 Omiyo, ne awuoyo kodu to ne ok uwinja. Kamano ne utamoru winjo chik Jehova, kendo ne utemo idho godno gi wich-teko. 44 Mi Jo-Amor ma ne odak e godno nolor mondo oked kodu, kendo ne ginur kuomu mana ka kich ma giriembou ka gikeyou e gweng’ Seir nyaka chop Horma. 45 Bang’ mano, eka nudwogo muywak e nyim Jehova. Kata kamano, Jehova ne ok ochikonu ite kendo ne ok owinjo ywaku. 46 Mano e momiyo ne udak Kadesh kuom ndalo mang’eny.

2 “Bang’e, ne walokore ma wamako yor Nam Makwar ka wadhi e thim mana kaka Jehova nonyisa,+ kendo ne wawuotho e alwora mar Got Seir kuom ndalo mang’eny 2 mochopo ka ma Jehova nowachona ni, 3 ‘Usedundoru e godni moromo, omiyo koro chomuru yo nyandwat. 4 To wach ne ji kama: “Ubiro kalo e kiewo mar oweteu ma nyikwa Esau+ modak Seir.+ Gibiro bedo maluor ahinya nikech un.+ Kata kamano, un to tang’uru 5 kik uked kodgi nimar ok abi miyou pinygi kata mana ka ma dirom pat tiend ng’ato, nimar asemiyo Esau Got Seir mondo obed mwandune.+ 6 Chulgiuru pesa kuom chiemo ma uchamo, kendo uchulgi pi ma umodho.+ 7 Nimar Jehova Nyasachu oseguedho gik moko duto ma usetimo. Oseritou ka uwuotho e thim maduong’ni. Kuom higni 40 Jehova Nyasachu osebedo kodu kendo onge gima usechando.”’+ 8 Nikech mano, ne wakalo e kiew mar owetewa, ma gin nyikwa Esau+ modak Seir. Ne waweyo yo mar Araba, kendo ne ok wadhi Elath gi Ezion-geber.+

“Bang’ mano, ne walokore mi waluwo yor thim mar Moab.+ 9 Eka Jehova nowachona niya, ‘Kik uked gi Jo-Moab nimar ok abi miyou pinygi, nikech asemiyo nyikwa Lut dala mar Ar mondo obed mwandugi.+ 10 (Jo-Emim+ ne odak e pinyno chon, kendo ne gin oganda ma rahuma, mang’eny, kendo ma roboche mana ka Jo-Anakim. 11 Ji ne oluoro Jo-Refaim+ mana kaka ne giluoro Jo-Anakim,+ kendo Jo-Moab ne luongogi ni Jo-Emim. 12 Chon, Jo-Hor+ nodak e piny Seir. Kata kamano, nyikwa Esau notiekogi momayogi pinyno+ mana kaka Jo-Israel biro timo ne jo ma odak e piny ma Jehova biro miyogi.) 13 Omiyo, koro dhiuru ung’ad Aora Zered.’ Nikech mano, ne wang’ado Aora Zered.+ 14 Wuoth ma ne ogolowa Kadesh-barnea nyaka wang’ado Aora Zered ne okawowa higni 38, nyaka tieng’ mar jolweny ne otho morumo, mana kaka Jehova nosekuong’orenegi.+ 15 Jehova ne otiyo gi tekone ma otiekogi giduto ma onge kata mana ng’ato achiel kuomgi ma ne odong’ e kambi.+

16 “To ka jolwenygo duto ne osetho,+ 17 Jehova nowuoyo koda kendo kowacho ni, 18 ‘Kawuono ubiro ng’ado piny Jo-Moab, ma tiende ni piny Ar. 19 Kata kamano, ka uchopo e piny Jo-Amon, kik ukwinygi kata kik umonjgi, nikech ok abi miyou pinygi mondo obed mwandu maru, nimar asemiyo nyikwa Lut pinyno.+ 20 Piny Jo-Amon bende ne ikwano ka piny Jo-Refaim.+ (Jo-Refaim nodak kuno chon, kendo Jo-Amon ne luongogiga ni Jo-Zamzumim. 21 Ne gin oganda ma rahuma, ne ging’eny, kendo ne gin jo ma roboche ka Jo-Anakim;+ kata kamano, Jehova ne okonyo Jo-Amon motiekogi, kendo Jo-Amon noriembogi mi Jo-Amon ochako dak kuno. 22 Mano bende e kaka notimo ne nyikwa Esau ma koro odak Seir+ ka ne okonyogi tieko Jo-Hor+ ma gimayogi pinygi, kendo gidak kuno nyaka chil kawuono. 23 Jo-Avim to ne odak e mier matindo ma ne olandore nyaka Gaza.+ Ne gidak kuno nyaka Jo-Kaftor+ ma ne owuok Kaftor* obiro motiekogi kendo okawo pinygino ma gidakie.)

24 “‘Chakuru wuoth mondo ung’ad Aora Arnon.+ Ne! Aseketo Sihon+ Ja-Amor ma ruodh Heshbon e lwetu. Omiyo, chakuru kawo pinye kendo uked kode. 25 Chakre kawuono abiro miyo ogendni duto manie piny ngima obed maluor ahinya ka giwinjo humbu. Chunygi biro chandore kendo gibiro tetni* ka giluor nikech un.’+

26 “Omiyo, ka ne pod wan e thim Kedemoth,+ ne aoro joote ir Sihon ruodh Heshbon ka akwaye gi muolo+ niya: 27 ‘Yienwa mondo wakadh e pinyi. Wabiro mana luwo yo tir ma ok wabaro korachwich kata koracham.+ 28 Chiemo ma wabiro chamo gi pi ma wabiro modho nobed mana ma iusonwa. Yienwa mondo wakal akala e pinyi gi tiendwa. 29 Mano e kaka nyikwa Esau modak Seir kod Jo-Moab modak Ar ne otimonwa. We mondo wakal ma wang’ad Aora Jordan mi wadonj e piny ma Jehova Nyasachwa miyowa.’ 30 Kata kamano, Sihon ruodh Heshbon ne odagi ni kik wakal e pinye, nimar Jehova Nyasachu ne omiyo wiye obedo matek+ mondo okete e lwetwa mana kaka osetimoni.+

31 “Kuom mano, Jehova nowachona niya, ‘Ne! Asechako miyi Sihon gi pinye. Chak kawo pinye mondo obed mwandu maru.’+ 32 Ka ne Sihon gi joge duto obiro mondo oked kodwa Jahaz,+ 33 Jehova Nyasachwa ne ochiwe e lwetwa mi waloye kaachiel gi yawuote gi joge duto. 34 Ne wakawo mier duto, kendo ne waketho moro ka moro kuomgi chuth. Ne wanego chwo, mon, gi nyithindo ma onge kata mana ng’ato achiel ma ne waweyo ka ngima.+ 35 Gik ma ne wakawo kuno ne gin mana jamni kod gik ma ne wayako. 36 Onge piny ma ne otamowa kawo chakre Aroer+ manie kiewo mar Aora Arnon, (kaachiel gi dala manie pap) nyaka chop Gilead. Adier, Jehova Nyasachwa ne omiyowagi giduto.+ 37 Kata kamano, ne ok umonjo piny Jo-Amon,+ piny mokiewo gi Aora Jabok,+ kod mier manie piny motimo gode, kata mana piny moro amora ma Jehova Nyasachu ne okwerou ni kik umonj.

3 “Bang’e, ne wabaro mi waluwo Yor Bashan. Eka Og ruodh Bashan nobiro Edrei kod joge duto mondo giked kodwa.+ 2 To Jehova nowachona niya: ‘Kik iluore nimar abiro chiwe kaachiel gi joge duto kod pinye e lweti, kendo ibiro timone mana kaka nitimo ne Sihon ruodh Jo-Amor ma ne odak Heshbon.’ 3 Kamano, Jehova Nyasachwa nochiwo Og ruodh Bashan kaachiel gi joge e lwetwa, mi ne wanegogi giduto ma onge kata ng’ato achiel ma ne odong’. 4 Ne wakawo alwora mar Argob duto, tiende ni piny Bashan duto ma Og ne lochoe. Alworano ne nigi mier 60, kendo ne wakawo miergo duto ma onge kata achiel ma ne waweyo ma ok wakawo.+ 5 Ne gin mier ma ochiel motegno gi ohinga maboyo boyo ma nigi rangeye ma dhoutgi idino gi lodi. Ne wakawo bende mier mang’eny ma ok ochiel. 6 Kata kamano, ne waketho miergo duto+ mana kaka ne watimo gi miech Sihon ruodh Heshbon mi wanego chwo, gi mon, gi nyithindo.+ 7 Bende, ne wakawo jambgi kod mwandugi duto.

8 “Kindego, ne wakawo pinje mag ruodhi ariyo mag Jo-Amor+ ma ne ni e alwora mar Aora Jordan, chakre Aora Arnon nyaka Got Hermon+ 9 (ma en got ma Jo-Sidon ne luongo ni Sirion, to Jo-Amor ne luonge ni Senir), 10 ne wakawo mier duto manie piny got motarore, kaachiel gi piny Gilead duto, kod piny Bashan duto nyaka chop Saleka gi Edrei,+ ma ne gin miech Og ruodh Bashan. 11 Og ruodh Bashan e ma ne en Ja-Refaim mogik. Otanda ma ne oketie ringrene ka ne osetho ne olos gi chuma, kendo otandano pod ni Raba e piny Jo-Amon. Borne ne en bat* ochiko, to lachne ne en bat ang’wen. 12 Ne wakawo pinyno gie kindeno, kendo ne ochakore e alwora mar Aroer+ ka ma okiewo gi Aora Arnon kendo ne okwako nus mar piny Gilead motimo gode, kendo ne apogo ne Jo-Reuben gi Jo-Gad mier man kuno.+ 13 To nus piny Gilead komachielo kod Bashan piny Og ne apogo ne nus Jo-Manase.+ Alwora mar Argob duto man Bashan ne iluongo ni piny Jo-Refaim.

14 “Jair+ wuod Manase nokawo alwora duto mar piny Argob+ nyaka chop tong’ mar Jo-Geshur gi Jo-Maakath.+ Ne oluongo mier mag Bashan-go gi nyinge, kendo iluongogi ni Havoth-jair*+ nyaka kawuononi. 15 Piny Gilead to ne apogo ne Makir.+ 16 To Jo-Reuben gi Jo-Gad+ ne apogonegi chakre Gilead nyaka e dier Aora Arnon. Kendo gibiro dhi nyaka Jabok, ma en aora mokiewo gi Jo-Amon, 17 kaachiel gi Araba gi Aora Jordan kod alworane, wuok Kinereth nyaka Nam Araba, kod Nam Chumbi, manie tiend gode mag Pisga yo wuok chieng’.+

18 “Eka namiyou chikni: ‘Jehova Nyasachu osemiyou pinyni mondo obed mwandu maru. Jou ma chwo ma roteke biro kawo gige lweny mondo ging’ad loka e nyim Jo-Israel weteu.+ 19 Mondu gi nyithindu kod jambu e ma biro dong’ e mier ma asemiyougo (Ang’eyo ni un gi jamni mathoth), 20 nyaka chop ka ma Jehova biro miyo oweteu kar dak ma gikaw piny ma Jehova Nyasachu osemiyogi loka Aora Jordan, eka nuduog kendo ng’ato ka ng’ato kuomu nodag e lowo ma asemiye.’+

21 “Chieng’no ne achiko Joshua niya:+ ‘Iseneno gi wang’i gima Jehova Nyasachi ne otimo ne ruodhi ariyogi. Jehova biro timo kamano ne pinje duto ma ubiro donjoe ka useng’ado Aora Jordan.+ 22 Kik iluorgi nimar Jehova Nyasachu e ma biro kedonu.’+

23 “E kindeno, ne akwayo Jehova niya, 24 ‘A Jehova, Wuon Loch Duto, isechako nyiso jatichni duong’ni gi tekoni,+ nimar en nyasaye mane e polo kata e piny ma nyalo timo gik madongo kaka mitimo?+ 25 Akwayi ni kiyie to we mondo ang’ad Jordan mondo ane piny maber motimo gode man lokacha kaachiel gi Lebanon.’+ 26 Kata kamano, Jehova ne pod okecho koda nikech un,+ kendo ne ok owinja. Kar mano, Jehova ne onyisa niya, ‘Oromo! Kik ichak iwuo koda e wi wachno kendo. 27 Dhiyo e wi got Pisga,+ mondo ing’i yo podho chieng’ gi yo nyandwat gi yo milambo gi yo wuok chieng’ mondo ine pinyno gi wang’i, nimar ok ibi ng’ado Aora Jordan.+ 28 Ket Joshua+ mondo okaw kari, kae to ijiwe kendo itege, nimar en e ma obiro telo ne ogandani ka ging’ado Aora Jordan+ ma omi gikaw piny ma idhi nenono.’ 29 Magi duto ne otimore ka ne wadak e pap momanyore gi Beth-peor.+

4 “To koro, yaye un Jo-Israel, winjuru chike ma apuonjou gi buche ma Nyasaye ng’ado, kendo umakgi mondo ubed mangima+ kendo udonj e piny ma Jehova Nyasach kwereu miyou. 2 Kik umed gimoro amora kuom chike ma amiyou kendo kik ugol gimoro amora kuomgi.+ Ka utimo kamano, eka ubiro rito chike mag Jehova adimba mana kaka asemiyougi.

3 “Ne uneno gi wang’u gima Jehova notimo e wi wach Baal ma Peor; Jehova Nyasachu notieko ji duto ma ne olamo Baal ma Peor.+ 4 Kata kamano, un ma ne umakoru gi Jehova Nyasachu, pod ungima uduto nyaka kawuononi. 5 Neuru! Asepuonjou chike gi buche ma Nyasaye ng’ado+ mana kaka Jehova Nyasacha osechika, mondo umakgi e piny ma udhi kawo mondo udagie. 6 Ne ni uritogi adimba,+ nimar mano biro nyiso ogendni mamoko ni un jo mariek+ kendo ma weche donjonegi.+ Ka giniwinj chikegi eki, to giniwach ni, ‘Onge kiawa ni oganda maduong’ni riek kendo weche donjonegi.’+ 7 Nimar en oganda mane ma nyisechene chiegni kodgi kaka Jehova Nyasachwa chiegni kodwa sa asaya ma waluonge?+ 8 Koso, be nitie oganda moro amora ma chikegi kod buchegi ni kare kaka chike duto ma amiyou kawuonogi?+

9 “Mak mana ni tang’uru mondo wiu kik wil gi gik ma useneno gi wang’u, kendo neuru ni e ngimau duto ok gia e chunyu. Neuru ni unyisogi nyithindu gi nyikwau.+ 10 E odiechieng’ ma ne uchung’ e nyim Jehova Nyasachu ka un Horeb, Jehova nowachona ni, ‘Chokna oganda mondo giwinj wechena,+ kendo gipuonjre miya luor+ kinde duto ma gibiro bet mangima e piny, kendo mondo gipuonj nyithindgi.’+

11 “Omiyo, ne usudo machiegni, mi uchung’ e tiend got ma ne wang’ gi mach ma tundo e polo, kendo mudho mandiwa gi boche ma rotenge ne oumo piny.+ 12 Eka Jehova noloso kodu gi ei majno.+ Dwol kende e ma nuwinjo, to ne ok uneno gimoro amora.+ Nuwinjo mana dwol kende.+ 13 Notimo kodu singruok+ ni umak Chike Apar.+ Bang’e, ne ondikonugi e kite ariyo mopamore.+ 14 Jehova ne ochika chieng’no ni mondo apuonju chike gi buche ma ong’ado ma ubiro luwo e piny ma udhi kawo mondo udagie.

15 “Nikech onge gimoro amora ma ne uneno e mach chieng’ ma Jehova ne owuoyoe kodu ka un Horeb, tang’uru ahinya 16 kik udonj e richo mar loso kido mopa mar gimoro amora, bed ni en ma dichwo kata ma dhako,+ 17 kata mar le moro amora manie piny kata mar winyo moro amora ma huyo e kor polo,+ 18 kata mar gimoro amora mamol, kata mar rech moro amora manie pi.+ 19 Bende, kung’iyo polo muneno chieng’ gi dwe kod sulwe, gi gik mamoko kaka mago, kik gimoro ywau mi ukulrunegi kata ulamgi.+ Mago gin gik ma Jehova Nyasachu osemiyo ji duto e piny. 20 To un e oganda ma Jehova ne ogolo Misri e sand mager ka mach, ni mondo ubed joge owuon+ mana kaka un kawuononi.

21 “Jehova nokecho koda nikech un,+ mi ne okuong’ore ni ok nang’ad Aora Jordan mi adonj e piny maber ma Jehova Nyasachu miyou mondo obed maru.+ 22 An to abiro tho lokani; ok nang’ad Aora Jordan.+ Un to ubiro ng’ado aorano ma udhi udonj e piny maberno. 23 Tang’uru mondo kik wiu wil gi singruok ma Jehova Nyasachu ne otimo kodu,+ kendo kik ulos kido mopa mar gimoro amora ma Jehova Nyasachu osekwerou.+ 24 Nimar Jehova Nyasachu en mach mager,+ kendo en Nyasaye ma dwaro ni ji ochiwrene gi chunygi duto.+

25 “Bang’e ka usenyuolo nyithindo gi nyikwayo kendo udak e pinyno aming’a, to uloso kido mopa+ mar gimoro amora’ kendo utimo marach e wang’ Jehova Nyasachu mi uwang’o iye,+ 26 aluongo polo gi piny mondo obed joneno kawuono, ni nokethu mapiyo ma tieku e piny ma udwaro ng’ado Aora Jordan mondo ukaw. Ok ubi dak aming’a kuno, to ibiro tieku chuth.+ 27 Jehova nokeu e kind ogendni,+ to jou manok kende e ma notony+ e pinje ma Jehova biro keyoue. 28 E pinjego, unulamie nyiseche mag bao gi kite ma lwet dhano e ma oloso,+ ma gin nyiseche ma ok nyal neno kata winjo gimoro amora, kata chiemo, kata winjo suya moro amora.

29 “Kata kamano, ka umanyo Jehova Nyasachu kuonde ma obiro keyouego to ubiro nwang’e,+ to mana ka umanye gi chunyu duto kod ngimau duto.+ 30 Ka usandoru kendo wechegi duto otimorenu e kinde mabiro, ubiro duogo ir Jehova Nyasachu kendo ubiro winjo dwonde.+ 31 Nimar Jehova Nyasachu en Nyasaye mang’won,+ ok nojwang’u, kendo ok nokethu, bende, wiye ok nowil gi singruok ma notimo gi kwereu.+

32 “Koro penjreuru ane e wi gik mosetimore a chon ka ne pok onyuolu, chakre kinde ma ne Nyasaye ochueyoe dhano e piny; bende, manyuru ane chakre tung’ piny nyaka tung’ piny mondo une ka be gima duong’ kamano nosetimore kata ne osewinjie.+ 33 Be nitie oganda machielo ma ne osewinjoe dwond Nyasaye ka wuoyo gi ei mach kaka usewinjo mosiko ka ngima nyaka sani?+ 34 Koso, be Nyasaye osetemoe golo oganda moro kuom oganda machielo kotiyo gi timbe madongo, gi ranyisi, kod honni,+ kokedo+ gi teko maduong’,+ kendo komiyo ji luoro kod kibaji?+ Donge un e ma Jehova Nyasachu ne otimonu gik ma kamago kogolou e piny Misri ka uneno gi wang’u? 35 Un e ma ne onyisu wechegi duto mondo ung’e ni Jehova Nyasachu e Nyasaye madier,+ kendo onge machielo mak mana en.+ 36 Ne omiyo uwinjo dwonde gie polo ka orieyou, kendo nomiyo uneno mach malich e piny, kendo nuwinjo dwonde kowuok e i majno.+

37 “Nikech ne ohero kwereu, noyiero nyikwagi,+ ma otayou ka ogolou Misri gi tekone maduong’. 38 Ne oriembonu ogendni madongo kendo mohewou gi teko, mana kuneno gi wang’u, mondo udonj e pinygi kendo ukawe obed maru, mana kaka uneno ka timoreni.+ 39 Kuom mano, koro beduru gadier e chunyu ni Jehova e Nyasaye madier e polo malo nyaka e piny mwalo.+ Onge machielo.+ 40 Omiyo, nyaka umak chikene ma amiyou kawuononi mondo eka ngimau odhi maber kaachiel gi nyithindu, kendo mondo udag aming’a e piny ma Jehova Nyasachu miyou.”+

41 E kindeno, Musa noyiero mier adek e piny man yo wuok chieng’ mar Aora Jordan.+ 42 Ka po ni ng’ato ne oboth ma onego nyawadgi to ne ok omon kode,+ obiro ringo mondo odhi oresre e achiel kuom miergo.+ 43 Miergo gin: Bezer+ ma yudore e thim manie got motarore ma Jo-Reuben nyalo ringoe, gi Ramoth+ man Gilead ma Jo-Gad nyalo ringoe, kod Golan+ man Bashan ma Jo-Manase nyalo ringoe.+

44 Mago e chike+ ma ne Musa omiyo Jo-Israel. 45 Gin e chike gi buche ma Nyasaye ne ong’ado ma ne Musa omiyo Jo-Israel ka ne gisea Misri,+ 46 ka gin e alwora mar Aora Jordan e pap momanyore gi Beth-peor+ e piny Sihon ruodh Jo-Amor ma ne odak Heshbon.+ Ruodhno e ma Musa kod Jo-Israel ne oloyo ka ne gisea Misri.+ 47 Kendo ne gikawo pinye kaachiel gi piny Og+ ruodh Bashan. Ruodhigo ne gin ruodhi Jo-Amor ma ne odak e piny man yo wuok chieng’ mar Aora Jordan, 48 chakre Aroer+ mokiewo gi Aora Arnon nyaka Got Sion, ma en Hermon,+ 49 kaachiel gi Araba duto man yo wuok chieng’ mar Aora Jordan, nyaka Nam Araba* manie tiend gode ma Pisga.+

5 Musa noluongo Jo-Israel duto mowachonegi niya: “Un Jo-Israel, winjuru chike kod buche ma Nyasaye ng’ado ma awachonu kawuononi. Puonjreuru chikego kendo uritgi maber. 2 Jehova Nyasachwa notimo kodwa singruok Horeb.+ 3 Jehova ne ok otimo singruogno gi kwerewa, to notime kodwa, waduto ma wan ka kawuononi. 4 Jehova nowuoyo kodu wang’ gi wang’ gie mach e wi godno.+ 5 Gie kindeno, ne achung’ e kindu gi Jehova+ mondo anyisu gima Jehova ne wacho nikech ne uluoro mach, kendo ne ok uidho godno.+ Nowacho niya:

6 “‘An e Jehova Nyasachu ma ne ogolou e piny Misri ka ma ne unie wasumbni.+ 7 Kik ubed gi nyiseche mamoko mak mana an.+

8 “‘Kik ilos kido mopa+ mar gimoro amora manie polo malo, kata manie piny mwalo, kata manie bwo pi. 9 Kik ikulrinegi kata kik wuondi milamgi,+ nimar an Jehova Nyasachu, an e Nyasaye kende monego ulam.+ Akumo nyithind ji duto mochaya nikech richo jonyuolgi, kendo atimo kamano nyaka e tieng’ mar adek gi mar ang’wen.+ 10 To jo ma ohera kendo ma mako chikena, anahergi nyaka tieng’ mar aluf achiel.

11 “‘Kik iti gi nying Jehova Nyasachi e yo marach,+ nikech Jehova biro kumo ng’ato ang’ata ma tiyo gi nyinge e yo marach.+

12 “‘Rit chieng’ sabato kendo iwale obed maler, mana kaka Jehova Nyasachi nochikoi.+ 13 Ti tijeni duto kuom odiechienge auchiel,+ 14 to odiechieng’ mar abiriyo en sabato mar Jehova Nyasachi.+ Kik itim tich moro amora chieng’no.+ Wuodi, kata nyari, kata misumbani ma wuoyi, kata misumbani ma nyako, kata ruadhi, kata pundani, kata jambi moro amora, kata jadak manie miechu bende kik ti tich moro amora chieng’no,+ mondo misumbani ma wuoyi kata ma nyako oyue mana kaka in.+ 15 Paruru ni un bende ne un wasumbni e piny Misri to Jehova Nyasachu nogolou kuno gi lwedo ma nigi teko.+ Mano e momiyo Jehova Nyasachu nochikou ni mondo urit odiechieng Sabato.

16 “‘Luor wuoru gi meru+ mana kaka Jehova Nyasachi ochiki, mondo idag aming’a kendo ngimani odhi maber e piny ma Jehova Nyasachi biro miyi.+

17 “‘Kik ineki.+

18 “‘Bende, kik ichodi.+

19 “‘Bende, kik ikwel.+

20 “‘Bende, kik ihang ne nyawadu wach ka oluongi mondo ichiw neno.+

21 “‘Bende, kik igomb chi ng’ato.+ Kendo kik igomb od ng’ato, kata puothe, kata misumbane ma dichwo, kata misumbane ma nyako, kata ruadhe, kata pundane, kata gimoro amora ma ng’ato nigo.’+

22 “Jehova nomiyo ogandau duto chikego e wi got. Ne owuoyo kodu gi dwol maduong’ gi ei mach, gie boche, gie mudho mandiwa,+ to bang’ mano onge wach ma ne omedo e wi chikego. Ne ondikogi e kite ariyo mopamore kae to omiyagi.+

23 “To ka ne uwinjo dwol kowuok e mudhono, sa ma got ne wang’,+ jotend dhoutu gi jodongu nobiro ira. 24 Kae to nuwacho ni, ‘Neuru! Jehova Nyasachwa osenyisowa duong’ne maler gi tekone, kendo wasewinjo dwonde kowuok e mach.+ Kawuononi waseneno ni kare Nyasaye nyalo wuoyo gi dhano mi dhano dong’ ka ngima.+ 25 To koro wamanyo tho nang’o? Mach maduong’ni nyalo tiekowa. Ka wadhi nyime winjo dwond Jehova Nyasachwa, wabiro tho. 26 Be nitie ng’ato ang’ata mosewinjo dwond Nyasaye mangima ka wuok gie mach kaka wasewinjoni mi ochwe ma ok otho? 27 In iwuon e ma isud ir Jehova Nyasachwa mondo iwinj weche duto ma obiro wachoni. Kae to iduog inyiswa weche duto ma Jehova Nyasachwa biro nyisi, to wabiro winjo wechego kendo wabiro makogi.’+

28 “Jehova nowinjo weche ma ne uwachona, kendo Jehova nonyisa niya, ‘Asewinjo weche ma ogandani owachoni. Weche duto ma giwacho ni kare.+ 29 Mad kinde duto gisik gi chuny moluora,+ kendo gimak chikena duto.+ Ka gitimo kamano, ngimagi gi ngima nyikwagi biro bedo maber nyaka chieng’.+ 30 Dhiyo iwachnegi mondo gidog e hembegi. 31 Kata kamano, in to dong’ koda kae mondo anyisi chikena duto gi buchena duto ma adwaro ni ipuonjgi, kendo ma adwaro ni girit ka gin e piny ma adhi miyogi mondo gidagie.’ 32 Neuru ni utimo mana kaka Jehova Nyasachu ochikou.+ Kik ubar korachwich kata koracham.+ 33 Ka uluwo yo ma Jehova Nyasaye chikou,+ ubiro bedo mangima, weche biro dhinu maber, kendo ubiro dak aming’a e piny ma udhi kawo.+

6 “Koro magi e chike kod buche ma ne Jehova Nyasachu omiya ni apuonju mondo umaki ka usechopo e piny ma udhi kawo lokacha, 2 mondo uluor Jehova Nyasachu kendo urit chikene ma amiyougi, un kaachiel gi yawuotu kod nyikwau+ e ngimau duto mondo udag aming’a.+ 3 A, Jo-Israel, winjgiuru, kendo neuru ni umakogi mondo ngimau odhi maber, kendo ubed mang’eny ahinya e piny mopong’ gi chak kod mor kich, mana kaka Jehova Nyasach kwereu nosingonu.

4 “Winjuru un Jo-Israel: Jehova Nyasachwa, en Jehova achiel.+ 5 Nyaka uher Jehova Nyasachu gi chunyu duto kod ngimau duto,+ kendo gi tekou duto.+ 6 Chike ma amiyou kawuonogi nyaka bed e chunyu, 7 kendo nyaka upuonjgi* nyithindu gi kinda,+ uwuo kodgi e wi wechego sa ma ubet e uteu, sa ma uwuotho e yo, sa ma unindo, kod sa ma uchiewo.+ 8 Twegiuru e lwetu kaka ranyisi ma paronu, kendo gibed kaka gima itweyo e pat wang’.+ 9 Ndikgiuru e sirni mag dhoutu kendo e rangeyeu.

10 “Ka Jehova Nyasachu osekelou e piny ma ne osesingore ne kwereu ma Ibrahim, Isaka, kod Jakobo ni obiro miyou,+ piny man gi taonde madongo kendo mabeyo ma ne ok ugero,+ 11 man gi udi mopong’ gi gik mabeyo mopogore opogore ma ne ok utiyonegi, piny man gi sokni mag pi ma ne ok ukunyo, gi puothe mzabibu kod yiend zeituni ma ne ok upidho, kendo ka usechiemo muyieng’,+ 12 ne ni wiu ok owil gi Jehova+ ma ne ogolou e piny Misri ka ma ne unie wasumbni. 13 Jehova Nyasachu e ma unuluor+ kendo en e ma unutine,+ kendo nyinge e ma unukuong’rugo.+ 14 Kik ulam nyiseche mamoko; kik ulam nyasaye moro amora mar ogendni ma olworou,+ 15 nimar Jehova Nyasachu manie kindu dwaro ni olame en kende.+ Ka ulamo nyiseche mamoko, Jehova Nyasachu biro bedo gi mirima kodu,+ kendo obiro tiekou duto e piny.+

16 Kik utem Jehova Nyasachu,+ kaka nuteme ka un Masa.+ 17 Makuru adimba chike mag Jehova Nyasachu ma omiyou mondo uriti. 18 Timuru gik makare kendo mabeyo e wang’ Jehova mondo ngimau odhi maber, kendo udonj mi ukaw piny maber ma Jehova ne osesingo ne kwereu,+ 19 mi uriemb wasiku duto mana kaka Jehova ne osesingo.+

20 “To e ndalo mabiro ka nyithindu nopenju ni, ‘Ang’o momiyo Jehova Nyasachwa ne omiyou chike gi buchegi?’ 21 To nudwokgi ni, ‘Ne wan wasumbni mag Farao e piny Misri. Kata kamano, Jehova ne ogolowa e piny Misri gi lwedo ma nigi teko. 22 Jehova notimo ranyisi kod honni malich ne piny Misri,+ ne Farao, gi joode duto ka waneno gi wang’wa.+ 23 Ne ogolowa kuno mondo okelwa kae kendo omiwa piny ma ne osingo ne kwerewa.+ 24 Eka Jehova ne onyisowa ni wamak chikegi duto kendo waluor Jehova Nyasachwa mondo ngimawa odhi maber+ kendo wabed mangima+ kaka wan kawuononi. 25 Ka warito chikegi duto adimba kendo timogi kaka Jehova Nyasachwa ochikowa, ibiro kwanwa kaka jo makare.’+

7 “Sa ma Jehova Nyasachu terou e piny ma uchiegni kawo mondo udagie,+ obiro riembonu ogendni madongo+ ma gin Jo-Hiti, Jo-Girgash, Jo-Amor,+ Jo-Kanaan, Jo-Perizi, Jo-Hivi, kod Jo-Jebus.+ Gin ogendni abiriyo madongo kendo matek moloyou.+ 2 Jehova Nyasachu biro ketogi e lwetu, kendo ubiro loyogi.+ Ne ni unegogi kendo utiekogi giduto.+ Kik utim singruok moro amora kodgi, kendo kik unyisgi ng’wono e yo moro amora.+ 3 Kik ukendru kodgi. Kik uchiw nyiu ne yawuotgi mondo okendi, kendo kik ukaw nyigi mondo yawuotu okendi.+ 4 Nimar kutimo kamano to gibiro loko yawuotu owe lama ma gichak lamo nyiseche mamoko,+ kendo mano biro miyo Jehova ool mirimbe kuomu mi otieku piyo piyo.+

5 “Kar mano, timnegiuru kama: Mukuru kendnigi ma gitimoe misango gi sirnigi duto,+ bed ni gin mag kite kata mag yien,+ kendo wang’uru nyisechegi mopa.+ 6 Nimar un oganda maler e wang’ Jehova Nyasachu, kendo kuom ogendni duto manie piny, un e ma Jehova Nyasachu owalou mondo ubed joge, kendo ubed ogandane makende.*+

7 “Jehova ne oherou moyierou, to ok nikech ne ung’eny moloyo ogendni mamoko,+ nimar un e ma ne utinie mogik.+ 8 Nikech Jehova ne oherou kendo ne orito singruok ma ne otimo gi kwereu,+ Jehova ne ogolou gi lwete man gi teko ka oresou e lwet Farao ruodh Misri ma ne oketou wasumbni.+ 9 Ung’eyo malong’o ni Jehova Nyasachu e Nyasaye madier, kendo Nyasaye migeno. To kuom jogo mohere kendo ma mako chikene, orito singruok motimo kodgi kendo omakore chuth gi nyikwagi nyaka tieng’ mar aluf achiel.+ 10 To jo ma ok ohere obiro chulogi kuom kethogi.+ Ok obi deko ma ok okethogi. Obiro ketho jo ma ok oherego e wang’gi. 11 Kuom mano, neuru ni umako chike kod buche ma amiyou kawuononi. Ritgiuru.

12 “Ka udhi nyime winjo buchegi kendo makogi, Jehova Nyasachu biro chopo singruok ma ne otimo gi kwereu kendo obiro herou gi hera mosiko mana kaka ne osingonegi. 13 Obiro herou kendo obiro guedhou mi ubed mang’eny e piny ma ne osingo ne kwereu ni nomiu.+ Ee, obiro guedhou gi nyithindo mang’eny+ kendo obiro guedho puotheu, chambu, divai magu, mou,+ kendo obiro guedho jambu ma ubed gi nyiroye kod nyirombe mang’eny. 14 Unubed jo ma oguedhi moloyo ogendni mamoko duto.+ Onge ng’ato ang’ata ma nobed bwoch kata lur, kendo onge jambu ma ok nonyuol.+ 15 Jehova biro golonu tuoche duto, kendo ok nokelnu tuoche maricho ma ne nitie e piny Misri,+ to wasiku e ma nokelnegi tuoche marichogo. 16 Tiekuru ji duto ma Jehova Nyasachu biro chiwo e lwetu.+ Kik uwinjnegi lit,+ kendo kik ulam nyisechegi,+ nikech kutimo kamano to mano biro bedonu obadho.+

17 “Ka chunyu ochako chandore kuwacho ni, ‘Ogendnigi ng’eny mohingowa. Ere kaka dwariembgi?’+ 18 Kik uluorgi.+ Paruru gik ma Jehova Nyasachu notimo ne Farao kendo ne piny Misri mangima.+ 19 Paruru kum mager ma ne uneno gi wang’u, ranyisi gi honni,+ kod lwedo man gi teko gi bat morie ma Jehova Nyasachu ne ogolougo e piny Misri.+ Kamano e kaka Jehova Nyasachu biro timo ne ogendni duto muluorogo.+ 20 Bende, Jehova Nyasachu biro miyo luoro maduong’ omakgi kendo jo ma nodong’+ kod mago ma nopondnu biro tho ma rum. 21 Kik uluorgi nimar Jehova Nyasachu ni kodu,+ nikech en Nyasaye maduong’ kendo malich miwuoro.+

22 “Jehova Nyasachu biro riembonu ogendnigo mos mos nyaka girum.+ Ok obi yienu mondo utiekgi mapiyo piyo, nimar le mag bungu nyalo nyuolore mang’eny ma monju. 23 Jehova Nyasachu nochiw ogendnigo e lwetu, kendo obiro tiekogi chuth ma girum te.+ 24 Enochiw ruodhi mag ogendnigo e lwetu,+ mi ok nochak opargi kendo e piny.+ Ubiro tiekogi duto chuth+ ma onge ng’ato ma nogeng’u.+ 25 Wang’uru nyisechegi mopa e mach.+ Kik ugomb fedha gi dhahabu man kuomgi, kendo kik ukawgi,+ mondo kik girwaku e obadho, nimar gin gik ma Jehova Nyasachu osin-go.+ 26 Kik ukel gimoro amora ma Nyasaye osin-go e uteu, nikech mano biro miyo okethu kaachiel kodgi. Nyaka usin kodgi gi chunyu duto nikech gin gik mowinjore okethi.

8 “Ne ni urito adimba moro ka moro kuom chike ma amiyou kawuono mondo ubed mangima,+ kendo unyuolru ubed mang’eny, mi ukaw piny ma Jehova ne osingo ne kwereu.+ 2 Paruru wuoth mabor ma Jehova Nyasachu ne otelonue e thim kuom higni 40.+ Notimo kamano mondo oduoku piny kendo otemu+ mondo one gima nie chunyu+ ka be ubiro rito chikene kata ooyo. 3 Noduokou piny ma omiyo kech okayou,+ ma opidhou gi manna,+ chiemo ma ne ok ung’eyo, kendo ma kwereu bende ne ok ong’eyo. Nodwaro ni ung’e ni dhano ok bed mangima mana kuom chiemo kende, to obedo mangima kuom weche duto ma wuok e dho Jehova.+ 4 Lepu ne ok oti kendo tiendeu ne ok okuot kuom higni piero ang’wen-go duto.+ 5 Ung’eyo maber e chunyu ni mana kaka wuoro rieyo nyathine, e kaka Jehova Nyasachu osebedo ka rieyou.+

6 “Omiyo, rituru chike Jehova Nyasachu kuom wuotho e yorene kendo kuom miye luor. 7 Nimar Jehova Nyasachu terou e piny maber,+ piny motimo aore gi pi, gi sokni mamol e pewe kod gode. 8 En piny ma nyago ngano gi shairi, kendo en piny man gi mzabibu, yiend ng’ope, gi komamanga,+ kendo en gi mor zeituni gi mor kich.+ 9 En piny ma chiemo ok nobedie manok, kendo onge gima ubiro chando. En piny ma kitene otimo chuma, kendo godene ubiro kunyoe mula.

10 “Kusechiemo ma uyieng’, ne ni upako Jehova Nyasachu kuom piny maber mosemiyouno,+ 11 kendo kik wiu wil gi Jehova Nyasachu ma uwe mako chikene gi buchene ma amiyou kawuononi. 12 Kusechiemo ma uyieng’, kendo ugero ute mabeyo mudakie,+ 13 mi jambu onyuolore mobedo mang’eny, kendo fedhau gi dhahabu magu omedore, kendo giu duto omedore mobedo mogundho, 14 kik sunga maku+ ma wiu wil gi Jehova Nyasachu ma ne ogolou e piny Misri ka ma ne unie wasumbni,+ 15 kendo ma ne owuotho kodu e thim maduong’ kendo malich+ ma ne nigi thuonde man gi kwiri mager kod ma thomoni ne opong’o. Ne en thim motwo ma ne onge kata pi. Kata kamano, ne ogolonu pi e lwanda motegno.+ 16 Bende, nopidhou gi manna+ ma kwereu ne ok ong’eyo mondo oduokugo piny+ kendo otemu mondo ngimau obi obed maber kinde mabiro.+ 17 Ka po ni iwacho e chunyi ni, ‘Tekona gi tij lweta awuon osemiyo ayudo mwandugi,’+ 18 ng’e ni Jehova Nyasachu e ma miyiga teko mar loso mwandu+ mondo ochop singruok ma ne otimo gi kwereu, mana kaka osebedo kotimo nyaka kawuononi.+

19 “Ka po ni wiu owil gi Jehova Nyasachu kendo uchako lamo nyiseche mamoko kutiyonegi kendo ukulorunegi, awachonu kawuono ni unutho kendo karu nolal nono.+ 20 Karu nolal nono mana kaka ogendni ma uneno ka Jehova tieko. Unutho kamano, nikech utamoru winjo dwond Jehova Nyasachu.+

9 “Winjuru, un Jo-Israel. Kawuono ubiro ng’ado Aora Jordan+ mondo udhi ukaw piny ogendni ma roteke kendo madongo moloyou+ kaachiel gi mier madongo mochiel gi ohingni ma chopo e polo.+ 2 Mana kaka ung’eyo, gin jo madongo kendo maboyo ma nyikwa Anakim,+ kendo usewinjo ka ji wacho ni, ‘Be nitie jo ma dinyal nyikwa Anak?’ 3 Omiyo, ng’euru kawuono ni Jehova Nyasachu biro telo nyimu loka aora.+ En mach mager,+ kendo obiro tiekogi. Obiro loyonugi ka uneno gi wang’u mondo uriembgi mapiyo piyo mi utiekgi mana kaka Jehova nosingorenu.+

4 “Ka Jehova Nyasachu oseriembonu ogendnigo, kik uwach e chunyu ni, ‘Wan jo makare e momiyo Jehova okelowa mondo wakaw pinyni,’+ nimar Jehova riembo ogendnigi nikech timbegi maricho.+ 5 Ng’euru ni ok udhi kawo pinjegigo nikech un jo makare kata ma chunygi tir. Kar mano, Jehova Nyasachu riembonugi+ nikech timbegi maricho, kendo Jehova timo kamano mondo ochop singruok ma ne otimo gi kwereu ma Ibrahim,+ gi Isaka,+ kod Jakobo.+ 6 Koro ng’euru ni Jehova Nyasachu ok miu piny maberni mondo udagie nikech un jo makare, nimar kuom adier, un jo ma wigi tek.+

7 “Paruru kendo wiu kik wil ngang’ gi kaka numiyo mirima omako Jehova Nyasachu e thim.+ Chakre chieng’ ma ne uwuokie Misri nyaka chieng’ ma ne uchopoe kae, usebedo ka ung’anyo ne Jehova.+ 8 Kata mana e Got Horeb, ne uwang’o i Jehova ma okecho kodu ahinya kendo Jehova ne dwaro tiekou.+ 9 Ka ne adhi e wi got kawo kite mopamore+ moting’o weche mag singruok ma Jehova notimo kodu,+ nabet e wi got kuom ndalo 40 odiechieng’ gotieno+ ma ok achiem kendo ok amodh pi. 10 Eka Jehova nomiya kite ariyo mopamore ma ne ondik gi lith lwet Nyasaye, kendo ne giting’o weche duto ma ne Jehova owachonu gie mach e wi got chieng’ ma ne uchokoru.+ 11 Bang’ ndalo piero ang’wen-go, Jehova nomiya kite ariyo mopamore moting’o weche mag singruokgo, 12 kendo Jehova nowachona niya, ‘Lor piny piyo piyo nikech jou ma ne igolo Misri osetimo marach.+ Mapiyo nono giseweyo yo ma ne achikogi ni giluw. Giseloso kido mar chuma moleny mondo gilam.’+ 13 Bang’ mano, Jehova nowachona niya: ‘Aseng’iyo jogi ma ayudo ni gin jo ma wigi tek.+ 14 We atiekgi kendo aruch nyinggi e piny, kae to in e ma aketi ibed oganda maduong’ kendo mang’eny moloyogi.’+

15 “Kamano, ne alokora mi alor piny ka got pod wang’.+ Ne ating’o kite ariyo mopamore mondikie singruokgo e lweta koni gi koni.+ 16 Ka ne ang’iyou, ne aneno ni useketho ne Jehova Nyasachu. Ne uloso kido mar nyaroya gi chuma moleny. Piyo piyo nono ne useweyo yo ma ne Jehova ochikou ni mondo uluw.+ 17 Omiyo, nakawo kite ariyo mopamorego mi awitogi piny ka uneno, kendo ne gitore matindo tindo.+ 18 Ne asiko apodho piny auma e nyim Jehova kuom ndalo 40 odiechieng’ gotieno mana kaka ne atimo mokwongo. Ne ok achiemo kendo ne ok amodho pi+ nikech richo duto ma ne usetimo kuom timo ne Jehova marach mi uwang’o iye. 19 Ne aluor ahinya nikech mirima mager ma Jehova ne nigo kodu,+ nimar ne ochiegni tiekou. Kata kamano, Jehova nochako owinjo ywakna kendo e kindeno.+

20 “Jehova nokecho ahinya gi Harun kendo ne odwaro nege,+ to gie kindeno ne alemo ne Harun bende. 21 Eka ne akawo nyaroya ma ne uloso morwakou e richo,+ mi awang’e e mach; ne atoye matindo tindo mi arege molokore buru, mi ne akawo buruno mi akiro e aora mamol koa e got.+

22 “Bende, ne uwang’o i Jehova ka un Tabera,+ gi Masa,+ kod Kibroth-hataava.+ 23 Ka ne Jehova onyisou ni uwuog Kadesh-barnea,+ ka owachonu ni, ‘Dhi ukaw piny ma abiro miyou!’ to ne ung’anyo ne chik Jehova Nyasachu,+ kendo ne ok uketo yie+ mi ne ok utimo gima nowachonu. 24 Usebedo kung’anyo ne Jehova nyaka ne achak ng’eyou.

25 “Omiyo, ne asiko apodho piny auma e nyim Jehova kuom ndalo 40 odiechieng’ gotieno.+ Ne apodho piny auma kamano nikech Jehova nowacho ni obiro tiekou. 26 Ne aywak ne Jehova ka awacho ni, ‘A Jehova, Wuon Loch Duto, kik iketh jogigi. Gin mwanduni iwuon+ ma ne iwaro gi tekoni mang’eny ka igologi Misri.+ 27 Par jotichni ma Ibrahim, gi Isaka, kod Jakobo.+ Kik idew wich-teko kod timbe maricho mag ogandani.+ 28 Ka ok kamano to weg piny ma ne igolowae biro wacho niya: “Nikech Jehova ne ojok gi ogandani kendo terogi e piny ma nosingonegi ne otame, ne oterogi e thim mondo oneggi.”+ 29 Gin jogi kendo gin mwanduni iwuon+ ma ne igolo e piny Misri gi tekoni mang’eny.’+

10 “Gie kindeno Jehova ne owachona niya, ‘Pa kite ariyo mopamore ma chal gi mokwongoka,+ kae to ibi kodgi ira e wi got; los bende sanduk mar bao mondo ibigo. 2 Abiro ndiko kuom kitego weche ma ne andiko e kite mokwongo ma ne itoyoka, kendo ne ni iketo kitego e i sandugno.’ 3 Kuom mano, naloso sanduk gi yiend shita, kendo napayo kite ariyo ma chal gi mokwongoka mi adhi kodgi e wi got ka ating’ogi e lweta.+ 4 Jehova nondiko e kitego weche ma ne ondiko e kite mokwongoka.+ Ne ondiko Chike Apar+ ma ne omiyou gie mach e wi got+ chieng’ ma ne uchokoru,+ kae to Jehova ne omiyagi. 5 Bang’ mano, ne aridora ka awuok e got+ mi aketo kitego e i sanduk ma ne aseloso, kendo gisebedo kanyo nyaka kawuononi, mana kaka Jehova ne ochika.

6 “Jo-Israel nowuok Beeroth Bene-jaakan ka gidhi Mosera. Kanyo e ma Harun ne othoe mi oike,+ kendo Eleazar wuode nokawo kare mobedo jadolo.+ 7 Ne gia kuno mi gidhi Gudgoda, kendo ne gia Gudgoda mi gidhi Jotbatha,+ piny motimo aoche.

8 “E kindego Jehova nowalo dhood Lawi+ mondo obed joting’ sandug singruok mar Jehova,+ giti e nyim Jehova kendo giguedh ji e nyinge,+ mana kaka gitimo nyaka kawuononi. 9 Mano e momiyo Jo-Lawi ne ok omi pok kendo gionge lowo e kind owetegi. Jehova e pokgi, mana kaka Jehova Nyasachu ne osewachonegi.+ 10 An awuon ne abet e wi got kuom ndalo 40 odiechieng’ gotieno+ mana kaka natimo mokwongo, mi Jehova ne owinjo kwayona kendo.+ Jehova ne ok dwar tiekou. 11 Kae to Jehova nowachona niya: ‘Tel ne oganda, kendo giikre ne wuoth mondo gidhi gikaw piny ma ne asesingora ne kweregi ni abiro miyogi.’+

12 “Koro un Jo-Israel, ang’o ma Jehova Nyasachu dwaro kuomu?+ Ma kende e gima odwaro kuomu: Ni uluor Jehova Nyasachu,+ uwuoth e yorene duto,+ uhere, uti ne Jehova Nyasachu gi chunyu duto kod ngimau duto,+ 13 kendo umak chike mag Jehova ma amiyou kawuononi mondo ngimau odhi maber.+ 14 Neuru, Jehova Nyasachu e wuon polo duto, kata polo man malo moloyo, bende en e wuon piny gi gik moko duto manie iye.+ 15 Kata obedo ni en kamano, kwereu e ma ne Jehova osudo irgi mondo ohergi, kendo kuom ogendni duto, un nyikwagi e ma oseyierou+ mondo ubed joge mana kaka un kawuono. 16 Kuom mano, koro nyaka upwodh chunyu+ kendo uwe bedo jo ma wigi tek.+ 17 Nimar Jehova Nyasachu e Nyasach nyiseche,+ kendo en e Ruodh ruodhi, en Nyasaye maduong’ man gi teko, kendo en Nyasaye mowinjore omi luor matut, bende en Nyasaye ma ok dew wang’ ng’ato,+ kendo ok okaw asoya. 18 Ong’ado bura kare ne mond liete gi nyithi kiye+ kendo ohero jodak+ kuom miyogi chiemo gi lewni. 19 Omiyo, un bende onego uher jodak manie kindu nimar un bende ne un jodak e piny Misri.+

20 “Jehova Nyasachu, e ma onego uluor, en e ma onego utine,+ kendo en e ma onego umakru kode, kendo nyinge e ma onego ukuong’rugo. 21 En e ma onego upake.+ En Nyasachu ma osetimonu gik madongo kendo malich duto ma useneno gi wang’u.+ 22 Ka ne kwereu odhi Misri, ne gin mana ji 70,+ to sani Jehova Nyasachu osemiyo ubedo mang’eny mana kaka sulwe manie polo.+

11 “Nyaka uher Jehova Nyasachu+ kendo une ni urito chikene gi buchene kinde duto. 2 Ung’eyo maber ni un e ma awuoyo kodu, to ok gi nyithindu ma pok oneno kata winjo kum mag Jehova Nyasachu,+ kendo ma pok oneno kaka osenyiso duong’ne+ gi tekone.+ 3 Ne ok gineno ranyisi kod gik ma ne otimo e piny Misri ne Farao ruodh Misri gi pinye duto;+ 4 ne ok gineno gima notimo ne jolwenj Misri, gi farese kod geche Farao mag lweny, ma ne pi Nam Makwar oimo ka ne gilawou, kendo Jehova nokethogi motiekogi giduto te.+ 5 Bende, ne ok gineno gik ma ne otimonu e thim nyaka ne uchopo ka, 6 kod gima notimo ne Dathan gi Abiram, yawuot Eliab ma Ja-Reuben, sa ma piny nong’amo dhoge momwonyogi gi joodgi gi hembegi kaachiel gi ji duto ma ne oriwogi lwedo ka Jo-Israel duto neno gi wang’gi.+ 7 Useneno gi wang’u gik madongo ma Jehova ne otimo.

8 “Ne ni umako chike duto ma amiyou kawuononi, eka nubed gi teko mar kawo piny ma ubiro donjoe lokacha. 9 Kutimo kamano, unudag aming’a+ e piny mopong’ gi chak kod mor kich+ ma Jehova ne osingore ni nomi kwereu gi nyikwagi.+

10 “Piny mubiro donjoe mondo udagieno ok chal gi piny Misri ku ma ne uchwoyoe kodhi, kendo ne utiyoe matek* ka uolo ne kodhi pi mana kaka itimo ne puoth alot. 11 Piny ma uchiegni donjoe mondo ukaw en piny motimo gode gi pewe,+ kendo en piny ma koth chweyee;+ 12 En piny ma Jehova Nyasachu rito maber. Wang’ Jehova Nyasachu range pile, kendo otimo kamano a chak higa nyaka e giko higa.

13 “Omiyo, ka urito gi kinda chikena ma amiyou kawuonogi, kendo ka uhero Jehova Nyasachu mi utiyone gi chunyu duto kod ngimau duto,+ 14 to anami koth ochwe e pinyu e kinde mowinjore, tiende ni kinde opon gi kinde chwiri, kendo ubiro kayo cham mi uchok divai manyien kod mo.+ 15 Kendo abiro miyo lum olodh ne jambu e peweu mag kwath, to un bende ubiro chiemo muyieng’.+ 16 Tang’uru mondo kik chunyu wuondu mi ubar kendo uchak lamo nyiseche mamoko ka ukulorunegi.+ 17 Ka ok kamano, to mirimb Jehova biro liel kuomu ka mach, kendo obiro geng’o koth mondo kik chwenu+ mi piny ok nochiegnu cham, kendo ubiro tho piyo piyo mi karu lal nono e piny maber ma Jehova miyou.+

18 “Rwakuru wechenagi e chunyu, twegiuru e lwetu kaka ranyisi ma paronu, kendo gibednu kaka gima itweyo e pat wang’.+ 19 Puonjuru nyithindu wechego, kendo wuouru kodgi e wi wechego sa ma ubet e uteu, sa ma uwuotho e ndara, sa ma unindo, kod sa ma uchiewo.+ 20 Ndikgiuru e sirni mag dhoutu kendo e rangeyeu, 21 mondo un gi nyithindu udag aming’a+ e piny ma Jehova nosingore ni nomi kwereu mondo obed margi+ kuom ndalo duto ma piny ni e bwo polo.

22 “Ka umako chike ma amiyougi kendo uritogi adimba, mi uhero Jehova Nyasachu,+ ma uwuotho e yorene duto kendo upadoru kuome,+ 23 Jehova biro riembonu ogendnigo duto,+ mi unukaw pinje mag ogendini madongo kendo ma roteke moloyou.+ 24 Kamoro amora ma tiendu onyono nobed maru.+ Pinyu nochakre e thim nyaka Lebanon, kendo nochakre e Aora Yufrate nyaka nam maduong’ mar Mediterania.+ 25 Onge ng’at ma nogeng’u,+ nimar Jehova Nyasachu nomi luoro kod kibaji omak ji e pinje duto mubiro dhiye+ mana kaka nosingorenu.

26 “Neuru, kawuono aketo gueth kod kuong’ e nyimu:+ 27 ubiro yudo gueth ka umako chike mag Jehova Nyasachu ma amiyou kawuononi,+ 28 to ubiro yudo kuong’ ka ok urito chike mag Jehova Nyasachu+ kuom baro ma uweyo luwo yo ma achikou kawuono mana ni mondo ulam nyiseche mamoko ma ok ung’eyo.

29 “Ka Jehova Nyasachu oseterou muchopo e piny mudhi kawo mondo obed maru, guedhuru ji ka un e Got Gerizim, to ukuong’ ji ka un e Got Ebal.+ 30 Donge godego ni loka Aora Jordan yo podho chieng’ e piny Jo-Kanaan modak Araba ka ma omanyore gi Gilgal, but yiende mag More?+ 31 Ero koro ung’ado Aora Jordan mondo udhi ukaw piny ma Jehova Nyasachu miyou.+ Ka usekawo pinyno muchako dakie, 32 neuru ni urito adimba chike gi buche duto ma amiyou kawuononi.+

12 “Magi e chike kod buche ma onego urit adimba e ngimau duto e piny ma Jehova Nyasach kwereu biro miyou. 2 Nyaka uketh chuth kuonde duto ma ogendni ma udhi kawo kargi lamoe nyisechegi,+ bed ni kuondego ni e wi gode madongo kata e wi gode matindo, kata e tiend yiende madongo. 3 Mukuru kendni ma gitimoe misango gi sirnigi duto mag kite kod mag yien,+ kendo wang’uru sirnigo e mach mi uketh kido mag nyisechegi,+ mondo kik chak par nyinggi kendo e piny.+

4 “Kik ulam Jehova Nyasachu e yo ma kamano.+ 5 Kar mano, neuru ni ulamo Jehova Nyasachu mana ka ma obiro yiero e kind dhoutu mondo nyinge obedie kendo odagie. Kanyo e ma nudhiye.+ 6 Kanyo e ka ma ubiro keloe misengni miwang’o,+ gi misengni mamoko, gi chiwo magu mag achiel kuom apar,+ kod chiwo mowuok e lwetu,+ gi chiwo muchopogo singruok, gi chiwo mugolo kuom herou,+ kaachiel gi jambu makayo.+ 7 Kanyo e ka ma unuchiemie gi joodu e nyim Jehova Nyasachu,+ kendo unubed mamor kuom gik moko duto mutimo,+ nimar Jehova Nyasachu oseguedhou.

8 “Kik udhi nyime timo kaka watimo gie kindegi, nimar kindegi ng’ato ka ng’ato timo mana gima ohero owuon,* 9 nikech pok uchopo kar yueyo+ e piny ma Jehova Nyasachu miyou mondo obed maru. 10 Ka useng’ado Aora Jordan+ ma uchako dak e piny ma Jehova Nyasachu miyou, obiro miyo udag gi kuwe kendo wasiku molworou koni gi koni ok nochandu.+ 11 Ubiro kelo gik moko duto ma achikou ka ma Jehova Nyasachu biro yiero mondo nyinge obedie.+ Kanyo e ka ma unukelie misengni miwang’o, gi misengni mamoko, gi chiwo magu mag achiel kuom apar,+ kod chiwo mowuok e lwetu, gi chiwo duto mugolo mondo uchopgo singruoku ne Jehova. 12 Ubiro bedo mamor e nyim Jehova Nyasachu,+ un gi yawuotu gi nyiu kod wasumbniu ma chwo gi ma mon, kaachiel gi Jo-Lawi modak e miechu, nikech Jo-Lawigo ne ok omi pok kata lowo kaka un.+ 13 Ne ni ok uchiwo misengniu miwang’o kamoro amora ma wiu omiyou.+ 14 Chiwuru misengni miwang’o mana ka ma Jehova Nyasachu biro yiero e achiel kuom dhoutu, kendo kanyo e ma utimie gik moko duto ma achikou.+

15 “Kata kamano, sa moro amora ma chunyu gombo ring’o, unyalo yeng’o mondo uchiem.+ Chamuru ring’o kaluwore gi gueth ma Jehova Nyasachu oguedhougo e mier duto mudakie. Jo ma ok ler kod jo maler nyalo chamo ring’ono, mana kaka di gicham ring nyakech kata mwanda. 16 Remo to kik ucham;+ oleuru piny mana ka pi.+ 17 E miechu kuonde mudakie, ok oyienu chamoe chiwo mar achiel kuom apar mag chambu, kata divai manyien, kata mo, kata jambu makayo,+ kata chiwo moro amora ma ugolo mondo usingrugo, kata chiwo moro amora mugolo kuom herou, kata chiwo mowuok e lwetu. 18 Ubiro chamo gigo e nyim Jehova Nyasachu, mana ka ma Jehova Nyasachu biro yiero.+ Kanyo e ka ma unuchiemie un gi yawuotu gi nyiu, kod wasumbniu ma chwo gi ma mon, kaachiel gi Jo-Lawi modak e miechu; kendo unubed mamor e nyim Jehova Nyasachu kuom gik moko duto mutimo. 19 Ne ni ok ujwang’o Jo-Lawi+ ndalo duto mag ngimau e piny.

20 “Ka Jehova Nyasachu oseyaro tong’ mar pinyu+ mana kaka osesingorenu,+ mi ng’ato owacho niya: ‘Agombo ring’o,’ ng’atno nyalo chamo ring’o kinde moro amora modwaro.+ 21 To ka obedo ni ka ma Jehova Nyasachu oyiero mondo nyinge obedie+ ni mabor kodu, unyalo yang’o moko kuom jamni ma Jehova omiyou, mana kaka asechikou, kendo unyalo chamogi e miechu sa asaya mudwaro. 22 Unyalo chamogi mana kaka ducham ring nyakech kata mwanda.+ Jo ma ok ler kaachiel gi jo maler nyalo chamogi. 23 Mak mana ni ng’aduru e chunyu ni ok ubi chamo remo ngang’,+ nimar remo e ngima,+ omiyo kik ucham ngima kaachiel gi ring’o. 24 Kik uchame. Oleuru piny mana ka pi.+ 25 Kik uchame mondo ngimau gi ngima nyithindu odhi maber, nimar mano long’o e wang’ Jehova. 26 Seche ma ubiro ka ma Jehova biro yiero, biuru mana gi mich maler ma magu uwegi kaachiel gi chiwo mugolo mondo uchopgo singruok. 27 Kanyo e ma ubiro chiwoe misengni miwang’o, moriwo ring’o gi remo,+ e kendo mar misango mar Jehova Nyasachu. Remb misengnigo ubiro puko e bath kendo+ mar Jehova Nyasachu. Ringgi to unyalo chamo.

28 “Neuru ni utimo gik moko duto ma awachonugi mondo ngimau kaachiel gi ngima nyithindu odhi maber kinde duto, nimar utimo gik mabeyo kendo makare e wang’ Jehova Nyasachu.

29 “Ka Jehova Nyasachu osetieko ogendni ma udhi kawo pinygi,+ kendo uchako dak e pinygino, 30 beduru motang’ mondo kik udonj e obadho mar luwo timbegi ka osegolnugi. Kik unon nyisechegi ka upenjoru niya: ‘Ogendnigi ne lamoga nyisechegi e yo mane mondo an bende atim kamano?’+ 31 Kik ulam Jehova Nyasachu e yo ma kamano, nimar ogendnigo lamo nyisechegi ka gitimo timbe maricho ahinya ma Jehova osin-go. Ogendnigo wang’o kata mana yawuotgi gi nyigi e mach ne nyisechegi.+ 32 Timuru mana gik ma awachonu kende.+ Kik umedie gimoro kendo kik ugolie gimoro.+

13 “Ka po ni ng’ato obukore e kindu ni en janabi kata ni onyalo leko gik ma biro timore, ma omiyou ranyisi moro kata onyisou wach moro ma biro timore, 2 mi ranyisi ma omiyou kata wach mokoronuno otimore, kae to owachonu ni, ‘Biuru waluw nyiseche mamoko ma ok ung’eyo mondo watinegi,’ 3 kik uwinj janabino kata jakor wachno,+ nimar Jehova Nyasachu temou+ mondo ong’e ka be uhero Jehova Nyasachu gi chunyu duto kod ngimau duto.+ 4 Jehova Nyasachu kende e ma uluw, en e ma uluore, en e ma umak chikene, en e ma uwinj dwonde; en e ma utine, kendo en e ma umakru kode.+ 5 Kuom mano, janabi kata jakor wachno nyaka negi,+ nimar osenyiso oganda mondo ong’any ne Jehova Nyasachu ma ne oresou mogolou Misri ka ma ne unie wasumbni. Ng’atno osetemo witou mondo uwe yo ma ne Jehova Nyasachu ochikou mondo uluw. Goluru richo e kindu.+

6 “Ka owadu ma onyuolugo e ich achiel, kata wuodi kata nyari, kata chiegi mihero, kata osiepni migeno otemo semi ling’ ling’ ka owachoni ni, ‘Bi wadhi wati ne nyiseche mamoko,’+ ma gin nyiseche ma pok ing’eyo kendo ma kwereni bende ne ok ong’eyo, 7 ma gin nyiseche mag ogendni molworou, bed ni giwuok e piny moro amora man machiegni kata man mabor, chakre tung’ piny nyaka tung’ piny, 8 kik itim kaka odwaro kendo kik iwinj wachne.+ Kik iwinjne lit, kata kik ikeche, kendo kik ipande. 9 Kar mano, nege ma ok iweye.+ In e ma lweti nyaka kwong goye, eka jomoko biro riwore kodi e nege.+ 10 Unugoye gi kite nyaka otho,+ nimar notemo lokou mondo uwe Jehova Nyasachu ma nogolou Misri, ka ma ne unie wasumbni. 11 Eka Jo-Israel duto nowinj wachno mi gibed maluor, kendo ok ginichak gitim gima rach kamano e kindu.+

12 Ka po ni uwinjo ka iwacho e achiel kuom mier manie piny ma Jehova Nyasachu dhi miyou mondo udagie ni, 13 ‘Nitie jo ma nono mosesieko e kindu ma dwaro wuondo jo ma odak e miechgi ka giwachonegi niya: “Biuru walam nyiseche mamoko,” ma gin nyiseche ma ok ung’eyo,’ 14 ne ni unono wachno matut,+ to ka uyudo ni en adier ni gima rach kamano osetimore e kindu, 15 nyaka uneg ji duto ma odak e dalano gi ligangla.+ Kethuru dalano gi gimoro amora manie iye, kendo uneg jamni duto man kuno+ gi ligangla. 16 Ka usetimo kamano, gimoro amora modong’ ubiro choko e dier dalano, kae to uwang’ dalano gi mach. Gigo biro bedo misango miwang’o ne Jehova Nyasachu. Dalano nodong’ gunda nyaka chieng’, kik ng’ato gere kendo. 17 Kik ukaw gimoro kata achiel kuom gik ma onego oketh chuthgo+ mondo Jehova kik bed gi mirima kodu. Ka utimo kamano, to enonyisu ng’wono mi enomi unyuolru mi unubed mang’eny mana kaka ne osesingore ne kwereu.+ 18 Nimar onego umi Jehova Nyasachu luor kuom luwo chikene duto ma amiyou kawuononi, kamano unutim gik malong’o e wang’ Jehova Nyasachu.+

14 “Un nyithind Jehova Nyasachu. Omiyo, kik usar dendu,+ kata kik uchid yie wengeu ka uyuago ng’at motho.+ 2 Nimar un oganda maler+ e wang’ Jehova Nyasachu, kendo kuom ogendni duto manie piny, un e ma Jehova owalou mondo ubed joge, kendo ubed ogandane makende.*+

3 “Kik ucham gimoro amora ma ok ler.+ 4 To le ma unyalo chamo e magi:+ dhiang’, rombo, diel, 5 nyakech, nyagunde, ngawo, diend thim, mwanda, puro, kod omoro. 6 Unyalo chamo le duto ma ombong’gi opogore ariyo kendo ma nyamo kambula. 7 Kata kamano, kik ucham le ma nyamo kambula to ombong’gi ok opogore ariyo. Lego gin magi: ngamia, apwoyo, gi terere, nimar ginyamo kambula to ombong’gi ok opogore ariyo. Lego ok ler.+ 8 Bende, kik ucham anguro, nikech kata obedo ni ombong’ne opogore ariyo, ok onyam kambula. Omiyo, ok oler. Kik uchame, bende kik umul ringrene ka osetho.

9 Kuom gik moko duto manie pi magi e munyalo chamo: Gimoro amora man gi thuoke kod kalagakla, unyalo chamo.+ 10 To kik ucham gimoro amora ma onge gi thuoke kod kalagakla. Ok giler.

11 “Winyo moro amora maler, unyalo chamo. 12 To ma ok unyal chamo e magi: ongo, koga, achuth ma rateng’,+ 13 otenga makwar, otenga ma rateng’, okunekune, 14 kit agak duto, 15 udo, tula, nyatawo, kit olith duto, 16 tula ma dende tindo, tula ma dende dongo, tula ma ite dongo, 17 mbusi, achuth, osou, 18 ogungo, kit ng’ang’a duto, cherwa, kod oliktiga.* 19 Kik ucham gik matindo man gi buombegi kendo mamol kanyakla nikech ok giler. 20 Gik maler ma fuyo to unyalo chamo.

21 “Kik ucham gima otho kende.+ Gima kamano unyalo miyo jodak manie miechu mondo gicham, kata unyalo use ne wendo. Nimar un oganda maler e wang’ Jehova Nyasachu.

“Kik uted ring nyadiel e chag min-gi.+

22 “Higa ka higa nyaka uchiw achiel kuom apar mag gik moko duto ma upidho e puotheu.+ 23 Ubiro chamo achiel kuom apar mag chambu, divai, mo, kaachiel gi jambu makayo duto e nyim Jehova Nyasachu ka ma obiro yiero mondo nyinge obedie.+ Kamano ubiro puonjoru luoro Jehova Nyasachu ndalo duto.+

24 “To ka ku ma Jehova Nyasachu biro yiero mondo nyinge obedieno+ ni mabor ahinya kodi, kendo ok inyal ting’o gigo nyaka kuno nikech wuodhno bor, (nimar Jehova Nyasachu biro guedhou), 25 inyalo usogi mondo iting’ pesa idhigo ka ma Jehova Nyasachu oseyiero. 26 To ka isechopo kuno, inyalo nyiewo gima chunyi ohero gi pesago, bed ni en dhiang’, rombo, diel, divai, kit kong’o moro machielo, kata gimoro amora ma chunyi dwaro. Inichiem kuno gi joodi ka umor e nyim Jehova Nyasachu.+ 27 Kik wiu wil gi Jo-Lawi ma odak e miechu,+ nimar ne ok omigi pok kata lowo kodu.+

28 “To e giko higa mar adek ka higa mar adek, ubiro kelo achiel kuom apar mag gik ma onyaknu e higano e i miechu.+ 29 Jo-Lawi, ma gin jo ma ne ok omi pok kata lowo, kaachiel gi jodak, nyithi kiye, kod mond liete modak kodu nobi mondo gichiem nyaka giyieng’.+ Ka utimo kamano, to Jehova Nyasachu biro guedho gik moko duto ma utimo.+

15 “E giko higa mar abiriyo ka higa mar abiriyo, ubiro weyo gopeu duto ma ji nigo.+ 2 Timuru kama: Ng’ato ka ng’ato owe ne nyawadgi gope ma en-go. Ok onego obandh owadgi kata Ja-Israel moro amora nikech mano higa ma iweyonego ji gopegi mondo omigo Jehova duong’.+ 3 Welo modak e kindu to unyalo bandho gopeu ma gin-go,+ Jo-Israel weteu to nyaka uwenegi gopegi duto. 4 Kata kamano, jadhier ok onego obed e kindu, nikech Jehova biro guedhou+ e piny ma Jehova Nyasachu biro miyou mondo ukaw obed maru. 5 Ka uwinjo Jehova Nyasachu kendo uluwo adimba chike duto ma amiyou kawuononi, ok unubed gi jadhier e kindu.+ 6 Jehova Nyasachu biro guedhou mana kaka ne osesingorenu ni notim, kendo pinje mang’eny biro holo gik moko kuomu, to un ok unuhol gimoro kuomgi.+ Bende, unubed gi loch e wi ogendni mang’eny, to gin ok ginibed gi loch kuomu.+

7 “Ka Ja-Israel wadu obedo modhier e mier manie piny ma Jehova Nyasachu biro miyou, kik chunyi bed matek ma itamri konye.+ 8 Nyise ng’wono, kendo hole gimoro amora mochando.+ 9 Tang’ mondo paro marach kik donj e chunyi ma ichak wacho ni, ‘Higa mar abiriyo ma iweyo ne ji gopegi chiegni chopo,’+ kendo itamri konyo owadu modhier mituone gik mochando. Kitimo kamano, ma owaduno oywak ne Jehova nikech in, ibiro kwanni mano kaka richo.+ 10 Migiuru gik ma gichandogo mabup+ kendo gi chuny maler. Timo mano biro miyo Jehova Nyasachu oguedh gik moko duto ma utimo.+ 11 Pile ubiro bedo gi jodhier e pinyu.+ Kuom mano, achikou ni, ‘Beduru jochiwo, kendo konyuru joweteu ma chandore kendo modhier e pinyu.’+

12 “Ka ing’iewo Ja-Hibrania wadu ma dichwo kata ma dhako mondo obed misumbani motiyoni kuom higni auchiel, ibiro weye thuolo e higa mar abiriyo.+ 13 Sa ma iweye thuolo, kik iweye odhi gi lwete nono. 14 Onego ikowe gi jamni, cham, kod mo gi divai ma iseloso. Nikech Jehova Nyasachi oseguedhi, in bende miye. 15 Paruru ni un bende ne un wasumbni e piny Misri to Jehova Nyasachu noresou. Mano e momiyo kawuono achikou ni utim kamano.

16 “To ka misumbanino owachoni ni, ‘An ok adwar weyi!’ nikech oheri kaachiel gi joodi, kendo isedak kode maber,+ 17 kawe iten ite e dhoot, kae to ituch iteno gi riwi, mi enobed misumbani kuom ngimane duto. Ka en misumba ma nyako, en bende timne kamano. 18 Kata kamano, kik iwinj malit ka po ni iweyo misumbani thuolo modhi, nikech da bed ni jatich e ma ne indiko kuom higni auchielgo, osache di ne obedo nyadiriyo pesa misetiyogo kuom misumbanino. Jehova Nyasachu bende osebedo ka guedho tijeni duto.

19 “Waluru jambu makayo ma chwo duto ne Jehova Nyasachu.+ Kik uket ruedhiu makayo e tich moro amora, bende kik uliel yie rombeu makayo. 20 Un gi joodu duto ubiro chamogi e nyim Jehova Nyasachu higa ka higa ka ma Jehova biro yiero.+ 21 To ka po ni chiayeno ong’ol e yo moro amora marach, bed ni tiende e ma ong’ol, kata en muofu, kik utim kode misango ne Jehova Nyasachu.+ 22 Unyalo chame e miechu mana kaka ducham ring nyagunde kata mwanda. Jo ma ok ler kaachiel gi jo maler nyalo chame.+ 23 Kata kamano, kik ucham rembe;+ pukuru remono piny mana ka pi.+

16 “Timuru nyasi mar Pasaka ne Jehova ndalo duto e dwe mar Abib,+ nimar dweno e ma ne Jehova Nyasachu ogoloue e piny Misri gotieno.+ 2 Ubiro chiwo ne Jehova Nyasachu misango mar Pasaka+ mar nyarombo kata nyadiel kata nyaroya+ ka ma Jehova biro yiero mondo nyinge obedie.+ 3 Kik ucham misangono gi gimoro amora moted gi thowi.+ Kuom ndalo abiriyo, ubiro chamo makate ma ok oketie thowi, ma en makate mar chandruok, nikech nuwuok Misri kurikni.+ Timuru kamano mondo upar e ngimau duto odiechieng’ ma ne uwuokie Misri.+ 4 Kuom ndalo abiriyogo, kik yud mogo modwal gi thowi e pinyu duto,+ to bende kik uwe ring’o motimgo misango godhiambo e odiechieng’ mokwongo onind nyaka kinyne.+ 5 Kik uchiw misango mar Pasaka e dala moro amora ma wiu omiyou e mier ma Jehova Nyasachu biro miyou. 6 Kata kamano, ubiro chiwo misangono ka ma Jehova Nyasachu biro yiero mondo nyinge obedie. Ubiro chiwo misango mar Pasaka godhiambo bang’ podho chieng’,+ kendo ubiro timo kamano e tarik sie ma ne uwuokie Misri. 7 Ubiro tede kendo chame+ ka ma Jehova Nyasachu biro yiero,+ to kinyne gokinyi unudog e hembeu. 8 Ubiro chamo makate ma ok oketie thowi kuom ndalo auchiel, to chieng’ mar abiriyo ubiro bedo gi chokruok mowal ne Jehova Nyasachu. Kik uti tich moro amora chieng’no.+

9 “Ubiro kwano jumbe abiriyo. Ubiro chako kwano jumbe abiriyogo chieng’ muchako kayoe chambu.+ 10 Bang’ jumbego, unutim Sap Jumbe ne Jehova Nyasachu,+ kendo unukel chiwo ma ng’ato golo kuom herone owuon; ng’ato ka ng’ato biro chiwo kaluwore gi kaka Jehova Nyasachu oseguedhe.+ 11 Un kaachiel gi yawuotu gi nyiu, gi wasumbniu ma chwo, gi wasumbniu ma mon, gi Jo-Lawi modak e miechu, gi jopinje mamoko modak kodu, gi nyithi kiye, gi mond liete modak e kindu biro bedo mamor e nyim Jehova Nyasachu, kendo uduto ubiro chokoru ka ma Jehova Nyasachu biro yiero mondo nyinge obedie.+ 12 Paruru ni un bende ne un wasumbni e piny Misri.+ Mano e momiyo nyaka une ni umako kendo urito chikego.

13 “Bang’ choko chambu ma usedino kendo kusebiyo mo gi divai, ubiro timo Sap Kiche+ kuom ndalo abiriyo. 14 Unutim sawono gi mor,+ kaachiel gi yawuotu, gi nyiu, gi wasumbniu ma chwo, gi wasumbniu ma mon, gi Jo-Lawi, gi jodak, gi nyithi kiye, kod mond liete modak e miechu. 15 Ubiro timo sawono ne Jehova Nyasachu kuom ndalo abiriyo,+ kendo ubiro time ka ma Jehova biro yiero, nimar Jehova Nyasachu biro guedho puotheu kod gik moko duto ma utimo,+ kendo ubiro bedo mamor chuth.+

16 “Jou ma chwo duto biro chokore e nyim Jehova Nyasachu nyadidek e higa ka ma obiro yiero. Gibiro chokore e kinde Sap Makate ma Ok Oketie Thowi,+ gi Sap Jumbe,+ kod Sap Kiche,+ to kik ng’ato kuomgi obi e nyim Jehova gi lwete nono. 17 Ng’ato ka ng’ato kuomgi biro kelo mich kaluwore gi kaka Jehova Nyasachu oseguedhe.+

18 “E mier duto ma Jehova Nyasachu biro miyou, ubiro yiero ne dhoot ka dhoot jong’ad bura+ kod jotelo, kendo nyaka ging’ad ne ji bura makare. 19 Kik ung’ad bura marach,+ kendo kik ubuon ng’ato ang’ata,+ kata kawo asoya, nimar asoya dino wang’ ng’at mariek+ kendo rocho weche mag ng’at makare. 20 Ng’aduru bura e yo makare, ee mana bura makare,+ mondo udag aming’a e piny ma Jehova Nyasachu biro miyou mondo obed maru.

21 “Kik upidh yath moro amora milamo+ but kendo mar misango mugero ne Jehova Nyasachu.

22 “Bende, kik uchung siro mar kidi mondo ulam,+ nimar mano en gima Jehova Nyasachu osin-go.

17 “Kik utim misango ne Jehova Nyasachu gi ruath kata rombo mong’ol, nikech mano en tim ma Jehova Nyasachu osin-go.+

2 “Ka po ni uyudo ng’at ma dichwo kata ma dhako ma timo marach e nyim Jehova Nyasachu, kendo oketho singruokne e mier ma Jehova Nyasachu biro miyou,+ 3 kobaro kendo ochako lamo nyiseche mamoko, kendo okulore ne chieng’ kata due kata ne oganda duto mag polo,+ ma en tim ma pok achikou ni utim;+ 4 kendo okelnu wach ma kamano kata uwinjogo uwegi, ne ni unono wachno malong’o. To ka oyud ni en adier+ ni gima rach kamano osetimore e Israel, 5 keluru dichwo kata dhako motimo tim marachno e dho ranga dala, kendo ugoye gi kite nyaka otho.+ 6 Kik neg ng’atno ka nitie mana janeno achiel.+ Kata kamano, ka nitie joneno ariyo kata adek,+ to ibiro nege. 7 Joneno e ma nyaka kwong go ng’atno gi kite eka ji duto bende nogoye. Nyaka ugol richo e kindu.+

8 “Ka po ni okelnu bura moro matek ma ok unyal ng’ado, bed ni en mar nek,+ kata mar laro gimoro kata mar goruok, kata obed ywaruok moro amora, ne ni udhi ka ma Jehova Nyasachu oyiero.+ 9 Dhiuru ir jodolo ma Jo-Lawi gi jang’ad bura+ ma kindeno mondo upenjgi wachno kendo ging’adnu burano.+ 10 Gima giwachonu ka ma Jehova Nyasachu oyierono e ma utim. Neuru ni utimo duto ma giwachonu. 11 Timuru kaluwore gi chik ma gimiyou kod bura ma ging’adonu.+ Kik ubar korachwich kata koracham.+ 12 Ng’at ma wiye tek kendo motamore winjo jadolo ma tiyo ne Jehova Nyasachu kata motamore winjo jang’ad bura, nyaka negi.+ Ne ni ugolo richo e Israel.+ 13 Kutimo kamano, to ji duto biro winjo wachno kendo gibiro luor, kendo onge ng’at ma nochak otim wich-teko.+

14 “Ka usedonjo kendo ukawo piny ma Jehova Nyasachu biro miyou mondo udagie, kae to uwacho e chunyu ni, ‘We waket ruoth mondo oloch e wiwa mana kaka ogendni duto molworowa timo,’+ 15 ne ni uketo mana ng’at ma Jehova Nyasachu oyieronu mondo obed ruodhu.+ Ruodhno nyaka bed achiel kuom oweteu. Ok oyienu keto ruoth ma ok Ja-Israel wadu mondo oloch e wiu. 16 Kata kamano, kik obed gi farese mang’eny,+ kendo kik omi Jo-Israel odog Misri mondo gimedne farese moko,+ nimar Jehova Nyasachu nowachonu niya: ‘Kik udog kuno ngang’.’ 17 Bende, kik okend mon mang’eny, nimar ginyalo loko chunye,+ kendo kik omany fedha kata dhahabu mogundho.+ 18 Ka osebet e kom-loch, en owuon nyaka ondik weche duto mag Chik e buk kogologi e bug chik mokan gi jodolo ma Jo-Lawi.+

19 “Nyaka osik gi bugno kinde duto, kendo osome pile ka pile ndalo duto mag ngimane,+ mondo opuonjre luoro Jehova Nyasache kendo timo weche duto mag Chik.+ 20 Mano biro miyo kik oting’re malo e kind owetene, kendo ok obi weyo chik kobaro korachwich kata koracham. Nikech mano, obiro locho aming’a e pinyruodhe e oganda Jo-Israel, en kaachiel gi yawuote.

18 “Jodolo ma Jo-Lawi, tiende ni dhood Lawi duto, ok bi mi pok kata lowo e kind Jo-Israel mamoko. Gibiro chamo misengni miwang’o ne Jehova e mach, ma gin mwandune.+ 2 Ok onego giyud mwandu e kind owetegi. Jehova e mwandugi mana kaka nosewachonegi.

3 “Magi e pok ma ji biro miyo jodolo kaka ratichgi: Ng’ato ang’ata mogolo misango mar ruath kata rombo nyaka migi bat, lembe duto, gi nyimbich. 4 Bende, nyaka umigi cham ma ukwongo kayo, gi divai manyien, gi mo, gi yie rombeu ma ukwongo lielo.+ 5 Nimar Jehova Nyasachu oseyiero Lawi gi yawuote kuom dhoutu duto mondo gin e ma giti e nying Jehova kinde duto.+

6 “To ka Ja-Lawi moro odar mowuok e achiel kuom miech Israel ma ne oyudo odakie+ nikech ogombo dhi ka ma Jehova oyiero,*+ 7 kochopo kuno, onyalo tiyo e nying Jehova Nyasache mana kaka owetene duto ma Jo-Lawi man kuno tiyo e nyim Jehova.+ 8 Kata obedo ni oseuso mwandune mar anyuola ma oyudo pesa, pod ibiro miye pok mar chiemo ma rom gi Jo-Lawi mamoko.+

9 “Ka usedonjo e piny ma Jehova Nyasachu miyou, kik upuonjru luwo timbe maricho mag ogendnigo.+ 10 Kik yud ng’ato e kindu ma wang’o wuode kata nyare e mach.+ Bende, kik yud jakor wach e kindu,+ kata jambofwa,+ kata jadil,+ kata jandagla,+ 11 kata ajuok nyakalondo, kata japenj jochiende wach,+ kata ng’at ma penjo jo motho wach.+ 12 Jehova osin gi ng’ato ang’ata ma timo timbe marichogo, kendo nikech timbe marichogo, Jehova Nyasachu riembo ogendnigo mondo owuognu. 13 Ne ni ubedo ma onge bura e nyim Jehova Nyasachu.+

14 “Ogendni ma uriembo ka ugolo e pinygigo ne winjoga jombofwa+ gi jokor wach,+ kata kamano, un to Jehova Nyasachu ok oyienu timo gik ma kamago. 15 Jehova Nyasachu biro yiero janabi moro machal koda kuom oweteu. Ne ni uwinje.+ 16 Mano e dwoko ma omiu kuom gima ne ukwayo Jehova Nyasachu chieng’ ma ne uchokoru Horeb+ ka ne uwacho niya: ‘We kik awinj dwond Jehova Nyasacha, kendo kik ane mach maduong’ni kendo, nono to abiro tho.’+ 17 Eka Jehova nowachona niya: ‘Gima giwachono ni kare. 18 Abiro yieronegi janabi machal kodi kuom owetegi.+ Abiro keto wechena e dhoge,+ kendo obiro wachonegi weche duto ma achike.+ 19 Kuom adier, abiro kumo ng’at ma odagi winjo weche ma janabino owacho e nyinga.+

20 “‘Ka janabi moro amora ohedhore ma owacho wach moro e nyinga ma ok achike ni owachi, kata owuoyo e nying nyiseche mamoko, nyaka nege.+ 21 Kata kamano, di po ka upenjoru e chunyu niya: “Ere kaka dwang’e ni wach moro ok owuok kuom Jehova?” 22 Ka janabi owuoyo e nying Jehova to gima owachono ok otimore, ng’euru ni Jehova ok e ma oore. Janabino ohedhore ahedha owuon gi wachno. Kik uluore.’

19 “Ka Jehova Nyasachu osetieko ogendni ma Jehova Nyasachu biro miyou pinygi mi ukawo miechgi gi utegi, kendo udakie,+ 2 unuyier mier adek manie piny ma Jehova Nyasachu miyouno.+ 3 Poguru didek piny ma Jehova Nyasachu miyouno, kendo ulos yore ma dhi e miergo mondo ng’ato ang’ata ma opo konego nyawadgi to oring odhi e achiel kuom miergo mayot.

4 “Ma e kaka biro bet ne ng’at ma onego ng’ato kae to oringo ma odhi e achiel kuom miergo: Ka opo konego nyawadgi to ne ok en gi sigu kode;+ 5 kuom ranyisi, ka odhi gi nyawadgi e bungu mondo gitong’ yien, to sa ma oomo ni otong’ yien, wi le obuodho mowuok e loge monego nyawadgino, ng’at monekono onego oring odhi e achiel kuom miergo mondo otony.+ 6 Nono to di po ka jachul kuor+ olawo ng’at monekono ka pod mirimbe ger mi ojuke monege nikech dala ma ne ng’atno ringo ka dhiye ni mabor. Ka kuom adier, ne ok owinjore oneg ng’atno nikech ne ok en gi sigu kod nyawadgino.+ 7 Mano e momiyo achikou niya: ‘Yieruru mier adek.’

8 “Ka po ni Jehova Nyasachu oyaro pinyu, mi omiyou piny duto ma ne osingore ni obiro miyo kwereu,+ 9 unumed mier moko adek kuom mago.+ Kata kamano, obiro yaro pinyu mana ka urito adimba chik ma omiyou kawuononi, ni uher Jehova Nyasachu kendo uwuoth e yorene pilepile.+ 10 Ka utimo kamano, to ok unuchuer remb jo ma onge bura+ e piny ma Jehova Nyasachu biro miyou obed maru, kendo ok unubed gi buch remo.+

11 “To ka po ni ng’ato ne nigi sigu gi wadgi,+ mi obutone mondo omonje, kae to ogoye motho, mi ng’at monego wadgino oringo odhi e achiel kuom miergo, 12 jodong dalagi biro luonge mondo oduog, kae to gikete e lwet jachul kuor mondo onege.+ 13 Kik uwinjne lit. Nyaka ugol buch remo kuom Jo-Israel+ mondo ngimau odhi maber.

14 “Ka osepognu lowo e piny ma Jehova Nyasachu biro miyou mondo udagie, kik ng’ato chor kiep nyawadgi+ ma kwereu ne oseketo.

15 “Wach janeno achiel kende ok nyal mi ng’ad ne ng’ato bura kuom ketho moro, kata richo moro.+ Wach joneno ariyo kata adek e ma biro miyo okaw ni wach moro en adier.+ 16 Ka janeno marach ohango ne ng’ato kodwaro hinye,+ 17 ji ariyogo nyaka chung’ e nyim Jehova, e nyim jodolo gi jong’ad bura ma kindeno.+ 18 Jong’ad bura nyaka non wachno matut,+ to ka oyud ni ng’atno en janeno ma miriambo kendo ohango ne wadgi wach, 19 timneuru mana gima ne odwaro ni otim ne nyawadgino.+ Ne ni ugolo richo e kindu.+ 20 Jo modong’ nowinj wachno mi giniluor, kendo ok ginichak gitim gima rach kamano e kindu.+ 21 Kik uwinj malit ne jaketho:+ Chuluru ngima kar ngima, wang’ kar wang’, lak kar lak, lwedo kar lwedo, kendo tielo kar tielo.+

20 “Ka udhi kedo gi jowasiku e lweny, to uneno ka ging’eny moloyou kendo gin gi farese kod geche lweny mang’eny moloyo meku, kik uluorgi, nimar Jehova Nyasachu ma nogolou e piny Misri ni kodu.+ 2 Ka pok uchako kedo kodgi, jadolo nochung’ e nyim ogandau mar lweny mondo owuo kodgi.+ 3 Kendo nowach niya, ‘Un Jo-Israel winjuru. Koro uchiegni chako kedo gi wasiku. Kik chunyu nyosre, kendo kik uluor. Kibaji bende kik gou ka unenogi, 4 nikech Jehova Nyasachu e ma dhi kodu mondo okednu gi wasiku kendo oresu.’+

5 “Jotelo bende biro wacho ne oganda niya, ‘Be nitie ng’at moro amora kuomu ma nyocha ogero ot manyien to pok odonjoe? Ka en kamano, we odog e ode, nono to di po ka otho e lweny mi ng’at machielo e ma donjie. 6 Koso be nitie ng’at mopidho mzabibu to pok ochako chamo olembgi? En bende we odog dala, nono to di po ka otho e lweny mi ng’at machielo e ma cham olembego. 7 Koso be nitie ng’at mosenyuomo nyako to pok okawo? We odog dala,+ nono to di po ka otho e lweny mi ng’at moro nono e ma okendo nyakono.’ 8 Bende, gibiro penjo jolweny niya, ‘Be nitie ng’at ma luor kata ma nigi kibaji e kindu?+ We odog dala nikech onyalo miyo jowetene bende chunygi obed ma luor kaka en.’+ 9 Ka jotelo osetieko wuoyo gi oganda, giniket jotend lweny mondo otel ne oganda e lweny.

10 “Kusechopo machiegni gi dala mudhi kedogo, nyisuru jodalano gima onego gitim ka gidwaro ni ulos kuwe kodgi.+ 11 Ka giyie loso kuwe kodu, kendo giyawonu dho ranga dalagi, ji duto man e dalano biro bedo wasumbu, kendo gibiro tiyonu.+ 12 To ka gitamore loso kuwe kodu, kendo gichako kedo kodu, lworuru dalano, 13 kendo Jehova Nyasachu biro ketogi e lwetu, kendo neuru ni unego chwo duto modak e dalano gi ligangla. 14 Kata kamano, mon, nyithindo, jamni, kod mwandu duto manie dalano ubiro yako mondo obed magu,+ kendo ubiro chamo gige wasiku muyakogo, nikech Jehova Nyasachu oseketogi e lwetu.+

15 “Ubiro timo kamano ne mier duto man mabor gi pinyu, to ok ne mier mokiewo kodu. 16 Kata kamano, e mier duto mag ogendni ma Jehova Nyasachu miyou pinygi mondo obed maru, kik uwe gimoro amora ka ngima.+ 17 Kar mano, tiekuru chuth Jo-Hiti, gi Jo-Amor, gi Jo-Kanaan, gi Jo-Perizi, gi Jo-Hivi, kod Jo-Jebus+ mana kaka Jehova Nyasachu osechikou; 18 mondo kik gipuonju luwo timbegi maricho ma gisebedo ka gitimo ka gilamo nyisechegi, mi gimi utim richo e nyim Jehova Nyasachu.+

19 “Ka uselworo dala moro mondo ukawe bang’ kedo kode kuom kinde malach, kik utong’ yiend dalano mi ukethi. Unyalo chamo olembgi, to kik utong’gi.+ Ang’o ma dimi uked gi yien ka gima gin dhano? 20 Unyalo tong’o yien ma ung’eyo ni ok cham. Unyalo tong’ogi mondo uchielgo dala ma kedo koduno, nyaka uloye.

21 “Ka okwany ng’at motho e pap moro e piny ma Jehova Nyasachu biro miyou, to ok ong’ere ni ng’a monege, 2 jodongu gi jong’ad bura+ nyaka dhi ma pim bor mantie e kind ka ma ringre ng’at mothono nitie gi mier molwore. 3 Kae to jodongo ma wuok e dala ma ringruogno chiegnigo moloyo biro kawo nyaroya ma pok otiyo tich moro amora kata ma pok oywayo jok, 4 mi ginikele e aora mamol ka ma ok opur kendo ma ok ochuoyie kodhi mi gining’ad ng’ute kanyo.+

5 “Jodolo ma Jo-Lawi bende nobedie nikech gin e ma Jehova Nyasachu oyierogi mondo gitine,+ kendo mondo giguedh ji e nying Jehova.+ Gin e ma giwacho kaka ing’ado buche ma ji laroe gimoro kata ma ng’ato otimoe tim mahundu.+ 6 Bang’e, jodongo duto mag dala machiegni mogik gi ringruogno biro logo lwetgi+ kuom nyaroya ma oseng’ad ng’ute e aorano, 7 kendo gibiro wacho niya, ‘Wan ne ok wachuero remoni, kendo wang’wa ne ok oneno ka ichuere. 8 A Jehova, kik ikwan richoni kuom jogi ma Jo-Israel ma gin jo ma isewalo,+ kendo kik iwe buch remo obed kuom jogi ma Jo-Israel.’+ Bang’ mano, ok ginibed gi buch remo. 9 Ka utimo kamano, ubiro timo makare e wang’ Jehova, kendo ubiro golo buch remo kuomu.

10 “Ka udhi kedo gi jowasiku, mi Jehova Nyasachu oloyonugi ma umakogi udhi kodgi,+ 11 kae to ineno nyako moro kuomgi ma jaber, kendo idwaro kawe mondo obed chiegi, 12 inyalo kawe ma itere e odi. Nyakono onego oliel yie wiye, kendo ong’ad koke, 13 mi olony lewni ma ne omakego, mi odag e odi. Obiro ywago min-gi gi wuon-gi kuom dwe achiel mangima,+ kae to bang’e inyalo nindo kode, kendo ibiro bedo chwore to en nobed chiegi. 14 To ka ok imor kode, onego iweye mondo odhi+ ka ma ohero. Kata kamano, kik iuse kendo kik isande nikech isemiye wich-kuot.

15 “Ka po ni ng’ato nigi mon ariyo to ohero achiel moloyo machielo, to mondego duto onyuolo nyithindo ma yawuoyi, to dhako ma ok ohero ahinya e ma onyuolo wuoyi makayo,+ 16 ok bi yiene miyo wuod dhako mohero ratich wuode makayo chieng’ ma opogo ne nyithinde mwandu. 17 Onego okwan wuod dhako ma ok oherono kaka wuode makayo kendo omiye pok ma nyadiriyo kuom mwandune duto, nikech en e nyathi ma ne okwongo nyuolo. Ratiro mar wuoyi makayo en mare.+

18 “Ka po ni ng’ato nigi wuoyi ma wiye tek kendo ma achach ma ok winj wuon-gi kata min-gi,+ kendo gisetemo rieye to otamore winjogi,+ 19 min-gi gi wuon-gi onego otere e nyim jodongo manie dho rangach mar dalano. 20 Giniwach ne jodong dalano niya: ‘Wuodwani wiye tek kendo en achach. Ok owinjwa. Ojawuoro+ kendo ojamer.’+ 21 Eka chwo duto mag dalano biro goye gi kite mi otho. Omiyo, nyaka ugol richo e kindu, kendo Jo-Israel duto biro winjo wachno mi ginibed maluor.+

22 “Ka po ni ng’ato otimo richo moromo gi buch tho, kae to onege+ ma oliere e yath,+ 23 ringrene kik sik e yadhno otieno mangima.+ Kar mano, neuru ni uyike e odiechiengno, nimar ng’at molier e yath en ng’at mokuong’ e wang’ Nyasaye,+ kendo kik udwany piny ma Jehova Nyasachu biro miyou ka mwandu maru.+

22 “Kineno dher wadu moro kata rombone ka ringo lal, kik iweye olal.+ Sembe iduoke ne wuon-go. 2 Ka po ni wuon-go ok jagweng’u kata ok ing’eye, kaw chiayeno idhigo dalani, kendo ibed kode nyaka wuon-go nwang’e kuomi eka inimiyego.+ 3 Onego itim kamano bende ne punda, kata law, kata ne gimoro amora molal ne wadu. Kik iwuondri ni ok inene.

4 “Kineno punda wadu moro kata ruadhe kopodho e yo, to kik iwe mak ikonye. Ne ni ikonye chungo chiayeno.+

5 “Dhako kik rwak lep dichwo, to dichwo bende kik rwak lep dhako, nimar Jehova Nyasachu osin gi jo ma timo kamano.

6 “Ka po ni iwuotho e ndara ma ipo ka iyudo od winyo man gi nyithindo kata man gi tong’ e yath kata piny e lowo, to iyudo ka winyo oumo nyithinde kata butno e tong’, kik ikawe kaachiel gi nyithinde.+ 7 Ne ni iweyo min-gi mondo odhi, kata kamano, nyithinde to inyalo kawo. Tim kamano mondo ngimani odhi maber kendo idag aming’a.

8 “Ka igero ot, nyaka ilos rageng’ molworo wi tado+ mondo ng’ato kik podh koa e wi tadono mi kel ne joodi buch remo.

9 “Kik ipidh kodhi moro amora e puothi mar mzabibu,+ nimar kitimo kamano to gik ma kodhino onyago duto kaachiel gi olembe mag mzabibu duto monyak e puodhono, nyaka chiw ne Nyasaye ka maler.

10 “Kik ipur gi ruath kod punda e jok achiel.+

11 “Kik irwak law molos gi yie rombo mokik gi usi mar kitani.+

12 “Nyaka iket usi momin e konde ang’wen mag lewni mirwako.+

13 “Ka ng’ato okendo mi onindo gi chiege kae to bang’e ojok kode, 14 mi ohango ne chiegeno ni timbene richo kendo oketho nyinge kowacho ni, ‘Ne akendo dhakoni, to ka ne anindo kode, ne afwenyo ni ok an e ma ne ahango nindo kode,’ 15 wuon nyakono gi min-gi onego oter ne jodongo manie dho ranga dalano gima nyiso ni nyakono ne pok onindo gi dichwo moro amora ka ne jalno okende. 16 Eka wuon nyako nowach ne jodongo niya: ‘Namiyo ng’atni nyara mondo okendi to koro ojok kode, 17 kendo ohango wach ni nyarani timbene ne richo, kowacho niya: “Ka ne anindo gi nyari ne afwenyo ni an ok e ma nakwongo nindo kode.” Koro ma e gima nyiso ni en e ma ne ohango nindo gi nyara. Kae to gibiro yaro law man gi gima nyiso mano e nyim jodongo mag dalano. 18 Jodong dalano+ biro chwado ng’atno.+ 19 Kendo obiro chulo shekel 100 mag fedha ma gibiro miyo wuon nyakono, nimar ng’atno oseketho nying nyar Israel ma ne pok onindo gi dichwo,+ kendo nyakono biro dhi nyime bedo chiege. Kuom ngimane duto, ok bi yie ne ng’atno mondo owere gi nyakono.

20 “To ka po ni oyud ni jalno wacho adier, kendo onge gima nyiso ni en e ma ne okwongo nindo gi nyakono, 21 nyaka ter nyakono e dho od wuon mare kendo jodalano nogoye gi kite nyaka otho nimar osetimo tim wich-kuot+ e piny Israel kuom chodo ka en e od wuon-gi.+ Ne ni ugolo richo e kindu.+

22 “Ka onwang’ ng’ato ka nindo gi chi ng’at machielo, nyaka neggi giduto; ng’at ma ne oyud ka nindo gi dhakono kaachiel gi dhakono.+ Ne ni ugolo richo e piny Israel.

23 “Ka po ni osenyuom nyako moro to pok okawe to dichwo machielo oromo kode e gweng’ monindo kode, 24 nyaka ukelgi giduto e dho ranga dala mi ugogi gi kite nyaka githo. Ubiro nego nyakono nikech ne ok ogoyo uwi mondo okonye kata obedo ni ne en e gweng’, to ubiro nego dichwono nikech okuodo wi dichwo wadgi.+ Ne ni ugolo richo e kindu.

25 “To ka po ni dichwono ne oyudo nyako mosenyuomno e pap moloye gi teko kendo onindo kode githuon, ng’atno kende e ma ibiro negi. 26 Nyakono to kik tim ne gimoro amora, nimar en ok otimo richo moromo gi buch tho. Tim ma otimneno inyalo pim gi ng’at ma omonjo wadgi monego.+ 27 Nimar ng’atno nomake e pap kendo nyako ma ne osenyuomno nogoyo uwi, to onge ng’at ma ne nyalo biro rese.

28 “Ka po ni ng’ato oromo gi nyako ma pok onyuom mi omake ma onindo kode, kae to oyudgi,+ 29 ng’at monindo gi nyakono nyaka chul wuon nyako shekel 50 mag fedha, kendo nyakono nobed chiege.+ To nikech osekuodo wi nyakono, ok noyiene were kode kuom ngimane duto.

30 “Kik ng’ato kaw chi wuon mare obed chiege, nimar kotimo kamano to okuodo wi wuon mare.+

23 “Ng’at ma osero kata ma duong’ne ong’ad oko kik donj e kanyakla mar Jehova.+

2 “Wuoyi ma kimirwa* kik donj e kanyakla mar Jehova.+ Kata mana nyikwaye ma tieng’ mar apar kik donj e kanyakla mar Jehova.

3 “Kik Jo-Amon kata Jo-Moab donj e kanyakla mar Jehova.+ Kata mana nyikwagi ma tieng’ mar apar kik donj e kanyakla mar Jehova nyaka chieng’, 4 nikech ne ok gikonyou gi chiemo kata gi pi ka ne uwuok Misri.+ Kendo nikech ne giluongonu Balaam wuod Beor ma ne odak Pethor manie piny Mesopotamia mondo okuong’u.+ 5 Kata kamano, Jehova Nyasachu ne ok owinjo kwayo mar Balaam.+ Kar mano, Jehova Nyasachu noloko kuong’ mare mondo obednu gueth+ nikech Jehova Nyasachu noherou.+ 6 Kik ukonygi ngang’ e yo moro amora nyaka chieng’.+

7 “Kata kamano, kik isin gi Ja-Edom, en owadu.+

“Bende, kik isin gi Ja-Misri nimar ne udak e pinygi ndalo moko.+ 8 Tieng’ mar adek mar nyikwagi nyalo donjo e kanyakla mar Jehova.

9 “Ka ugoyo kambi mondo udhi uked gi wasiku, kik uchidru e yo moro amora.+ 10 Ka ng’ato obedo ma ok ler nikech pi nyodo mare ochuer gotieno,+ to nyaka owuog e kambi kendo kik oduogi. 11 Kata kamano, kochopo odhiambo onego olwokre eka onyalo donjo e kambi ka chieng’ podho.+ 12 Neuru ni ubedo gi kar losruok oko mar kambi, kendo kuno e ma ubiroga dhiye. 13 Rapur nyaka bed achiel kuom gigeni mag tich. Ka idhi losori oko, ne ni ikunyo bur gi rapurno, kae to ium losruokni. 14 Nimar Jehova Nyasachu wuotho e kambiu+ mondo oresu kendo oket wasiku e lwetu. Omiyo, kambiu nyaka bed maler+ mondo kik oyud gimoro amora modwanyore kuomu mi olokre owe wuotho kodu.

15 “Ka misumba opondo moweyo ruodhe, kendo obiro iri, kik iduoke ir ruodhe. 16 Onyalo dak kamoro amora moyiero e miechu. Kik usande.+

17 “Nyar Israel kik bed ochot e hekalu,+ bende kik wuod Israel moro amora bed ochot e hekalu.+ 18 Pesa ma ochul dhako mochot kata dichwo mochot* kik kel e od Jehova Nyasachu mondo ochopgo singruok, nimar pesa ma kamago duto Jehova osin-go.

19 “Kik imi Ja-Israel wadu chul ohala kuom gima oholo,+ bed ni en pesa kata chiemo kata gimoro amora minyalo duok gi ohala. 20 Inyalo kawo ohala kuom wendo,+ kata kamano, kik ikaw ohala kuom Ja-Israel wadu.+ Kitimo kamano, Jehova Nyasachi biro guedho yoreni duto e piny ma udhi kawo.+

21 “Ka ikuong’ori ne Jehova Nyasachi+ ni ibiro timo gimoro, to kik idigni chopo kuong’ruoknino,+ nimar Jehova Nyasachi biro dwaro ni itim kaka isewachono. Ka ok itimo kamano to nokwanni mano kaka richo.+ 22 Kata kamano, ka ok ikuong’ori to ok bi kwanni richo.+ 23 Tim kaka isewacho+ kendo nyaka ichiw gima isewacho gi dhogi ni ibiro miyo Jehova Nyasachi kuom heroni iwuon.+

24 “Ka idonjo e puoth ng’ato mar mzabibu, inyalo chamo mzabibu moromi. Kata kamano, kik iting’ moko e okapu.+

25 “Ka idonjo e puoth ng’ato mar cham, inyalo jako wi cham mochiek gi lweti. Kata kamano, kik idonjie gi pala.+

24 “Ka ng’ato okendo dhako, to koro ok odwar dhakono nikech dhakono otimo tim ma ok owinjore, onego ondik ne dhakono barup* weruok+ mi oket e lwete, kae to oriembe owuog e ode.+ 2 Dhakono nyalo dhi tedo ne dichwo machielo bang’ wuok.+ 3 To ka po ni dichwo moro okende, kendo chwore mar ariyono ojok kode kendo ondikone barup* weruok momiye, kae to oriembe, kata ka po ni dichwo mokende mar ariyono otho, 4 ok bi yie ne chwore mokwongo ma ne oriembecha mondo ochak okawe, nikech koro osedwanye, kendo mano en tim ma Jehova osin-go. Kik ukel richo e piny ma Jehova Nyasachu miyou mondo obed mwandu maru.

5 “Ka dichwo eka okendo, kik tere e lweny kata kik miye tich moro amora. Onego obed thuolo kuom higa achiel, kendo odag dala komiyo chiege mor.+

6 “Kik ng’ato mak pong’ rego kata mana nyapong’ ka gir singo,+ nikech mano chalo gi dino ne ng’ato yo ma doyudgo chiemo.

7 “Ka oyud ni ng’ato okwalo Ja-Israel wadgi, mi osande, kendo ouse ne ng’at machielo,+ ng’at mokwalo Ja-Israel wadgino nyaka negi.+ Ne ni ugolo richo e kindu.+

8 “Ka tuo dhoho otugore e alworau, ne ni utimo duto ma jodolo ma Jo-Lawi onyisou.+ Ne ni uluwo adimba weche duto ma asechikogi. 9 Paruru gima ne Jehova Nyasachu otimo ne Miriam ka ne uwuok Misri!+

10 “Ka po ni iholo nyawadu gimoro amora,+ kik idonj e ode iwuon mondo ikaw gir singo. 11 Nyaka irit jagopino mana gi oko mondo en e ma okelni gino. 12 To ka po ni en ng’at ma jachan, kik inind gi gir singono.+ 13 Ne ni iduoko ne ng’atno gir singono ka chieng’ podho mondo onind gi laweno,+ kendo obiro guedhi, mi Jehova Nyasachi nokwanni mano kaka tim makare.

14 “Kik ima jatich ma jachan kendo ma dwaro kony, bed ni en Ja-Israel wadu kata en jadak e miechu.+ 15 Onego ichule misache chieng’ motiyonino+ ka pok chieng’ opodho nimar en jachan, kendo misacheno e ma konye. Ka ok itimo kamano, obiro ywak ne Jehova gi nyingi, kendo ibiro kwani kaka jaricho.+

16 “Kik neg wuone nikech richo ma nyithindgi otimo, to bende kik neg nyithindo nikech richo ma wuonegi otimo.+ Ng’ato ka ng’ato noneg mana nikech richone owuon.+

17 “Kik ung’ad ne jadak kata ne nyathi kich bura e yo marach,+ bende kik ukaw law dhako ma chwore otho ka gir singo.+ 18 Paruru ni un bende ne un wasumbni e piny Misri to Jehova Nyasachu noresou mogolou kuno.+ Mano e momiyo achikou ni utim kamano.

19 “Ka ikayo puothi mi wiyi owil gi cham wich achiel kuno, kik idog iome. Weye ne jadak, kata ne nyathi kich, kata ne chi liel,+ mondo Jehova Nyasachi oguedh gik moko duto ma itimo.+

20 “Ka iyiengo yadh zeituni mondo olembe olwar, kik ichak iyieng bedene kendo. Olembe modong’ we ne jadak, nyathi kich, kod chi liel.+

21 “Ka isepono mzabibu e puothi, kik idog pono modong’. Wegi ne jadak, nyathi kich, kod chi liel. 22 Paruru ni un bende ne un wasumbni e piny Misri. Mano e momiyo achikou ni utim kamano.

25 “Ka ji larore e wach moro, onego gidhi e nyim jong’ad bura+ ma biro yalogi kendo biro ng’ado ni ng’at makare onge bura to ng’at marach nigi bura.+ 2 Ka ng’at marach owinjore gi chweto,+ obiro nindo e nyim jang’ad bura, kendo ibiro chwade ka jang’ad bura neno. Kwan mar del mibiro chwade onego oromre gi kethone. 3 Inyalo chwade del 40.+ Kata kamano, kik chwade mokalo kanyo. Nimar ka po ni gidhi nyime chwade, owaduno nyalo yudo wich-kuot e nyimu.

4 “Kik itue dho ruath sa ma oywayo lodi ma idiemogo cham.+

5 “Ka owete odak machiegni to achiel kuomgi otho ma ok oweyo nyathi ma wuoyi, ng’at ma ok jadalano ok onego okend chi ng’at mothono. Yuore nyalo kawe mi oloke chiege mana kaka ng’ato kendo chi owadgi ka owadgino otho.+ 6 Nyathi ma wuoyi ma dhakono okwongo nyuolo biro kawo nying owadgi wuon mare mosethono,+ mondo nying ng’atno kik lal e Israel.+

7 “To ka owadgi ng’at mothono ok dwar kendo chi owadgino, chi owadgino onego odhi ir jodongo manie dho rangach mar dala, kendo owachnegi niya, ‘Yuora odagi chungo nying owadgi e Israel. Otamore kawa mondo abed chiege kaka yuoro onego otim ne chi owadgi.’ 8 Jodong dalagi nyaka luonge ma wuo kode. To ka oramo ni ok obi kawo chi owadgi, kowacho ni, ‘Ok adwar kende,’ 9 chi owadgino biro dhi ire e nyim jodongo, mi olony wuor e tiend ng’atno,+ kendo ong’udh olaw e wang’e, mi owach niya: ‘Ma e kaka onego otim ne ng’at modagi chungo od owadgi.’ 10 Bang’ mano, od ng’atno ibiro luong ni, ‘Od ng’at ma ne olony wuor e tiende.’

11 “Ka ng’ato gore gi wadgi to chiege odhi konye, mit omako duong’ ng’at ma gore gi chworeno, 12 nyaka uchod lwet dhakono. Kik ung’wonne.

13 “Kik ibed gi rapim tieng’ ariyo e okapuni,+ ma moro duong’ to moro tin. 14 Bende, kik ibed gi gige pim tieng’ ariyo e odi,+ ka moro duong’ to moro tin. 15 Nyaka ubed gi rapim makare mondo udag aming’a e piny ma Jehova Nyasachu biro miyou.+ 16 Nimar Jehova Nyasachu osin gi ja mibadhi ma timo gik ma kamago.+

17 “Kik wiu wil gi gima Jo-Amalek ne otimonu e yo ka uwuok Misri,+ 18 kaka ne gimonjou gi ka ng’eu mi ginego jo ma nonyosore modong’ chien, ka ne oyudo uol kendo ujony. Ne ok giluoro Nyasaye. 19 Bang’ ka Jehova Nyasachu osemiyo wasigu ma olworou ok chandu kendo udak gi kuwe e piny ma Jehova Nyasachu omiyou,+ ne ni utieko Jo-Amalek te mi nyinggi lal e piny.+ Kik wiu wil.

26 “Ka usechopo e piny ma Jehova Nyasachu biro miyou mondo obed mwandu maru, mi udak kuno, 2 ng’ato ka ng’ato kuomu okaw moko kuom gik ma okwongo kayo e piny ma Jehova Nyasachu biro miyou, kae to oketgi e okapu kendo otergi ka ma Jehova Nyasachu biro yiero mondo nyinge obedie.+ 3 Nodhi ir jadolo ma kindeno mowachne ni, ‘Kawuono ahulo ne Jehova Nyasacha ni asechopo e piny ma Jehova ne osingore ne kwerewa ni nomiwa.’+

4 “Bang’ mano, jadolo biro kawo okapu e lwet ng’atno mi okete e nyim kendo mar misango mar Jehova Nyasachu. 5 E ka ng’atno nohul e nyim Jehova Nyasachu niya, ‘Kwara ne en Ja-Aram ma bayo abaya.+ Ne odhi e piny Misri+ ka ne joge nok ma obedo wendo kuno.+ Kata kamano, ne ginyuolore ma gibedo oganda maduong’, ma rotego, kendo moting’o ji mang’eny.+ 6 To Jo-Misri notimonwa gik maricho, ne gisandowa, kendo ne giketowa e tich misumba malit.+ 7 Ne waywak ne Jehova Nyasach kwerewa, kendo Jehova nowinjo ywakwa mi oneno kaka ne itimonwa malit, ne oneno kaka wachandore, kendo kaka isandowa.+ 8 Gikone, Jehova ne ogolowa e piny Misri gi teko mang’eny kod bat morie,+ kendo gi timbe madongo kod ranyisi gi honni.+ 9 Kae to nokelowa kae, momiyowa pinyni, ma en piny mopong’ gi chak kod mor kich.+ 10 Omiyo, koro akelo gik mokwongo nyakna e piny ma Jehova osemiya.’+

“Ne ni iketo okapuno piny e nyim Jehova Nyasachi, kendo ikulori e nyim Jehova Nyasachi. 11 Ka utimo kamano, unubed mamor kuom gik moko duto ma Jehova Nyasachu osemiyou, un kaachiel gi joodu, gi Jo-Lawi, kod jodak manie kindu.+

12 “Ka usetieko choko achiel kuom apar+ mag gik monyak e higa mar adek, ma en higa michiwoe achiel kuom apar mar gik monyak, ne ni uchiwo gigo ne Jo-Lawi, jodak, nyithi kiye, kod mond liete, mondo gichiem ma giyieng’ e miechu.+ 13 Eka niwach niya e nyim Jehova Nyasachi, ‘Asegolo gik moko duto mowal manie oda ma amiyogi Jo-Lawi, jodak, nyithi kiye, gi mond liete+ mana kaka isechika. Onge chikni kata achiel ma aseketho, asetimo gik moko duto minyisa. 14 Pok achamo gik mowalni e ndalo ma aywago ng’at motho, kata gologi e oda ka agak, bende ok achiwogi mondo oti kodgi e weche jo motho. Asewinjo dwond Jehova Nyasacha, kendo aseluwo chikeni duto. 15 Ng’i piny gie polo kar dakni maler, mondo iguedh jogi Israel kod piny ma isemiyowa+ mana kaka ne isingo ne kwerewa,+ ma en piny mopong’ gi chak kod mor kich.’+

16 “Kawuononi, Jehova Nyasachu chikou mondo urit chikegi gi buchegi duto. Ne ni uritogi kendo uluwogi gi chunyu duto+ kod ngimau duto. 17 Kawuono usemiyo Jehova Nyasachu owacho ni obiro bedo Nyasachu ka uwuotho e yorene,+ ka urito chikene+ gi buchene,+ kendo ka uwinjo dwonde. 18 Bende, kawuono usewacho e nyim Jehova ni ubiro bedo joge, kendo ni uyie bedo mwandune makende+ mana kaka ne osingorenu, kendo ni ubiro luwo chikene duto 19 kendo en obiro ting’ou malo moloyo ogendni mamoko duto ma ne ochueyo,+ to mano biro miyo uyud pak, gi huma, gi duong’ ka udhi nyime nyiso ni un e oganda mowal ne Jehova Nyasachu,+ mana kaka ne osingo.”

27 Eka Musa kaachiel gi jodong Israel nochiko oganda niya: “Rituru chike duto ma amiyou kawuonogi. 2 Chieng’ ma ung’adoe Aora Jordan mudonjo e piny ma Jehova Nyasachu miyou, chunguru kite madongo kendo umuon-gi.+ 3 Kendo ka useng’ado aorano mondo udonj e piny ma Jehova Nyasachu miyou, ma en piny mopong’ gi chak kod mor kich, mana kaka Jehova Nyasach kwereu nosingonu, ndikuru kuom kitego weche duto mag Chikni.+ 4 Ka useng’ado Aora Jordan, neuru ni uchungo kitego e Got Ebal+ kendo umuon-gi mana kaka achikou kawuononi. 5 Bende, geruru kendo mar misango ne Jehova Nyasachu kanyo gi kite. Kik upa kitego.+ 6 Unuger kendo mar misango mar Jehova Nyasachu gi kite ma ok opa, kendo uchiw ne Jehova Nyasachu misengni miwang’o e kendono. 7 Chiwuru misengni mag kuwe+ kendo uchamgi kanyo,+ mi unubed mamor e nyim Jehova Nyasachu.+ 8 Ndikuru weche duto mag Chikni kuom kitego e yo ma nenore maler.”+

9 Eka Musa kod jodolo ma Jo-Lawi nowacho ne Jo-Israel duto niya: “Ling’uru thi, A Jo-Israel, kendo uchik itu. Kawuononi usebedo oganda mar Jehova Nyasachu.+ 10 Ne ni uwinjo Jehova Nyasachu, kendo urito chikene+ gi buchene ma amiyou kawuonogi.”

11 Chieng’no Musa ne owacho ne oganda niya: 12 “Magi e dhoudi ma biro chung’ e Got Gerizim+ mondo giguedh oganda ka useng’ado Aora Jordan: Jo-Simeon, Jo-Lawi, Jo-Juda, Jo-Isakar, Jo-Josef, kod Jo-Benjamin. 13 To magi e dhoudi ma biro chung’ e Got Ebal+ mondo gihul weche mag kuong’: Jo-Reuben, Jo-Gad, Jo-Asher, Jo-Zebulun, Jo-Dan, kod Jo-Naftali. 14 Bang’ mano, Jo-Lawi nowach e nyim Jo-Israel duto gi dwol maduong’ niya:+

15 “‘Okuong’ ng’at ma loso sanamu mopa+ kata sanamu mar chuma+ kae to opando; tich lwet dhano, ma en gima Jehova osin-go.+ (Ji duto nodwok ni, ‘Amin!’*)

16 “‘Okuong’ ng’at mochayo wuon kata min.’+ (Ji duto nodwok ni, ‘Amin!’)

17 “‘Okuong’ ng’at mochwalo kiep nyawadgi.’+ (Ji duto nodwok ni, ‘Amin!’)

18 “‘Okuong’ ng’at mowuondo muofu mi obaro oweyo yo.’+ (Ji duto nodwok ni, ‘Amin!’)

19 “‘Okuong’ ng’at moketho buch jadak,+ kata buch nyathi kich, kata buch chi liel.’+ (Ji duto nodwok ni, ‘Amin!’)

20 “‘Okuong’ ng’at moterore gi chi wuon nikech ochayo wuon mare.’*+ (Ji duto nodwok ni, ‘Amin!’)

21 “‘Okuong’ ng’at moterore gi le moro amora.’+ (Ji duto nodwok ni, ‘Amin!’)

22 “‘Okuong’ ng’at moterore gi nyamin, bed ni en nyar wuon-gi kata nyar min-gi.’+ (Ji duto nodwok ni, ‘Amin!’)

23 “‘Okuong’ ng’at moterore gi min chiege.’+ (Ji duto nodwok ni, ‘Amin!’)

24 “‘Okuong’ ng’at mobuto monego wadgi.’+ (Ji duto nodwok ni, ‘Amin!’)

25 “‘Okuong’ ng’at mochamo asoya mondo oneg ng’at ma onge gi ketho.’+ (Ji duto nodwok ni, ‘Amin!’)

26 “‘Okuong’ ng’at ma ok bi luwo weche duto manie Chikni.’+ (Ji duto nodwok ni, ‘Amin!’)

28 “Ka uwinjo dwond Jehova Nyasachu kuom mako chikene duto ma amiyou kawuono, Jehova Nyasachu biro ting’ou malo e wi ogendni duto manie piny.+ 2 Ka udhi nyime winjo dwond Jehova Nyasachu, guethgi duto nobinu:+

3 “Noguedhu kamoro amora ma untie, ka un e dala, kata ka un oko e puotheu.+

4 “Noguedhu gi nyithindo mang’eny,+ noguedh puotheu, kendo noguedh jambu.+

5 “Noguedh atongeu+ kod bakundeu mag dwalo mogo.+

6 “Noguedhu kudonjo e dala kendo kuwuok.

7 “Jehova noket wasigu momonjou e lwetu, kendo unulogi.+ Ginibi gi yo achiel, to giniring ma gike gi yore abiriyo.+ 8 Jehova biro chiko mondo oguedh decheu+ kaachiel gi tije duto mutimo. Obiro guedhou e piny ma Jehova Nyasachu miyou. 9 Ka udhi nyime mako chike Jehova Nyasachu kendo uwuotho e yorene, Jehova biro ketou ubed joge maler+ mana kaka nosesingorenu.+ 10 Ogendni duto manie piny biro ng’eyo gadier ni un e jo ma iluongo gi nying Jehova,+ kendo gibiro bedo maluor.+

11 “Jehova biro guedhou gi nyithindo mang’eny, kendo gi jamni mathoth, kendo obiro guedhou gi cham mogundho+ ka usechopo e piny ma Jehova ne osingore ne kwereu ni nomiu.+ 12 Jehova biro yawonu dechene mag polo mondo omi koth ochuenu e ndalo mowinjore,+ kendo obiro guedho gik moko duto ma utimo. Ogendni mang’eny biro holo gik moko kuomu, to un ok nuhol kuomgi.+ 13 Jehova biro ketou jotelo, to ok jo ma itelonegi. Unubed malo+ to ok piny, mana ka umedo luwo chike Jehova Nyasachu ma achikou kawuono mondo uluw kendo utim. 14 Kik ubar korachwich kata koracham mi uwe luwo weche duto ma achikou kawuononi+ ma uchak lamo nyiseche mamoko.+

15 “To ka ok uwinjo dwond Jehova Nyasachu, mi udagi rito chikene gi buchene ma amiyou kawuononi, to kuong’gi duto biro makou:+

16 “Nokuong’u kamoro amora ma untie, ka un e dala kata ka un oko e puotheu.+

17 “Nokuong’ atongeu+ kod bakundeu mag dwalo mogo.+

18 “Nokuong’u mi ok ununyuol nyithindo mang’eny,+ kendo nokuong’ gik mupidho e puotheu kaachiel gi jambu duto.+

19 “Nokuong’u kudonjo e dala kendo kuwuok.

20 “Jehova noornu kuong’, gi chandruok, kod kum e gik moko duto mutimo, nyaka otieku mi urum ka diemo wang’ nikech timbeu maricho kendo nikech useweya.+ 21 Jehova biro goyou gi tuoche nyaka otieku ua e piny mudonjoe mondo ukaw.+ 22 Jehova biro goyou gi kahera, gi midhusi,+ gi tuo akuodi, gi guonyo, kod ligangla,+ kendo obiro kelonu oro mi chambu notho.+ Gigo duto biro thagou nyaka urum. 23 Abiro loronu polo mi koth ok nochuenu, kendo piny ok nonyagnu gimoro.*+ 24 Kar kelo koth, Jehova biro miyo kuoyo gi buru ochuenu ka koth, nyaka otieku. 25 Jehova noketu e lwet wasiku, mi ginilou.+ Unudhi gi yo achiel mondo umonjgi, to unuring ma uke gi yore abiriyo; kendo unubed gima pinjeruodhi duto mag piny wuoro.+ 26 Ringreu nobed chiemb winy duto manie kor polo gi le duto manie piny, kendo onge ng’at ma noriembgi.+

27 “Jehova biro goyou gi tuo buche mag Misri, gi akuodi, gi kalanga, kod guonyo, kendo ok unuthiedhgi. 28 Jehova biro goyou gi tuo mar neko, kendo lokou muofni+ gi jo ma orundore. 29 Unumul amula godiechieng’ mana ka muofu ma mulo nikech mudho,+ kendo ok nuchop ka ma udwaro dhiyoe. Nothiru kendo onge gimoro amora ma ubiro timo ma nodhi maber. Unubed jo ma ji siko wuondo kendo kwalo ma onge ng’at ma resou.+ 30 Ng’ato biro nyuomo nyako to dichwo machielo e ma nonind gi nyakono githuon. Ng’ato noger ot to ok nodagie.+ Ng’ato nopidh puoth mzabibu to ok nocham olembgi.+ 31 Ibiro neg dheri e wang’i, to ok ibi bilo ringe. Ibiro mayi pundani kineno, to ok noduoknigo. Rombeni ibiro mi wasiki, kendo onge ng’at ma biro resi. 32 Yawuoti gi nyigi ibiro mi oganda machielo+ kineno gi wang’i, kendo inigomb nenogi, to ok inibed gi teko mar timo gimoro. 33 Oganda moro ma ok ung’eyo nocham gik monyak e puotheu,+ kendo kinde duto unubed jo ma imayo kendo ma ithiro. 34 Gik muneno gi wang’ugo biro miyo ubed jonekni.

35 “Jehova biro goyo chongeu kod tiendeu gi buche ma ok nyal thiedhi, kendo ginilandre chakre pat tiendu nyaka e tat wiu. 36 Jehova biro terou e piny machielo ma un kata kwereu ne ok ung’eyo.+ Noteru kuno kaachiel gi ruoth mubiro yiero, kendo unulam nyiseche molos gi yien kod kite ka un kuno.+ 37 Ji nobuog ka ginenou, gibiro nyierou, kendo gibiro jarou e pinje duto ma Jehova noriembu udhiye.+

38 “Ubiro chuoyo kodhi mang’eny e puotheu, to unuka matin+ nimar bonyo biro tiekogi. 39 Unupidh mzabibu kendo unudogi, to onge gima unuka kendo ok unumadh divai,+ nikech kute nokethgi. 40 Yiend zeituni noyudre e pinyu kuonde duto, to ok unuwirru gi morgi, nimar ginilwar piny ka pok gichiek. 41 Ununyuol yawuoyi gi nyiri to ok ginisik kodu, nikech notergi e tuech.+ 42 Yiendu duto gi gik ma nyak e puotheu kute notiek pep. 43 Jodak biro medo bedo gi teko, to un tekou nodog piny. 44 Ubiro holo gik moko kuomgi, to gin ok ginihol gimoro kuomu.+ Gibiro bedo jotelo, to un unubed jo ma otelnegi.+

45 “Ka ok uwinjo dwond Jehova Nyasachu, kendo uweyo luwo chikene ma ne omiyou,+ kuong’gi duto+ nobinu ma tieku.+ 46 Kuong’go nosik kuomu kaachiel gi nyithindu ma gibed kaka ranyisi mochwere mifwenyougo,+ 47 nikech ne ok utiyo ne Jehova Nyasachu gi mor kata obedo ni noguedhou ahinya e yore duto.+ 48 Jehova biro oro wasigu mondo omonju, kendo ubiro tiyonegi+ ka kech kayou,+ ka riyo oloyou, ka lewni orumo kuomu, kendo ka uchando gimoro amora. Obiro ketonu jok mar nyinyo e ng’utu nyaka otieku.

49 “Jehova biro oronu oganda moro mowuok e tung’ piny+ kendo ma wacho dhok ma wendo+ mondo omonju. Obiro muomore kuomu mana kaka otenga+ muomore kuom nyagweno. 50 Ogandano nobed oganda mar jo mager kendo malich ahinya, ma ok dew jo moti kata nyithindo.+ 51 Gibiro chamo jambu gi gik ma onyak e puotheu nyaka urum. Onge cham, divai manyien, kata mo ma giniwenu. Bende, ok giniwenu nyiroye kata nyirombe nyaka gitieku.+ 52 Ginilworu kendo ginilornu e mier duto manie pinyu nyaka ohingni maboyo kendo motegno musebedo kugeno nolwar piny. Ee, ginilworu ma gilornu e mier duto manie pinyu ma Jehova Nyasachu omiyou.+ 53 Chandruok malich ma wasiku biro kelonu nomi ucham nyithindu munyuolo. Nucham ring yawuotu gi nyiu+ ma Jehova Nyasachu omiyou.

54 “Kata mana ng’at malong’o kendo mamuol ok nobed mang’won gi owadgi, gi chiege, kata gi nyithinde modong’, 55 kendo ok nocham kodgi ring yawuote, nimar ok nobed gi chiemo moro amora nikech chandruok malich ma wasigu biro kelonu ka giloronu e miechu.+ 56 Bende, kata mana dhako ma ne oluoro nyono piny gi tiende nikech ne odhiale,+ ok none lit ne chwore kata wuode kata nyare, 57 kendo nocham bieche kata nyathine mosenyuolo aling’ ling’ ma ok opogonegi nikech chandruok malich ma wasiku biro kelonu ka giloronu e miechu.

58 “Ka ok urito Chik kod weche duto mondik e bugni+ kendo ok uluoro nying Jehova Nyasachu+ ma en nying maduong’ kendo malich,+ 59 Jehova biro kelo masiche malich miwuoro ma biro makou kod nyithindu, masiche madongo ma biro siko kodu,+ kod tuoche ma biro ywayou. 60 Obiro kelonu tuoche duto mag Misri ma ne uluoro, kendo ginisik kuomu. 61 E wi mago, Jehova biro kelonu kit tuoche duto kod masiche ma ok ondik e bug Chikni nyaka urum pep. 62 Kata obedo ni ung’eny ka sulwe manie polo kamano,+ ji manok kuomu kende e ma nodong’+ nikech ne ok uwinjo dwond Jehova Nyasachu.

63 “Mana kaka Jehova nobedo mamor koguedhou kendo komiyo ubedo mang’eny, e kaka Jehova biro bedo mamor kokethou kendo kotiekou; kendo obiro golou githuon e piny muchiegni donjoe mondo ukaw.

64 “Jehova nokeu e kind ogendni duto, chakre tung’ piny konchiel nyaka tung’ piny komachielo,+ kendo kuondego nulamie nyiseche mag yien kod mag kite ma ne ok ung’eyo, kendo ma kata kwereu ne ok ong’eyo.+ 65 Ka un e kind ogendnigo, ok unubed gi kuwe+ kata ka ma duyueyee. Kar mano, Jehova nomi ubed gi parruok,+ gi wenge mojony, kod chuny mool.+ 66 Unubed e chandruok malich, kendo luoro nomaku odiechieng’ gotieno, mi ok nung’e resruoku. 67 Luoro kod gik ma unune nomi uwach okinyi kokinyi ni, ‘Yaye mad ne bedie ni en odhiambo!’ to odhiambo kodhiambo unuwach ni, ‘Yaye mad ne bedie ni en okinyi!’ 68 Jehova noduoku e piny Misri gi meli kuluwo yo ma ne awachonu ni, ‘Ok unuchak une kendo,’ mi unuchiwru kuno mondo wasiku ong’iewu ubed wasumbni, to onge ng’at ma nong’iewu.”

29 Magi e weche mag singruok ma Jehova nochiko Musa mondo otim gi Jo-Israel ka ne gin e piny Moab. Ne omedonegi singruogno e wi singruok ma ne osetimo kodgi ka gin Horeb.+

2 Musa noluongo Jo-Israel duto mowachonegi niya: “Ne uneno gi wang’u gik moko duto ma ne Jehova otimo e piny Misri ne Farao gi jotichne kod pinye duto;+ 3 nuneno kum mager ma nokelonegi ka notimo ranyisi gi honni madongo.+ 4 Kata kamano, nyaka chop sani Jehova pok omiyou chuny mar ng’eyo, kata wang’ mar neno, kata it mar winjo.+ 5 ‘Kuom higni 40 ma ne atelonu e thim,+ lepu ne ok oti kuomu, to bende wuocheu ne ok oti e tiendeu.+ 6 Ne ok uchamo makate, bende ne ok umadho divai kata gimoro amora mamero ji, mondo ung’e ni an e Jehova Nyasachu.’ 7 Gikone ka ne uchopo kae, Sihon ruodh Heshbon+ kod Og ruodh Bashan+ ne obiro monjowa, to ne waloyogi.+ 8 Kendo ne wakawo pinygi mi wamiyo Jo-Reuben, gi Jo-Gad, kod nus Jo-Manase mondo obed mwandugi.+ 9 Kuom mano, neuru ni urito weche mag singruogni kendo une ni utimogi mondo wecheu duto odhi maber.+

10 “Uduto kawuono uchung’ e nyim Jehova Nyasachu: jotend dhoutu, jodongu, jotendu mamoko, chwo duto ma Jo-Israel, 11 mondeu, nyithindu,+ kaachiel gi jodak+ manie kembeu chakre jo ma motonu nyaka jo ma umbonu pi. 12 Uchokoru kae mondo ukuong’ru ne Jehova Nyasachu ni udhi timo weche duto mag singruok ma Jehova Nyasachu dwaro timo kodu kawuononi+ 13 mondo oketu ubed joge+ to en obed Nyasachu,+ mana kaka ne osingorenu kod kaka ne osesingore ne kwereu ma Ibrahim,+ gi Isaka,+ kod Jakobo.+

14 “Ok un kende e ma atimo kodu singruogni, 15 to atime gi ji duto mochung’ kodwa kae e nyim Jehova Nyasachwa kawuononi, kod jo ma onge kodwa kae. 16 (Ung’eyo kaka ne wadak e piny Misri, kendo kaka ne wakadho e pinje mag ogendni mamoko.+ 17 Kendo ne uneno gigegi makwero kod sanamugi makwero+ molos gi yien gi kite, kod fedha gi dhahabu.) 18 Neuru ni onge dichwo kata dhako, joot kata anyuola mochung’ kae kawuononi ma biro lokore mondo owe Jehova Nyasachwa mondo odhi olam nyiseche mag ogendni,+ nimar ng’at ma kamano chalo kodhi ma kosedongo to biro nyago olemo makech kendo man gi sum.+

19 “To ka po ni ng’ato owinjo weche mag singruogni to opakore e chunye kowacho ni, ‘Abiro timo atima gima adwaro to onge gima biro timorena,’ ma en gima biro miyo oyud chandruok e yorene duto, 20 Jehova ok nowe ne ng’atno richone.+ Kar mano, mirimb Jehova noliel kuome, mi kuong’ duto mondik e bugni nomake,+ kendo Jehova noruch nyinge oko. 21 Jehova nogole e oganda Israel mondo kuong’ duto mondik e bug Chikni oyude.

22 “E ndalo mabiro, nyikwau kod welo moa e pinje maboyo none masiche kod tuoche ma Jehova osekelo e pinyni. 23 Masichego ne gin salfa,* chumbi, gi mach ma ne okwako piny duto ma kata gima ne inyalo pidhie onge, kata lum ne ok nyal twiye. Piny ne okethore mana ka Sodom gi Gomora,+ kod Adma gi Zeboim,+ ma Jehova ne otieko gi mirimbe mager. 24 Nyikwau, jo ma oa e pinje maboyo, kod ogendni duto nopenjre ni, ‘Ang’o momiyo Jehova osetimo gima kama e pinyni?+ Ang’o mokelo mirima magerni?’ 25 To ibiro dwokgi niya, ‘Mano osetimore nikech Jo-Israel ne ok orito singruok ma ne Jehova Nyasach kweregi otimo kodgi+ ka ne ogologi e piny Misri.+ 26 Kendo ne gichako lamo nyiseche mamoko ma ne ok ging’eyo, kendo ma ne osekwergi ni kik gilam.+ 27 Mano e momiyo Jehova nobedo gi mirima mager gi pinyni, mi nokelonegi kuong’ duto mondik e bugni.+ 28 Kuom mano, Jehova ne ogologi e pinygi ka en gi mirima mager,+ mi oterogi e piny machielo ma pod gintie nyaka kawuononi.’+

29 “Gik mopondo gin mag Jehova Nyasachwa,+ to gik moseelnwa tiendgi e ma omiwa kaachiel gi nyikwawa nyaka chieng’, mondo watim gik moko duto ma Chikni dwaro.+

30 “Ka gueth kod kuong’ ma aketo e nyimugo+ duto osetimorenu, muparo wechena+ ka un e pinje ma Jehova Nyasachu osekeyoue,+ 2 mi uduogo ir Jehova Nyasachu+ gi chunyu duto kod ngimau duto, kaachiel gi nyithindu, kendo uluwo chike duto ma amiyou kawuonogi,+ 3 Jehova Nyasachu nong’wonnu,+ mi oduoknu jou ma ne omaki,+ kendo obiro chokou kogolou e pinje duto ma Jehova Nyasachu ne okeyoue.+ 4 Kata obedo ni ne osekeyou nyaka e tung’ piny kamano, Jehova Nyasachu biro chokou moduoku e pinyu kendo.+ 5 Jehova Nyasachu nodwoku e piny kwereu mondo udagie, kendo nomi umedru, kendo ubed gi mwandu mathoth moloyo kwereu.+ 6 Jehova Nyasachu nopwodh chunyu gi chuny nyikwau+ mondo uher Jehova Nyasachu gi chunyu duto kod ngimau duto mondo ubed mangima.+ 7 Bang’e, Jehova Nyasachu nolok kuong’go duto ne wasiku ma ne mon kodu kendo ma ne sandou.+

8 “Unuduog ir Jehova kendo unuwinj dwonde, mi urit chikene duto ma amiyou kawuonogi. 9 Jehova Nyasachu noguedh tich lwetu duto mi ubed gi mwandu mogundho.+ Obiro miyo ubed gi nyithindo mang’eny, jamni modhuro, kod cham mogundho, nimar Jehova biro bedo mamor guedhou mana kaka noguedho kwereu.+ 10 Kindeno ubiro winjo dwond Jehova Nyasachu kendo ubiro mako chikene mondik e bug Chikni, kendo ubiro duogo ir Jehova Nyasachu gi chunyu duto kod ngimau duto.+

11 “Chik ma amiyou kawuononi ok en chik matek, bende ok en chik man mabor kodu ma ok unyal chopoe.+ 12 Ok en e polo ma dimi uwach ni, ‘Ng’a ma didhinwa malo e polo mondo okelnwa chikno mondo wawinje kendo wamake?’+ 13 Bende ok en loka nam ma dimi uwach ni, ‘Ng’a ma ding’adnwa nam ma dhi lokacha mondo okelnwa chikno wawinj kendo wamaki?’ 14 Nimar wach Nyasaye chiegni kodu ahinya; en e dhou kendo en e chunyu,+ omiyo rite yot.+

15 “Neuru, kawuono aketo gik moko ariyo e nyimu mondo uyier. Ngima gi gueth, kod chandruok gi tho.+ 16 Ka uluwo chike Jehova Nyasachu ma amiyou kawuono kuom hero Jehova Nyasachu,+ kuom luwo yorene, kendo kuom mako chikene kod buchene, ubiro dak aming’a+ ma umedru ubed mang’eny, kendo Jehova Nyasachu biro guedhou e piny ma udhi donjoe mondo ukaw.+

17 “Kata kamano, ka chunyu oketou e tem+ ma udhi lamo nyiseche mamoko kendo ukulorunegi,+ 18 anyisou kawuono ni karu nolal nono+ kendo ok unudag aming’a e piny ma ubiro donjoe mondo ukaw kuseng’ado Aora Jordan. 19 Koro aluongo polo gi piny mondo obed joneno ni aseketo gik moko ariyo e nyimu mondo uyier: Ngima kod tho, gueth kod kuong’.+ Yieruru ngima mondo udag maber+ kaachiel gi nyikwau,+ 20 kuom hero Jehova Nyasachu,+ kuom winjo dwonde, kendo kuom makoru kode,+ nimar en e ngimau, kendo en e ma obiro miyo udag aming’a e piny ma Jehova nosingore ni nomi kwereu ma Ibrahim, gi Isaka, kod Jakobo.”+

31 Musa nodhi mowuoyo gi Jo-Israel 2 kowacho niya: “Hika gin 120.+ Ok abi dhi nyime telonu nimar Jehova osenyisa ni, ‘Ok ibi ng’ado Aora Jordan.’+ 3 Jehova Nyasachu biro ng’ado Aora Jordan motelonu mi otiek ogendnigo, kendo unukaw pinygi.+ Joshua e ma biro telonu kung’ado Aora Jordan+ mana kaka Jehova osewacho. 4 Jehova biro tieko ogendnigo mana kaka ne otieko Sihon+ gi Og,+ ruodhi mag Jo-Amor, kaachiel gi pinjegi.+ 5 Jehova nolonugi kendo unutimnegi kaluwore gi chike duto ma asemiyou.+ 6 Beduru gi chir kendo gi teko.+ Kik uluorgi kendo kik kibaji gou,+ nimar Jehova Nyasachu e ma wuotho kodu. Ok obi weyou kendo ok obi jwang’ou.”+

7 Bang’e, Musa noluongo Joshua mowachone e nyim Jo-Israel duto niya: “Bed gi chir kendo gi teko,+ nikech in e ma ibiro telo ne jogi ka gidhi e piny ma Jehova nosingore ne kweregi ni nomigi, kendo inimigi pinyno.+ 8 Jehova owuon e ma biro telonu, kendo nosik kodu.+ Ok obi weyou kendo ok obi jwang’ou. Omiyo, kik uluor kendo kibaji kik gou.”+

9 Musa nondiko Chikni+ momiyo jodolo ma Jo-Lawi ma ne ting’o sandug singruok mar Jehova. Ne omiyogi chikno kaachiel gi jodong Israel duto. 10 Musa ne ochikogi kama: “Bang’ higni abiriyo ka higni abiriyo, kinde mitimoe Sap Kiche,+ ma en kinde moket mar weyo ne ji gopegi,+ 11 sa ma Jo-Israel duto obiro e nyim Jehova+ Nyasachu ka ma oyiero, ne ni usomo Chikni matek mondo Jo-Israel duto owinji.+ 12 Neuru ni uchoko ji duto;+ chwo, mon, nyithindo, kaachiel gi jodak manie miechu mondo giwinj kendo gipuonjre luoro Jehova Nyasachu kendo girit weche duto mag Chikni. 13 Mano nomi nyithindgi ma ok ong’eyo Chikni owinj+ kendo opuonjre luoro Jehova Nyasachu ndalo duto ma gibiro dak e piny ma ung’ado Aora Jordan mondo ukaw.”+

14 Jehova nowacho ne Musa niya, “Ichiegni tho.+ Kuom mano, luong Joshua mondo udhi kode e hema mar romo mondo akete e tich.”+ Omiyo, Musa gi Joshua ne odhi e nyim Nyasaye e hema mar romo. 15 Kendo Jehova ne ofwenyore e bor polo, kendo bor polono ne ochung’ e dho hema.+

16 Jehova nowacho ne Musa niya: “Koro ichiegni tho, to jogi biro chako dwanyo lamo maler kuom lamo nyiseche manono ma gibiro yudo e piny ma gidhiye.+ Gibiro weya+ mi giketh singruok ma asetimo kodgi.+ 17 Kuom mano, gie kindeno mirimba mager noliel kuomgi ka mach+ kendo abiro jwang’ogi+ mi apandnegi wang’a+ nyaka girum. Bang’ ka giseyudo masiche mang’eny kendo gisechandore,+ gibiro wacho ni, ‘Donge masichegi yudowa nikech Nyasachwa ok ni kodwa?’+ 18 To anapandnegi wang’a nikech richo ma gisebedo ka gitimo mar lamo nyiseche mamoko.+

19 “Koro ndik wer ma anyisini piny,+ kendo ipuonjgi kaka iwere+ mondo wendno opar ne Jo-Israel chikena.+ 20 Ka asekelogi e piny mopong’ gi chak kod mor kich+ ma ne asesingo ne kweregi,+ kendo gichiemo ma gidoko machwe,+ gibiro chako lamo nyiseche mamoko kendo tiyonegi. Ginichaya kendo giniketh singruokna.+ 21 Ka githagore malit kendo gineno masiche madongo kamano,+ wendni nobednegi rapar (nimar wi nyikwagi ok onego owil gi wendno), nimar aseng’eyo chuny ma gisechako bedogo+ kata ka pok aterogi e piny ma ne asingora ni abiro miyogi.”

22 Omiyo, Musa nondiko wendno chieng’no mopuonjo Jo-Israel were.

23 Kae to Nyasaye noketo Joshua+ wuod Nun e tich mowachone niya: “Bed gi chir kendo gi teko,+ nimar in e ma ibiro tero Jo-Israel e piny ma ne asingonegi,+ kendo ok naweyi.”

24 Ka ne Musa osetieko ndiko wechegi duto e bug Chik,+ 25 Musa nochiko Jo-Lawi ma ne ting’o sandug singruok mar Jehova niya: 26 “Kawuru bug Chikni+ uket e bath sandug singruok+ mar Jehova Nyasachu mondo oparnu ni kik utim richo. 27 Nimar ang’eyo maber ni un jo ma ok winj wach+ kendo ma wigi tek.+ Ka kinde ma pod angima kendo an kodu e ma usetamoru winjo Jehova kama, to koro nade ka asetho? 28 Omiyo, choknauru jodong dhoutu gi jotendu duto mondo awach wechegi ka giwinjo, kendo we aluong polo gi piny obedna joneno.+ 29 Ang’eyo ni ka asetho ubiro timo gik maricho+ kendo ubiro wuok e yo ma asechikou ni uwuothie. Ubiro yudo masiche+ kinde mabiro nikech timbe maricho ma ubiro timo e wang’ Jehova, kendo tije mag lwetu biro miyo iye owang’ kodu.”

30 Bang’ mano, Musa ne owacho weche duto mag wendni chakre e tiende nyaka giko ka Jo-Israel duto winjo.+

32 “A! polo, chik iti mondo awuo,

We piny owinj weche ma wuok e dhoga.

 2 Puonj mara biro chue ka koth;

Wechena biro ton mos mos ka tho mokinyi,

Ka koth ma nyidho e lum

Kendo ka koth ma chue e puothe.

 3 Anahul nying Jehova.+

Abiro wuoyo e wi duong’ mar Nyasachwa!+

 4 En Lwanda, tichne long’o chuth,+

Nimar yorene duto ni kare.+

En Nyasaye ma jadiera+ ma ok nyal timo ne ng’ato gima ok kare;+

Timbene ni kare, kendo en Nyasaye matir.+

 5 Giserochore giwegi.+

Ok gin nyithinde, ketho en margi.+

Gin tieng’ mobam!+

 6 Be mano e kaka onego utim ne Jehova adier?+

Yaye, oganda mofuwo kendo ma onge rieko,+

Donge en e Wuonu mochueyou?+

Donge en e ma nomiyo ubedo oganda?

 7 Paruru ndalo machon;

Paruru tienge mosekalo.

Penjuru wuoneu to gibiro nyisou;+

Penjuru jodongu to giniwachnu.

 8 Ka ne Ng’at Mamalo Chutho omiyo ogendni pinjegi,+

Ka ne opogo nyikwa Adam odhi yore yore,+

Noketo ne ogendni tong’ mar pinygi+

Kaluwore gi kwand nyithind Jo-Israel.+

 9 Nimar oganda Jehova gin mwandune;+

Jakobo en mwandune.+

10 Noyude e thim+

Thim malich ma ondiegi rutoe.+

Ne olwore koni gi koni morite maber+

Norite mana ka tong wang’e.+

11 Mana kaka otenga yiengo ode

Mondo nyithinde owuogi,

Koyaro buombene mondo okawgi,

Kendo oting’ogi e buombene,+

12 E kaka Jehova owuon ne telonegi+

Onge nyasaye machielo ma ne ni kode.+

13 Ne okonye loyo pinje moting’ore malo,+

Ne opidhe gi gik monyak e lowo.+

Ne omiye mor kich ma chuer koa e lwanda

Kod mo ma wuok e lwanda,

14 Ne opidhe gi mor dhiang’ kod chag rombe,

Kod rombe mabeyo moloyo,

Gi yimbe moa Bashan, kod nyuogi,

Kaachiel gi ngano maber;+

Ne omadho divai makwar mar mzabibu.

15 Ka ne Jeshurun obedo machwe, ne ong’anyo koguecho matek.

Isebedo machwe, ee, dendi osebedo mojing’ kendo irabet.+

Kae to iweyo Nyasaye ma ne ochueyi,+

Ma ichayo Lwanda mar resruokni.

16 Ne gimiyo mirima omako Nyasaye nikech ne gilamo nyiseche mamoko;+

Ne gichwanye gi gik modwanyore.+

17 Ne gichiwo misengni ne jochiende, to ok ne Nyasaye,+

Ne nyiseche ma ne ok ging’eyo,

Nyiseche ma ne osieko machiegni,

Nyiseche ma kweregi ne ok ong’eyo.

18 Wiyi nowil gi Lwanda+ ma nochueyi,

Ne ok iparo Nyasaye ma nomiyi ngima.+

19 Jehova noneno gik ma ne yawuote gi nyige timo

Mi nojwang’ogi+ nikech ne giwang’o iye.

20 Omiyo ne owacho ni, ‘Abiro pandonegi wang’a;+

Mondo ane gima biro timorenegi.

Nimar gin tieng’ morochore,+

Nyithindo ma timbegi richo.+

21 Gisewang’o iya kuom lamo gima ok en nyasaye;+

Gisechwanya gi sanamugi manono.+

Omiyo, an be abiro miyo nyiego omakgi ka atiyo gi oganda manono+

Abiro wang’o igi ka atiyo gi oganda mofuwo.+

22 Nimar mirimba osemoko mach+

Ma biro wang’o nyaka gik man piny e bwo Liel,*+

Obiro wang’o piny kaachiel gi gik ma nyakie

Mowang’ nyaka mise mag gode.

23 Anamed masiche ma akelonegi;

Kendo natiek kuomgi aserena duto.

24 Gibiro ol nikech kech+

Kendo midhusi biro chwako dendgi ma tiekgi kendo masira malit biro goyogi,+

Abiro oronegi ondiegi mangemo mondo ochamgi,+

Kendo abiro oronegi kwiri mag gik malak e lowo.

25 Ligangla noneg jo ma ni oko;+

To jo ma nie udi nobed gi kibaji+

Nobed kamano ne yawuoyi gi nyiri,

Kaachiel gi nyithindo mayom gi jo ma oti.+

26 Ne anyalo wacho ni, “Abiro keyogi;

Abiro miyo kargi lal nono, kendo kik chak pargi,”

27 Kata kamano, ne aluoro gima wasigu ne dhi wacho,+

Wasigu ne nyalo kawo wachno marach.+

Ne ginyalo pakore ni: “Watimo magi gi tekowa;+

Jehova ok e ma otimo magi duto.”

28 Nimar gin oganda mofuwo,

Kendo onge ng’at mariek e kindgi.+

29 Mad ne gibedie jo mariek!+ Di ne giparo gima dhi timorenegi.+

Di ne gipenjore kama:+

30 Ere kaka ng’at achiel dilaw ji 1,000?

To ji ariyo diriemb nade ji 10,000?+

Nyalore mana ka Lwandagi e ma ojwang’ogi+

Mana ka Jehova e ma oketogi e lwet wasikgi.

31 Nimar lwanda mar wasikwa ok chal gi Lwandawa,+

Kata mana wasikwa bende ong’eyo mano.+

32 Nimar mzabibu maggi owuok Sodom

Giwuok e puothe mag Gomora.+

Mzabibu maggi otimo kwiri,

Kendo saga maggi kech.+

33 Divai margi chalo gi kwich thuonde mager,

Divai margi en kwiri mager mar thuond rahi.

34 Donge ang’eyo timbeni duto,

Donge akanogi duto e oda mar keno?+

35 Chulo kuor en mara, kendo an e ma achulo,+

Kochopo kinde ma tiendgi kierie,+

Nikech masira margi chiegni,

Masira margi nobinegi piyo piyo.’

36 Nimar Jehova biro kumo joge,+

Kendo obiro winjo malit ne jotichne+

Koneno ka tekogi orumo,

Kendo ni jo modong’ gin mana jo ma ok nyal, kendo ma yom yom.

37 Enowach niya, ‘Nyisechegi ni kanye,+

Ere lwanda ma ne gidhi ire mondo okonygi,

38 Ere nyisechegi ma ne chamo boche mag misengni maggi,

Kendo ma ne madho divai ma ne giolo piny kaka misango?+

We gibi mondo gikonyu.

We gibednu kar konyruok.

39 Sani to koro ng’euru ni an, an e Nyasaye,+

Kendo onge nyasaye moro amora mak mana an.+

Anego, kendo achiwo ngima.+

Ahinyo,+ kendo achango,+

Onge ng’at ma nyalo reso gimoro e lweta.+

40 Ating’o bada kakuong’ora,

Ka asingora niya: “Kuom adier, an madak nyaka chieng’,”+

41 Ka apiago liganglana mamil

Ma aikora ne kelo kum,+

Abiro chulo kuor kuom wasika+

Kendo abiro chulo jogo duto mosin koda.

42 Anami asere maga omer gi remo,

Kendo liganglana nocham ring’o,

Nocham remb jo ma onegi gi jo ma omaki,

Kaachiel gi wiye jotend wasigu.’

43 Moruru un ogendni, gi joge,+

Nimar Nyasaye biro chulo kuor ne remb jotichne,+

Kendo obiro chulo kuor kuom wasike+

Obiro pwodho ne joge pinygi.”

44 Mi Musa nobiro mowacho weche duto mag wendno ka ji duto winjo.+ Nobiro gi Hoshea*+ wuod Nun. 45 Ka ne Musa osetieko wacho ne Jo-Israel wechegi duto, 46 nowachonegi niya: “Kanuru weche duto ma asiemougo kawuononi e chunyu+ kendo upuonjgi nyithindu mondo girit weche duto mag Chikni.+ 47 Nikech ok gin weche manono, to gin ngimau.+ Kuritogi, ubiro dak aming’a e piny ma ubiro kawo ka useng’ado Aora Jordan.”

48 Odiechieng’no Jehova nowacho ne Musa niya: 49 “Idh god Abarim-ni,+ Got Nebo,+ man e piny Moab, mochomore gi Jeriko, mondo ine piny Kanaan ma amiyo Jo-Israel ka mwandugi.+ 50 Kae to initho e wi got ma ibiro idhono, ma yiki mana ka kwereni, kaka Harun owadu notho e Got Hor+ moyike mana ka kwerene. 51 Nikech karu ji ariyo ne ok uwinjo wachna e kind Jo-Israel ka ne un e sokni mag Meriba+ man Kadesh e thim mar Zin. Ka ne un kuno, ne ok umiyo nyinga luor e nyim oganda Jo-Israel.+ 52 Ibiro neno pinyno gi ka mabor, to ok inidonj e piny ma adhi miyo Jo-Israelno.”+

33 Ma e kaka Musa ng’at Nyasaye noguedho Jo-Israel ka ne ochiegni tho.+ 2 Nowacho niya:

Jehova nobiro koa Sinai,+

Kendo ne orienynegi gie Seir.

Ne orienynegi gi duong’ gie piny Paran motimo gode,+

Kendo jo maler gana gi gana ne ni kode,+

E bade korachwich ne nitie joge mag lweny.+

 3 Ne ohero joge;+

Jogo maler duto ni e lweti.+

Ne gibet e tiendi;+

Ne gichako winjo wecheni.+

 4 (Musa ne omiyowa chik+

Mondo obed mwandu mar oganda joka Jakobo.)+

 5 Nyasaye nobedo ruoth e Jeshurun,*+

Kinde ma jodong oganda ne ochokore+

Kanyachiel gi dhout Israel duto.+

 6 Mad Jo-Reuben odag aming’a kendo kik girum,+

Joge bende kik bed manok.”+

7 Juda to noguedho kama:+

“A Jehova, winj ywak Juda,+

Kendo iduoke ir joge.

Nokedo ne ratiche gi lwete owuon,

Mad ikonye mondo olo wasike.”+

 8 Lawi to noguedho kama:+

“Ombuchi mar Thumim gi Urim+ nimiyo jal ma ne tiyoni gadiera,+

Ne iteme ka en Masa.+

Ne ikedo kode e sokni mag Meriba,+

 9 Jal ma ne owacho ni, ‘Ok adog ne wuonwa kata minwa.’

Bende, ne ok odok ne owetene,+

Nyithinde bende ne ok odoknegi.

Nimar ne omako chikeni,

Kendo ne orito singruok ma ne itimo kodgi.+

10 We gipuonj Jakobo bucheni.+

Kendo gipuonj Jo-Israel Chikni.+

We gichiw ubani mondo ogolni suya mamit+

Kendo giwang’ni misango e kendo mari.+

11 A Jehova, guedh kinda mare,

Kendo yie gi tich lwete.

Tiende jogo ma dwaro monje, ito

Mondo jo ma mon kode kik chak monje ngang’.”

12 Benjamin noguedho kama:+

“We odag gi kuwe nikech Jehova ohere;

Kendo oume seche duto,

Obiro dak e dier gokene.”

13 Josef to noguedho kama:+

“Jehova oguedh lope+

Gi gik mabeyo moa e polo malo,

Oguedhe gi achiya kod tho mokinyi,+

14 Kod gik mabeyo ma chieng’ nyago,

Kod gik mabeyo ma nyak dwe ka dwe,+

15 Gi gik mabeyo mag gode madongo machon+

Kod mag gode matindo ma nyaka nene,

16 Kaachiel gi gik mabeyo mag piny, kod gik moko duto manie iye,+

Gi ng’wono mar Jal ma ne odak e bungu maliel.+

Guethgi duto onego obed e wi Josef,

E wi osimbo mar jal ma ne oyier e kind owetene.+

17 Ber mare chal gi mar nyaruath makayo,

Kendo tungene chalo gi tung jowi

Mobiro chwowogo ogendni duto

Moriembgi nyaka tung’ piny.

Tungego gin Jo-Efraim tara gi tara,+

Kaachiel gi Jo-Manase gana gi gana.”

18 Zebulun to noguedho kama:+

“Un Jo-Zebulun, beduru mamor e wuodheu,

Kendo un Jo-Isakar, beduru mamor e hembeu.+

19 Gibiro luongo ogendni e wi got

Kama gibiro chiwoe misengni mag tim makare.

Nimar gibiro yudo mwandu e nembe,

Kod gik mabeyo mopondo e i kuoyo.”

20 Gad to noguedho niya:+

“Oguedh jalo ma yaro tong’ mar Jo-Gad.+

Gad chalo gi sibuor ma dhako monindo piny

Ka yiecho bat, ee, ka yiecho wi gima omako.

21 Obiro yiero piny ka maber moloyo+

Nikech kanyo e ma jachiw-chik oketone tenge.+

Jotend oganda biro chokore.

Gibiro luwo tim makare mar Jehova,

Kendo gibiro rito buche ma nong’ado ne Israel.”

22 Dan to noguedho kama:+

“Dan chalo gi nyathi sibuor.+

Obiro chikore koa Bashan.”+

23 Naftali to noguedho kama:+

“Naftali nigi gik moko duto modwaro

Kendo opong’ gi gueth mag Jehova.

Kaw piny man yo podho chieng’ gi man yo milambo.”

24 Asher to noguedho kama:+

“Guedh Asher mondo obed gi nyithindo mang’eny.

Owetene bende mondo ohere.

Kendo owuoth e i mo gi tiendene.

25 Lodi mag dhorangeyene obed mag chuma gi mag mula,+

Kendo tekone omedre ndalo duto.

26 Onge nyasaye moro machal gi Nyasach Jeshurun,+

Ma ringo e kor polo mondo okonyu

Kendo ma ringo gi tekone e boche polo.+

27 Nyasaye e kar buoku ma nyaka nene,+

Oting’ou gi bedene mochwere.+

Kendo obiro riembonu wasigu+

Mi ogol chik ni, ‘Neggi!’+

28 Israel biro dak gi kuwe,

Kendo nyikwa Jakobo biro dak kargi kendgi

E piny ma chiego cham gi divai manyien,+

Piny ma tho moa e polo tonie maber.+

29 Mano kaka imor, A Israel!+

Be nitie ng’at machal kodi,+

Ng’at ma Jehova owaro,+

Kendo ma enie okumbane+

Kendo ma enie liganglane man gi teko.

Wasiku biro kirni e nyimu,+

Kendo ubiro nyono tokgi.”

34 Musa nowuok e pewe mag Moab modhi e Got Nebo,+ e wi Pisga,+ ma omanyore gi Jeriko,+ mi Jehova nonyise pinyno duto chakre Gilead nyaka Dan.+ 2 Nonyise piny Naftali duto gi piny Efraim gi Manase, kaachiel gi piny Juda duto nyaka chop nam maduong’ mar Mediterania.+ 3 Nonyise bende piny Negeb+ kod gweng’ maduong’+ moriwo paw Jeriko, dala mar othidhe, nyaka Zoar.+

4 Eka Jehova nowachone niya: “Ma e piny ma ne asingo ne Ibrahim, Isaka, gi Jakobo, ka awachonegi ni, ‘Abiro miyo nyithindu pinyni.’+ Ero asemiyo inene gi wang’i, kata kamano, ok ibi ng’ado aora midhi kuno.”+

5 Bang’ mano, Musa jatich Jehova notho kanyo e piny Moab mana kaka Jehova nosewacho.+ 6 Nyasaye noyike e pap manie piny Moab ka ma omanyore gi Beth-peor. To onge ng’at ma ong’eyo ka ma liend Musa nitie nyaka kawuononi.+ 7 Musa ne otho ka en jahigni 120.+ Wengene ne pod neno maler, kendo tekone bende ne pok odok chien. 8 Jo-Israel noywago Musa e pewe mag Moab kuom ndalo 30.+ Ne giywage nyaka ndalo miywagego orumo.

9 Joshua wuod Nun nopong’ gi rieko mathoth nimar Musa noseyieyo lwete kuome,+ kendo Jo-Israel ne winje kendo ne gitimo mana kaka Jehova ne ochiko Musa.+ 10 Kata kamano, onge janabi moro amora mosewuok kendo e Israel machal gi Musa+ ma en jal ma ne Jehova wuoyogo wang’ wang’.+ 11 Ne otimo ranyisi gi honni duto ma ne Jehova oore mondo otim e piny Misri ne Farao gi jotichne duto kaachiel gi pinye duto+ 12 ma ne gin gik madongo kendo malich ma ne otimo e nyim Jo-Israel duto.+

Kata, “gichernwa; gichengnwa; gilimnwa.”

Kata, “gichero; gichengo; gilimo.”

Kata nyalo bedo, “Nyasaye osemiye teko.”

Tiende ni, Krete.

Kata, “bet gi rem ka dhako ma muoch kayo.”

Bat achiel ne romre gi sentimita 44.5 (inj 17.5). Som Apendiks B14.

“Tiende ni, “Miech Hema mag Jair.”

Tiende ni, Nam Chumbi.

Kata, “ugurgi e chuny; urwakgi e chuny.”

Kata, “mwandune makende; mwandune mogen.”

Kata, “unyono rarundi mag pi gi tiendeu; ukunyo mtaro ma tero pi e puothe.”

Kata, “gima oneno ni berne.”

Kata, “mwandune makende; mwandune mogen.”

Kata, “hanyinya.”

Tiende ni, ka ma Jehova oyiero mondo ji olamee.

Kata, “Wuoyi mobigo.”

Hibrania, “guok.”

Kata, “satifiket.”

Kata, “satifiket.”

Kata, “Obed kamano.”

Hibrania, “oelo dug wuon mare.”

Hibrania, “E wiu malo, polo nobednu kaka chuma, to piny nobednu kaka mula.”

Ma en kit poda moro ma mako mach mapiyo ahinya, kendo sa ma oliel ogolo tik mager kendo marach.

Hibrania, “Sheol.” Som Tiend Weche.

Mano e kaka ne iluongo Joshua chon. Hoshea en yo machuok mar luongo Hoshaya, ma tiende en “Mores gi Jah; Jah Oreso.”

Tiende ni, “Jaratiro,” ma en nying midendogo Israel.

    Buge mag Dholuo (1993-2025)
    Toka
    Ingia
    • Dholuo
    • Shiriki
    • Kaka Daher
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Chikewa
    • Rito Weche
    • Mpangilio wa Faragha
    • JW.ORG
    • Ingia
    Shiriki