Desemba

Be Jehova nigi teko mar chiero jomotho? Ee, en-go! En e “Jal Manyalo Duto.” (Fwe. 1:8) En gi teko moloyo jasigu moro amora, moriwo nyaka tho. (1 Kor. 15:26) Wach machielo ma miyo wanyalo bedo gadier ni Nyasaye nigi teko mar chiero jomotho en ni onyalo paro gik moko duto. Oluongoga sulwe ka sulwe gi nyingegi. (Isa. 40:26) Bende, onyalo paro joma osetho. (Ayub 14:13; Luka 20:38) Onyalo paro kata weche matindo tindo e wi joma obiro chiero, moriwo nyaka kitgi, ngimagi, kod pachgi. Nenore maler ni wanyalo keto genowa kuom singo ma Jehova chiwo ni obiro chiero jomotho, nikech wang’eyo ni ogombo timo kamano kendo en gi teko mar chopo singono. Ne ane wach machielo ma miyo wanyalo bedo gadier ni Jehova biro chopo singono. Jehova osegachiero jomotho. E kinde ma ne indiko Muma, nomiyo ji mopogore opogore teko mar chiero jomotho, moriwo nyaka Yesu. w23.04 9 ¶7-9

Ka wawuoyo gi jomamoko e yo mariek kendo gi muolo, ginyalo winjowa ma wabed gi mbaka maber kodgi. Kata kamano, ka po ni ng’ato dwaro mino kodwa wach, jarowa, kata kwedo yiewa, wanyalo ng’ado mbakano. (Nge. 26:4) Adiera en ni ok wahinyga romo gi joma kamago, thoth joma walendonegi winjowaga. Kuom adier, wanyalo neno maler gimomiyo dwarore ni wanyis kido mar muolo. Kwa Jehova mondo okonyi siko kimuol sama ichiwo dwoko mar penjo moro matek kata sama ikwedi. Par ni kimuol, inyalo geng’o ywaruok mang’eny. Kendo kichiwo dwoko e yo mamuol, inyalo miyo joma winji olok paro ma gin-go kuomwa kata kuom adiera mag Muma. ‘Kinde duto, ikri’ kedo ne yieni, kendo itim kamano “gi chuny mamuol kod luor matut.” (1 Pet. 3:15) Ee, we mondo muolo obed tekoni! w23.09 19 ¶18-19

Ne ane yore moko ang’wen ma wanyalo nyisogo horuok. Mokwongo, ng’at ma hore iye ok wang’ piyo. Otemoga matek mondo okuwe mos kendo ok ochul kuor sama ochwanye kata sama weche tek. (Wuok 34:6) Mar ariyo, ng’at ma hore kuwe mos sama dwarore ni orit gimoro. Otemoga mondo kik odang’ni ahinya sama gimoro morito odeko moloyo kaka noparo. (Mat. 18:26, 27) Mar adek, ng’at ma hore ok rikniga sama otimo gimoro. Sama ng’at ma hore nigi tich moro maduong’ monego otim, ok orikni timo tijno mana ni mondo otieke piyo. Oketo thuolo moromo tenge mondo ochan kaka obiro timo tijno. Kae to omiyo tijno thuolo moromo. Mar ang’wen, ng’at ma hore temoga nyagore gi tembe ma ok ong’ur. Obiro timo duto monyalo mondo onan ma ok oywagore. (Kol. 1:11) Wan Jokristo, dwarore ni wanyis horuok e weche ma wasewuoyego. w23.08 20-21 ¶3-6

Wach maduong’ momiyo warito chunywa en ni Jehova nonoga chuny. Mano nyiso ni Jehova ok ng’iwa mana gi oko kaka dhano wetewa nyalo ng’iyowa, to ong’iyo kaka wachalo e chunywa. Sama wapong’o pachwa gi puonjge ma nyalo miyo wadag nyaka chieng’, obedoga mamor kodwa ahinya. (Joh. 4:14) Mano konyowaga kwedo timbe maricho monya e pinyni, ma Satan diher ni wapong’go pachwa. (1 Joh. 5:18, 19) Kaka wamedo sudo machiegni gi Jehova, e kaka wamedo here kendo luore. Nikech ok dwaher chwanyo Wuonwa, ok wadwar timo gimoro amora mosin-go. Nyaminwa moro miluongo ni Marta ma a Croatia, ma kinde moko ne itemo yondhi mondo odonj e timbe mag terruok nondiko niya: “Ne ok yotna kwedo gombo ma ne an-go mar yudo mor machuok ma richo kelo. Kata kamano, luoro Jehova norita.” Ere kaka luorono norite? Marta nowacho ni noparo matut kuom gik maricho ma yiero marach ne dhi kelone. Wan bende wanyalo timo kamano. w23.06 20-21 ¶3-4

Yesu nong’eyo ni dwach Jehova en miyo nyinge obed maler, kendo golo miriambo duto mosewach e wi Jehova. Mano e momiyo nopuonjowa ni walem kama: “Wuonwa manie polo, nyingi mondo obed maler.” (Mat. 6:9) Yesu nong’eyo ni ma e wach maduong’ ma mulo chuech duto. Onge chuech moro amora e piny kata e polo mosemiyo nying Jehova obedo maler kaka Yesu osetimo. Kata kamano, parie wachni: Ka nomak Yesu, en richo mane ma nodonjnego? Nohangne ni noyanyo Nyasaye. Yesu nong’eyo ni yanyo nying maler mar Wuon-gi e richo maduong’ie mogik. Nowinjo malit ahinya ni ne idhi donjne gi ketho ma kamano. To mano e momiyo e seche matin ka pok nomake, “chunye nochandore malit ahinya.”—Luka 22:41-44. w24.02 11 ¶11

E ng’wejwa mar ngima, nyaka waher Jehova kod Yesu moloyo kaka wahero joodwa kod wedewa. (Mat. 10:37) Kata kamano, mano ok nyis ni koro onego wajwang’ ting’ ma wan-go mag joot ka gima ting’go monowa moro Nyasaye kod Kristo. Ka wadwaro moro Nyasaye kod Kristo, nyaka wachop ting’wa mag joot. (1 Tim. 5:4, 8) Ka watimo mano, wabiro bedo mamor. Jehova ong’eyo ni joot biro dak gi mor kod kuwe ka dichwo gi dhako oherore kendo gimiyore luor, ka jonyuol ohero nyithindgi kendo gitiegogi maber, kendo ka nyithindo winjo jonyuolgi. (Efe. 5:33; 6:1, 4) Kata bed ni in gi ting’ mane e ngima mar joot, gen rieko manie Muma kar luwo kaka chunyi tayi, chike mag ogandau, kata paro mag joma luongore ni jolony. Ti gi puonj ma yudore e bugewa ma lero Muma. Giting’o paro ma nyalo konyi luwo puonj mag Muma. w23.08 28 ¶6-7

Nyimine ma Jokristo onego obed gi lony moko ma biro konyogi. Nitie lony moko ma ka nyathi ma nyako opuonjore sama pod otin, to biro konye e ngimane duto. Kuom ranyisi, puonjruok somo kod ndiko e yo maber. Ogendni moko nenoga ni ok ochuno ni mon ong’e somo kod ndiko. Kata kamano, mago gin lony ma Jokristo duto onego obedgo. (1 Tim. 4:13) Kuom mano, kik iyie mondo gimoro amora omoni ng’eyo somo kod ndiko e yo maber. Ibiro yudo ber mage kitimo kamano? Lony ma kamago nyalo konyi yudo tich kendo rito tijno e yo maber. Bende, ibiro bedo japuonjre maber mar Wach Nyasaye, kendo puonjo jomamoko Wachno biro bedoni mayot. To maduong’ie moloyo, ibiro sudo machiegni gi Jehova sama imedo somo Wachne kendo paro matut kuome.​—1 Tim. 4:15. w23.12 20 ¶10-11

Kwa Jehova mondo okonyi kwedo tembe. Nikech wan dhano morem, pile ka pile nyaka waked matek mondo kik watim richo. Satan to timoga duto monyalo mondo orwakwa e richo. Achiel kuom yore motiyogago en galo pachwa mondo wachak luwo yore mochido mag manyo mor. Yore ma kamago nyalo miyo pachwa opong’ gi gik mochido, to mano nyalo miyo wadonj e richo madongo. (Mar. 7:21-23; Jak. 1:14, 15) Dwarore ni Jehova okonywa mondo walo tem mar timo gik maricho. Yesu nomedo wechegi e Lamo mar Ruoth: “Kik iterwa e tem, to ireswa kuom ng’at marach.” (Mat. 6:13) Jehova gombo konyowa, kata kamano, wan e ma nyaka wakwaye mondo okonywa. Bende, dwarore ni watim gik moko ka luwore gi lamo magwa. w23.05 6-7 ¶15-17

Sama dichwo gi dhako okawo mapek winjruok manie kindgi gi Wuon-gi manie polo, biro bedonegi mayot luwo puonjge, to mano biro konyogi loyo chandruoge moko ma nyalo miyo hera margi odog chien. Bende, gibiro temo matek mondo giluw ranyisi mar Jehova kod kido monyiso, moriwo ng’wono, horuok, kod weyo ne ji kethogi. (Efe. 4:32–5:1) Sama dichwo gi dhako nyiso kido kaka mago, yot ahinya mondo hera manie kindgi omed bedo motegno. Nyaminwa Lena mosebedo e kend kuom higni mokalo 25 wacho kama: “Yot ahinya hero kendo chiwo luor ne ng’at ma nigi winjruok maber gi Nyasaye.” Ne ane ranyisi moro e Muma. Ka ne Jehova yiero jonyuol ma ne dhi pidho jal ma bang’e ne dhi bedo Mesia, noyiero mana Josef gi Maria kuom anyuola Daudi duto. Nikech ang’o? En nikech ng’ato ka ng’ato kuomgi ne nigi winjruok maber gi Jehova, to Jehova nong’eyo ni ne gidhi temo matek mondo dwache e ma giket motelo e kend margi. w23.05 20-21 ¶3-4

Kata obedo ni Yesu jatendwa en ng’at makare chuth, otiyo gi dhano morem mondo otawa. Wanyalo yudo ka ok yotnwa luwo kaka gichikowa to ahinya-ahinya, sama ginyisowa ni watim gima ok wadwar timo. Nitie kinde moro ma nonyis jaote Petro ni otim gimoro ma ne ok yotne timo. Ka ne Malaika moro ochike mondo ocham le ma ne ok ler ka luwore gi Chik Musa, Petro notamore nyadidek ni ok obi chamo lego! (Tich 10:9-16) Nikech ang’o? Ne ok one tiend luwo chikno. Jaote Paulo noluwo kaka jodongo ma ne ni Jerusalem nonyise ni okaw chwo ang’wen mondo odhi opwodhre kodgi ka luwore gi Chik mondo ji one ni noluwo Chik Musa. Paulo nong’eyo ni Jokristo koro ne ok nie bwo Chik Musa. Bende, onge gima rach ma notimo. To e ma pod kinyne “nokawo jogo mi ne opwodhore kodgi kaluwore gi chik.” (Tich 21:23, 24, 26) Gima Paulo notimono nojiwo kuwe.​—Rumi 14:19, 21. w23.10 10 ¶15-16

Nyalo bedo ni pok iparoga ni luoro en kido ma dwarore ahinya e kind osiepe madier. Kata kamano, ji duto ma dwaro bedo osiepe Jehova nyaka ‘luore.’ Kata bed ni wasetiyo ne Jehova kuom higni ma romo nade, waduto nyaka wadhi nyime luore e yo mowinjore. Kata kamano, luoro Nyasaye tiende en ang’o? Ng’at moluoro Nyasaye e yo mowinjore ohero Nyasaye kendo ok odwarga timo gimoro amora ma nyalo ketho winjruok ma en-go kode. Yesu “noluoro Nyasaye” e yo ma kamano. (Hib. 5:7) Ne ok oluoro bedo but Jehova. (Isa. 11:2, 3) Kar mano, nohere gi chunye duto kendo noikore winje kinde duto. (Joh. 14:21, 31) Mana kaka Yesu, waluoro Jehova kendo wamiye duong’ nikech en Nyasaye ma jahera, mariek, ma ng’ado bura kare, kendo ma nigi teko mang’eny. Bende, wang’eyo ni Jehova oherowa, kendo gik ma watimo nyalo miyo owinj malit kata obed mamor.​—Zab. 78:41; Nge. 27:11. w23.06 14 ¶1-2; 15 ¶5

Ruoth Uzia nobedo gi teko ma wiye owil ni Jehova e ma nomiyo obedo gi teko ma kamano. Mano puonjowa ang’o? Ber ng’eyo ni Jehova e ma miyowa gueth kod migepe ma wanyalo bedogo. Kar mondo wapakre nikech gik ma wasetimo, onego wami Jehova duong’ nikech en e ma omiyo watimo gigo. (1 Kor. 4:7) Bolruok biro konyowa ng’eyo ni wan joma orem kendo dwarore ni oriewa. Owadwa moro ma jahigni 60 gi wiye wacho kama: “Ok onego awinj marach kendo chunya ok onego onyosre nikech ketho moko matindo tindo ma anyalo timo. Sama atimo gimoro ma ok nyis rieko kendo orieya, atemoga mondo alos weche kendo adhi nyime tiyo ne Jehova.” Adiera en ni, ka waluoro Jehova kendo wabolore, weche biro dhinwa maber.​—Nge. 22:4. w23.09 10 ¶10-11

Ne dwarore ni Jokristo mokwongo odhi nyime nano. Kata obedo ni gin bende ne ginyagore gi chandruoge ma yudo ji duto, ne gikalo e pek moko momedore nikech ne gin Jokristo. Thothgi ne isandoga, ok mana gi jotend dinde mag Jo-Yahudi kata jotend sirkal mag Jo-Rumi kende, to joutegi bende ne sandogi. (Mat. 10:21) Kae to e i kanyakla, nonego giked gi puonj mag joma ong’anyo moweyo adiera ma ne nyalo pogo kanyakla. (Tich 20:29, 30) Kata kamano, Jokristogo nodhi nyime nano. (Fwe. 2:3) Ang’o ma nokonyogi dhi nyime nano? Ne giparo matut e wi ranyisi manie Muma mag joma nonano kaka Ayub. (Jak. 5:10, 11) Ne gikwayo Nyasaye e lamo mondo omigi teko mar dhi nyime nano. (Tich 4:29-31) Bende, ne giketo e pachgi ni Jehova ne dhi guedhogi ka gidhi nyime nano. (Tich 5:41) Bedo gi chenro mar puonjruok Muma kod bugewa kendo paro matut kuom ranyisi mag joma nonano, nyalo konyowa mondo wan bende wadhi nyime nano. w23.07 3 ¶5-6

Jehova kod Yesu ok bi jok kodwa. Jaote Petro ne nie akerekeke bang’ ka nosetamore ni okia Yesu. Be nodhi jwang’o Kristo koso nodhi nano kaka japuonjrene? Yesu nosesayo Jehova e lamo mondo yie mar Petro kik tho. Yesu nonyiso Petro wachno, kendo ne en gadier ni Petro ne nyalo tego owetene. (Luka 22:31, 32) To mano kaka weche ma Yesu nowachogo nojiwo Petro! Sama waromo gi yiero moko matek, Jehova nyalo tiyo gi jokwath ma dewowa mondo okonywa bedo gadier ni wanyalo dhi nyime makore kode. (Efe. 4:8, 11) Mana kaka Jehova norito Petro gi joote mamoko kendo miyogi gik ma ne gichando, e kaka obiro ritowa kendo miyowa gik ma wachando ka waketo weche mag Pinyruoth obedo mokwongo e ngimawa. w23.09 24-25 ¶14-15

Jehova nenoga gik mabeyo ma watimo ne jomamoko kata ka gin gik matindo. Oneno ng’wono ma wanyiso jomamoko kaka misango makende, kendo kaka gowi ma en owuon obiro chulo. Ka po ni chon ne in jakony-tich kata jaduong’-kanyakla, Jehova pod paro tich ma nitimo e kinde machon kod hera ma nochwali mondo itim tijno. (1 Kor. 15:58) Bende, oneno hera ma idhi nyime nyiso. Jehova dwaro ni wamed here kendo wamed hero jowetewa. Wanyalo dhi nyime tego hera ma waherogo Jehova kuom somo Wachne, paro matut kuom gik ma wasomo, kendo wuoyo kode e lamo pile. Wanyalo dhi nyime tego hera ma waherogo owetewa gi nyiminewa kuom manyo yore ma wanyalo konyogigo. Kaka herawa medo bedo motegno, e kaka wabiro medo sudo machiegni gi Jehova kod Jokristo wetewa. Kendo wabiro mor bedo osiepegi nyaka chieng’! w23.07 10 ¶11; 11 ¶13; 13 ¶18

Jakristo ka Jakristo onego otim yiero mare owuon e weche thieth. Sama Jokristo yiero kit thieth monego gitigo, onego giluw chik Muma ma dwaro ni wawere gi remo kod timbe-juok. (Tich 15:20; Gal. 5:19, 20) Kata kamano, nitie kuonde moko ma ng’ato ka ng’ato onego tim yierone owuon. Kata obedo ni wanyalo neno ni kit thieth ma wayiero e ma ber moloyo moko, onego wachiw luor ne yiero mag owetewa gi nyiminewa. Kuom mano, onego wapar weche ma luwogi: (1) Pinyruodh Nyasaye kende e ma biro chango tuoche duto. (Isa. 33:24) (2) Jakristo ka Jakristo onego “obed gadier chuth” gi kit thieth moyiero. (Rumi 14:5) (3) Ok onego wang’ad bura ne jomamoko kata timo gimoro amora ma nyalo chwanyogi. (Rumi 14:13) (4) Jokristo nyiso hera kendo ok gidwar ni ratiro margi mar timo yiero obed motelo ne kuwe kod winjruok manie kanyakla.​—Rumi 14:15, 19, 20. w23.07 24 ¶15

Be ikawo mapek winjruok manie kindi gi Jehova? Onge kiawa ni en kamano! Chakre higni machon, ji tara gi tara osewinjo kamano e chunygi. (Zab. 104:33, 34) Ji mang’eny oseyie tuonore gik ma gihero mondo giti ne Jehova. Mano e gima Jo-Nazir, tiende ni joma nochiwore e kinde Jo-Israel machon ne timo. Wachno owinjore ahinya gi Jo-Israel ma ne jokinda kendo ma noyie tuonore gik ma ne gigeno mondo giti ne Jehova e yore makende. Chik Musa noyie ne dichwo kata dhako singore ne Jehova ni oyiero tiyo ne kaka Ja-Nazir kuom kinde moro. (Kwan 6:1, 2) Singruogno noriwo luwo chike moko ma ne ok ochuno ni Jo-Israel mamoko oluw. Ka bedo Ja-Nazir ne en gima ok ochuno, kare ang’o momiyo Ja-Israel ne nyalo yiero migawo ma kamano? Nyaka bed ni gima duong’ ma ne nyalo chwalo Ja-Israel mondo obed Ja-Nazir ne en hera matut ma noherogo Jehova kod kaka nomor gi yo ma Jehova noseguedhego.​—Rap. 6:5; 16:17. w24.02 14 ¶1-2

E Muma, wach molok koa e dho Hibrania ni “makruok motegno gi ng’ato” kata ma samoro ilokoga ni “hera mosiko,” kata ma “nyaka chieng’” tiende en hera ma chopo gimoro, kendo ma ok we ng’ato ma kata ang’o ma timre. Itiyoga gi wechego bende kiwuoyo kuom hera ma Nyasaye oherogo jotichne. Bende, itiyoga kodgi sama iwuoyo kuom hera manie kind jotich Nyasaye. (2 Sa. 9:6, 7) Wanyalo medo nyiso hera ma kamano kendo makore gi Jehova motegno kaka kinde medo kalo. Ne ane kaka mano notimore ne Daniel. Daniel noromo gi gik ma notemo makruokne gi Jehova e ngimane duto. Kata kamano, achiel kuom tembe madongo ma noromogo noyude ka ojahigni piero ochiko gi wiye. Joma ne tiyo e od ruoth ne ok dwar Daniel, kendo ne gichayo Nyasach Daniel. Omiyo, ne gichano mondo oneg Daniel. Ne gimiyo ruoth oketo sei e chik ma ne dhi temo Daniel, ka be nodhi makore gi Nyasache koso ruoth. Gima ne dwarore ni Daniel otim mondo onyis ni omakore gi ruoth moloyo Nyasache ne en weyo lamo Jehova kuom ndalo 30.​—Dan. 6:12-15, 20-22. w23.08 5 ¶10-12

Jehova dwaro ni wadhi nyime hero owetewa gi nyiminewa, kata ka nitie gik ma nyalo monowa timo kamano. Ka owadwa kata nyaminwa moro ok onyiso kido moro ma dwarore kuom Jokristo, wanyalo ng’ado ang’ada e chunywa ni samoro nobothne abotha, to ok ni ok oluw puonj mag Muma. (Nge. 12:18) Nyasaye ohero jotichne momakore kode, kata ka gin joma orem. Ok ojwang’wa sama waketho, to bende ok omaknwa wach. (Zab. 103:9) Donge dwarore ahinya ni waluw ranyisi mar Jehova Wuonwa? (Efe. 4:32–5:10 Par bende ni kaka giko medo sudo machiegni, e kaka dwarore ahinya ni wamed sudo machiegni gi owetewa gi nyiminewa. Sand biro medore nyime kae. Inyalo kata tuewa e jela nikech yiewa. Ka gik ma kamago otimore, wabiro dwaro ahinya ni owetewa gi nyiminewa okonywa moloyo kinde moro amora mosekalo.​—Nge. 17:17. w24.03 15-16 ¶6-7

Muma oting’o ranyisi mag rowere ma nosudo machiegni gi Jehova kendo ma notimo gik ma more, ma weche odhinegi maber. Achiel kuomgi ne en Daudi. Ka ne en rawera, noyiero tiyo ne Jehova kendo bang’e nomakore kode ka en ruoth. (1 Ru. 3:6; 9:4, 5; 14:8) Inyalo yudo jip kinono ngima Daudi kod kaka nosiko komakore gi Jehova. Kata, inyalo yiero puonjori e wi Mariko kata Timotheo. Ibiro neno kaka ne gichako tiyo ne Jehova ka pod gin rowere, mi Jehova noyie kodgi. Yiero mitimo sani nyalo konyi ng’eyo kaka weche biro dhini e kinde mabiro. Kigeno Jehova kar genori iwuon, weche biro dhini maber nikech obiro tayo yoreni. Ibiro dak e ngima maber kendo mopong’ gi mor. Par ni, Jehova ogeno ahinya gik mitimone. Be nitie yo moro machielo ma ditigo maber gi ngimani ma loyo tiyo ne Jehova Wuonu manie polo? w23.09 13 ¶18-19

Jaote Paulo nong’eyo ni Jokristo wetene ne gin dhano morem. Kuom ranyisi, mapiyo bang’ ka nosebedo Jakristo, owete gi nyimine moko ne ok oyie ni koro nosebedo japuonjre Yesu. (Tich 9:26) Bang’e, moko kuomgi nokuodhe kendo ketho nyinge. (2 Kor. 10:10) Nitie kinde ma Paulo noneno ka achiel kuom owete ma ne tayo timo yiero marach ma ne nyalo chwanyo jomamoko. (Gal. 2:11, 12) Bende, Mariko ma ne en osiepne ahinya nochwanye. (Tich 15:37, 38) Paulo ne nyalo ng’ado ni koro ne ok odhi dhi nyime tudore gi Jokristo wetenego nikech gik ma ne gitimogo. Kar mano, nosiko ka en gi paro mowinjore e wi owetene gi nyiminene, kendo nodhi nyime nano e tij Jehova. Ang’o ma nokonye nano? Paulo nohero owetene gi nyiminene. Mano nomiyo oketo pache kuom kido mabeyo ma ne gin-go, to ok nyawogi. Hera nochwale mondo otim gima iwuoye e ndiko ma kawuono. w24.03 15 ¶4-5

Muma oting’o ranyisi mang’eny ma nyiso gimomiyo muolo en kido ma dwarore ahinya ni wabedgo. Par ane gima notimore ne Isaka kinde moro. Ka nodar modhi dak Gerar e piny Jo-Filistia, nyiego nomako joma nodak machiegni kode ma gidino sokni duto ma jotich Ibrahim wuon-gi nosekunyo. Kar mondo Isaka ne ochak dhawo kodgi konyisogi ni ne en gi ratiro mar tiyo gi pigego, nodar modhi okunyo sokni mamoko e alwora machielo. (Cha. 26:12-18) Jo-Filistia nowacho ni sokni ma nokunyogo bende ne mekgi. Kata obedo ni weche ne tek kamano, Isaka noloso wachno e yor kuwe. (Cha. 26:19-25) Ang’o ma nokonye siko komuol sama jomamoko ne chwanye? Nyaka bed ni noparo ranyisi maber mar Ibrahim wuon-gi ma ne ohero loso kuwe, kod mar Sara min-gi ma ne ‘terorega mos kendo ma ne muol.’—1 Pet. 3:4-6; Cha. 21:22-34. w23.09 15 ¶4

Jehova nooro Wuode makayo e piny mondo opuonj ji e wi Pinyruoth kendo ochiw ngimane kaka misango ma warogi e richo kod tho e kinde ma noseketo. Kae to bang’ chier, Yesu nodok e polo kendo bang’e nokete mondo oloch kaka Ruoth mar Pinyruodh Nyasaye. Wach maduong’ miwuoye e Muma en kaka Jehova biro miyo nyinge obed maler e kinde ma obiro chopo dwache ne piny kokalo kuom Pinyruodhe moseketoe Yesu obed Ruoth. Dwach Jehova ok nyal lokore. Osingo ni obiro chopo dwacheno. (Isa. 46:10, weche moler piny; Hib. 6:17, 18) Machiegnini, piny biro bedo paradiso ma jaber kama nyikwa Adam gi Hawa ma timo gik makare ‘nodagie nyaka chieng’.’ (Zab. 22:26) To mano kende ok e gima Jehova biro timo. Dwache maduong’ en ni gikone ochok jotichne duto manie polo gi piny mondo gibed e bwo loch achiel. Kae to ji duto biro bolore ne Jehova kaka Jalochgi. (Efe. 1:8-11.) Donge imor ahinya gi yo maber ma Jehova chopogo dwache? w23.10 20 ¶7-8

Ka ne Jo-Yahudi ochopo Jerusalem bang’ wuok Babulon, ne giromo gi pek mag yuto, akwede, kod chandruoge ma ne biro nikech tungni ma ne nitie e loch mar Persia. Wechego nomiyo moko kuomgi oyudo ka teknegi gero kendo hekalu mar Jehova. Omiyo, Jehova nooro jonabine moko ariyo ma ne gin Hagai kod Zekaria mondo gichier kinda ma nosedok chien mar Jo-Yahudigo kendo mano nokonyo. (Hag. 1:1; Zek. 1:1) Higni ma dirom 50 bang’e, ne dwarore ni ojiw Jo-Yahudigo kendo. Ezra, ma ne en jandiko molony e chik Musa, noa Babulon modhi Jerusalem mondo ojiw Jo-Yahudigo oket lamo maler obed mokwongo e ngimagi. (Ezra 7:1, 6) Weche ma Hagai gi Zekaria nokoro notego yie mar jotich Nyasaye ma kinde mokalo mondo gimed geno Jehova ka ne ikwedogi. Wan bende wechego nyalo konyowa e kindegi mondo wasik ka wan gadier ni Jehova biro konyowa sama waromo gi chandruoge.​—Nge. 22:19. w23.11 14-15 ¶2-3

Gin yore mage ma wanyisogo ni wahero owetewa gi nyiminewa? Achiel kuom yore ma wanyalo timogo kamano en hoyogi. Ka wakecho jowetewa, wabiro ‘dhi nyime hoyogi.’ (1 The. 4:18) Ere kaka wanyalo dhi nyime tego hera manie kindwa? En kuom timo duto ma wanyalo mondo wawe ne jowetewa kethogi. Ang’o momiyo dwarore ni waherre ahinya e kindewagi? Ne ane gima Petro nowacho: “Giko mar weche duto osekayo machiegni. Kuom mano, . . . beduru gi hera matut e kindu.” (1 Pet. 4:7, 8) Ang’o ma wabiro romogo kaka giko mar pinyni medo kayo machiegni? Yesu nonyiso jolupne kama: “Ogendni duto nosin kodu nikech nyinga.” (Mat. 24:9) Mondo wachung’ motegno kata ka ji osin kodwa, dwarore ni wasik ka wan e achiel gi Jokristo wetewa. Sama watimo kamano, Satan ok bi pogowa, nikech wan gi hera madier.​—Fil. 2:1, 2. w23.11 13 ¶18-19

Adiera mag Wach Nyasaye nigi teko mang’eny. Sama wapuonjo ji e wi Jehova kod kido mabeyo ma en-go, nitie gik mabeyo ma timorega. Waeloga miriambo mag Satan e lela kendo mano miyo ji chako neno Wuonwa manie polo kaka wanene. Gimorga ahinya ng’eyo ni en Nyasaye ma nigi teko mang’eny. (Isa. 40:26) Gibedo gadier ni ong’adoga bura kare. (Rap. 32:4) Gipuonjore weche mathoth kuom riekone matut. (Isa. 55:9; Rumi 11:33) Bende, giyudo hoch bang’ ng’eyo ni Jehova en hera. (1 Joh. 4:8) Kaka gimedo sudo machiegni gi Jehova, e kaka gimedo tego geno ma gin-go mar bedo nyithinde nyaka chieng’. To mano kaka odhialwa gi migawo makende mar konyo ji osud machiegni gi Wuonwa! Sama watimo kamano, Jehova nenowa kaka ‘jotich ma tiyo kanyachiel kode.’—1 Kor. 3:5. w24.02 12 ¶15

Ka in japuonjre Muma kata jonyuolni gin Joneno mag Jehova, be iseparo ka be inyalo batisi? Mano en chenro maber ahinya bedogo! Kata kamano, ka pok obatisi, dwarore ni ichiwri ne Jehova. Ere kaka ng’ato chiwore ne Jehova? Ng’ato chiwore ne Jehova sama owuoyo kode e lamo kosingorene ni en kende e ma obiro tiyone, kendo ni dwache e ma obiro keto mokwongo e ngimane. Mano tiende ni isingori ne Jehova ni ibiro dhi nyime here “gi chunyi duto, gi ngimani duto, gi pachi duto, kendo gi tekoni duto.” (Mar. 12:30) Chiwruok en gima itimo sama in kendi gi Jehova. Mopogore gi mano, batiso en gima itimo e lela kendo okonyo ji duto ng’eyo ni koro isechiwori ne Jehova. Chiwruok ne Jehova en singo maler, kendo Jehova dwaro ni idag ka luwore gi singono. To kuom adier, mano e gima onego itim.​—Ekl. 5:4. w24.03 2 ¶2; 4 ¶5

Kend duto niga gi pek moko. Muma wacho ayanga ni jo mokendore nigi “masira e ringregi.” (1 Kor. 7:28) Nikech ang’o? En nikech kend en riwruok mar ji ariyo morem ma moro kamoro nigi kite, gik mohero, kod ma ok ohero. Bende, nyalo bedo ni ne gipon e yore mopogore opogore, kata gia e ogendni mopogore opogore. Mosmos, ginyalo chako nyiso kido moko ma ne ok nenre maler ka ne pok gikendore. Gik ma kamago nyalo kelo ywaruok. Kar mondo ng’ato oyie ni en be nitie gima otimo momiyo chandruok moro obetie kendo okaw okang’ mar rieyo weche, onyalo keto ketho duto kuom nyawadgi. Onyalo kata chako paro ni pogo dak kata ketho kend chuth e yath. To kuom adier, be timo mano biro kelonegi mor madier? Ooyo. Jehova dwaro ni joma nie kend ochiw luor ne chenro mar kend kata ka po ni joma gikendorego gin joma tijgi tek. w24.03 16 ¶8; 17 ¶11

Bang’ ka nisechiwori ne Jehova mobatisi, geno ma in-go mar dak e paradiso e piny kae nyaka chieng’ nomedo dongo kaka ne idhi nyime puonjori e wiye. Geno ma in-gono osemedo bedo motegno ahinya. (Hib. 5: 13–6:1) Nyalo bedo ni iseneno adiera mar weche ma yudore e Jo-Rumi 5:2-4. Kata obedo ni iseromo gi masiche mopogore opogore, isenano kendo iseneno kaka Jehova mor kodi. Nikech koro ing’eyo ni Jehova oyie kodi, in gadier ni ibiro yudo gik mamoko mosingo e kinde mabiro. Geno ma in-go osemedo bedo motegno moloyo kaka ne en chon kendo in gadier ni gik migeno biro chopo. Wachno osemiyo imedo kindani e tij Nyasaye, kendo osemulo ngimani duto, obed ngimani mar joot, yiero mitimo, kod kaka itiyo gi thuolo ma in-go. Jaote Paulo nomedo wacho wach moro makende e wi geno ma ng’ato bedogo bang’ ka Nyasaye oseyie kode. Nyasaye singonwa ni geno ma wan-go biro chopo kare.​—Rumi 15:13. w23.12 12-13 ¶16-19

Sama wakalo e chandruok moro maduong’, nyalo bedonwa matek timo gik moko kaka ne watimoga. Wanyalo chalo gi meli ma yamo mager yiengo koni gi koni e chuny nam. Ere kaka Jehova konyowaga sama parruok obembowa kamano? Jehova singonwa ni obiro miyo kik wayiengni. Sama meli oromo gi yamo mager e chuny nam, onyalo chako yiengni koni gi koni. Nitie gik molosga e bwo meli koni gi koni mondo okonye e kinde kaka mago. Gimiyo meli ok yiengni ahinya, kendo joma ni e i meli bedo gi wuoth mokuwe. Kata kamano, thoth gigo konyoga meli mana sama meli sudo nyime. E yo ma kamano, Jehova biro konyowa mana ka wadhi nyime tiyone e kinde mag chandruok. w24.01 22 ¶7-8

Sama iwinjo ka iluor, penjri ane penjoni: ‘Ang’o ma Jehova osetimo e kinde mokalo?’ Par ane e wi gik ma nochueyo. Kuom ranyisi, sama ‘wanono adimba’ kaka Jehova ritoga winy kod maua, ma gin gik ma ok nochueyo e kite, kendo ma onge gi nyalo mar lame, wanyalo medo bedo gadier ni wan bende obiro ritowa. (Mat. 6:25-32) Temie paro bende gik ma Jehova osetimo ne jotichne. Inyalo nono ranyisi mar jatich Jehova moro miwuoyoe e Muma ma nonyiso yie motegno, kata inyalo somo ranyisi mar jatichne moro me kindewagi. E wi mano, par kuom yore ma Jehova oseritigo. Ere kaka noywayi e adiera? (Joh. 6:44) Ere kaka osebedo kodwoko lamogi? (1 Joh. 5:14) Gin ber mage misebedo kiyudo pile ka pile nikech misango mar Wuode?—Efe. 1:7; Hib. 4:14-16. w24.01 4 ¶6; 7 ¶17