Jehova Chu A Tlai Lo Vang
“[Inlârna chu] rei deuh mahse nghâk rawh; a lo thlen ngei dâwn avângin a tlai chuang lo vang.”—HABAKUKA 2:3.
1. Jehova mite’n eng tumruhna nge an lantîr a, chu chuan eng ti tûrin nge a chêttîr?
“KA VENNAAH ka ding ang.” Hei hi Pathian zâwlnei Habakuka thu tlûkna a ni. (Habakuka 2:1) He kum zabi 20-naa Jehova Thuhretute chuan chutiang tumruhna chu an lantîr a. Chuvângin, September 1922-a inkhâwmpui pawimawh tak aṭanga tihchhuah: “Hei hi nî zawng zawng zînga ni pawimawh ber a ni. Ngai teh, Lalin ro a rêl e! Nangni chu a thu tlângzarhtute in ni. Chuvângin Lal leh a lalram chu puang rawh u, puang rawh u, puang rawh u,” tih sâwmna chu phûr takin an dawngsawng a ni.
2. Khawvêl indopui I-na hnua rawngbâwlna pawimawh taka din thar an nih khân, Kristian hriak thihte khân eng nge an puanchhuah theih?
2 Khawvêl Indopui I-na hnuah, Jehova chuan hriak thih la bângte chu rawngbâwlna phûrawm takah a din thar a. Habakuka angin: ‘Kulh chungah ka chuang ang a, ka hnênah eng nge a sawi dâwn tih hmu tûrin ka thlîr ang,’ tiin an vaiin an puang chhuak thei a ni. “Thlîr” tih leh “vêng” tih Hebrai thumal chu hrilh lâwkna tam takah hman nawn fo a ni.
“A Tlai Chuang Lo Vang”
3. Engvângin nge inring rengin kan awm ang?
3 Tûn laiah Jehova mite’n vaukhânna thu an puanin, Isua hrilh lâwkna ropui a hnûkhâr thu: “Inring rengin awm rawh u; in neitupa lo haw hun tûr chu tlai lamah nge, zânah nge, âr khuanah nge, zîngah nge a nih dâwn in hre si lo; chutilochuan a lo haw phutin, muhîlin a rawn hmu hlauh dah ang che u. Tin, in hnêna ka sawi hi mi zawng zawng hnêna sawi ka ni. Inring rengin awm rawh u,” tihte hi ngai pawimawh tûrin an harhvâng reng tûr a ni. (Marka 13:35-37) Isua thute nêna inmilin Habakuka angin kan inring reng tûr a ni!
4. Engtin nge kan dinhmun leh B.C.E. 628 vêla Habakuka dinhmun chu a inan?
4 Habakuka chuan a lehkhabu chu B.C.E. 628 vêl, Babulon pawh khawvêl thuneitu a lo nih hmâa a ziah zawh tawh a nih hmêl hle a. Kum tam tak chhûng chu, kal pêng Jerusalem chunga Jehova rorêlna thu chu hriat lâwktîr a ni tawh a. Mahse, chu rorêlna hlen a nih hun tûr chhinchhiahna chiang tak a awm lo. Chu rorêlna chu, a hnu kum 21 lekah a ni ang tih leh Babulon chu Jehova mi rawih a ni ang tih tuin nge ring ang? Chutiang chiahin, tûn laiah ‘a nî leh a hun’ tûr kan hre lo. Mahse, Isua chuan: “Inring rengin awm rawh u, in rin loh hunah mihring Fapa a lo kal dâwn si a,” tiin min vaukhân lâwk a ni.—Matthaia 24:36, 44.
5. Habakuka 2:2, 3-a chhinchhiah Pathian thu zîngah a eng ber nge a bîk taka fuihna a nih?
5 Chhan ṭha tak neiin, Jehova chuan he hna phûrawm tak hi Habakuka a pe a: “Inlârna chu ziak la, a chhiartuin tlân paha a chhiar theih khawpa chiangin lung phêk chungah ziak rawh. Inlârna hi hun ruat chhûng atân mai a ni nghe nghe si a, a kin nî chu a hnai tial tial a, a thlâwn lo vang. Rei deuh mah se, nghâk rawh; a lo thlen ngei dâwn avângin a tlai chuang lo vang,” tih hi. (Habakuka 2:2, 3) Tûn laiah chuan, suahsualna leh tharum thawhna chu khawvêl hmun tinah a pung hle a, chu chuan ‘Jehova ni ropui tak leh râpthlâk tak’ kotlângah kan ding a ni tih a lantîr a ni. (Joel. 2:31) Jehova thu ngeiin: ‘A tlai lo vang’ ti-a a tiamna chu fuihna a va ni teh rêng êm!
6. Rorêlna nî lo tleng tûrah chuan engtin nge kan dam khawchhuah theih ang?
6 A nih leh, chu rorêlna nî lo thleng tûrah chuan engtin nge kan dam khawchhuah theih ang? Jehova chuan mi fel leh fel lote khaikhinna hmangin a chhâng a ni: “En teh, a chapo mang e, a rilru a va ngîl lo êm! Mi fel erawh chu a rinnain a nung ang,” tiin. (Habakuka 2:4) Chapo leh duhâm, lalte leh mihringte chuan, a bîk takin khawvêl indopui pahnihah leh hnam insâmnaah, tûn lai mihring chanchin chu pawisawi lo mi maktaduai tam takte thisenin an tibawrhbâng a. Mahse, remna hmangaih Pathian mite erawh chuan rinawmna-in an tuar chhuak thung a ni. Anni chu “hnam fel thutak zâwmtu” an ni. Chu hnam leh a thawhpui “berâm dangte” chuan: “Lalpa chu kumkhuain ring rawh u: LALPA JEHOVA-ah chuan kumkhaw lungpui a awm si a,” tih fuihna chu an zâwm a ni.—Isaia 26:2-4; Johana 10:16.
7. Paula’n Habakuka 2:4 a hmanna thu nêna inmilin, eng nge kan tih ang?
7 Tirhkoh Paula chuan Hebrai mite hnêna lehkha a thawnin, Habakuka 2:4 la chhuakin Jehova mite hnênah: “Pathian duhzâwng in tih hnuin thiltiam chu in hmuh theih nân chhelna in ngai asin. Rei lo tê achinah lo kal tûra chu a lo kal dâwn si a, rei a rial tawh lo vang. Nimahsela ka mi fel chu rinnain a nung ang: a hnungtawlh erawh chuan, ka rilruin amahah chuan lâwmna rêng a nei lo vang,” tih a hrilh a. (Hebrai 10:36-38) Tûn hi, thatchhiat hun emaw, Setana khawvêla hausakna âtchilhna leh nawmsip bâwlna âtchilhna hun emaw a ni lo. Chu mi “rei lo tê” a tâwp thlengin eng nge kan tih ang? Keini Jehova hnam thianghlimte chuan Paula angin, ‘hma lama thil awmte banin, chatuan nunna lâwmman hmu tûrin tiam chin lam kan pan ṭalh’ tûr a ni. (Philippi 3:13, 14) Tin, Isua angin, ‘kan hmâah hlimna a awm avângin kan chhel’ tûr a ni.—Heb. 12:2
8. Habakuka 2:5-a “mi” hi tunge ni a, engvângin nge a tum a thlen zawh loh vang?
8 Habakuka 2:5 chuan, Jehova chhiahhlawhte nêna inang lo takin ‘a châkna chu Seol angin hawng zau’ mah sela, a tum thleng zo lo “mi” chungchâng a sawi a. Tunge he ‘tihtlai theih lohva’ chu? Habakuka hun laia Babulon koham tak angin, tûn laia he “mi” hi—Fascist a ni emaw, Nazi a ni emaw, Communist a ni emaw, a nih loh leh democratic an tih ang chi thlengin—an ram zauh nâna mi ram do ṭhîn, ram awpna lama thiltihtheihna chi hrang hrang aṭanga siam a ni a. Ani chuan Seol, thlân, chu pawisawi lo mihringin a hnawhkhat bawk. Mahse, Setana khawvêla mahni intihpawimawhnaa khat, he “mi” rinawm lo hi ‘hnam tin hruai khâwm a, mi tin chhêk khâwm’ a tumnaah hian a hlawhchham a ni. Pathian Jehova chauhvin mihringte a inpumkhattîr thei a; chu chu, Messia Lalram hmangin a tihlawhtling ang.—Mt. 6:9, 10.
Chungpikna Chi Ngate Zînga a Hmasa Ber
9, 10. (a) Habakuka hmangin Jehova’n eng nge a puan chhuah? (b) Fel lo taka hlâwkna chungchângah, tûn lai dinhmun chu eng nge ni?
9 Jehova chuan a zâwlnei Habakuka hmangin, chungpikna chi nga a puang a, chûng chu Pathian chibai bûktu mi rinawmte luah atâna leilung buatsaih nâna tih ngei ngei tûr rorêlna a ni. Chûng mi dikte chuan Jehova pêk “thufing tawi” chu an sawi ang. Habakuka 2:6-ah: “A ta si lova intipunga, dahkham thila intimuktu chu, a chung a pik e! Eng chen nge a chîn ang aw?” tiin kan chhiar a ni.
10 Heta a sawi uar chu fel lo taka hlâwkna hi a ni. Kan chhehvêlah chuan mi hausa hi an hausa tial tial a, rethei erawh an rethei tulh tulh bawk a. Ruihtheih thil zuartute leh mi bum hmangte chu mi pângngaite an ṭâm laiin, nasa takin an hausa bawk a ni. Khawvêl mi awmzât hmun lia then hmun khatte chu rethei chhinchhiahna hnuai lamah an khawsa a ni. Ram tam taka mite nun dân chu hmuh hrehawm khawpin a hniam bawk. Leilunga felna ngaina mite chu: “Eng chen nge” he suahsualna a pun zêl ang aw! tiin an rûm a ni. Mahse, tâwpna chu a hnai tawh! Inlârna chu ‘a tlai lo vang.’
11. Mihring thisen chhuah chungchângah Habakuka’n eng nge a sawi a; tin, tûn lai khawvêlah thisen chhuahna sual a nasa tih engvângin nge kan sawi theih?
11 Zâwlnei chuan mi suaksual hnênah: “Hnam tam tak i rawk tawh avângin hnam dang zawng zawngte pawhin an rawk ve thung ang che; mite thisen avâng leh ram chungah te, khawpui leh a chhûnga chêng zawng zawngte hnêna i pâwngtihna avâng khân,” tih thu a hrilh a. (Habakuka 2:8) Tûn laiah hian thisen chhuahna sual kan va hmu nasa êm! Isua’n fiah takin: “Khandaih ruaitute zawng zawng chu khandaih vêkah an thi dâwn si a,” tiin a sawi a. (Mt. 26:52) Mahse, kum zabi 20-naah ringawt pawh, thisen mawh nei ram leh hnamte chuan mi maktaduai za chuang thihnaah mawh an phûr a ni. Chûng thisen chhuahnaa telte chu an chung a pik e!
Chungpikna Pahnihna
12. Habakuka chhinchhiah chungpikna pahnihna chu eng nge ni a, hlâwkna bawlhhlawh chu chhawr theih a ni lo vang tih engtin nge kan chian theih?
12 Habakuka 2:9-11-a chhinchhiah chungpikna pahnihna chu, “mi sual kut ata a him theihna tûra bû sâng taka chhep tûrin, a in atâna hlâwkna bawlhhlawh chîngtu” chungah a tla a! Sâm ziaktu-in: “Mi tihhausaka a lo awma, a chhûngkaw ropuina chu a lo nasat tulh tulh pawhin, hlau suh ang che: a thih hunah chuan engmah a chhawm dâwn lo va; a ropuina chuan a zui thla dâwn si lo,” tia a puan angin hlâwkna bawlhhlawh chu chhawr theih a ni lo. (Sâm 49:16, 17) Chuvângin, tirhkoh Paula thurâwn fing: “He mi khawvêla hausate hi chapo lo tûr leh sum rinawm lovah hian an beiseina nghat lova, thil zawng zawng lâwmna tûra tam taka min petu Pathian chungah chuan nghat zâwk tûrin zilh rawh,” tih hi chhinchhiah tlâk tak a ni.—1 Timothea 6:17.
13. Engvângin nge Pathian vaukhânna thu chu kan puan chhunzawm zêl ang?
13 Pathian rorêlna thuchah tûn laia puanchhuah chu a va pawimawh êm! Isua chu ‘Jehova hminga lo kal’ anga au mipuite chu Pharisaite’n an khap khân, Isua’n: “Ka hrilh a che u, hêngte hi an ngawih reng chuan lungtê tal an au chhuak tûr a ni,” tiin a chhâng a. (Lk. 19:37, 38, 40) Chutiang bawkin, tûn laia Pathian mite’n khawvêl suahsualna an hailang lo a nih chuan, “lung chu bang ata a au vang.” (Habakuka 2:11) Chuvângin, Pathian vaukhânna thu chu huai takin i puang chhunzawm zêl ang u!
Chungpikna Pathumna leh Thisen Chhuahna Sual Chungchâng
14. Khawvêl sakhuate chu eng thisen chhuahna sualah nge mawhphurtu a nih?
14 Habakuka kal tlanga puan chungpikna pathumna chu, thisen chhuahna sual chungchâng a ni a. Habakuka 2:12-na chuan: “Thisena khawpui din a, khawlohnaa khawpui siamtu chu a chung a pik e!” a ti a. He thil kalhmangah hian, fel lohna leh thisen chhuahna chu a inkawp fo a ni. Chhinchhiahtlâk takin, khawvêl sakhuate chu mihring chanchina sual tâwpkhâwk thisen chhuahna zawng zawng deuh thawah mawhphurtu a ni ṭhîn. Kristian intite leh Musolmante indona Crusade indona te; Spain leh Latin America rama Catholic kal pêngte hremna te; Europe khawmuala Protestant leh Catholic te Kum Sawmthum Indona te; leh chûng zawng zînga a râwng ber chu Kristianna ram aṭanga lo inṭan ve ve, khawvêl indopui pahnihte chu kan chhiar tel thei a ni.
15. (a) Kohhran thlâwpna emaw, remtihna emawin hnamte chuan eng nge an tih chhunzawm zêl? (b) United Nations chuan he khawvêl râlthuamte hi an titâwp thei ang em?
15 Khawvêl indopui pahnihna hmêlhmang tenawm ber chu Juda mi maktaduai tam tak leh Europe rama pawisawi lo mi dangte lem vektu Nazi mihring sâmna hi a ni. Tûn hnai maiah chauh a ni, France rama Roman Catholic puithiamho pâwlin Nazi thihna pindana lût tûr mi a nuai têla thawn chhuahte a lo dang lo a ni tia an inpuan chauh ni. Mahse, kohhran thlâwpna emaw, a remtihna emawin ramte chu thisen chhuah tûrin an la inpuahchah cheu mai. Russian Orthodox Church chungchâng sawiin, Time magazine, (international edition) chuan: “Revived church pawh chuan tûn hmâa kan ngaihtuah ngai lohna hmunah thununna nasa tak a hmang a: Russian indo khâwlah chuan. . . . Indo thlawhnate leh sipai chênna in malsâwmte chu tih dân pângngai a ni deuh hial tawh a. November thlaah chuan, Russian Sakhaw Hotu ṭhutna, Moscow Danilovsky Monastery-ah kohhran chu Russia nuclear râlthuam Pathian hnêna hlan thianghlimsak thlengin a lût thûk a ni,” tiin tûn hnai maiah a sawi a ni. United Nations chuan indona hmanruaa khawvêl inthuam lehna chu a titâwp thei em? Teuh lo mai! London, England-a Guardian chanchinbu-ah Nobel Peace Prize dawngtu pakhat chuan: “UN Security Council-a member kumhlun ram pangate chu khawvêla râlthuam thawnchhuak tam berte an ni chu a buaithlâkna ber a ni,” tiin a sawi a ni.
16. Indona chawkchhuaktu hnamte chungah Jehova’n eng nge a tih ang?
16 Indona chawkchhuaktu ramte chungah Jehova’n rorêlna a thlentîr ang em? Habakuka 2:13 chuan: “Ngai teh u, miten mei kan mai atâna an thawk a, hnamte engmahlo atâna an inti-hah hi sipaihote LALPA tih a ni lo vem ni?” tiin. “Sipaihote LALPA”! Ni e, Jehova chuan van lam vântirhkoh sipai a nei a, chûng chu râlhrât ram leh hnamte engmah lo va chantîr nân a hmang dâwn a ni!
17. Tharum thawh hnamte chunga Jehova rorêlna zawhah eng anga nasain nge leilung hi Jehova hriatnain a khah ang?
17 Chûng tharum thawh hmang hnamte chunga Jehova rorêlna chu engin nge zui ang? Habakuka 2:14 chuan a chhânna a pe a ni: “Tuifinriat chu tuiin a khat vek angin LALPA ropuizia hriatnain lei hi a khat vek dâwn si a,” tiin. Hmabâk ropui tak a va ni êm! Armageddon-ah chuan Jehova lal chungnunna chu tâwp nei lo va thiamchantîr a ni tawh ang. (Thu Puan 16:16) Isaia 60:13-a chhinchhiah angin, Ani chuan kan chênna leilung, ‘a ke rahna hmun chu a tiropui ang’ tih min tiam a ni. (Isaia 60:13) Mi zawng zawng chu Pathian duhzâwng nun kawng zirtîr an ni ang; Jehova thiltum ropui tak an hriatna chu tuipui awmna luah khattu, tuifinriat ang a lo nih theih nân.
Chungpikna Palina leh Pangana
18. Habakuka hmanga puanchhuah chungpikna palina chu eng nge ni a; tin, chu chuan engtin nge tûn lai khawvêl nungchang bawlhhlawh tak a lantîr?
18 Chungpikna palina chu Habakuka 2:15-ah hetianga ziak a ni: “A ṭhenawm hnêna zu in tûr petu chu, a chung a pik e, nang, an saruak i hmuh theih nâna i tûr chawhpawlha tiruitu chu!” tiin. Hei hian tûn lai khawvêl dinhmun râwvâ tak leh luhlul tak a kawhhmuh a ni. Sakhaw pâwlho pawhin an phala an thlâwp hial, a nungchang bawlhhlawhna chuan tlûk chhiatna thar a thlen a. AIDS leh mipat hmeichhiatna lam hawi natna lêngte chu leilung tluanchhuakah a pung nasa hle. ‘Jehova ropuina’ lantîr aiin, tûn lai chhuan huamhauh tak chu suahsualna leh Pathian rorêlna lamah a tlahniam tial tial a ni. ‘Ropuina aia zahnaa intitlai’ he khawvêl sual tak hian Jehova duhzâwng, a thinurna berhbu chu a in lek lek tawh a ni. ‘A ropuina chungah bawlhhlawh zahpuiawm tak a awm ang.’—Habakuka 2:16
19. Habakuka puanchhuah chungpikna pangana inṭanna chu eng chungchâng nge ni a, engvângin nge chutiang thu chuan tûn lai khawvêlah pawimawhna a neih?
19 Chungpikna a pangana inṭanna chuan, milim chherchawp chibai bûkna chu fîr takin a vaukhân a. Jehova zâwlnei chuan he thiltihtheihnaa khat thu hi a puang a ni: “Thing hnênah, harh rawh, tia lung ṭawng thei lo hnênah, tho rawh, titu chu a chung a pik e! Hei hian a zirtîr dâwn em ni? En teh, rangkachak leh tangkaruaa luan a ni a, a chhûngah thaw rêng a awm tawp lo a ni,” tih chu. (Habakuka 2:19) Tûn thlengin, Kristianna ram leh Kristian ni lo sakhuate chu, an kros-a khenbeh Isua lemte, an nula thianghlim Mari lemte, an milimte, leh a dang mihring leh ramsa anpuia an siamte chu chibai bûkin, a hmâah an kûn a ni. Jehova rorêlna a lo thlen hun chuan, hêng zîngah a chibaibûktute chhan tûra harh chhuak thei tûr a awm lo. Chatuan Pathian, Jehova ropuina leh a thil siam nungte ropuina nêna khaikhinin, an rangkachak leh tangkaraw luan milimte chu engmah lo mai a ni tak zet a ni. A hming tlukpui nei lo chu chatuanin, nasa takin i fak ang u!
20. Eng biak in ruahmannaah nge hlim taka rawngbâwlna chanvo kan neih?
20 A ni, kan Pathian Jehova chuan fakna zawng zawng a phu a ni. Amah zahna thûk tak nên milem biakna laka he vaukhânna fîr tak hi i zâwm ang u. Mahse, ngai teh! Jehova’n thu a la sawi cheu mai: “LALPA erawh chu a in thianghlimah a awm a ni: leia mi zawng zawngte chu ngawi ṭhiap rawh se,” tih chu. (Habakuka 2:20) Zâwlnei rilruah chuan Jerusalem biak in chu a awm tih rinhlelhna tûr a awm lo. Amaherawhchu, keini chuan nasa taka ropui zâwk, kan Lalpa Isua Krista Puithiam Lala a ṭanna, thlarau lam biak in-ah chibai bûkna chanvo hlu tak kan nei a ni. Chu biak in lei lam hung chhûngah kan inkhâwm a, a rawng kan bâwl a; tin, kan ṭawngṭai a, a hming ropui takin a phu, chawimawina kan hlân a ni. Kan hmangaihna van lam Pa hnêna tih tak zeta chibai bûkna kan hlannaah hian hlimna kan va hmu nasa êm!
I Hre Chhuak Em?
• “A tlai chuang lo vang” tih Jehova thu chu engtin nge i ngaih?
• Habakuka hmanga puanchhuah chungpiknate tûn laia pawimawhna chu eng nge ni?
• Engvângin nge Jehova vaukhânna thu chu kan sawi chhunzawm zêl ang?
• Eng biak in hungchhûngah nge rawngbâwlna chanvo kan neih?
[Phêk 10-naa milemte]
Habakuka angin, tûn laia Pathian chhiahhlawhte chuan Jehova chu a tlai lo vang tih an hria
[Phêk 13-naa milemte]
Jehova thlarau lam biak in hungchhûnga amah chibai bûkna chanvo chu i hlut em?
[Phêk 11-naa Milem Hawhtîrtu]
U.S. sipai thlalâk