Julio
Xoto 1 sá julio
Kjoakixiní, [je kjoañʼai] skanni tsjoále kjoakixi xi nyʼán tjín je xi tínikinyákixi (Heb. 12:11).
Kjoatsjoacha bakóná ngatsʼiaa je Jeobá kʼianga bichonsjejin jinnaxinandále je xi bajngijée. Kʼoati kʼoasʼin sakónile kjoatsjoacha je xi bajngijée. Tsakui nichxin tjínkʼa xi kʼoakuitso nga tsín nda kisʼendajin kʼianga tsakichonsjejin je xi tsakajngijée. Tonga chjota jebi alikuijin kʼoakuitso jñani tsín nda kisʼin je xi tsakichonsjejin. Alikuikjoan ñá ʼyaa jokjoantjínni kjoa. Tosa ñaki kʼoakʼoé tokoán nga kui kitjenngi jotso kjoatéxomale Jeobá je xi chjotajchínga sʼin tjío xi tsakʼéndajin kjoa, nga̱ tʼatsʼe Jeobá nga kui kjoa tsakʼéndajin (2 Crón. 19:6). Kʼiatsa kʼoakʼoé tokoán nga ndasʼin tsakʼéndajin je xi chjotajchínga sʼin tjío kʼianga tsakʼaonsjejin naxinandále Niná je xíngiaa, tiñá kuinyakaoñá nga sichriantʼa ijngokʼanile Jeobá. Je Elizabeth, itso: “Jejchínga je tinajin nga tsakichonsjejin naxinandále Niná, kʼoa nʼio ñʼai koannajin nga tsín tije kinimiyonijin. Tonga kʼianga jaʼaijin ijngokʼani naxinandále Niná, kʼoakitso nga bakinle nga tsakichonsjejin. Kʼoa nga koanskanni kʼoakitso nga nʼio tse jmeni xi koanchoyale”. w21.09 28, 29 párr. 11, 12
Taingo 2 sá julio
Tsabe jngo ʼndíchjoón xi yo̱ma̱, xi jekʼen xʼinle. ʼNdíki̱cha̱sine tsakinyá yabe (Luc. 21:2).
Jmé xi bakóyana jokitso je Jesús tʼatsʼe je ʼndíchjoónkʼan. Kuijin xi koanmele ʼndíchjoónkʼan jebi nga ngisasa tse tsjoále Jeobá, tonga kitsjoaa jokji tjen kʼoakoanle. Kʼoa je Jesús be nga je tao̱n xi kisikʼatsaoya kaxa̱ nʼio chjí tsabe je Jeobá. Jebi kui bakóyaná nga tsjoa sʼe kon je Jeobá nga kui bʼailee xi ngisasa nda xi tjínná kʼoa nga ni̱ma̱ná nroajinni (Mat. 22:37; Col. 3:23). Tsjoa sʼe kon je Jeobá nga bʼenelee yaoná jokji tjen kʼoamaná nga nixálee, nga bʼainganʼioá kʼoa nga nikʼayalee nichxinná jme xá xi tjín jinnaxinandále, jolani nga ʼmiyasoán kʼoa nga mangián kjoajtín. Jméni xi koa̱n sʼiaan nga kjuintjenngiaa choa̱le ʼndíchjoónkʼan. Si̱kjaʼaitsjeen je ndsʼee xi kuinyakao kʼianga kʼoakʼuínlee nga tsjoa tjín kon je Jeobá josʼin tjíosíxále. w21.04 6 párr. 17, 19; 7 párr. 20
Lune 3 sá julio
Jó tondale chjota xi síkjaínle kjoañʼai. Kʼia nga je kichotʼale, kuinjele kjoabijnachon xi joni jngo korona (Sant. 1:12).
Jé Jeobá xi ngisa nda be kʼiáni kuicho choa̱le nga tjóxin xi chʼaotjín i̱ Sonʼnde. Nga tsejta kjima Jeobá, ndʼaibi millón mani chjota xi je tjíosíxále. Tsjoále kjoanda je Jeobá nga tsejta kjima nga tjíotsjoáʼndele nga tjíotsin, nga tsjoake kjima Niná kʼoa nga je tjíotsjoátʼale yaole. Kʼianga tjoéná kjoanda xi millón mañá nga chókjoajinná saʼnda nga kjoetʼa jmeni xi chon sonʼnde, jchañá nga nʼio nda kisʼin je Jeobá nga kiskale. Je Jeobá tojo tsjoa tjín kon ninga kʼoasikji tse kjoa tíbajngi je Na̱i (1 Tim. 1:11). Kʼoati koa̱n tsjoa kʼoé tokoán nga tsejta kjimaa nga tichoyalee je nichxin nga kʼoasjetsje je jaʼaínle Jeobá, nga koako nga toje xi bakinle batéxoma, nga kjoaʼaxin ngayeje xi chʼaotjín kʼoa nga tsín tijme kjoa sʼe̱niná. Ñaki kʼoakʼoé tokoán nga chókjoaná ninga kjoa kuitjátojiaan kʼoa kui kuenta sʼiaan nga kʼoati tíkale je Jeobá. w21.07 13 párr. 18, 19
Majte 4 sá julio
A tjín xi nda xi Nazaret faʼaini (Juan 1:46).
Nkjín chjota xi tsín koankjainle xi tʼatsʼe Jesús, tojo chjineyá sʼin tsabekon. Xi ijngosani, alikui chjí tsaʼyakon naxinandá Nazaret, jñani tsʼe je Jesús. Je Natanael, xi chjotale Cristo koan nga koanskanni, i kitso: “A tjín xi nda xi Nazaret faʼaini”. Tsakui nichxin kui kisikjaʼaitsjen jmeni xi tso Miqueas 5:2, jñani kʼoatso nga ya Belén jtsín je Mesías kʼoa nga tsín ya Nazaret kjoaʼaíni. Je profeta Isaías tongini kʼoakitso nga tsín koa̱nndosinle koasjaiya je chjotakontrale Jesús jñani jaʼaini je Mesías (Is. 53:8). Tsa tsakásjaiyalani chjota jebi koanjinjinle nga ya Belén kitsin je Jesús kʼoa nga ya ntje̱le rey David jaʼaini (Luc. 2:4-7). Kitjoson jmeni xi tso Miqueas 5:2 nga ya Belén kitsin je Jesús. Tonga nga tsín tsakásjaiya chjota jebi kuinga tsín koankjainnile xi tʼatsʼe Jesús. w21.05 2, 3 párr. 4-6
Mixkue 5 sá julio
Kʼiatsa sikjakána je chjota xi kixi, siti̱jinni xi tíbʼéjtenson jkoa (Sal. 141:5).
Ya Biblia kʼoati faʼaitʼa choa̱le chjota xi kisitjoson kjoafaʼaitsjen xi tsakʼaile, kʼoa kisichikontʼain Niná nga kʼoakisʼin. Tobʼelañá je Job. Ningalani mele nda kisʼin, tonga kʼoati chjotajée koan. Sakʼoa kui kʼoakitso xi tsín kixi tíjna kʼianga kjoa jaʼatojin. Kuinga kjoafaʼaitsjen kitsjoanile je Jeobá kao Elihú. Jókitso Job nga kjoafaʼaitsjen tsakʼaile. Nangitokon koan kʼoa tsakʼaʼén jotsakʼinle. I kitso: “Tokuentale tokanchjaña”. “Kʼoamanina jme xi kaxian, yaa koatejnajian jinchao kao chaolʼí nga kʼoamanina” (Job 42:3-6, 12-17). Je Job nangitokon koan kʼoa tsakʼaʼén jokitsole je Elihú ninga ngisa xti tikʼoajinni je (Job 32:6, 7). Nga nangitokon maa nitjosonñá jmeni xi ʼminá, ninga kʼianga kʼoasʼin nikjaʼaitsjeen nga tsín machjénná nga kjoafaʼaitsjen kʼoainá, kʼoa tsa kʼiaje̱ nga ngisa xti je xi kjoafaʼaitsjen tsjoáná. Machjén nga tosi tonda si̱ndayaa yaoná ngatsʼiaa nga kʼoakoa̱nkjoaan josʼin mele Niná kʼoa nga ngisa nda koa̱nná koakoyaa. w22.02 11 párr. 8; 12 párr. 12
Xipe 6 sá julio
Kʼuisʼin skoe̱ ngatsʼi nga jon nío chjotana, tsa kʼoasʼin matsjoachao xíngio (Juan 13:35).
Koaan kʼoainganʼioá ngatsʼiaa nga tsjoacha koaan kʼoa nga nda kjuinkoaa je xíngiaa ya jinjtín. Tsa kʼoasʼiaan, aliʼya xi toje tjío koa̱nle. Nʼio kuinyakao je ndsʼee josʼiaan kʼoa jokuixoán. Jósʼin kuisenkoaa je ndsʼee kao tichjaa xi tsín kotʼaya Énle Niná je xínkjín kʼianga tsjoa katasatío kon ya jinjtín. Si̱miyoaa je xi sʼa tjíokotʼaya je Énle Niná. Nda chjoéyaa kʼianga kuicho kjoajtín (Rom. 15:7). Ali tsa tokuijin xi machjén nga nda si̱koaa nga si̱tiʼndaa, kui xi mená nga ñaki miyoná koa̱nni nga jekoai nichxin. Ndʼé si̱koaa kʼoa koakolee nga mandosin kjoaixiná. Si̱jinlee yaoná jotjío kon kʼoa chósonnilee jokʼuínlee. Makjoanni nga tjínkʼa xi tsín kʼoatsoná jotjío kon, alikui kjoanʼio kʼoénelee nga kʼoakuitsoná. Chósonnilee jmeni xi chjónangilee kʼoa nda kuinyañolee jme xi kuitsoná. Tobʼelañá, koaan kui chjónangilee jókoanni nga tsabexkon je Jeobá. w21.06 11 párr. 13, 14
Bixine 7 sá julio
Kjuinrʼoé jta̱na. Tojngo koa̱njtín, kʼoa tojngo koa̱n xi skoʼnda (Juan 10:16).
Nʼio chjí ʼyatokoán nga tojngo jtín tinixálee je Jeobá kao ndsʼee, kʼoa nga je Jesús tíbándiaaná ngatsʼiaa. Ya libro Organizados para hacer la voluntad de Jehová, página 165, itso: “Tjínnele kʼoainganʼioá ngatsʼiaa nga jtín sʼin kuiyoaa”. Kʼoa itsosa: “Ndasʼin kuiyoaa ngantsjai kao je ndsʼee tsa kʼoasʼin jchatokoán josʼin bekon je Jeobá”. Jo ʼndíle sʼin bekonná ngatsʼiaa je Jeobá kʼoa bechjíná. Kʼoa kʼoatisʼin tjínnele jchatokoán je ndsʼee. Kuenta sʼín je Jeobá ngayeje jmeni xi nʼia kʼianga nikuindaa kʼoa binyakoaa je ndsʼee (Mat. 10:42). Tsjoachañá je ndsʼee, kuinga kʼoanʼiañá jotso je Biblia, nga tso: “Tsín kʼoéjnao xi sa̱téngi ndsʼao, axo tsín si̱kajngio jée ndsʼao” (Rom. 14:13). Kʼoasʼin si̱kjaʼaitsjeen nga ngisa ngʼa tjío je ndsʼee tikʼoani ñá, kʼoa ni̱ma̱ná katanroajinni nga si̱chatʼalee. Alikui kʼoaiʼndee nga kui sikaténginá jmeni xi sʼín xi ngikʼa. Tosa “kʼoasʼin kjuintjenngilee kjoa xi síkinjenyʼánjinná, kʼoati je xi síkinngʼa xínkjín” (Rom. 14:19). w21.06 24 párr. 16, 17
Xoto 8 sá julio
Niná xi síjchá (1 Cor. 3:7).
Tsa nʼio nda chótʼayajiaan je Biblia kʼoa si̱tjosoán je kjoafaʼaitsjen xi tsjoáná je Énle Niná kao naxinandále, sa tse sa tsee xi koa̱njinná, ngisaa nda chjénngilee jokjoan je Cristo kʼoa ngisaa nda jchaa je Niná. Kʼianga kisikʼéjna choa̱ je Jesús, kui kisingósonkao je Énle Niná kao jngo na̱xi̱n. Tojo ma je na̱xi̱n nga tobijbi mangʼa kʼoati ma je Énle Niná ya jinni̱ma̱le jngo chjota xi mele skoe̱ tʼatsʼe Niná. I kitso je Jesús: “Je na̱xi̱n mantje, majchá, tonga likui be chjotabe [je xi bʼéntje] josʼin mani. Toya mantje jinnangi nga toje. Títjon bitjo je̱ʼe̱, kʼia ma nyo̱ti̱n, jaskan ma ni̱ji̱n” (Mar. 4:27, 28). Je Jesús kui kitsoya nga je chjota xi nrʼoé Énle Niná kʼoati ma joma jngo na̱xi̱n kʼoa tsa jngo tocho nga tobijbi mangʼa. Tobʼelañá, yaa ʼyañá joma je chjota xi ʼmiyalee Biblia nga ʼyaa nga tobijbi síkʼantjaiya yaole kʼoa nga machriantʼale je Jeobá (Efes. 4:22-24). Tonga ʼyañá nga je Jeobá xosʼín nga kʼoama. w21.08 8, 9 párr. 4, 5
Taingo 9 sá julio
Ngisaa nda nga kui xi tsjoa bʼé tokoán jmeni xi xkoaan ʼyañá tikʼoajinni tsa ngaʼi̱ ngaján kjoásjee xi nimetokoán (Ecl. 6:9).
Je chjota xi tsjoa tjínle xi totʼatsʼe jmeni xi be xko̱n, sʼejngo kon kʼoa tomanile jmeni xi tjínle, jolani josʼin tíjna. Tonga je chjota xi ngaʼi̱ ngaján básjai jmeni xi símekon, tokui kjimamele jmeni xi tsín kuichotjenngi. Jmé xi bakóyaná jebi. Tsa mená nga tsjoa sa̱tío tokoán kui kuenta sʼiaan jmeni xi tjínná kʼoa tsínkui si̱kjaʼaitsjeen jmeni xi tsín kuichotjenngiaa. Ngatsʼiñá nga tsjoa satío tokoán kʼianga sa nkjín sa nkjín koya jmeni xi maná nʼia. Tonga koaan tsjoa sa̱tío tokoán tʼatsʼe jmeni xi tjínná ndʼaibi. Chótʼayajiaan je choa̱ xi kisikʼéjna je Jesús tʼatsʼe tao̱n xi talento ʼmi xi faʼaitʼa ya Mateo 25:14-30. Kui tsoya jmeni xi sʼiaan nga tsjoa sa̱tío tokoán jokji tjen kʼoakjimaná nga tinixálee Jeobá. w21.08 21 párr. 5, 6
Lune 10 sá julio
Je ʼnde jña tijna ngʼaní kʼoa tsjení, kʼoa kʼoati ya tijnakoa je xi kjoaba tjíojin kʼoa xi nangi kjia kon (Is. 57:15).
Je Jeobá mandosinle “je xi kjoaba tjíojin”. Ali tsa tojejin xi chjotajchínga sʼin tjío xi koa̱n kuinyakao je ndsʼee xi kʼoatjío kon, koaan kuinyakoaa ngatsʼiaa. Jngo koya josʼin kuinyakoaa kuinga koa̱nndosin kjoaixiná xi tʼatsʼe. Kui xi mele je Jeobá nga kʼoasʼiaan nga̱ kʼoasʼin skoe̱ni je ndsʼee nga tsjoake je Jeobá (Prov. 19:17). Ijngo koya josʼin kuinyakoaa kuinga nangitokon koaan. Alikui koa̱n nga to yaoná kjuinñá. Tosaa kui xi mená nga katabinyakao je ndsʼee jmeni xi sʼiaan kʼoa jmeni xi kuixoán (1 Ped. 4:10, 11). Tsa kuenta sʼiaan josʼin tsabekon Jesús je chjotatjenngile jchañá josʼin jchatokoán xi ngikʼa. Je Jesús ndʼé koan kʼoa nangitokon koan (Mat. 11:28-30). Nʼio choa ñʼai sʼin kitsoya je Jesús kʼoa kui choa̱ kisichjén xi ngotjo koanjinnile je chjota xi ndʼé tjío kon (Luc. 10:21). w21.07 23 párr. 11, 12
Majte 11 sá julio
Chjónangilai je chjotajchíngali, kʼoa jé kʼoeyanajmíli (Deut. 32:7).
Chja̱kaonajmiá je ndsʼee xi jekoanjchínga. Tsakui nichxin je ndsʼee xi jekoanjchínga tsín tinanda matsennile, tsín tinanda ma bʼetsomani, kʼoa tsín tinanda ma nchja̱ni. Tonga ndsʼee jebi ñaki kʼoatjío kon nga tosi tonda je Jeobá sixále, kʼoa je Jeobá nʼio chjí bekon (Ecl. 7:1, nota). Kuenta sʼiaan ánni nga chjí bekonni je Jeobá kʼoa tosi tonda koakolee kjoaxkóntokon. Kʼoasʼiaan jokisʼin je Eliseo nga tsínkʼia kitsjionkon je Elías nga tokʼoatjínsa tsabe. Jan kʼa i kitsole: “Alikui sikʼéjnale” (2 Rey. 2:2, 4, 6). Kʼianga ngasin nganda chjónangilee kʼoa kuinóʼyalee, kʼoasʼin koakonilee nga mandosinná xi tʼatsʼe (Prov. 1:5; 20:5; 1 Tim. 5:1, 2). Koaan kui jebi chjónangilee: “Kʼianga sʼa xti, jméni xi tsakʼéjngo tokuin nga ñaki Énle Niná xi kichotʼayai”. “Jmé xi tíbasenkaoli nga ngisa kjimachriantʼalai je Jeobá”. “Jmé xi tíbasenkaoli nga tosi tonda kao kjoatsjoa tinixálai Jeobá” (1 Tim. 6:6-8). Nda kuinyañolee jmeni xi kuitsoná. w21.09 5 párr. 14; 7 párr. 15
Mixkue 12 sá julio
Je Niná nda tísíxájin ni̱ma̱no, josʼin nga mele kjoandale, jméni nga kʼoakuitsosínitakon nga jon, kʼoa jméni nga kʼoasʼiansínio (Filip. 2:13).
Kʼianga nitjosoán jokji tjen kʼoamaná jmeni xi kitso Jesús kʼoasʼin bakoñá nga tsjoachaa je Niná (1 Juan 5:3). Si̱kjaʼaitsjenjinla jebi: kuinga tsjoachaa je Jeobá nga xki̱ ndʼia xki̱ ndʼia ʼmiyasonñá. A choaa ñʼai maná nga bitjosonná xá jebi. Tsakui nichxin nʼio kinokjoaan nga tosʼa títjon tsakʼinyasoán, tonga kui kʼoakinʼiañá nga kui xi mele Jesús nga kʼoasʼiaan. Tsakui nichxin tsín tiñʼai maniná nga ʼmiyasoán ndʼaibi, tonga a tojo ñʼai maná nga Biblia ʼmiyalee je chjota. Tsakui nichxin nokjoaan, tonga koaan si̱jélee je Jeobá nga katabasenkaoná nga nʼiojin koaan nga kʼuínyalee Biblia je chjota, kʼoa jé koasenkaoná nga kuitjosonná xá jebi. w21.07 3 párr. 7
Xipe 13 sá julio
Tsakʼéne nga kisʼeyotʼale choa̱ ngatsʼi ntsja ngakixi kao tjen (Apoc. 13:16).
Nichxin kjoatse, je xi choʼnda koan kisʼechoaa ánni nga tsaʼyanile ʼyani xi naile ma. Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi joxi tjíosʼechoaa ntsja kao totjen chjota. Xi tsonile, kui xi koa̱nmele je chjotaxá sonʼnde nga je tsjoánganʼiole ngatsʼi chjota. Jmeni xi sʼin je chjota kʼoa josʼin sikjaʼaitsjen kʼoasʼin koakoni nga je chjotaxá sonʼnde kjinentsja kʼoa nga je tsjoánganʼiole. Kʼoa ñá jósʼiaan, a kʼoaiʼndeñá nga sʼe̱choaa kʼoa a je chjotaxá sonʼnde kʼoainganʼiolee. Je xi tsín tsjoáʼnde nga sʼe̱choa̱ tsee kjoa kjoaʼatojin kʼoa xkón koatio. Je libro xi tsʼe Apocalipsis kʼoatso nga “niʼyajin xi koa̱n koatse, nikoa̱njin koatena” tsa tsín tjíochoa̱ (Apoc. 13:17). Tonga je choʼndale Niná be jme xi sikao Niná je xi tjíochoa̱ (Apoc. 14:9, 10). ʼNdele nga sʼe̱choa̱ ntsja je choʼndale Niná, joxi itso xi kʼoetʼa ntsja: “Tsʼee Jeobá” (Is. 44:5). Kuinga machjénsíni nga si̱kjaʼaitsjenjiaan ndʼaibi tsa ñaki kixi timangíntʼalee Jeobá. Tsa kixi koanngíntʼalee, tsjoa sʼe̱ kon nga kʼoakuitso nga tsʼe maa. w21.09 18 párr. 15, 16
Bixine 14 sá julio
Tojo ma je ki̱cha̱ nga tikui ki̱cha̱ mayaoni, kʼoati ma jngo chjota, tije miyole basenkaoni nga nda sʼín (Prov. 27:17).
Koaan kuinyakaoná je ndsʼee kʼianga kuitjosonná je xá xi kjinená. Tobʼelañá, je Pablo kitsoyale je Timoteo josʼin tjínnele kuitsoyason, kʼoa kʼoakitsole nga kʼoatisʼin katatsoyale je chjotale Cristo xi ngikʼa (1 Cor. 4:17). Joni je Timoteo, kʼoati tse jmeni xi kuitsoyaná je ndsʼee xi tjío ya jinjtín. Kʼoati koa̱n si̱jélee nganʼio je Jeobá. Kʼianga ñandia ñandia kuitjokʼinyasoán, kʼoakʼuínlee Jeobá nga je katabándiaaná. Alikuijin jme xi koa̱n sʼiaan tsa tsín koasenkaoná je nganʼiotsjele (Sal. 127:1; Luc. 11:13). Kʼoakʼuínkixilee Jeobá jósʼin mená nga koasenkaoná. Koaan kui si̱jélee nga katasatéjiaan chjota xi mele kjuinrʼoé Énle. Xi kʼoati koasenkaoná kuinga si̱kʼayaa nichxin nga chótʼayá nga toñá. Je Énle Niná, itso: “Jméni nga jchasínio jmeni xi Niná mele, jñale xi nda, xi sasénle, xi ñaki tjíjngo” (Rom. 12:2). Kʼianga ngisasa nda ʼyaa xi tʼatsʼe Niná, ñaki tjínjngoo tokoán nga chjakaonajmíñá Énle Niná je chjota. w21.05 17, 18 párr. 14-16
Xoto 15 sá julio
Je xáno nga tiyokao Nainá ali tokjoatjaojin (1 Cor. 15:58).
Jósʼin si̱kjaʼaitsjeen kʼiatsa nʼio tibʼenelee yaoná nga tiʼmiyalee jngo chjota kʼoa tsa tsín bakó nga mele sitjosonle Niná, kʼoa tsa chan tsín tikʼuínyanilee. Kʼoa tsa kje ʼya xi bisenkaojián nga fisʼenngindá, a kʼoasʼin si̱kjaʼaitsjeen nga ñá tjínná jée kʼoa nga tsín tísíchikontʼain Jeobá je xá xi tinʼia. Mai, nga̱ je Jeobá alikuijin xi kuenta sʼín. Je xi kuenta sʼín kui jokji bʼenelee yaoná kʼoa be nga tsín tinixa̱nlee. ʼMiyasonñá nga̱ tsjoachañá je Jeobá kʼoa bʼenelee yaoná jokji tjen kʼoamaná, kʼoa kui jebi xi kuenta sʼín, ni kjuinrʼoéná kʼoa ni mai je chjota. Je Pablo i kitso: “Niná tjínle kjoakixi, likui chajinle xáno kao je kjoatjaocha xi tsen tsaʼyanino xi tʼatsʼe jaʼaínle. Koantsen kjoatjaochabe nga kinisinlao je chjotale Cristo, kʼoa nga tojo nisinlao” (Heb. 6:10). Je Jeobá alikui chajinle nga tsjoachaa kʼoa jokji bʼenelee yaoná nga nixálee ningalani tsín nrʼoéná je chjota kʼianga ʼmiyasoán. Kʼoati ñá xotsoná je Pablo je én xi kamaxkia ndʼaibi. w21.10 25 párr. 4-6
Taingo 16 sá julio
Je ngatsʼi xi tsjoána Nʼainá kjoaʼaíkonna, kʼoa je xi faʼaikonna, an likui mʼaonsje (Juan 6:37).
Je Jesús tjao koanle je chjotatjenngile. Koanjinle nga kjaʼaí kjaʼaínile jmeni xi koanle kisʼin nga jngó jngó. Kuinga tsín tongóson kji xá tsakánenile nga kitsoyason. Tonga je Jesús chjí tsabe jme xá xi kisʼin nga jngó jngó chjotatjenngile. Yaa ʼyañá xi tʼatsʼe jebi nga̱ jngo choa̱ kisichjén Jesús tʼatsʼe tao̱n xi talento ʼmi. Kui kinchja̱ni tʼatsʼe jngo chjota xi kʼoatjín tao̱n talento kitsjoale choʼndale jotjín kʼoakoa̱nle nga sixákao. Nga jao choʼnda xi nda kisitjoson je xá xi kisʼenele, ningalani jngo xi ngisa tse tao̱n talento kisikinje, je naile kʼoakitsole nga jao choʼnda jebi nga nʼio nda kisʼin (Mat. 25:14-23). Je Jesús kʼoati tjao bená nga jngó jngoá. Be jmeni xi maná nʼia nga jngó jngoá kʼoa majinle nga kjaʼaí kjaʼaísʼin tiyoaa kʼoa nʼio tsjoa sʼe kon nga nitjosoán je xá xi bánená. Chjénngiaa je choa̱le Jesús. w21.07 23 párr. 12-14
Lune 17 sá julio
Alikui josikoa naina (1 Sam. 24:10).
Je David tsín tongantsjai nga tsakakó kjoamatokon. Tobʼelañá, kʼianga tokitso tomanile je Nabal kʼoa nga tsín kitsjoale tsojmi xi kiskine je kao chjotale, nʼio koanjtile je David kʼoa kʼoakitso nga sikʼien je Nabal kʼoa nga sikjeson ngatsʼi xi tjío niʼyale. Tonga je Abigaíl, je chjoónle Nabal, tokjoan kikonle je David kʼoa ngasin nganda tsakjákaonajmí. Nga kʼoakisʼin je Abigaíl alikui njín tsakʼéjten je David (1 Sam. 25:9-22, 32-35). Nga nʼio koanjtile je David, kʼoakitso nga bakinle ni̱kʼien je Nabal kao ngatsʼi chjotale. Kʼoa xi jeki nichxin, je David kʼoakitso nga katanikʼien je chjota xi kinchja̱ni Natán kʼianga tsakʼéyanajmí jngo choa̱. Tsakui nichxin kʼoakuixoán ánni nga kʼoakitsoni je David nga̱ nda chjota. Nga kui nichxin alikui ndatjín kon nga jée tsakajngi. Kʼianga nikʼatoné choa̱le jobixoán tʼatsʼe xi ngikʼa kʼoa nga nikʼaxkiaa, yaa bakoñá nga tsín tinda tiyoñá ngixko̱n Niná. w21.10 12 párr. 17, 18; 13 párr. 20
Majte 18 sá julio
Tsje katamao nga jon, nga̱ tsje nía nga an (1 Ped. 1:16).
Je texto xi kamaxkia ndʼaibi kui bakóyaná nga koa̱n chjénngilee je Jeobá, jéní xi ngisasa nʼio tsje. Tjínnele nga tsje koanngínkoaa yaoná, kʼoa koaanná kʼoasʼiaan ninga chjotajée maa. Je pastro Pedro kʼoati nkjín kʼa nga tsín nda kisʼin, tonga je choa̱ xi tsakʼéjna kui bakóná nga koa̱n tsje kjuinkoaa yaoná. Kʼianga kui én xi tsje tso nrʼoé je chjota, kui fiya jko̱ jngo chjota xi tsín bijno, xi ba tjínle, kʼoa xi kjaʼaí kjoan je najño xi yʼakjá, jolani jokjoan sén xi sínda je chjota. Tonga ali tsa kʼoajinsʼin ʼyanile chjota nga tsje. Je Biblia kʼoatso nga je Jeobá jngoo Niná xi tsjoa tjínle (1 Tim. 1:11). Kʼoati tso nga tsjoa tjíole xi je bexkón (Sal. 144:15). Kʼoa je Jesús kʼoakitsole nga tsín nda kisʼin je xi síxkónkjoan najñojnro tsakʼakjá kʼoa nga tokui kʼoakisʼinni xi ndatjín nga chjota skoe̱ (Mat. 6:1; Mar. 12:38). ʼYañá josʼin tíjna je xi tsje nga̱ yaa Biblia tsoya. ʼYañá nga tsje je Niná kʼoa nga tsjoakená, kʼoa tsínkʼia kui kʼoakuitsoná jmeni xi tsín kuitjosonná. w21.12 2 párr. 1, 3
Mixkue 19 sá julio
Katamatsjoachai tsokʼoa je Nainá Nináli. Katamatsjoachani ngayije ni̱ma̱li (Mar. 12:30).
Je kjoanda xi ngisa nʼio chjíle xi títsjoáná je Jeobá kuinga ma ʼyaxkoán. Kʼianga nitjosoán je kjoatéxomale kʼoasʼin bakoñá nga tsjoachaa (1 Juan 5:3). Jngo koya xi koa̱n si̱tjosoán kui jmeni xi kitso je Jesús, nga chjotatjenngile si̱koaa je chjota kʼoa nga katafisʼenngindá (Mat. 28:19). Je Jesús kʼoati kitso nga tjínnele tsjoacha katamaa xíngiaa (Juan 13:35). Je Jeobá yaa naxinandále sikatíojin je xi sitjosonle (Sal. 15:1, 2). Kui kjoatsjoacha xi ngisa bakó je Jeobá (1 Juan 4:8). Je Niná tokʼoa jetsjoakená kʼianga kjesa ʼyaxkonjián (1 Juan 4:9, 10). Kʼianga tsjoacha maa xíngiaa, jé Jeobá tichjenngilee (Efes. 5:1). Jngo koya josʼin koa̱n koakoá nga tsjoachaa je chjota kʼiaa nga kʼuínyalee jotjínni xi tʼatsʼe Jeobá kʼianga choa̱lesa (Mat. 9:36-38). Kʼoasʼin kuinyakaoñá je chjota nga koa̱n ya koatiojinle je familiale Niná. w21.08 5, 6 párr. 13, 14
Xipe 20 sá julio
Liʼyasa xi ngisa tsjoake (Juan 15:13).
Je Jesús nʼio tsjoake koan je Jeobá, kuinga nʼio nda kisixánile kʼoa kuinga kitsjoani kjoabijnachonle xi totʼatsaan (Juan 14:31). Jokisʼin je Jesús nga tsakʼejna i̱ Sonʼnde tsakakó nga tsjoake koan je chjota. Ndʼé koan kʼoa koanmake je chjota ninga je xi kitjenngike. Kʼoa kitsoyale xi tʼatsʼe Chjotaxále Niná (Luc. 4:43, 44). Nga tsjoake koan je Niná kao chjota, kitsjoaʼnde nga kinikjaʼá kjoañʼai kʼoa nga kinikʼien. Nga kʼoakisʼin kui kjoanda sʼe̱ná nga koa̱n kuiyoaa ngantsjai nichxin. Kʼiatsa jetsakʼaitʼalee yaoná je Jeobá kʼoa tsa jetsangínsʼenngindá kui kʼoakinʼiañá nga tsjoachaa. Tojo kisʼin je Jesús, kʼoatisʼin tjínnele tsjoacha koaan je chjota. Je pastro Juan i kitso: “Je xi ndsʼe̱ tsabeni xko̱n, kʼoa tsín tjaoke ndsʼe̱, jósʼin koa̱nni nga tjaoke koa̱nni Niná, xi tsín tsa tsabeni xko̱n” (1 Juan 4:20). w22.03 10 párr. 8, 9
Bixine 21 sá julio
Kixi timao, ali joni chjota xi tsínle kjoafaʼaitsjenjin, tonga joni chjota xi tjínle kjoafaʼaitsjen. Ali nichxinjin nichalao yaono (Efes. 5:15, 16).
Ningalani kao kjoatsjoa nikʼayalee nichxinná je Jeobá sakʼoa ñʼai maná. Nga tsín maʼaná sakʼoa ñʼai maná nga kui xále Niná kʼoanʼia. Nga nixá, nga familianá nikʼayalee nichxin, tsakui nichxin tsín koa̱nʼaná nga kʼoétsʼoaa, nga chótʼayá kʼoa nga si̱kjaʼaitsjenjiaan jmeni tso Énle Niná. Tjínsa jmeni xi kʼoati nʼio si̱kuindalee yaoná. Tjín jmeni xi kʼoati tse nichxin fáʼaná kʼoa tsín timaʼaniná nga nikʼayalee nichxin je Jeobá kʼianga ngisa koa̱nchriantʼalee. Tobʼelañá, nda sʼe tokoán nga sakʼoa bʼetsaojiaan, tonga tsa tokʼoasʼianntsjé alikuijin tikoa̱nʼaniná nga xále Niná sʼiaan. Kuenta sʼiaan nga tsín tsakuijin xi nʼio chjíle nga bʼetsaojiaan (Prov. 25:27; 1 Tim. 4:8). w22.01 26 párr. 2, 3
Xoto 22 sá julio
Kʼoasʼin jchatokon xi xin naxinandále xi ya tíjnajinno tojosʼin ʼyatokon jngo chjota xi ya tsʼe jñani tsaon kʼoa kʼoasʼin tsjoacha katamao josʼin tsjoachao yaono (Lev. 19:34).
Kʼianga kʼoakitsole Jeobá je chjota israelita nga tsjoake katama xínkjín, ali tsa tojejin xi tsjoake koa̱n xi ngóson israelita kʼoa tsa xi tiyani naxinandále. Kʼoati kitsole nga tjínnele tsjoake koa̱n je chjota xi xin tsʼe xi ya tjíokao. Kui xi tso Levítico 19:33, 34. Tjínnele jo chjota israelita sʼin tsabekon je chjota xi xin tsʼe, kʼoa tjínnele kʼoasʼin tsjoake koan josʼin tsjoake yaole. Tobʼelañá, tjínnele kisikinjengi je tsojmi xi koanjchále nga je tsakʼéxkó chjota xi xin tsʼe kʼoa tsa xi ma̱ kisijchá yaole (Lev. 19:9, 10). Nichxin xi tiyoaa ndʼaibi, ñá xi chjotale Cristo maa kʼoati tjínnele kʼoasʼin tsjoacha koaan je chjota xi xin tsʼe (Luc. 10:30-37). Jngo tjíjtsa Sonʼnde nkjín chjota xi xin naxinandá faʼaini kʼoa tsakui nichxin ya chrian tjío jñani tsaan. Nʼio tjínle kjoandosin nga kjuinchʼalee kjoaxkóntokon xi xʼin, xi yánchjín kao ʼndíxti. w21.12 12 párr. 16
Taingo 23 sá julio
Je xi Jeobá básjai alijme xi jchale (Sal. 34:10).
Kʼianga si̱nʼiotʼaa ndʼaibi je Jeobá, ngisaa sʼe̱jngo tokoán nga je koasenkaoná nichxin xi sʼa nroa. Tobʼelañá, jé Jeobá ninʼiotʼaa nga je koasenkaoná kʼianga si̱jékjoalee je nainá nga koanngián kjoajtíntse, nga tsjoáʼndená nga koa̱n koanngián kjoajtín kʼoa nga ngisasa tse kʼuínyasoán. Tonga tsa tsínlani tsjoáʼndená kʼoa tsín titsjoáxániná, a tjínjngoo tokoán nga je Jeobá sikuindaná kʼoa nga je tsjoáná jme xi koa̱nchjénná (Heb. 13:5). Nkjín ndsʼee xi ñaki to xále Niná tjíosʼín xi koa̱n kuitsoyaná josʼin tsakinyakao Jeobá kʼianga nganʼio koanchjénle. Je Jeobá sítjoson kʼianga kʼoatsoná nga sikuindaná. Nga je Jeobá koasenkaoná alikui koa̱n kuijkónlee jmeni xi koa̱n nichxin xi sʼa nroa. Tsa je títjon Jeobá kuenta sʼiaan, alikuikʼia tsjiónkonná. w22.01 7 párr. 16, 17
Lune 24 sá julio
Tsín tʼatsʼe chjotajin nga bʼendajion kjoa, tʼatsʼe Jeobá (2 Crón. 19:6).
Tsa je kuichonsjejin naxinandále Niná je xi miyoná mani, a kʼoasʼin si̱kjaʼaitsjeen nga tsín nda tsakʼéndajin kjoa je xi chjotajchínga sʼin tjío. Tsakui nichxin kʼoasʼin si̱kjaʼaitsjeen nga tsín nda tsakásjaiya jotjínni kjoa kʼoa nga tsín kʼoasʼin tsakʼéndajin josʼin mele Jeobá. Jméni xi koasenkaoná nga tsín chʼaosʼin si̱kjaʼaitsjeen tʼatsʼe xi chjotajchínga sʼin tjío. Kuenta sʼiaan nga kui bichonsjejinni xi bajngijée nga ndasʼin bʼejna je naxinandále Jeobá, kʼoa kʼoati basenkao je xi bichonsjejin. Kʼiatsa totjóʼndele je xi jée tsakajngi nga tosi tonda ya kʼoéjnajin je jtín kʼoajin tisʼin xi ngikʼa josʼín je (Gál. 5:9). Xi ijngosani, je xi tsakajngijée alikuijin koa̱njinle jokji ai tíjna je jée xi tsakajngi kʼoa tsínjin skoe̱ nga tjínnele sikʼantjaiya yaole ánni nga nda kʼoéjnani ngixko̱n Jeobá (Ecl. 8:11). Koaan kʼoéjngoaa tokoán nga ñaki ndasʼin sítjoson je xi chjotajchínga sʼin tjío je xá xi kjinele kʼianga kjoa bʼéndajin kʼoa nga kʼoatso tsa kuichonsjejin naxinandále Niná je chjota xi tsakajngijée kʼoa tsa mai. w22.02 5, 6 párr. 13, 14
Majte 25 sá julio
Je yána̱xo̱ xi chikjan, likui skótʼaó. Je xka̱ xi totjoʼndi̱, likui sikitsʼao (Mat. 12:20).
Ngisaa machjén nga tsejta koaan kʼoa nga ngasin nganda chja̱kaonajmiá tsa tsín sasénle je xi kjoafaʼaitsjen tíbʼaile kʼoa tsa tsín ndi̱to̱n sítjoson. Alikui koa̱n nga yaole sijtile je xi chjotajchínga sʼin tjío tsa kʼoalani koa̱n. Kʼianga bʼétsʼoa nga toje xi chjotajchínga sʼin tíjna koaan kʼoakuitsole je Jeobá nga katabasenkao je ndsʼee nga katamajinle ánni nga machjénnile kjoafaʼaitsjen kʼoa jósʼin koa̱n sitjoson. Tsa nichxinni machjénle nga sikjaʼaitsjenjin je kjoafaʼaitsjen xi tsakʼaile. Tsa tsejta xi chjotajchínga sʼin tíjna kʼoa tsa ngasin nganda tsjoá kjoafaʼaitsjen, je ndsʼee kui kuenta sʼin je kjoafaʼaitsjen xi tsakʼaile ali tsakuijin kuenta sʼin josʼin kichjakaonajmí. Machjén nga ya Énle Niná chʼa̱ngiñá ngantsjai je kjoafaʼaitsjen xi kʼoee. Kui xi mená nga kuinyakao je ndsʼee kjoafaʼaitsjen xi kʼoailee kʼoa nga tsjoa katasatío kon (Prov. 27:9). w22.02 18 párr. 17; 19 párr. 19
Mixkue 26 sá julio
Je xi tsín ndi̱to̱n bitjoson tsjoáchʼinle ni̱ma̱ná (Prov. 13:12).
Kʼiatsa nganʼio nijélee je Jeobá nga ska̱ná je kjoa xi tjínná kʼoa tsa kʼoaʼmileeje̱ nga katabasenkaoná jñani ñʼai maná, tsakui nichxin kʼoasʼin nikjaʼaitsjeen nga tsín ndi̱to̱n basenkaoná. Ánni nga tsín tokjoan ʼya sakʼoañá josʼin basenkaoná je Jeobá kʼianga bʼetsʼoalee. Nga bʼetsʼoalee bakolee nga makjainná xi tʼatsʼe (Heb. 11:6). Je Jeobá kuenta sʼínná tsa ñaki kʼoatjín tokoán nga kʼoasʼiaan jmeni xi ʼmilee kʼoa nga si̱tjosoán josʼin mele (1 Juan 3:22). Kʼiatsa kʼoaʼmilee je Jeobá nga katabasenkaoná nga tsín tikui kʼoasʼianñá xi tsín sasénle, machjén nga tsejta koaan kʼoa kʼoasʼiaan joʼmilee je Jeobá kʼianga bʼetsʼoalee. Tsakui nichxin kui kinchja̱ni je Jesús nga tsín tokjoan koasenkaoná je Niná kʼianga bʼetsʼoalee, nga kitso: “Tijáo, kʼoa kʼoaino. Tijnyísjao kʼoa koa̱nsjaino. Tikjanetʼao xo̱ntjoa, kʼoa tjóʼaino. Toʼyanibe xi síjé, bʼaile. Kʼoa je xi bajngisjai, masjaile. Kʼoa je xi síkjanetʼa xo̱ntjoa, tjóʼaile” (Mat. 7:7, 8). w21.08 8 párr. 1; 10 párr. 9, 10
Xipe 27 sá julio
Nʼio tsjoake̱ je kjoatéxomali. Kui sikjaʼaitsjenjian bʼajnda nichxin (Sal. 119:97).
Machjén nga tosi tonda chótʼayajiaan je Biblia ánni nga tosi tonda nʼio sʼe̱jnani je kjoamakjainná xi tʼatsʼe Niná (Jos. 1:8). Kuenta sʼiaan josʼin tíbitjoson je én xi tongini kinokjoa kʼoa nga mangóson jmeni xi tso. Tsa kʼoasʼiaan, ñaki sʼe̱jngo tokoán nga nʼio chjine je Niná xi kisindaná kʼoa nga nʼio tsjoakená, kʼoa nga je tsakándiaale chjota xi kiski Biblia (2 Tim. 3:14; 2 Ped. 1:21). Kʼianga chótʼayá je Biblia, kuenta sʼiaan josʼin basenkaoná je kjoafaʼaitsjen xi tsjoá. Tobʼelañá, je Biblia nʼio tongini kʼoakitso nga tsín ndasʼin bichómani nga tao̱n nʼio matsjoachaa kʼoa nga tse kjoañʼai síkatíojinná (1 Tim. 6:9, 10; Prov. 28:20; Mat. 6:24). Kui jebi xi bakóná nga nʼio ndatjín nga mangíntjenngiaa je kjoafaʼaitsjen xi tsjoá Biblia nga kʼoatso nga tsín koa̱n tao̱n nʼio koa̱ntsjoachaa. A faʼaitsjensa kʼaná kjoafaʼaitsjen xi tsjoá Biblia xi tíbasenkaoná. Kʼianga si̱kjaʼaitsjenjiaan kjoafaʼaitsjen jebi, jchañá nga je Niná xi ngisa nda be jmeni xi koasenkaoná kʼoa kui kjuintjenngiaa ngantsjai je kjoafaʼaitsjen xi tsjoáná (Sant. 1:5). Tsa kʼoasʼiaan, nʼio tsjoa sa̱tío tokoán (Is. 48:17, 18). w21.08 17, 18 párr. 12, 13
Bixine 28 sá julio
Niná tjínle kjoakixi, likui chajinle xáno kao je kjoatjaocha xi tsen tsaʼyanino xi tʼatsʼe jaʼaínle (Heb. 6:10).
Kʼiatsa jekjimajchíngai, kuenta tʼiain nga je Jeobá faʼaitsjenle jmeni xi kinʼiai ngasʼa nga kinixálai. Nga ñaki kao kjoatsjoa tsakʼinyasuin. Nga tíchókjoajinli ninga ñʼai tjín kjoa tibitjatojin, tinitoánntjainí jmeni xi tso Énle Niná, tinitjosonní je xá xi sʼeneli, kʼoa tiʼmiyalai xi kjaʼaí. Kʼoasʼin tiʼmitjenngi josʼin tíbándiaaná je naxinandále Niná. Kʼoati tininʼiojin je xi ñaki to xále Niná tjíosʼín. Je Jeobá tsjoakeli nga kixi tiʼmitʼalai, nga̱ kʼoatso nga tsín tsjionkon je xi kixi fitʼale (Sal. 37:28). Je Niná kʼoati i̱ tso: “Saʼnda nga jekoa̱nchxoa ntsja̱jkui, tosi tonda an koasenkaole” (Is. 46:4). Ali kʼoajinsʼin nikjaʼaitsjain nga tsín tichjínile jmeni xi nʼiai jinnaxinandále Jeobá nga jekjimajchíngai. Je Niná nʼio chjí bekonli. w21.09 3 párr. 4
Xoto 29 sá julio
Je Jeobá kʼoasʼin bakóle kjoamatokon je xi tsokjónke (Sal. 103:13).
Kuinga tjínle kjoachjine je Jeobá nga bakóni kjoamatokon. Je Biblia kʼoatso nga je kjoachjine xi ngʼá nroani tsee “kjoamatakon xi tjínle” kʼoa “nda xále” (Sant. 3:17). Tojo sʼín jngo nʼai xi tsjoake je ʼndíxtile, je Jeobá be nga kuinyakaoná je kjoamatokon xi bakóná (Is. 49:15). Kʼoa nʼio nda binyakaoná nga̱ chjotajée maa. Nga nʼio tjínle kjoachjine je Jeobá, bakóle kjoamatokon je xi ai jée bajngi kʼianga tjen ndiaale. Tonga kʼoati kosonnile josʼin bakó kjoamatokon. Nga nʼio tjínle kjoachjine je Niná, alikui toxkia sʼín kʼoa tsín totsjoáʼndeyeje. Tobʼelañá, tsa jngo chjota xi tsín kʼoakoa̱nnile je jéele kʼoa tosi tonda koa̱njngijée, je Pablo kʼoakitso nga tsín koa̱n nga tosi tonda je si̱miyoaa chjota jebi (1 Cor. 5:11). Je chjota xi tsín kʼoamanile je jée xi bajngi, bichonsjejin naxinandále Niná. Kuinga bichonsjejinni chjota jebi nga makuinda je ndsʼee xi kixi tjíofitʼale Jeobá, nga̱ kui xi mele Jeobá nga tsje sʼin kʼoéjna naxinandále. w21.10 9, 10 párr. 7, 8
Taingo 30 sá julio
Niná tsjoake je xi kao kjoatsjoa tsjoá (2 Cor. 9:7).
ʼYaxkónñá je Jeobá kʼianga batioá tao̱n. Je chjota israelita kitsjoaa jmeni xi tjínle nga ki jñani tsabexkón Jeobá (Deut. 16:16). Kitsjoaa je tsojmi xi tjínle jokji tjen kʼoakoanle. Kʼoasʼin kitsjoanile kjoanda Jeobá nga tsakʼinyale jotso je kjoatéxomale. Jósʼin koakoñá nga tsjoachaa je Jeobá kʼoa nga bʼailee kjoanda nga títsoyaná xi tʼatsʼe. Kʼiaa nga koatioá tao̱n jokji tjen kʼoakoa̱nná ya jtín jñani mangián kʼoa nga kʼoainganʼioá je xá xi kjima jngo tjíjtsa Sonʼnde. Je pastro Pablo i kitso: “Tsa jngo xi jyondi̱to̱nle, kʼoasʼin tjoé jo kji tjínle, likui jo kji xi tsínle” (2 Cor. 8:4, 12). Ni tse kʼoa ni choa tao̱n kʼoee, je Jeobá nʼio chjí be tsa ni̱ma̱ná kjuinroajinni nga kʼoasʼiaan (Mar. 12:42-44). w22.03 24 párr. 13
Lune 31 sá julio
Tinʼiokon xi choa tjíokon, tinyakao xi tsínle nganʼiojin, tikjaínlao ngatsʼi (1 Tes. 5:14).
Je xi chjotajchínga sʼin tjío alikui koa̱nle nga kjoaʼaxin je kjoa xi bitjatojiaan, tonga je Jeobá kui xi mele nga katatsjoánganʼiole kʼoa katasíkuinda je jtín. Nga nʼio tse xá kjinele ndsʼee jebi, jósʼin nga kʼoasjeʼa nichxin nga kuinyakao je ndsʼee. Chjénngiaa choa̱ xi tsakʼéjna Pablo. Je Pablo kjitʼaa kʼoakitsole je ndsʼe̱ jñani nda kisʼin kʼoa kisinʼiojin. Je xi chjotajchínga sʼin tjío kui choa̱le fitjenngi nga bakóle kjoatsjoacha kʼoa nga nda síkao je ndsʼee (1 Tes. 2:7). Je Pablo kʼoakitsole je ndsʼe̱ nga nʼio tsjoake je Jeobá kʼoa nga kʼoati tsjoake tsanda je (2 Cor. 2:4; Efes. 2:4, 5). Miyo tsakjáo kʼoa kisikʼayale nichxin. Nga nʼiotʼa koan je ndsʼe̱ kʼoakitsole jñani machjén nga sindaya yaole (2 Cor. 7:5; 1 Tim. 1:15). Je Pablo alikui tokui kini jñani ñʼai koanle, tosaa kui xi kisʼin nga tsakasenkao je ndsʼe̱. w22.03 28 párr. 9, 10