Surasak Suwanmake/Moment via Getty Images
TWALELELENIHO KUTONA!
Kushaluka Manene mu Kaye Koshe mu Ntondwe ya 2023—Bika Biyendeka Mbimbiliya?
Mu kaye koshe, banu bali na kulifwita na kushaluka kuje kanda kukaleko, na bukalu bukwabo buje bunaija mwafwa ya kushaluka manene. Nangukeni biyendeka mizimbu inatako:
Lya July 13, 2023, dipatimenti ya National Oceanic and Atmospheric Administration na U.S. Department of Commerce anendekele ngwawo: “Kuneti oni myaka 174 kushwa habanashangumukila kupima kushaluka mu kaye, oloni mu ngonde ya June uno mwaka kunashaluka manene kutubakana myaka yoshe.”
Lya July 13, 2023, munga ya European Space Agency yendekele ngwayo: “Mu Italy, Spain, France, Germany na Poland kunashalukile manene, co lalo ngwabo ha liñanda lya Sicily neli lya Sardinia kushaluka kwasele kweta ku 48°C. Kulumbununa ngwabo olu lukelwo lwakulibanga kushaluka manene ngacije mu Europe.”
Lya July 17, 2023, Stefan Uhlenbrook, muka-kutala bya mema na mema a kukonda ku munga ya World Meteorological Organization wendekele ngwendi: “Omwo kushaluka kutwalelelaho kulibwezelela mu kaye, kukala mabazi amangi mu mitambela ya kuliseza-seza ya kaye.”
Kuma kulibwezelela kwa kushaluka mu kaye kuli na kumilingisa mulishoshomwene ndi? Tumoneni biyendeka Mbimbiliya ha ñanda ei ya seho.
Kuma kushaluka manene kuliko mu kaye kuli na kushulisilila bupolofweto buli mu Mbimbiliya ndi?
Eyo. Kushaluka manene na byuma bikwabo binaija mwafwa ya kushaluka binalitombola na byuma biyendekele Mbimbiliya ngwayo bikalingiwa mu simbu yetu. Cakumwenako, Yesu wapolofwetele ngwendi kukala ‘byuma bya kutewesa’ nambe byuma ‘bya kukomokesa.’ (Luka 21:11; Mbimbiliya ya Good News Translation) Kushaluka manene kuliko kunalingisa banu babangi balishoshomwene ngwabo banu babiisa lifuti-libu.
Kuma banu banyongesa lifuti-libu ndi?
Embwe. Njambi watangele lifuti-libu mangana banu bayoyemo myaka yoshe; kakatabesa banu balinyongese. (Samu 115:16; Ekelesiya 1:4) Nakulahesa ngwendi akanyongesa “baje bali na kubiisa kaye.”—Kujombolola 11:18.
Mbimbiliya inamwesa ngwayo Njambi asa kunyungilila lifuti-libu ku byuma bije byasa kulibiisa, co alinga ngoco.
“[Njambi] olwesa lihunzi lyakama. Mankimba a mu kalunga-ndonga oloka kulu.” (Samu 107:29) Njambi ali na nzili ya kwendesa byuma bya kutanga. Asa kumanesa bukalu bunaija mwafwa ya kushaluka buje buli na kuyandesa banu.
“Waka mbunge lifuti-libu na kulilingisa likale manene na bwilo na kwima manene.” (Samu 65:9) Njambi akabezikisa lifuti-libu na kulipwisa paradaisi.
Nga mushaka kuzibuka byabingi ha cikulaheso cili mu Mbimbiliya ca kumanesa byuma byoshe byabibi bili na kulingiwa ha lifuti-libu, taleni ñanda ya mutwe wa “Who Will Save the Earth?”