Nomena Perla Iray Tena Lafo Vidy Izahay
NOTANTARAIN’I RICHARD GUNTHER
Septambra 1959 tamin’izay. Izahay dia mpandeha tao amin’ilay sambo italianina Julio Caesar, namakivaky ny Oseana Atlantika, nampitohy an’i New York tamin’i Cadix, any Espaina. Ny Fikambanana Watch Tower dia nanendry anay sy i Rita vadiko, niaraka tamin’i Paul sy i Evelyn Hundertmark, mpivady misionera hafa, tany amin’io tany iberika io. Nandeha hiatrika tarehin-javatra sarotra maro izahay. Ahoana anefa no nahatonga anay hanomboka ny asa misionera?
IZAHAY sy i Rita dia natao batisa tamin’ny naha-Vavolombelon’i Jehovah, tany New Jersey, Etazonia, tamin’ny 1950. Tsy ela taorian’io izahay dia nanao fanapahan-kevitra izay tamin’ny farany, dia nametraka teo am-pelatananay, perla iray tena lafo vidy. Tao amin’ny kongregasiona iray nisy rahalahy sy anabavy ampy mba hiasa ny faritany no nisy anay. Koa nahatsiaro ho voatery hanolo-tena hiasa tany amin’izay nilana kokoa fanampian’ny mpitory izahay. Tamin’ny fivoriambe niraisam-pirenen’ny Vavolombelon’i Jehovah natao tany New York tamin’ny fahavaratry ny taona 1958, dia nanao fangatahana ho amin’ny fanompoana misionera izahay.
Tsy ela taorian’izany, dia nasaina nankany amin’ny Sekoly Ara-baibolin’i Gileada An’ny Watchtower izahay, ary tao anatin’ny herintaona dia teny an-dalana nankany Espaina tamin’ny naha-misionera. Revo tamin’ireo fandaminana maro izahay no sady tototry ny fientanam-po, ka tsy nahatsapa tamin’izany fotoana izany hoe inona no nomena anay. I Jesosy dia niresaka ny amin’ny perla iray tena lafo vidy. (Matio 13:45, 46, NW ). Na dia tsy ny tombontsoa nanompo tamin’ny naha-misionera aza no hevi-dehibe indrindra tamin’ny fanoharana nataony, taminay izy io dia azo nampitahaina tamin’io perla io. Rehefa manao jery todika ny lasa izahay ankehitriny, dia mankasitraka amin’ny fomba feno kokoa io fanomezana sarobidy nanompo tao amin’ny fandaminan’i Jehovah io.
Fanandraman-javatra miavaka iray
Tamin’izany fotoana izany, ny fampianarana misionera tao Gileada dia notarihina tao amin’ny toerana ambanivohitra kanto, tao amin’ny faritra Finger Lakes, ao amin’ny Fanjakan’i New York. Nandany enim-bolana sarobidy tao izahay, revo tanteraka tamin’ny fianarana ny Baiboly sy tamin’ny fiarahana tena kristiana, lavitra ny raharahan’izao tontolo izao sy ny fahasahiranany. Ireo mpianatra namanay dia avy tany amin’ny faritra maro teto amin’izao tontolo izao, anisan’izany i Angletera, i Aostralia, i Bolivia, i Gresy sy i Nouvelle-Zélande. Tsy ela anefa dia tonga ny andro fandraisana diplaoma. Ny Aogositra 1959, dia nifanao veloma tamin-dranomaso nanganohano izahay, rehefa niondrana an-tsambo nankany amin’ny toerana nanendrena anay avy, tamin’ny naha-misionera. Iray volana tatỳ aoriana, dia nandia ny tanin’i Espaina izahay.
Kolontsaina vaovao
Tao amin’ny seranan-tsambon’i Algeciras any atsimo, mifanila amin’ny Vatolampy goavan’i Gibraltar izahay no nitody. Tamin’io alina io, dia nandray fiarandalamby nankany Madrid izahay efatra mianadahy, izahay sy i Rita niaraka tamin-dry Hundertmark. Nandeha tao amin’ny Hotely Mercador izahay, niandry mandra-pifandraisanay tamin’ny mpikambana tamin’ny biraon’ny sampan’ny Fikambanana, izay nitarika ny asa tamin’ny fomba niafina. I Espaina dia teo ambany fanapahana tsy refesi-mandidin’ny Généralissime Francisco Franco. Nidika izany fa ny hany fivavahana nekena ho ara-dalàna tao amin’io firenena io, dia ny Eglizy Katolika Romana. Tsy ara-dalàna ny fanarahana fivavahana hafa teny ampahibemaso, ary voarara ny asa fitoriana isan-trano nataon’ny Vavolombelon’i Jehovah. Na dia ireo fivoriana ara-pivavahana aza dia voarara, koa tsy afaka nivory tao amin’ireo Efitrano Fanjakana toy ny tany an-tany hafa ireo Vavolombelon’i Jehovah izay, tamin’izany fotoana izany tany Espaina dia niisa sahabo ho 1 200, tao amin’ny kongregasiona 30. Tsy maintsy nivory tamin’ny fomba niafina tany amin’ny tokantranon’olona manokana izahay.
Fianarana ny fiteny espaniola sy ny fiantombohana
Ny tarehin-javatra sarotra voalohany natrehinay dia ny fianarana ny fiteny. Ny volana voalohany izahay dia nandany adiny 11 isan’andro, nianarana ny fiteny espaniola — adiny 4 isa-maraina tamin’ny fianarana, avy eo dia adiny 7 nianarana manokana. Nitovy ihany ny fandaharam-potoana maraina ny volana faharoa, fa ny tolakandro kosa no natokana tamin’ny fitoriana isan-trano. Azonao alaina sary an-tsaina ve? Mbola tsy nahay ilay fiteny akory ary nitondra baoritra kely nisy fampidiran-dresaka voasoratra nianarana tsianjery fotsiny izahay sy i Rita, dia nivoaka irery tamin’ny asa isan-trano!
Tadidiko aho nandondona teo am-baravarana iray tao Vallecas, faritra iray ao Madrid, fonenan’ny mpiasa. Sady nitana ilay baoritra kely teny an-tanako aho, raha sendra nilaina izany, no nanao tamin’ny fiteny espaniola hoe: “Manao ahoana tompoko. Manao asa kristiana izahay. Ny Baiboly dia milaza toy izao (novakinay ny andalan-teny iray). Ho tianay ny hahazoanao itỳ bokikely itỳ.” Nijery fotsiny ilay ramatoa, avy eo dia nandray ilay bokikely. Rehefa nanao ilay fiverenana mitsidika izahay, dia nampandroso anay izy, ary rehefa niresaka izahay dia nijery fotsiny izy. Nanomboka niara-nianatra Baiboly taminy izahay, araka izay tsara indrindra azonay natao, ary nihaino sy nijery fotsiny izy nandritra ireo fianarana. Rehefa elaela, dia nilaza taminay izy tamin’ny farany, fa tsy nahazo ny hevitr’izay nolazainay tamin’ny fitsidihana nataonay voalohany, nefa reny ny teny hoe Dios (Andriamanitra) ary izany dia ampy taminy mba hahalalana fa zavatra tsara izy io. Tamin’ny farany, dia nandray fahalalana araka ny Baiboly be dia be izy ary natao batisa, ka tonga Vavolombelon’i Jehovah.
Tena sarotra tamiko ny nianatra ny fiteny espaniola. Rehefa nivezivezy tao an-tanàna aho, dia nahazatra ahy ny nianatra tsianjery ireo fitanisana matoanteny. Izay nianarako tsianjery ny herinandro iray dia hadinoko ny herinandro nanaraka! Tena nahakivy izany. Imbetsaka aho no saika efa nijanona. Koa satria aho tsy nahay niteny espaniola tsara, dia tsy maintsy naneho faharetana be tamiko ireo rahalahy espaniola rehefa nitarika teo amin’izy ireo aho. Tamin’ny fivoriamben’ny distrika iray, dia notoloran’ny rahalahy iray fampandrenesana nosoratan-tanana aho mba hovakina avy eny amin’ny lampihazo. Nanana fahasahiranana aho namaky ny sora-tanany, ka nanambara hoe: “Ento atỳ amin’ny kianja rahampitso ny muletas-nareo (tehina).” Tokony ho hoe “Ento atỳ amin’ny kianja rahampitso ny maletas-nareo (entana).” Mazava ho azy fa nihomehy ny olona, ary nazava koa fa saikatsaikatra aho.
Ireo fitsapana tany am-boalohany tao Madrid
Tena mafy taminay sy i Rita ara-pihetseham-po tokoa ireo taona vitsivitsy voalohany tao Madrid. Nanembona aoka izany ny tany an-trano sy ireo namana izahay. Isaky ny naharay taratasy avy tany Etazonia izahay, dia tena manina ny fianakaviana tokoa. Ireny fotoana naha-manim-podiana ireny dia nahatototra, nefa nandalo. Nandao trano sy fianakaviana ary namana tokoa izahay mba hahazo ho solony perla iray tena lafo vidy kokoa. Nilainay ny nahay nifankazatra tamin’ny tarehin-javatra nisy.
Fony nanomboka tao Madrid izahay, dia nipetraka tao amin’ny pension de famille iray tranainy be. Nahazo efitrano ho anay sy sakafo intelo isan’andro izahay. Izy io dia efitrano kely maizimaizina ary ny kidoro dia voasesika mololo. Ny hofan-trano isam-bolana dia nandany ny vola kely nomena isam-bolana ho an’ny fandanianay manokana. Mazàna izahay dia tao no nisakafo tamin’ny antoandro, ary nahazatra an’ilay ramatoa mpampanofa trano ny nametraka ny sakafonay hariva tao anatin’ny lafaoro mba hihazonana azy io ho mafana, ka mba nisy zavatra nohanina izahay tamin’ny alina be. Kanefa, rehefa nandeha teny an-dalana izahay mba hitory nandritra ny andro sy ny takariva, dia nanjary noana be. Raha tsy nisy ambiny intsony ny vola fandoavana ny fandanianay manokana dia nandany ny vola kely manokana tahirinay izahay mba hividianana izay sokola mora indrindra nety ho hitanay. Tsy ela anefa dia niova io tarehin-javatra io, rehefa nitsidika ny mpiandraikitra ny zone notendren’ny Fikambanana. Nahita ny toe-piainana ratsy nisy anay izy ary nilaza fa azonay natao ny nitady trano kely iray mba hampiasaina ho tranon’ny misionera. Izany dia tsara lavitra noho ny fandroana nitsangana tao anatin’ny koveta boribory teo amin’ny gorodona tao an-dakozia. Izao izahay dia nanana douche, réfrigérateur mba hitahirizana sakafo, ary plakin’aratra mba hanomanana ny sakafonay. Tena velom-pankasitrahana tokoa izahay noho ilay fiheverana.
Fanandraman-javatra mahatalanjona tao Madrid
Ny fitoriana isan-trano dia tena natao tamim-pahamalinana fatratra. Ny fifamezivezena isan’andro tao Madrid dia nisy tombony, nanafina anay mba tsy ho mora hita loatra. Niezaka nitafy sy nanao zavatra tahaka ny hafa izahay mba tsy ho mora hita hoe vahiny. Ny fomba fanaovanay ny fitoriana isan-trano dia ny miditra amin’ny trano avo iray, mandondona eo amin’ny varavarana iray sy miresaka amin’ilay olona ary avy eo dia miala amin’ilay trano avo sy ilay lalana ary ilay faritra. Nisy foana ny nety hoe niantsoan’ilay tompon-trano ny polisy, ka noho izany dia tsy fahendrena ny nijanona teo amin’ny manodidina. Raha ny marina, na dia malina toy inona aza ry Paul sy Evelyn Hundertmark nampiasa io fomba fanaovan-javatra io, dia voasambotra izy ireo ary noroahina tao amin’ilay firenena tamin’ny 1960. Nankany Portogaly teo akaiky izy ireo, ka nanompo tao nandritra ny taona maromaro, ary i Paul dia nikarakara ny biraon’ny sampana izay niasa tamin’ny fomba niafina. Mpiandraikitra ny tanàna ao San Diego, any Kalifornia, izy izao.
Nisy fanonerana nitranga anefa ho anay. Volana vitsivitsy monja tatỳ aoriana dia nodidiana hiala tany Portogaly ny misionera enina voatendry tao amin’io firenena io! Nitondra fitrangan-javatra nahafaly izany, satria i Eric sy i Hazel Beveridge, izay iray kilasy taminay tao Gileada koa, dia nasaina niala tany Portogaly ary nankany Espaina izao. Koa tamin’ny Febroary 1962, dia indro indray izahay tao amin’ny Hotely Mercador — tamin’itỳ indray mitoraka itỳ mba hitsena an’i Eric sy i Hazel teo am-pahatongavany.
Tamin’ireny fotoana tany am-boalohany tao Madrid ireny no nahatsapanay sy i Rita manokana ny fihatsarambelatsihy ara-pivavahana. Niara-nianatra ny Baiboly tamin’ny mpivady iray izahay, i Bernardo sy i Maria, izay nipetraka tao amin’ny trano bongo iray vita tamin’izay potipotika fitaovam-panorenan-trano nariana hitan’i Bernardo. Tamin’ny alina be izahay no niara-nianatra tamin’izy ireo, ary taorian’ny fianarana dia nanolotra mofo sy divay ary foromazy kely ho anay na izay zavatra nananany izy ireo. Voamariko fa tahaka ny foromazy amerikana mihitsy ilay foromazy. Indray alina, taorian’ny fianarana, dia navoakan’izy ireo ny boaty nisy ilay foromazy. Voasoratra teo amin’izy io tamin’ny sora-baventy tamin’ny fiteny anglisy ny hoe: “Avy amin’ny vahoaka amerikana ho an’ny vahoaka espaniola — tsy azo amidy.” Ahoana no nahazoan’itỳ fianakaviana mahantra itỳ ilay foromazy? Nampiasain’ny fitondram-panjakana mba hizara azy io tamin’ny mahantra ny Eglizy Katolika. Kanefa, dia nivarotra azy io ny pretra!
Fanompoana namokatra teo amin’ireo miaramila
Tsy ela, dia nisy zavatra nahatalanjona nitranga, izay hita fa nitondra fitahiana tondraka ho anay sy ny maro hafa. Nahazo filazana avy tamin’ny biraon’ny sampana izahay nangataka anay mba hitsidika tovolahy iray antsoina hoe Walter Kiedaisch, izay voatendry hanao raharaha tao amin’ny tobin’ny Tafika Ana Habakabak’i Etazonia tao Torrejón, tany amin’ny kilaometatra vitsivitsy tany ivelan’i Madrid. Nitsidika azy sy ny vadiny izahay, ka nanomboka fianarana Baiboly niaraka tamin’izy ireo sy ny mpivady hafa iray tao amin’ny Tafika Ana Habakabaka.
Tamin’izany fotoana izany aho dia nitarika fampianarana Baiboly teo amin’ny dimy teo ho eo tamin’ny mpiasan’ny Tafika Ana Habakabak’i Etazonia, tamin’ny fiteny anglisy daholo, mazava ho azy. Tamin’ireo, dia fito no natao batisa tatỳ aoriana ary rehefa tafaverina tany Etazonia izy ireo, dia efatra tamin’ireo lehilahy ireo no tonga loholona ao amin’ny kongregasiona.
Fotoana tsy nahafahana nahazo boky sy gazety ary Baiboly firy niditra tao amin’ilay firenena tamin’izany, satria voarara ny asanay. Kanefa, nisy ihany zavatra vita an-tsoratra tafiditra nentin’ireo mpizaha tany sy ireo mpitondra hafatra amerikana nanananay. Notendren’ny sampana aho mba hampandeha fitahirizan-javatra vita an-tsoratra niafina iray. Izy io dia efitra iray fitahirizana entana tao ambadiky ny magazay iray fivarotam-boky sy taratasy tao Vallecas. Ilay ramatoa vadin’ny tompon’ilay magazay dia Vavolombelon’i Jehovah. Na dia tsy Vavolombelona aza ralehilahy, dia nanaja ny asanay, ary namela ahy hampiasa io faritra tao ambadiky ny fivarotany io mba hanamboarana mialoha ireo fonosan’entana nisy zavatra vita an-tsoratra nalefa tany amin’ireo tanàn-dehibe nanerana ilay firenena, na dia nety hampidi-doza ny tenany sy ny raharahany aza izany. Koa satria tokony ho nanana endrika tahaka izay tokony ho niheverana azy foana io efitrano io — efitrano feno baoritra miparitaka sy feno vovoka — dia tsy maintsy nanamboatra latabatra fiasana sy talantalana, izay azo nakambana sy nampiasaina haingana, ary avy eo dia nafenina tao anatin’ny segondra vitsy, aho. Ny hariva, dia niandry aho mandra-paha-tsy nisian’ny olona intsony tao amin’ilay magazay, ary avy eo aho dia nivoaka haingana niaraka tamin’ireo fonosan’entako.
Tena tombontsoa tokoa ny nandray anjara tamin’ny fizarana ireo fitaovana ara-panahy, toy ny gazety Ny Tilikambo Fiambenana sy Mifohaza! sy ireo zavatra vita an-tsoratra hafa, ho an’ireo kongregasiona manerana ilay firenena. Fotoana nampientam-po tokoa ireny.
I Rita dia nanana fifaliana nitarika fampianarana Baiboly 16 tany an-tokantrano, ka sahabo ho ny antsasany no tonga Vavolombelon’i Jehovah vita batisa. I Dolores dia vehivavy tanora iray manambady, izay nandany ireo ririnina namirifiry tao am-pandriana noho ny aretim-po. Ny lohataona izy dia mba afaka nitsangana sy nanao zavatra ihany. Natanjaka ny finoan’i Dolores, koa rehefa tonga ny fotoana hanaovana ny fivoriamben’ny distrikanay tany Toulouse, Frantsa, dia naniry mafy handeha izy. Nampitandreman’ny dokotera izy fa tsy ho fahendrena izany noho ny toe-pony. Nanao akanjo fitena sy kapa izy no sady tsy nitondra entana, ary nankany amin’ny gara mba hanao veloma ny vadiny sy ny reniny ary ny hafa. Nanganohano ny ranomasony, tsy nahatanty ny nahita azy ireo nandeha tsy nisy azy, koa niakatra tao amin’ny fiarandalamby izy ary nandeha nankany Frantsa! I Rita dia tsy nahalala fa izany no nitranga. Fahatairana toy inona anefa tao amin’ny fivoriambe rehefa nahita an’i Dolores izy, nitsikitsiky be!
Fampianarana Baiboly iray tsy nahazatra
Tsy afaka ny hamarana itỳ fitantarana momba ny fanendrena anay tao Madrid itỳ izahay raha tsy mampiditra an’i Don Benigno Franco, “el profesor” ao. Ny Vavolombelona iray teo an-toerana dia nitondra ahy hitsidika ny andriandahy zokiolona iray, izay niara-nipetraka tamin’ny vadiny tao amin’ny trano iray tena tsizarizary. Nanomboka niara-nianatra Baiboly taminy aho. Rehefa sahabo ho herintaona sy tapany no nianarany, dia nangataka ny hatao batisa izy ary tonga Vavolombelon’i Jehovah.
Io andriandahy zokiolona io, i Don Benigno Franco, dia zanak’olo-mpiray tam-po tamin’i Francisco Franco, ilay mpitondra tsy refesi-mandidy tany Espaina tamin’izany fotoana izany. Hita fa olona tia fahafahana foana i Don Benigno. Nandritra ny Ady An-trano tany Espaina, dia naneho ny fanohanany ny Repoblika izy ary nanohitra ny zanak’olo-mpiray tam-po taminy — ilay jeneraly nahazo fandresena tamin’ny ady sy nanorina ny fitondrana katolika tsy refesi-mandidy. Efa hatramin’ny 1939 no nesorina tamin’i Don Benigno ny zony hiasa, ary tena voafetra ny fivelomany. Koa ilay zanak’olo-mpiray tam-po tamin’ny Généralissime Francisco Franco, caudillo-n’i Espaina, no tonga Vavolombelon’i Jehovah.
Fanasana nanaitra
Tamin’ny 1965, ny biraon’ny sampana tao Espaina dia nanasa anay hanomboka ny asa fitetezam-paritany tao Barcelone. Izany dia nidika ho fandaozana ireo rahalahy rehetra be fitiavana izay nanjary tena akaiky anay tao Madrid. Izao dia nanomboka, tsy ny fanandraman-javatra iray vaovao fotsiny, ho ahy, fa ny fitsapana iray koa. Nampahatahotra ilay fanandraman-javatra satria nisalasala foana ny amin’ny fahaizako aho. Fantatro tsara fa i Jehovah no nahatonga ahy ho afaka hahazo vokatra tamin’io saha fanompoana io.
Ny fitsidihana kongregasiona isan-kerinandro dia nidika ho fipetrahana tany an-tokantranon’ireo rahalahy. Tsy maintsy niaina nisaraka tamin’ireo valizy izahay, ary saika isan-tapa-bolana dia nifindra tany amin’ny tokantrano hafa. Sarotra indrindra izany ho an’ny vehivavy. Tsy ela anefa, i José sy i Roser Escudé, izay nipetraka tao Barcelone, dia nanasa anay hijanona tao amin’izy ireo nandritra ny andro maromaro nisesy. Tena fanehoam-pitiavana avy tamin’izy ireo tokoa izany, satria izany dia nidika fa nanana toerana naharitra nihazonana ny fanananay izahay sy toerana fodiana iray tsy niovaova ny alahady hariva.
Nandany ireo efa-taona nanaraka tao amin’ny asa fitetezam-paritany tao amin’ny provansin’i Catalogne, eo amin’ny Moron-tsiraka Mediteraneana, izahay sy i Rita. Ireo fivorianay rehetra momba ny Baiboly dia natao tamin’ny fomba niafina tany an-tokantranon’olona manokana, ary ny fitorianay isan-trano koa dia natao tamim-pahamalinana mba tsy hanintona ny saina izahay. Indraindray izahay dia namory ny kongregasiona iray manontolo tamin’ny “pique-nique” tany anaty ala ny alahady, indrindra indrindra rehefa nanao fivoriamben’ny fizaran-tany.
Hidera foana ireo rahalahy maro tsy nivadika, izay nety ho namoy ny asany sy ny fahafahany, ka nikely aina mba hihazona ireo kongregasiona ho tafaray sy harisika, izahay. Maro taminy no nitari-dalana tamin’ny fanitarana ny asa tany amin’ireo tanàna kely, any ivelan’ny tanàn-dehibe. Izany no nahaforona ny fototry ny fitomboana lehibe tany Espaina, taorian’ny nanesorana ny fandrarana sy nanomezana ny fahafahana ara-pivavahana tamin’ny 1970.
Tsy maintsy nandao ny fanendrena anay tany an-tany hafa
Nandritra ireo folo taona laninay tany Espaina, ny fanananay io fitahiana manokana nanompo an’i Jehovah io dia nofehezin’ny tarehin-javatra nisy ireo ray aman-dreninay. Imbetsaka izahay no efa saika tsy maintsy nandao ny fanendrena anay, ary nody mba hikarakara ny raiko sy ny reniko. Kanefa, noho ny fanampian’ireo rahalahy sy anabavy be fitiavana tao amin’ireo kongregasiona teo akaikin’ny nisy ny ray aman-dreniko, dia afaka nanohy tao Espaina izahay. Eny, tamin’ny ampahany, dia azo natao ny tombontsoa nanompo tao amin’ny asa misionera tamin’ireny taona ireny, noho ny hafa, izay niara-nandray anjara taminay tamin’ny fametrahana ny tombontsoan’ny Fanjakan’Andriamanitra teo amin’ny toerana voalohany.
Tamin’ny Desambra 1968, tamin’ny farany, dia nody izahay mba hikarakara ny reniko. Tamin’io volana io indrindra dia nody mandry ny raiko, ary nijanona irery izao ny reniko. Na dia azo lazaina ho afaka nanompo manontolo andro aza izahay, dia nahazo fanendrena hanompo tao amin’ny asan’ny fizaran-tany, fa tamin’itỳ indray mitoraka itỳ dia tao Etazonia. Nandritra ireo 20 taona nanaraka, dia nanompo ireo fizaran-tany miteny espaniola izahay. Na dia namoy ny perla misionera tena lafo vidy nanananay aza izahay, dia nanana iray hafa napetraka teo am-pelatananay.
Fitoriana eo afovoan’ny zava-mahadomelina sy ny herisetra
Izao izahay dia nanompo niaraka tamin’ireo rahalahy sy anabavy maro mipetraka any amin’ireo faritra an-tanàn-dehibe anjakan’ny heloka bevava. Ny herinandro voalohany niasana tamin’ny fizaran-tany tao Brooklyn, New York, dia nisy nisintona teny aminy ny poketran’i Rita.
Tamin’ny fotoana iray, dia niaraka tamin’ny antokon’olona iray nitory isan-trano, tany amin’ny faritra hafa tao New York, izahay sy i Rita. Rehefa nihodina ny zoron-dalana izahay dia nahamarika olona nilahatra nanoloana ny lavaka teo amin’ny rindrin’ny trano foana iray. Rehefa niakatra ny lalana nanao dingan-dava vitsivitsy izahay, dia nahita tovolahy iray nijoro teo an-tsisin-dalana, nijery anay. Terỳ an-tsisin-dalana lavitra, dia nisy hafa iray niambina sao nandalo ny fiaran’ny polisy. Teo afovoan’ny fivarotana zava-mahadomelina indrindra no nandehananay! Taitra ilay mpiambina voalohany, avy eo anefa dia nahita ny gazety Ny Tilikambo Fiambenana izy, ary afaka ny tahony. Nety ho polisy tokoa mantsy aho! Avy eo izy dia niantsoantso tamin’ny fiteny espaniola hoe: “¡Los Atalayas! ¡Los Atalayas!” (Ry zareo Tilikambo Fiambenana! Ry zareo Tilikambo Fiambenana!). Fantatr’izy ireo hoe iza izahay tamin’ny alalan’ireo gazety, ary tsy nisy zavatra natahorana. Rehefa nandalo teo akaikiny aho, dia hoy aho taminy: “¿Buenos dias, como está?” (Manao ahoana ianao?). Namaly ahy izy tamin’ny fangatahana tamiko mba hivavaka ho azy!
Fanapahan-kevitra sarotra iray
Tamin’ny 1990, dia nanjary niharihary fa tsy maintsy nikarakara ny reniko isan’andro aho. Niezaka mafy izahay mba haharitra tao amin’ny asa fitetezam-paritany, kanefa ny fahendrena dia nandidy fa tsy azo notanterahina niaraka ireo adidy roa ireo. Tianay ho azo antoka tokoa fa nokarakaraina tamim-pitiavana i Neny. Tamin’itỳ indray anefa, dia tsy maintsy namoy perla iray tena lafo vidy izahay, zavatra izay tena sarobidy taminay. Ireo vatosoa ara-bakiteny rehetra eto amin’izao tontolo izao sy izay rehetra azony atao ho an’ny olona iray, dia kely dia kely raha oharina amin’ireo vatosoa manompo amin’ny maha-misionera na amin’ny maha-mpiandraikitra mpitety faritany ao anatin’ny fandaminan’i Jehovah.
Ankehitriny, izahay sy i Rita dia eo amin’ny fahenimpolo taonanay. Afa-po tanteraka izahay ary faly izahay miara-manompo amin’ny kongregasiona iray eto an-toerana miteny espaniola. Rehefa manao jery todika ireo taona lasa laninay teo amin’ny fanompoana an’i Jehovah izahay, dia misaotra azy noho ny nanankinany taminay perla sasany tena lafo vidy.
[Sary, pejy 23]
Miaraka amin’i Rita ary ry Paul sy i Evelyn Hundertmark (eo ankavanana), eo ivelan’ny kianja fitolomana ombilahy ao Madrid
[Sary, pejy 24]
Fanompoana kongregasiona iray mandritra ny “pique-nique” ao anaty ala