4B Fanatrehan’i Kristy (Parosia)

Mt 24:3—Gr.: τὸ σημεῖον τῆς σῆς παρουσίας (tô semeiôn tes ses parosias)

Midika ara-bakiteny hoe “eo akaiky” ilay anarana grika hoe parosia. Izy io dia avy amin’ilay mpampiankin-teny hoe para (akaiky) sy osia (eo). Miseho in-24 ny hoe parosia ao amin’ny Soratra Grika Kristianina: Mt 24:3, 27, 37, 39; 1Ko 15:23; 16:17; 2Ko 7:6, 7; 10:10; Fi 1:26; 2:12; 1Te 2:19; 3:13; 4:15; 5:23; 2Te 2:1, 8, 9; Jk 5:7, 8; 2Pe 1:16; 3:4, 12; 1Jn 2:28. Im-18 amin’ireo andininy ireo ilay teny hoe parosia no nadikan’ny Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao hoe ‘fanatrehana’, ary inenina kosa nadika hoe ‘eo.’

Mifandray amin’izy io ilay matoanteny hoe pareimi, izay midika ara-bakiteny hoe “eo akaiky.” Miseho in-24 izy io ao amin’ny Soratra Grika Kristianina: Mt 26:50; Lk 13:1; Jn 7:6; 11:28; As 10:21, 33; 12:20; 17:6; 24:19; 1Ko 5:3, 3; 2Ko 10:2, 11; 11:9; 13:2, 10; Ga 4:18, 20; Kl 1:6; He 12:11; 13:5; 2Pe 1:9, 12; Ap 17:8. Nadika toy izao ny sasany ao Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao: “eo”, “teo”, “eto”, “tonga”, “ao”, “any”, “eo no ho eo.”

Mazava ny dikan’ny parosia rehefa vakina ny 2Ko 10:10, 11 sy ny Fi 2:12, izay samy miresaka ny naha teo an’i Paoly sy ny tsy naha teo azy. Mazava koa fa ‘fanatrehana’ ny dikan’ilay teny, rehefa ampitahaina amin’ny parosia an’ny Zanak’olona ny “andron’i Noa” voalaza ao amin’ny Mt 24:37-39.

Fanatrehana no famaritana voalohany ny parosia, ao amin’ny Rakibolana Grika-Anglisy nataon’i Liddell sy Scott, p. 1343. Hoy koa ny Diksionera Teolojikan’ny Testamenta Vaovao (anglisy) na TDNT, Boky Faha-5, p. 859, eo ambanin’ny lohatenikely hoe “Ny heviny ankapobe”: “Fanatrehana mba hanao zavatra no [tena] hevitry ny παρουσία [parosia].”

Samy hafa ny dikan’ilay teny grika hoe parosia (fanatrehana) sy ilay hoe eleosis (fahatongavana), izay miseho indray mandeha ao amin’ny soratra grika, ao amin’ny As 7:52, amin’ny endriny hoe eleosis (lat.: ad·venʹtu). Tsy azo ampifamadihina ny fampiasana ny parosia sy ny eleosis. Milaza ny TDNT, Boky Faha-5, p. 865, fa “ireo teny [pareimi sy parosia] ireo dia tsy ampiasaina mihitsy mba hilazana ny fahatongavan’i Kristy mitafy nofo, ary tsy fiverenana mihitsy no dikan’ny παρουσία. Tatỳ aoriana [taorian’ny andron’i Justin, taonjato faharoa] ny mpitondra fivavahana vao nampianatra an’ilay hevitra hoe misy parosia mihoatra ny iray. ... Raha tiantsika ho azo tsara ny hevitry ny Kristianina voalohany, dia tokony hesorintsika ao an-tsaina [ny hoe misy parosia mihoatra ny iray].”

Nanazava ny dikan’io teny io i Israel Warren, ao amin’ilay bokiny hoe Ny Parosia (anglisy), Portland, Maine (1879), p. 12-15. Hoy izy: “Matetika isika no milaza hoe ‘fiverenana indray’, na ‘fahatongavana fanindroany’, sns. Tsy miresaka ‘Parosia faharoa’ mihitsy anefa ny Soratra Masina. Na inona na inona endrik’izy io, dia tsy manam-paharoa izy io, sady mbola tsy nitranga mihitsy, no tsy hitranga intsony. Samy hafa tanteraka amin’izay rehetra fomba efa nisehoan[’i Kristy] tamin’ny olona izy io, sady ho tsara lavitra noho izany. Tsy mila zavatra hanampiana azy àry io teny io, ary tsy mila teny na mpamari-toetra hafa, fa mpanondro anarana fotsiny: NY FANATREHANY.

“Araka ny hevitro àry, dia samy tsy tena mahadika an’ilay teny tany am-boalohany na ny ‘fahatongavana’ na ny ‘fiverenana.’ Samy tsy mifanaraka amin’ny niavian’ilay teny ireo, sady tsy mifanitsy amin’ny hevitry ny matoanteny niaviany. Tsy mety koa raha soloana an’ireo teny ireo ilay teny marina kokoa hoe ‘fanatrehana’, raha efa io teny io no nampiasain’ny mpandika teny. Tsy mitovy koa ny hevitra fototra ao amin’izy ireo. Ny ‘fahatongavana’ sy ‘fiverenana’ mantsy dia midika hoe manatona antsika, mankatỳ amintsika, fa ny ‘fanatrehana’ kosa dia hoe efa eto amintsika ary tsy voafaritra hoe nanomboka oviana. Rehefa tonga ny olona iray, dia mifarana ny fahatongavany, fa manomboka kosa ny fanatrehany. Mbola eny an-dalana ny olona ho avy, fa efa tsy mandeha intsony kosa izy rehefa manatrika. Misy fetrany ny fotoana ahatongavana, ary mety ho vetivety, fa tsy misy fetrany kosa ny fotoana anatrehana. ...

“Tsy tokony ho novan’ny mpandika teny ny hoe ‘parosia’, toy ny tsy nanovany ny hoe ‘batisa.’ Na raha nadikany, dia tokony ho nataony hoe fanatrehana, satria izay no tena heviny tany am-boalohany. Tokony ho azon’izy ireo tsara koa fa tsy misy izany hoe ‘Fanatrehana faharoa’ izany. Inoako fa raha izany rehetra izany no nitranga, dia ho hafa tanteraka ilay foto-pampianarana, ary tsy ho nisy ny hoe ‘fiverenana indray’ sy ‘fahatongavana fanindroany.’ Ho nampianarina hiresaka momba NY FANATREHAN’NY TOMPO ny fiangonana. Ho nampahafantarina azy fa ho tanteraka amin’ny alalan’izy io ny fanantenany, na ho ela na ho haingana. Hohavaozina ity tontolo ity amin’izay, ary hatsangana hanana vatana ara-panahy na ara-nofo ny maty. Hampiharina koa ny rariny ary homena valisoa maharitra mandrakizay ny olona.”

Milaza koa ny rakibolana nosoratan’i Bauer, p. 630, fa ny parosia dia “nanjary teny ofisialy nilazana fitsidihan’olona ambony, indrindra fa mpanjaka mitsidika faritany.” Ao amin’ny Mt 24:3 sy ny andininy hafa toy ny 1Te 3:13 sy 2Te 2:1, ny hoe parosia dia milaza ny fanatrehan’i Jesosy Kristy, nanomboka tamin’ny nanendrena azy ho Mpanjaka, mandritra izao andro farany izao.