Како можете да се радувате на добро здравје?

ТЕРАПИИТЕ се популарна тема на разговор. Изгледа дека речиси секој пријател или сосед има некое омилено решение за секоја медицинска ситуација. Се разбира, желбата за самолекување може да биде многу силна. Меѓутоа, има луѓе кои „одат на лекар само кога состојбата е критична“, вели еден бразилски лекар. „Можеби имаат рани на кожата кои не поминуваат и покрај месеци самолекување. Кога конечно ќе отидат на лекар, се открива дека имаат некој облик на рак кој требало да се лекува уште на почетокот.“

Бидејќи раното дијагнозирање честопати спасува животи, одложувањето може многу да чини. „На една 30-годишна жена ѝ доцнела менструација и имала благи болки во долниот дел на стомакот. Сама се лекувала со многу аналгетици и антивоспалителни средства, и болката се намалила“, раскажува еден хирург. „Но, после три дена, таа доживеа хеморалгичен шок и брзо ја донесоа в болница. Веднаш ја оперирав, дијагнозирајќи бременост во јајцеводот. Беше спасена токму навреме!“

Една млада жена во Сао Паоло мислела дека е анемична, но нејзиниот проблем бил хронична ослабеност на бубрезите. Затоа што одложувала да се лекува, единственото можно решение било трансплантација. Нејзината лекарка заклучува: „Честопати пациентот се колеба да побара медицинска помош, се лекува самиот или, пак, бара други средства кои му ги кажуваат нестручни лица, и така завршува со сериозни здравствени проблеми“.

Се разбира, ние не сакаме да ги потцениме сигналите што ги дава нашето тело. Сепак, како можеме да избегнеме да бидеме опседнати со терапии или со самолекување? Здравјето е дефинирано како „состојба на потполна физичка, психичка и социјална благосостојба“ или како „отсуство на болест или слабост“. Интересно е тоа што е познато дека во поголем или во помал обем, повеќето болести денес можат да се спречат. Според д-р Луис Томас, „далеку од тоа да бидеме невешто конструирани, ние сме зачудувачки цврсти, издржливи организми кои бликаат од здравје“. Значи, наместо ‚да станеме здрави хипохондрици и да се секираме речиси до смрт‘, треба да соработуваме со телото и со неговата извонредна способност да се лекува самото. Може да ни помогне и некој компетентен лекар или здравствен работник.

Кога да се бара медицинска помош

Еден бразилски лекар предлага професионална помош „доколку симптомите како што се треска, главоболки, повраќање или болка во стомакот, градниот кош или карлицата не попуштаат со обични лекарства и често се повторуваат без никаква видлива причина или, пак, доколку болката е акутна или многу силна“. Еден друг лекар препорачува медицинска помош секогаш кога не сме сигурни како да постапиме со симптомите или кога чувствуваме дека нешто не е исто како другпат. Тој додава: „Кога ќе се разболи едно дете, наместо сами да го лекуваат, родителите обично повеќе сакаат да добијат професионална помош“.

Но, дали секогаш се неопходни лекови? Дали употребата на лекови ќе има спротивно дејство? Има ли некакви нус-појави како што се иритација на желудникот или оштетување на црниот дроб или бубрезите? Што е со взаемното дејство со другите лекови? „Малкумина пациенти гледаат смирено или разумно на своите проблеми“, вели The New Encyclopædia Britannica. Сепак, еден совесен лекар може да ни помогне да увидиме дека сите лекови се потенцијално штетни и дека има малку лекови кои денес се користат да предизвикаат нус-појави. Прочитајте го само предупредувањето за можните нус-појави во упатсвото на следниот лек што ќе го купите! Дури и лековите кои се издаваат без рецепта можат да нанесат штета или смрт ако не се користат правилно или ако се земаат во преголеми дози.

Потребата од претпазливост е нагласена во еден извештај од Ричард А. Нокс во The Boston Globe: „Милиони заболени од артритис кои секојдневно земаат лекови против болки се под ризик од ненадејно и потенцијално смртоносно крвавење, известуваат истражувачите на универзитетот Стенфорд“. Тој додава: „Освен тоа, предупредуваат истражувачите, комбинирањето на лекови против болки со лекови против киселини или популарни апчиња за неутрализирање на киселините не штити од сериозни компликации за желудникот, а може дури и да ја зголеми опасноста“.

Што е со вообичаеното самолекување? Еден лекар од Рибеирао Прето (Бразил) вели: „Мислам дека би било многу корисно кога сите би можеле да имаат мала домашна аптека . . . Меѓутоа, овие лекарства треба да се користат со добро просудување и со здрав разум“. (Видете ја рамката на страница 7.) Исто така, основното здравствено образование придонесува за поквалитетен живот. Бидејќи состојбата кај секое лице е различна, Разбудете се! не препорачува специфични лекови, терапии или природни лекарства.

Добро здравје — што можете да направите Вие?

„Најдобрите лекари во светот се доктор Диета, доктор Тишина и доктор Радост“, напишал Џонатан Свифт, писател од 18 век. Всушност, урамнотежената исхрана, правилниот одмор и задоволството се важни состојки за едно добро здравје. Спротивно на тоа, и покрај тврдењата на итрото рекламирање, не можеме да купиме добро здравје само со земање лекови. „Непотребната, па дури и опасна употреба на фармацевтски производи“ може да го заслабне имунолошкиот систем (Dicionário Terapêutico Guanabara).

Сепак, преземајќи одговорност за нашиот живот и избегнувајќи злоупотреба на дрога, пушење, пијанство и преголем стрес, можеме да направиме многу за да ја подобриме нашата благосостојба. Мериен, која е во своите 60-ти години и е долгогодишна мисионерка во Бразил, вели: „Имав разумно добро здравје живеејќи умерено и јадејќи различна здрава храна“. Исто така, таа објаснува: „Обично сакам да станувам рано, па затоа е неопходно да си легнувам порано“. Здравиот разум и добрите навики не треба да се потценуваат ниту, пак, важноста на повремените медицински прегледи и добрата комуникација со квалификуван матичен лекар.

Иако сака да остане здрава, Мериен внимава да не го запостави своето здравје ниту, пак, да биде премногу загрижена за него. Таа вели: „Се молам за Јеховино водство во сите одлуки што треба да ги донесам во врска со здравјето за да можам да го направам она што е најдобро и за понатаму и да не трошам премногу време и средства во обидите да си го подобрам здравјето“. Таа додава: „Бидејќи е многу битно да останам активна, се молам Бог да ми помогне да бидам разумна во тоа како да го користам времето и силата, така што не се штедам непотребно и, во исто време, не одам над моите граници“.

За да бидеме навистина среќни, не смееме да ја игнорираме иднината. Дури и ако сега имаме релативно добро здравје, сѐ уше остануваат болестите, болката, страдањето и на крајот смртта. Постои ли некаква надеж дека некогаш ќе имаме совршено здравје?

[Рамка на страница 6]

Користите од урамнотежената грижа за себе

Вашето здравје во голема мера зависи од тоа што јадете и што пиете. Ако се обидете да возите автомобил со разводнет бензин или ако во него додадете шеќер, за кратко време ќе го оштетите моторот. На сличен начин, ако се обидете да преживеете со шунд храна и шунд пијалак, на крајот ќе ја платите цената со Вашето нарушено здравје. Во светот на компјутерите ова е наречено ГИГО, што значи „ѓубре внатре, ѓубре надвор“.

Д-р Мелани Минцер, професорка по медицина во семејството, објаснува: „Постојат три различни типови пациенти: оние кои одат на лекар за работи кои би можеле сосема лесно самите да ги решат дома, оние кои исправно го користат системот за здравствена грижа и оние кои не одат на лекар дури и тогаш кога треба. Тие што спаѓаат во првата група честопати им го одземаат времето на лекарите, а си го губат и сопственото време и пари. Тие што се во третата група може да си го ризикуваат животот одложувајќи ја соодветната професионална нега. Лекарите сакаат повеќето луѓе да спаѓаат во средната група“.

„Седумте клуча за оптимално здравје се: јади и пиј правилно, вежбај редовно, не пуши, одморај се доволно, контролирај го стресот, одржувај блиски друштвени контакти и преземи мудри мерки на претпазливост за да го намалиш ризикот од болест и несреќи“ (Before You Call the Doctor—Safe, Effective Self-Care for Over 300 Medical Problems од д-р Ен Симонс, Боби Хаселбринг и Мајкл Кастлман).

[Рамка на страница 7]

Домашна аптека

„Се проценува дека околу 90 проценти од симптомите — болки, модрици и други знаци на неудобност или болест — што ги чувствуваат инаку здрави возрасни луѓе, едноставно се занемаруваат и никогаш не се кажуваат никому . . . Честопати се користи некој брз лек, како 2 аспирина за главоболка.“

„Она што честопати го овозможува сето ова е домашната аптека. Таа заштедува непотребни и скапи одења на лекар или во клиника“ (Complete Home Medical Guide [Комплетен домашен медицински водич], Советот на лекари и хирурзи при универзитетот Колумбија).

Истиот овој извор препорачува домашна аптека која вклучува завои, фластер, стерилна газа, памучни топчиња, различни масти и креми, антисептичен алкохол, ножици, орален топломер и други практични предмети.

Од лекарствата препорачува апчиња кои ќе ја намалат треската и болката, средства против киселини, сируп за кашлање, антихистаминици/антиконгестиви, благо средство за прочистување и лекови против дијареа.

[Рамка на страница 8]

Збор на предупредување

„Иако за нив не треба рецепта, ЛБР [Лекарствата без рецепта] се вистински лекови. Исто како лековите со рецепта, некои лекови не треба да се комбинираат со други лекови или со извесна храна или алкохол. Како и останатите лекови, некои можат да ги прикријат посериозните проблеми или, пак, да предизвикаат зависност. Понекогаш ЛБР не треба едноставно да бидат замена за одење на лекар.

Сепак, повеќето се безбедни и делотворни . . . Тие си ја вршат работата, и тоа добро“ (Using Medicines Wisely [Мудро да се користат лековите]).

[Слики на страница 7]

Запомнете дека ниту една билка или лек не е сосема безопасен

1. Аптекарска кутија на продавач

2. Продавач на лекарства под ведро небо

3. Вреќички со билни лекови