വാച്ച്ടവര്‍ ഓണ്‍ലൈന്‍ ലൈബ്രറി
വാച്ച്ടവര്‍
ഓണ്‍ലൈന്‍ ലൈബ്രറി
മലയാളം
  • ബൈബിൾ
  • പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങൾ
  • യോഗങ്ങൾ
  • g87 1/8 പേ. 4-8
  • യുദ്ധം എന്തുകൊണ്ട്‌?

ഇപ്പോൾ തിരഞ്ഞതിന് ഒരു വീഡിയോയും ലഭ്യമല്ല

ക്ഷമിക്കണം, വീഡിയോ ലോഡ് ചെയ്യുന്നതിൽ ഒരു പിശകുണ്ടായി.

  • യുദ്ധം എന്തുകൊണ്ട്‌?
  • ഉണരുക!—1987
  • ഉപതലക്കെട്ടുകള്‍
  • സമാനമായ വിവരം
  • യുദ്ധം—നമ്മുടെ ജീനു​ക​ളി​ലോ?
  • പ്രചര​ണ​ത്തി​ന്റെ പങ്ക്‌
  • തീരു​മാ​നങ്ങൾ ചെയ്യു​ന്ന​താര്‌?
  • മതം യുദ്ധത്തെ സ്വാധീ​നി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്ങനെ?
  • ദേശീ​യ​ത്വം—ഭിന്നി​പ്പി​ക്കുന്ന “വിശുദ്ധ അഹന്ത”
  • യുദ്ധത്തി​ന്റെ മറഞ്ഞു​കി​ട​ക്കുന്ന കാരണം
  • യുദ്ധം
    ഉണരുക!—2017
  • യുദ്ധങ്ങൾ അവസാനിപ്പിക്കാനുള്ള യുദ്ധം
    വീക്ഷാഗോപുരം—1990
  • യുദ്ധം അതിന്റെ ഭാവിയെന്ത്‌?
    ഉണരുക!—1999
  • യുദ്ധങ്ങൾ ഒഴിച്ചുകൂടാനാവാത്തവയോ?
    വീക്ഷാഗോപുരം—1994
കൂടുതൽ കാണുക
ഉണരുക!—1987
g87 1/8 പേ. 4-8

യുദ്ധം എന്തു​കൊണ്ട്‌?

രാഷ്‌ട്രങ്ങൾ യുദ്ധത്തി​നു​പോ​കു​ന്ന​തെ​ന്തു​കൊ​ണ്ടെന്ന്‌ നിങ്ങൾ എന്നെങ്കി​ലും അതിശ​യി​ച്ചി​ട്ടു​ണ്ടോ? നാം ആ ചോദ്യ​ത്തിന്‌ ഉത്തരം കണ്ടെത്തു​ന്നെ​ങ്കിൽ നാം സമാധാ​ന​ത്തി​ന്റെ താക്കോ​ലും കണ്ടെത്തി​യേ​ക്കാം.

ഒരുപക്ഷെ രാഷ്‌ട്രീയ ശാസ്‌ത്ര പ്രൊ​ഫ​സ്സ​റായ ജോൺ റ്റോസിം​ഗ​റി​നേ​പ്പോ​ലെ നിങ്ങൾ പ്രതി​ക​രി​ച്ചേ​ക്കാം: “യുദ്ധത്തി​നി​ട​യാ​ക്കു​ന്നത്‌ ദേശീ​യ​ത്വ​മോ സൈനീക മനോ​ഭാ​വ​മോ സഖ്യ വ്യവസ്ഥി​തി​യോ സാമ്പത്തിക ഘടകങ്ങ​ളോ എനിക്ക്‌ മനസ്സി​ലാ​ക്കാൻ കഴിയാത്ത മറ്റേ​തെ​ങ്കി​ലും നിർദ്ദയ നിഗൂ​ഢ​കാ​ര്യ​ങ്ങ​ളോ ആണെന്ന്‌ ഞാൻ കരുതു​ന്നു. . . . ഇത്‌ സത്യമാ​ണോ​യെന്ന്‌ ഞാൻ അതിശ​യി​ച്ചി​രു​ന്നു. . . . ഏതായാ​ലും യുദ്ധം തുടങ്ങി​യത്‌ മനുഷ്യ​രാണ്‌. എങ്കിലും യുദ്ധം സംബന്ധിച്ച പരമ്പരാ​ഗത ഗ്രന്ഥങ്ങ​ളിൽ ഈ വ്യക്തിത്വ [മാനുഷ] വശത്തിന്‌ അർഹമായ പ്രാധാ​ന്യം നൽകി​യി​രു​ന്നില്ല. (ഇറ്റാലി​ക്‌സ്‌ ഞങ്ങളു​ടേത്‌) സ്‌പഷ്ട​മാ​യും യുദ്ധത്തി​ലെ മനുഷ്യ​ഘ​ടകം അവഗണി​ക്കാ​വു​ന്നതല്ല.

യുദ്ധത്തി​ന്റെ പരിണാ​മം എന്ന തന്റെ ഗ്രന്ഥത്തിൽ പ്രൊ​ഫസ്സർ ഔർബിൻ സമാന​മായ ഒരു നിഗമ​ന​ത്തിൽ എത്തുന്നു, “സൈനീക സംഘട​ന​ക​ളോ ഭരണ സംഘങ്ങ​ളോ ആയിരു​ന്നാ​ലും സംഘട​ന​യി​ലെ അംഗങ്ങൾ എന്ന നിലയിൽ മനുഷ്യ​രു​ടെ തീരു​മാ​നങ്ങൾ നിമി​ത്ത​മാണ്‌ യുദ്ധം ഉണ്ടാകു​ന്നത്‌” എന്നു പറഞ്ഞു​കൊ​ണ്ടു​തന്നെ. എന്നാൽ യുദ്ധത്തി​ന്റെ ആന്തരങ്ങൾ ഏവ? അയാളു​ടെ പഠനം അനുസ​രിച്ച്‌ അവ അടിസ്ഥാ​ന​പ​ര​മാ​യി രാഷ്‌ട്രീയ നിയ​ന്ത്ര​ണ​വും പ്രദേ​ശ​വും പിടി​ച്ചു​പ​റി​യും അന്തസ്സും പ്രതി​രോ​ധ​വും പ്രതി​കാ​ര​വും, ആണ്‌.

യുദ്ധം—നമ്മുടെ ജീനു​ക​ളി​ലോ?

യുദ്ധത്തി​ന്റെ കാരണങ്ങൾ വിശദീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ പല സിദ്ധാ​ന്തങ്ങൾ മുന്നോ​ട്ടു​വെ​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌. ദൃഷ്ടാ​ന്ത​ത്തിന്‌, പരിണാ​മ​ത്തിൽ വിശ്വ​സി​ക്കു​ന്നവർ മനുഷ്യ​നെ മൃഗജീ​വന്റെ ഒരു ഉയർന്ന രൂപമാ​യി മാത്രം കാണുന്നു, മൃഗത്തി​ലെ ആക്രമണ—പ്രതി​രോധ ചേഷ്ടകൾ ഇപ്പോ​ഴും നിലനിർത്തുന്ന ഒന്നായി​ട്ടു​തന്നെ. ആക്രമണ സ്വഭാവം മനുഷ്യ​ന്റെ സഹജ വാസന​യാ​ണെന്ന്‌ അത്‌ അവന്റെ ജീനു​ക​ളിൽ ഉണ്ടെന്ന്‌ അവർ വാദി​ക്കു​ന്നു. ജന്തുശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞ​നായ ഇറേനി​യസ്‌ ഏബൽ—ഏബസ്‌ ഫെൽഡ്‌ യുദ്ധത്തി​ന്റെ​യും സമാധാ​ന​ത്തി​ന്റെ​യും ജീവശാ​സ്‌ത്ര​ത്തിൽ ഇപ്രകാ​രം എഴുതി: “നമ്മുടെ അടുത്ത ബന്ധുക്ക​ളായ വലിയ കുരങ്ങൻമാർക്ക്‌ ഗണ്യമായ ആക്രമണ ശേഷി​യുണ്ട്‌, പ്രാ​ദേ​ശിക സ്വഭാവം ഉള്ളവരും ആണ്‌. . . . നമ്മുടെ മാനു​ഷിക ആക്രമ​ണ​സ്വ​ഭാ​വം പ്രധാ​ന​മാ​യും ഒരു പുരാതന പൈതൃ​കാ​വ​കാ​ശം ആയിരി​ക്കാ​മെന്ന്‌ ഇത്‌ ശക്തിയാ​യി സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.”

മനുഷ്യന്‌ ആക്രമി​ക്കാ​നുള്ള ഒരു പ്രചോ​ദനം ഉണ്ടെന്ന്‌ “അവൻ യുദ്ധത്തി​നു​പോ​കാ​നി​ട​യാ​ക്കുന്ന പ്രചോ​ദനം നൽകുന്ന ശക്തമായ സഹജ വാസന” അതാ​ണെ​ന്നും ആധുനിക സ്വഭാ​വ​ശാ​സ്‌ത്ര​ത്തി​ന്റെ ഓസ്‌ട്രി​യൻ സ്ഥാപക​നായ കോൺറാഡ്‌ ലോറൻസ്‌ ഉറപ്പിച്ചു പറയുന്നു—അതിലം​ഘ​ന​ത്തിൽ

നേരേ​മ​റിച്ച്‌ ഒരു ചരിത്ര പ്രൊ​ഫ​സ​റായ സ്യൂ മാൻസ്‌ഫീൽഡ്‌ ആ നിഗമ​നത്തെ വെല്ലു​വി​ളി​ക്കു​ന്നു, ഇപ്രകാ​രം പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌: “ചരി​ത്ര​കാ​ലത്തെ മിക്ക സംസ്‌ക്കാ​ര​ങ്ങ​ളും യുദ്ധത്തിൽ ഏർപ്പെ​ട്ടി​ട്ടു​ണ്ടെ​ങ്കി​ലും മനുഷ്യ​രിൽ ഭൂരി​പ​ക്ഷ​വും പങ്കാളി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടില്ല.” ഗവൺമെൻറു​കൾക്ക്‌ നിർബ്ബ​ന്ധിത സൈനീക സേവനം ആവശ്യ​പ്പെ​ടേ​ണ്ടി​വ​ന്നി​ട്ടു​ണ്ടെ​ന്നുള്ള വസ്‌തു​ത​യും ആളുകൾ പൊതു​വിൽ ആക്രമ​ണ​വും കൊല​യും വലിയ ഉത്സാഹ​ത്തോ​ടെ കാണു​ന്നി​ല്ലെന്ന്‌ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു, അവ വെറും അബോധ പ്രവർത്ത​ന​ങ്ങ​ളാ​യി​ട്ടും കാണാൻ കഴിയില്ല. പ്രൊ​ഫസർ മാൻസ്‌ഫീൽഡ്‌ ഇപ്രകാ​രം കൂട്ടി​ച്ചേർക്കു​ന്നു: “യുദ്ധം സാധാ​ര​ണ​യാ​യി ന്യൂന​പ​ക്ഷ​ത്തി​ന്റെ അനുഭ​വ​മാ​യി​രു​ന്നു എന്ന്‌ ചരി​ത്ര​രേഖ സൂചി​പ്പി​ക്കു​ന്നു.”

ഇക്കാലത്ത്‌ ആ ന്യൂന​പക്ഷം അങ്ങേയറ്റം പരിശീ​ലി​ത​രും യോഗ്യ​രും ആണ്‌. കൂടാതെ, പീരങ്കി​ക​ളു​ടെ​യും ബോം​ബു​ക​ളു​ടെ​യും മി​സൈ​ലു​ക​ളു​ടെ​യും കണ്ടുപി​ടു​ത്ത​ത്തോ​ടെ യുദ്ധവും കൊല​യും കൂടുതൽ പൊതു​വെ​യു​ള്ള​താ​യി​ത്തീർന്നി​രി​ക്കു​ന്നു. ഭൂതകാ​ല​യു​ദ്ധ​ങ്ങ​ളിൽനിന്ന്‌ വ്യത്യ​സ്‌ത​മാ​യി വിദഗ്‌ദ്ധ​രായ ആ ന്യൂന​പ​ക്ഷ​ത്തിന്‌ തങ്ങളുടെ ഇരകളെ കാണാ​തെ​യും അറിയാ​തെ​യും കൊല​ന​ട​ത്താൻ കഴിയും. എന്നാൽ അവർക്ക്‌ ശത്രു​വി​നെ അറിയി​ല്ലെ​ങ്കിൽ ആളുകൾ യുദ്ധം ചെയ്യാൻ എങ്ങനെ പ്രചോ​ദി​ത​രാ​യി​ത്തീ​രും?

പ്രചര​ണ​ത്തി​ന്റെ പങ്ക്‌

ചില​പ്പോൾ അയൽക്കാർ വഴക്കു​കൂ​ടു​ന്നു. എന്നാൽ വിരള​മാ​യേ അത്‌ രക്തച്ചൊ​രി​ച്ചി​ലി​ലേക്ക്‌ നയിക്കു​ന്നു​ള്ളു. ഒന്നാമ​താ​യി, ദേശത്തെ നിയമം സഹ പൗരനെ കയ്യേറ്റം ചെയ്യു​ന്ന​തി​നെ​യും കൊല നടത്തു​ന്ന​തി​നെ​യും നിരോ​ധി​ക്കു​ന്നു. എന്നാൽ യുദ്ധ സമയത്ത്‌ ആളുകൾ പൊതു​വിൽ തങ്ങളുടെ “ശത്രു​ക്കളെ” അറിയു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ പോലും ആ വിലക്ക്‌ ശത്രു​രാ​ജ്യ​ത്തെ പൗരൻമാർക്ക്‌ ബാധക​മാ​കു​ന്നില്ല. ശത്രു​വി​നെ സംബന്ധിച്ച്‌ അവർക്ക​റി​യാ​വു​ന്നത്‌ രാഷ്‌ട്രീയ നിയ​ന്ത്രിത മാദ്ധ്യ​മ​ങ്ങ​ളി​ലൂ​ടെ കോരി​ക്കൊ​ടുത്ത്‌ അവരെ വിശ്വ​സി​പ്പി​ക്കുന്ന കാര്യങ്ങൾ മാത്ര​മാണ്‌.

ഇത്‌ ഏതു രാഷ്‌ട്ര​ത്തി​ലെ​യും ജീവിത യാഥാർത്ഥ്യ​മാണ്‌. ഇറേനി​യസ്‌ ഏബൽ—ഏബസ്‌ ഫേൽഡ്‌ എഴുതി​യ​തു​പോ​ലെ: “വ്യാജ​വും ഏകപക്ഷീ​യ​വു​മായ വിവരങ്ങൾ നൽകി​ക്കൊണ്ട്‌ സമ്മതി​ദാ​യ​കരെ വഞ്ചിക്കുന്ന സ്വാർത്ഥ സമൂഹങ്ങൾ (രാഷ്‌ട്രീ​യ​ക്കാർ ആയുധ നിർമ്മാ​താ​ക്കൾ, സൈന്യം) ആണ്‌ പൊതു​ജ​നാ​ഭി​പ്രാ​യം രൂപീ​ക​രി​ക്കു​ന്നത്‌.” അതു​പോ​ലെ ചരി​ത്ര​കാ​ര​നായ എച്ച്‌. ഈ. ബാൺസ്‌ ഇപ്രകാ​രം എഴുതി: “ഫ്രഞ്ച്‌ വിപ്ലവ​ത്തി​ലെ യുദ്ധങ്ങൾ മുതൽ . . . നിർബ്ബ​ന്ധി​ത​വും നിർലോ​ഭ​വു​മായ പ്രചാ​രണം തുടർന്നി​രി​ക്കു​ന്നു, സർവ്വസാ​ധാ​ര​ണ​മായ വൈമ​ന​സ്യ​ത്തി​നും എതിർപ്പി​നും പ്രശ്‌ന​ങ്ങ​ളു​ടെ വസ്‌തു​നി​ഷ്‌ഠ​മായ വിചി​ന്ത​ന​ത്തി​നും എതിരാ​യി യുദ്ധത്തെ സംരക്ഷി​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ വലിയ അളവിൽ വർദ്ധി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തി​രി​ക്കു​ന്നു.”

തൽഫല​മാ​യി, “ഏതൊ​രു​വ​നും കൊല​ചെ​യ്യു​ക​യും ഒരുപക്ഷെ മരിക്കു​ക​യും ചെയ്യുന്ന ഒരുവ​സ്ഥ​യി​ലേക്ക്‌ മനസ്സോ​ടെ പ്രവേ​ശി​ക്കാൻ തക്കവണ്ണം അയാളെ വശീക​രി​ക്കാ​നും പ്രവർത്തി​പ്പി​ക്കാ​നും കഴിയും.” (ഗ്വിൻ ഡയറി​നാ​ലുള്ള, യുദ്ധം) അങ്ങനെ അവരുടെ രാഷ്‌ട്രീ​യ​വും സാമ്പത്തി​ക​വു​മായ സ്വാധീ​ന​ശക്തി ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ രക്തപ്പു​ഴ​യൊ​ഴു​ക്കാൻ സാമാ​ന്യ​ജ​ന​ങ്ങളെ ഒരുക്കു​ന്ന​തിന്‌ “പ്രമാ​ണി​മാർക്ക്‌” വാർത്താ​മാ​ദ്ധ്യ​മ​ങ്ങളെ നിയ​ന്ത്രി​ക്കാൻ കഴിയും.

ഭരണം നടത്തുന്ന നാസി പ്രമാ​ണി​മാ​രു​ടെ നായകൻമാ​രാ​യി​രുന്ന അഡോൾഫ്‌ ഹിറ്റ്‌ല​റും, ജോസഫ്‌ ഗോബൽസും മനസ്സു​നി​യ​ന്ത്രി​ക്കു​ന്ന​തി​ന്റെ​യും സാമാ​ന്യ​ജ​ന​ങ്ങളെ കബളി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ട​തി​ന്റെ​യും പ്രാധാ​ന്യം നന്നായി അറിയാ​വു​ന്ന​വ​രാ​യി​രു​ന്നു. ഹിറ്റ്‌ലർ 1939 ആഗസ്‌റ്റ്‌ 24-ന്‌ ഉയർന്ന ഓഫീ​സർമാ​രു​ടെ ഒരു സംഘത്തിൻ മുമ്പാകെ പോള​ണ്ടി​നെ ആക്രമി​ക്കാ​നുള്ള തന്റെ പദ്ധതി വിവരി​ച്ചു: “ഞാൻ ഒരു പ്രചാ​ര​കന്‌ യുദ്ധം തുടങ്ങു​ന്ന​തി​ന്റെ കാരണം നൽകാം. അത്‌ ന്യായ​മാ​ണോ അല്ലയോ എന്നത്‌ പ്രശ്‌നമല്ല. . . . യുദ്ധം തുടങ്ങി നടത്തി​ക്കൊ​ണ്ടു​പോ​കു​ന്ന​തിൽ ഔചി​ത്യ​മല്ല പ്രശ്‌നം പിന്നെ​യോ വിജയ​മാണ്‌.”

അതു​കൊണ്ട്‌ ഒരു രാഷ്‌ട്രം മറ്റൊ​ന്നി​നെ​തി​രെ എഴു​ന്നേൽക്കു​ന്ന​തിന്‌ ഒരു പ്രചോ​ദനം ജനിപ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട​ണ​മെ​ന്നു​ള്ളത്‌ വ്യക്തമാണ്‌. എന്നാൽ യുദ്ധപ്പനി ഉൽപ്പാ​ദി​പ്പി​ക്കു​ന്ന​തി​ലെ മുഖ്യ​ഘ​ടകം എന്താണ്‌?

തീരു​മാ​നങ്ങൾ ചെയ്യു​ന്ന​താര്‌?

ഓസ്‌ട്രി​യൻ ധനകാ​ര്യ​വി​ദ​ഗ്‌ദ്ധ​നായ ഷുംപ്‌റ്റർ ഇപ്രകാ​രം എഴുതി: “ഭരിക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ സ്വാർത്ഥ താല്‌പ​ര്യ​ങ്ങ​ളും ഒരു യുദ്ധന​യ​ത്തിൽ നിന്ന്‌ വ്യക്തി​പ​ര​മാ​യി, സാമ്പത്തി​ക​മാ​യോ സാമൂ​ഹി​ക​മാ​യോ, നേട്ടം അനുഭ​വി​ക്കുന്ന എല്ലാവ​രു​ടെ​യും സ്വാധീ​ന​വും ആണ്‌ യുദ്ധത്തി​നുള്ള ചൈത​ന്യ​ത്തെ മുഖ്യ​മാ​യും ഊട്ടി​വ​ളർത്തു​ന്നത്‌.” “അധികാ​ര​ത്തിൽ കടിച്ചു തൂങ്ങു​ന്ന​തിന്‌ ജനതതി​യു​ടെ മറ്റു ഘടകങ്ങ​ളെ​യോ പൊതു​ജന മനോ​ഭാ​വ​ത്തെ​യോ ചൂഷണം ചെയ്യാൻ എപ്പോ​ഴും ശ്രമി​ക്കുന്ന പ്രമാ​ണി​മാർ” എന്ന്‌ ഭരിക്കുന്ന ഈ വർഗ്ഗത്തെ നിർവ്വ​ചി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.—യുദ്ധം എന്തിന്‌? പ്രൊ​ഫ​സർമാ​രായ നെൽസ​നും ഓലി​നും ചേർന്ന്‌ എഴുതി​യത്‌.

ഏതൊരു രാഷ്‌ട്ര​ത്തി​നും അതിന്റെ ഭരിക്കുന്ന വർഗ്ഗമുണ്ട്‌, ആ സംഘം വിഭിന്ന രാഷ്‌ട്രീയ ഘടകങ്ങ​ളാ​യി പിരി​ഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നെ​ങ്കിൽ തന്നെയും. എന്നിരു​ന്നാ​ലും ഓരോ രാഷ്‌ട്ര​ത്തി​ലെ​യും സൈന്യ​ശ​ക്തി​യെ വിലകു​റ​ച്ചു​കാ​ണ​രു​തെന്ന്‌ അനേക​രും കരുതു​ന്നു. മുൻ യു. എൻ. സ്ഥാനപ​തി​യായ ജോൺ. കെ. ഗാൾബ്രത്‌ സൈനീക വ്യവസ്ഥാ​പ​നത്തെ “സ്വയം ഭരണാ​വ​കാ​ശ​മുള്ള ഗവൺമെൻറു​ക​ളിൽ ഇതുവ​രെ​യു​ള്ള​തി​ലും​വെച്ച്‌ ഏറ്റവും ശക്തമായവ” എന്ന്‌ വർണ്ണി​ക്കു​ന്നു. അയാൾ തുടരു​ന്നു: “സൈന്യ​ത്തി​ന്റെ ശക്തിയിൽ ശക്തിയു​ടെ പ്രധാന ഉറവി​ടങ്ങൾ മാത്രമല്ല ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നത്‌, പിന്നെ​യോ . . . അത്‌ പ്രയോ​ഗ​ത്തിൽ വരുത്താ​നുള്ള എല്ലാ ഉപകര​ണ​ങ്ങ​ളും ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു. . . . ശക്തിയു​ടെ മറ്റേതു പ്രയോ​ഗ​ത്തേ​ക്കാ​ളും നമ്മുടെ കാലത്ത്‌ അത്‌ പൊതു​ജ​ന​ങ്ങ​ളിൽ വലിയ അസ്വസ്ഥത ഉളവാ​ക്കുന്ന സംഗതി​യാണ്‌.”

ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലെ സൈനീക സ്ഥാപനത്തെ പരാമർശി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ ഗൾബ്രത്‌ തന്റെ ആശയം തെളി​യി​ക്കു​ന്നു. “സമാന​മായ മറ്റേത്‌ ശക്തി​യേ​ക്കാൾ കവിഞ്ഞ” സമ്പത്ത്‌ അതിനുണ്ട്‌. “അതിൽ സായുധ സൈന്യ​ത്തി​നും പൗരജ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ സൈനീക പ്രസ്ഥാ​ന​ത്തി​നും ലഭ്യമാ​യവ മാത്രമല്ല ഉൾപ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നത്‌, പിന്നെ​യോ ആയുധ വ്യവസാ​യി​ക​ളി​ലേക്ക്‌ ഒഴുക്കു​ന്ന​തും ഉൾപ്പെ​ടു​ന്നു.” സോവ്യറ്റ്‌ യൂണി​യ​നി​ലും മറ്റ്‌ പല രാജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലും സമാന​മായ ഒരവസ്ഥ സ്ഥിതി​ചെ​യ്യു​ന്നു​ണ്ടെ​ന്നു​ള്ള​തിന്‌ സംശയ​മില്ല. അന്യോ​ന്യ​മുള്ള സംഹാ​ര​ത്തി​ലേക്ക്‌ നയിക്കാൻ കഴിയുന്ന ഒരു യുദ്ധത്തി​ന്റെ അപകട​വും സ്ഥിതി​ചെ​യ്യു​ന്നു. സൈനീക സ്ഥാപന​ത്തി​ന്റെ സ്വാധീ​ന​ശക്തി രാഷ്‌ട്രീയ സ്ഥാപന​ത്തി​ന്റേ​തി​നേ​ക്കാൾ വർദ്ധി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.

മതം യുദ്ധത്തെ സ്വാധീ​നി​ക്കു​ന്ന​തെ​ങ്ങനെ?

മതം പല രാജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലും ക്ഷയിക്കു​ക​യാ​ണെ​ങ്കി​ലും തീരു​മാ​ന​മെ​ടു​ക്കുന്ന പ്രമാണി സംഘത്തിൽ പുരോ​ഹി​തൻമാ​രെ​യും ഉൾപ്പെ​ടു​ത്താൻ കഴിയും. അതിലു​പരി, ചില യുദ്ധങ്ങ​ളു​ടെ പിന്നി​ലുള്ള പ്രചോ​ദ​ന​ശക്തി മതമാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടുണ്ട്‌, ഇപ്പോ​ഴും അങ്ങനെ​യാണ്‌. സുന്നി മുസ്ലിം ഇറാക്കി​നെ​തി​രെ യുദ്ധം ചെയ്യുന്ന ഷിയ മുസ്ലീം ഇറാൻ വ്യക്തമായ ഒരു ദൃഷ്ടാ​ന്ത​മാണ്‌.

ഇന്ത്യയും പാക്കി​സ്ഥാ​നും തമ്മിലുള്ള പോരാ​ട്ട​ത്തി​ലും സമാന​മായ ഒരു അവസ്ഥ സ്ഥിതി ചെയ്യുന്നു. പ്രൊ​ഫസർ റ്റോസിം​ഗർ ഇപ്രകാ​രം പ്രസ്‌താ​വി​ക്കു​ന്നു: “ചരി​ത്ര​ത്തിൽ ഏറ്റവും അധികം മ്ലേച്ഛമായ മതയുദ്ധം ഇസ്ലാമി​നെ​തി​രെ​യുള്ള ക്രിസ്‌ത്യൻ കുരി​ശു​യു​ദ്ധ​ങ്ങ​ളോ പ്രൊ​ട്ട​സ്‌റ്റൻറു​കാർക്കെ​തി​രെ പടവെ​ട്ടിയ കത്തോ​ലി​ക്ക​രു​ടെ മുപ്പതു​വർഷത്തെ യുദ്ധമോ അല്ല. അത്‌ ഹിന്ദു​ക്ക​ളും മുസ്ലീം​ക​ളും തമ്മിലുള്ള 20-ാം നൂറ്റാ​ണ്ടി​ലെ യുദ്ധമാ​യി​രു​ന്നു. ആ ശത്രുത ഇളക്കി​വി​ട്ടത്‌ എന്തായി​രു​ന്നു? അത്‌ 1947-ൽ നടന്ന ഇന്ത്യാ പാക്കി​സ്ഥാൻ വിഭജ​ന​മാ​യി​രു​ന്നു. അതിന്റെ ആദ്യത്തെ ഫലം “ബൃഹത്തായ ഒരു ജനസം​ഖ്യാ കൈമാ​റ്റം ആയിരു​ന്നു, ഒരു പക്ഷെ ചരി​ത്ര​ത്തിൽ ഏറ്റവും ബൃഹത്താ​യതു തന്നെ.” എഴുപത്‌ ലക്ഷത്തി​ല​ധി​കം ഹിന്ദുക്കൾ പാക്കി​സ്ഥാ​നി​ലെ പീഡനം ഭയപ്പെട്ട്‌ സംഭ്രാ​ന്ത​രാ​യി ഇന്ത്യയിൽ അഭയം തേടി. പാക്കി​സ്ഥാ​നി മണ്ണിലെ സുരക്ഷി​ത​ത്വം തേടി അത്ര​ത്തോ​ളം മുസ്ലീം​കൾ ഇന്ത്യയിൽ നിന്നും പലായനം ചെയ്‌തു. ഈ ജനസം​ഖ്യാ കൈമാ​റ്റ​ത്തോ​ടൊ​പ്പം മതവി​ദ്വേ​ഷം നിമിത്തം വളരെ​യ​ധി​കം അക്രമ​വും രക്തച്ചൊ​രി​ച്ചി​ലും ഉണ്ടായി.”—രാഷ്‌ട്രങ്ങൾ യുദ്ധത്തി​നു​പോ​കു​ന്നത്‌ എന്തു​കൊണ്ട്‌?

ചരി​ത്ര​ത്തി​ലു​ട​നീ​ളം പുരോ​ഹി​ത​വർഗ്ഗം ഭരിക്കുന്ന പ്രമാണി വർഗ്ഗത്തി​ന്റെ കൂട്ടാ​ളി​ക​ളാ​യി​രു​ന്നി​ട്ടുണ്ട്‌. യുദ്ധകാ​ലത്ത്‌ മതനേ​താ​ക്കൻമാർ ദൈവ നാമത്തിൽ ഇരുപ​ക്ഷ​ത്തു​മുള്ള ആയുധ​ങ്ങ​ളെ​യും സൈന്യ​ങ്ങ​ളെ​യും ഭക്തിപൂർവ്വം അനു​ഗ്ര​ഹി​ച്ചി​ട്ടുണ്ട്‌, ഒരേ മതത്തിൽ പെട്ടവ​രാ​ണെ​ങ്കിൽ പോലും. ഈ നിന്ദ അനേകം ആളുകളെ മതത്തിൽ നിന്നും ദൈവ​ത്തിൽനി​ന്നും പിന്തി​രി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു.

ദേശീ​യ​ത്വം—ഭിന്നി​പ്പി​ക്കുന്ന “വിശുദ്ധ അഹന്ത”

ചില​പ്പോൾ ജനം ഒരു യുദ്ധത്തിന്‌ അനുകൂ​ലമല്ല. അപ്പോൾ തങ്ങളുടെ ലക്ഷ്യങ്ങളെ പിന്താ​ങ്ങു​ന്ന​തിന്‌ ഭരണാ​ധി​കാ​രി​കൾക്ക്‌ ജനതതി​യെ ഏറ്റവും എളുപ്പം വശീക​രി​ക്കാൻ കഴിയു​ന്നത്‌ എന്തിന്റെ അടിസ്ഥാ​ന​ത്തി​ലാണ്‌? ഐക്യ​നാ​ടു​കൾ വിയറ്റ്‌നാ​മിൽ അഭിമു​ഖീ​ക​രിച്ച പ്രശ്‌നം അതായി​രു​ന്നു. അതു​കൊണ്ട്‌ ഭരിക്കുന്ന പ്രമാ​ണി​മാർ എന്തു ചെയ്‌തു? ഗാൾബ്രത്‌ ഇപ്രകാ​രം ഉത്തരം നൽകുന്നു: “വിയറ്റ്‌നാം യുദ്ധം ഐക്യ​നാ​ടു​ക​ളി​ലെ ആധുനിക കാലത്തെ സാമു​ദാ​യിക അവസ്ഥയിൽ [പൊതു​ജ​നാ​ഭി​പ്രാ​യം ക്രമീ​ക​രി​ക്കു​ന്ന​തിൽ] അത്യന്തം വ്യാപ​ക​മായ പരി​ശ്ര​മങ്ങൾ ഉളവാക്കി. അമേരി​ക്കൻ ജനതക്ക്‌ യുദ്ധം ആവശ്യ​വും അംഗീ​കാ​ര​യോ​ഗ്യ​വും ആണെന്ന്‌ തോന്നി​ക്കാ​നുള്ള ശ്രമത്തിൽ യാതൊ​ന്നും ഒഴിവാ​ക്ക​പ്പെ​ട്ടില്ല.” അത്‌ ഒരു ജനതയെ യുദ്ധത്തിന്‌ മയപ്പെ​ടു​ത്തി​യെ​ടു​ക്കാൻ ഏറ്റവും എളുപ്പ​മുള്ള ആയുധം ചൂണ്ടി​ക്കാ​ണി​ക്കു​ന്നു. അത്‌ എന്താണ്‌?

പ്രൊ​ഫ​സർ ഗാൾബ്രത്‌ വീണ്ടും ഉത്തരം നൽകുന്നു: “എല്ലാരാ​ജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലെ​യും വിദ്യാ​ല​യങ്ങൾ ദേശഭ​ക്തി​യു​ടെ തത്വങ്ങൾ മനസ്സിൽ പതിപ്പി​ക്കു​ന്നു. . . . സൈനീക—വിദേശ നയങ്ങൾക്കുള്ള വിധേ​യ​ത്വം നേടു​ന്ന​തിൽ എല്ലാവ​രും പതാക​ക്കു​ചു​റ്റും അണിനി​ര​ക്കു​ന്നത്‌ ആവശ്യ​മാ​ക്കി​ത്തീർക്കുന്ന ക്രമ​പ്പെ​ടു​ത്തൽ വിശേ​ഷാൽ പ്രധാ​ന​മാണ്‌. ഈ ക്രമ​പ്പെ​ടു​ത്തൽ പാശ്ചാത്യ രാഷ്‌ട്ര​ങ്ങ​ളേ​പ്പോ​ലെ കമ്മ്യൂ​ണി​സ്‌റ്റ്‌ രാജ്യ​ങ്ങ​ളിൽ നിലവി​ലി​രി​ക്കു​ന്നു.

യു. എസ്‌. വിദേ​ശ​സേ​വ​ന​ത്തി​ലും സ്‌റ്റേറ്റ്‌ ഡിപ്പാർട്ട്‌മെൻറി​ലും അനുഭ​വ​സ​മ്പ​ന്ന​നായ ചാൾസ്‌ യോസ്‌റ്റ്‌ ഇപ്രകാ​രം പ്രസ്‌താ​വി​ക്കു​ന്നു: “രാഷ്‌ട്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ അരക്ഷി​ത​ത്വ​ത്തി​ന്റെ പ്രാഥ​മീക കാരണം നിലനിൽക്കു​ന്നു, രാഷ്‌ട്രങ്ങൾ അത്യന്തം അഹങ്കരി​ക്കുന്ന ഗുണം​തന്നെ—അതായത്‌, അവരുടെ പരമാ​ധി​കാര സ്വാത​ന്ത്ര്യം, അവരുടെ വിശുദ്ധ അഹന്ത, അവരു​ടേ​തി​നേ​ക്കാൾ വിശാ​ല​മോ ഉയർന്ന​തോ ആയ മറ്റേതു താല്‌പ​ര്യ​ത്തി​നും കീഴ്‌പ്പെ​ടാ​തി​രി​ക്കൽ എന്നിവ​തന്നെ.” “ഈ വിശുദ്ധ അഹന്ത” ഭിന്നത​യു​ണ്ടാ​ക്കുന്ന ദേശീ​യ​വാ​ദ​ത്തിൽ, ഏതെങ്കി​ലും ഒരു രാഷ്‌ട്രം മറ്റെല്ലാ​റ്റി​നേ​ക്കാ​ളും ശ്രേഷ്‌ഠ​മാ​ണെന്ന ഹാനി​ക​ര​മായ ഉപദേ​ശ​ത്തിൽ കൂട്ടു​ചേർന്നി​രി​ക്കു​ന്നു.

ചരി​ത്ര​കാ​ര​നാ​യ ആർനോൾഡ്‌ ടോയിൻബി ഇപ്രകാ​രം എഴുതി: “ദേശീ​യ​ത്വ​ത്തി​ന്റെ ആത്മാവ്‌ വർഗ്ഗമ​ന​സ്ഥി​തി​യാ​കുന്ന പഴയ കുപ്പി​ക​ളി​ലെ പുതു​വീ​ഞ്ഞായ ജനാധി​പ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ ഒരു പുളി​പ്പാണ്‌.” അധികാ​ര​വും അധാർമ്മി​ക​ത​യും എന്ന ഗ്രന്ഥത്തിൽ ഡോ. ലോപ്പസ്‌—റോയ്‌സ്‌ ഇപ്രകാ​രം എഴുതി: “പരമാ​ധി​കാ​രം ഇപ്പോ​ഴത്തെ യുദ്ധങ്ങ​ളിൽ ഒരു പ്രധാന കാരണ​മാണ്‌; . . . മാറ്റം വരുത്തു​ന്നി​ല്ലെ​ങ്കിൽ പരമാ​ധി​കാര രാഷ്‌ട്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ വ്യവസ്ഥി​തി മൂന്നാം ലോക​മ​ഹാ​യു​ദ്ധ​ത്തിന്‌ കാഞ്ചി​വ​ലി​ച്ചു​വി​ടും.” ദേശീ​യ​ത്വ​ത്തി​നും പരമാ​ധി​കാ​ര​ത്തി​നും കൊടു​ക്കുന്ന ഊന്നൽ, ഭാഷാ​പ​ര​വും സാംസ്‌ക്കാ​രി​ക​വു​മായ വ്യത്യാ​സങ്ങൾ ഉണ്ടെങ്കിൽത​ന്നെ​യും നാമെ​ല്ലാം ഒരു മാനു​ഷ​കു​ടും​ബ​ത്തിൽ ഉൾപ്പെ​ടു​ന്ന​വ​രാ​ണെ​ന്നുള്ള അടിസ്ഥാന സങ്കൽപ്പത്തെ നിഷേ​ധി​ക്കു​ന്നു. ആ നിഷേധം യുദ്ധങ്ങ​ളി​ലേക്ക്‌ നയിക്കു​ക​യും ചെയ്യുന്നു.

കൊള്ളാം, മനുഷ്യൻ തന്റെ സ്വന്തം വർഗ്ഗത്തിൽ പെടു​ന്ന​വരെ നശിപ്പി​ക്കാൻ മുതി​രു​ന്ന​തി​ന്റെ കാരണം സംബന്ധിച്ച്‌ എല്ലാത്തരം വിശദീ​ക​ര​ണ​ങ്ങ​ളും നൽകാൻ വിദഗ്‌ദ്ധർക്കു കഴിയും. എങ്കിലും മിക്ക നിരൂ​പ​ക​രും അവഗണി​ക്കുന്ന ഒരു പ്രധാന ഘടകം ഉണ്ട്‌.

യുദ്ധത്തി​ന്റെ മറഞ്ഞു​കി​ട​ക്കുന്ന കാരണം

മനുഷ്യ​വർഗ്ഗത്തെ അഗാധ​മാ​യി ബാധി​ക്കുന്ന വളരെ വലിയ ഒരു ഏറ്റുമു​ട്ടൽ സംബന്ധിച്ച വിവരണം പരിഗ​ണി​ക്കാ​തെ യുദ്ധച​രി​ത്ര​വും അതിന്റെ കാരണ​വും പരിചി​ന്തി​ച്ചു​കൂ​ടാ​ത്ത​താണ്‌. അത്‌ ബൈബി​ളിൽ വ്യക്തമാ​യി വിവരി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. ശക്തനായ ഒരു ആത്മജീവി സ്വാർത്ഥ അഭിലാ​ഷ​ത്താൽ നയിക്ക​പ്പെട്ട്‌ ദൈവ​ത്തി​നെ​തി​രെ മത്സരി​ച്ച​തയി ഈ പുരാതന പുസ്‌തകം നമ്മോടു പറയുന്നു. (ഇയ്യോബ്‌ 1:6-12; 2:1-7) അവൻ സ്വർഗ്ഗ​ത്തി​ലും ഭൂമി​യി​ലും ഒരു മത്സരം തുടങ്ങി​വെ​ക്കു​ക​യും അതോ​ടു​കൂ​ടെ മനുഷ്യ കുടും​ബ​ത്തി​ലേക്ക്‌ അനുസ​ര​ണ​ക്കേ​ടും അപൂർണ്ണ​ത​യും പാപവും മരണവും ആനയി​ക്കു​ക​യും ചെയ്‌തു. (ഉല്‌പത്തി 3:1-7) അതു​കൊണ്ട്‌ യേശു ഭൂമി​യി​ലാ​യി​രു​ന്ന​പ്പോൾ ഇപ്രകാ​രം പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ തന്റെ മത എതിരാ​ളി​കളെ തിരി​ച്ച​റി​യി​ക്കാൻ കഴിഞ്ഞു: “നിങ്ങൾ നിങ്ങളു​ടെ പിതാ​വായ പിശാ​ചിൽ നിന്നു​ള്ള​വ​രാണ്‌ . . . അവൻ തുടക്കം മുതൽ ഒരു മാനു​ഷ​ഘാ​ത​ക​നാ​യി​രു​ന്നു, അവനിൽ സത്യം ഇല്ലാത്ത​തു​കൊണ്ട്‌ അവൻ സത്യത്തിൽ ഉറച്ചു നിൽക്കു​ന്നില്ല. . . . അവൻ ഒരു നുണയ​നും ഭോഷ്‌ക്കി​ന്റെ പിതാ​വും ആകുന്നു.”—യോഹ​ന്നാൻ 8:44.

മത്സരി​യാ​യ ഈ ആത്മജീവി പിശാ​ചായ (ദൂഷകൻ, എന്നർത്ഥം) സാത്താൻ (എതിരാ​ളി, എന്നർത്ഥം) ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കിന്‌ വർഷങ്ങ​ളാ​യി ജനതകളെ വിഭജിച്ച്‌ ഭരിച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. രാഷ്‌ട്രീയ അധികാ​ര​ത്തി​ലൂ​ടെ അവൻ രാഷ്‌ട്ര​ങ്ങ​ളു​ടെ മേൽ അദൃശ്യ​നി​യ​ന്ത്രണം നേടി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. അത്തരത്തി​ലുള്ള ഒരു നിഗമ​ന​ത്തിന്‌ നമുക്ക്‌ എന്തടി​സ്ഥാ​ന​മാ​ണു​ള്ളത്‌? അവൻ ക്രിസ്‌തു​വി​നെ പരീക്ഷി​ച്ച​പ്പോൾ അവന്‌ “ലോക​ത്തി​ലുള്ള സകല രാജ്യ​ത്വ​ങ്ങ​ളും അവയുടെ മഹത്വ​വും” അവനെ കാണി​ച്ചു​കൊ​ടു​ക്കാ​നും ഇപ്രകാ​രം പറയാ​നും കഴിഞ്ഞു​വെന്ന വസ്‌തുത തന്നെ: “നീ വീണ്‌ എനിക്ക്‌ ആരാധ​ന​യു​ടെ ഒരു ക്രിയ ചെയ്‌താൽ ഇതെല്ലാം ഞാൻ നിനക്കു നൽകാം. “ലോക​ത്തി​ലെ സകല രാജത്വ​ങ്ങ​ളു​ടേ​യും” മേലുള്ള സാത്താന്റെ നിയ​ന്ത്ര​ണത്തെ യേശു നിഷേ​ധി​ച്ചില്ല. അവൻ ഇപ്രകാ​രം പറഞ്ഞു​കൊണ്ട്‌ പ്രലോ​ഭ​നത്തെ തള്ളിക്ക​ളഞ്ഞു: നീ നിന്റെ ദൈവ​മായ യഹോ​വയെ ആരാധി​ക്കണം, അവനു മാത്ര​മാണ്‌ നീ വിശുദ്ധ സേവനം അനുഷ്‌ഠി​ക്കേ​ണ്ടത്‌.”—മത്തായി 4:1, 8-10.

സാദ്ധ്യ​മാ​യ ഏത്‌ രാഷ്‌ട്രീയ തന്ത്രവും തിരി​വും ഉപയോ​ഗിച്ച്‌ സാത്താൻ സമാധാ​ന​ത്തി​നുള്ള ഏകയഥാർത്ഥ​മാർഗ്ഗ​ത്തിൽ നിന്ന്‌ മനുഷ്യ​വർഗ്ഗത്തെ പിന്തി​രി​പ്പി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്നു. മനുഷ്യ​വർഗ്ഗ​ത്തിൽ ബഹുഭൂ​രി​പ​ക്ഷ​വും പരസ്‌പര വിരു​ദ്ധ​മായ രാഷ്‌ട്രീയ വ്യവസ്ഥി​തി​ക​ളോട്‌ കൂറു​ള്ള​വ​രാണ്‌. അവർ മാനവ​രാ​ശിക്ക്‌ യഥാർത്ഥ സമാധാ​നം കൈവ​രു​ത്തു​ക​യില്ല, അവർക്ക്‌ അതിന്‌ കഴിയു​ക​യു​മില്ല, കാരണം അവർ വ്യാജ​ദൈ​വ​മായ—“മുഴു‘നിവസിത ഭൂമി​യേ​യും വഴി​തെ​റ്റി​ക്കുന്ന “ദൈവം—സാത്താന്റെ സ്വാധീ​ന​ത്തി​ലാണ്‌. തൽഫല​മാ​യി, അവർ വ്യക്തമായ അഥവാ നിരു​പാ​ധി​ക​മായ സമാധാ​ന​ത്തി​നുള്ള ഏക യാഥാർത്ഥ്യ​മാർഗ്ഗത്തെ ത്യജി​ക്കു​ന്നു.—വെളി​പ്പാട്‌ 12:9; 2 കൊരി​ന്ത്യർ 4:4.

എന്നാൽ നിങ്ങൾ ഇപ്രകാ​രം ചോദി​ച്ചേ​ക്കാം, ‘സമാധാ​നം ഒരു യാഥാർത്ഥ്യ​മാ​ക്കി​ത്തീർക്കാ​നുള്ള യഥാർത്ഥ മാർഗ്ഗം ഏതാണ്‌? അത്തരത്തി​ലുള്ള ഒരു മാറ്റം കൈവ​രു​ത്തു​ന്ന​തെ​ന്താണ്‌? ആ സമാധാ​നം അവകാ​ശ​മാ​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ ഞാൻ എന്തു ചെയ്യണം?’ അടുത്ത ലേഖനം ഈ ചോദ്യ​ങ്ങൾ പരിചി​ന്തി​ക്കും. (g86 2/8)

[5-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

പ്രചരണത്തിനും ദേശീയ ഉദ്‌ബോ​ധ​ന​ത്തി​നു​മുള്ള നാസി മന്ത്രി​യായ ജോസഫ്‌ ഗോ​ബെൽസ്‌, “നാസി ഭരണത്തി​ന്റെ മുഖ്യ പ്രചാ​രകൻ”

[കടപ്പാട്‌]

U.S. Library of Congress

[6-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ഇറാൻ—ഇറാക്ക്‌ യുദ്ധം തെളി​യി​ക്കു​ന്ന​തു​പോ​ലെ മതം ഇപ്പോ​ഴും യുദ്ധത്തി​നി​ട​യാ​ക്കു​ന്നു

[കടപ്പാട്‌]

I. Shateri/Gamma-Liaison

    മലയാളം പ്രസിദ്ധീകരണങ്ങൾ (1970-2025)
    ലോഗ് ഔട്ട്
    ലോഗ് ഇൻ
    • മലയാളം
    • പങ്കുവെക്കുക
    • താത്പര്യങ്ങൾ
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • നിബന്ധനകള്‍
    • സ്വകാര്യതാ നയം
    • സ്വകാര്യതാ ക്രമീകരണങ്ങൾ
    • JW.ORG
    • ലോഗ് ഇൻ
    പങ്കുവെക്കുക