ജീവിതം ത്രാസ്സിൽ

സ്‌പെയിനിലെ “ഉണരുക!” ലേഖകൻ

പട്ടിക​പ്ര​കാ​രം ഇറങ്ങാൻ ഞങ്ങൾ വട്ടമി​ട്ടു​പ​റ​ക്കവേ പരിചി​ത​മായ സ്ഥാനം കാണാ​നേ​യില്ല. റൺവേ പറഞ്ഞു​ബോ​ദ്ധ്യ​പ്പെ​ടു​ത്താൻ സാദ്ധ്യ​മ​ല്ലാത്ത വിധം തകർന്നു​പോ​യി​രി​ക്കു​ന്നു, യാത്ര​ക്കാർക്കു​വേ​ണ്ടി​യുള്ള സേവനങ്ങൾ പൊളി​ച്ചു​മാ​റ​റി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. വികൃ​ത​മായ ഒരു ഭൂപ്ര​ദേ​ശം​മാ​ത്ര​മാണ്‌ അടുത്ത​ടു​ത്തു വരുന്നത്‌. ഞങ്ങളുടെ ജീവൻ ത്രാസ്സിൽ തൂങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു!

ദേശാ​ട​നം നടത്തുന്ന അനേകം പക്ഷികൾ അവയുടെ ശീതകാ​ല​വ​സ​തി​ക​ളി​ലേക്കു വരു​മ്പോൾ അവയുടെ ശോകാ​ത്മ​ക​മായ സാഹച​ര്യ​മി​താണ്‌. നുററാ​ണ്ടു​ക​ളാ​യി അവയുടെ പരമ്പരാ​ഗത സങ്കേത​മായ നനവുള്ള പ്രദേ​ശങ്ങൾ നഗരപ​ര​മോ കാർഷി​ക​മോ ആയ വികസ​ന​ത്തി​നു​വേണ്ടി നിരന്തരം നശിപ്പി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യാണ്‌. മിക്ക​പ്പോ​ഴും വിലയി​ല്ലാത്ത പാഴ്‌നി​ല​ങ്ങ​ളാ​യി കരുത​പ്പെ​ടു​ന്ന​തി​നാൽ ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കിന്‌ ജീവി​ക​ളു​ടെ ഈ സ്വാഭാ​വിക വാസസ്ഥ​ലങ്ങൾ ഭൂമു​ഖ​ത്തു​നിന്ന്‌ പെട്ടെന്ന്‌ അപ്രത്യ​ക്ഷ​പ്പെ​ടു​ക​യാണ്‌.

കോ​റ്റോ ഡൊനാ​നാ​യി​ക്കു ഭീഷണി

അടുത്ത​കാ​ലത്ത്‌, ദക്ഷിണ യൂറോ​പ്പി​ലെ അത്യന്തം വിസ്‌ത്രു​ത​മായ ചതുപ്പു​നി​ല​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നിന്‌ അങ്ങനെ ഭീഷണി​യു​ണ്ടാ​യി. ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കിന്‌ ജലപക്ഷി​ക​ളു​ടെ അതിജീ​വനം ത്രാസ്സിൽ തൂങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. തൽപ്പര​രായ പ്രകൃ​തി​ശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാർ ഈ വില​യേ​റിയ വന്യമൃ​ഗ​സം​ര​ക്ഷ​ണ​കേ​ന്ദ്രത്തെ രക്ഷിക്കാൻ പണത്തി​നു​വേണ്ടി അഭ്യർത്ഥി​ച്ചു​കൊണ്ട്‌ ഒരു ഡാനിഷ്‌ നായാ​ട്ടു​ക്ല​ബ്ബിന്‌ ഇങ്ങനെ മുന്നറി​യി​പ്പു കൊടു​ത്തു: “മാന്യരേ, [സ്‌പെ​യി​നിൽ] കോ​റേറാ തടാകങ്ങൾ അപ്രത്യ​ക്ഷ​മാ​കാൻ അനുവ​ദി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ക​യാ​ണെ​ങ്കിൽ അഞ്ചു വർഷത്തി​നു​ള്ളിൽ ഡൻമാർക്കിൽ താറാ​വു​കൾ കാണു​ക​യില്ല.”

പരാമർശി​ക്ക​പ്പെട്ട കോ​റേറാ സ്‌പെ​യി​നി​ന്റെ തെക്കു​പ​ടി​ഞ്ഞാ​റേ കോണി​ലുള്ള കോ​റേറാ ഡൊനാ​നാ വന്യജീ​വി​സം​ര​ക്ഷ​ണ​കേ​ന്ദ്ര​മാ​യി​രു​ന്നു. അതിന്റെ അതിരി​ങ്ക​ലുള്ള ഗ്വാഡൽക്വി​വിർ നദീത​ട​ത്തി​ലെ വിസ്‌തൃ​ത​മായ ചതുപ്പു​പ്ര​ദേ​ശങ്ങൾ ഉൾപ്പെടെ ഈ സംരക്ഷ​ണ​കേ​ന്ദ്രം യൂറോ​പ്പി​ലെ ദേശാ​ട​ന​പ്പ​ക്ഷി​കൾക്കു​വേ​ണ്ടി​യുള്ള അതി​പ്ര​ധാ​ന​മായ മൂന്നോ നാലോ വിശ്ര​മ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളി​ലൊ​ന്നാ​യി തിരി​ച്ച​റി​യ​പ്പെ​ടു​ന്നു. അത്‌ 125 പക്ഷിജാ​തി​കൾക്കും നിരവധി സസ്‌ത​ന​ങ്ങൾക്കും ഇഴജന്തു​ക്കൾക്കു​മുള്ള ഭവനം​കൂ​ടെ​യാണ്‌.

ന്യൂ​യോർക്കിൽ 1962ൽ നടന്ന പക്ഷിശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാ​രു​ടെ ലോക കൗൺസിൽ മീററിം​ഗിൽ ഈ നിരീ​ക്ഷണം ഉണ്ടായി: “ഗ്വാഡൽക്വി​വീ​റി​ലെ ചതുപ്പു​സ്ഥ​ലങ്ങൾ യൂറോ​പ്പിൽ പിങ്ക്‌ ഫെമ്ലിം​ഗോ​യു​ടെ​യും ചിലയി​നം കൊറ​റി​ക​ളു​ടെ​യും തിട്ടമുള്ള സങ്കേത​മാണ്‌; . . .വെള്ളത്ത​ല​യൻതാ​റാവ്‌, ഉച്ചിപ്പൂ​വുള്ള മുണ്ടി, നീലാ​രുണ ചതുപ്പു​കോ​ഴി എന്നിങ്ങ​നെ​യുള്ള അപൂർവ​വും മനോ​ഹ​ര​ങ്ങ​ളു​മായ പക്ഷിക​ളും മററസം​ഖ്യം പക്ഷിക​ളും പെരു​കുന്ന ഒരു പ്രദേ​ശ​മാണ്‌.”

രാജാ​ക്കൻമാ​രു​ടെ​യും പ്രഭു​ക്കൻമാ​രു​ടെ​യും പദവി​യു​ള്ള​വർക്കുള്ള ഒരു നായാ​ട്ടു​സ്ഥലം എന്ന അതിന്റെ സ്ഥാനം നിമി​ത്ത​വും താരത​മ്യേന ചെന്നെ​ത്താ​നുള്ള പ്രയാ​സ​വും ഗുണക്കു​റ​വുള്ള മണ്ണും നിമി​ത്ത​വും 270 ചതുര​ശ്ര​മൈൽ വരുന്ന പ്രദേശം നൂററാ​ണ്ടു​ക​ളിൽ മനുഷ്യ​കൈ​യേ​റ​റ​ത്തിൽനിന്ന്‌ രക്ഷപെ​ട്ടു​നി​ന്നി​രു​ന്നു. എന്നിരു​ന്നാ​ലും മലിനീ​ക​ര​ണ​വും മണ്ണിട്ടു​നി​ക​ത്ത​ലും നഗരവി​ക​സ​ന​വും സംരക്ഷ​ണ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തി​ന്റെ അസ്‌തി​ത്വ​ത്തെ അപകട​പ്പെ​ടു​ത്തു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

കോ​റേ​റാ ഡൊനാ​നാ വിലക്കു വാങ്ങു​ന്ന​തിന്‌ പണച്ചെ​ലവു വഹിക്കാ​നുള്ള അന്താരാ​ഷ്‌ട്ര പിന്തു​ണ​യു​ടെ ആവശ്യം 1961ൽ ലോക വന്യജീ​വി​ഫ​ണ്ടി​ന്റെ സ്ഥാപനത്തെ പ്രേരി​പ്പി​ച്ചു. ഈ അന്താരാ​ഷ്‌ട്ര സ്ഥാപന​ത്തി​ന്റെ ആദ്യ നടപടി സ്‌പാ​നീഷ്‌ ഗവൺമെൻറി​നോ​ടു സഹകരിച്ച്‌ കോ​റേറാ ഡൊനാ​നാ​യു​ടെ ഒരു ഭാഗം വാങ്ങു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. സംരക്ഷ​ണ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തിന്‌ താൽക്കാ​ലി​കാ​ശ്വാ​സം കൊടു​ക്ക​പ്പെട്ടു.

‘പരിസ്ഥി​തീയ കുറ്റ്‌​കൃ​ത്യം’

ചതുപ്പു​നി​ലങ്ങൾ പിന്നെ​യും മുഖ്യ​മാ​യി സ്വകാ​ര്യ​വ്യ​ക്തി​ക​ളു​ടേ​താ​യി​രു​ന്നു. സമീപ കൃഷി​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളിൽനി​ന്നുള്ള മലിനീ​ക​ര​ണ​ത്തി​ന്റെ നിരന്ത​ര​ഭീ​ഷ​ണി​യു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. 1973ൽ അടുത്തുള്ള നെൽവ​യ​ലു​ക​ളിൽ തളിച്ച ശക്തി​യേ​റിയ ഒരു കീടനാ​ശി​നി ഏതാണ്ട്‌ 40,000 ജലപക്ഷി​ക​ളു​ടെ മരണത്തി​നി​ട​യാ​ക്കി. “മനുഷ്യ​വർഗ്ഗ​ത്തി​ന്റെ പരിസ്ഥി​തീയ കുററ​കൃ​ത്യ​ത്തി​ന്റെ ചരി​ത്ര​ത്തിൽ മുമ്പു​ണ്ടാ​യി​ട്ടി​ല്ലാത്ത” ഒരു വിപത്ത്‌ എന്ന്‌ അതിനെ ഒരു പ്രകൃ​തി​ശാ​സ്‌ത്രജ്ഞൻ വർണ്ണി​ക്കു​ക​യു​ണ്ടാ​യി. അർദ്ധവി​ക​സിത കടൽത്തീ​രങ്ങൾ വാങ്ങാൻ ഭൂവി​ക​സ​ന​മോ​ഹി​കൾ ആഗ്രഹി​ച്ചു. ഈ പാർക്കി​ലൂ​ടെ​ത്തന്നെ ഒരു സമു​ദ്ര​തീര ഹൈവേ നിർമ്മി​ക്കാ​നുള്ള ഒരു പദ്ധതി​യു​മു​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഇതിനി​ട​യിൽ കാർഷി​ക​പ​ദ്ധ​തി​കൾക്കു​വേണ്ടി ചതുപ്പു​നി​ലങ്ങൾ കർശന​മാ​യി വററി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

ഒടുവിൽ, 1978ൽ സ്‌പാ​നീഷ്‌ ഗവൺമെൻറ്‌ മുഴു​പ്ര​ദേ​ശ​വും ദേശീയ പാർക്കാ​യി പ്രഖ്യാ​പി​ച്ചു. മലിനീ​ക​രണം കർശന​മാ​യി നിയ​ന്ത്രി​ക്ക​പ്പെട്ടു. ഹൈവേ പദ്ധതി ഉപേക്ഷി​ക്ക​പ്പെട്ടു. ചതുപ്പു​നി​ലത്തെ സ്വാഭാ​വിക ജലനി​രപ്പ്‌ നിലനിർത്താൻ ഒരു ഹൈ​ഡ്രോ​ളിക്ക്‌ പദ്ധതി സ്ഥാപി​ക്ക​പ്പെട്ടു. ഒരിക്കൽകൂ​ടി സംരക്ഷ​ണ​കേ​ന്ദ്ര​ത്തിന്‌ തഴച്ചു​വ​ള​രാൻ കഴിഞ്ഞു.

ഇപ്പോൾത്ത​ന്നെ പ്രയോ​ജ​നങ്ങൾ നിരീ​ക്ഷി​ക്കാൻ കഴിയും. ഫെമ്ലിം​ഗോ​പോ​ലെ​യുള്ള വിശിഷ്ട പക്ഷിജാ​ലം വർദ്ധി​ക്കു​ക​യാണ്‌. അതേ സമയം അപകട​ത്തി​ലായ മററു പ്രാണി​ജാ​ലം കൂടു​ത​ലായ പുറ​കോ​ട്ടു​പോ​ക്കിൽനിന്ന്‌ സംരക്ഷി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടു​കൊ​ണ്ടു​മി​രി​ക്കു​ന്നു. പാർക്ക്‌ സന്ദർശി​ക്കു​ന്ന​വർക്ക്‌ വന്യജീ​വി​കളെ ശല്യ​പ്പെ​ടു​ത്താത്ത നിരീ​ക്ഷ​ണ​ശാ​ല​ക​ളിൽനിന്ന്‌ അനേകം ജീവി​കളെ അവയുടെ സ്വാഭാ​വി​ക​വാ​സ​സ്ഥ​ല​ങ്ങ​ളിൽ കാണാൻ കഴിയും. അതേസ​മയം സംഘടിത വിനോ​ദ​യാ​ത്രകൾ മാനി​ന്റെ​യും കാട്ടു​പ​ന്നി​ക​ളു​ടെ​യും കൂട്ടങ്ങൾ അവയുടെ അതിർത്തി​ക​ളിൽ മേയു​ന്നത്‌ നേരി​ട്ടു​കാ​ണാൻ പൊതു​ജ​ന​ങ്ങളെ അനുവ​ദി​ക്കു​ന്നു. എന്നാൽ പാർക്കി​ന്റെ ചില അസാധാ​രണ സവി​ശേ​ഷ​ത​കളെ നമുക്ക്‌ അടുത്തു​നിന്ന്‌ നോക്കാം.

ദേശാ​ട​ന​ത്തിൽ പാർക്കി​ന്റെ റോൾ

സോവ്യ​ററ്‌ യൂണി​യ​നിൽനി​ന്നും സ്‌കാൻഡി​നേ​വി​യാ​യിൽനി​ന്നും 40,000 ഹംസങ്ങ​ളും 2,00,000ത്തോളം ഡക്കുക​ളും വരുന്നു. വടക്ക്‌ ആർട്ടിക്‌ വൃത്തത്തിൽനി​ന്നു പോലും അസംഖ്യം കൊക്കു​ക​ളും പ്രശാ​ന്ത​മായ കടൽത്തീ​ര​ങ്ങ​ളിൽ ശീതകാ​ലം കഴിച്ചു​കൂ​ട്ടു​ന്നു. ശീതകാല സന്ദർശകർ വസന്തത്തിൽ വിട്ടു​പോ​കു​ന്നു. ആഫ്രി​ക്ക​യിൽനിന്ന്‌ സ്‌പൂൺബി​ല്ലു​ക​ളും കൊറ​റി​ക​ളും പരുന്തു​ക​ളും മററു നിരവധി പക്ഷിക​ളും വരുന്നു. അവ വേനൽമാ​സ​ങ്ങ​ളിൽ ഇവിടെ പെരു​കു​ന്നു.

മററ​നേ​കം വർഗ്ഗങ്ങൾ വിദൂര രാജ്യ​ങ്ങ​ളി​ലേക്കു ദേശാ​ട​നം​ചെ​യ്യു​മ്പോൾ ഈ പാർക്കിൽ വിശ്ര​മി​ക്കു​ന്ന​തി​നും തീററി തിന്നു​ന്ന​തി​നും ഇറങ്ങുന്നു. ആഗസ്‌റ​റിൽ നൂറു കണക്കിന്‌ കൊക്കു​കൾ ആഫ്രി​ക്ക​യി​ലേക്കു പോകു​മ്പോൾ ജിബ്രാൾട്ടർ കടലി​ടുക്ക്‌ കുറുകെ കടക്കു​ന്ന​തി​നു​മുമ്പ്‌ ഇവിടെ സമ്മേളി​ക്കു​ന്നു. അനേകം ഇരപക്ഷി​കളെ സംബന്ധി​ച്ചും ഇതു സത്യമാണ്‌, ഏററവും കുറഞ്ഞ അദ്ധ്വാ​ന​ത്തോ​ടെ ഉയർന്നു പറക്കാൻ സഹായി​ക്കുന്ന ഉഷ്‌ണ​വാ​യൂ​പ്ര​വാ​ഹ​ത്തി​ന്റെ അഭാവം നിമിത്തം അവക്ക്‌ കടലിൻമീ​തെ ദീർഘ​ദൂ​രം പറക്കാൻ കഴിക​യില്ല.

എന്നിരു​ന്നാ​ലും, പാർക്കി​ലേക്കു വരുന്ന എല്ലാ സന്ദർശ​ക​രു​ടെ​യും താൽപ്പ​ര്യ​വും ആദരവും ഉണർത്തുന്ന ഒരു സ്ഥിരവാ​സി​യുണ്ട്‌—ഇംപീ​രി​യൽ ഈഗിൾ.

ഇംപീ​രി​യൽ ഈഗിൾ

ഈ നൂററാ​ണ്ടിൽ, ഇംപീ​രി​യൽ ഈഗി​ളി​ന്റെ എണ്ണം അവയുടെ നിയ​ന്ത്രിത വാസസ്ഥ​ല​ത്തെ​ല്ലാം പരി​ഭ്ര​മ​ജ​ന​ക​മാം​വി​ധം കുറഞ്ഞി​രി​ക്കു​ന്നു. മുട്ട​ശേ​ഖ​ര​ണ​ക്കാർ നിർദ്ദയം കൂടു​ക​ളിൽ കവർച്ച​ന​ടത്തി. പ്രദർശ​ന​ശാ​ല​ക​ളിൽ ട്രോ​ഫി​ക​ളാ​യി കൊടു​ക്കു​ന്ന​തിന്‌ ചിലർ വളർന്ന പക്ഷികളെ വേട്ടയാ​ടി അല്ലെങ്കിൽ, വേട്ടക്കാർ കൊതി​ക്കുന്ന മൃഗങ്ങളെ കഴുകൻ ശൂന്യ​മാ​ക്കു​ന്നു​വെന്ന തെററായ വിശ്വാ​സ​ത്തിൽ അങ്ങനെ ചെയ്‌തു. കിഴക്കൻ ഇംപീ​രി​യൽ ഈഗി​ളിൽനിന്ന്‌ ചില വിധങ്ങ​ളിൽ വ്യത്യ​സ്‌ത​മായ സ്‌പാ​നീഷ്‌ ജാതി ശുഷ്‌ക്കി​പ്പി​ക്ക​പ്പെട്ടു. 1970കളിൽ സ്‌പെ​യി​നിൽ 30 ജോഡി​കൾ മാത്രമേ അതിജീ​വി​ച്ചു​ള്ളു . മമനു​ഷ്യ​ന്റെ കാർക്ക​ശ്യ​ത്താൽ നിർമ്മൂ​ല​മാ​ക്ക​പ്പെട്ട പക്ഷിക​ളു​ടെ ലിസ്‌റ​റിൽ മറെറാ​രു വർഗ്ഗം​കൂ​ടെ ചേരു​ന്നത്‌ അനിവാ​ര്യ​മാ​ണെന്നു തോന്നി.

എന്നിരു​ന്നാ​ലും, പാർക്കി​ലെ പ്രകൃ​തി​ശാ​സ്‌ത്ര​ജ്ഞൻമാർ ഈ കഴുക​നു​വേണ്ടി നടത്തിയ ബോധ​പൂർവ​ക​മായ ശ്രമങ്ങൾ ഇപ്പോൾത്തന്നെ ക്രിയാ​ത്മ​ക​മായ ഫലങ്ങൾ ഉളവാ​ക്കി​യി​രി​ക്കു​ന്നു. ഇപ്പോൾ പാർക്കിൽ കൂടു​കെ​ട്ടുന്ന 14 ജോഡി​കൾ ഉണ്ട്‌. ഓരോ ജോഡി​ക്കും ആവശ്യ​മായ 19 ചതുര​ശ്ര​മൈ​ലി​ന്റെ വലിയ പ്രദേശം നിമിത്തം അവിടെ വളർത്താ​വുന്ന ഏററവും കൂടിയ എണ്ണം ഇതാണ്‌. ഓരോ കൂടും ശ്രദ്ധാ​പൂർവം പരി​ശോ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഒരു കൂട്ടിൽ മൂന്നു മുട്ടക​ളും മറെറാ​ന്നിൽ ഒന്നും കാണ​പ്പെ​ട്ടാൽ ഓരോ​ന്നി​ലും രണ്ടുവീ​തം ഉണ്ടായി​രി​ക്കാൻ ഒന്ന്‌ ശ്രദ്ധാ​പൂർവം മാററ​പ്പെ​ടു​ന്നു. ഒരു സമയത്ത്‌ വിജയ​ക​ര​മാ​യി രണ്ടു കുഞ്ഞു​ങ്ങ​ളി​ല​ധി​കം വളർത്താൻ ഇംപീ​രി​യൽ കഴുകന്‌ കഴിവില്ല.

കഴുകൻമാ​രും പരുന്തു​ക​ളും ആകാശ​ത്തു​യ​രു​ന്നത്‌ കാണു​ന്ന​തും ഡൊനാ​നാ​യി​ലെ തടാക​ങ്ങ​ളി​ലെ നീലജ​ല​ത്തിൽ ആയിര​ക്ക​ണ​ക്കിന്‌ ഫെമ്ലിം​ഗോ​കൾ മനോ​ജ്ഞ​മാ​യി തുടി​ക്കു​ന്നതു കാണു​ന്ന​തും കാട്ടു​പ​ന്നി​കൾ പൈൻമ​ര​ങ്ങൾക്കു കീഴിൽ തുള്ളി​ച്ചാ​ടു​ന്നതു നേരിൽ കാണു​ന്ന​തും യഹോ​വ​യു​ടെ സൃഷ്ടി​യു​ടെ അനുപ​മ​മായ വൈവി​ധ്യ​വും ഭംഗി​യും ഗ്രഹി​ക്കു​ന്ന​തു​ത​ന്നെ​യാണ്‌. ജനസാ​ന്ദ്ര​ത​യേ​റിയ യൂറോ​പ്പിൽ തീർച്ച​യാ​യും അങ്ങനെ​യുള്ള സ്ഥലങ്ങൾ അപൂർവ​മാണ്‌, അവയുടെ അതിജീ​വ​ന​ത്തി​നാ​വ​ശ്യ​മായ ശ്രമക​ര​മായ ജാഗ്രത വളരെ​യേറെ അർഹി​ക്കു​ക​യും​ചെ​യ്യു​ന്നു.

ഹംസങ്ങ​ളും ഡക്കുക​ളും ശരൽക്കാ​ല​ത്തും കൊക്കു​കൾ ജനുവ​രി​യി​ലും സ്‌പൂൺബി​ല്ലു​ക​ളും കൊറ​റി​ക​ളും പരുന്തു​ക​ളും വസന്തത്തി​ലും വന്നെത്തു​മ്പോൾ സംരക്ഷി​ത​മായ ഒരു അഭയസ്ഥ​ല​മാണ്‌ അവയെ കാത്തി​രി​ക്കു​ന്നത്‌. അവിടെ അവക്ക്‌ വിശ്ര​മി​ക്കാ​നും ശീതകാ​ലം കഴിച്ചു​കൂ​ട്ടാ​നും വംശവർദ്ധന നടത്താ​നും കഴിയും. ഇവിടെ സകല വൈവി​ദ്ധ്യ​ങ്ങ​ളോ​ടും​കൂ​ടിയ ജീവിതം സമൃദ്ധ​മാണ്‌. ഒരിക്കൽ ത്രാസ്സിൽ തൂങ്ങു​ക​യാ​യി​രുന്ന ജീവിതം ഈ സ്വാഭാ​വിക പറുദീ​സ​യി​ലെ​ങ്കി​ലും തഴച്ചു​വ​ള​രാൻ അനുവ​ദി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന​തിൽ 3,00,000 വാർഷി​ക​സ​ന്ദർശകർ നന്ദിയു​ള്ള​വ​രാ​ണെ​ന്നു​ള്ള​തിന്‌ സംശയ​മില്ല. (g88 7/8)

[16-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

Red-crested pochard

[കടപ്പാട്‌]

J. L. González/INCAFO, S. A.

[17-ാം പേജിലെ ചിത്രങ്ങൾ]

സ്‌പൂൺബില്ലകൾ

[കടപ്പാട്‌]

A. Camoyán/INCAFO, S. A.

നീലാരുണ ചതുപ്പു​കോ​ഴി

[കടപ്പാട്‌]

A. Camoyán/INCAFO, S. A.

[18-ാം പേജിലെ ചിത്രം]

ഇംപീരിയൽ ഈഗിൾ കഠിന​വെ​യി​ലിൽനിന്ന്‌ അതിന്റെ കുഞ്ഞിനെ സംരക്ഷി​ക്കു​ന്നു

[കടപ്പാട്‌]

J. A. Fernández/INCAFO, S. A.