“Jehovah Huwa l-​Faraġ Tiegħi”

IL-​KLIEM imsemmi hawn fuq huwa traduzzjoni tal-​motto rjali uffiċjali tar-​Re Karlu IX taʼ l-​Isvezja. Bil-​Latin jinqara: “Iehovah solatium meum.” Dan ir-​re kien ġej minn linja taʼ diversi ġenerazzjonijiet taʼ ħakkiema fl-​Isvezja, mill-​1560 sa l-​1697. Dawn għamlu enfasi fuq l-​isem t’Alla billi poġġewh fuq muniti, midalji, jew f’xi motto persunali, bil-​lingwa Ebrajka jew bil-​Latin. Karlu IX waqqaf ukoll l-​Ordni Rjali taʼ Jehovah. Fl-​1607, fil-​jum taʼ l-​inkurunazzjoni, Karlu kien liebes kullana msejħa l-​kullana taʼ Jehovah.

X’wassal lil dawn il-​monarki biex jagħmlu hekk? Studjużi jemmnu li l-​moviment tal-​Kalviniżmu fl-​Ewropa f’dak iż-​żmien flimkien maʼ rispett għall-​Bibbja kienu influwenzawhom. Bħala l-​ogħla ħakkiema edukati ferm tar-​Rinaxximent, milli jidher huma kienu familjari mal-​verżjoni Latina taʼ l-​isem persunali t’Alla, Jehovah. Bla dubju, xi wħud irrealizzaw li l-​isem deher eluf taʼ drabi fil-​kitba oriġinali tal-​Bibbja bl-​Ebrajk.

Huwa dokumentat tajjeb li f’diversi partijiet taʼ l-​Ewropa matul is-​sekli 16 u 17, l-​isem Jehovah deher ħafna drabi fuq muniti u midalji kif ukoll f’bini pubbliku u knejjes. L-​istqarrija t’Alla nnifsu mniżżla f’Eżodu 3:​15, evidentement kienet milqugħa u rispettata minn ħafna: “Jaħweh . . . ikun ismi għal dejjem.”

[Stampi f’paġna 31]

KULLANA U BEĠĠ TAʼ L-​ORDNI RJALI TAʼ JEHOVAH, 1606, magħmulin mid-​deheb, enamel, kwarz pur, u granata

IR-​RE ERIK XIV 1560-68

IR-​RE KARLU IX 1599-1611 (ħu Erik XIV)

IR-​RE GUSTAVU II ADOLFU 1611-32 (iben Karlu IX)

IR-​REĠINA KRISTINA 1644-54 (bint Gustavu II Adolfu)

[Sorsi]

Kullana: Livrustkammaren, Stockholm Sverige; muniti: Kungl. Myntkabinettet, Sveriges Ekonomiska Museum