Ewniki u Lojd—Edukaturi Eżemplari

Bħala qaddejja taʼ Jehovah, aħna nafu li hija responsabbiltà serja li nipprovdu edukazzjoni reliġjuża effettiva lil uliedna. Anki meta kollox ikun miexi ħarir, din il-​biċċa xogħol tistaʼ tkun mimlija b’kull xorta t’ostakli u diffikultajiet. Dan huwa iktar minnu meta ġenitur Kristjan ikun qiegħed jiffaċċja din l-​isfida f’dar maqsuma reliġjożament. Sitwazzjoni bħal din m’hijiex xi ħaġa ġdida. L-​Iskrittura tgħidilna dwar omm li sabet ruħha f’pożizzjoni simili fl-​ewwel seklu E.K.

Waħda mara jisimha Ewniki u l-​familja tagħha kienu jgħixu f’Listra, belt fir-​reġjun taʼ Likaonja fiċ-​ċentru tan-​Nofsinhar taʼ l-​Asja Minuri. Listra kienet belt żgħira tal-​provinċja u ma kinitx taʼ xi importanza speċjali. Din kienet kolonja Rumana bl-​isem taʼ Julia Felix Gemina Lustra, imwaqqfa minn Ċesari Awgustu biex iġib fix-​xejn l-​attivitajiet tal-​briganti fl-​inħawi taʼ madwar. Ewniki kienet Kristjana Lhudija u kienet tgħix ġewwa dar maqsuma reliġjożament mar-​raġel tagħha li kien Grieg, flimkien maʼ binha Timotju, u ommha Lojd.—Atti 16:1-3.

X’aktarx li ma tantx kien hemm Lhud f’Listra, ladarba l-​Bibbja ma ssemmi mkien li kien hemm xi sinagoga hemmhekk, għalkemm kien hemm xi Lhud f’Ikonju, mat-​30 kilometru ’l bogħod. (Atti 14:19) Mela ma tantx jidher li kien faċli għal Ewniki biex tipprattika t-​twemmin tagħha. Minħabba l-​fatt li Timotju ma kienx ġie ċirkonċiż wara t-​twelid, xi studjużi jaħsbu li r-​raġel t’Ewniki kien oppona din l-​idea.

Madankollu, Ewniki ma kinitx waħedha f’dan it-​twemmin. Mid-​dehra Timotju rċieva t-​tagħlim tiegħu mill-​“Kotba Mqaddsa” kemm mingħand ommu u kemm mingħand nanntu Lojd, omm ommu.a L-​appostlu Pawlu ħeġġeġ lil Timotju: “Int ibqaʼ miexi f’dak li tgħallimt u emmint bis-​sħiħ [“ġejt ipperswadut biex temmen,” NW], għax taf mingħand min tgħallimtu, u għax sa minn żgħoritek sirt midħla tal-​Kotba Mqaddsa, li jistgħu jagħtuk l-​għerf li jwassal għas-​salvazzjoni permezz tal-​fidi fi Kristu Ġesù.”—2 Timotju 3:14, 15.

Edukazzjoni ‘miż-​Żgħorija’

Meta Pawlu qal li l-​edukazzjoni mill-​“Kotba Mqaddsa” kienet ngħatat lil Timotju ‘minn żgħoritu,’ dan evidentement kien ifisser minn mindu kien tarbija. Dan hu fi qbil mal-​kelma Griega (breʹfos) li hu juża u li ġeneralment tirreferi għal tarbija tat-​twelid. (Qabbel Luqa 2:12, 16.) Ewniki, b’hekk, ħaditu bis-​serjetà l-​obbligu mogħti lilha minn Alla, billi ma ħlietx ħin f’li tibda tħarreġ lil Timotju minn kmieni sabiex ikun jistaʼ jiżviluppa f’qaddej devot t’Alla.—Dewteronomju 6:6-9; Proverbji 1:8.

Timotju kien “emmen bis-​sħiħ” [‘kien ġie pperswadut biex jemmen,’ NW] il-​veritajiet Skritturali. Skond dizzjunarju Grieg, il-​kelma li Pawlu uża hawnhekk tfisser “li tiġi pperswadut bis-​sħiħ dwar; li tkun ċert dwar” xi ħaġa. M’hemm l-​ebda dubju li kienu meħtiġin ħin u sforz konsiderevoli biex tinbet ġewwa qalb Timotju konvinzjoni soda bħal din li kellha tgħinu jirraġuna mill-​Kelma t’Alla u jeżerċita fidi fiha. Mid-​dehra, allura, kemm Ewniki u kemm Lojd ħadmu iebes biex jgħallmu lil Timotju mill-​Iskrittura. U xi premju ħasdu dawn in-​nisa devoti! Pawlu setaʼ jikteb dwar Timotju: “Niftakar fil-​fidi vera tiegħek, fidi li l-​ewwel kienet taʼ nanntek Lojd u mbagħad taʼ ommok Ewniki, u li ma għandi ebda dubju li hi fik ukoll.”—2 Timotju 1:5.

Xi rwol vitali kellhom Ewniki u Lojd fil-​ħajja taʼ Timotju! Fuq din il-​ħaġa, il-​kittieb David Read jgħid: “Kieku l-​appostlu kien jemmen li xejn ma kien jimporta ħlief l-​esperjenza persunali tal-​konverżjoni taʼ Timotju nnifsu, allura kien ifakkru dwarha minnufih. Imma l-​ewwel ħaġa li għandu xi jgħid dwar il-​fidi taʼ Timotju hija li din kienet diġà ‘ħajja ġewwa Lojd . . . u Ewniki.’” L-​istqarrija taʼ Pawlu rigward il-​fidi taʼ Lojd, Ewniki, u Timotju turi li taʼ spiss l-​edukazzjoni Skritturali bikrija mogħtija fid-​dar mill-​ġenituri u n-​nanniet hija fundamentali f’li tiddetermina l-​prospetti spiritwali futuri taʼ xi ħadd żagħżugħ. M’għandux dan iġiegħel lill-​membri tal-​familja jaħsbu serjament dwar x’qegħdin jagħmlu biex iwettqu din ir-​responsabbiltà kemm lejn Alla u kemm lejn uliedhom?

Forsi Pawlu kien qiegħed jaħseb ukoll dwar it-​tip t’ambjent li kienu ħolqu Lojd u Ewniki ġewwa d-​dar. Jistaʼ jkun li l-​appostlu żar id-​dar tagħhom matul l-​ewwel waqfa tiegħu f’Listra, madwar is-​sena 47/48 E.K. Iż-​żewġ nisa x’aktarx li kkonvertew għall-​Kristjanità f’dik il-​ħabta. (Atti 14:8-20) Forsi r-​relazzjonijiet kordjali u sbieħ gawduti f’dik id-​dar influwenzaw lil Pawlu fl-​għażla tal-​kliem meta rrefera għal Lojd bħala ‘n-​nanna’ taʼ Timotju. Skond l-​istudjuż Ceslas Spicq, il-​kelma Griega li uża (mamʹme, b’kuntrast mal-​kelma klassika u li turi rispett, teʹthe) hija “kelma t’affezzjoni taʼ wieħed tifel” għal nanntu, u f’dan il-​kuntest iġġorr il-​ħsieb taʼ “kwalità sottili taʼ familjarità u affezzjoni.”

It-​Tluq taʼ Timotju

M’huwiex ċar x’kien l-​istatus taż-​żwieġ t’Ewniki meta Pawlu żar Listra għat-​tieni darba (madwar is-​sena 50 E.K.). Ħafna studjużi jassumu li hi kienet armla. Kien x’kien il-​każ, taħt il-​gwida t’ommu u taʼ nanntu, Timotju kien kiber u sar żagħżugħ mill-​aħjar, u x’aktarx li kellu 20 sena sa dakinhar. Hu kellu “fama tajba maʼ l-​aħwa taʼ Listra u Ikonju.” (Atti 16:2) Evidentement, f’qalb Timotju kienet ġiet imrawma x-​xewqa li jxerred l-​aħbar tajba tas-​Saltna, għax hu aċċetta l-​istedina taʼ Pawlu biex jivvjaġġa miegħu u maʼ Silas fuq il-​mawra missjunarja tagħhom.

Immaġina kif ħassewhom Ewniki u Lojd meta Timotju kien wasal biex jitlaq! Huma kienu jafu li meta Pawlu kien żar il-​belt tagħhom għall-​ewwel darba, l-​appostlu kien ġie mħaġġar u tħalla nofsu mejjet. (Atti 14:19) Mela ma tantx jidher li kien faċli għalihom li jħallu liż-​żagħżugħ Timotju jmur. X’aktarx li huma tħassbu dwar kemm kien se jdum ’il bogħod minnhom u jekk kienx se jasal lura qawwi u sħiħ. Minkejja dawn l-​ansjetajiet li setgħu ġarrbu, m’hemm l-​ebda dubju li ommu u nanntu inkuraġġewh biex jaċċetta dan il-​privileġġ speċjali li bih ikun jistaʼ jaqdi lil Jehovah iktar bis-​sħiħ.

Tagħlim Prezzjuż

Nistgħu nitgħallmu ħafna jekk nikkunsidraw mill-​qrib lil Ewniki u lil Lojd. Il-​fidi mmotivathom biex lil Timotju jagħtuh trobbija tajba spiritwalment. L-​eżempju matur u stabbli taʼ devozzjoni lejn Alla li n-​nanniet jagħtu lin-​neputijiet tagħhom u lil oħrajn tistaʼ ċertament tibbenefika minnu l-​kongregazzjoni Kristjana kollha. (Titu 2:3-5) Bl-​istess mod, lil dawk l-​ommijiet bi rġiel li m’għandhomx l-​istess twemmin, l-​eżempju t’Ewniki jfakkarhom dwar ir-​responsabbiltà u l-​premjijiet li jġib miegħu l-​għoti taʼ tagħlim spiritwali lit-​tfal tagħhom. Xi drabi l-​mara jkollha turi kuraġġ kbir f’li tagħmel dan, speċjalment jekk il-​missier ma tantx ikun jaqbel mat-​twemmin reliġjuż tas-​sieħba tiegħu. Tinħtieġ ukoll it-​tattika, peress li l-​mara Kristjana trid tirrispetta l-​istat taʼ kap taʼ żewġha.

Il-fidi, l-​isforz, u ċ-​ċaħda tagħhom infushom li wrew Lojd u Ewniki ġabulhom riżultati premjanti meta raw lil Timotju jimxi ’l quddiem spiritwalment sal-​punt li jsir missjunarju u indokratur eċċellenti. (Filippin 2:19-22) Bl-​istess mod illum, biex ngħallmu l-​veritajiet Skritturali lil uliedna jeħtieġ il-​ħin, il-​paċenzja, u d-​determinazzjoni, imma riżultat tajjeb jagħmel l-​isforz kollu vallapena. Ħafna żgħażagħ Kristjani eżemplari li ġew mgħallmin ‘il-​kotba mqaddsa miż-​żgħorija’ f’dar maqsuma reliġjożament iġibu ferħ kbir lill-​ġenitur tagħhom li għandu l-​biżaʼ t’Alla. U kemm huwa minnu l-​proverbju li jgħid: ‘Dik li twelled iben għaref se tkun ferħana’!—Proverbji 23:23-25.

Dwar uliedu spiritwali, l-​appostlu Ġwanni qal: “Ngħid għalija, ma nafx b’ferħ akbar minn dak li nħoss meta nismaʼ li wliedi mexjin fil-​verità.” (3 Ġwann 4) Ċertament, is-​sentiment espress f’dak il-​kliem jaqblu miegħu dawk l-​uħud li wrew li huma bħal Ewniki u Lojd, żewġ edukaturi eżemplari.

[Noti taʼ taħt]