ARTÍCULO ÑA̱ KAʼVIYÓ 24
YAA 98 Tu̱ʼun Ndióxi̱ kúú Biblia
Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob tá kúma̱ní kuvira (táʼví 1)
“Ndatakandó ña̱ va̱ʼa ka̱ʼi̱n xíʼinndó xa̱ʼa̱ ña̱ kundóʼondó chí nu̱únínu” (GÉN. 49:1).
ÑA̱ KA̱ʼA̱NYÓ XA̱ʼA̱
Yóʼo sakúaʼayó xa̱ʼa̱ profecía ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob tá kúma̱níka kuvira, xa̱ʼa̱ ta̱ Rubén, ta̱ Simeón, ta̱ Leví xíʼin xa̱ʼa̱ ta̱ Judá.
1, 2. ¿Ndáaña ke̱ʼé ta̱ Jacob tá xa̱a̱ ku̱nu̱mí kuvira ta nda̱chun? (Koto na̱ʼná ña̱ va̱xi chí nu̱ú kíxáʼa tutu yóʼo).
XA̱A̱ 17 ku̱i̱ya̱ kúú ña̱ ke̱e ta̱ Jacob xíʼin na̱ veʼera ñuu Canaán ta nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna chí Egipto (Gén. 47:28). Ta ndiʼi ku̱i̱ya̱ yóʼo ni̱kusi̱í-ini ta̱ Jacob ña̱ ndi̱kó tukura xi̱nira se̱ʼera ta̱ José ta saátu ña̱ inkáchi nda̱kutáʼan tuku na̱ veʼera. Soo vitin ta̱ Jacob kúnda̱a̱-inira ña̱ ndáa si̱lóʼo tiempo tákura, xa̱ʼa̱ ña̱kán ka̱nara na̱ se̱ʼera ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nra xíʼinna xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼviní (Gén. 49:28).
2 Tiempo saá tá xa̱a̱ ku̱nu̱mí kuvi iin ta̱ níʼi yichi̱ nu̱ú na̱ veʼera, xi̱kanarana ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nra xíʼinna ndáaña xíniñúʼu keʼéna (Is. 38:1). Tá xi̱ndakutáʼanna xíʼin na̱ veʼena sava yichi̱ xi̱natúʼunna xa̱ʼa̱ ndáana kuniʼi yichi̱ nu̱ú na̱ veʼena tá xa̱a̱ ná kuvina.
Tá xa̱a̱ ku̱nu̱mí kuvi ta̱ Jacob ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin 12 na̱ ta̱a se̱ʼera xa̱ʼa̱ ndáaña kundoʼona. (Koto párrafo 1 xíʼin 2).
3. Nda̱a̱ táki̱ʼva káchi Génesis 49:1, 2, ¿nda̱chun ndáyáʼviní ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob?
3 (Kaʼvi Génesis 49:1, 2). Tá nda̱kutáʼan ta̱ Jacob xíʼin na̱ veʼera, iin ki̱vi̱ ña̱ ndáyáʼviní xi̱kuuña saáchi iin profeta xi̱kuura ta mií Jehová xi̱niñúʼurara ña̱ va̱ʼa ka̱ʼa̱nra ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼviní ña̱ kundoʼo na̱ se̱ʼera xíʼin na̱ veʼera chí nu̱únínu. Ña̱kán ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob tá kúma̱níka kuvira profecía xi̱kuu ña̱yóʼo.
4. ¿Ndáaña ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ nu̱ú artículo yóʼo? (Koto recuadro ña̱ naní “Na̱ veʼe ta̱ Jacob”).
4 Nu̱ú artículo yóʼo ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob xíʼin ku̱mí se̱ʼera: Ta̱ Rubén, ta̱ Simeón, ta̱ Leví xíʼin ta̱ Judá. Ta nu̱ú inka artículo ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin inka u̱na̱ na̱ ta̱a se̱ʼera. Tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob su̱ví nda̱saa na̱ se̱ʼera níka̱ʼa̱nra xíʼin chi saátu ni̱ka̱ʼa̱nra xa̱ʼa̱ se̱ʼe na̱yóʼo, na̱ xa̱a̱ koo na̱ ñuu Israel tá ná ya̱ʼa tiempo. Yóʼo kotoyó ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱nu profecía ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob, ta ka̱ʼa̱nyó xa̱ʼa̱ na̱ ñuu Israel. Ta saátu sakúaʼayó xa̱ʼa̱ ña̱ ndáyáʼviní ña̱ chindeétáʼan xíʼinyó ña̱ va̱ʼa sakúsi̱íyó-ini yiváyó Jehová.
TA̱ RUBÉN
5. ¿Ndáaña xi̱ndatu ta̱ Rubén ndakiʼinra?
5 Siʼna xíʼin ta̱ Rubén ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob ta ka̱chira: “Yóʼó ta̱ Rubén kúú se̱ʼi̱ ta̱ nu̱ú” (Gén. 49:3). Xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuura se̱ʼe nu̱ú ta̱ Jacob, sana nda̱kanixi̱níra ña̱ ta̱yóʼo kúú ta̱ ndakiʼin ku̱a̱ʼáka ña̱ʼa ña̱ xi̱kuumií yivára. Ta saátu xi̱ndakanixi̱níra ña̱ tá ná kuvi yivára, ta̱yóʼo kúú ta̱ kuniʼi yichi̱ nu̱ú ndiʼi na̱ veʼera ta iinlá na̱ se̱ʼé ta̱ Rubén kúú na̱ ndakiʼin chiñu yóʼo.
6. ¿Nda̱chun kǒo níndakiʼinka ta̱ Rubén derecho ña̱ xi̱kuumiíra xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuura ta̱ nu̱ú? (Génesis 49:3, 4).
6 Soo ta̱ Rubén kǒo níndakiʼinra derecho ña̱ xi̱kuumiíra xa̱ʼa̱ ña̱ xi̱kuura ta̱ nu̱ú (1 Crón. 5:1). ¿Nda̱chun? Saáchi ku̱i̱ya̱ chí sa̱tá, ni̱ki̱si̱ra xíʼin ñá Bilhá ñá xi̱kuu ñá síʼi yivára. Ñáyóʼo xi̱kuu ñá xi̱kachíñu nu̱ú ñá Raquel ñá síʼi ta̱ Jacob ñá xi̱kuni̱níra xi̱xinira (Gén. 35:19, 22). ¿Nda̱chun ni̱ki̱si̱ ta̱ Rubén xíʼin ñá Bilhá? Se̱ʼe ñá Lea xi̱kuu ta̱ Rubén, inka ñá síʼi ta̱ Jacob. Xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱xi̱ʼi̱ ñá Raquel, ta̱ Rubén sana xi̱ndakanixi̱níra ña̱ tá ná ku̱su̱nra xíʼin ñá Bilhá, ta̱ Jacob sana kundasí nu̱úra kunirañá ta kuʼvi̱ka-inira kunira ñá Lea á sanatu xi̱kutóora ñá Bilhá ta xi̱kuni̱ra ku̱su̱nra xíʼinñá. Ni nda̱a̱ ndáaka ña̱ xi̱ndakanixi̱níra, ña̱ ke̱ʼéra kǒo níkutóoví Jehová ña̱yóʼo ni ta̱ Jacob (kaʼvi Génesis 49:3, 4).
7. ¿Ndáaña ku̱u xíʼin ta̱ Rubén ta saátu xíʼin na̱ se̱ʼera? (Koto recuadro ña̱ naní “Profecía ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob tá kúma̱níka kuvira”).
7 Ta̱ Jacob ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Rubén: “Kundayáʼvika na̱ ñaniún nu̱ú miíún”. Ta ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ni̱xi̱nuvaña saáchi Biblia kǒo káʼa̱nña ña̱ na̱ se̱ʼe ta̱ Rubén kǒo níxa̱a̱na nduuna rey, ni su̱tu̱ á profeta. Soo ta̱ Jacob kǒo níkundasí nu̱úra kunira se̱ʼera ta̱ Rubén. Na̱ se̱ʼe ta̱ Rubén, ni̱xa̱a̱na ndu̱una iin tribu ti̱xin ñuu Israel (Jos. 12:6). Soo tándi̱ʼi ta̱ Rubén ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ viíníva xi̱keʼéra sava ña̱ʼa saáchi kǒo níndíkókara keʼéra ña̱ kini (Gén. 37:20-22; 42:37).
8. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Rubén?
8 ¿Ndáaña sákuaʼayó? Xíniñúʼu chika̱a̱yó ndee̱ ña̱ kǒo ki̱ʼviyó ku̱a̱chi kini. Tá íyo ña̱ kivi sandákava miíyó siʼna ná ndakanixi̱níyó ndáa ki̱ʼva kivi sandákava ña̱yóʼo ini Jehová tá ná xa̱a̱yó keʼéyóña, ini na̱ veʼeyó xíʼin inkakana. Ná ndakaʼányó chi “ña̱ chíʼiyó ña̱kán kúú ña̱ ndakiʼinvayó” (Gál. 6:7). Ña̱ ke̱ʼé Jehová xíʼin ta̱ Rubén sándakaʼánña miíyó ña̱ va̱ʼaní-inira. Ni kǒo távávira miíyó ndaʼa̱ tu̱ndóʼo xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa, soo taxivara bendición ndaʼa̱yó tá ndixa ndíko-iniyó ta chíkaa̱yó ndee̱ ña̱ keʼéyó ña̱ va̱ʼa.
TA̱ SIMEÓN XÍʼIN TA̱ LEVÍ
9. ¿Nda̱chun ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob xíʼin ta̱ Simeón ta saátu xíʼin ta̱ Leví ña̱ va̱ása níkindo̱o-inira xíʼin ña̱ ke̱ʼéna? (Genesis 49:5-7).
9 (Kaʼvi Génesis 49:5-7). Tándi̱ʼi ta̱ Jacob ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ta̱ Simeón ta saátu xíʼin ta̱ Leví ña̱ kǒo níkindo̱o-inira xíʼin ña̱ ke̱ʼéna. Ku̱i̱ya̱ chí sa̱tá iin ta̱a ta̱ ñuu Canaán ta̱ xi̱naní Siquem ti̱in kuíʼnara ñá Dina se̱ʼe ta̱ Jacob, ta̱ xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo ndiʼi na̱ se̱ʼera ni̱sa̱a̱nína xa̱ʼa̱ ña̱ ndo̱ʼo ku̱ʼvana. Soo ta̱ Simeón xíʼin ta̱ Leví se̱ʼe ta̱ Jacob ke̱ʼéna ña̱ va̱ása va̱ʼa, saáchi sa̱ndáʼvina na̱ ta̱a na̱ xi̱kachíñu nu̱ú ta̱ Siquem ta̱ ni̱ka̱ʼa̱nna xíʼinna ña̱ tá ná kaʼndana nu̱ú yi̱i̱na va̱ása kanitáʼanna xíʼinna ta na̱yóʼo ka̱ndíxavana. Ta nani tá kíʼvi̱kana xa̱ʼa̱ ña̱ ni̱ta̱ʼnda̱ nu̱ú yi̱i̱na ta̱ Simeón xíʼin ta̱ Leví “ki̱ʼinna espada ta ni̱xa̱ʼa̱nna ñuu kán ta xa̱ʼnína ndiʼi na̱ ta̱a ta va̱ása níxindatu na̱ ta̱a kán ña̱ keʼéna ña̱yóʼo xíʼinna” (Gén. 34:25-29).
10. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱nu ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob xa̱ʼa̱ ta̱ Simeón ta saátu xa̱ʼa̱ ta̱ Leví? (Koto recuadro ña̱ naní “Profecía ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob tá kúma̱níka kuvira”).
10 Ta̱ Jacob kǒo níkutóora ña̱ ke̱ʼé na̱ u̱vi̱ ta̱a se̱ʼera chi ndi̱va̱ʼaní ni̱xi̱yo-inina. Ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼinna ña̱ xa̱a̱ síín síín táʼví kundoo na̱ se̱ʼena. Tu̱ʼun ña̱ ni̱ka̱ʼa̱nra ni̱xi̱nuña tá ni̱ya̱ʼa 200 ku̱i̱ya̱ tá ni̱xa̱ʼa̱n na̱ ñuu Israel ni̱ki̱ʼvina nu̱ú ñuʼú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ taxira ndaʼa̱na. Na̱ tribu na̱ ka̱na ti̱xin na̱ veʼe ta̱ Simeón, ni̱xa̱a̱na xi̱ndoona táʼví chí ñuu Judá (Jos. 19:1). Ta ña̱ nda̱kiʼin na̱ se̱ʼe ta̱ Leví kúú ña̱ ni̱xa̱a̱na xi̱ndoona ti̱xin 48 ñuu ña̱ ta̱xi Jehová ndaʼa̱na (Jos. 21:41).
11. ¿Ndáa ña̱ va̱ʼa ke̱ʼé na̱ tribu ta̱ Simeón ta saátu tribu ta̱ Leví?
11 Na̱ se̱ʼe ta̱ Simeón xíʼin ta̱ Leví kǒo níkeʼéna táʼan ña̱ ke̱ʼé na̱yóʼo. Na̱ tribu ta̱ Leví xi̱ndakundeévana xi̱ndasakáʼnuna Jehová. Tá ta̱xi Jehová ley ndaʼa̱ ta̱ Moisés chí yuku̱ ña̱ Sinaí, ku̱a̱ʼání na̱ israelita ki̱xáʼana ndásakáʼnuna si̱ndi̱ki̱ tí oro. Soo na̱ levita nda̱kutáʼanna xíʼin ta̱ Moisés ta chi̱ndeétáʼanna xíʼinra ña̱ xa̱ʼnína ndiʼi na̱ xi̱ndasakáʼnu tíyóʼo (Éx. 32:26-29). Jehová nda̱kaxinra na̱ tribu ta̱ Leví ña̱ koona su̱tu̱ (Éx. 40:12-15; Núm. 3:11, 12). Ta na̱ tribu ta̱ Simeón xíʼin na̱ tribu ta̱ Judá inkáchi ka̱nitáʼanna tá nda̱kiʼinna ñuʼú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ taxira ndaʼa̱na ta saá ni̱xi̱nu ña̱ xi̱kuni̱ Jehová (Juec. 1:3, 17).
12. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta̱ Simeón xíʼin ta̱ Leví?
12 ¿Ndáaña sákuaʼayó? Ná kǒo keʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ ña̱ saáyó. Tá ke̱ʼéna ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼinyó á xíʼin iin na̱ kúni̱níyó xíniyó sáa̱vayó xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo (Sal. 4:4). Soo ná ndakaʼányó, Jehová kǒo kútóora ña̱ keʼéyó ña̱ va̱ása va̱ʼa á ka̱ʼa̱nyó ña̱ va̱ása va̱ʼa xa̱ʼa̱ ña̱ sáa̱yó (Sant. 1:20). Tá iin na̱ yiví á iin na̱ hermano kéʼéna ña̱ va̱ása va̱ʼa xíʼinyó, chíkaa̱yó ndee̱ ña̱ kundiku̱nyó ña̱ káʼa̱n tu̱ʼun Ndióxi̱ ta saá kǒo ka̱ʼa̱nyó á keʼéyó ña̱ sáxo̱ʼvi̱-ini inkana (Rom. 12:17, 19; 1 Ped. 3:9). Soo tá na̱ yiváún kéʼéna ña̱ va̱ása kútóo Jehová, ¿á nda̱a̱ miíún xíniñúʼu keʼé táʼan ña̱ kéʼé na̱yóʼo? Va̱ásaví. Kǒo ndakanixi̱níún ña̱ kǒo kiviví keʼún ña̱ kútóo Jehová ta kǒo kindo̱o-inira xíʼún, chi chindeétáʼanvara xíʼún ña̱ keʼún ña̱ va̱ʼa ta taxira ku̱a̱ʼání bendición ndaʼún.
TA̱ JUDÁ
13. ¿Nda̱chun ni̱ndi̱ʼi-ini ta̱ Judá tá xa̱a̱ ku̱nu̱mí ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob xíʼinra?
13 Vitin ka̱ʼa̱nna xíʼin ta̱ Judá. Tá xi̱niso̱ʼora ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob xíʼin ñanira na̱ xa̱a̱ chée sana ni̱ndi̱ʼiva-inira saáchi nda̱a̱ ta̱yóʼo ni̱ki̱ʼvi ku̱a̱chi ndeé chi ni̱xa̱ʼa̱nra xíʼin na̱ ñanira ña̱ ta̱vána ña̱ʼa ñuu ta̱ Siquem (Gén. 34:27). Ni̱xi̱kóra ñanira ta̱ José ta saátu sa̱ndáʼvira yivára (Gén. 37:31-33). Tá ni̱ya̱ʼa loʼo tiempo ni̱ki̱si̱ra xíʼin xa̱nura ñá Tamar saáchi nda̱kanixi̱níra ñákán xi̱kisi̱ñá xíʼin ku̱a̱ʼá ta̱a (Gén. 38:15-18).
14. ¿Ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob xíʼin ta̱ Judá ta ndáaña va̱ʼa ke̱ʼéra? (Génesis 49:8, 9).
14 Jehová ta̱xi ña̱ ná ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob tu̱ʼun va̱ʼa xíʼin ta̱ Judá ta saátu ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ ndakiʼinra ña̱ va̱ʼa chí nu̱únínu (kaʼvi Génesis 49:8, 9). Ta̱ Judá ni̱na̱ʼa̱ra ña̱ ni̱ndi̱ʼi-inira xa̱ʼa̱ yivára ña̱ va̱ʼa vií koora xa̱ʼa̱ ña̱ xa̱a̱ ku̱chéera ta saátu ku̱ndáʼvi-inira xi̱nira ñanira ta̱ Benjamín ta̱ loʼoka ta xi̱ndaara ta̱yóʼo (Gén. 44:18, 30-34).
15. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱nu profecía ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob xa̱ʼa̱ ta̱ Judá?
15 Ta̱ Jacob ni̱ka̱ʼa̱nra ta̱ Judá kúú ta̱ kuniʼi yichi̱ nu̱ú na̱ ñanira ta profecía yóʼo ku̱a̱ʼání ku̱i̱ya̱ ni̱ya̱ʼa saá ni̱xi̱nuña. Tá ni̱ya̱ʼa 200 ku̱i̱ya̱ tá ke̱e na̱ israelita ñuu Egipto ta saá nda̱kiʼinna ku̱a̱ʼa̱nna chí ñuʼú yi̱chí ña̱ va̱ʼa xa̱a̱na nu̱ú ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ taxira ndaʼa̱na. Na̱ tribu ta̱ Judá kúú na̱ siʼnaka ku̱a̱ʼa̱n chí nu̱ú ndiʼika na̱ tribu (Núm. 10:14). Na̱ ta̱a na̱ ka̱na ti̱xin tribu ta̱ Judá kúú na̱ siʼna ni̱xa̱ʼa̱n ka̱nitáʼan xíʼin na̱ ñuu cananeo ña̱ va̱ʼa ndakiʼinna ñuʼú ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n Ndióxi̱ taxira ndaʼa̱na (Juec. 1:1, 2). Ta̱ David kúú ta̱ siʼna xi̱kuu rey ta̱ ka̱na ti̱xin tribu ta̱ Judá soo íyokava ña̱ ku̱u.
16. ¿Ndáa ki̱ʼva ni̱xi̱nu profecía ña̱ va̱xi nu̱ú Génesis 49:10? (Koto recuadro ña̱ naní “Profecía ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob tá kúma̱níka kuvira”).
16 Ta̱ Jacob ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ iin ta̱ kixi ti̱xin veʼe ta̱ Judá kaʼndachíñura nu̱ú na̱ yiví ta ndiʼi tiempo kaʼndachíñura (kaʼvi Génesis 49:10 xíʼin nota). Ta ta̱ kaʼndachíñu yóʼo, ta̱ Jacob ni̱ka̱ʼa̱nra ña̱ kunaníra ta̱ Siló ta̱ ta̱yóʼo kúú ta̱ Jesucristo. Iin ta̱ ángel ni̱ka̱ʼa̱nra: “Jehová Ndióxi̱ ndasarara rey nda̱a̱ táki̱ʼva ni̱xi̱yo yivára ta̱ David” (Luc. 1:32, 33). Ta saátu ta̱ Jesús naníra “ta̱ kúú ndikaʼa ta̱ ki̱xi ti̱xin na̱ veʼe ta̱ Judá” (Apoc. 5:5).
17. ¿Ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ Jehová?
17 ¿Ndáaña sákuaʼayó? Jehová ndiʼi tiempo kíʼinra kuenta xíʼin ña̱ va̱ʼa ña̱ kéʼé na̱ ndásakáʼnu miíra. Jehová ta̱xira ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱ ta̱ Judá ni ke̱ʼéra ku̱a̱chi ndeé. Sana na̱ ñanira nda̱kanda̱-inina ta xi̱ndakanixi̱nína ndáaña kúú ña̱ va̱ʼa ña̱ ki̱ʼin Jehová kuenta xíʼinra. Kǒo kúnda̱a̱-iniyó á saá ku̱uña soo Jehová ki̱ʼinra kuenta xíʼin ña̱ va̱ʼa ke̱ʼé ta̱yóʼo ta ta̱xira ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱ra xa̱ʼa̱ ña̱ ke̱ʼéra. ¿Ndáa ki̱ʼva kundiku̱nyó yichi̱ Jehová? Ná kiʼinyó kuenta xíʼin ña̱ va̱ʼa ña̱ kéʼé ñaniyó á ná ku̱ʼvayó. Tá iin na̱yóʼo nda̱kiʼinna iin chiñu ña̱ ndáyáʼviní ti̱xin congregación, sana ña̱ siʼna kíʼinyó kuenta xíʼin kúú ña̱ va̱ása va̱ʼa kéʼéna. Soo ná ndakaʼányó chi Jehová kúsi̱íníva-inira xíʼinna saáchi kíʼinra kuenta xíʼin ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmiína.
18. ¿Nda̱chun xíniñúʼu kúee koo iniyó?
18 Inka ña̱ sákuaʼayó xíʼin ña̱ ke̱ʼé ta Judá kúú ña̱ xíniñúʼu kúee koo iniyó. Jehová ndiʼi tiempo sáxi̱nura ña̱ káʼa̱nra soo va̱ása xínuña nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ miíyó chi xínuña nda̱a̱ táki̱ʼva kúni̱ miíra. Na̱ tribu ta̱ Judá su̱ví ndi̱ku̱n níxi̱niʼina yichi̱ nu̱ú na̱ ñuu Ndióxi̱ soo chi̱ndeétáʼanvana xíʼin na̱ nda̱kaxin Jehová ña̱ kuniʼina yichi̱ nu̱úna. Tá kúú ta̱ Moisés, ta̱ Josué ta̱ rey Saúl, na̱ ki̱xi ti̱xin tribu ta̱ Leví, ta̱ Efraín xíʼin ta̱ Benjamín. Saátu ná keʼé miíyó ná chindeétáʼanyó xíʼin na̱ nda̱kaxin Jehová kuniʼi yichi̱ nu̱ú na̱ ñuura tiempo vitin (Heb. 6:12).
19. ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin profecía ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob tá kúma̱níka kuvira?
19 ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin profecía ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob tá kúma̱níka kuvira? “Ndióxi̱ va̱ása xítora ña̱ʼa nda̱a̱ táki̱ʼva xíto na̱ yiví ña̱yóʼo” (1 Sam. 16:7). Saátu sa̱kuaʼayó ña̱ kúee íyo inira ta íxakáʼnu-inira xa̱ʼa̱yó. Va̱ása kíndo̱o-inira xíʼin ña̱ va̱ása va̱ʼa ña̱ kéʼé na̱ yiví ta saátu va̱ása ndátura ña̱ vií keʼéyó ndiʼiví ña̱ʼa. Saáchi nda̱a̱ na̱ yiví na̱ ni̱ki̱ʼvi ku̱a̱chi ndeé tá ya̱chi̱ tá ndándikó-inina xíʼin ndinuʼu-inina ta chíkaa̱na ndee̱ ña̱ kéʼéna ña̱ va̱ʼa Jehová taxivara ña̱ va̱ʼa ndaʼa̱na. Nu̱ú inka artículo sakúaʼayó ndáaña ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jacob xíʼin inka na̱ se̱ʼera.
YAA 124 Ndiʼi ki̱vi̱ nda̱kú ná koo iniyó